ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ ΘΕΣΠΙΣΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟΥ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΟΣΥΜΒΑΤΙΚΟ ΕΛΕΓΧΟ Κεφάλαιο 53 ΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΣΥΜΒΑΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ

 

Άρθρο 324

Υπαγωγή στον προσυμβατικό έλεγχο

 

  1. Στις συμβάσεις έργων, προμηθειών και υπηρεσιών, καθώς και στις συμβάσεις αγοράς ακινήτων, που συνάπτονται από το Δημόσιο, τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης και τα νομικά τους πρόσωπα, τα λοιπά νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και τις δημόσιες επιχειρήσεις ή οργανισμούς, η προϋπολογιζόμενη δαπάνη των οποίων υπερβαίνει το ποσό του ενός εκατομμυρίου (1.000.000,00) ευρώ, μη συμπεριλαμβανομένου του φόρου προστιθέμενης αξίας, διενεργείται υποχρεωτικά έλεγχος νομιμότητας πριν από τη σύναψή τους από Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
  2. Στις συμβάσεις έργων, προμηθειών και υπηρεσιών, καθώς και στις συμβάσεις αγοράς ακινήτων, που συνάπτονται από το Δημόσιο, τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης και τα νομικά τους πρόσωπα, καθώς και τα λοιπά νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, η προϋπολογιζόμενη δαπάνη των οποίων υπερβαίνει το ποσό των τριακοσίων χιλιάδων (300.000,00) ευρώ, μη συμπεριλαμβανομένου του φόρου προστιθέμενης αξίας, και μέχρι το όριο της παρ. 1, διενεργείται υποχρεωτικά έλεγχος νομιμότητας πριν από τη σύναψή τους από τον Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου που είναι αρμόδιος για τον κατασταλτικό έλεγχο των λογαριασμών των υπηρεσιών ή φορέων αυτών.
  3. Ειδικά για τις συγχρηματοδοτούμενες από ενωσιακούς πόρους συμβάσεις των παρ. 1 και 2 διενεργείται υποχρεωτικά έλεγχος νομιμότητας πριν από τη σύναψή τους από Κλιμάκια του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη, μη συμπεριλαμβανομένου του φόρου προστιθέμενης αξίας, υπερβαίνει το ποσό των πέντε εκατομμυρίων (5.000.000,00) ευρώ.
  4. Στον έλεγχο των παρ. 1 έως 3 υπάγονται:

(α) οι προγραμματικές συμβάσεις για τη μελέτη και εκτέλεση έργων, την εφαρμογή προγραμμάτων και δράσεων, καθώς και για την παροχή υπηρεσιών και την υλοποίηση προμηθειών κάθε είδους, εφόσον ο προϋπολογισμός των συμβάσεων αυτών υπερβαίνει τα αντιστοίχως προβλεπόμενα όρια,

(β) τα δυναμικά συστήματα αγορών, σύμφωνα με την παρ. 11 του άρθρου 33 και την παρ. 11 του άρθρου 270 του ν. 4412/2016 (Α΄ 147),

(γ) οι συμφωνίες πλαίσιο και οι εκτελεστικές αυτών συμβάσεις, σύμφωνα με την παρ. 9 του άρθρου 39 και την παρ. 3 του άρθρου 273 του ν. 4412/2016 (Α΄147),

(δ) οι συμβάσεις έργων, προμηθειών και υπηρεσιών στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας, που διέπονται από τον ν. 3978/2011 (Α΄ 137), των οποίων η προϋπολογιζόμενη δαπάνη υπερβαίνει τα όρια των παρ. 1 και 2, με εξαίρεση τις συμβάσεις των περ. α΄, β΄, γ΄, στ΄, ζ΄ και θ΄ του άρθρου 17 του ως άνω νόμου,

(ε) οι συμβάσεις αξιοποίησης των περιουσιακών στοιχείων του Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου και των εταιρειών, των οποίων το μετοχικό κεφάλαιο ανήκει εξ ολοκλήρου άμεσα ή έμμεσα στο Ταμείο, εφόσον το τίμημα ή το αντάλλαγμα της αξιοποίησης υπερβαίνει το ποσό του ενός εκατομμυρίου (1.000.000,00) ευρώ, εφαρμοζομένων κατά τα λοιπά όσων ορίζονται στην παρ. 4 του άρθρου 9 του ν. 3986/2011 (Α΄ 152),

(στ) οι συμβάσεις που συνάπτει το νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «Πράσινο Ταμείο» (πρώην Ειδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών και Πολεοδομικών Σχεδίων), με δικαιούχους για την εκτέλεση χρηματοδοτικών προγραμμάτων, των οποίων η προϋπολογιζόμενη δαπάνη υπερβαίνει τα όρια των παρ. 1 και 2,

(ζ) οι συμβάσεις εκπόνησης μελετών και εκτέλεσης έργων, καθώς και των συναφών προμηθειών και εργασιών, που συνάπτει η ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «Πρόγραμμα Ήλιος Ανώνυμη Εταιρεία Αξιοποίησης Ηλιακής Ενέργειας» ή εταιρείες των οποίων το μετοχικό κεφάλαιο ανήκει εξ ολοκλήρου, άμεσα ή έμμεσα σε αυτή, των οποίων η προϋπολογιζόμενη δαπάνη υπερβαίνει τα όρια των παρ. 1 και 2, και

(η) οι τροποποιητικές συμβάσεις των συμβάσεων των παρ. 1 έως 3 και των συμβάσεων της παρούσας, εφόσον η κύρια σύμβαση υποβλήθηκε σε έλεγχο και η τροποποίηση είναι ουσιώδης, καθώς και όταν τροποποιείται σύμβαση της οποίας η αρχική αξία υπολειπόταν του ορίου ελέγχου, εφόσον με την τροποποίηση αυτή προσαυξάνεται το οικονομικό αντικείμενο τόσο, ώστε η συνολική αξία της σύμβασης να υπερβαίνει το όριο αυτό.

  1. Ο αρμόδιος Υπουργός ή φορέας μπορεί να ζητεί τη διενέργεια ελέγχου νομιμότητας και για επιμέρους φάσεις της σχετικής διαδικασίας που προηγούνται της σύναψης της υποκείμενης σε έλεγχο σύμβασης.

 

Άρθρο 325

Εξαιρέσεις από τον προσυμβατικό έλεγχο

 

Από τον έλεγχο των παρ. 1 έως 3 του άρθρου 324 εξαιρούνται:

(α) οι συμβάσεις που συνάπτονται στο πλαίσιο του Προγράμματος Δανεισμού και Διαχείρισης Χρέους του Ελληνικού Δημοσίου (παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 2628/1998, Α΄ 151),

(β) οι συμβάσεις για την προετοιμασία, την έκδοση και τη διάθεση μετοχοποιήσιμων τίτλων (παρ. 8 του άρθρου 10 του ν. 2642/1998, Α΄ 216),

(γ) οι συμβάσεις που αφορούν χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες σχετικές με την έκδοση, την αγορά, την πώληση ή τη μεταβίβαση τίτλων ή άλλων χρηματοπιστωτικών μέσων, κατά την έννοια του ν. 3606/2007 (A’ 195), υπηρεσίες που παρέχονται από κεντρικές τράπεζες και συναλλαγές με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, καθώς και οι συμβάσεις που αφορούν δάνεια είτε συνδέονται είτε όχι με την έκδοση, την πώληση, την αγορά ή τη μεταβίβαση τίτλων ή άλλων χρηματοπιστωτικών μέσων (περ. ε΄ και στ΄ του άρθρου 10 του ν. 4412/2016), με εξαίρεση τις συμβάσεις δανείων που συνάπτονται από οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης,

(δ) οι συμβάσεις που συνάπτονται από το ελληνικό Δημόσιο για την προετοιμασία, την έκδοση και τη διάθεση τίτλων προεσόδων.

  1. Κατ’ εξαίρεση των προβλεπομένων στο άρθρο 324, οι συμβάσεις ανάθεσης δημόσιας υπηρεσίας για την εκτέλεση δρομολογίων στις θαλάσσιες ενδομεταφορές, οι οποίες καταρτίζονται σύμφωνα με τις παρ. 8, 9 και 11 του άρθρου ογδόου του ν. 2932/2001 (Α΄ 145), μπορούν να συναφθούν και χωρίς να έχει υποβληθεί προηγουμένως στο Ελεγκτικό Συνέδριο, για τη διενέργεια ελέγχου νομιμότητάς τους, σχέδιο σύμβασης με τον σχετικό φάκελο ή και πριν από την ολοκλήρωση του ανωτέρω ελέγχου. Στις περιπτώσεις αυτές, η συναφθείσα σύμβαση και ο σχετικός φάκελος υποβάλλονται στο Ελεγκτικό Συνέδριο εντός προθεσμίας δεκαπέντε (15) εργάσιμων ημερών από την υπογραφή της. Εάν η σύμβαση και ο σχετικός φάκελος δεν υποβληθούν εντός της ανωτέρω προθεσμίας ή εάν ο έλεγχος του Ελεγκτικού Συνεδρίου αποβεί αρνητικός, η σύμβαση θεωρείται ως μηδέποτε συναφθείσα.

 

Άρθρο 326

Διαδικασία άσκησης του προσυμβατικού ελέγχου

 

  1. Για το σκοπό του προβλεπόμενου στο Κεφάλαιο αυτό ελέγχου, υποβάλλεται στο οικείο κατά περίπτωση Κλιμάκιο Προσυμβατικού Ελέγχου ή στον Επίτροπο από τον αρμόδιο Υπουργό ή φορέα ο φάκελος με όλα τα σχετικά έγγραφα και στοιχεία. Ο έλεγχος ολοκληρώνεται μέσα σε τριάντα (30) ημέρες από τη διαβίβαση στο Ελεγκτικό Συνέδριο του σχετικού φακέλου. Αν από τον έλεγχο διαπιστωθεί έλλειψη στοιχείων, αυτά ζητούνται από τον αρμόδιο φορέα πριν από την παρέλευση της ανωτέρω προθεσμίας, η οποία, στην περίπτωση αυτή, διακόπτεται. Η έκδοση μη οριστικής κατά τα ανωτέρω πράξης από το Κλιμάκιο ή τον Επίτροπο επιτρέπεται μία μόνο φορά.
  2. Η οριστική πράξη του Κλιμακίου ή του Επιτρόπου κοινοποιείται με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο στον αρμόδιο φορέα, ο οποίος υποχρεούται αμελλητί να την κοινοποιήσει με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο σε όλους τους υποψηφίους που συμμετείχαν στην ελεγχόμενη διαδικασία ανάδειξης αναδόχου. Προϊστάμενοι υπηρεσιών ή άλλα αρμόδια όργανα που ενεργούν κατά παράβαση της υποχρέωσης που προβλέπεται στο προηγούμενο εδάφιο παραπέμπονται στην αρμόδια πειθαρχική δικαιοδοσία. Οι κοινοποιήσεις του πρώτου εδαφίου μπορούν να γίνονται και με τηλεομοιοτυπία έως τις 31 Δεκεμβρίου 2020.
  3. Στο πλαίσιο του προβλεπόμενου από το άρθρο αυτό ελέγχου, το Ελεγκτικό Συνέδριο οφείλει να διασφαλίσει το απόρρητο των στοιχείων του φακέλου.

 

Άρθρο 327

Συνέπεια της μη άσκησης του προσυμβατικού ελέγχου

 

Αν δεν διενεργηθεί ο προβλεπόμενος στις παρ. 1 έως 3 του άρθρου 324 έλεγχος, η σύμβαση που συνάπτεται είναι άκυρη.

 

  • 17 Μαΐου 2020, 13:39 | ΦΥΡΟΓΕΝΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ – ΔΗΜΟΣ ΝΑΞΟΥ & ΜΙΚΡΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ

    Προσυπογράφω απόλυτα το προηγούμενο σχόλιο ως προς τη διαφορά του ασκούμενου ελέγχου της ΑΕΠΠ και του ΕλΣυν και προσθέτω ότι κυρίαρχο κριτήριο για οποιασδήποτε ρύθμιση των σχετικών διαδικασιών πρέπει να είναι η διασφάλιση της ποιότητας του ασκούμενου ελέγχου. Ωστόσο θεωρώ ότι υπάρχουν σημαντικά περιθώρια βελτίωσης της προτεινόμενης διαδικασίας με χρήση σύγχρονων μέσων ΤΠΕ προς όφελος των πολιτών και αξίζει τον κόπο να εξεταστεί η εφαρμογή τους.

  • 16 Μαΐου 2020, 00:21 | Στέλιος

    Αναφέρω απλώς ότι πέραν των πολλών άλλων μειζόνων διαφορών του είδους του ασκούμενου από το Ελεγκτικό Συνέδριο ελέγχου σε σχέση με αυτόν της ΑΕΠΠ, ο έλεγχος του Ελεγκτικού Συνεδρίου είναι πλήρης, αυτεπάγγελτος και καθολικός και δεν αρκείται σε ορισμένα ζητήματα που μπορεί να έχει προβάλει κάποιος θιγόμενος. Γι’ αυτό και είναι απαραίτητη η εξέταση όλων των εγγράφων του φακέλου, η οποία πρακτικώς δεν είναι δυνατή, αν αυτά αποστέλλονται μόνον ηλεκτρονικώς, όπως καλοπροαίρετα προτάθηκε στο προηγούμενο σχόλιο.

  • 15 Μαΐου 2020, 15:40 | Φυρογένης Απόστολος – Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων

    Η προτεινόμενη ρύθμιση στο άρθρο 326, χρήζει περεταίρω βελτίωσης προς την κατεύθυνση της επέκτασης των διαδικασιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και στον προσυμβατικό έλεγχο. Άλλωστε το σύνολο των διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων που εμπίπτουν στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, πραγματοποιείται με ηλεκτρονικό τρόπο, μέσω του Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΣΗΔΗΣ). Το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο που αφορά τη διενέργεια των ηλεκτρονικών διαγωνισμών μέσω του ΕΣΗΔΗΣ [ΥΑ 56902/215/17 (ΦΕΚ 1924/Β/2-6-17), ΚΥΑ 117384/17 (ΦΕΚ 3821/Β/31-10-17)], προβλέπει τη δυνατότητα εγγραφής και πρόσβασης σε αυτό και των ελεγκτικών – εποπτικών αρχών (όπως είναι τα όργανα του Ελ.Συν. κατά τον προσυμβατικό έλεγχο). Ωστόσο, σήμερα, μόνο η Αρχή Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών (ΑΕΠΠ) λειτουργεί μέσω του συστήματος. Το Ελεγκτικό Συνέδριο στα πλαίσια προσυμβατικού ελέγχου, δε χρησιμοποιεί τις ως άνω δυνατότητες, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται σοβαρά προβλήματα και καθυστερήσεις στις σχετικές διαδικασίες ελέγχου. Με το υφιστάμενο πλαίσιο (το οποίο δεν τροποποιείται από την προτεινόμενη ρύθμιση της παρ.1, του άρ. 326) οι αρμόδιοι φορείς, παρά το γεγονός ότι το σύνολο των διαδικασιών και εγγράφων είναι καταχωρημένα ηλεκτρονικά στα διάφορα υποσυστήματα του ΕΣΗΔΗΣ, υποχρεούνται να εκτυπώσουν το σύνολο των εγγράφων και δικαιολογητικών!!! και μάλιστα με πρωτότυπες υπογραφές και σφραγίδες!!! και να αποστείλουν ταχυδρομικά τον ογκώδη φάκελο στην αρμόδια υπηρεσία του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Είναι σαφές ότι η ως άνω πρακτική είναι απαρχαιωμένη με τις σύγχρονες δυνατότητες και μέσα, καθιστά βασικούς στόχους της ηλεκτρονικής διαδικασίας δημόσιας σύμβασης (μείωση χρόνου διαδικασιών – διοικητικού φόρτου, εξοικονόμηση πόρων και προστασία περιβάλλοντος από εκτυπώσεις χαρτιού) άνευ αντικειμένου, δυσχεραίνει χωρίς ουσιαστικό λόγο την όλη διαδικασία ανάθεσης Δημοσίων Συμβάσεων και τελικά την εξυπηρέτηση των πολιτών. Τα ως άνω προβλήματα επιλύονται άμεσα, απλώς και μόνο με τη χρήση και από μέρους των οργάνων του Ελεγκτικού Συνεδρίου στα πλαίσια προσυμβατικού ελέγχου της πλατφόρμας του ΕΣΗΔΗΣ, όπως άλλωστε προβλέπεται και στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο που προαναφέρθηκε. Χαρακτηριστικό καλό παράδειγμα εφαρμογής της χρήσης του ΕΣΗΔΗΣ από ελεγκτική αρχή, είναι η χρήση του από την ΑΕΠΠ, η οποία δεν απαιτεί κανένα έντυπο δικαιολογητικό, ενώ ελέγχει το σύνολο του διαγωνισμού μέσω της πλατφόρμας.
    Η προτεινόμενη ρύθμιση της παρ.2, του άρθρου 326, σύμφωνα με την οποία η διακίνηση της οριστικής πράξης του Ελεγκτικού Συνεδρίου γίνεται με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο με δεδομένο ότι το θεσμικό πλαίσιο του ΕΣΗΔΗΣ [ΥΑ 56902/215/17 (ΦΕΚ 1924/Β/2-6-17), ΚΥΑ 117384/17 (ΦΕΚ 3821/Β/31-10-17)], προβλέπει τη διακίνηση εγγράφων μέσω της λειτουργικότητας της «επικοινωνίας» κ.λπ. (άρθρο 8 ανωτέρω ΥΑ, ΚΥΑ), η ως άνω διακίνηση θα μπορούσε να γίνεται μέσω ΕΣΗΔΗΣ.

  • 15 Μαΐου 2020, 10:47 | ΦΥΡΟΓΕΝΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ

    Στο άρθρο 326, η μόνη αλλαγή που παραπέμπει στην απαίτηση για εκσυγχρονισμό της διαδικασίας (δεδεομένης και της ταχείας προώθησης των διαδικασιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης) είναι η πρόβλεψη της παρ.2 για διακίνηση της οριστικής πράξης του Ελ.Συν. με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο.
    Αντίθετα στην παρ.1 αναφέρεται ότι «Για το σκοπό του προβλεπόμενου στο Κεφάλαιο αυτό ελέγχου, υποβάλλεται στο οικείο κατά περίπτωση Κλιμάκιο Προσυμβατικού Ελέγχου ή στον Επίτροπο από τον αρμόδιο Υπουργό ή φορέα ο φάκελος με όλα τα σχετικά έγγραφα και στοιχεία.» Με δεδομένο ότι πλέον όλες οι διαδικασίες δημοσίων συμβάσεων διενεργούνται με ηλεκτρονικό τρόπο μέσω του Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΣΗΔΗΣ) και κατά συνέπεια το σύνολο των απαιτούμενων στοιχείων υποβάλλεται με ηλεκτρονικό τρόπο, θεωρώ ότι στην παρ.1 του ως άρθρου 326, θα πρέπει να επιβάλλεται η χρήση του ΕΣΗΔΗΣ και κατά τον προσυμβατικό έλεγχο από τα στελέχη του Ελεγκτικού Συνεδρίου όπως συμβαίνει σήμερα και με την Αρχή Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών (ΑΕΠΠ). Διαφορετικά η προτεινόμενη ρύθμιση διατηρεί την υφιστάμενη απαρχαιωμένη διαδικασία κατά την οποία οι φορείς υποχρεούνται να εκτυπώνουν πλήθος δικαιολογητικών και εντύπων (τα οποία υπάρχουν σε ηλεκτρονική μορφή στο ΕΣΗΔΗΣ) και να αποστέλλουν σχετικούς ογκώδεις φακέλους στην αρμόδια υπηρεσία του Ελεκτικού Συνεδρίου, με ότι συνεπάγεται σε παντελώς άσκοπο διοικητικό φόρτο, δαπάνες, περιβαλλοντικές συνέπειες από κατανάλωση χαρτιού κ.λπ.