Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής

Κεφάλαιο Α’
ΠΛΟΙΟ-ΣΤΑΤΙΚΟ ΝΑΥΠΗΓΗΜΑ-ΝΗΟΛΟΓΗΣΗ
Άρθρο 1
Έννοια πλοίου – στατικού ναυπηγήματος
1. Κατά την έννοια του παρόντος, πλοίο είναι κάθε πλωτή κατασκευή, με ή χωρίς εκτόπισμα, ικανή να κινείται αυτοδύναμα στη θάλασσα για εκτέλεση ναυσιπλοΐας.
2. Στατικό ναυπήγημα είναι κάθε κατασκευή που επιπλέει στη θάλασσα και προορίζεται να χρησιμοποιείται για παραγωγή έργου ή παροχή υπηρεσίας συνήθως σε σταθερή θέση.

Άρθρο 2
Εξαιρέσεις από το πεδίο εφαρμογής
1. Τα Κεφάλαια Δ΄ και Ε΄ του Μέρους Τρίτου, τα Μέρη Τέταρτο, Πέμπτο, Έκτο, Έβδομο, το Κεφάλαιο Γ΄ του Μέρους Όγδοου και το Κεφάλαιο Γ΄ του Μέρους Ένατου δεν εφαρμόζονται σε στατικά ναυπηγήματα.
2. Τα Μέρη Πρώτο έως και Έβδομο, το Κεφάλαιο Γ΄ του Μέρους Όγδοου, το Κεφάλαιο Γ΄ του Μέρους Ένατου και τα Μέρη Δέκατο και Ενδέκατο δεν εφαρμόζονται στα πλοία και στατικά ναυπηγήματα κρατικής ιδιοκτησίας ή εκμετάλλευσης που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την άμεση εξυπηρέτηση δημόσιων μη εμπορικών σκοπών.

Άρθρο 3
Νηολόγηση
1. Πλοίο καθαρής χωρητικότητας ίσης ή ανώτερης των δέκα (10) κόρων, ως προς το οποίο πληρούνται οι ουσιαστικές προϋποθέσεις κτήσης της ελληνικής εθνικότητας, εγγράφεται στο νηολόγιο του κράτους, με αίτηση του κυρίου αυτού. Από και δια της εγγραφής, το νηολογημένο πλοίο αναγνωρίζεται ως ελληνικό.
2. Η πράξη της νηολόγησης αναγράφει το όνομα και την ιθαγένεια του κυρίου του πλοίου, τον τίτλο κτήσης κυριότητας, τον διορισμό αντικλήτου που κατοικεί στην ημεδαπή, το όνομα του πλοίου, το διεθνές διακριτικό σήμα, τον αριθμό του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΔΝΟ), τα στοιχεία τεχνικής ταυτοποίησης του πλοίου, όπως αυτά προκύπτουν από επίσημο πιστοποιητικό καταμέτρησης, το είδος της κινητήριας δύναμης και, αν πρόκειται για μηχανοκίνητο πλοίο, τη δύναμη μηχανής. Επικυρωμένο αντίγραφο του τίτλου της κυριότητας, νόμιμα θεωρημένο σε περίπτωση που ο τίτλος καταρτίσθηκε στην αλλοδαπή, κατατίθεται από τον κύριο του πλοίου και τηρείται από την αρμόδια λιμενική αρχή.
3. Η πράξη της νηολόγησης χρονολογείται και υπογράφεται από τον νηολόγο. Με βάση την πράξη νηολόγησης, εκδίδεται το έγγραφο εθνικότητας του πλοίου.
4. Εγγράφονται, κατ’ εξαίρεση, στο νηολόγιο του κράτους και πλοία καθαρής χωρητικότητας κάτω των δέκα (10) κόρων, εφόσον δρομολογούνται βάσει του Κώδικα θαλασσίων ενδομεταφορών και δικαιωμάτων επιβατών (ν. 4948/2022, Α΄125) ή εφόσον η εκμετάλλευσή τους προϋποθέτει την έκδοση εγγράφου εθνικότητας. Με απόφαση του Υπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής ορίζονται και άλλες κατηγορίες πλοίων κάτω των δέκα (10) κόρων που υπόκεινται κατ’ εξαίρεση σε νηολόγηση.
5. Με την επιφύλαξη ειδικότερων διατάξεων διμερών διεθνών συνθηκών, ο κύριος νηολογούμενου πλοίου προσκομίζει, εντός προθεσμίας δύο (2) μηνών, πιστοποιητικό διαγραφής από την αρμόδια αρχή του κράτους στο νηολόγιο του οποίου το πλοίο ήταν προηγουμένως εγγεγραμμένο, εφόσον η έκδοση του πιστοποιητικού διαγραφής προβλέπεται από το δίκαιο του κράτους αυτού. Η ισχύς της πράξης νηολόγησης δεν θίγεται από τη μη προσκόμιση πιστοποιητικού διαγραφής.

Άρθρο 4
Καταχώριση μη νηολογούμενων πλοίων
Με την επιφύλαξη της παρ. 4 του άρθρου 3, τα πλοία καθαρής χωρητικότητας κάτω των δέκα (10) κόρων καταχωρίζονται, κατά κατηγορίες, σε ειδικό δημόσιο βιβλίο μικρών πλοίων.

Άρθρο 5
Νηολόγηση στατικών ναυπηγημάτων
1. Σε νηολόγιο που τηρείται στις αρμόδιες λιμενικές αρχές καταχωρίζονται τα στατικά ναυπηγήματα ανεξαρτήτως ολικής χωρητικότητας ή εκτοπίσματος.
2. Σε ειδικό νηολόγιο που τηρείται στο Κεντρικό Λιμεναρχείο Πειραιά καταχωρίζονται στατικά ναυπηγήματα ανεξαρτήτως χωρητικότητας ή εκτοπίσματος που προορίζονται για εργασίες έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, συμπεριλαμβανομένης της διύλισης και αποθήκευσης αυτών, ή παραλαβής, προσωρινής αποθήκευσης και επαναεριοποίησης φυσικού αερίου.
3. Η παρ. 2 του άρθρου 3 εφαρμόζεται αναλόγως και επί στατικών ναυπηγημάτων. Με βάση την πράξη νηολόγησης, εκδίδεται το έγγραφο εθνικότητας του στατικού ναυπηγήματος.

Άρθρο 6
Νηολόγηση ναυπηγούμενου
1. Μπορεί να νηολογηθεί πλοίο που πρόκειται να ναυπηγηθεί ή ναυπηγείται στην ελληνική Επικράτεια.
2. Για τη νηολόγηση πλοίου ως ναυπηγούμενου υποβάλλεται στην τηρούσα το νηολόγιο αρχή σύμβαση ναυπήγησης ή γραπτή δήλωση ναυπηγού που ασκεί επιχείρηση στην ελληνική επικράτεια, ότι πρόκειται να κατασκευάσει ή κατασκευάζει πλοίο για λογαριασμό του.
3. Η πράξη της νηολόγησης αναγράφει το ναυπηγείο και τον τόπο ναυπήγησης, το όνομα και την ιθαγένεια του προσώπου για λογαριασμό του οποίου ναυπηγείται το πλοίο, διορισμό αντικλήτου που κατοικεί στην Ελλάδα, την ύλη από την οποία κατασκευάζεται το πλοίο, το όνομα ή άλλο διακριτικό γνώρισμά του, τα στοιχεία τεχνικής ταυτοποίησής του, το είδος της κινητήριας δύναμης, και αν πρόκειται για μηχανοκίνητο πλοίο, το είδος και τη δύναμη της μηχανής.
4. Τα πλοία του άρθρου 4 δεν εγγράφονται στο ειδικό δημόσιο βιβλίο, όσο τελούν υπό ναυπήγηση.

Άρθρο 7
Τηρούμενα βιβλία
1. H αρμόδια για το νηολόγιο αρχή τηρεί υποθηκολόγιο και βιβλίο κατασχέσεων για τα πλοία και τα στατικά ναυπηγήματα. Τηρεί, επίσης, χωριστό βιβλίο κατασχέσεων αλλοδαπών πλοίων.
2. Οι διατάξεις που αφορούν στην τήρηση των νηολογίων, υποθηκολογίων και βιβλίων κατασχέσεων ελληνικών πλοίων εφαρμόζονται και στα νηολόγια, υποθηκολόγια και βιβλία κατασχέσεων των στατικών ναυπηγημάτων.

Άρθρο 8
Δημοσιότητα
1. Σε δημοσιότητα με καταχώριση στα οικεία βιβλία υποβάλλονται οι εξής πράξεις και στοιχεία:
(α) τίτλοι κτήσης κυριότητας πλοίου και στατικού ναυπηγήματος,
(β) οι δικαιοπραξίες και δικαστικές αποφάσεις που προβλέπονται στα άρθρα 14 και 15,
(γ) ναυτικές υποθήκες επί πλοίων και στατικών ναυπηγημάτων και εξαλείψεις αυτών,
(δ) συντηρητική κατάσχεση, δικαστική μεσεγγύηση και λοιπά συντηρητικά μέτρα, προσωρινές απαγορεύσεις απόπλου και λοιπές προσωρινές διαταγές, καθώς και η άρση αυτών,
(ε) αναγκαστικές κατασχέσεις επί πλοίων και στατικών ναυπηγημάτων,
(στ) διεκδικητικές αγωγές επί πλοίων και στατικών ναυπηγημάτων, οι οποίες καταχωρίζονται στη μερίδα του πλοίου ή στατικού ναυπηγήματος στο νηολόγιο,
(ζ) δηλώσεις εφοπλισμού και δηλώσεις ανάληψης εκμετάλλευσης από προτιμώμενο ενυπόθηκο δανειστή,
(η) πράξεις σύστασης συμπλοιοκτησίας και διορισμού, παραίτησης και ανάκλησης διαχειριστή αυτής,
(θ) δήλωση εγκατάλειψης πλοίου από τον πλοιοκτήτη, δήλωση αμφισβήτησης της εγκατάλειψης από τον ασφαλιστή και η τελεσίδικη δικαστική απόφαση που εκδίδεται επ’ αυτών,
(ι) απορριπτικές εκθέσεις επί αιτούμενων πράξεων ή εγγράφων,
(ια) έναρξη διαδικασίας αφερεγγυότητας του πλοιοκτήτη ή εφοπλιστή σε άλλο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα στοιχεία του διορισθέντος διαχειριστή αφερεγγυότητας και δήλωση για το αν πρόκειται για κύρια ή δευτερεύουσα διαδικασία.
2. Οι υποθήκες, οι διεκδικητικές αγωγές, καθώς και οι συντηρητικές και αναγκαστικές κατασχέσεις επί πλοίων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 4 καταχωρίζονται στο ειδικό δημόσιο βιβλίο του εν λόγω άρθρου.

Άρθρο 9
Ηλεκτρονική τήρηση βιβλίων νηολογίου και υποβολή εγγράφων με ηλεκτρονικά μέσα
1. Η τήρηση των βιβλίων, κατά τα προβλεπόμενα στα άρθρα 3 έως 8, καθώς και κάθε πράξη ή εγγραφή σε αυτά, μπορεί να γίνεται, εν όλω ή εν μέρει, με ηλεκτρονικά μέσα.
2. Τα υποβαλλόμενα στην τηρούσα το νηολόγιο και τα λοιπά βιβλία αρχή έγγραφα κάθε φύσης είναι δυνατόν να υποβάλλονται και με ηλεκτρονικά μέσα, εφόσον φέρουν εγκεκριμένη ηλεκτρονική υπογραφή. Το έγγραφο που έχει υποβληθεί με ηλεκτρονικά μέσα θεωρείται ότι κατατέθηκε, εφόσον επιστραφεί στον αποστολέα του εγγράφου από την αρμόδια αρχή ηλεκτρονική απόδειξη, που φέρει προηγμένη ή εγκεκριμένη ηλεκτρονική υπογραφή.
3. Η ανωτέρω αρχή μπορεί να χορηγεί σε ψηφιακή μορφή, στην ελληνική και στην αγγλική γλώσσα, κάθε είδους πιστοποιητικά, βεβαιώσεις ή άλλα έγγραφα σχετικά με τις καταχωρίσεις στα οικεία βιβλία. Τα ηλεκτρονικά έγγραφα και πιστοποιητικά έχουν την ισχύ που προβλέπεται στο άρθρο 14 του ν. 4727/2020 (Α’ 184).
4. Τα έγγραφα εθνικότητας πλοίου και στατικού ναυπηγήματος μπορούν επίσης να εκδίδονται με τη μορφή ηλεκτρονικού αρχείου.

Άρθρο 10
Τήρηση ηλεκτρονικού αρχείου
1. Η αρμόδια για το νηολόγιο και τα λοιπά βιβλία αρχή μπορεί να τηρεί ηλεκτρονικό αρχείο σχετικών εγγράφων που κατατίθενται, των εκθέσεων κατάθεσης και κάθε άλλου συναφούς ηλεκτρονικού εγγράφου που σχετίζεται με συγκεκριμένη πράξη ή εγγραφή.
2. Τα τηρούμενα ηλεκτρονικά αρχεία πρέπει να πληρούν τους όρους και τις προϋποθέσεις ασφαλείας και να εγγυώνται ιδίως την ακεραιότητα, αυθεντικότητα, εμπιστευτικότητα και την ποιότητα των εγγράφων, καθώς και των δεδομένων και πληροφοριών που περιέχονται σε αυτά.

Κεφάλαιο Β’
ΚΥΡΙΟΤΗΤΑ ΕΠΙ ΠΛΟΙΟΥ
Άρθρο 11
Κυριότητα ναυπηγούμενου πλοίου
1. Η σύμβαση ναυπήγησης καταρτίζεται εγγράφως. Σε αυτήν εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις του Αστικού Κώδικα (π.δ. 456/1984, Α΄164) για τη μίσθωση έργου, εκτός από τα άρθρα 683, 693 και 695 αυτού.
2. Κύριος του ναυπηγούμενου πλοίου είναι ο ναυπηγός, εκτός αν συμφωνήθηκε διαφορετικά.
3. Αν ο κύριος του ναυπηγούμενου πλοίου καθορίζεται στη σύμβαση ναυπήγησης, η νηολόγηση του πλοίου, σύμφωνα με το άρθρο 6, γίνεται στο όνομά του.

Άρθρο 12
Μεταβίβαση κυριότητας πλοίου
1. Για τη μεταβίβαση της κυριότητας πλοίου απαιτείται συμφωνία μεταξύ του κυρίου και εκείνου που την αποκτά ότι μετατίθεται σε αυτόν η κυριότητα για νόμιμη αιτία. Καλόπιστη κτήση κυριότητας πλοίου από μεταβιβάζοντα μη κύριο δεν είναι δυνατή.
2. Η συμφωνία γίνεται εγγράφως και υποβάλλεται σε καταχώριση στο νηολόγιο. Η αποδοχή της πρότασης μπορεί να γίνει και με χωριστό έγγραφο. Αν το έγγραφο της συμφωνίας, της πρότασης ή της αποδοχής της πρότασης για τη μεταβίβαση της κυριότητας πλοίου καταρτίζεται στην αλλοδαπή, απαιτείται νόμιμη θεώρηση.
3. Χωρίς την καταχώριση στο νηολόγιο σύμφωνα με την παρ. 2, δεν επέρχεται η μεταβίβαση της κυριότητας του πλοίου.
4. Η παρ. 3 εφαρμόζεται και για τη μεταβίβαση της κυριότητας πλοίου που εγγράφεται στο ειδικό βιβλίο του άρθρου 4.
5. Επί πλειστηριασμού πλοίου, ο υπερθεματιστής δεν αποκτά την κυριότητα αυτού, αν ο καθ’ ου η εκτέλεση οφειλέτης δεν είναι κύριος του πλοίου.

Άρθρο 13
Μεταβίβαση κυριότητας ναυπηγούμενου πλοίου
Το άρθρο 12 εφαρμόζεται και επί ναυπηγούμενου πλοίου, εφόσον αυτό έχει νηολογηθεί.
Άρθρο 14
Κτήση κυριότητας πλοίου με χρησικτησία
1. Όποιος νέμεται πλοίο για μία τριετία, με καλή πίστη και νόμιμο τίτλο προσηκόντως εγγεγραμμένο στο νηολόγιο, γίνεται κύριος αυτού.
2. Όποιος νέμεται πλοίο για μία δεκαετία γίνεται κύριος αυτού, από και δια της καταχώρισης τελεσίδικης δικαστικής απόφασης στο νηολόγιο.

Άρθρο 15
Δικαιοπραξίες αιτία θανάτου και δικαστικές αποφάσεις
Οι περ. 1 έως 4 του άρθρου 1192 και τα άρθρα 1193 έως 1195, 1197 και 1199 έως 1204 του Αστικού Κώδικα εφαρμόζονται αναλόγως και για τη μεταβίβαση της κυριότητας επί πλοίου.

Άρθρο 16
Εφαρμοστέο δίκαιο επί της κυριότητας στο πλοίο
1. Το δίκαιο της πολιτείας, της οποίας τη σημαία φέρει το πλοίο, διέπει τις προϋποθέσεις κτήσης κυριότητας και τις εξουσίες του κυρίου.
2. Σε περίπτωση αλλαγής σημαίας, εφαρμοστέο είναι το δίκαιο της πολιτείας της οποίας τη σημαία φέρει το πλοίο κατά τον χρόνο της μεταβίβασης ή της επιβολής της αναγκαστικής κατάσχεσης.
3. Ως προς τα πλοία που δεν υπόκεινται σε νηολόγηση, εφαρμοστέο είναι το δίκαιο του τόπου καταχώρισής τους.