Στο άρθρο 1456 του Αστικού Κώδικα (π.δ. 456/1984, Α’ 164, Α.Κ.), περί της συναίνεσης των προσώπων που επιθυμούν να αποκτήσουν τέκνο με ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, προστίθενται νέο τρίτο, τέταρτο, πέμπτο, έκτο και έβδομο εδάφιο και το άρθρο 1456 διαμορφώνεται ως εξής:
«Άρθρο 1456
Κάθε ιατρική πράξη που αποβλέπει στην υποβοήθηση της ανθρώπινης αναπαραγωγής, σύμφωνα με τους όρους του προηγούμενου άρθρου, διενεργείται με την έγγραφη συναίνεση των προσώπων που επιθυμούν να αποκτήσουν τέκνο. Αν η υποβοήθηση αφορά άγαμη γυναίκα, η συναίνεση αυτής και, εφόσον συντρέχει περίπτωση ελεύθερης ένωσης, του άνδρα με τον οποίο συζεί παρέχεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο.
Ειδικά η κρυοσυντήρηση γεννητικού υλικού – γαμετών πραγματοποιείται κατόπιν έγγραφης συναίνεσης του προσώπου που το καταθέτει. Αν πρόκειται για ζεύγος, δεν απαιτείται η συναίνεση του ή της συζύγου ή συντρόφου, παρά μόνο επίσημη ενημέρωση του ή της συζύγου ή συντρόφου από τη Μονάδα Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής ή την Τράπεζα Κρυοσυντήρησης.
Η κρυοσυντήρηση ζυγωτών και γονιμοποιημένων ωαρίων πραγματοποιείται κατόπιν έγγραφης συναίνεσης των προσώπων που τα καταθέτουν. Αν πρόκειται για ζεύγος, απαιτείται η συναίνεση και των δύο συζύγων ή συντρόφων. Με το ίδιο έγγραφο, τα εν λόγω πρόσωπα οφείλουν να δηλώσουν για την τύχη του κρυοσυντηρημένου γεννητικού υλικού, των ζυγωτών και των γονιμοποιημένων ωαρίων κατ’ εφαρμογή του άρθρου 1459.
Η συναίνεση ανακαλείται με τον ίδιο τύπο μέχρι τη μεταφορά των γαμετών ή των γονιμοποιημένων ωαρίων στο γυναικείο σώμα. Με την επιφύλαξη του άρθρου 1457, η συναίνεση θεωρείται ότι ανακλήθηκε, αν ένα από τα πρόσωπα που είχαν συναινέσει πέθανε πριν από τη μεταφορά.».
Θεωρούμε πως η επίσημη ενημέρωση του/της συζύγου/συντρόφου από τη ΜΙΥΑ θα πρέπει να μην συμπεριληφθεί στο νομοσχέδιο που θα κατατεθεί καθώς διαβλέπουμε πως έτσι θα αποστερηθεί η προτεινόμενη διάταξη την ευελιξία που εισάγει και έχει.
Συντασσόμεθα με τις απόψεις της Ελληνικής Εταιρείας Αναπαραγωγικής Ιατρικής και θα θέλαμε να προσθέσουμε ότι η ενημέρωση θα είναι δύσκολη σε κάθε περίπτωση αλλά και όταν ο σύντροφος/σύζυγος είναι στο εξωτερικό, οπότε χωρίς να είναι η επιθυμητή επιδίωξη θα αποτελεί τροχοπέδη και στον ιατρικό τουρισμό αναφορικά με τις αλλοδαπές γυναίκες που επιθυμούν να κρυοσυντηρήσουν τα αγονιμοποίητα ωάρια τους.
Η Ελληνική Εταιρεία Αναπαραγωγικής Ιατρικής επικροτεί την νομοθετική πρόβλεψη βάσει της οποίας δεν απαιτείται πλέον η συναίνεση του ή της συζύγου ή συντρόφου, όμως προτείνουμε να μην απαιτείται η επίσημη ενημέρωση του/της συζύγου/συντρόφου από τη ΜΙΥΑ. Η πρόβλεψη αυτή στην πράξη θα δημιουργήσει πολλά προβλήματα και θα εγείρει ερωτήματα γύρω από τα προσωπικά δεδομένα, την αυτοδιάθεση, τον αυτοκαθορισμό και την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας του καθενός.
Να προσδιορισθεί ο τρόπος επίσημης ενημέρωσης του/ της συζύγου/συντρόφου, π.χ. ηλεκτρονικό μήνυμα, συστημένη επιστολή ή άλλο. Εναλλακτικά, να απαλειφθεί ο όρος, δεδομένου ότι έρχεται σε αντίφαση με την ελεύθερη βούληση του ατόμου αναφορικά με την αυτοδιαχείριση του γεννητικού του υλικού.
Αρθρο 4, Τροποποίηση παραγραφ. 6
Κρυοσυντηρηση βιολογικού υλικού έγγαμου χωρις την συγκατάθεση του/της συζύγου αλλά και χωρίς την «επίσημη ενημέρωση» απο την Μονάδα. Η «επίσημη ενημέρωση» απο την ΜΙΥΑ είναι μια διαδικασία που θα συναντήσει πολλά πρακτικα θέματα:
– πώς ορίζεται το «επίσημη ενημέρωση» και τί απαιτεί?
– τι γίνεται οταν το ζευγάρι είναι σε διάσταση και αντιδικία και ο ένας δεν θέλει να ξέρει τι κάνει ο άλλος?
– τι συμβαίνει οταν έχουν σοβάρα προβλήματα μεταξύ τους?
– ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα ?
Πρόταση:Τα ενήλικα άτομα είναι υπεύθυνα για τις επιλογές τους εφόσον δεν προσβάλλουν τα δικαιώματα του/ της συζύγου και είναι υπεύθυνα να ενημερώνουν τα ίδια τους συζύγους τους εφόσον το επιθυμούν
Στην συγκατάθεση να δηλώνεται οτι είμαι έγγαμος και έχω ενημερώσει τον/την σύζυγο ή εν διαστάση σύζυγο μου, οτι πρόκειται να προβω σε κρυοσυντήρηση του βιολογικού μου υλικού ή δεν επιθυμώ να ενημερώσω τον/την σύζυγο ή εν διαστάση σύζυγο μου
Αρθρο 5. τροποποίηση παραγρ. 5
– Φαρμακευτική αγωγή δοτριών : τα φάρμακα να χορηγούνται απευθείας απο την Μονάδα στη δότρια
– Οι ασφαλισμένες που πρόκειται να υποβληθούν σε Δωρεά Ωαρίων και δεν έχουν εξανλήσει τις 4 προσπάθειες , να δικαιούνται δωρεάν χορήγηση γοναδοτροπινών, καθώς η διέγερση της δοτριας αφορά στη θεραπεία τους.
Αρθρο 6, Τροποποίηση αρθρο 10
Προεμφυτευτική διάγνωση χωρίς ειδική αδειόδότηση απο την Αρχή Προστασίας Ανθρώπινης αναπαραγωγής
Επιπροσθέτως:
Καταργηση των επιτροπών. καταχώρηση των δικαιολογητικών στον φάκελο της ασθενούς στον ΕΟΠΥΥ απο τον θεράποντα ιατρό γυναικολόγο, εξειδικευμένο στην ανθρώπινη αναπαραγωγή.
Η ΕΛ.Ε.Ι.Υ.Α ΕΙΣΗΓΗΘΗΚΕ ΤΗΝ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΝΑ ΚΡΥΟΣΥΝΤΗΡΟΥΝ ΤΟ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΤΟΥΣ ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΝΑ ΑΠΟΦΑΣΙΖΟΥΝ ΓΙΑ ΑΥΤΟ (ΤΥΧΗ ΓΕΝΕΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ) ΧΩΡΙΣ ΤΗ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ ΤΟΥ/ ΤΗΣ ΣΥΖΥΓΟΥ/ ΣΥΝΤΡΟΦΟΥ. Η ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΗΣ Μ.Ι.Υ.Α Ή ΤΗΣ Τ.Κ ΠΕΡΙΟΡΙΖΕΙ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΣΤΟΝ ΑΥΤΟΚΑΘΟΡΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΥΤΟΔΙΑΘΕΣΗ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ ΑΝΤΙΘΕΤΗ ΣΤΗΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΟΥ/ΤΗΣ ΣΥΖΥΓΟΥ/ ΣΥΝΤΡΟΦΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ Μ.Ι.Υ.Α Ή ΤΗΝ Τ.Κ
ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΚΑΘΙΣΤΑ ΤΟ ΕΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ ΚΟΙΝΩΝΟ ΣΕ ΜΙΑ ΑΜΙΓΩΣ ΠΡΟΣΩΠΟΠΑΓΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ.
Επισης, η συναινεση για την τυχη του γενετικού υλικου που κατατιθεται (χρηση για θεραπευτικους σκοπους, καταστροφη κλπ) θα πρεπει να ειναι αναποσπαστο μερος του συμβολαιογραφικου πληρεξούσιου και οχι να διδεται σε ενα απλο χαρτι με multiple choices της κλινικης που ευκολα μπορει να νοθευτει.Επισης, να προβλεπεται η τυχη του υλικου σε περιπτωση θανατου του δοτη του υλικου. Τελος, θα πρεπει να υπαρχει υποχρεωτικη ενυπογραφη εγγραφη ενημερωση απο την κλινικη για το γενετικό υλικό που αντληθηκε λχ αριθμος ποιοτητα ωαριων με φωτογραφίες τους και για αυτο που κρυοσυντηρηθηκε για λογους διαφανειας αλλα και για να εχει η χορηγηθεισα συναινεση ενα πρακτικο αποτελεσμα, αλλα και σε καθε μεταγενεστερο σταδιο της διαδικασιας, να προβλεπεται εγγραφη ενημερωση με τα επιστημονικως ενδεδειγμενα στοιχεια. Ακομα καλυτερα να χορηγείται dvd απο καθε σταδιο της διαδικασιας για την αδοκητη περιπτωση που λχ η ωοληψια δεν ελαβε χωρα κατα χρονο η κατα τροπο επιστημονικα ενδεδειγμενο, διοτι καθε κυκλος φαρμακευτικης διεγερσης επιβαρυνει τη γυναικα με ορμονες και στοιχιζει στο ελληνικο δημοσιο αλλα και τους δικαιουχους σε χρονο και χρημα. Οι περισσοτεροι ιατροι και κεντρα πιστευω οτι ειναι συνεπεις εδω εδω ομιλουμε για τις θετεες εκ του νομου ασφαλιστικες δικλειδες.
Η ελευθερη ενωση δεν δημιουργει αστικα δικαιωματα και υποχρεωσεις.Αστικα δικαιωματα και υποχρεωσεις γεννα το συμφωνο συμβιωσης και σε αυτο διαφοροποιειται απο την ελευθερη ενωση. Θα πρεπει σε καποια στιγμη να σταματησει να καταγράφεται στα πληρεξουσια για κρυοσυντηρηση οτι το πρόσωπο ειναι αγαμο και μονο. Οπως καθενας εχει δικαιωμα να παει με αλλον και να αναπαραχθει κατα το δοκουν, κατα μειζονα λόγο εχει δικαιωμα να κρυοσυντηρησει το γενετικο του υλικο. Εχει να κανει με το δικαιωμα αυτοδιαθεσης του προσωπου. Αντε να δεχθουμε οτι για τη γονιμοποιηση του γενετικου υλικου με τριτο δοτη να ενημερωνεται ο μονιμος συντροφος. Αλλα οχι και για την απλη κρυοσυντηρηση του γενετικου υλικου. Η διαταξη αυτη περιοριζει δυσαναλογα τα ατομικα δικαιωματα του προσωπου χωρις ευλογη αιτια και ειναι και πρακτικα ανεφαρμοστη. Τραγικη, συντηρητικοτατη προβλεψη. Χωρις γαμο η συμφωνο συμβιωσης κανεις δεν ειναι κανενος. Αλλα ακομη και μεσα στον γαμο θα επρεπε το δικαιωμα ειδικα της κρυοσυντηρησης γενετικου υλικου να διδεται χωρις προηγουμενη η επιγενομενη ενημερωση του/της συζυγου.
Η επίσημη ενημέρωση της Μονάδας προς τον/ την σύντροφο/ σύζυγο για την κρυοσυντήρηση σπέρματος ή ωαρίου παραβιάζει το προσωποπαγές δικαίωμα των προσώπων στην αυτοδιάθεση τους και τον αυτοκαθορισμό τους. Μπορεί να δημιουργήσει περαιτέρω ζητήματα στην οικογενειακή γαλήνη ή σχέση των προσώπων. Ένας δεύτερος προβληματισμός, που αφορά στην ενημέρωση του άλλου προσώπου είναι ο ακόλουθος:νομιμοποιείται η Μονάδα να κοινοποιήσει αυτά τα δεδομένα προσωπικου χαρακτήρα που αφορούν στην υγεία; Αυτομάτως δεν περιορίζεται το δικαίωμα που παρέχεται; Φρονώ, πως προκειμένου για την κρυοσυντήρηση σπέρματος/ ωαρίου ανεξαρτήτως λόγου θα πρέπει να συγκατατίθενται τα πρόσωπα χωρίς να ακολουθεί καμία ενημέρωση από τη Μονάδα στον/ στην σύζυγο /σύντροφο.
Κατ’αρχήν, η κρυοσυντήρηση δεν είναι ιατρική πράξη, αλλά πράξη που τελείται από βιολόγο. Έτσι όπως διατυπώνεται στο άρθρο, φαίνεται να είναι μια ιατρική πράξη. Όπως έχω σχολιάσει και προηγουμένως, η σύνταξη των κειμένων των εδαφίων της συγκεκριμένης πρότασης νόμου στερείται της αρμόζουσας επιμέλειας.
Πολύ σημαντικό (και ενοχλητικό επίσης) είναι το γεγονός ότι διαρκώς η πρόταση νόμου αναφέρεται στη γυναίκα, ενώ έχουν και οι άντρες συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα στην αναπαραγωγή. Η συνήθεια δεν είναι επαρκής δικαιολογία για να περιορίζουμε τις αναφορές του νόμου μόνο στη γυναίκα. ΘΑ μπορούσε και ένας ελεύθερος άντρας να έχει δικαίωμα να υποβοηθηθεί προκειμένου να αναπαραχθεί. Ως γνωστό, ούτε οι γυναίκες αναπαράγονται από μόνες τους, ούτε οι άντρες. Αφού αναγνωρίζεται το δικαίωμα σε μια γυναίκα να λάβει ωάρια δότριας, σπέρμα δότη και να κάνει χρήση παρένθετης κυοφορίας, θα πρέπει αντιστοίχως να αναγνωρίζονται τα ίδια δικαιώματα και στον άντρα.