Στο άρθρο 18 του ν. 4419/2016 (Α’ 174), περί των ηλεκτρονικών τσιγάρων, επέρχονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις: α) στην παρ. 2, αα) στο πρώτο εδάφιο, μετά τις λέξεις «υποβάλλουν κοινοποίηση», διαγράφονται οι λέξεις «στο Τμήμα Παραγόντων Κινδύνου, Κοινωνικών Παραγόντων για την Υγεία και Εξαρτήσεων της Διεύθυνσης Ψυχικής Υγείας του Υπουργείου Υγείας για τυχόν σχετικά», αβ) στο δεύτερο εδάφιο, μετά τις λέξεις «στην αγορά», προστίθενται οι λέξεις «μέσω της Κοινής Ευρωπαϊκής Πύλης EU CEG», αγ) στο πέμπτο εδάφιο, στην περ. δ), μετά τις λέξεις «προβλέψιμες συνθήκες», προστίθενται οι λέξεις «, εφόσον πρόκειται για νικοτινούχο ηλεκτρονικό τσιγάρο ή περιέκτη επαναπλήρωσης» και αδ) το έκτο εδάφιο καταργείται, β) η παρ. 3 αντικαθίσταται, γ) στην παρ. 4, γα) στην περ. β), μετά τις λέξεις «εξωτερικές συσκευασίες», προστίθεται η λέξη «νικοτινούχων» και γβ) μετά την περ. β), προστίθεται περ. βα), δ) στο πρώτο εδάφιο της παρ. 6, οι λέξεις «στο Τμήμα Παραγόντων Κινδύνου, Κοινωνικών Παραγόντων για την Υγεία και Εξαρτήσεων της Διεύθυνσης Ψυχικής Υγείας του Υπουργείου Υγείας και στο Υπουργείο Οικονομικών ετησίως» αντικαθίστανται από τις λέξεις «ετησίως ηλεκτρονικά, στη Διεύθυνση Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων της Γενικής Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας και Ποιότητας Ζωής του Υπουργείου Υγείας, στον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (Ε.Ο.Δ.Υ.) και στο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, τις παρακάτω πληροφορίες» και μετά από νομοτεχνικές βελτιώσεις το άρθρο 18 διαμορφώνεται ως εξής:
«Άρθρο 18
Ηλεκτρονικά τσιγάρα
(Άρθρο 20 της Οδηγίας 2014/40/ΕΕ)
- Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και οι περιέκτες επαναπλήρωσης διατίθενται στην αγορά μόνο εφόσον τηρούν τις διατάξεις του παρόντος και τις λοιπές διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας.
Ο παρών δεν εφαρμόζεται στα ηλεκτρονικά τσιγάρα και στους περιέκτες επαναπλήρωσης που υπόκεινται σε απαίτηση αδειοδότησης, σύμφωνα με την υπ’ αρ. 31637/21.6.2004 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών, Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης «Εναρμόνιση της Εθνικής Νομοθεσίας προς την οδηγία 2003/63/ΕΚ για την τροποποίηση της Οδηγίας 2001/ 83/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου «περί κώδικος για τα φάρμακα που προορίζονται για ανθρώπινη χρήση»» (Β΄ 1176), ή στις απαιτήσεις της υπό στοιχεία ΔΥ8δ/Γ.Π./οικ.130648/30.9.2009 κοινής απόφασης των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών, Ανάπτυξης, Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης «Περί ιατροτεχνολογικών προϊόντων» (Β΄ 2198).
- Οι κατασκευαστές και οι εισαγωγείς ηλεκτρονικών τσιγάρων και περιεκτών επαναπλήρωσης υποβάλλουν κοινοποίηση για τα προϊόντα που προτίθενται να θέσουν στην αγορά. Η κοινοποίηση υποβάλλεται ηλεκτρονικά, έξι (6) μήνες πριν από την προβλεπόμενη διάθεση στην αγορά, μέσω της Κοινής Ευρωπαϊκής Πύλης EU CEG, σε κοινό μορφότυπο, όπως καθορίζεται από την υπ’ αρ. (ΕΕ) 2015/2183 εκτελεστική απόφαση της Επιτροπής, της 24ης Νοεμβρίου 2015, σχετικά με τον καθορισμό κοινού μορφοτύπου για την κοινοποίηση των ηλεκτρονικών τσιγάρων και των περιεκτών επαναπλήρωσης [κοινοποιηθείσα υπό τον αριθμό C(2015) 8087] (L 309), όπως αυτή αποτυπώνεται στο Παράρτημα VΙ του παρόντος. Για τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και τους περιέκτες επαναπλήρωσης που ήδη κυκλοφορούν στην αγορά κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος, η κοινοποίηση υποβάλλεται εντός έξι (6) μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος. Υποβάλλεται νέα κοινοποίηση για κάθε ουσιαστική τροποποίηση του προϊόντος. Ανάλογα με το αν το προϊόν είναι ηλεκτρονικό τσιγάρο ή περιέκτης επαναπλήρωσης, η κοινοποίηση περιέχει τις ακόλουθες πληροφορίες: α) την επωνυμία και τα στοιχεία επικοινωνίας του κατασκευαστή, του υπεύθυνου νομικού ή φυσικού προσώπου εντός της Ένωσης και, κατά περίπτωση, του εισαγωγέα στην Ένωση, β) κατάλογο όλων των συστατικών που περιέχονται στο προϊόν και όλων των εκπομπών από τη χρήση του, ανά μάρκα και τύπο, συμπεριλαμβανομένων των ποσοτήτων αυτών, γ) τοξικολογικά δεδομένα που αφορούν τα εν λόγω συστατικά και εκπομπές των προϊόντων, μεταξύ άλλων όταν θερμαίνονται, αναφέροντας συγκεκριμένα τις επιπτώσεις τους στην υγεία των καταναλωτών όταν εισπνέονται, και συνεκτιμώντας, μεταξύ άλλων, τυχόν επιπτώσεις εθισμού, δ) πληροφορίες σχετικά με τη δοσολογία και την πρόσληψη νικοτίνης, όταν το προϊόν καταναλώνεται υπό κανονικές ή εύλογα προβλέψιμες συνθήκες, εφόσον πρόκειται για νικοτινούχο ηλεκτρονικό τσιγάρο ή περιέκτη επαναπλήρωσης, ε) περιγραφή των συστατικών του προϊόντος, συμπεριλαμβανομένου, κατά περίπτωση, του μηχανισμού ανοίγματος και επαναπλήρωσης του ηλεκτρονικού τσιγάρου ή του περιέκτη επαναπλήρωσης, στ) περιγραφή της διαδικασίας παραγωγής, μεταξύ άλλων εάν περιλαμβάνει την εν σειρά παραγωγή, και δήλωση ότι η διαδικασία παραγωγής πληροί τις απαιτήσεις του παρόντος άρθρου, ζ) δήλωση ότι ο κατασκευαστής και ο εισαγωγέας φέρουν την πλήρη ευθύνη για την ποιότητα και την ασφάλεια του προϊόντος, όταν διατίθεται στην αγορά και χρησιμοποιείται υπό κανονικές ή ευλόγως προβλέψιμες συνθήκες.
- Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και οι περιέκτες επαναπλήρωσης πρέπει να πληρούν και τις εξής προδιαγραφές: α) το νικοτινούχο ή μη υγρό διατίθεται στην αγορά μόνο σε ειδικούς περιέκτες επαναπλήρωσης, ο όγκος των οποίων δεν υπερβαίνει τα δέκα (10) ml, σε αναλώσιμα ηλεκτρονικά τσιγάρα ή φιαλίδια μίας χρήσης και ο όγκος των φιαλιδίων ή των δοχείων δεν υπερβαίνει τα δύο (2) ml, β) το νικοτινούχο υγρό δεν περιέχει νικοτίνη που υπερβαίνει τα είκοσι (20) mg/ml, γ) το νικοτινούχο ή μη υγρό δεν περιέχει τα πρόσθετα που παρατίθενται στην παρ. 4 του άρθρου 7, δ) για την κατασκευή του νικοτινούχου ή μη υγρού χρησιμοποιούνται μόνο υψηλής καθαρότητας συστατικά. Ουσίες διαφορετικές των συστατικών της περ. β) του πέμπτου εδαφίου της παρ. 2 υπάρχουν μόνο σε επίπεδο ιχνών στο νικοτινούχο ή μη υγρό, εφόσον τα ίχνη αυτά δεν μπορούν να αποφευχθούν τεχνικά κατά την κατασκευή, ε) εξαιρουμένης της ύπαρξης νικοτίνης, εφόσον πρόκειται για νικοτινούχα υγρά αναπλήρωσης, στο υγρό που χρησιμοποιείται στα ηλεκτρονικά τσιγάρα και στους περιέκτες επαναπλήρωσης χρησιμοποιούνται μόνο συστατικά τα οποία δεν θέτουν σε κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία ύστερα από έκθεση σε αυτά, λαμβάνοντας υπόψη τον εγγενή κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία κάθε συστατικού, σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΚ) 1272/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 2008, για την ταξινόμηση, την επισήμανση και τη συσκευασία των ουσιών και των μειγμάτων, την τροποποίηση και την κατάργηση των οδηγιών 67/548/EΟΚ και 1999/45/EΚ και την τροποποίηση του κανονισμού (EΚ) 1907/2006 (L 65), σε θερμαινόμενη ή μη μορφή, στ) τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, όταν επαναπληρώνονται με νικοτινούχο υγρό, χορηγούν τις δόσεις νικοτίνης σε σταθερά επίπεδα υπό φυσιολογικές συνθήκες χρήσης, ζ) τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και οι περιέκτες επαναπλήρωσης είναι προστατευμένα από τα παιδιά και απαραβίαστα, προστατεύονται από τη θραύση και τη διαρροή και διαθέτουν μηχανισμό που εξασφαλίζει την επαναπλήρωση χωρίς διαρροή.
- Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και οι περιέκτες επαναπλήρωσης πρέπει να πληρούν και τις εξής προδιαγραφές:
α) Οι μονάδες συσκευασίας ηλεκτρονικών τσιγάρων και περιεκτών επαναπλήρωσης περιέχουν ενημερωτικό φυλλάδιο (και στα ελληνικά) με πληροφορίες όσον αφορά: αα) τις οδηγίες χρήσης και αποθήκευσης του προϊόντος, καθώς επίσης και μνεία ότι η χρήση του προϊόντος δεν συνιστάται σε νέους και μη καπνιστές, ββ) τις αντενδείξεις, γγ) τις προειδοποιήσεις για συγκεκριμένες ομάδες κινδύνου, δδ) τυχόν βλαβερές συνέπειες, εε) τον κίνδυνο εθισμού και την τοξικότητα, και στστ) τα στοιχεία επικοινωνίας του κατασκευαστή ή του εισαγωγέα και του νομικού ή φυσικού προσώπου επαφής εντός της Ένωσης,
β) οι μονάδες συσκευασίας και όλες οι εξωτερικές συσκευασίες νικοτινούχων ηλεκτρονικών τσιγάρων και περιεκτών επαναπλήρωσης: αα) περιλαμβάνουν κατάλογο όλων των συστατικών που περιέχονται στο προϊόν σε φθίνουσα σειρά βάρους και αναφέρουν το περιεχόμενο σε νικοτίνη του προϊόντος και τη χορήγηση ανά δόση, τον αριθμό της παρτίδας παραλαβής και σύσταση στα ελληνικά να φυλάσσεται το προϊόν μακριά από παιδιά, ββ) με την επιφύλαξη της υποπερ. αα) της παρούσας περίπτωσης, δεν περιλαμβάνουν στοιχεία ή χαρακτηριστικά που αναφέρονται στο άρθρο 13, εξαιρουμένων των περ. α) και γ) της παρ. 1 του άρθρου 13 σχετικά με τις πληροφορίες όσον αφορά την περιεκτικότητα σε νικοτίνη και όσον αφορά τις αρωματικές ύλες, και γγ) φέρουν την ακόλουθη προειδοποίηση για την υγεία:
«Το προϊόν αυτό περιέχει νικοτίνη, η οποία είναι εξαιρετικά εθιστική ουσία».
βα) οι μονάδες συσκευασίας και όλες οι εξωτερικές συσκευασίες μη νικοτινούχων ηλεκτρονικών τσιγάρων και περιεκτών επαναπλήρωσης: αα) περιλαμβάνουν κατάλογο όλων των συστατικών που περιέχονται στο προϊόν σε φθίνουσα σειρά βάρους και αναφέρουν τον αριθμό της παρτίδας παραλαβής και σύσταση στα ελληνικά να φυλάσσεται το προϊόν μακριά από παιδιά, ββ) με την επιφύλαξη της υποπερ. αα) της παρούσας περίπτωσης, δεν περιλαμβάνουν στοιχεία ή χαρακτηριστικά που αναφέρονται στο άρθρο 13, εξαιρουμένης της περ. γ) της παρ. 1 του άρθρου 13 σχετικά με τις πληροφορίες όσον αφορά τις αρωματικές ύλες, και γγ) φέρουν την ακόλουθη προειδοποίηση για την υγεία:
«Το προϊόν αυτό ενδέχεται να είναι βλαπτικό για την υγεία»,
γ) οι προειδοποιήσεις για την υγεία τηρούν τις απαιτήσεις που καθορίζονται στην παρ. 2 του άρθρου 12.
- Σε σχέση με τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και τους περιέκτες επαναπλήρωσης ισχύουν οι εξής απαγορεύσεις:
α) απαγορεύονται οι εμπορικές επικοινωνίες στο διαδίκτυο, στον τύπο και σε άλλα έντυπα, με σκοπό ή άμεσο ή έμμεσο αποτέλεσμα την προώθηση ηλεκτρονικών τσιγάρων και περιεκτών επαναπλήρωσης, εξαιρουμένων των εντύπων που προορίζονται αποκλειστικά για επαγγελματίες του εμπορίου ηλεκτρονικών τσιγάρων ή περιεκτών επαναπλήρωσης και των εντύπων που τυπώνονται και κυκλοφορούν σε τρίτες χώρες, όπου τα εν λόγω έντυπα δεν προορίζονται πρωτίστως για την αγορά της Ένωσης,
β) απαγορεύονται οι εμπορικές επικοινωνίες στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο με σκοπό ή άμεσο ή έμμεσο αποτέλεσμα την προώθηση ηλεκτρονικών τσιγάρων και περιεκτών επαναπλήρωσης,
γ) απαγορεύεται κάθε μορφή δημόσιας ή ιδιωτικής συνεισφοράς σε ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά προγράμματα με σκοπό ή άμεσο ή έμμεσο αποτέλεσμα την προώθηση ηλεκτρονικών τσιγάρων και περιεκτών επαναπλήρωσης,
δ) απαγορεύεται κάθε μορφή δημόσιας ή ιδιωτικής συνεισφοράς σε οποιαδήποτε εκδήλωση, δραστηριότητα ή πρόσωπο με σκοπό ή άμεσο ή έμμεσο αποτέλεσμα την προώθηση των ηλεκτρονικών τσιγάρων και περιεκτών επαναπλήρωσης, η οποία πραγματοποιείται σε περισσότερα του ενός κράτη – μέλη ή στην οποία συμμετέχουν περισσότερα του ενός κράτη – μέλη ή έχει κατ΄ άλλο τρόπο διασυνοριακές επιπτώσεις,
ε) απαγορεύονται για τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και τους περιέκτες επαναπλήρωσης οι οπτικοακουστικές εμπορικές επικοινωνίες στις οποίες εφαρμόζεται ο ν. 4779/2021 (Α’ 27).
- Οι κατασκευαστές και οι εισαγωγείς ηλεκτρονικών τσιγάρων και περιεκτών επαναπλήρωσης υποβάλλουν ετησίως ηλεκτρονικά, στη Διεύθυνση Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων της Γενικής Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας και Ποιότητας Ζωής του Υπουργείου Υγείας, στον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (Ε.Ο.Δ.Υ.) και στο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, τις παρακάτω πληροφορίες: α) συνολικά δεδομένα για τους όγκους των πωλήσεων, ανά μάρκα και τύπο του προϊόντος, β) πληροφορίες για τις προτιμήσεις διάφορων ομάδων καταναλωτών, συμπεριλαμβανομένων των νέων, των μη καπνιστών και των κυριότερων ειδών των σημερινών χρηστών, γ) τον τρόπο πώλησης των προϊόντων, και δ) συνοπτικές περιγραφές τυχόν ερευνών αγοράς που πραγματοποιούνται σχετικά με τα ανωτέρω, συμπεριλαμβανομένης της μετάφρασής τους στα αγγλικά.
Το Υπουργείο Υγείας παρακολουθεί τις εξελίξεις της αγοράς σχετικά με τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, καθώς και τους περιέκτες επαναπλήρωσης, συμπεριλαμβανομένων τυχόν στοιχείων που αποδεικνύουν ότι η χρήση τους από νέους και μη καπνιστές οδηγεί στον εθισμό στη νικοτίνη και τελικά στην παραδοσιακή κατανάλωση καπνού.
- Σε ιστότοπο της ιστοσελίδας του Υπουργείου Υγείας δημοσιεύονται οι πληροφορίες που έχουν ληφθεί σύμφωνα με την παρ. 2, τηρουμένων των διατάξεων περί εμπορικού απορρήτου.
Το Υπουργείο Υγείας, κατόπιν αιτήματος, θέτει όλες τις πληροφορίες οι οποίες έχουν ληφθεί σύμφωνα με το παρόν άρθρο, στη διάθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των λοιπών κρατών – μελών.
Το Υπουργείο Υγείας εξασφαλίζει τον εμπιστευτικό χειρισμό του εμπορικού απορρήτου και των άλλων εμπιστευτικών πληροφοριών.
- Οι κατασκευαστές, οι εισαγωγείς και οι διανομείς ηλεκτρονικών τσιγάρων και περιεκτών επαναπλήρωσης δημιουργούν και διατηρούν σύστημα συλλογής πληροφοριών σχετικά με όλες τις πιθανές βλαβερές για την ανθρώπινη υγεία συνέπειες των προϊόντων αυτών. Εάν οποιοσδήποτε από τους εν λόγω οικονομικούς φορείς θεωρεί ή ευλόγως κρίνει ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα ή οι περιέκτες επαναπλήρωσης, που βρίσκονται στην κατοχή του και προορίζονται για διάθεση στην αγορά ή διατίθενται στην αγορά, δεν είναι ασφαλή ή καλής ποιότητας ή δεν συμμορφώνονται κατ` άλλο τρόπο προς τις διατάξεις του παρόντος νόμου, ο εν λόγω οικονομικός φορέας λαμβάνει αμέσως τα απαραίτητα διορθωτικά μέτρα για τη συμμόρφωση προς τις διατάξεις του παρόντος, την απόσυρση ή την ανάκληση του προϊόντος, κατά περίπτωση. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο οικονομικός φορέας υποχρεούται να ενημερώνει αμέσως τις αρχές εποπτείας της αγοράς, όπως αυτές ορίζονται στο άρθρο 23, κατά περίπτωση. Επίσης, ο οικονομικός φορέας υποχρεούται να ενημερώνει τις αρχές εποπτείας των κρατών – μελών, στα οποία διατίθεται ή προορίζεται να διατεθεί το προϊόν, δίνοντας συγκεκριμένα στοιχεία, σχετικά με τον κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία και ασφάλεια, οποιοδήποτε διορθωτικό μέτρο έχει ληφθεί και τα αποτελέσματα των εν λόγω μέτρων. Το Υπουργείο Υγείας μπορεί επίσης να ζητεί πρόσθετες πληροφορίες από τον οικονομικό φορέα, ιδίως σχετικά με τις πτυχές ασφάλειας και ποιότητας ή σχετικά με τυχόν βλαβερές συνέπειες των ηλεκτρονικών τσιγάρων ή των περιεκτών επαναπλήρωσης.
- Όσον αφορά τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και τους περιέκτες επαναπλήρωσης που πληρούν τις απαιτήσεις του παρόντος άρθρου, όταν το Υπουργείο Υγείας διαπιστώνει ή έχει βάσιμους λόγους να πιστεύει ότι συγκεκριμένα ηλεκτρονικά τσιγάρα ή περιέκτες επαναπλήρωσης ή ένας τύπος ηλεκτρονικών τσιγάρων ή περιεκτών επαναπλήρωσης ενδέχεται να αποτελέσουν σοβαρό κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία, μπορεί, με απόφαση του Υπουργού Υγείας να απαγορευτεί προσωρινά η διάθεσή του στην αγορά. Το Υπουργείο Υγείας ενημερώνει αμελλητί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις αρμόδιες αρχές των λοιπών κρατών – μελών σχετικά με τα μέτρα που έχουν ληφθεί και κοινοποιεί τυχόν υποστηρικτικά δεδομένα για το προσωρινό μέτρο.».
Άρθρο 16, παρ.6 Το Υπουργείο Υγείας παρακολουθεί τις εξελίξεις της αγοράς σχετικά με τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, καθώς και τους περιέκτες επαναπλήρωσης, συμπεριλαμβανομένων τυχόν στοιχείων που αποδεικνύουν ότι η χρήση τους από νέους και μη καπνιστές οδηγεί στον εθισμό στη νικοτίνη και τελικά στην παραδοσιακή κατανάλωση καπνού.
Το Υπουργείο Υγείας από το 2017 που εφαρμόστηκε η Ευρωπαϊκή Οδηγία 2014/40 δεν έχει προβεί σε ΚΑΜΜΙΑ έρευνα αναφορικά με το τί χρησιμοποίησαν οι πρώην καπνιστές για να σταματήσουν το κάπνισμα στην Ελλάδα ώστε να αποκαλυφθεί με τον πλέον επίσημο τρόπο, ο αντικαπνιστικός ρόλος του ατμίσματος. Η εμμονή σε μύθους που ισχυρίζονται ότι το άτμισμα είναι «Πύλη Εισόδου για το κάπνισμα» οι οποίοι έχουν προ πολλών ετών καταρριφθεί με δημοσιευμένες επιστημονικές έρευνες, τις οποίες προφανώς το Υπουργείο Υγείας αρνείται να λάβει υπόψη του, το οδηγεί να στέκεται μεροληπτικά ενάντια στο άτμισμα.
Το Υπουργείο Υγείας θα πρέπει κάποια στιγμή να λάβει υπόψη την «Πολιτική κατά του Καπνίσματος» που εφάρμοσαν χώρες οι οποίες πέτυχαν ουσιαστική μείωση του καπνίσματος όπως η Μεγάλη Βρετανία, η Νέα Ζηλανδία, η Σουηδία και να αντιγράψει τις πολιτικές μείωσης του καπνίσματος που αυτές εφάρμοσαν και αποτελούν φωτεινούς φάρους.
Επιπρόσθετα, το Υπουργείο Υγείας πρέπει να αναζητήσει το «Εθνικό Σχέδιο κατά του Καπνίσματος» που είχε παρουσιαστεί παρουσία του Πρωθυπουργού κ. Κυριάκου Μητσοτάκη από τον τότε Υπουργό Υγείας κ. Βασίλειο Κικίλια, στο οποίο ο 4ος Πυλώνας ήταν τα εναλλακτικά του καπνίσματος προϊόντα. Αυτό βέβαια δεν μπορεί να συμβεί όταν διά νόμου (!!!) αναγκάζεται να εξετάζει μεροληπτικά, μόνο τα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η χρήση ηλεκτρονικών τσιγάρων από νέους και μη καπνιστές (δηλαδή τις ομάδες για τις οποίες ΔΕΝ προορίζονται τα ατμιστικά προϊόντα) οδηγεί σε εθισμό από τη νικοτίνη και στο κάπνισμα…
Είναι τραγική αυτή η φράση της διάταξης και δεν συνάδει με την πραγματικότητα. Διότι το άτμισμα στην Ελλάδα έχει παραδώσει στην κοινωνία 700.000 πρώην καπνιστές και πρώην ατμιστές (που έκοψαν εν συνεχεία ΚΑΙ το άτμισμα), ενώ ταυτόχρονα επιπλέον 400.000 Έλληνες και Ελληνίδες νυν ατμιστές έχουν διακόψει εντελώς ή έχουν μειώσει συντριπτικά το κάπνισμα με τη βοήθεια του ατμίσματος. Και αυτό το αποδεικνύουν δημοσιευμένες επιστημονικές έρευνες της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, οι οποίες δεν έτυχαν «προσοχής» από το Υπουργείο διότι το ενδιαφέρουν μόνο τα στοιχεία που στηρίζουν μύθους.
Πρότασή μας η κατάργηση αυτής της διάταξης ως παρωχημένης και ενάντια στις σύγχρονες στρατηγικές μείωσης του καπνίσματος, Μείωσης της Βλάβης, όπως αποτυπώνονται στο Εθνικό Σχέδιο κατά του Καπνίσματος του Υπουργείου Υγείας από το 2019.
Άρθρο 16, παρ.4 «Το προϊόν αυτό ενδέχεται να είναι βλαπτικό για την υγεία».
Ας ξεκινήσουμε από τα θεμελιώδη: ΠΟΥΘΕΝΑ στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ΠΟΥΘΕΝΑ στον πλανήτη δεν υπάρχει αυτή η προειδοποίηση για την υγεία πάνω σε συσκευασία μη νικοτινούχου υγρού αναπλήρωσης.
Η προτεινόμενη προειδοποίηση για την υγεία επί των συσκευασιών των μη νικοτινούχων υγρών αναπλήρωσης, είχε εμφανιστεί πρώτη φορά στο άρθρο 96, της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, στο Ν.4600/2019, το οποίο και κατήργησε η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με το Ν.4715/2020 (άρθρο 37, παράγραφος 2). Και βεβαίως, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι το συγκεκριμένο άρθρο εν συνόλω, το οποίο μάλιστα αποτελεί ΤΕΧΝΙΚΟ ΚΑΝΟΝΑ, είχε καταπέσει από την ίδια την Κομισιόν όταν τέθηκε σε Δημόσια Διαβούλευση στο TRIS, αφού με επιστολή το κατέστησε «μη αντιτακτό και μη εφαρμοστέο έναντι ιδιωτών ενώπιον παντός δικαστηρίου».
Η συγκεκριμένη προειδοποίηση για την υγεία δεν εδράζεται σε κανένα επιστημονικό στοιχείο, αποτελεί κατασκεύασμα ευφάνταστo και οδηγεί εν τέλει σε αποτροπή των ενήλικων καπνιστών από τη χρήση ΜΗ νικοτινούχων υγρών αναπλήρωσης, άρα υγρών ΧΩΡΙΣ ΕΘΙΣΤΙΚΗ ΟΥΣΙΑ. Με άλλα λόγια τους παροτρύνει να ΜΗΝ κόψουν τη νικοτίνη ποτέ και να μένουν παγιδευμένοι στην εξάρτησή της. Διότι τα μη νικοτινούχα υγρά αναπλήρωσης προορίζονται για εκείνους τους ατμιστές που κατάφεραν να ελαχιστοποιήσουν την εξάρτησή τους από τη νικοτίνη και πλέον χρειάζονται υγρά χωρίς νικοτίνη για να καλύψουν την συμπεριφορική εξάρτηση.
Καμμιά ανάλυση για τη δυνητική επικινδυνότητα στην τεκμηρίωση της προειδοποίησης δεν υπάρχει, διότι δεν βασίζεται σε κανένα επιστημονικό στοιχείο αλλά αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία. Μάλιστα, πρόκειται για τραγικό μέτρo εντός της ΕΕ και της «Ενιαίας Αγοράς»:
Tο παραχθέν στην Ελλάδα ή στην ΕΕ υγρό αναπλήρωσης ΧΩΡΙΣ νικοτίνη, για την Ελλάδα θα είναι «Ενδεχομένως βλαπτικό για την υγεία», ενώ την ίδια στιγμή θα καταναλώνεται στις υπόλοιπες 26 χώρες της ΕΕ στις οποίες θα εξάγεται, χωρίς καμμιά προειδοποίηση για την υγεία.
Η οποία προειδοποίηση για την υγεία μάλιστα είναι αόριστη, ενδεχόμενη, αλλά τελικά δεν δίνει ΚΑΜΜΙΑ πληροφορία στον χρήστη-καταναλωτή για το ποια είναι η ΒΛΑΒΗ στην οποία θα εκτεθεί «ενδεχομένως». Και όταν αυτό, δηλαδή η σαφής πληροφόρηση, ΔΕΝ συμβαίνει… τότε πρόκειται για μήνυμα που είτε θα αγνοηθεί επιδεικτικά είτε θα οδηγήσει στην επιστροφή στα νικοτινούχα υγρά αναπλήρωσης ή ακόμα και το κάπνισμα. Διότι εκεί υπάρχει με σαφήνεια προειδοποίηση ότι τα μεν πρώτα «έχουν την εθιστική νικοτίνη ως συστατικό» (είναι η μόνη προειδοποίηση υγείας που έχει θεσπίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς «ενδεχόμενη βλάβη»), ενώ το δεύτερο «σκοτώνει».
ΑΡΑ: Δεν είναι δυνατόν τα ΜΗ νικοτινούχα υγρά αναπλήρωσης να εμφανίζονται ως «ενδεχομένως βλαβερά», επομένως σε χειρότερη/δυσμενέστερη θέση από τα νικοτινούχα υγρά αναπλήρωσης ενάντια σε κάθε λογική και ευρωπαϊκή ρυθμιστική φιλοσοφία.
Πρότασή μας είναι να καταργηθεί όλη η παράγραφος του κατηργημένου άρθρου 96 του Ν.4600/2019 που αναφέρεται στην παγκόσμιας πρωτοτυπίας δήθεν «προειδοποίηση για την υγεία» στα μη νικοτινούχα υγρά αναπλήρωσης.
Άρθρο 16, παρ.3 ε) εξαιρουμένης της ύπαρξης νικοτίνης, εφόσον πρόκειται για νικοτινούχα υγρά αναπλήρωσης, στο υγρό που χρησιμοποιείται στα ηλεκτρονικά τσιγάρα και στους περιέκτες επαναπλήρωσης χρησιμοποιούνται μόνο συστατικά τα οποία δεν θέτουν σε κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία ύστερα από έκθεση σε αυτά, λαμβάνοντας υπόψη τον εγγενή κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία κάθε συστατικού, σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΚ) 1272/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 2008, για την ταξινόμηση, την επισήμανση και τη συσκευασία των ουσιών και των μειγμάτων, την τροποποίηση και την κατάργηση των οδηγιών 67/548/EΟΚ και 1999/45/EΚ και την τροποποίηση του κανονισμού (EΚ) 1907/2006 (L 65), σε θερμαινόμενη ή μη μορφή
Ο Ν.4419/2016 στο άρθρο 16, παράγραφος 3, εδάφιο ε) αναφέρει μέχρι και σήμερα:
ε) εξαιρουμένης της νικοτίνης, στο υγρό που περιέχει νικοτίνη χρησιμοποιούνται μόνο συστατικά που δεν είναι επικίνδυνα για την ανθρώπινη υγεία σε θερμαινόμενη ή μη μορφή
Ο παρών ορισμός καλύπτει αποτελεσματικά κάθε πτυχή ασφάλειας χρήστη εδώ και 9 ολόκληρα χρόνια στην πράξη της Ευρωπαϊκής αγοράς, 11 χρόνια από τη θέσπιση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2014/40. Μετά από όλα αυτά τα χρόνια λοιπόν και ενώ έχει ήδη δρομολογηθεί η αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας από την Κομισιόν, η διάταξη αυτή σε αυτό το άρθρο της, αποφασίζει να «αλλάξει»/«πειράξει» τη διατύπωση για τα χρησιμοποιούμενα συστατικά.
Οφείλουμε να εξηγήσουμε λοιπόν κάποια πράγματα για να αποδείξουμε το θεμελιώδες σφάλμα που έχει:
Σε καθένα νικοτινούχο υγρό αναπλήρωσης που κυκλοφορεί στην αγορά, αναλύεται στον Φάκελο προϊόντος ο οποίος κατατίθεται στην Κοινή Πύλη EU CEG, η τοξικότητα του μείγματος του υγρού αναπλήρωσης. Η ανάλυση αυτή βασίζεται στην εξέταση των επιμέρους συστατικών και της επικινδυνότητας που αυτά προσδίδουν στο τελικό μείγμα ΣΤΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ στην οποία βρίσκονται στο μείγμα.
Τί σημαίνει αυτό;
Ότι ένα συστατικό στην καθαρή μορφή του (100% συγκέντρωση), μπορεί να έχει μεν μια επικινδυνότητα π.χ. Ερεθισμό οφθαλμού αλλά στη συγκέντρωση που βρίσκεται στο υγρό αναπλήρωσης π.χ. 1% δεν συνεισφέρει σε επικινδυνότητα διότι το υγρό αναπλήρωσης δεν προορίζεται για … κολλύριο αλλά για εισπνοή. Αυτά μέχρι σήμερα.
Με την τροποποίηση που εισηγείται το εδάφιο ε) της παραγράφου 3 του άρθρου 16, «συστατικά τα οποία δεν θέτουν σε κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία ύστερα από έκθεση σε αυτά, λαμβάνοντας υπόψη τον εγγενή κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία κάθε συστατικού» ο νομοθέτης οδηγεί σε διάταξη με λογικά άλματα:
Τα συστατικά δεν εκτίθενται μεμονωμένα στην ανθρώπινη υγεία, αλλά ως μείγμα. Ο «εγγενής κίνδυνος» είναι αυτός που υπάρχει λόγω της φύσης του συστατικού, αλλά εδώ υπάρχει η απόλυτη αστοχία διότι το ΜΕΙΓΜΑ δεν είναι το συστατικό στην καθαρή του μορφή αλλά ΜΕΙΓΜΑ με το συστατικό σε μια μικρή συγκέντρωσή του.
ΑΡΑ η εξέταση του εγγενούς κινδύνου ενός συστατικού είναι άκυρη όπως και η εξέταση του κινδύνου που αυτό το συστατικό θα είχε στην καθαρή του μορφή. Είναι σαν να λες πως, στο πόσιμο νερό που περιέχει κάποια ppm Μολύβδου (ανοχή από την κείμενη νομοθεσία) και άλλων βαρέων μετάλλων που είναι καρκινογόνα, ΔΕΝ θα εξετάσουμε τη συγκέντρωσή τους στα νόμιμα όρια που υφίστανται αλλά θα πούμε:
«Απαγορεύεται το πόσιμο νερό να έχει βαρέα μέταλλα εντελώς, διότι ο εγγενής κίνδυνος που έχουν αυτά είναι η καρκινογένεση. Επομένως όλες οι Υπηρεσίες Ύδρευσης θα έπρεπε να βάλουν λουκέτο αύριο το πρωί. »
Ως εκ τούτου η πρότασή μας είναι ο ορισμός να παραμείνει ως έχει στην Ευρωπαϊκή Οδηγία 2014/40, ήτοι:
ε) εξαιρουμένης της νικοτίνης, στο υγρό που περιέχει νικοτίνη χρησιμοποιούνται μόνο συστατικά που δεν είναι επικίνδυνα για την ανθρώπινη υγεία σε θερμαινόμενη ή μη μορφή
Άρθρο 16, παρ.3 α) το νικοτινούχο ή μη υγρό διατίθεται στην αγορά μόνο σε ειδικούς περιέκτες επαναπλήρωσης, ο όγκος των οποίων δεν υπερβαίνει τα δέκα (10) ml, σε αναλώσιμα ηλεκτρονικά τσιγάρα ή φιαλίδια μίας χρήσης και ο όγκος των φιαλιδίων ή των δοχείων δεν υπερβαίνει τα δύο (2) ml,
Προβληματικός ορισμός «περιέκτη επαναπλήρωσης» και «όγκου φιαλιδίου» που οδηγεί σε σύγχυση. Τελικά ο «ειδικός περιέκτης επαναπλήρωσης» που είναι στην πράξη φιαλίδιο, θα είναι ως 10ml ή ως 2ml?
Προκειμένου να είναι αντιληπτή η σύγχυση που προκαλεί ο ορισμός ας δούμε τί υπάρχει στην αγορά τα τελευταία 9 χρόνια:
α) ο «περιέκτης επαναπλήρωσης» που είναι το φιαλίδιο με έτοιμο προς χρήση νικοτινούχο υγρό αναπλήρωσης μέγιστου όγκου 10ml, που θα γεμίσει το δοχείο του ατμοποιητή που είναι μέγιστης χωρητικότητας ως 2ml.
β) προγεμισμένο δοχείο «prefilled» με έτοιμο προς χρήση νικοτινούχο υγρό αναπλήρωσης που έχει όγκο ως 2ml.
Η Ευρωπαϊκή Οδηγία 2014/40 δεν καταλαμβάνει τα μη νικοτινούχα υγρά αναπλήρωσης και τα μέγιστα όρια των 10ml (για τους περιέκτες επαναπλήρωσης) και τα 2ml για τα προγεμισμένα δοχεία ΔΕΝ εφαρμόζονται σε αυτά (τα μη νικοτινούχα). Εφόσον η παρούσα παράγραφος αντιμετωπίζει ΕΞΙΣΟΥ τα νικοτινούχα και ΜΗ νικοτινούχα υγρά αναπλήρωσης, αυτό αποτελεί πανευρωπαϊκή πρωτοτυπία που ΔΕΝ υπάρχει σε ΚΑΝΕΝΑ άλλο κράτος μέλος. Υπερβαίνει η διάταξη λοιπόν το Ευρωπαϊκό Νομοθετικό πλαίσιο, όπως έχει οριστεί από την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2014/40, χωρίς κάτι τέτοιο να τεκμηριώνεται από πουθενά.
Ο λόγος που εξαιρέθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση τα μη νικοτινούχα υγρά αναπλήρωσης από τα μέγιστα όρια χωρητικότητας των 10ml για τους περιέκτες επαναπλήρωσης και τα 2ml για τα προγεμισμένα δοχεία, είναι διότι έγινε Ανάλυση Επικινδυνότητας και ΔΕΝ προέκυψαν ικανοί λόγοι που να οδηγήσουν στην ένταξή τους σε τέτοια προληπτικά μέτρα. Άρα, 3 χρόνια διαβούλευσης σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο, χιλιάδες ώρες συνεδριάσεων σε όλα τα επίπεδα Επιτροπών, Διευθύνσεων της Κομισιόν, κατέληξαν ότι ΔΕΝ υπάρχει επικινδυνότητα για τα μη νικοτινούχα υγρά αναπλήρωσης, ανεξάρτητα από τον όγκο των φιαλιδίων στα οποία αυτά θα διατίθενται. Και αυτό δεν έγινε τυχαία:
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προέβη σε Ανάλυση Επικινδυνότητας που αφορούσε την τοξικότητα σε περίπτωση κατάποσης από παιδιά του περιεχομένου των υγρών αναπλήρωσης, υπολογίζοντας τον όγκο των φιαλιδίων, τα κιλά του παιδιού, τη συνεισφορά της τοξικότητας των συστατικών στην τελική τοξικότητα των υγρών αναπλήρωσης. Κατέληξε στο συμπέρασμα λοιπόν:
Α) Ότι δεν υπάρχει ΚΑΝΕΝΑΣ ΛΟΓΟΣ να τεθεί όριο μέγιστου όγκου στα φιαλίδια που περιέχουν έτοιμο προς χρήση υγρό αναπλήρωσης χωρίς νικοτίνη.
Β) Ότι για τα έτοιμα προς χρήση νικοτινούχα υγρά αναπλήρωσης, απαιτείται να υπάρχουν μέγιστες χωρητικότητες ανά φιαλίδιο, 10ml για τα φιαλίδια επαναπλήρωσης και 2ml για τα προγεμισμένα δοχεία.
Ως εκ τούτου η πρότασή μας είναι ο ορισμός να παραμείνει ως έχει στην Ευρωπαϊκή Οδηγία 2014/40:
α) το υγρό που περιέχει νικοτίνη διατίθεται στην αγορά μόνο σε ειδικούς περιέκτες επαναπλήρωσης, ο όγκος των οποίων δεν υπερβαίνει τα 10 ml, σε αναλώσιμα ηλεκτρονικά τσιγάρα ή φιαλίδια μίας χρήσης και ο όγκος των φιαλιδίων ή των δοχείων δεν υπερβαίνει τα 2 ml
Η διάταξη 4.ε είναι εξαιρετικά περίπλοκή και δυσνόητη στην εφαρμογή της. Προκειμένου η εφαρμογή της διάταξης να γίνει σωστά και να αποφευχθούν παρερμηνείες θα πρέπει να γίνει ειδική μνεία σχετικά την αξιολόγηση της επικινδυνότητας (Risk Assessment) των συστατικών, ως μέρος του μείγματός και όχι βάσει των εγγενών κινδύνων (Hazard Assessment) που ενδέχεται να έχει ένα συστατικό στην καθαρή του μορφή.
Μετά από εννέα (9) χρόνια εφαρμογής της, θεωρούμε ότι δεν απαιτείται εκ νέου αλλαγή της εν λόγω διάταξης αφού οι διευκρινήσεις που είχαν δοθεί από Εθνικές και Ευρωπαϊκές αρμόδιες αρχές επαρκούν.
«Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και οι περιέκτες επαναπλήρωσης πρέπει να πληρούν και τις εξής προδιαγραφές: α) το νικοτινούχο ή μη υγρό διατίθεται στην αγορά μόνο σε ειδικούς περιέκτες επαναπλήρωσης, ο όγκος των οποίων δεν υπερβαίνει τα δέκα (10) ml.»
Θα σας παρακαλούσα να ξεκαθαρίσετε τι ακριβώς σημαίνει η παραπάνω αναφορά. Σε όλα τα καταστήματα ατμίσματος υπάρχουν μπουκάλια (περιέκτες επαναπλήρωσης) των 30ml, 60ml και των 120 ml που περιέχουν το άρωμα (από 5ml έως και 30ml) και συμπληρώνεται σε αυτά η νικοτίνη ή μη – ανάλογα με την επιθυμία του ατμιστή – καθώς και η προπυνελογλυκόλη και η φυτική γλυκερίνη. Αυτά τα προϊόντα θα εξακολουθήσουν να είναι διαθέσιμα;
Ευχαριστώ πολύ!