Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• 14 Δεκεμβρίου 2010, 10:05 | Σύνδεσμος Ιδρυτών Ελληνικών Ιδιωτικών Εκπαιδευτηρίων

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Αρχικά στάλθηκε σε όλα τα μέλη μας το κείμενο και ζητήθηκε η συμβολή τους στη διαμόρφωση των απαντήσεων. Στη συνέχεια ανέλαβαν μέλη του διοικητικού συμβουλίου να επεξεργαστούν τις απαντήσεις. Το αποτέλεσμα αυτών των απόψεων καταγράφεται στο υφιστάμενο κείμενο και απηχεί τις απόψεις του δεκατριαμελούς διοικητικού συμβουλίου.

• 13 Δεκεμβρίου 2010, 23:08 | Σπύρος Κρίβας

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Εργαστήριο Σχεσιοδυναμικής Συμβουλευτικής Εργαστήριο Διδακτικής των
  και Συμβουλευτικής της Σταδιοδρομίας Μαθηματικών
  Δντης: καθηγητής Σπ. Κρίβας Δντρια: καθηγήτρια Ευ. Κολέζα

  Πρόταση για τη διαβούλευση σχετικά με το θεσμό του Μέντορα του νεοδιορι-ζόμενου εκπαιδευτικού

  Eισαγωγή:

  Η υποστήριξη των νέων εκπαιδευτικών μέσω του θεσμού του μέντορα, είναι μια δομημένη, συνεχής διαδικασία που λαμβάνει χώρα είτε στο αρχικό στάδιο της σταδιοδρομίας τους, είτε σε μια μεταβατική φάση της σταδιοδρομίας τους ή ακόμα περιστασιακά για την αντιμετώπιση μιας ιδιαίτερης επαγγελματικής πρόκλησης.
  Η Tomlinson (1995), προσδιορίζει δυο βασικούς ρόλους του μέντορα:
  (1) Το ρόλο του προπονητή: αποτελεσματική «προπόνηση» των επιμορφούμενων, παροχή προκλήσεων και κινήτρων ,αφοσίωση στο έργο τους κλπ
  (2) Το ρόλο του διαμεσολαβητή στη γνώση: ενίσχυση ικανοτήτων και δεξιοτήτων, συμβουλευτική κλπ
  Οι νέοι εκπαιδευτικοί χρειάζονται συγχρόνως υποστήριξη και πρόκληση.

  Αναγκαιότητα του θεσμού του Μέντορα για τον εισερχόμενο εκπαιδευτικό

  Η είσοδος του νέου εκπαιδευτικού στο σχολείο, ως επαγγελματικού χώρου, αποτελεί γι’ αυτόν μετάβαση σε μια νέα κατάσταση ζωής, κατά την οποία αναδύονται ζητήματα, που εκτείνονται από μικρές δυσκολίες έως και ανυπέρβλητα εμπόδια για τον νέο εκπαιδευτικό. Σύμφωνα με τη σχετική βιβλιογραφία η κατάσταση αυτή δεν οφείλεται συνήθως ούτε στην προσωπικότητα και τις εγγενείς δυνατότητες των νεοεισερχομένων, ούτε στην αρχική εκπαίδευση και προετοιμασία τους – χωρίς βέβαια να αμφισβητείται το ενδεχόμενο επίδρασης τέτοιων παραγόντων-. Οι δυσκολίες των νέων εκπαιδευτικών οφείλονται σε μεγάλο βαθμό σε παράγοντες που σχετίζονται με τις εργασιακές συνθήκες και τις προσδοκίες του συστήματος, τις συνεχείς εκπαιδευτικές αλλαγές και τις προβολές τους στο σχολείο και γενικότερα στην κουλτούρα του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού. Όλοι οι προηγούμενοι παράγοντες επηρεάζουν άμεσα σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό ην επαγγελματική ανάπτυξη του εκπαιδευτικού.
  Την αποτελεσματική αντιμετώπιση των ζητημάτων τόσο σε υποκειμενικό επίπεδο (δηλαδή σε ότι αφορά τον ίδιο τον νεοεισερχόμενο εκπαιδευτικό) όσο και σε επίπεδο σχολείου -όπως έχει θεμελιωθεί ερευνητικά αλλά διαπιστώνεται και από την καθημερινή εκπαιδευτική πρακτική- δεν μπορεί να επωμισθεί αποκλειστικά και μόνον ο νεοεισερχόμενος.
  Χρειάζεται υποστήριξη από ένα μέντορα, δηλαδή από ένα εκπαιδευτικό με επαγγελματική εμπειρία, αλλά και συγκεκριμένες ικανότητες και δεξιότητες επικοινωνιακού και σχεσιακού τύπου. Τις ικανότητες αυτές δεν είναι απαραίτητο να τις διαθέτει το άτομο που θα κληθεί να λειτουργήσει ως μέντορας, αλλά μπορεί να τις αποκτήσει μέσα από κατάλληλη εκπαίδευση.

  Ουσιαστικές ιδιότητες και χαρακτηριστικά του αποτελεσματικού μέντορα

  Ιδιότητες: Εφόσον, σύμφωνα με την διεθνή σχετική βιβλιογραφία και πρακτική, ο μέντορας είναι εκπαιδευτικός του ιδίου επαγγελματικού χώρου, δηλ. του ιδίου σχολείου με τον υποστηριζόμενο νεοεισερχόμενο, η αποτελεσματικότητά του πέρα από την προσωπικότητα και την επαγγελματική του εμπειρία, βασίζεται σε ιδιότητες, που ήδη υπάρχουν και βελτιώνονται είτα αποκτώνται.

  Η ετοιμότητα παροχής βοήθειας, η ικανότητα του ότι αναπτύσσει καλές σχέσεις, η χρονική διαθεσιμότητά του, η διάθεση για ειλικρινή επικοινωνία, η ικανότητα παρατήρησης και ανάλυσης πρακτικής, η ετοιμότητα στη διατύπωση ερωτήσεων και επιλογή επιχειρηματολογίας, η ικανότητα παροχής συμβουλών και ανατροφοδότησης, η ικανότητα να «ακούει» και να κατανοεί το πρόβλημα, η κανότητα αναστοχασμού και συνόψισης κλπ

  Χαρακτηριστικά : Η εθελούσια λειτουργία του ως μέντορα, η μη κριτική στάση προς τον υποστηριζόμενο, η ενσυναίσθηση, η εντιμότητα, η ενεργός ακρόαση, η θετική ανατροφοδότηση, δυνατότητα διαμόρφωση, έφεση για συνεχή μάθηση κ.α.

  Βασικές αρχές και αξίες του μέντορα: Θετική αντίληψη για τον άνθρωπο, αναγνώριση της διαφορετικότητα των υποστηριζόμενων όσον αφορά στις επιθυμίες τους, στις ανάγκες και τις προσδοκίες τους, ενίσχυση στοιχείων της προσωπικότητας των υποστηριζόμενων, αποδοχή του άλλου κα.

  Οφέλη από τον μεντορικό ρόλο για τον νεοεισερχόμενο, για τον μέντορα, για το σχολείο:
  Για τον νεοεισερχόμενο: Γνώση του σχολικού χώρου και δυνατότητα επεξεργασίας των συναισθημάτων και των βιωμάτων του σε ατμόσφαιρα εμπιστοσύνης, εχεμύθεια και αποδοχής, βελτίωση της αυτοεκτίμησης, απόκτηση επαγγελματικών γνώσεων και δεξιοτήτων, ενίσχυση της συνεργατικότητας και μείωση συναισθημάτων απομόνωσης κα.
  Για τον μέντορα : Απόκτηση σχετικής εμπειρίας, βελτίωση των επικοινωνιακών δεξιοτήτων του, βελτίωση της επαγγελματικής του ανάπτυξης κα.
  Για το σχολείο ως σύστημα και οργανισμό : Θετική επίδραση στην δράση των υπολοίπων εκπαιδευτικών ως στοιχείων του συστήματος- σχολείο, διαμόρφωση θετικής αλληλεπίδρασης μεταξύ των μελών του συστήματος, διεύρυνση των δυνατοτήτων επίλυσης προβλημάτων της εκπαιδευτικής καθημερινότητας ( π.χ. διαχείριση συγκρούσεων).

  Ένταξη του μεντορικού ρόλου στο γενικότερο πρόγραμμα επιμόρφωσης των νεοεισερχόμενων εκπαιδευτικών : Συσχετισμός του προγράμματος εκπαίδευσης των μεντόρων με την απόκτηση επιδιωκόμενων δεξιοτήτων/ικανοτήτων προβλεπομένων από το γενικότερο πρόγραμμα επιμόρφωσης και τη σχολική πρακτική των νεοεισερχόμενων εκπαιδευτικών ( Θα καθοριστούν σε συνεργασία με το φορέα υλοποίησης του προγράμματος )

  Σε γενικές γραμμές, ένα πρόγραμμα επιμόρφωσης νεοεισερχόμενων εκπαιδευτικών μέσω του θεσμού του μέντορα, μπορεί να σχεδιασθεί ώστε να περιλάβει τις τρεις βασικές μορφές μάθησης:
  • γνωστική (τι θα μάθει),
  • συναισθηματική (γιατί θα το μάθει),
  • και μεταγνωστική metacognitive (πώς θα το μάθει και πως θα ξέρει ότι έμαθε).

  Οι τρεις αυτές μορφές σηματοδοτούν τη μετάβαση από μια «εξωτερική» σε μια «αυτορρυθμιζόμενη» μάθηση.
  Παραδείγματος χάριν, το επίπεδο της γνωστικής υποστήριξης μπορεί να περιλάβει τη διευκόλυνση από τον μέντορα στην απόκτηση πληροφοριών και γνώσεων, ενώ στο συναισθηματικό επίπεδο η υποστήριξη μπορεί να περιλάβει την παρακίνηση των νέων εκπαιδευτικών για προσωπική εμπλοκή και μελέτη. Τέλος, στο μεταγνωστικό επίπεδο η υποστήριξη μπορεί να περιλάβει την καθοδήγηση των νέων εκπαιδευτικών στο πώς να μελετούν ανεξάρτητα και σε συνεργασία στο πλαίσιο ενός δικτύου ή μιας κοινότητας πρακτικής.
  Οι μηχανισμοί υποστήριξης που πρέπει να προβλεφθούν σε ένα επιμορφωτικό πρόγραμμα με άξονα το θεσμό του μέντορα, πρέπει να προβλέψουν όλα τα προηγούμενα επίπεδα με έναν τρόπο που να ενθαρρύνει τα βήματα προς μια όλο και περισσότερο αυτορυθμιζόμενη επαγγελματική ανάπτυξη.
  Οι Vermunt και Verloop (1999) υπογράμμισαν τη σημασία της σωστής ισορροπίας μεταξύ της καθοδήγησης και της αυτορρύθμισης στην εκπαίδευση, χρησιμοποιώντας τον όρο «εποικοδομητική τριβή» με το αντικείμενο μελέτης (constructive friction).
  Πιο συγκεκριμένα, η πορεία από την καθοδήγηση στην αυτορύθμιση περιλαμβάνει τρία κυρίως στάδια (Ten et al. 2004):
  • Πλήρης εξωτερική καθοδήγηση,
  • από κοινού καθοδήγηση όπου ο μέντορας και ο νέος εκπαιδευτικός εργάζονται από κοινού και
  • πλήρης εσωτερική καθοδήγηση όπου ο νέος εκπαιδευτικός ρυθμίζει τη μάθησή του/της ανεξάρτητα από το δάσκαλο.
  Στην κοινή καθοδήγηση ο μέντορας πρέπει να είναι σε θέση να εμπλέκει τους νέους εκπαιδευτικούς σε συνεχή διάλογο, να ελέγχει την πορεία τους και να προσαρμόζει τις πληροφορίες στις ανάγκες τους.

  Σκοπός του προγράμματος εκπαίδευσης μεντόρων

  Οι υποψήφιοι μέντορες πρέπει

  • Να κατανοήσουν οι συμμετέχοντες το ρόλο του μέντορα στη σχολική κοινότητα
  • Να γνωρίσουν και να κατανοήσουν το εύρος του περιεχομένου του ρόλου του μέντορα και να αναγνωρίσουν τα όρια του
  • Να αποκτήσουν τις γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες, που είναι αναγκαίες για την υλοποίηση του ρόλου τους ως μέντορες
  • Να αποκτήσουν στοιχεία προσωπικής ανάπτυξης, που είναι απαραίτητα για την εγκαθίδρυση της μεντορικής σχέσης
  • Να καταστούν ικανοί να εντοπίζουν αρνητικούς παράγοντες που επηρεάζουν τη διδακτική πράξη, να υποστηρίζουν τους εκπαιδευτικούς στη διαδικασία σχεδιασμού, οργάνωσης, υλοποίησης και αξιολόγησης του διδακτικού τους έργου, να αφομοιώνουν και να μεταβιβάζουν στους εκπαιδευτικούς καλές πρακτικές για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της διδασκαλίας τους.
  • καταστούν ικανοί να εντοπίζουν αρνητικούς παράγοντες στην διδακτική πράξη, να αφομοιώσουν και να καταστούν ικανοί να μεταβιβάσουν στην πράξη τεχνικές και καλές πρακτικές για μια αποτελεσματική διδασκαλία

  Προετοιμασία για την εξασφάλιση της ποιότητα της διαδικασίας επιμόρφωσης ( training) των μεντόρων

  Περιλαμβάνει δράσεις και μέτρα ( συζητήσεις με τους επιμορφωτές σχετικά με τη δομή της επιμόρφωσης, την αποτελεσματικότητα κατά την επιμορφωτική πρακτική, ανάπτυξη έντυπου υλικού, διαμόρφωση εργαλείου αυτοαξιολόγησης των συμμετεχόντων στο πρόγραμμα και αξιολόγησης του προγράμματος δυνατότητα ανατροφοδότησης, διαμόρφωση επιπέδων λειτουργίας του e- mentoring κα.) σε τρείς φάσεις: Πριν από τη διαδικασία επιμόρφωσης, κατά τη διαδικασία και μετά τη διαδικασία.

  Αναλυτικό πρόγραμμα επιμόρφωσης των μεντόρων ( στην τελική πρόταση θα δοθεί αναπτυγμένο)

  Περιλαμβάνει θεματικές που συνδέονται με την πολύπλοκη και πολυδιάστατη διαδικασία υλοποίησης του μεντορικού ρόλου, ο οποίος περιλαμβάνει: συμβουλευτική παρέμβαση/καθοδήγηση, διδασκαλία, υποστήριξη, αξιολόγηση
  Εποπτεία των μεντόρων

  Όπως ισχύει για όλα τα επιβοηθητικά, υποστηρικτικά επαγγέλματα του ανθρώπου ο μέντορας έχει ανάγκη εποπτείας ψυχoκοινωνικού και επαγγελματικού χαρακτήρα. Τα δύο συνεργαζόμενα εργαστήρια με τη συμμετοχή και άλλων μελών ΔΕΠ διαφόρων σχετιζομένων με τον μεντορικό ρόλο αντικειμένων προτίθενται να παράσχουν εποπτεία τόσο κατά την περίοδο της εκπαίδευσης των μεντόρων όσο και μια μορφή παρακολούθησης (follow up)

• 12 Δεκεμβρίου 2010, 13:40 | ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΌ Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης- Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Οι προτάσεις αντικατοπτρίζουν τις απόψεις της πλειοψηφίας των μελών ΔΕΠ του ΠΤΠΕ. Αρχικά στάλθηκε σε όλα τα μέλη ΔΕΠ το κείμενο και ζητήθηκε η συμβολή τους στη διαμόρφωση των απαντήσεων. Στη συνέχεια συγκροτήθηκε μία επιτροπή η οποία εξουσιοδοτήθηκε να επεξεργαστεί τις απαντήσεις. Το αποτέλεσμα αυτών των συζητήσεων καταγράφεται στο υφιστάμενο κείμενο.