Φορέας πιστοποίησης είναι ο φορέας που ιδρύεται από τον Δικηγορικό Σύλλογο της χώρας που θα ορίσει η Ολομέλεια των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων.
Ο φορέας πιστοποίησης των διαμεσολαβητών καταρτίζει Κώδικα Δεοντολογίας που υποχρεούνται να τηρούν οι διαμεσολαβητές, καθορίζει τα προσόντα και τις προϋποθέσεις πιστοποίησης των διαμεσολαβητών, τους όρους της βασικής εκπαίδευσης και της κατά τακτά διαστήματα μετεκπαίδευσης αυτών και προσδιορίζει οποιουσδήπότε άλλους μηχανισμούς κρίνει κατάλληλους για την προβολή του θεσμού και τον έλεγχο της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών διαμεσολάβησης, ώστε να διασφαλίζεται ότι η διαμεσολάβηση διεξάγεται με κατάλληλο, αμερόληπτο και αποτελεσματικό τρόπο. Ο ίδιος φορέας καθορίζει και τους όρους πιστοποίησης διαμεσολαβητών εκπαιδευμένων ή πιστοποιημένων σε φορείς της αλλοδαπής.
Φορείς πιστοποίησης είναι οι κατά τόπο Δικηγορικοί Σύλλογοι για τα μέλη τους εφόσον ιδρύσουν και λειτουργούν Κέντρα Διαμεσολάβησης και εκπαίδευσης διαμεσολαβητών.
Τα Κέντρα Διαμεσολάβησης και εκπαίδευσης διαμεσολαβητών των Δικηγορικών Συλλόγων θα εγγράφονται σε ειδικό κατάλογο του Υπουργείου Δικαιοσύνης και θα τελούν υπό την εποπτεία του όσον αφορά την διασφάλιση της ποιότητας των προτύπων και ειδικότερα του Κώδικα Δεοντολογίας των διαμεσολαβητών (με ελάχιστο κοινό παρανομαστή τον Ευρωπαϊκό Κώδικα Δεοντολογίας των διαμεσολαβητών), των προσόντων και των προϋποθέσεων πιστοποίησης των διαμεσολαβητών, των όρων της βασικής εκπαίδευσης και της δια βίου κατάρτισης τους.
Θα συσταθεί Επιτροπή Διασφάλισης προτύπων για τη Διαμεσολάβηση για την εξασφάλιση ανάπτυξης λειτουργικών και αποτελεσματικών προτύπων για τη διαμεσολάβηση στην Ελλάδα που θα προτείνει στον Υπουργό Δικαιοσύνης το περιεχόμενο σχετικών υπουργικών αποφάσεων.
Πράγματι η Οδηγία 2008/52/ΕΚ δεν καθιστά υποχρεωτική την κατάρτσιη και πιστοποίηση των διαμεσολαβητών. Ωστόσο, με την αιτιολογική της σκέψη αριθ. 17 και το άρθρο 4 § 2 θεσμοθετείται υποχρέωση των κρατών-μελών «να εξασφαλίζεται ότι η διαμεσολάβηση διεξάγεται με κατάλληλο, αποτελεσματικό και αμερόληπτο τρόπο έναντι των μερών». Στο πλαίσιο αυτό, αν ληφθεί υπόψη και ότι στη χώρα μας δεν ευδοκίμησε μέχρι τώρα ο θεσμός της διαιτησίας, πολλώ δε μάλλον της διαμεσολάβησης, θα ήταν σκόπιμο να περιληφθούν στο προσχέδιο νόμου ορισμένες βασικές ρυθμίσεις για την κατάρτιση, πιστοποίηση και δραστηριότητα των διαμεσολαβητών και να μην εναποτεθούν όλα αυτά τα ζητήματα σε ένα μελλοντικό φορέα που θα συσταθεί μόνο από ένα Δικηγορικό Σύλλογο, και ενν. ότι θα ελέγχεται από αυτόν κι όχι από όλους τους Δικηγορικούς Συλλόγους. Αρκεί να λάβει κανείς υπόψη για την κατανομή του νομοθετικού βάρους ότι η μόνιμη διαιτησία στο πλαίσιο των Δικηγορικών Συλλόγων ουδόλως ευόδωσε.
Περαιτέρω, η διαμόρφωση του κανονιστικού πλαισίου της διαμεσολάβησης πρέπει, πέραν της οδηγίας, να βασιστεί στην εμπειρία από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις οποίες έχει ήδη αναπτυχθεί και να μην καταβληθεί προσπάθεια να καλλιεργηθεί εκ του μηδενός, ούτε να λάβει υπόψη χώρες που ελάχιστα γνωρίζουν το θεσμό και βρίσκεται εκεί στα πρώτα του βήματα.
Λαμβάνοντας υπόψη τα κοινώς κρατούντα σε χώρες του εξωτερικού με ανεπτυγμένη τη διαμεσολάβηση, από τη στιγμή που επιλέγεται η κατάρτιση και πιστοποίηση των διαμεσολαβητών, δεν θα πρέπει να φέρουν την ιδιότητα του διαμεσολαβητή πρόσωπα χωρίς την απαιτούμενη κατάρτιση και πιστοποίηση. Για τους καταρτισθέντες ή πιστοποιηθέντες στο εξωτερικό αλλά εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης πλην Δανίας, δηλ. στη ζώνη εφαρμογής της Οδηγίας 2008/52/ΕΚ, θα πρέπει να γίνει δεκτό ότι ισχύει και στη χώρα μας η πιστοποίησή τους, εφόσον χορηγήθηκε από φορέα που αναγνωρίζεται στη χώρα του ως φορέας παροχής πιστοποίησης, και συνεπάγεται γι’ αυτούς τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις που θα είχαναν δραστηριοποιούνταν στη χώρα πιστοποίησης. Κατά εύλογη συνέπεια, πρόσωπα που έχουν πιστοποιηθεί απλώς ως διαμεσολαβητές και όχι ως εκπαιδευτές διαμεσολαβητών – στις χώρες που απονέμεται τέτοια πιστοποίηση –, ή δεν φέρουν τα προσόντα εκπαιδευτή διαμεσολαβητών – όπου τυχόν δεν απαιτείται ιδιαίτερη πιστοποίηση αλλά ορισμένα προσόντα –, δεν θα πρέπει να επιτρέπεται να ασκούν στη χώρα μας καθήκοντα εκπαιδευτών.
Θα πρέπει να ισχύει και το αντίστροφο αυτού που αναφέρθηκε για τους διαμεσολαβητές εξωτερικού: όσοι στη χώρα μας κληθούν να επιτελέσουν καθήκοντα εκπαιδευτών διαμεσολαβητών θα πρέπει να φέρουν τα απαιτούμενα προσόντα που αναγνωρίζονται σχε χώρες του εξωτερικού ή και ανάλογη πιστοποίηση. Έτσι θα αποφευχθεί το φαινόμενο πρόσωπα άσχετα με το χώρο της διαμεσολάβησης και ακατάλληλα για διαμεσολαβητές να αναλαμβάνουν, όχι απλώς ρόλο διαμεσολαβητών, αλλά των δασκάλων τους, μεταφέροντας περαιτέρω τις ελλείψεις τους και εμποδίζοντας ουσιαστικά την ευδοκίμηση του θεσμού με την παραγωγή ανικάνων. Οι προδιαγραφές που επικρατούν στις χώρες της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης με εμπειρία στη διαμεσολάβηση θα πρέπει να καθορισθούν για την ελάχιστη εκπαίδευση και μετεκπαίδευση των διαμεσολαβητών και των εκπαιδευτών τους.
Όσον αφορά τις δεοντολογικές αρχές, από τη στιγμή που η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων έχει εγκρίνει τον «Ευρωπαϊκό Κώδικα Δεοντολογίας για τους διαμεσολαβητές», θα μπορούσε αυτός να ισχύσει στη χώρα μας απαράλλαχτος και μόνο αν εντοπιστούν κενά ή ελλείψεις του, αυτός να υποβληθεί σε τροποποίηση. Συμπληρωματικά υπάρχει, εξάλλου, ήδη το καθεστώς που απορρέει από τα εγκλήματα της απιστίας δικηγόρου και της παράβασης επαγγελματικής εχεμύθειας (άρθρα 233 & 371 Ποινικού Κώδικα, αντίστοιχα).
ΣΙΜΟΣ Ι. ΣΑΜΑΡΑΣ – Δικηγόρος
Υπ. Διδάκτορας Νομικής Πανεπιστημίου Αθηνών
http://www.nomologio.wordpress.com
Ό Φορέας Πιστοποίησης δεν μπορεί να είναι ένα «συνδικαλιστικό» όργανο των Δικηγόρων.
Είτε ο Φορέας θα είναι μια «Ανεξάρτητη Αρχή» ή να ανήκει και να ελέγχεται από το Υπουργείο Δικαιοσύνης.
Σε τι θα διαφέρει ο θεσμός αυτός από την διαιτησία στην οποία δύνανται να προσφεύγουν οι πολίτες σήμερα;