Άρθρο 4 Γενικές διατάξεις για τη χρήση συστημάτων αλγοριθμικής λήψης αποφάσεων από τους φορείς του δημόσιου τομέα

1. Οι φορείς του δημόσιου τομέα κατά την έννοια της περ. α’ της παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α’ 143) δύνανται, κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους, να χρησιμοποιούν συστήματα αλγοριθμικής λήψης αποφάσεων, εφόσον η χρήση αυτή προβλέπεται ρητά σε ειδική διάταξη νόμου.
2. Από το πεδίο εφαρμογής του παρόντος εξαιρούνται τα συστήματα αλγοριθμικής λήψης αποφάσεων που χρησιμοποιούνται από τα Υπουργεία Εθνικής Άμυνας και Προστασίας του Πολίτη και τους εποπτευόμενους φορείς αυτών, καθώς, επίσης, και από την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (Ε.Υ.Π.).

  • 14 Ιουλίου 2022, 19:09 | Μπάλλας, Πελεκάνος & Συνεργάτες Α.Ε.Δ.Ε.

    Η ρητή πρόβλεψη σε διάταξη νόμου περί της δυνατότητας του εκάστοτε φορέα να χρησιμοποιεί συστήματα αλγοριθμικής λήψης αποφάσεων δεν κρίνεται σκόπιμη, αφού α) δεν προσφέρει επιπλέον εγγυήσεις ως προς τα θεμελιώδη δικαιώματα και β) καθιστά την εφαρμογή συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης και, επομένως, την ψηφιακή αναβάθμιση της δημόσιας διοίκησης, δυσκίνητη. Αντίθετα, σχετική πρόβλεψη μάλλον θα προκαλέσει περισσότερα προβλήματα στην πράξη. Ήδη προκύπτει το ερώτημα εάν η ρητή διάταξη του νόμου θα πρέπει να είναι συγκεκριμένη ως προς τον φορέα, το σύστημα αλγοριθμικής λήψης αποφάσεων ή τις αρμοδιότητες για την άσκηση των οποίων θα χρησιμοποιείται τούτο.
    Επιπλέον, το γεγονός ότι δεν έχει ακολουθηθεί η προσέγγιση βάσει του κινδύνου που μπορούν να επιφέρουν τα συστήματα ΤΝ, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι είναι επιτρεπτή και η χρήση πρακτικών ΤΝ οι οποίες ήδη βάσει της Πρότασης Κανονισμού πρέπει να θεωρηθούν ως απαγορευμένες (π.χ. η χρήση συστημάτων εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης σε πραγματικό χρόνο σε δημόσια προσβάσιμους χώρους για σκοπούς επιβολής του νόμου και η κοινωνική βαθμολόγηση).

    Τέλος, η διάκριση που γίνεται στο παρόν άρθρο με βάση την ένταξη των δημοσίων φορέων σε συγκεκριμένα Υπουργεία ενδέχεται να δημιουργήσει προβλήματα κατά την εφαρμογή της νομοθεσίας. Δεν είναι σαφές αν δημόσιοι φορείς, ο σκοπός λειτουργίας των οποίων συμπεριλαμβάνει την επιβολή του νόμου, όπως η πυροσβεστική, η δασοφυλακή και η ακτοφυλακή, ακόμη κι αν δεν εντάσσονται στο Υπουργεία Εθνικής Άμυνας και Προστασίας του Πολίτη, θα έχουν τη δυνατότητα χρήσης συστημάτων ΤΝ χωρίς καμία υποχρέωση διαφάνειας.

  • 13 Ιουλίου 2022, 16:37 | Χ.Γ.

    Άρθρο 4, παρ. 2
    Δεν πρέπει σε καμία περίπτωση από την εφαρμογή του παρόντος νομοθετήματος να εξαιρούνται συνολικά και οριστικά «τα Υπουργεία Εθνικής Άμυνας και Προστασίας του Πολίτη και τους εποπτευόμενους φορείς αυτών, καθώς, επίσης, και από την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (Ε.Υ.Π.)». Αντίθετα, θα πρέπει αυτό να γίνεται κατά περίπτωση (άρθρο) και με πλήρη αιτιολόγηση.

  • 1 Ιουλίου 2022, 19:43 | Σπυριδούλα Καρύδα

    Να διευκρινισθεί εάν η επιχειρούμενη ρύθμιση αφορά δικαστήρια και δικαστικές-εισαγγελικές αρχές της χώρας.Το πεδίο εφαρμογής δεν είναι επαρκώς ορισμένο και από αυτήν την άποψη. Επισημαίνεται ότι ο προτεινόμενος Κανονισμός διαλαμβάνει απαγορεύσεις και εξαιρέσεις ως προς την εν θέματι επεξεργασία από Αρχές Επιβολής του Νόμου (facial recognition,βιομετρικά κλπ).
    Επίσης, από πλευράς προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, εκ πρώτης όψεως φαίνεται να δίδεται νομική βάση επεξεργασίας, η οποία όμως και αυτή τελεί υπό την αίρεση ότι η χρήση αυτή προβλέπεται από άλλη διάταξη νόμου? Το περιεχόμενο της διάταξης δεν είναι σαφές…
    Δίδεται επίσης εξαίρεση για επεξεργασίες από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας,Προστασίας του Πολίτη κπλ, αυτό αφορά και εν γένει τις Αρχές Επιβολής του Νόμου (Αστυνομία, Πυροσβεστική κλπ)? Δεν διευκρινίζεται επαρκώς..
    Τέλος, από τη σκοπιά της προστασίας των προσωπικών δεδομένων, έχει σημασία εάν η επεξεργασία διενεργείται από διοικητικά/ πολιτικά δικαστήρια, όπου εφαρμόζεται ο ΓΚΠΔ και η σχετική εθνική νομοθεσία ( Κεφάλαια Α, Β, Γ και Ε ν. 4624/2019) ή από ποινικά δικαστήρια, εισαγγελικές αρχές ή αρχές επιβολής του νόμου (σε αυτές περιλαμβάνονται και Αρχές που δεν τελούν υπό την εποπτεία του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, πχ η Εθνική Αρχή Διαφάνειας, Ακτοφυλακή κλπ) για τις ανάγκες και τους σκοπούς της Αστυνομικής Οδηγίας (Οδηγία 2016/680 και ενσωμάτωσή της με ν. 4624/2019), οπότε εφαρμόζονται τα Κεφάλαια Α, Β, Δ και Ε ν. 4624/2019),γεγονός κρίσιμο για την εφαρμογή του άρθρου 6 του ΣχΝ και την υποχρέωση διαφάνειας (ενημέρωσης, πρόσβασης κλπ) που εισάγεται με αυτό αλλά και για το πεδίο εφαρμογής της επιχειρούμενης ρύθμισης συνολικώς.
    Ως καταληκτική παρατήρηση, επισημαίνω την έλλειψη σαφούς περιεχομένου των ρυθμίσεων και την επαρκή θεμελίωσή τους σε σχέση με το ενωσιακό και εθνικό δίκαιο προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.
    Επανέρχομαι δε στον αρχικό προβληματισμό μου ότι η ρύθμιση είναι πρόωρη, μη αρκούντως ορισμένη, και τελικώς ανεπαρκής ως προς την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και πάντως καταδεικνύει ότι οι συντάκτες του δεν έχουν ιδιαίτερη τεχνική εξοικείωση με το ειδικό αυτό αντικείμενο και αγνοούν τις παραπάνω, κατά τι διαφορετικές, θεμελιώδεις όψεις προστασίας του (πεδίο εφαρμογής ΓΚΠΔ/Ν.4624/2019 ή Αστυνομικής Οδηγίας/ Ν.4624/2019). Αλλά δεν είναι δυστυχώς και η πρώτη φορά που παρατηρείται η ως άνω αδυναμία…
    Δράττομαι δε εδώ της ευκαιρίας, με την ιδιότητα του μέλους της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής για τη λήψη εφαρμοστικών μέτρων του ΓΚΠΔ και της ενσωμάτωσης της Οδηγίας) να τονίσω και να καταστήσω σαφές ότι το Κεφαλαίο Δ’ ν. 4624/2019 (ενσωμάτωση της Αστυνομικής Οδηγίας) εφαρμόζεται στα ποινικά δικαστήρια και τις εισαγγελικές αρχές,και ουδεμία αμφιβολία καταλείπεται επ’αυτού του θέματος,η συμπερίληψη δε αυτή τονίζεται και στην αιτιολογική έκθεση του ν. 4624/2019, υπό το άρθρο 43( πεδίο εφαρμογής).

    Με τιμή
    Σπυριδούλα Καρύδα
    Πάρεδρος Συμβουλίου της Επικρατείας
    LL.M. in Space, SatCom and Media Law (University of Luxembourg)
    PhD (c) in International Satellite and Data Protection Law