Ως Τουρισμός Υπαίθρου νοείται κάθε ειδική μορφή βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης με στόχο την επαφή του επισκέπτη – τουρίστα με τη φύση και τις δραστηριότητες που δύναται να αναπτυχθούν, ενισχύοντας οικονομικά και κοινωνικά την ύπαιθρο, χωρίς να αλλοιώνει το περιβάλλον και τα ιδιαίτερα πολιτισμικά στοιχεία του κάθε τόπου.
Με βάση τις επί μέρους οργανωμένες δραστηριότητες που αναπτύσσονται, ο τουρισμός υπαίθρου δύναται να διακριθεί στις ακόλουθες κατηγορίες:
α) Οικοτουρισμός/πράσινος τουρισμός. Βασίζεται στο φυσικό περιβάλλον και αφορά στην περιήγηση σε περιοχές οικολογικού ενδιαφέροντος, ως επί το πλείστον περιοχές αναγνωρισμένης οικολογικής αξίας, όπως ενδεικτικά οι περιοχές Natura και λοιπές προστατευόμενες περιοχές. Περιλαμβάνει ήπιες δραστηριότητες που δεν διαταράσσουν την ισορροπία της περιοχής και έχουν κυρίως επιστημονικό και εκπαιδευτικό χαρακτήρα, όπως ενδεικτικά η παρατήρηση της χλωρίδας και της πανίδας. Προωθεί την περιβαλλοντική εκπαίδευση και τη διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος με βιώσιμο τρόπο.
β) Αγροτουρισμός. Είναι η ειδική μορφή τουρισμού υπαίθρου η οποία αφορά στην παροχή υπηρεσιών υποδοχής και φιλοξενίας ή και εστίασης σε χώρους λειτουργικά ενοποιημένους με αγροτικές εκμεταλλεύσεις, οι οποίες προσφέρονται συνδυαστικά με δραστηριότητες που σχετίζονται με την αγροτική παραγωγή, όπως και με την προστασία και ανάδειξη του φυσικού και ανθρωπογενούς αγροτικού τοπίου. Η δραστηριότητα του αγροτουρισμού συνδυάζεται υποχρεωτικά με την παραγωγή αγροτικών προϊόντων κατά την έννοια του άρθρου 2 περίπτωση ζ΄ του ν. 3874/2010, όπως ισχύει.
Η αγροτουριστική δραστηριότητα εντός του αγροκτήματος αφορά την παροχή υπηρεσιών υποδοχής και φιλοξενίας ή και εστίασης. Στις περιπτώσεις που οι επιχειρήσεις αυτές παρέχουν υπηρεσίες εστίασης, χρησιμοποιούν και προσφέρουν υποχρεωτικά προς κατανάλωση προϊόντα από το Καλάθι Αγροτικών Προϊόντων, σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου 28 του ν. 4276/2014, ή/και προϊόντα Οικοτεχνίας, όπως αυτά καθορίζονται στην παρ. 2 του άρθρου 56 του ν. 4235/2014, με την επιφύλαξη των διατάξεων για τα πολυλειτουργικά αγροκτήματα.
Η αγροτουριστική επιχείρηση δύναται να προσφέρει αμιγώς αγροτικές δραστηριότητες για τους πελάτες της, εντός αυτής, όπως υπηρεσίες επίδειξης, ενημέρωσης, παρακολούθησης ή συμμετοχής σε δράσεις και δραστηριότητες που προωθούν την επαφή του επισκέπτη – τουρίστα με την αγροτική ζωή, τη βιώσιμη αγροτική παραγωγή, τη γαστρονομία, τη γευσιγνωσία, την οινογνωσία και την προστασία της βιοποικιλότητας, ως οι επιμέρους αυτές δραστηριότητες ρυθμίζονται με ειδικότερες διατάξεις. Στην περίπτωση που το κατάλυμα δεν βρίσκεται στον ίδιο χώρο με το αγρόκτημα, οι ανωτέρω ενδεικτικά αναφερόμενες δραστηριότητες παρέχονται στο αγρόκτημα υποχρεωτικά.
γ) Οινοτουρισμός. Είναι η ειδική μορφή τουρισμού η οποία αφορά στην παροχή υπηρεσιών υποδοχής, ξενάγησης, φιλοξενίας και εστίασης σε χώρους λειτουργικά ενοποιημένους με οινοποιητικές ή/και οινοπαραγωγικές (αμπελώνες) εγκαταστάσεις. Οι υπηρεσίες αυτές προσφέρονται συνδυαστικά με δραστηριότητες σχετικές με την αμπελοκαλλιέργεια και την οινική παραγωγή.
Η οικεία Περιφερειακή Υπηρεσία Τουρισμού (ΠΥΤ) χορηγεί «Σήμα Επισκέψιμου Οινοποιείου» σε οινοποιητικές ή και οινοπαραγωγικές εγκαταστάσεις που επιθυμούν να χαρακτηριστούν ως «οινοτουριστικές» και πληρούν τις νόμιμες προϋποθέσεις, όπως η εκάστοτε ΚΥΑ ορίζει.
Καμία ανάπτυξη δεν πρέπει να αναμένεται στον τουρισμό υπαίθρου, αν πρώτα δεν μπει φρένο στα σχέδια της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας για εγκατάσταση τεράστιου αριθμού ανεμογεννητριών κατά μήκος εκατοντάδων χιλιομέτρων ελληνικών βουνοκορφών, καθώς και φωτοβολταϊκών πάρκων στις βουνοπλαγιές, σύμφωνα με το γεω-πληροφορικό χάρτη της επίσημης ιστοσελίδας αυτού του φορέα. Τούτο δε, διότι βασικότερο στοιχείο έλξης τουριστών υπαίθρου είναι το φυσικό τοπίο, το οποίο υποβαθμίζεται ανεπανόρθωτα από τα αιολικά (και φωτοβολταϊκά) πάρκα, μιας και οι κορυφογραμμές, που σχηματίζουν την γραμμή του ορίζοντα, συνιστούν τα τμήματα του τοπίου με τη μεγαλύτερη τρωτότητα (ευαισθησία), εξαιτίας του τρόπου με τον οποίο προβάλλονται οι διάφορες διαταραχές, όπως διδάσκει το μάθημα της «Αρχιτεκτονικής του Τοπίου».
1. Χλωρίδα της Ρόδου
Υπάρχουν χιλιάδες επισκέπτες παγκοσμίως που έχουν σαν χόμπι την παρακολούθηση και φωτογράφιση διαφόρων φυτών και λουλουδιών ανά τον κόσμο οι οποίοι ταξιδεύουν κάνοντας τις διακοπές τους μόνο για αυτό τον σκοπό. Η χλωρίδα της Ρόδου, το σύνολο δηλαδή των αυτοφυών φυτών του νησιού, αποτελείται από 1450 περίπου είδη, αριθμός που προκύπτει από τις πιο πρόσφατες επιστημονικές μελέτες, σχετικές με τη χλωρίδα του Αιγαίου. Λόγω της γειτνίασης της Ρόδου με την Ανατολία, η χλωρίδα παρουσιάζει έντονα ασιατικά στοιχεία και αποτελεί μεταβατικά “ζώνη” από τη χλωρίδα της Ευρώπης στη χλωρίδα της Ασίας. Για αρκετά είδη φυτών η Ρόδος αποτελεί το ανατολικότερο ή το δυτικότερο όριο εξάπλωσής τους. Για παράδειγμα, για τη Ζητιά (Liquidambar orientalis) το κυρίαρχο δασικό δέντρο της Κοιλάδας των Πεταλούδων που υπάρχει στο νησί, η Ρόδος αποτελεί το δυτικότερο όριο εξάπλωσης του πολύ σπάνιου αυτού δέντρου. Το νησί διαθέτει μερικές δεκάδες ενδημικά ή στενοενδημικά είδη του ΝΑ Αιγαίου αλλά και της ΝΔ Ανατολίας. Μερικά από αυτά είναι: Παιώνια της Ρόδου (Paeonia rhodia) Ενδημική Ρόδου Ασύνευμα το γιγάντιο (Asyneuma giganteum) Ενδημικό Ρόδου, Χάλκης, Καρπάθου Ανθεμίς της Ρόδου (Anthemis rhodensis) Ενδημική Ρόδου Κυκλάμινο Ρόδου (Cyclamen rhodium) Ενδημικό Ρόδου, Κω, Κενταύρια η γαλακτόφυλλη (Centaurea lactucifolia) Ενδημική Ρόδου Χάλκης Σηληνή η σαλαμάνδρα (Silene salamandra) Ενδημική Ρόδου Καμπανούλα της Ρόδου (Campanula rhodensis) Ενδημική της Ρόδου Βερμπάσκο της Ρόδου (Verbascum syriacum) Ενδημικό της Ρόδου, Κρόκος του τουρνεφόρ (Crocus turnefortii) Ενδημικό ΝΑ Αιγαίου. Τα περισσότερα ενδημικά είδη χλωρίδας της Ρόδου είναι είτε χασμόφυτα, φυτρώνουν δηλαδή σε σχισμές κάθετων βράχων, είτε αλόφυτα, δηλαδή φυτά των παραλιών που αντέχουν στο αλάτι. Σημαντικό στοιχείο είναι επίσης ότι στο νησί φυτρώνουν ορχιδέες, οι οποίες προσελκύουν τους “φίλους της ορχιδέας” ανά τον κόσμο. Τα είδη των πανέμορφων αυτών λουλουδιών είναι περίπου 72 σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, με πιο σημαντικά είδη αυτά που ανήκουν στο γένος Όφρυς (Ophrys) τα οποία αποτελούν και την πλειοψηφία των ορχιδέων του νησιού. Μερικά από τα σημαντικότερα είδη είναι: Όφρυς η ροδία (Ophrys rhodia) Όφρυς του φωτός (Ophrys lucis) Όφρυς η κολοσσιαία (Ophrys colossaea) Όφρυς η Πολυξώ (Ophrys polyxo) Όφρυς του Μπελόν (Ophrys beloniae) Όφρυς της Δωδεκανήσου (Ophrys dodekanensis).
Τα παραπάνω στοιχεία δείχνουν πως με την κατάλληλη προώθηση και ανάδειξη αυτού του πλούτου, θα ήταν εφικτό να προσελκύσουμε τη μερίδα εκείνη των τουριστών-επισκεπτών η οποία είναι μεγάλη, με στόχο τη στροφή προς τον ποιοτικό τουρισμό και τη δημιουργία μίας δεύτερης σεζόν μέσα στον χειμώνα, καθώς πολλά από τα παραπάνω είδη που καταγράφηκαν ανθίζουν την αντίστοιχη περίοδο Φεβρουάριο-Μάρτιο-Απρίλιο και κάποιες μέχρι αρχές Μαΐου.
2. Πεζοπορίες
Την τελευταία δεκαετία παρατηρείται μία στροφή του κόσμου προς την φύση. Από όλες τις εναλλακτικές δραστηριότητες εκείνες που συγκεντρώνουν τον πιο πολύ κόσμο είναι οι πεζοπορίες. Ο τρόπος ζωής του σύγχρονου ανθρώπου που στο μεγαλύτερό τους ποσοστό ζει και εργάζεται σε μεγάλα αστικά κέντρα, τον στρέφει στη φύση ειδικά την περίοδο των καλοκαιρινών ή και χειμερινών διακοπών του. Έχει ανάγκη να κάνει μια εναλλακτική δραστηριότητα και αυτή που διαλέγουν οι περισσότεροι είναι η πεζοπορία. Κάποια άλλα νησιά έχουν ήδη διαμορφώσει δίκτυο μονοπατιών και τα αποτελέσματα είναι αξιόλογα όσον αφορά την ανάδειξή τους ως διεθνή αλλά και εγχώριοι τουριστικοί προορισμοί. Προτείνουμε να γίνει ένα δίκτυο μονοπατιών σε όλο το νησί της Ρόδου σύμφωνα με τα αντίστοιχα πρότυπα και κανονισμούς στα ήδη υπάρχοντα ανεκμετάλλευτα μονοπάτια στα πανέμορφα μέρη του νησιού από τον βορρά, την ενδοχώρα και το νότο, όπου θα μπορεί να απολαμβάνει ο οποιοσδήποτε την πεζοπορία του μέσα από τα πυκνά δάση του νησιού, τους ορεινούς όγκους μα και δίπλα στη θάλασσα.
3. Ορεινή Ποδηλασία
Μια σημαντική μορφή εναλλακτικού τουρισμού είναι επίσης η ορεινή ποδηλασία. Πολύς κόσμος κάνει διακοπές με το ποδήλατο του ή ενοικιάζει ποδήλατα κατά την διάρκεια των διακοπών του. Υπάρχουν πολλά και πρωτότυπα μονοπάτια για ορεινή ποδηλασία σε όλη την έκταση του νησιού. Προτείνεται η καταγραφή (που γίνεται ήδη από ιδιώτες) και η ανάλογη βελτίωση των μονοπατιών, καθώς και η προώθηση στις ανάλογες εκθέσεις εναλλακτικού τουρισμού. Αξίζει σε αυτό το σημείο να σημειωθεί ότι ο ποδηλατικός τουρισμός ανά ψυχής αξίζει περισσότερο από μισό δις ευρώ το χρόνο στην Βρετανική οικονομία, σύμφωνα με νέα στοιχεία που δημοσιεύτηκαν από το VisitEngland.
4. Αστροπαρατήρηση
Στον Μονόλιθο Ρόδου ομάδα αστρονόμων ανακάλυψε ότι το ιδανικό μέρος για παρατήρηση και παρακολούθηση του έναστρου ουρανού είναι κοντά στο κάστρο Μονολίθου, όπου κι έχουν τοποθετήσει μόνιμα την βάση για επαγγελματικό τηλεσκόπιο. Προτείνεται η αντίστοιχη προώθηση απευθυνόμενη σε ερασιτέχνες και επαγγελματίες αστροφυσικούς, αστρονόμους και παρατηρητές του έναστρου ουρανού.
5. Γευσιγνωσία Κρασιού – Οινικός Τουρισμός
Η κεντρική, η δυτική και η νότια πλευρά της Ρόδου φημίζεται για τα εξαιρετικά της κρασιά. Υπάρχουν μικρά οινοποιεία τα οποία προσφέρουν αυτή την δραστηριότητα. Προτείνεται να συγκεντρωθούν όλα τα οινοποιεία και να γίνει η ανάλογη προώθηση.
6. Αρχαιολογική ανασκαφή Κυμισάλας – Συνδυάζεται με τις πεζοπορίες στην περιοχή μας
(Από το 2006 στην περιοχή διεξάγεται συστηματική αρχαιολογική έρευνα από το Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου και την ΚΒ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, με σκοπό τον καθαρισμό των υπέργειων μνημείων, τον εντοπισμό περισσότερων αρχαιολογικών θέσεων και μνημείων, την ανασκαφή των σημαντικότερων από αυτά και, μεσοπρόθεσμα, την ανάδειξη του χώρου.
Η περιοχή βέβαια δεν έχει μόνο τεράστιο αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Βρίσκεται στην καρδιά της περιοχής Ατάβυρος-Ακραμίτης-Αρμενιστής, που έχει ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό πρόγραμμα Νatura 2000, ως Μνημείο της Φύσης, καθώς, πέραν της ιδιαίτερης γεωμορφολογίας, του φυσικού κάλλους και του πυκνού δάσους, συγκεντρώνει μοναδικά οικοσυστήματα κοινού κοινοτικού ενδιαφέροντος.
Αυτό το προτέρημα της περιοχής, σε συνδυασμό με την ανάδειξη των αρχαιολογικών θέσεων και μνημείων, θα μπορούσε να οδηγήσει σύντομα στη δημιουργία ενός μοναδικού αρχαιολογικού-οικολογικού πάρκου, το οποίο θα διασφάλιζε τη φυσιογνωμία της περιοχής και θα οδηγούσε σε μια αειφορική και βιώσιμη ανάπτυξη την ημειορεινή περιοχή Ατάβυρος-Ακραμίτης-Αρμενιστής.)
Πηγή : http://www.eulimene.eu/kymissala.php
Οι προτάσεις γίνονται από τον Γιώργο Θυρή ο οποίος έχει δέκα χρόνια που αποκεντρώθηκε στο μικρό και πανέμορφο χωριό Μονόλιθος δυτικά και νότια της Ρόδου όπου συνδυάζει βουνό, δάσος και θάλασσα. Εκεί διαχειρίζεται δύο μικρά καταλύματα που δουλεύουν όλο το χρόνο με τουρίστες που έρχονται για να κάνουν εναλλακτικές δραστηριότητες μακριά από τον μαζικό τουρισμό. Ο Γιώργος Θυρής δραστηριοποιείται ενεργά στο να ‘’βάλει τις βάσεις‘’ για την προσέλκυση εναλλακτικών μορφών τουρισμού και την προώθηση τους.
Είναι επίσης μέλος στο τουριστικό τμήμα στο Επιμελητήριο Δωδεκανήσου.
Οι προτάσεις αφορούν όλη την Ελλάδα ανάλογα με το τι έχει να προβάλει ο κάθε τόπος.
Υπάρχουν εκθέσεις εναλλακτικού τουρισμού στο εξωτερικό που μπορεί να προβληθούν και να προωθηθούν όλες αυτές οι δραστηριότητες.
• Παράγραφος α) Οικοτουρισμός/πράσινος τουρισμός
Η Λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου είναι προστατευόμενη περιοχή με βάση τη συνθήκη Ramsar & Natura 2000 με τεράστια βιοποικιλότητα. Στην περιοχή έχει δημιουργηθεί ήδη μία μικρή ροή επισκεπτών για ορνιθοπαρατήρηση. Παρακαλούμε όπως θεσμοθετήσετε νομοθετικό πλαίσιο για κατασκευές κατ’ εξαίρεση από των υφισταμένων πολεοδομικών κανονισμών και κατόπιν υπόδειξης του φορέα διαχείρισης.
Πιο συγκεκριμένα, θα μπορούσαν να δημιουργηθούν παρατηρητήρια εναρμονισμένα με το φυσικό περιβάλλον για τη διευκόλυνση των ορνιθοπαρατηρητών.
Για το Γραφείο Τουριστικής Ανάπτυξης Εμποροβιομηχανικού Συλλόγου Ι.Π. Μεσολογγίου
Σας καταθέτουμε πρόταση σχετικά με την προσθήκη μιας παραγράφου στο άρθρο 4 του υπό διαβούλευση νομοσχεδίου για τον Θεματικό Τουρισμό που αφορά στην περιγραφή μιας ακόμη μορφής τουρισμού υπαίθρου, αυτής του γεωτουρισμού.
ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ:
Ο γεωτουρισμός είναι μια μορφή βιώσιμου και υπεύθυνου τουρισμού που συμπληρώνει τον οικοτουρισμό. Αναπτύσσεται με ταχύτατους ρυθμούς σε όλο τον κόσμο και είναι το βασικό εργαλείο για τη βιώσιμη ανάπτυξη που προωθούν τα Παγκόσμια Γεωπάρκα της UNESCO, το τρίτο πρόγραμμα αναγνώρισης περιοχών του οργανισμού.
Σε όλο τον κόσμο υπάρχουν διάφορες περιγραφές για τον ορισμό του γεωτουρισμού, από το National Geographic, μέχρι ανεξάρτητους επιστήμονες, οργανώσεις και φορείς.
Μια γενική προσέγγιση του όρου περιγράφει το γεωτουρισμό, ως «μια μορφή βιώσιμου τουρισμού που βασίζεται στη γνώση και στη διεπιστημονική συνέργεια της τουριστικής βιομηχανίας με τη διατήρηση και ερμηνεία του αβιοτικού περιβάλλοντος, συνδυάζοντας όμως την αλληλεπίδρασή του με το ευρύτερο βιοτικό και πολιτισμικό περιβάλλον κάθε τόπου.» (Nekouie-Sadry, B.(2014)» Fundamentals of Geotourism: with special emphasis on Iran», Third Edition. Samt Organization publishers,Tehran.220p.(English Summary available Online at: http://physio-geo.revues.org/4873?file=1).
Μια άλλη περιγραφή του όρου είναι αυτή επιστημόνων της Νέας Ζηλανδίας – Αυστραλίας που αναφέρει ως γεωτουρισμό «μια μορφή τουρισμού υπαίθρου που εστιάζει ιδιαίτερα στο τοπίο και τη γεωλογία, προωθώντας τη διατήρηση της γεωποικιλότητας και την κατανόηση των διεργασιών της Γης, μέσα από επισκέψεις σε θέσεις γεωλογικού ενδιαφέροντος και κέντρα πληροφόρησης, τη χρήση γεω-διαδρομών και θέσεων ερμηνείας γεωπεριβάλλοντος και τη συμμετοχή σε γεω- και άλλες δραστηριότητες» (Newsome, D. and Dowling, R.K. (2010) “Geotourism: The Tourism of Geology and Landscape”, Oxford: Goodfellow Publishers).
Ο γεωλογικός τουρισμός είναι μια συνιστώσα του γεωτουρισμού.
Ο γεωτουρισμός προωθεί την περιβαλλοντική εκπαίδευση και τη διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος με βιώσιμο τρόπο συμβάλλοντας στην επίτευξη των στόχων της Ατζέντας 2030.
Το Παγκόσμιο Δίκτυο των Γεωπάρκων της ΟΥΝΕΣΚΟ (www.unesco.org/new/en/natural-sciences/environment/earth-sciences/unesco-global-geoparks/), που σήμερα αποτελείται από 140 περιοχές σε 38 χώρες του κόσμου και το οποίο εφαρμόζει στην πράξη τον γεωτουρισμό ως το βασικό εργαλείο ανάπτυξης των περιοχών του, έδωσε με τη διακήρυξη της ARUCA το 2011 μια πιο διεσταλμένη και προσαρμοσμένη στα πραγματικά χαρακτηριστικά και τις ανάγκες του γεωτουρισμού, ερμηνεία (http://www.europeangeoparks.org/?p=223).
Αυτή την ερμηνεία καταθέτουμε στη διαβούλευση και σας προτείνουμε ως προσθήκη στο άρθρο 4 που αφορά στον Τουρισμό Υπαίθρου. Η προσθήκη που σας ζητούμε είναι η παρακάτω παράγραφος β):
ΠΡΟΤΑΣΗ:
Άρθρο 4
Τουρισμός Υπαίθρου
………….
α) Οικοτουρισμός/Πράσινος τουρισμός. …………..
β) Γεωτουρισμός: ορίζεται ο τουρισμός ο οποίος διατηρεί και ενισχύει την τοπική ταυτότητα λαμβάνοντας υπόψη τη γεωλογία, το περιβάλλον, τον πολιτισμό, την αισθητική, την κληρονομιά και την ποιότητα ζωής των κατοίκων.
Ο Γεωτουρισμός βασίζεται στο γεωλογικό και γεωμορφολογικό περιβάλλον και αφορά στην περιήγηση σε περιοχές ιδιαίτερου γεωλογικού ενδιαφέροντος (σε θέσεις γεωλογικών και γεωμορφολογικών μνημείων και σχηματισμών, απολιθωματοφόρες θέσεις, απολιθωμένα δάση, γεωμορφές, καρστικές δομές, σπήλαια και φαράγγια, αμμοθίνες, ακτές καθώς και σε κάθε άλλη μορφή γεώτοπου).
Ο Γεωτουρισμός προωθείται στις περιοχές που έχουν χαρακτηρισθεί από την ΟΥΝΕΣΚΟ ως Παγκόσμια Γεωπάρκα (τα Γεωπάρκα καθορίζονται στο Ν. 3937/2011) καθώς επίσης και σε περιοχές ιδιαίτερου ή και αναγνωρισμένου οικολογικού, πολιτισμικού και ανθρωπογενούς ενδιαφέροντος τα οποία καθορίζονται ή εξαρτώνται από το αβιοτικό περιβάλλον της περιοχής.
Ο γεωτουρισμός περιλαμβάνει ήπιες δραστηριότητες που έχουν κυρίως επιστημονικό, εκπαιδευτικό και ερμηνευτικό χαρακτήρα, όπως ενδεικτικά η ερμηνεία και ανάδειξη του αβιοτικού περιβάλλοντος και των σχέσεων του με το βιοτικό και ανθρωπογενές περιβάλλον, τον πολιτισμό και τα τοπικά προϊόντα, η ενημέρωση και εκπαίδευση για τις επιπτώσεις και τα μέτρα αντιμετώπισης των φυσικογενών καταστροφών και της κλιματικής αλλαγής, η αναψυχή, η άθληση και η απόλαυση καλής ποιότητας ζωής σε ορεινές και αγροτικές περιοχές, καθώς και η συνέργεια με άλλες μορφές θεματικού τουρισμού. Προωθεί την περιβαλλοντική εκπαίδευση και τη διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος με βιώσιμο τρόπο.
γ) Αγροτουρισμός. …………
Δρ Χαρ. Φασουλάς, Συντονιστής Ελληνικού Φόρουμ Παγκόσμιων Γεωπάρκων UNESCO για τα:
Ελληνικό Φόρουμ Παγκόσμιων Γεωπάρκων UNESCO
Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO Λέσβου
Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO Ψηλορείτη
Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO Χελμού-Βουραϊκού
Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO Βίκου-Αώου
Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO Σητείας
Συμφωνώ απόλυτα με τον κ. Χρήστο Στεργίου (σχόλιο 13/6/2018, 12:58 )όσον αφορά την ανάγκη προσθήκης του Γεωτουρισμού στις υποκατηγορίες του τουρισμού υπαίθρου. Η χώρα μας μπορεί , λόγω της εξαιρετικού ενδιαφέροντος γεωλογικής δομής της και της πλούσιας κατανομής τωνεντυπωσιακών γεωμορφών της να αποτελέσει σημαντικό πόλο έλξης για χιλιάδες ειδικούς περιηγητές-λάτρεις του Γεωτουρισμού.
Από το σχέδιο νόμου απουσιάζει ο Γεωτουρισμός ως κατηγορία θεματικού τουρισμού. Δεν είναι μόνο τα μεγάλα Γεωπάρκα (π.χ. απολιθωμένο δάσος Λέσβου, Σητεία κτλ.) που αποτελούν αναμφίβολα σημαντικό κομμάτι προσέλκυσης επισκεπτών, αλλά όλη η Ελλάδα παρουσιάζει γεωλογικό ενδιαφέρον. Κάθε Δήμος/Περιφέρεια/φορέας θα πρέπει να κάνει μνεία για την αντίστοιχη τοπική γεω-ιστορία (δημιουργία περιοχής, εξέλιξη-στάθμη θάλασσας…),ειδικές γεωμορφές που απαντώνται (σπήλαια κτλ), χάραξη γεω-μονοπατιών/γεω-διαδρομών.
Οι γεωλόγοι, απόφοιτοι γεωλογικών σχολών, είναι οι πλέον ειδικοί να λάβουν πιστοποίηση ξεναγού-οδηγού και να ενημερώνουν τους τουρίστες πάνω στη γεωλογία μιας περιοχής, κάτι αντίστοιχο με τους αρχαιολόγους. Παρακολουθώντας ένα ταχύρρυθμο πρόγραμμα, ενημερωτικό σε θέματα ασφαλείας,νομοθεσίας,σε συνδυασμό με τις γνώσεις τους πάνω στο αντικείμενο, θα λαμβάνουν μια πιστποίηση ειδικού ξεναγού-οδηγού. Έτσι, επιτυγχάνεται και μια επιπρόσθετη επαγγελματική οδιέξοδος, μέσω της διασύνδεσης των αποφοίτων γεωεπιστημών με τον τουρισμό.
το άρθρο 4 γίνεται:
Ως Τουρισμός Υπαίθρου νοείται κάθε ειδική μορφή βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης με στόχο την επαφή του επισκέπτη – τουρίστα με τη φύση και τις δραστηριότητες που δύναται να αναπτυχθούν, ενισχύοντας οικονομικά και κοινωνικά την ύπαιθρο, χωρίς να αλλοιώνει το περιβάλλον και τα ιδιαίτερα πολιτισμικά στοιχεία του κάθε τόπου.
Με βάση τις επί μέρους οργανωμένες δραστηριότητες που αναπτύσσονται, ο τουρισμός υπαίθρου δύναται να διακριθεί στις ακόλουθες κατηγορίες:
α) Οικοτουρισμός/πράσινος τουρισμός. Βασίζεται στο φυσικό περιβάλλον και αφορά στην περιήγηση σε περιοχές οικολογικού ενδιαφέροντος, ως επί το πλείστον περιοχές αναγνωρισμένης οικολογικής αξίας, όπως ενδεικτικά οι περιοχές Natura και λοιπές προστατευόμενες περιοχές. Περιλαμβάνει ήπιες δραστηριότητες που δεν διαταράσσουν την ισορροπία της περιοχής και έχουν κυρίως επιστημονικό και εκπαιδευτικό χαρακτήρα, όπως ενδεικτικά η παρατήρηση και ερμηνεία των γεωτόπων (γεωλογικών θέσεων και μορφών), της χλωρίδας και της πανίδας. Προωθεί την περιβαλλοντική εκπαίδευση και τη διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος με βιώσιμο τρόπο.
β) Γεωτουρισμός: εναλλακτικός τουρισμός που σχετίζεται με την ταυτότητα ενός τόπου, παίρνοντας υπόψη τη γεωλογία, τον πολιτισμό, την αισθητική, την κληρονομιά και την ευημερία των κατοίκων. Σε κάθε περίπτωση ο γεωλογικός τουρισμός είναι κύρια συνιστώσα του γεωτουρισμού. Σημαντική παράμετρος του γεωτουρισμού είναι η διάθεση ερμηνευτικού υλικού και υπηρεσιών για γεώτοπους, το περιβάλλον τους, και τα σχετιζόμενα με αυτούς αντικείμενα, στη θέση τους ή και εκτός (π.χ. εκθέσεις, τοπικά μουσεία), με σκοπό την εκτίμηση της αξίας τους μέσα από τη γνώση και την έρευνα και εν τέλει τη διατήρηση για τις τωρινές και τις μελλοντικές γενιές.
Πρόκειται για διεθνώς αυξανόμενη τάση, που επιτελείται κυρίως στα γεωπάρκα, μέσα από τη χάραξη γεωδιαδρομών και βιωματικών δράσεων, μπορεί να είναι και υποθαλάσσιος. Ο γεωτουρισμός μπορεί να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας.
γ) Αγροτουρισμός. Είναι η ειδική μορφή τουρισμού υπαίθρου η οποία αφορά στην παροχή υπηρεσιών υποδοχής και φιλοξενίας ή και εστίασης σε χώρους λειτουργικά ενοποιημένους με αγροτικές εκμεταλλεύσεις, οι οποίες προσφέρονται συνδυαστικά με δραστηριότητες που σχετίζονται με την αγροτική παραγωγή, όπως και με την προστασία και ανάδειξη του φυσικού και ανθρωπογενούς αγροτικού τοπίου. Η δραστηριότητα του αγροτουρισμού συνδυάζεται υποχρεωτικά με την παραγωγή αγροτικών προϊόντων κατά την έννοια του άρθρου 2 περίπτωση ζ΄ του ν. 3874/2010, όπως ισχύει.
Η αγροτουριστική δραστηριότητα εντός του αγροκτήματος αφορά την παροχή υπηρεσιών υποδοχής και φιλοξενίας ή και εστίασης. Στις περιπτώσεις που οι επιχειρήσεις αυτές παρέχουν υπηρεσίες εστίασης, χρησιμοποιούν και προσφέρουν υποχρεωτικά προς κατανάλωση προϊόντα από το Καλάθι Αγροτικών Προϊόντων, σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου 28 του ν. 4276/2014, ή/και προϊόντα Οικοτεχνίας,
όπως αυτά καθορίζονται στην παρ. 2 του άρθρου 56 του ν. 4235/2014, με την επιφύλαξη των διατάξεων για τα πολυλειτουργικά αγροκτήματα.
Η αγροτουριστική επιχείρηση δύναται να προσφέρει αμιγώς αγροτικές δραστηριότητες για τους πελάτες της, εντός αυτής, όπως υπηρεσίες επίδειξης, ενημέρωσης, παρακολούθησης ή συμμετοχής σε δράσεις και δραστηριότητες που προωθούν την επαφή του επισκέπτη – τουρίστα με την αγροτική ζωή, τη βιώσιμη αγροτική παραγωγή, τη γαστρονομία, τη γευσιγνωσία, την οινογνωσία και την προστασία της βιοποικιλότητας και της γεωποικιλότητας, ως οι επιμέρους αυτές δραστηριότητες ρυθμίζονται με ειδικότερες διατάξεις. Στην περίπτωση που το κατάλυμα δεν βρίσκεται στον ίδιο χώρο με το αγρόκτημα, οι ανωτέρω ενδεικτικά αναφερόμενες δραστηριότητες παρέχονται στο αγρόκτημα υποχρεωτικά.
γ) Οινοτουρισμός. Είναι η ειδική μορφή τουρισμού η οποία αφορά στην παροχή υπηρεσιών υποδοχής, ξενάγησης, φιλοξενίας και εστίασης σε χώρους λειτουργικά ενοποιημένους με οινοποιητικές ή/και οινοπαραγωγικές (αμπελώνες) εγκαταστάσεις. Οι υπηρεσίες αυτές προσφέρονται συνδυαστικά με δραστηριότητες σχετικές με την αμπελοκαλλιέργεια και την οινική παραγωγή.
Η οικεία Περιφερειακή Υπηρεσία Τουρισμού (ΠΥΤ) χορηγεί «Σήμα Επισκέψιμου Οινοποιείου» σε οινοποιητικές ή και οινοπαραγωγικές εγκαταστάσεις που επιθυμούν να χαρακτηριστούν ως «οινοτουριστικές» και πληρούν τις νόμιμες προϋποθέσεις, όπως η εκάστοτε ΚΥΑ ορίζει.
Οι γνώμες από τους Φίλους της φύσης (σεβασμός στην τοπική κοινωνία, δέν αφήνουμε σκουπίδια, δέν κόβουμε τα λουλούδια, βότανα κλπ) και από τον Μιχάλη Περάκη μου φαίνονται εξαίρετες.
Η πρώτη είναι σημαντική για να συνεχίσουμε να έχουμε όμορφο τοπία (υπάρχουν πάρα πολλά μέρη στην Ελλάδα που ενώ είχαν πολύ τσάι του βουνού, πλέον δέν έχουν καθόλου, επειδή κάποιοι περαστικοί τα έκοβαν με λανθασμένο τρόπο για συνεχόμενα χρόνια),
η δεύτερη ως μια πολύ όμορφη και πρωτοποριακή ιδέα. Η χώρα μας μάλιστα ήδη έχει πολύ περιποιημένα αστεροσκοπεία (π.χ. Χελμός, Κορινθία κ.ά.) και πολλούς συλλόγους που κάνουν αστροπαρατηρήσεις με πολύ θετικά αποτελέσματα και σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον.
Xωροθέτηση των επιχειρήσεων του τουρισμού της υπαίθρου
Η χωροθέτηση των επιχειρήσεων του τουρισμού της υπαίθρου θα πρέπει να συνδεθεί με την εγκατάστασή τους στην ενδοχώρα και με οριοθέτηση της υποχρεωτικής χιλιομετρικής τους απόστασης από αστικά κέντρα, αναπτυγμένες τουριστικές ζώνες, βιομηχανικές ζώνες, αιγιαλούς, αεροδρόμια κλπ. Επιπλέον για να αποφευχθεί η συγκέντρωση τέτοιων επιχειρήσεων σε συγκεκριμένες περιοχές, και η δημιουργία κατ΄ επέκταση μονοκαλλιέργειας σε βάρος της συνοχής, θα πρέπει να οριστεί ένα επιπλέον κριτήριο, αυτό της φέρουσας ικανότητας της κάθε περιοχής, που θα υπολογίζεται με βάση αποφασισμένα και θεσμοθετημένα κριτήρια. Οι επιχειρηματικές δράσεις του θεματικού τουρισμού θα πρέπει να αναπτύσσονται σε όλες τους τις μορφές και να αδειοδοτούνται με κριτήρια και προδιαγραφές που θα εξασφαλίζουν τη διατήρηση της αειφορίας και της ισορροπίας ανάμεσα στη φύση, τις οικονομικές δραστηριότητες και τα νέα τουριστικά επαγγέλματα.
Ειδικά στον Αγροτουρισμό
Ειδικά στον Αγροτουρισμό είναι και επικίνδυνο για την πλειοψηφία των δραστηριοτήτων που έχουν αναπτυχθεί στον Ελλαδικό χώρο μιας και που ενώ προσφέρουν την αγροτική εμπειρία εξαιρούνται εξαιτίας της μη αγροτικής ιδιότητας των επαγγελματιών που έχουν δραστηριοποιηθεί στο αντικείμενο. Αλλά και επικίνδυνο για τους ίδιους τους αγρότες που τους μετατρέπει σε επαγγελματίες του Τουρισμού με ευκολία, ενώ έχουμε την εμπειρία για το πόσο κόστισε στο παρελθόν αυτή η ευκολία. Ενώ δεν ήταν λίγες οι επιδοτήσεις που μέσω τον ΟΠΑΧ και των LEADER δόθηκαν για την ανάπτυξη του Αγροτουρισμού, λίγα είναι αυτά που πανελλαδικά φαίνεται να λειτουργούν σεβόμενα τους διεθνείς κανόνες αγροτουριστικής κουλτούρας. Χωρίς εκπαίδευση και κατάρτιση βάζουν τους αγρότες να γίνουν ‘’ξενοδόχοι’’ και το μοντέλο που στην Ελλάδα άρχισε δειλά δειλά την δεκαετία του 1980, οδηγήθηκε έτσι στρεβλωμένο έως σήμερα. Οι επιδοτήσεις που δόθηκαν για στήριξη της υπαίθρου και της αγροτικής οικονομίας εξυπηρέτησαν στην πορεία άλλους προσωπικούς σκοπούς τους επιδοτούμενου και έγιναν έτσι πολλές μονάδες που δύσκολα σήμερα μπορούν να ενταχθούν στην κατηγορία του τουρισμού υπαίθρου, ακριβώς επειδή δεν υπήρξε καμία προδιαγραφή γι΄ αυτό. Αναφέρεται στο σχέδιο νόμου:
«Είναι η ειδική μορφή τουρισμού υπαίθρου η οποία αφορά στην παροχή υπηρεσιών υποδοχής και φιλοξενίας ή και εστίασης σε χώρους λειτουργικά ενοποιημένους με αγροτικές εκμεταλλεύσεις, οι οποίες προσφέρονται συνδυαστικά με δραστηριότητες που σχετίζονται με την αγροτική παραγωγή, όπως και με την προστασία και ανάδειξη του φυσικού και ανθρωπογενούς αγροτικού τοπίου. Η δραστηριότητα του αγροτουρισμού συνδυάζεται υποχρεωτικά με την παραγωγή αγροτικών προϊόντων»
Όλη η παραπάνω διατύπωση χρειάζεται προσοχή!! Διότι συμφωνούμε ότι πρέπει να είναι ο χώρος δραστηριοποίησης και η σύνδεση του αντικειμένου με την αγροτική παραγωγή που θα πρέπει να καθορίζει την αγροτουριστική δραστηριότητα και όχι το επάγγελμα. Οι μη κατά κύριο επάγγελμα αγρότες που δραστηριοποιούνται στον τουρισμό της υπαίθρου εντός αγροτικών κοινοτήτων θα πρέπει να υπολογίζονται ως ασκούντες αγροτουρισμό. Και είναι γεγονός ότι στην Ελλάδα επικράτησε ο όρος αγροτικός τουρισμός, με την έννοια της ανάπτυξης του τουρισμού στις Αγροτικές περιοχές που συνδέεται με την ζωή στο χωριό και το αγροτικό περιβάλλον και όχι ο “αγροτουρισμός” που αναφέρεται είτε στην ανάπτυξη τουριστικών δραστηριοτήτων στο πλαίσιο της γεωργικής εκμετάλλευσης και συνδέεται άμεσα με την γεωργία, είτε σε κίνητρα ανάπτυξης της ενδοχώρας με σχέδια ανάδειξης και ενίσχυσης της επισκεψιμότητας υποβαθμισμένων και εγκαταλειμμένων περιοχών με ιστορία, της ενδοχώρας ή νησιωτικών.
Είναι λάθος να υποστηρίξουμε ότι μόνο οι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες πρέπει να ασκούν αγροτουρισμό. Δηλαδή το αγροτουριστικό επάγγελμα δεν θα καθορίζεται από το αντικείμενο του αλλά από την επαγγελματική ιδιότητα αυτού που το ασκεί (για να είναι κάποιος αγρότης πρέπει το εισόδημα του από τον πρωτογενή τομέα να υπερβαίνει το 50% των εισοδημάτων του και να είναι γραμμένος στα μητρώα Αγροτών του υπουργείου γεωργίας). Φανταστείτε επίσης αγρότες να εκπίπτουν του αγροτικής τους ιδιότητας επειδή το αγροτουριστικό τους εισόδημα θα υπερβεί το καθαρά αγροτικό!! Διότι δεν είναι δυνατόν να δεχτούμε ότι Αγρότης που θα έχει και εμπορικό κατάστημα και υποδομή διαμονής και εστίαση μέσω των αγροτουριστικών δράσεων είτε θα αντιμετωπίζεται διαφορετικά από τους υπόλοιπους μη αγρότες επαγγελματίες ή θα εκπίπτει του Αγροτικού του επαγγέλματος επειδή τα έσοδα από τις συμπληρωματικές δραστηριότητες μπορεί να υπερβούν το αντίστοιχο αγροτικό.
Ο τουρισμός υπαίθρου και ιδιαίτερα ο ορεινός τουρισμός που συνδυάζεται με την πεζοπορία, την ορειβασία, την παρατήρηση κ.ά. θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη του τις τοπικές κοινωνίες και να σέβεται το φυσικό περιβάλλον.
Τα τουριστικά γραφεία, οι ορειβατικοί – εκδρομικοί – φυσιολατρικοί – περιβαλλοντικοί σύλλογοι οφείλουν να ενημερώνουν και να εκπαιδεύουν τους «πελάτες» τους για τα εξής:
– Να μην αφήνουν απόβλητα – δεν υπάρχει κανείς που να τα μαζέψει. «Αφήνουμε μόνο τα ίχνη των παπουτσιών μας».
– Να μη κόβουν αγριολούλουδα. Να σέβονται τη χλωρίδα – «Μόνο φωτογραφίες παίρνουμε μαζί μας- όχι αγριολούλουδα»
Βασικές θέσεις στη «Διακήρυξη του Τυρόλου για τη μέγιστη άσκηση αθλοπαιδιών στο βουνό» (2002) στην οποία αναφέρεται ρητά ο σεβασμός στη φύση, στις παραδόσεις, των ορεινών περιοχών και στην ενίσχυση της τοπικής οικονομίας
Ενα εξαιρετικό πλεονέκτημα που έχουμε ως χώρα (ιδιαίτερα τους θερινούς μήνες) ειναι οι σκοτεινοί και καθαροί ουρανοί μας. Με κατα μέσο όρο λιγότερη φωτορύπανση παγκοσμίως, έχουμε καθε λόγο να πιστεύουμε οτι μπορεί να ευδοκιμήσει ο Αστροτουρισμός. Βασισμένοι πάνω στο μυθολογικό υπόβαθρο των αστερισμών αλλα και της εκλαΐκευσης της επιστήμης της αστροφυσικής, μπορούμε να προσφέρουμε ενα μοναδικό προϊόν προς ενα ευρύ τουριστικό κοινό ( απο παιδιά έως ηλικιωμένους ).
Το γεγονός δε, οτι ιδιαίτερα οι βόρειες χώρες και λόγο γεωγραφικής θέσης και λόγω νεφους και εν γενεί των καιρικών συνθηκών δεν έχουν το πλεονέκτημα της οργανωμένης αστροπαρατηρησης ( με ή χωρίς τηλεσκόπια ) αποτελεί ενα εντυπωσιακό για τους επισκέπτες μας θέαμα.
Συνάμα το σύνολο της δράσης περιέχει το φυσιολατρικό υπόβαθρο ως εμπειρία.
Το αντικείμενο αυτο ασκείται χρόνια τώρα απο τους ερασιτεχνικούς συλλόγους αστρονομίας στην χωρα μας, με πολυ μεγαλη επιτυχία.
Μήπως δεδομένου του ορισμού Γεωπάρκων του δικτύου της Unesco στην χώρα μας θα έπρεπε να προστεθεί και ο Γεωτουρισμός στις οριζόμενες υποκατηγορίες του τουρισμού υπαίθρου;