Το άρθρο 3 του ν. 3907/2011, όπως ισχύει αντικαθίσταται ως εξής:
«Άρθρο 3
Αρχή Προσφυγών – Ίδρυση – Αποστολή
1. Στο Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης συνιστάται αυτοτελής Υπηρεσία, με τίτλο «Αρχή Προσφυγών», η οποία υπάγεται απευθείας στον Αναπληρωτή Υπουργό Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, αρμόδιο για θέματα μεταναστευτικής πολιτικής. Η Αρχή Προσφυγών συγκροτείται από την Κεντρική Διοικητική Υπηρεσία και από τις Επιτροπές Προσφυγών και έχει ως κύρια αποστολή την εξέταση των ενδικοφανών προσφυγών κατά των αποφάσεων της Υπηρεσίας Ασύλου, σύμφωνα με την παράγραφο 5 του άρθρου 5 του παρόντος.
2. Η έδρα της Αρχής Προσφυγών καθορίζεται με απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης αρμόδιου για θέματα μεταναστευτικής πολιτικής. Η κατά τόπο αρμοδιότητα της Αρχής Προσφυγών περιλαμβάνει όλη την επικράτεια. Με απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης αρμόδιου για θέματα μεταναστευτικής πολιτικής, μπορεί να ιδρύονται Παραρτήματα της Αρχής Προσφυγών σε άλλα σημεία της Επικράτειας και να καθορίζεται η κατά τόπο αρμοδιότητά τους. Τα Παραρτήματα περιλαμβάνουν τουλάχιστον μια Επιτροπή και την απαραίτητη διοικητική της υποστήριξη.
3. Η Αρχή Προσφυγών συντάσσει κάθε τρεις μήνες έκθεση πεπραγμένων για το έργο της κατά την προηγούμενη περίοδο αναφοράς, την οποία υποβάλλει στο Συνήγορο του Πολίτη. Στην έκθεση περιλαμβάνονται τα αριθμητικά και στατιστικά δεδομένα που αφορούν τη λειτουργία της, τον αριθμό των προσφυγών που υποβλήθηκαν, τις διαδικασίες που ακολουθήθηκαν, το ποσοστό υποθέσεων που εξετάστηκαν με την προφορική ή την έγγραφη διαδικασία, το χρόνο ολοκλήρωσης της εξέτασης της κάθε προσφυγής, το ποσοστό χορήγησης καθεστώτος πρόσφυγα και επικουρικής προστασίας, τις αποφάσεις κατά των οποίων ασκήθηκε αίτηση ακυρώσεως στο αρμόδιο δικαστήριο, και τον αριθμό υποθέσεων στις οποίες ο προσφεύγων παρέστη με νομικό παραστάτη, καθώς και τον αριθμό των προσφευγόντων οι οποίοι αιτήθηκαν και επωφελήθηκαν από δωρεάν νομική συνδρομή. Οι εκθέσεις της Αρχής Προσφυγών υποβάλλονται στο Συνήγορο του Πολίτη κατά το πρώτο δεκαπενθήμερο των μηνών Απριλίου, Ιουλίου, Σεπτεμβρίου και Δεκεμβρίου κάθε έτους. Ο Συνήγορος του Πολίτη ελέγχει κατά την κρίση του τις διαδικασίες που ακολουθούνται ασκώντας τις αρμοδιότητές του κατά το νόμο 3094/2003, όπως ισχύει, καθώς και κατά κάθε άλλη ειδική διάταξη. Οι εκθέσεις πεπραγμένων δημοσιεύονται στο διαδικτυακό τόπο της Αρχής Προσφυγών, αμέσως μετά την υποβολή τους στο Συνήγορο του Πολίτη.»
Προς σχολιαστή Ε.Μ.:Δυστυχώς οι ροές πληρωμών προς τα μέλη και τους Προέδρους των Επιτροπών δεν είχαν προβλήματα μόνο λόγω του γραφειοκρατικού συστήματος πληρωμών και του ζητήματος του ΦΠΑ,ο οποίος δυστυχώς εκ των υστέρων και παρά τη ρητή προηγούμενη αντίθεση αρκετών μελών και προέδρων Επιτροπών, κρίθηκε ότι παρανόμως επιβλήθηκε στις αμοιβές των προέδρων και μελών των Επιτροπών με τις συμβάσεις που υπέγραψε η Αρχή Προσφυγών με τα μέλη και Προέδρους των Επιτροπών. Ήταν πάγιο φαινόμενο η πραγματική καθυστέρηση πληρωμών από 1,5 έως και 3 μήνες, ορισμένες φορές, μετά το τέλος του μήνα στον οποίο είχαν εκτελεστεί οι εργασίες των Επιτροπών σε αντίθεση με όλο το υπόλοιπο υπαλληλικό προσωπικό της Αρχής Προσφυγών που (πολύ ορθώς) πληρωνόταν στην ώρα του και εντός του μήνα που προσέφερε εργασία. Η διαδικασία πληρωμών ήταν ευθύνη της σύμπραξης της Υπηρεσίας Ασύλου, της Αρχής Προσφυγών και διαφόρων άλλων υπηρεσιών του Δημοσίου, οι οποίες, με ευθύνη των διοικούντων των υπηρεσιών και,εν τέλει,του αρμόδιου Υπουργείου, δεν κατάφεραν να βρουν λύσεις ώστε να πληρώνονται οι πρόεδροι και τα μέλη των Επιτροπών, όπως όλοι οι υπόλοιποι εργαζόμενοι στην Αρχή Προσφυγών.Και οι λύσεις αυτές ανάγονταν και στο είδος των (παράνομων, σύμφωνα με πρόσφατη απόφαση δικαστηρίου) συμβάσεων που είχε υπογράψει η Αρχή Προσφυγών με όλους τους προέδρους και μέλη των Επιτροπών από το 2013, που ξεκίνησε να λειτουργεί, μέχρι και τον περασμένο Σεπτέμβριο.
Με την καθιέρωση της οικονομικής αυτοτέλειας της Αρχής Προσφυγών σε συνδυασμό με την αλλαγή του είδους και του περιεχομένου των συμβάσεων των μελών των Επιτροπών σε θετική κατεύθυνση ελπίζω ότι θα αμβλυνθούν μέχρι εξαφάνισης τα προβληματικά αυτά φαινόμενα.
Προφανώς είναι ευθύνη του Υπουργείου, σε τελική ανάλυση, να εξασφαλίζει ότι οι υπηρεσίες του λειτουργούν δεόντως και νομίμως και ότι οι εργαζόμενοι σε αυτές πληρώνονται στην ώρα τους.
Προς σχολιαστή Σπύρο Απέργη: Τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν στη ροή πληρωμών των μελών των Επιτροπών ουδεμία σχέση είχαν με την ανυπαρξία ξεχωριστού προϋπολογισμού της Αρχής Προσφυγών. Αντιθέτως τα προβλήματα δημιουργήθηκαν από την ΥΔΕ, την ελληνική γραφειοκρατία και ειδικότερα τον έλεγχο από το Ελεγκτικό Συνέδριο σχετικά με την υπαγωγή ή όχι σε καθεστώς ΦΠΑ μελών των Επιτροπών που είχαν την ιδιότητα του νομικού και ασκούσαν και το δικηγορικό λειτούργημα. Ο έλεγχος και κατ’ επέκταση η έκδοση της σχετικής απόφασης από το Ελεγκτικό Συνέδριο καθυστέρησαν αρκετά δημιουργώντας τα σχετικά προβλήματα.
Στην «αυτοτελή Υπηρεσία που συνιστάται στο Υπ.Εσ.Δ.Α. με τίτλο ΑΡΧΗ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ», από το σύνολο των διατάξεων φαίνεται ότι της προσδίδονται τα χαρακτηριστικά μίας Ανεξάρτητης Αρχής, Νομοθετικά (και όχι Συνταγματικά) κατοχυρωμένης. Βέβαια με βάση το τυπικό κριτήριο, νομοθετικά κατοχυρωμένες Ανεξάρτητες Αρχές είναι αυτές που θεσπίζονται από τυπικό νόμο ρητά ως Ανεξάρτητες Αρχές, χωρίς να προβλέπονται στο Σύνταγμα. Η Αρχή Προσφυγών, ορίζεται ως Υπηρεσία, αλλά έχει χαρακτηριστικά, τα οποία έχουν και άλλες Αρχές, Νομοθετικά αλλά και Συνταγματικά κατοχυρωμένες. Ως μέλη των ανεξάρτητων αρχών επιλέγονται πρόσωπα εγνωσμένου κύρους και επιστημονικής κατάρτισης ή επαγγελματικής εμπειρίας σε τομείς που έχουν σχέση με την αποστολή και τις αρμοδιότητες των αρχών.Το ίδιο προβλέπεται για την επιλογή τού, με τον τροποιητικό Νόμο, Διοικητικού Διευθυντή της Αρχής σε αμντίθεση με τον προηγούμενο, όπου ο Διευθυντής ήταν Δημόσιος Υπάλληλος. Η Αρχή Προσφυγών έχει αυτοτέλεια εποπτευόμενη από τον αρμόδιο Υπουργό. Τα μέλη των Επιτροπών απολαύουν προσωπικής ανεξαρτησίας και έχουν αποφασιστική αρμοδιότητα έκδοσης ατομικών εκτελεστικών πράξων. Ο Διευθυντής και οι Επιτροπές έχουν θεσμοθετημένη ορισμένη θητεία. Η Αρχή προσφυγών έχει οικονομική ανεξαρτησία. Περαιτέρω στα μέλη των Επιτροπών προβλέπεται ειδική πρόσθετη αμοιβή σύμφωνα με την παρ. 4, άρθρο 4 του Ν. 3051/2002. Η ρητή αναφορά της καταβολής πρόσθετης αμοιβής με βάση την διάταξη που ισχύει για τις συνταγματικά κατοχυρωμένες Ανεξάρτητες Αρχές, εφόσον γίνεται, θα πρέπει να καταλαμβάνει όλο το προσωπικό και να μην ισχύει διακριτικά, μόνον υπέρ των Επιτροπών. Σε κάθε περίπτωση νομικοί διδάσκαλοι μπορούν να ερευνήσουν το χαρακτήρα της συσταθείσας Υπηρεσίας, πριν από τη δημοσίευση του Νόμου, διότι αναφύονται θεωρητικά αλλά και πρακτικά θέματα και προς αποφυγήν περιπλοκών της επί μακρόν εύρυθμης και αποδοτικής λειτουργίας της Αρχής Προσφυγών.
Άρθρο 3 παρ.2
Σύμφωνα με το ισχύον άρθρο 3 του ν.3907/2011, με το οποίο ιδρύεται η Αρχή Προσφυγών, καθορίζεται στην παρ.8 ότι η Αρχή Προσφυγών εδρεύει στην έδρα της Κεντρικής Υπηρεσίας Ασύλου, που είναι η Αθήνα.
Τον Ιανουάριο 2013, ανάμεσα στους τότε Υπουργούς Οικονομικών και Δημόσιας Τάξης και Προστασιας του Πολίτη, υπογράφτηκε σύμβαση παραχώρησης ορισμένων κτηρίων της ΕΡΤ, στο χώρο που περικλείεται από τις λεωφόρους Μεσογείων και Κατεχάκη και βρίσκεται παράπλευρα του Αρχηγείου της ΕΛ.ΑΣ., προκειμένου να στεγαστούν η Υπηρεσία Ασύλου και η Αρχή Προσφυγών. Πράγματι, για τη στέγαση της Αρχής Προσφυγών παραχωρήθηκε το κτήριο 8, το οποίο – σύμφωνα με τα τοπογραφικά και αρχιτεκτονικά σχέδια που εκπονήθηκαν – διαμορφώθηκε κατάλληλα ώστε να εξυπηρετεί απόλυτα τις ανάγκες της Αρχής Προσφυγών (των Επιτροπών Προσφυγών και της Γραμματείας). Από όλο δε το κτήριο της Αρχής Προσφυγών, ο τελευταίος όροφος παραχωρήθηκε προκειμένου να στεγαστεί η Κεντρική Υπηρεσία Ασύλου και τα γραφεία της.
Σήμερα, τρία χρόνια μετά, παρουσιάζεται το φαινόμενο – στο παρόν νομοσχέδιο, με το οποίο πραγματοποιείται η μετατροπή της Αρχής Προσφυγών σε Αυτοτελή Υπηρεσία, χωρίς ωστόσο να διαφοροποιείται ο βασικός κορμός λειτουργίας της (παραμένουν τόσο η Γραμματεία, μετονομάζεται πλέον σε Κεντρική Διοικητική Υπηρεσία, όσο και οι Επιτροπές Προσφυγών) – να μην προσδιορίζεται επακριβώς στο νόμο ποιά είναι η έδρα της Αρχής Προσφυγών – ενώ η Αρχή Προσφυγών και έδρα έχει στην Αθήνα, επί της οδού Π.Κανελλοπούλου 2 και κτήριο διαμορφωμένο να εξυπηρετεί επακριβώς τις ανάγκες της διαθέτει. Αντιθέτως, κατά πρωτοφανή και ανεξήγητο τρόπο, ο καθορισμός της έδρας της Υπηρεσίας αφήνεται στη διακριτική ευχέρεια του Υπουργού που με απόφασή του καθορίζει την έδρα.
Γεννώνται, συνεπώς, δύο εύλογα ερωτήματα: Πρώτον, γιατί ενώ υπάρχει έδρα (και κτήριο) της Αρχής Προσφυγών δεν αναγράφεται στο σχέδιο νόμου; Δεύτερον, εξυπηρετεί κάποιον άλλο σκοπό η «έξωση» της Αρχής Προσφυγών από το κτήριο που στεγάζεται έως σήμερα και το οποίο καλύπτει απόλυτα της ανάγκες στέγασης της νέας Αυτοτελούς Υπηρεσίας;
Η συγκεκριμένη διάταξη, για όσους γνωρίζουν, είναι καταφανώς «φωτογραφική», εξυπηρετεί «το δίκαιο του ισχυρότερου», έρχεται σε αντίθεση με το δημόσιο συμφέρον και προτείνεται να απαληφθεί και στη θέση της να μπει διάταξη που να ορίζει ότι «η έδρα της Αρχής Προσφυγών είναι στην Αθήνα».
Παρ. 3 (τροποπ. Άρθρου 3 του ν. 3907/2011): Κρίνεται ως θετική ρύθμιση η καθιέρωση εξωτερικού ελέγχου της Αρχής Προσφυγών από το ΣτΠ. Προς την ίδια κατεύθυνση, ίσως να ήταν χρήσιμο να καθιερωθεί αντίστοιχος εξωτερικός έλεγχος και για την Υπηρεσία Ασύλου και την Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης.
Διόρθωση
Άρθρο 3Α
Παράγραφος 3 ———–Δεν υπάρχει στο προσχέδιο κάποιο (σχέδιο –διαδικασίας) εξέτασης του φακέλου του προσφέυγοντος ώστε αυτό να εφαρμόζεται από όλες τις επιτροπές, και επί πλέον δεν φαίνεται να υπάρχει συμμετοχή επί της ουσίας στην εξέταση της προσφυγής από το επιστημονικό
προσωπικό της Αρχής Προσφυγών,πολύτιμη εμπειρία θα χαθεί.
πάλι εμφανίζεται η ανύπαρκτη παράγραφος 5 του άρθρου 5
Άρθρο 3
Παράγραφος 1 ————————–Η Αρχή Προσφυγών συγκροτείται από την Κεντρική Διοικητική Υπηρεσία και από τις Επιτροπές Προσφυγών και έχει ως κύρια αποστολή την εξέταση των ενδικοφανών προσφυγών κατά των αποφάσεων της Υπηρεσίας Ασύλου, σύμφωνα με την παράγραφο 5 του άρθρου 5 του παρόντος.
Το άρθρο 5 δεν έχει παράγραφο 5.
Παράγραφος 3 —————————-Στην έκθεση περιλαμβάνονται τα αριθμητικά και στατιστικά δεδομένα που αφορούν τη λειτουργία της, τον αριθμό των προσφυγών που υποβλήθηκαν, τις διαδικασίες που ακολουθήθηκαν.
Οι εκθέσεις της Αρχής Προσφυγών υποβάλλονται στο Συνήγορο του Πολίτη κατά το πρώτο δεκαπενθήμερο των μηνών Απριλίου, Ιουλίου, Σεπτεμβρίου και Δεκεμβρίου κάθε έτους. Ο Συνήγορος του Πολίτη ελέγχει κατά την κρίση του τις διαδικασίες που ακολουθούνται ασκώντας τις αρμοδιότητές του κατά το νόμο 3094/2003
Πρέπει να καθορισθούν οι διαδικασίες.
Άρθρο 3Α
Παράγραφος 3 ———–Δεν υπάρχει στο προσχέδιο κάποιο εξέτασης του φακέλου του προσφέυγοντος ώστε αυτό να εφαρμόζεται από όλες τις επιτροπές, και επί πλέον δεν φαίνεται να υπάρχει συμμετοχή επί της ουσίας στην εξέταση της προσφυγής από το επιστημονικό
προσωπικό της Αρχής Προσφυγών,πολύτιμη εμπειρία θα χαθεί.
πάλι εμφανίζεται η ανύπαρκτη παράγραφος 5 του άρθρου 5
Παράγραφος 4 & 5———– Η θητεία των μελών των Επιτροπών είναι για πέντε έτη και μπορεί να ανανεώνεται σύμφωνα με την διαδικασία του προηγούμενου εδαφίου. Τα μέλη των Επιτροπών, κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, απολαμβάνουν προσωπικής ανεξαρτησίας
Σε περίπτωση που οι διοριζόμενοι ως μέλη των Επιτροπών έχουν την ιδιότητα του δικηγόρου, τελούν υποχρεωτικά σε αναστολή άσκησης του δικηγορικού λειτουργήματος. Πρέπει να ληφθή μέριμνα ώστε κάποια μέλη να μην γίνουν το μακρύ
χέρι δικηγορικών γραφείων, ο νοών νοείτω
Παράγραφος 6 Ο Κανονισμός Λειτουργίας της Αρχής Προσφυγών ορίζει —- στη διασφάλιση της ποιότητας των διαδικασιών και των αποφάσεων των Επιτροπών.
Ποιος κανονισμός ο υφιστάμενος ή νέος
Προς τον σχολιαστή Απέργη Άρθρο 4Α Παράγραφος 3
Στην Αρχή Προσφυγών συνιστάται πάγια προκαταβολή, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 108 ν. 4270/2014 (ΦΕΚ 143 Α΄).
Την προηγούμενη περίοδο λόγω ανυπαρξίας ξεχωριστού προυπολογισμού στην Αρχή Προσφυγών και σχετικού προσωπικού για τη διεκπεραίωση οικονομικών ζητήματων, παρατηρήθηκαν σοβαρά προβλήματα στις ροές πληρωμών των προέδρων και μελών των Επιτροπών Προσφυγών και σε άλλα οικονομικά ζητήματα τωης Αρχής Προσφυγών.Συνεπώς, για την καλύτερη οικονομική και λειτουργική ανεξαρτησία της Αρχής Προσφυγών σε σχέση με την Υπηρεσία Ασύλου, θα πρέπει να προβλεφθεί η σύσταση πάγιας προκαταβολής, κατά το πρότυπο της Υπηρεσίας Ασύλου. Προτείνω την προσθήκη των ακόλουθων διατάξεων:
«3.Στην Κεντρική Διοικητική Υπηρεσία της Αρχής Προσφυγών συνιστάται πάγια προκαταβολή, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου
46 του ν. 2362/1995 (ΦΕΚ 247 Α’).
4. Η οικονομική διαχείριση της Αρχής Προσφυγών ασκείται από τις αρμόδιες Υπηρεσίες της και οι δαπάνες πραγματοποιούνται, ελέγχονται, εκκαθαρίζονται και εντέλλονται, σύμφωνα με τις διατάξεις περί δημοσίου λογιστικού.»
Η προτεινόμενη παράγραφος 3 αναριθμείται σε 5.
Θετική η προσθήκη διάταξης για εξωτερική αξιολόγηση του έργου της Αρχής Προσφυγών από την ανεξάρτητη Αρχή του Συνηγόρου του Πολίτη, σύμφωνα με τις αρμοδιότητές της. Έτσι θα ελέγχεται από μία καταξιωμένη Αρχή η διαφάνεια, η νομιμότητα και η ποιότητα των διαδικασιών στη λειτουργία της Αρχής Προσφυγών.