1. Συστήνεται ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Α.Ε.» και το διακριτικό τίτλο «ΕΛ. Δ.Ο. Α.Ε.» (στο εξής η «Εταιρεία»). Στις διεθνείς συναλλαγές, η επωνυμία της Εταιρείας αποδίδεται στα αγγλικά ως «HELLENIC SPACE AGENCY S.A.». Έδρα της Εταιρείας ορίζεται ο Δήμος Αθηναίων , με απόφαση δε του Υπουργού Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης δύναται να οριστεί ως έδρα άλλος δήμος του νομού Αττικής.
2. Η Εταιρεία εποπτεύεται από τον Υπουργό Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, λειτουργεί χάριν του δημοσίου συμφέροντος κατά τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας, διέπεται από τις διατάξεις του νόμου αυτού και συμπληρωματικώς από τις διατάξεις του κ.ν. 2190/1920 (Α΄ 144), όπως εκάστοτε ισχύει, ενώ εξαιρείται ρητώς από τις διατάξεις που διέπουν τις επιχειρήσεις του δημόσιου τομέα.
3. Η διάρκεια της Εταιρείας ορίζεται σε τριάντα (30) έτη από την ημερομηνία δημοσίευσης της υπουργικής απόφασης της παραγράφου 6 του παρόντος άρθρου.
4. Σκοπός της εταιρείας είναι :
α. Η αναζήτηση, προώθηση και συμμετοχή ή/και διαχείριση προγραμμάτων και έργων σχετικά με τις διαστημικές δραστηριότητες σε τομείς όπως η επιστημονική έρευνα, η τεχνολογία, οι τηλεπικοινωνίες, η άμυνα και η ασφάλεια, η οικονομία, το περιβάλλον, η αγροτική ανάπτυξη, οι μεταφορές, η ηλεκτρονική διακυβέρνηση και το εμπόριο.
β. Ο συντονισμός, η υποστήριξη και η κινητοποίηση φορέων, Υπηρεσιών και νομικών προσώπων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα για την προώθηση, διάχυση και αξιοποίηση της διαστημικής πολιτικής της Ελλάδας,
γ. Η διαμόρφωση πρότασης για την εθνική στρατηγική στον τομέα του διαστήματος, σε συνεργασία με την ακαδημαϊκή κοινότητα, το δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, καθώς και η εκπόνηση κυλιόμενου-δυναμικού σχεδίου δράσης της εθνικής διαστημικής στρατηγικής σε συνεργασία με την ακαδημαϊκή κοινότητα, το δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα που θα προσδιορίζει στόχους, τομείς συνεργασίας και διαδικασίες για την επίτευξη των στόχων.
δ. Ο συντονισμός και η συνεργασία των εθνικών εκπροσώπων στον τομέα του διαστήματος και των εφαρμογών του, η ανάπτυξη ευρωπαϊκών και διεθνών συνεργασίων, η ανταλλαγή και σύνθεση γνώσεων, καινοτομίας και δράσεων προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η ανταποδοτική συμμετοχή της χώρας στους ευρωπαϊκούς και διεθνείς οργανισμούς διαστήματος, σε ευρωπαϊκά ή διεθνή διαστημικά προγράμματα, καθώς και η σχεδίαση προγραμμάτων για την εξυπηρέτηση εθνικών, επιστημονικών, επιχειρησιακών και αναπτυξιακών αναγκών στις οποίες το διάστημα έχει πρωταρχικό ρόλο.
ε. Η ανάπτυξη, αξιοποίηση και ενίσχυση της τεχνολογίας και των διαστημικών εφαρμογών, υπηρεσιών και επίγειων υποδομών προς όφελος της εγχώριας βιομηχανίας και έρευνας, καθώς και η υποστήριξη αυτής στον σχεδιασμό εξοπλισμού, συστημάτων, υλικών και δορυφόρων, συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων τηλεπισκόπησης, μέσω της εκμετάλλευσης της συμμετοχής της χώρας στους διεθνείς και ευρωπαϊκούς οργανισμούς και προγράμματα, καθώς και των «βιομηχανικών επιστροφών» που δικαιούται η χώρα.
στ. Ο συντονισμός και η συνεργασία με συναρμόδιους φορείς και υπηρεσίες για τη συνεχή επιμόρφωση των φοιτητών, των νέων ερευνητών και των δημόσιων λειτουργών σε θέματα διαστήματος, καθώς και η σχεδίαση και η υλοποίηση δράσεων για την κατανόηση των διαστημικών δραστηριοτήτων και εφαρμογών.
ζ. Η προώθηση θεμάτων τυποποίησης και η μεταφορά τεχνογνωσίας και καλών πρακτικών στον τομέα των διαστημικών εφαρμογών/υπηρεσιών.
η. Η πειραματική/εμπορική αξιοποίηση των δικαιωμάτων του ελληνικού Δημοσίου σε δορυφορικά και διαστημικά αντικείμενα, καθώς και των συναφών υπηρεσιών και πόρων.
θ. Η παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών και εκπόνηση μελετών αναφορικά με τη διαχείριση των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων του ελληνικού Δημοσίου στο διάστημα, την καταχώρηση και αξιολόγηση διαστημικών αντικειμένων, καθώς και την ανάπτυξη δορυφορικών συστημάτων.
ι. Η παροχή συνδρομής προς το Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης αναφορικά με δορυφορικά και διαστημικά θέματα.
5. Το μετοχικό κεφάλαιο της Εταιρείας ορίζεται στο ποσό των εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ, το οποίο διαιρείται σε εξήντα (60) κοινές ονομαστικές μετοχές ονομαστικής αξίας χιλίων (1.000) ευρώ εκάστη. Το μετοχικό κεφάλαιο της Εταιρείας καταβάλλεται εξ ολοκλήρου από το Ελληνικό Δημόσιο. Το ελληνικό Δημόσιο για την άσκηση των μετοχικών του δικαιωμάτων εκπροσωπείται από τους Υπουργούς Οικονομικών και Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, ή από πρόσωπα εξουσιοδοτημένα από αυτούς.
6. Με απόφαση του Υπουργού Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, καταρτίζεται το καταστατικό της Εταιρείας, με το οποίο ρυθμίζονται όλα τα θέματα που προβλέπονται στην κείμενη για τις ανώνυμες εταιρείες νομοθεσία και καταχωρίζεται στο ΓΕ.ΜΗ. σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις περί δημοσιότητας. Το καταστατικό της Εταιρείας, συμπεριλαμβανομένων των διατάξεων που ρυθμίζονται κατά περιεχόμενο και από τις διατάξεις του παρόντος, μπορεί να τροποποιείται και να κωδικοποιείται με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης.
7. Οι πόροι της Εταιρείας προέρχονται από:
α) την εκμετάλλευση δικαιωμάτων επί των διαστημικών αντικειμένων, των δορυφόρων, των δορυφορικών τροχιών και των συναφών ραδιοσυχνοτήτων που έχουν εκχωρηθεί στην Εταιρεία από τον Υπουργό Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, καθώς και συμβάσεων ή προγραμμάτων που υλοποιούνται κατά την άσκηση πειραματικής/ εμπορικής δραστηριότητας,
β) χορηγίες, έσοδα και χρηματοδοτήσεις από δημόσιες επιχειρήσεις, φορείς πάσης φύσεως, Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλους Διεθνείς Οργανισμούς, που δραστηριοποιούνται από κοινού σε έργα ή προγράμματα του διαστημικού τομέα,
γ) την παροχή υπηρεσιών και τη μεταβίβαση των δικαιωμάτων χρήσης επιστημονικών – ερευνητικών έργων και μελετών,
δ) δωρεές, κληρονομιές, κληροδοσίες, εισπράξεις από τόκους καταθέσεων, προσόδους από την εκμετάλλευση της περιουσίας του και λοιπά πάσης φύσεως έσοδα από νόμιμες πηγές,
ε) χορηγίες από ιδιώτες,
8. Όλοι οι πόροι της Εταιρείας κατατίθενται σε λογαριασμό όψεως που τηρείται σε πιστωτικό ίδρυμα στην ημεδαπή και κινείται με εντολή του Διευθύνοντος Συμβούλου, κατόπιν σχετικής έγκρισης του Διοικητικού Συμβουλίου. Η ανάληψη, διάθεση ή πραγματοποίηση οποιασδήποτε δαπάνης από τον εταιρικό λογαριασμό κάτω από ένα προκαθορισμένο ποσό, που ορίζεται στον εσωτερικό κανονισμό και για καθημερινές λειτουργικές δαπάνες γίνεται με εντολή του Διευθύνοντος Συμβούλου της Εταιρείας ή προσώπου νομίμως εξουσιοδοτημένου από αυτόν.
9. Μέρος του θετικού αποτελέσματος (έσοδα μείον έξοδα) της οικονομικής διαχείρισης κάθε χρήσης της Εταιρείας αποδίδεται στον τακτικό Προϋπολογισμό ως δημόσιο έσοδο. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης καθορίζονται το αποδιδόμενο ποσοστό, η σχετική διαδικασία και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παρούσας διάταξης.
10. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Οικονομίας και Ανάπτυξης, και Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, ως και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, η Εταιρεία δύναται να επιχορηγείται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ή από τον τακτικό Προϋπολογισμό, για την πραγματοποίηση του σκοπού της. Σε κάθε περίπτωση, εφαρμόζονται οι ρυθμίσεις του ενωσιακού δικαίου περί κρατικών ενισχύσεων, εξαιρουμένων των στρατιωτικών εφαρμογών και των θεμάτων εθνικής ασφαλείας.
Άρθρο 18 – Σύσταση ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Α.Ε.»
Αναρτήθηκε
25 Απριλίου 2017, 12:20
Ανοικτή σε Σχόλια έως
2 Μαΐου 2017, 12:00
Σχετικό Υλικό
Σχέδιο ΝόμουΕργαλεία
Εκτύπωση Εξαγωγή Σχολίων σε
Στατιστικά
38 Σχόλια 156 Σχόλια επι της Διαβούλευσης 2805 - Όλα τα ΣχόλιαΌλες οι Διαβουλεύσεις
- Επιτάχυνση των διαδικασιών ολοκλήρωσης του Ελληνικού Κτηματολογίου...
- Έκθεση Παρακολούθησης της Ψηφιακής Προσβασιμότητας Ιστοτόπων & Εφαρμογών για φορητές συσκευές των Δημόσιων Φορέων & Οργανισμών στην Ελλάδα
- Λήψη μέτρων για την εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΕ) 2022/2065 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 19ης Οκτωβρίου 2022
- Εθνική Αρχή Κυβερνοασφάλειας και λοιπές διατάξεις του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης
- Οδηγός Προσβασιμότητας-Ιστότοποι και εφαρμογές για φορητές συσκευές οργανισμών Ελληνικής Δημόσιας Διοίκησης
- Πέμπτο Εθνικό Σχέδιο Δράσης OGP
- Αναδυόμενες τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, ενίσχυση της ψηφιακής διακυβέρνησης και άλλες διατάξεις
- Δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση το σχέδιο νόμου με τίτλο: «Εκσυγχρονισμός του Ελληνικού Κτηματολογίου, νέες ψηφιακές υπηρεσίες και ενίσχυση της ψηφιακής διακυβέρνησης»
- Ηλεκτρονική δημόσια διαβούλευση για το Τομεακό Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΤΠΑ) του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης
- Ανοιχτή δημόσια διαβούλευση για τη Βίβλο Ψηφιακού Μετασχηματισμού 2020-2025
Η προσπάθεια συντονισμού των διαστημικών δραστηριοτήτων είναι μια θετική πρωτοβουλία. Θα πρέπει να υπολοιηθεί με τέτοιο τρόπο ώστε από την μια να εξασφαλίζει τα δικαιώματα του Ελληνικού κράτους αλλά και να ενισχύσει την Ελληνική διαστημική βιομηχανία.
Πρέπει να δηλώνεται ρητά ότι η ΕΛΔΟ ΑΕ δεν θα δρα ανταγωνιστικά με άλλα ελληνικά πρόσωπα, φυσικά ή νομικά, σε έργα και διαγωνισμούς. Σε αντίθετη περίπτωση τίθεται ζήτημα σύγκρουσης συμφερόντων. Προτείνεται η παράγραφος 4γ να έρθει πρώτη και να αναδιατυπωθούν οι παράγραφοι 4α και 4β.
• Παράγραφος 4, σημείο η. Η χρήση του όρου «δορυφορικά» αποτελεί πλεονασμό.
Η σύσταση του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ είναι μία εξαιρετικά σημαντική εξέλιξη για την Ελληνική Διαστημική Βιομηχανία και όλο το διαστημικό οικοσύστημα στη χώρας, λειτουργώντας ως φορέας καταλύτης για τη χάραξη εθνικής στρατηγικής στον τομέα του διαστήματος.
Η υπάρχουσα Ελληνική Διαστημική Βιομηχανία θα μπορέσει μέσα από την σύσταση του ΕΛΔΟ, να επαυξήσει τις ήδη υπάρχουσες δυνατότητές της και να αποτελέσει ένα φάρο παραγωγικότητας και καινοτομίας για τη χώρα. Άλλωστε, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι παρά το γεγονός ότι η χώρα μας έχει βιώσει μία ανεπανάληπτη οικονομική κρίση, ένα μεγάλο μέρος των εταιρειών της Ελληνικής Διαστημικής Βιομηχανίας έχει καταφέρει να επιβιώσει, κυρίως λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών, δυνατοτήτων, και δεξιοτήτων της αλλά και της διασύνδεσής της με την παγκόσμια αγορά, μέσα από την δημιουργία μακροχρόνιων στρατηγικών συνεργασιών με μεγάλες εταιρίες του χώρου.
Είναι γνωστό σε όλους ότι παρά τις φιλότιμες προσπάθειες, η ΓΓΕΤ δεν κατάφερε να αναδείξει το Διάστημα σε πυλώνα ανάπτυξης της χώρας όπως έχει συμβεί με τις αντίστοιχες πρακτικές και πολιτικές των άλλων μελών της ESA και διεθνώς. Είναι γνωστή επίσης η αδυναμία διαμόρφωσης εθνικής στρατηγικής για το Διάστημα. Επιπρόσθετα, και καθώς η διαστημική οικονομία δεν περιορίζεται μόνο στα πλαίσια συμμετοχής στην ESA, η ΓΓΕΤ με την παρούσα σύνθεση και δομή δεν είναι σε θέση να διαμορφώσει τις κατάλληλες στρατηγικές συνεργασίες με άλλες χώρες, φορείς και αγορές, οι οποίες να οδηγήσουν σε περισσότερα προγράμματα, έργα και θέσεις εργασίας στην χώρα, γεγονός που ελπίζουμε να αποτελέσει βασική μέριμνά της ΕΛΔΟ.
Ελπίζουμε ότι η ΕΛΔΟ θα αποτελέσει τον πολλαπλασιαστή που θα μπορέσει να ενοποιήσει αυτές τις προσπάθειες δημιουργώντας ένα θεσμικό πλαίσιο υποστήριξης και ανάπτυξης.
Ο νέος αυτός Οργανισμός μπορεί να αποτελέσει φορέα χάραξης της εθνικής στρατηγικής γύρω από την τεχνολογία διαστήματος, οφείλοντας σημαντικά τους τομείς της έρευνας αλλά και την ανάπτυξη τεχνολογίας
Σχετικά με τον σκοπό της εταιρίας παρ.4/Αρ.18 θα θεωρούσαμε σκόπιμο να ληφθούν υπόψη:
ια. Η λειτουργία της ως εθνικό σημείο επαφής με τους αντίστοιχους ευρωπαϊκούς και άλλους διεθνείς φορείς, κρατικής ή ιδιωτικής φύσης για την ανάπτυξη συνεργασιών με σκοπό την ανταλλαγή τεχνογνωσίας, την συμμετοχή σε διεθνή έργα, την δημιουργία και προώθηση ερευνητικών συνεργασιών και την μεταφορά των ερευνητικών αποτελεσμάτων σε εμπορικές εφαρμογές.
ιβ. Η προώθηση και ο συντονισμός δράσεων για την αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων στην ανάπτυξη εμπορικών προϊόντων και υπηρεσιών τόσο στον χώρο του διαστήματος όσο και σε άλλους επιστημονικούς τομείς, όπου γίνεται χρήση αντίστοιχης τεχνολογίας.
Η Thales είναι πολύ ενθουσιασμένη που συμμετέχει στα διαστημικά προγραμμάτα της Ελλάδας. Ο υπουργός κ. Νίκος Παππάς ελπίζει να φέρει την Ελλάδα σε μια νέα εποχή με τη δημιουργία του Ελληνικού Οργανισμού Διαστήματος. Η Thales υποστηρίζει πλήρως αυτή την πρωτοβουλία.
Η Thales Hellas διαδραματίζει σημαντικό ρόλο για να διασφαλίσει ότι η τεχνολογική μεταφορά προωθείται στον τομέα της διαστημικής τεχνολογίας, γνωρίζοντας ότι η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος λειτουργεί με το λεγόμενο μοντέλο «γεωεπιστροφής (geo-return)».
Με άλλα λόγια, αν η Ελλάδα επενδύσει ένα ποσό στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος, θα πρέπει να ανακτήσει το ίδιο ποσό σε δραστηριότητες/ έργα και για αυτό το λόγο η Thales έχει πραγματική προστιθέμενη αξία, για να κάνει τα ελληνικά κεφάλαια να επιστρέψουν στην ελληνική οικονομία.
Με βάση το γεγονός ότι ο προτεινόμενος Ελληνικός Οργανισμός Διαστήματος περιλαμβάνει στους στόχους του (επιγραμματικά): α) διαμόρφωση εθνικής στρατηγικής στον τομέα του Διαστήματος, β) προώθηση προγραμμάτων και έργων σχετικών με τον τομέα, γ) συντονισμό και υποστήριξη φορέων με σχετικές δραστηριότητες, δ) συντονισμό εθνικών εκπροσώπων σε σχετικούς Διεθνείς Οργανισμούς, ε) μεγιστοποίηση της ελληνικής συμμετοχής και «γεωγραφικών επιστροφών» από Διεθνείς Οργανισμούς και στ) σχετικές παιδαγωγικές δράσεις, οι Σύλλογοι Εργαζομένων ΓΓΕΤ επισημαίνουν ότι το προτεινόμενο Σχέδιο Νόμου δεν έχει λάβει υπ’ όψη του και δεν συμπεριλαμβάνει συμπεράσματα, εφαρμογή καλών πρακτικών ή/και οποιασδήποτε άλλης μορφής πρότερη συνεργασία και συντονισμό με την Γενική Γραμματεία Ε&Τ που είναι ο αρμόδιος θεσμικός φορέας παρακολούθησης, χρηματοδότησης και προώθησης της συμμετοχής της Ελλάδας στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA) και στην ΕΕ σε ότι αφορά τον τομέα Διαστήματος.
Επομένως, κρίνουμε ως σημαντικό να υπογραμμίσουμε το γεγονός ότι η Γενική Γραμματεία Έρευνας & Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) , ως ο αρμόδιος επίσημα και θεσμικά ορισμένος δημόσιος φορέας για την παρακολούθηση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) και της ΕΕ έχει επιτελέσει με επιτυχία το έργο του ξεκινώντας χρονικά πολύ πριν την είσοδο της Ελλάδας στην ESA και έως σήμερα. Συγκεκριμένα, αξίζει να αναφέρουμε ότι:
α) η ελληνική αντιπροσωπεία της ΓΓΕΤ έχει εξασφαλίσει τις συνδρομές και τις οικονομικές συμμετοχές της χώρας στην ESA καθώς και έχει διαπραγματευτεί σχετικές σημαντικές οικονομικές διευκολύνσεις εξαιτίας της μακρόχρονης δημοσιονομικής κρίσης, προς όφελος της χώρας.
β) έχει συνεργαστεί και συνεργάζεται συστηματικά με την ESA σε επίπεδο Βιομηχανικής Πολιτικής και συμβολαίων αλλά και διαμόρφωσης ανάλογης εθνικής στρατηγικής.
γ) παρακολουθεί τις δραστηριότητες της ESA και τις Επιτροπές της με ικανοποιητική εθνική εκπροσώπηση.
δ) πραγματοποιεί σειρά δράσεων προώθησης, ενημέρωσης και εκπαίδευσης στον τομέα Διαστήματος.
Επομένως ευθέως προκύπτει το συμπέρασμα, ότι δεν είναι δυνατόν να σχεδιαστεί οποιαδήποτε «μεταρρύθμιση» χωρίς να ληφθεί υπ’ όψη η μακρόχρονη εμπειρία και εξειδίκευση των υφιστάμενων φορέων στο συγκεκριμένο θεματικό αντικείμενο.
Δυστυχώς όμως, η βασική αρνητική θέση μας στο προτεινόμενο σχήμα δε συνδέεται μόνο με την ύπαρξη απλώς ενός νέου φορέα. Στεκόμαστε κάθετα αντίθετοι στη σύσταση εταιρίας και όχι οποιουδήποτε καθαρά δημόσιου φορέα. Τονίζουμε ότι ανάλογες ενέργειες εθνικής εκπροσώπησης σε Διεθνείς Οργανισμούς υλοποιούνται από καθαρά Δημόσιους φορείς – Υπουργεία. Το παράδειγμα αυτό εφαρμόζεται και στη συντριπτική πλειονότητα των Ευρωπαϊκών χωρών στον τομέα, πάντα προς όφελος του Δημοσίου συμφέροντος και με την εξασφαλισμένη αντικειμενικότητα που προσδίδει ένας τέτοιος θεσμικός φορέας. Αντίθετα, προτείνεται η σύσταση εταιρίας η οποία μεταξύ των στόχων και των πόρων της θα περιλαμβάνεται η υλοποίηση έργων (projects) και μελετών από την ίδια την εταιρεία με αμοιβή. !
Συμπερασματικά, οι Σύλλογοί μας, με βάση τη διαρκή υποστήριξη του δημόσιου χαρακτήρα των αρμοδιοτήτων της Υπηρεσίας μας και στο επίπεδο της συμμετοχής σε Διεθνείς Οργανισμούς, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για μια νομοθετική πρωτοβουλία προς μια παντελώς λανθασμένη ηθικά, στρατηγικά αλλά και πρακτικά κατεύθυνση και καλούν το προτείνον Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής να αποσύρει το Σχέδιο Νόμου και να ακολουθήσει τουλάχιστον μια αντικειμενική διαδικασία διαβούλευσης με τους ενδιαφερόμενους και περισσότερο έμπειρους φορείς.
Η προσπάθεια του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής για την ίδρυση του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ αφορά ένα πολυετές αίτημα της Ελληνικής Διαστημικής Βιομηχανίας που ευχόμαστε να γίνει πραγματικότητα και να βοηθήσει στη ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας της Ελληνικής Διαστημικής Βιομηχανίας διεθνώς. Ο ρόλος θα πρέπει να είναι συντονιστικός ώστε να ανοιχτούν νέες ευκαιρίες και να δημιουργηθούν συνθήκες νέων έργων που θα συνεισφέρουν στη διατήρηση θέσεων εργασίας (ο τομέας πάσχει από brain drain) αλλά και δημιουργίας νέων θέσεων.
Αυτό πρέπει να τονιστεί στο το άρθρο 18.
Χαιρετίζουμε την προσπάθεια.
Η πρωτοβουλία για την δημιουργία του ΕΛ.Δ.Ο. είναι σαφώς προς την σωστή κατεύθυνση, ενώ αποτελεί επίσης σημαντική ευκαιρία και η διαδικασία της δημόσιας διαβούλευσης προκειμένου να ληφθούν υπόψη τα εποικοδομητικά σχόλια όλων των εμπλεκόμενων φορέων.
Υπό αυτό το πρίσμα, θέλω να υπογραμμίσω ότι η προσπάθεια για την δημιουργία του ΕΛ.Δ.Ο θα πρέπει οπωσδήποτε να κεφαλαιοποιήσει τη μέχρι τώρα επένδυση της χώρας στο ιδιωτικό/δημόσιο τομέα. Ειδικότερα:
1. δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση ο νέος Οργανισμός να αποτελέσει ανταγωνιστή της υπάρχουσας βιομηχανίας, των πανεπιστημίων και των ερευνητικών κέντρων που υλοποιούν έργα διαστημικής τεχνολογίας και εφαρμογών.
2. η εμπειρία από την συμμετοχή της χώρας στα φόρα των διεθνών οργανισμών πρέπει να “προικοδοτήσει” το νεοσυσταθέντα Οργανισμό. Η γνώση των διαδικασιών απαιτεί ανθρωποχρόνο προκειμένου να αποκτηθεί και προσδίδει, εν τέλει, ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε όποιον την κατέχει.
Η ανάγκη για την συγκρότηση ενός κεντρικού φορέα για το Διάστημα στη χώρα είναι αδιαμφισβήτητη και η λήψη οργανωτικών πρωτοβουλιών σε υψηλό πολιτικό επίπεδο ευπρόσδεκτη.
Η συναίνεση των συναρμόδιων Υπουργείων στο να αναλάβει την σχετική εθνική θεσμική αρμοδιότητα το Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης όπως προβλέπει ο Ν. 4463/2017 (Άρθρο 13, παράγραφος 3, εδάφιο κζ, αποτελεί ορόσημο για τις διαστημικές δραστηριότητες στην Ελλάδα.
Καταγράφω όμως το προβληματισμό μου ως προς την παρ. 1 του άρθρου 18, για το εάν η επιλεγείσα μορφή της ΑΕ είναι η καταλληλότερη για εθνικό φορέα, ειδικά επειδή αναφέρεται στο Διάστημα που έχει ένα διττό χαρακτήρα και αγγίζει και ευαίσθητες περιοχές της ασφάλειας και άμυνας.
Όπως παρατηρήθηκε, ο χρόνος που διατέθηκε δεν επαρκεί για λεπτομερή ανάλυση και εντατικό διαρθρωμένο διάλογο που θα μπορούσε να είχε προηγηθεί με όλους τους συναρμόδιους φορείς-εμπειρογνώμονες (που ήταν εφικτός, ειδικά εάν ληφθεί υπόψη ότι η ελληνική κοινότητα Διαστήματος είναι μικρή), ώστε να υπάρξει μια κοινή προσέγγιση.
Κύριες παρατηρήσεις:
1. Εναρμόνιση της Ορολογίας
Ενας στόχος του νομοσχεδίου, που έρχεται ως συνέχεια των συναφών προβλέψεων του ν. 4463/2017, θα έπρεπε να είναι η εναρμόνιση και οργάνωση, τουλάχιστον ως προς τις κεντρικές πτυχές που απαντώνται ως προς το Διάστημα στην Ε.Ε. (μιας και υπάρχει συντρέχουσα αρμοδιότητα αφού το Διάστημα αποτελεί πεδίο κοινής δράσης της Ένωσης και των κρατών μελών) ή εκείνης που χρησιμοποιούν οι μεγάλες διαστημικές δυνάμεις.
Η ορολογία ως προς τις κεντρικές και κοινές πτυχές του Διαστήματος στην ΕΕ, και με την ακόλουθη σειρά (από την ευρύτερη εννοιολογικά προς τη στενότερη) είναι; Πολιτική για το Διάστημα, Στρατηγική για το Διάστημα, Πρόγραμμα για το Διάστημα (και όχι το λιγότερο δόκιμο Σχέδιο Δράσης).
Εάν είχε προηγηθεί διάλογος, θα είχε αποφευχθεί η ατυχής ορολογία «εθνική διαστημική και δορυφορική στρατηγική» ως αρμοδιότητα του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης του άρθρου 13, ν. 4463/2017, όρος που δεν απαντάται αλλού.
2. Αναφορά σε Εθνική Πολιτική Διαστήματος.
Θα πρέπει να γίνει αναφορά στην παρ. 4γ, στην ανάγκη εκπόνησης Εθνικής Πολιτικής για το Διάστημα, η οποία αποτελεί τυπικό προαπαιτούμενο για την εκπόνηση οιασδήποτε Στρατηγικής (ενδεικτικά η European Space Policy, 2007 και η EU Space Strategy 2016).
3. Εξειδίκευση της αρμοδιότητας επί του Εθνικού Διαστημικού Προγράμματος
Σε κάθε σύγχρονο κράτος, ο καθορισμός της εθνικής Πολιτικής και της επακόλουθης Στρατηγικής, γίνεται προς εκπλήρωση των ιεραρχημένων εθνικών συμφερόντων και παγίως εκπονείται από τους θεσμούς της πολιτείας. Το ίδιο ισχύει και για τη δημιουργία εθνικού διαστημικού προγράμματος, λαμβάνοντας ομοίως υπόψιν ότι οι δορυφόροι είναι μέσα πολλαπλής χρήσεως που εξυπηρετούν πολλαπλές πολιτικές.
Στην παρ. 4γ ο φορέας προτείνει τη «διαστημική στρατηγική και εκπονεί κυλιόμενο σχέδιο δράσης της εθνικής διαστημικής στρατηγικής». Αυτό κατά τη κρίση μου έρχεται σε αντίθεση με τη πρόβλεψη του Ν. 4463/Άρθρο 13, παράγραφος 3, εδάφιο κζ που περιορίζει τις «δράσεις και μέτρα για την ανάπτυξη στο τομέα των δορυφορικών επικοινωνιών». Στους άλλους τομείς αναλαμβάνει το συντονισμό μόνο.
Προτείνεται η παρ. 4γ να διαμορφωθεί ως ακολούθως, λαμβάνοντας υπόψιν τις αρμοδιότητες του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης: «και εκπονεί κυλιόμενο Πρόγραμμα Διαστήματος που υλοποιεί την εθνική διαστημικής στρατηγικής στους τομείς επικοινωνιών, εντοπισμού θέσης, πλοήγησης και χρονισμού και έρευνας & διάσωσης μέσω δορυφόρων, σε συντονισμό με τα συναρμόδια Υπουργεία»
4. Νομική Μορφή του Φορέα.
Τα εθνικά συμφέροντα αποτελούν αξία που υπερβαίνει σαφώς τα συμφέροντα και αρμοδιότητες του ιδιωτικού τομέα. Ειδικά για το Διάστημα, που έχει διττό χαρακτήρα, μία ΑΕ έχει περιορισμούς ασφάλειας που επιβάλλονται από τις εθνικές αρχές σχετικά με τα δορυφορικά δεδομένα στον τομέα της ασφάλειας και άμυνας.
Δεδομένου ότι η κυρίαρχη πλέον άποψη στην ΕΕ είναι ότι οι διαστημικές δραστηριότητες είναι user-driven, δημιουργείται το ερώτημα πως η ΑΕ θα λαμβάνει τις απαιτήσεις των χρηστών, πως η ΑΕ θα διαμορφώνει πραγματική εικόνα της κατάστασης, η οποία θα τροφοδοτήσει τον προβληματισμό για τη χάραξη Πολιτικής-Στρατηγικής και την προετοιμασία αντίδρασης σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο; Πως θα συντονίσει τους σχετικούς φορείς, σύμφωνα με την αποστολή του ν. 4463/2017;
Επίσης ένα από τα πρωταρχικά καθήκοντα κάθε χώρας είναι η μέριμνα για την ασφάλεια των πολιτών της. Αυτό έχει αναγνωριστεί και ως κυρίαρχη ευρωπαϊκή αρχή, θέτοντας σε όλα τα συναφή θεσμικά κείμενα τα οφέλη του διαστήματος για την ασφάλεια των Ευρωπαίων πολιτών. Στο νομοσχέδιο η υπόψη μέριμνα θα μπορούσε να αναδειχθεί στο 4α.
Πρόσθετα, το Διάστημα είναι ένας τομέας που δεν περιορίζεται μόνο σε τεχνολογικά ζητήματα, σαν και αυτά του ΕΟΔ (ESA). Πάντοτε είχε και εξακολουθεί να έχει ισχυρή πολιτική διάσταση, που ο ΕΟΔ δεν έχει. Το Διάστημα είναι ένα πολύπλευρο εργαλείο για ευρεία στήριξη πολιτικών που καθορίζονται από το Δημόσιο τομέα.
Η σχέση αυτή θα πρέπει να αναδειχθεί στο υπόψη νομοσχέδιο με τη πρόβλεψη σαφούς μηχανισμού διασύνδεσης-συντονισμού της ΑΕ στην παρ. 4 με όλα τα θεσμικά όργανα του λοιπού Δημόσιου τομέα για να διαμορφωθεί ένα ενιαίο και κοινό στρατηγικό όραμα εμπλοκής του Διαστήματος σε όλους τους τομείς άσκησης πολιτικής και να αποφεύγονται οι περιττές αλληλεπικαλύψεις.
Για τους ανωτέρω λόγους, εκφράζω προβληματισμό κατά πόσον η επιλεγείσα μορφή της ΑΕ όπως καταγράφεται στο παρόν νομοσχέδιο ως ο εθνικός κεντρικό φορέα για το Διάστημα, είναι η προσφορότερη μορφή για να ανταποκριθεί αποτελεσματικά προς τον στόχο της «διαμόρφωσης πρότασης για την εθνική στρατηγική στον τομέα του διαστήματος».
Μια δημόσια αρχή ή φορέας εντός του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, θα ήταν ενδεχομένως μια καταλληλότερη λύση.Εφόσον αυτό δε κρίνεται επιθυμητό-εφικτό, σε σχέση με τη ρύθμιση της παρ. 1 του άρθρου 18, και προς βελτίωση των ζητημάτων που επισημάνθηκαν ανωτέρω προτείνεται:
α. Η συγκρότηση μίας ενδιάμεσης (και ανάμεσα στο Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης και στο φορέα), Διυπουργικής Επιτροπής στην οποία εκπροσωπούνται διάφορα συναρμόδια Υπουργεία, η οποία θα εισηγείται για την Πολιτική και Στρατηγική Διαστήματος, και τη κατάρτιση του συνολικού πολυετούς Διαστημικού Προγράμματος που καταγράφει τις ιεραρχημένες προτεραιότητες της χώρας
ή εναλλακτικά
β. Το ΔΣ της ΑΕ, να γίνει πολυπληθέστερο και να αποτελείται από εκπροσώπους των επιμέρους συναρμόδιων Υπουργείων, με την ίδια ανωτέρω αποστολή.
Η σύσταση του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ είναι ένα εξαιρετικά θετικό νέο. Οι φορείς που δραστηριοποιούνται στον χώρο της αεροδιαστημικής ανέκαθεν υποστήριζαν την δημιουργία του Οργανισμού, στα πρότυπα άλλων Ευρωπαϊκών χωρών, οπότε η σύσταση του έρχεται να ικανοποιήσει μια πάγια ανάγκη.
Ευελπιστούμε σε συνεργασία με όλους τους φορείς του οικοσυστήματος (Πολιτεία, Ακαδημαϊκά-Ερευνητικά Κέντρα- Βιομηχανικοί Φορείς) ώστε να χαράξουμε την στρατηγική της Ελλάδας στο Διάστημα και να μεγιστοποιήσουμε τα οφέλη για την χώρα σε συγκεκριμένους τομείς που έχουμε αναπτύξει τεχνογνωσία.
Μετά από καθυστέρηση δεκαετιών, με κόστος για την τεχνολογική και την οικονομική ανάπτυξη στη χώρα μας, δεν μπορούμε παρά να καλωσορίσουμε την παρούσα νομοθετική πρωτοβουλία, η οποία μεταξύ άλλων προσπαθεί να καλύψει το δυνατό συνολικά το κενό που υφίσταται, αρχικά στη θεσμική οργάνωση και εν συνεχεία στη σχεδίαση και ανάπτυξη δράσεων και προγραμμάτων στον τομέα του Διαστήματος και των εφαρμογών του, στην Ελλάδα.
Όσον αφορά στο πιο πάνω πλαίσιο αδειοδότησης διαστημικών δραστηριοτήτων και καταχώρησης διαστημικών αντικειμένων, μεταξύ άλλων θα πρέπει να διασφαλίσει την απρόσκοπτη υποστήριξη συναφών υφιστάμενων δυνατοτήτων δημοσίου και ιδιωτικού συμφέροντος, και με την απόκτηση δυνατότητας άμεσης δημιουργίας νέων, όπως π.χ. η εκτόξευση νέων δορυφορικών συστημάτων στη γεωστατική τροχιακή θέση των 39 μοιρών Ανατολικά. Συνεπώς, αντιλαμβανόμαστε τον επείγοντα χαρακτήρα του.
Για το σχεδιασμό και την υλοποίηση του Ελληνικού Διαστημικού Οργανισμού (ΕΔΟ) κρίνεται σκόπιμο όπως ληφθούν υπόψη και τα παρακάτω:
• Με αρχή τη δημιουργία των απαραίτητων οργάνων διοίκησης και τυχόν συμβουλευτικών σχημάτων, καθώς και τη στελέχωση με κατάλληλο εξειδικευμένο προσωπικό, θα πρέπει με διαφάνεια, σε υγιείς αξιοκρατικές και ανταγωνιστικές βάσεις, να διασφαλίζεται το δημόσιο και το εθνικό συμφέρον, υπό το πρίσμα υποστήριξης των εθνικών θέσεων αλλά και των υποχρεώσεων – δεσμεύσεων και εν γένει της επιδιωκόμενης θέσης της χώρας μας σε διεθνές πλαίσιο.
• Δεδομένων των αρμοδιοτήτων του ΕΔΟ για την εισήγηση εθνικής στρατηγικής στον τομέα του Διαστήματος και των εφαρμογών του, κρίνεται σκόπιμο όπως διασαφηνιστεί, σε επίπεδο αρμοδιοτήτων, η γενικότερη συνεργασία και ο συντονισμός με υφιστάμενες κρατικές θεσμικές δομές. Στόχος απαιτείται όπως αποτελέσει η δημιουργία, με όρους αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας, ενός κεντρικού εθνικού συντονιστή με συνολική εικόνα για το Διάστημα και τις εφαρμογές του, για την ενιαία αντιμετώπιση του υφιστάμενου σήμερα κατακερματισμού αντικειμένου και συναφών αρμοδιοτήτων, που αποδεδειγμένα, δεν επέτρεψε να καρποφορήσουν οι κατά καιρούς προσπάθειες για την απόκτηση εθνικής στρατηγικής. Ως χώρα, θα πρέπει να αποκτήσουμε δυνατότητα εισήγησης – εκπόνησης εθνικής στρατηγικής στον τομέα του Διαστήματος και των εφαρμογών του, αλλά και εν συνεχεία, παρακολούθησης της ορθής υλοποίησής της.
• Επιπλέον, σε θεσμικό επίπεδο, απαιτείται όπως αντιμετωπιστεί επιτυχώς, και μέσω της παρούσας νομοθετικής πρωτοβουλίας, η τάση που διαπιστώνεται τα τελευταία χρόνια, για τον επιπλέον κατακερματισμό αντικειμένου και συναφών αρμοδιοτήτων, με βάση τον τρόπο χρηματοδότησης προγραμμάτων – δράσεων (από εθνικούς πόρους, ΕΣΠΑ, κλπ.).
• Σαφώς, επιδίωξη θα πρέπει να αποτελέσει η μέγιστη αξιοποίηση υφιστάμενης τεχνογνωσίας – αναπτύξεων ελληνικών εταιρειών – εγχώριας βιομηχανίας και ερευνητικών φορέων, και του αντίστοιχου ανθρώπινου δυναμικού της χώρας (εσωτερικού – εξωτερικού), στη βάση ωστόσο προκαθορισμένων αναπτυξιακών εθνικών κατευθύνσεων – αξόνων, που να διασφαλίζουν/υποστηρίζουν τις εθνικές προτεραιότητες /ανάγκες, παρέχοντας κίνητρα αντίστοιχης αναπροσαρμογής στόχων, υποστήριξης/προώθησης των σχετικών πρωτοβουλιών και χρηματοδότησης.
• Υπό το φως των ανωτέρω, απαιτείται όπως η μέγιστη αξιοποίηση του εν λόγω ανθρώπινου δυναμικού, διασφαλιστεί χωρίς να προσκρούει σε τυχόν ασυμβίβαστο ιδιοτήτων και συμφερόντων, με τον κατάλληλο διαχωρισμό μεταξύ θεσμικού ρόλου μέλους και εμπειρογνώμονα, και τον αντίστοιχο επιμερισμό αρμοδιοτήτων, εισήγησης και τυχόν δυνατότητας απόφασης.
• Επιπλέον, δεδομένης και της δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας που βιώνει η Ελλάδα, η προσφορά του εν λόγω οργανισμού προς τη χώρα και τις εθνικές δομές, θα πρέπει να αφορά και σε δυνατότητα επιστροφών υπό μορφή προϊόντων – δυνατοτήτων, ακόμη και οικονομικών, καθώς και σε απόκτηση πνευματικών δικαιωμάτων για τη διασφάλιση υποστήριξης βασικών υποδομών για τον πολίτη, μεταξύ άλλων για την ασφάλειά του και της χώρας.
• Δεδομένου ότι η εμπειρία πολλών σχετίζεται με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA), κρίσιμο εκτιμάται πως είναι να αποφευχθεί η αντιγραφή ενός μοντέλου από το οποίο θα απουσιάζει ο εθνικός χαρακτήρας του νέου φορέα, που θα πρέπει να συνάδει με την μετέπειτα εθνική στρατηγική. Σε αυτήν, και όχι προκαταβολικά, θα πρέπει επίσης να καθοριστούν οι αντίστοιχοι συντελεστές βαρύτητας τόσο όσον αφορά στην έρευνα, στην αντίστοιχη βιομηχανική ανάπτυξη, στις προαναφερθείσες κρατικές επιστροφές, και σε τυχόν άλλους τομείς ανάπτυξης, καθώς και όσον αφορά στους επιμέρους τομείς εφαρμογών όπως επικοινωνίες, παρατήρηση γης, πλοήγηση – θεσιθεσία, γεωχωρικών δεδομένων, κλπ., ως βασικοί άξονες – στρατηγικές κατευθύνσεις.
Εύχομαι κάθε επιτυχία στο εν λόγω εγχείρημα, για το οποίο αξίζει να κατανοηθεί περισσότερο από την ευρύτερη κοινή γνώμη ότι αφορά σε έναν από τους πιο αναπτυξιακούς τομείς παγκοσμίως, που επιτακτικά αναζητά σήμερα η χώρα μας.
Η σύσταση του ΕΛΔΟ, είναι μία σημαντική εξέλιξη και η λειτουργία της αναμένεται να ενισχύει διεθνώς την ανταγωνιστικότητα της χώρας μας στον τομέα του Διαστήματος. Προς αυτή την κατεύθυνση ο νέος φορέας θα πρέπει να έχει αποκλειστικά συντονιστικό – επιτελικό χαρακτήρα. Υπό αυτή την έννοια δεν θα πρέπει να λειτουργεί ανταγωνιστικά σε υφιστάμενους φορείς (κρατικούς και ιδιωτικούς) μέσω της συμμετοχής του σε ανταγωνιστικά προγράμματα. Προτείνεται το άρθρο 18 να επαναδιατυπωθεί τόσο ως προς τον σκοπό της εταιρείας όσο και τους πόρους.
Η ανακοίνωση από την Κυβέρνηση της ίδρυσης της Eθνικής Διαστημικής Υπηρεσίας αποτελεί αναμφισβήτητα ένα σημαντικό γεγονός για την πορεία και ανάπτυξη του τόπου.
Ο πρωταρχικός στόχος αυτής της κίνησης η οποία σε αυτό το στάδιο βρίσκεται στη σωστή κατεύθυνση είναι να παράγει τεχνολογία που ωφελεί άμεσα τη χώρα και μακροπρόθεσμα μπορεί να τονώσει και διαφοροποιήσει την οικονομία της χώρας μέσω του διαστήματος. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι με βατήρα την Εθνική Διαστημική Υπηρεσία η εγχώρια Διαστημική Βιομηχανία θα αποκτήσει ένα ουσιαστικό θεσμικό σύμμαχο που θα της δώσει τη δυνατότητα ανάπτυξης.
Πρωταρχικός στόχος θα πρέπει να είναι η μελέτη και διαχείριση των φυσικών πόρων της χώρας χρησιμοποιώντας δορυφορικά δεδομένα και πιθανώς η δυνατότητα της εκτόξευσης σε βάθος χρόνου τους δικούς της δορυφόρους. Αυτό θα μπορούσε να γίνει σε πολλαπλές δραστηριότητες όπως η παρακολούθηση της αλιείας, η καλλιέργεια ακριβείας η εξεύρεση άγνωστων κοιτασμάτων ορυκτών και ο πολεοδομικός σχεδιασμός κλπ.
Αυτή τη στιγμή, κάθε $ 1 που επενδύεται στη διαστημική βιομηχανία αποφέρει πολλαπλάσια οφέλη στην οικονομική παραγωγή.
Πιθανόν υπό την ομπρέλα της ελληνικής διαστημικής υπηρεσίας να γίνει εφικτή υπο την καθοδήγησης της και με τη συμμετοχή της εγχώριας βιομηχανίας ο καθορισμός εθνικών προγραμμάτων , όπως , «Ο εθνικός δορυφόρος» , «Η Εθνική Πλατφόρμας εκτοξεύσεων» » Εθνικός σταθμός εδάφους» που αποτελούσε πάγιο αίτημα της διαστημικής βιομηχανίας, και άλλα έργα που θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας θα προσελκύσουν επενδύσεις και θα κρατήσουν τους νέους επιστήμονες στη χώρα.
Καλωσορίζουμε επομένως και επενδύουμε στην δημιουργία του Εθνικού Διαστημικού Οργανισμού προσδοκώντας ότι θα αποτελέσει ένα αρωγό στην προσπάθεια της εγχώριας διαστημικής βιομηχανίας.
Οι επισημάνσεις που ακολουθούν θεωρούμε ότι θα προσφέρουν στην βελτίωση και ολοκλήρωση του σκοπού και συγκεκριμένα.
ΜΕΡΟΣ Β
Σελίς 12 παρ 4α ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ
……… Συμμετοχή η/και διαχείριση προγραμμάτων
Να διευκρινιστεί: Η εταιρία θα λειτουργεί ανταγωνιστικά ως προς τις εταιρίες;
Σελίς 13 Παρ 4ε 3-5 γραμμή
…… μέσω της εκμετάλλευσης της συμμετοχής της χώρας….καθώς και των βιομηχανικών επιστροφών που δικαιούται η χώρα
Να διευκρινιστεί: Θα αντικαταστήσει την ΓΓΕΤ ως εκπρόσωπος της χώρας στην ΕSΑ; Είναι δυνατό θεσμικά ; πως θα γίνεται η διαχείριση των βιομηχανικών επιστροφών;
Θα μπορούσε να προστεθεί ….και η διάθεση τους στον ιδιωτικό τομέα για την επίτευξη προκαθορισμένων στόχων προς αξιοποίηση και προώθηση της διαστημικής πολιτικής
Σελίς 13 Παρ 5 ….. Το μετοχικό κεφάλαιο καταβάλλεται εξ ολοκλήρου από το Ελληνικό δημόσιο….
Πρόταση: Με δεδομένο το παραπάνω προτείνεται η σύσταση της όχι με τη μορφή της ΑΕ αλλά ΝΠΔΔ γεγονός που θα επιτρέψει την αντικατάσταση της ΓΓΕΤ στη ESAκαι θα καταστεί σαφές ότι δεν υπάρχει η πρόθεση ανταγωνιστικότητας με τη βιομηχανία
Σελίς 13 Παρ 5α……. Οι πόροι της εταιρίας προέρχονται …… ή προγραμμάτων που υλοποιούνται κατά την άσκηση πειραματικής /εμπορικής δραστηριότητας ;;;;;;;;
Να διευκρινιστεί : Θα λειτουργεί ανταγωνιστικά προς τις εταιρίες ; ΝΑ ΑΦΑΙΡΕΘΕΙ
Θεωρώ ότι αφορά σαφή εμπλοκή του Κράτους στην ιδιωτική πρωτοβουλία και του αθέμιτου ανταγωνισμού
Η σύσταση του ΕΛΔΟ, είναι μία εξαιρετικά σημαντική και πολυαναμενόμενη εξέλιξη.
Ευχόμαστε να οδηγήσει σε μία αποτελεσματική χάραξη και υλοποίηση μακροπρόθεσμης εθνικής στρατηγικής με απώτερο στόχο, την συνολική ενίσχυση των διαστημικών υποδομών της χώρας μας στους τομείς του σχεδιασμού, ανάπτυξης και κατασκευής τεχνολογιών/συστημάτων/υποσυστημάτων για τις δραστηριότητες upstream/dowstream αλλά και τις δραστηριότητες εκτόξευσης, πτήσης, ελέγχου και καθοδήγησης διαστημικών αντικειμένων, καθώς για τις υποδομές υλοποίησης δοκιμών και πιστοποιήσεων.
Σχετικά με τους επιμέρους σκοπούς της εταιρίας, καλυπτόμαστε απο τα παραπάνω σχόλια του χρήστη si-cluster & ΕΒΙΔΙΤΕ.
Το σχέδιο νόμου απαντά στις ανάγκες της βιομηχανίας και των ΑΕΙ σε θέματα διαστημικής.
Προτείνεται ένας ακόμη σκοπός στην παρ. 4
Η προώθηση της θέσης και συμμετοχής της Ελλάδας στους ευρωπαϊκούς και διεθνείς διαστημικούς οργανισμούς και στα ευρωπαϊκά και διεθνή δίκτυα και προγράμματα που αφορούν στη διαμόρφωση ευρωπαϊκών και διεθνών διαστημικών στρατηγικών καθώς και στη σχεδίαση διαστημικών προγραμμάτων και στην ανταλλαγή τεχνογνωσίας και εμπειρίας σε εφαρμογές και τεχνολογίες διαστήματος.
Το εδάφιο 4γ είναι στη σωστή κατεύθυνση. Αποτελεί βασικό σκοπό του νέου Οργανισμού και υπό αυτό το πρίσμα θα πρότεινα το σχέδιο δράσης να είναι πολυετές.
Με βάση σειρά μελετών αλλά και την εμπειρία και τις δυνατότητες που έχουν διαμορφωθεί, ειδικά τα τελευταία 20 χρόνια στην Ελλάδα αλλά και από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές, προκύπτει το συμπέρασμα ότι ο τομέας του Διαστήματος αποτελεί μια ευκαιρία για την Ελλάδα τόσο γενικά όσο και ως προς τα προβλήματα που έχει δημιουργήσει η κρίση, κυρίως σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο. Επομένως, ο τομέας θα μπορούσε πραγματικά να υποστηριχτεί πολιτικά, να αποτελέσει μια εθνική “προτεραιότητα” ακόμα και ενισχυθεί περαιτέρω οικονομικά ως μια “εθνική επένδυση”.
Με βάση το Άρθρο, το Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής συστήνει ένα νέο φορέα – εταιρία ο οποίος, πέραν των περιορισμένων σε σχέση με την ευρύτητα που εκφράζει ο τομέας του Διαστήματος αντικειμένων του Υπουργείου, φιλοδοξεί να “συντονίσει” όλες τις εθνικές δραστηριότητες στον τομέα σε επίπεδο: στρατηγικής και εφαρμογής της, συμμετοχής σε Διεθνείς Οργανισμούς Διαστήματος, συντονισμού των ελληνικών φορέων, ανάπτυξης τεχνολογίας κ.ά. Από την άλλη πλευρά, σε σχέση με τη συμμετοχή της Ελλάδας στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA), την πιο σημαντική εθνική δραστηριότητα στον τομέα του Διαστήματος (τουλάχιστον στους τομείς Έρευνας & Τεχνολογίας) αξίζει να σημειωθεί ότι: α) το κείμενο του Σχεδίου Νόμου δε λαμβάνει καθόλου υπ’ όψη το γεγονός ότι υπάρχει δημόσιος φορέας (η Γενική Γραμματεία Έρευνας & Τεχνολογίας/ΓΓΕΤ, σήμερα Υπουργείο Παιδείας) επίσημα ορισμένος και με τις παραπάνω αρμοδιότητες, ο οποίος παρακολουθεί, υποστηρίζει οικονομικά και προωθεί τη συμμετοχή των ελληνικών φορέων στα προγράμματα ESA και β) δεν έχει προηγηθεί κανενός είδους συντονισμός / συνεργασία με τη ΓΓΕΤ για την προετοιμασία του παρόντος κειμένου από ένα νεοσύστατο Υπουργείο χωρίς ουσιαστική σύνδεση με τη σημασία αλλά και την ευρύτητα του τομέα Διαστήματος.
Επειδή, α) δε νοείται οποιαδήποτε “μεταρρύθμιση” χωρίς την εξασφάλιση μιας μελέτης / διαβούλευσης μεταξύ των ενδιαφερομένων πλευρών και, ακόμη περισσότερο, χωρίς τη συνέχεια της όποιας εμπειρίας έχει συσσωρευτεί στα προηγούμενα χρόνια της ελληνικής δραστηριότητας στον τομέα του Διαστήματος και της ESA και β) με την ιδιότητα του μέλους της, μικρής αλλά ιδιαίτερα δραστήριας, αντιπροσωπείας της Ελλάδας στην ESA για πάνω από τα τελευταία 10 χρόνια της ελληνικής συμμετοχής, πρέπει να επισημανθούν τα παρακάτω σημεία:
• Η ΓΓΕΤ, ο αρμόδιος φορέας για την χρηματοδότηση, παρακολούθηση και προώθηση της ελληνικής συμμετοχής στην ESA έχει εμπράκτως επιτελέσει το έργο της με επιτυχία. Το σχετικό Τμήμα που διαχρονικά κλήθηκε να υλοποιήσει πολύ περισσότερες αρμοδιότητες και δράσεις από εκείνες που ήταν ανθρωπίνως δυνατό έφερε εις πέρας σε μεγάλο βαθμό τις ευθύνες του με αποτέλεσμα σήμερα 12 χρόνια μετά την επίσημη είσοδο της Ελλάδας στην ESA: α) η ελληνική αντιπροσωπεία να συνεργάζεται πλήρως και ικανοποιητικά με τα αρμόδια στελέχη της ESA σε επίπεδο Βιομηχανικής Πολιτικής, συμβολαίων, προώθησης, εκπαιδευτικών δράσεων, τεχνολογίας, συγκεκριμένων τομέων και εφαρμογών όπως όλα τα υπόλοιπα Κ-Μ, β) οι “γεωγραφικές επιστροφές” να βρίσκονται σε ιδιαίτερα ικανοποιητικό επίπεδο (σ.σ. μετά από σκληρές προσπάθειες και παρά την κρίση, στα τέλη του 2014, ο σχετικός συντελεστής ξεπέρασε την τιμή 1, στοιχείο δύσκολα εφικτό ακόμα και για πολύ πιο οργανωμένα και δραστήρια Κ-Μ), γ) πάνω από 60 εταιρείες και σχεδόν όλα τα Πανεπιστήμια και ερευνητικοί φορείς να έχουν εγκλιματιστεί στο περιβάλλον ESA και να έχουν “απορροφήσει” περίπου 60 Μ € με ιδιαίτερα ελπιδοφόρο μέλλον σε όλα τα προγράμματα ESA και δ) η εκπροσώπηση στις Επιτροπές ESA να είναι πάνω από ικανοποιητική στις περισσότερες από αυτές, με διαρκή υποστήριξη των ελληνικών φορέων. Πρέπει να σημειωθεί σε αυτό το σημείο ότι όλα τα παραπάνω αποτελέσματα μπορούν να επιβεβαιωθούν από την ίδια την ESA και τα κείμενά της (σ.σ. ειδικά στο επίπεδο της παρακολούθησης της εθνικής συμμετοχής).
• Κρίνεται ως ευνόητο συμπέρασμα, ότι η – ούτως ή άλλως – αναγκαία ενίσχυση της ελληνικής αντιπροσωπείας στην ESA θα έπρεπε να στηριχτεί στη συσσωρευμένη εμπειρία που υπάρχει. Ακόμα και στην περίπτωση που η πολιτική ηγεσία προτιμά ένα άλλο σχήμα συντονισμού και εκπροσώπησης στην ESA, είναι σημαντικό να αποτυπωθεί η ανάγκη ο νέος φορέας να ανήκει στο στενό δημόσιο τομέα και να ληφθεί υπ’ όψη η παρούσα κατάσταση. Η διαπίστωση αυτή αποκτά μεγαλύτερο νόημα αν σκεφτεί κανείς ότι η νέα πρόταση προέρχεται σήμερα από ένα νεοσύστατο Υπουργείο χωρίς μεγάλη σχέση με τον ευρύτερο τομέα του Διαστήματος και, φυσικά, χωρίς παρελθόν / εμπειρία στο χώρο. Αξίζει να αναφερθεί ότι, η αναγκαιότητα να είναι αυστηρά δημόσιος φορέας η αντιπροσωπεία στην ESA προκύπτει και από το μοντέλο αντιπροσωπείας (Delegation) που ακολουθείται από όλα τα Κ-Μ της ESA, μεγάλα και μικρά, οργανωμένα και μη, με μακρά ιστορία και δραστηριότητα και μη. Οι όποιες λίγες εξαιρέσεις στην ιστορία έχουν αποτύχει και απορριφθεί είτε χαρακτηρίζονται από το βασικό ενάντιο επιχείρημα της σύγκρουσης συμφερόντων, που θα αναλυθεί στη συνέχεια.
• Δυστυχώς και σε συνέχεια του προηγούμενου σημείου, το προτεινόμενο σχήμα δεν εκφράζει απλώς μια μεταρρυθμιστική αλλαγή στο επίπεδο του ποιος φορέας εκπροσωπεί και συντονίζει τις σχετικές δράσεις της Ελλάδας στον τομέα. Προτείνεται η σύσταση εταιρίας για την επιβίωση της οποίας, σύμφωνα με το Άρθρο, προσδιορίζεται ως βασικός πόρος η “χρηματοδότηση” από Διεθνείς Οργανισμούς Διαστήματος και Ταμεία Ευρωπαϊκής Ένωσης (!). Με άλλα λόγια, προτείνεται ο νέος φορέας να παίζει παράλληλα το ρόλο α) της Αντιπροσωπείας (σ.σ. η οποία εκ του ρόλου της προωθεί αντικειμενικά τη συμμετοχή άλλων οντοτήτων, εταιριών και ερευνητικών φορέων) και β) του “παίκτη – χρήστη” ο οποίος υλοποιεί projects και μελέτες μέσω συμβολαίων. Υπογραμμίζεται ότι ο συγκεκριμένος σχεδιασμός δείχνει ξεκάθαρα πόσο μακριά από το αντικείμενο είναι οι σύμβουλοι του προτείνοντος Υπουργείου και πόσο έκδηλη είναι η σύγκρουση συμφερόντων που πρόκειται να επιφέρει η προτεινόμενη εταιρία. Από την πλευρά της εμπειρίας συνεργασίας ετών με την ESA που ήδη υπάρχει στη ΓΓΕΤ, πρέπει να αποτυπωθεί ότι το σενάριο σύμφωνα με το οποίο η αντιπροσωπεία μιας χώρας υποστηρίζει την ανάληψη συμβολαίων από την ίδια μάλλον ως ανέκδοτο μπορεί να εκληφθεί παρά ως βελτίωση της συμμετοχής.
• Τέλος και πέραν της αδικίας / σύγκρουσης συμφερόντων που προτείνεται με τη σύσταση εταιρίας – εθνικής αντιπροσωπείας στην ESA, πρέπει να σημειωθεί το ανέφικτο της όλης πρότασης και ο κίνδυνος που υπάρχει να καταστραφεί και ό,τι έχει ήδη επιτευχθεί ως προς τη συμμετοχή της Ελλάδας στην ESA. Διερωτάται κανείς πώς θα επιβιώσει το προτεινόμενο σχήμα και πώς θα υλοποιηθούν projects από στελέχη του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής χωρίς καμία εμπειρία στον τομέα (σ.σ. τουλάχιστον σε ό,τι αφορά το αντικείμενο της αντιπροσωπείας στην ESA και την EE) και από 10 επιστήμονες χωρίς υφιστάμενες υποδομές.
Συμπερασματικά, κατά την άποψή μας και με βάση την εμπειρία συνεργασίας/συμμετοχής στο περιβάλλον της ESA, το προτεινόμενο σενάριο σύστασης εταιρίας, εκτός του ότι δεν έχει προκύψει από εμπεριστατωμένη μελέτη / διαβούλευση καθώς και του ότι απεμπολεί τον – αντικειμενικό – δημόσιο χαρακτήρα δημιουργώντας πρόβλημα σύγκρουσης συμφερόντων, ουσιαστικά δεν πρόκειται να λειτουργήσει αλλά και, πολύ χειρότερα, πρόκειται να διαλύσει την όποια υπάρχουσα συμμετοχή της χώρας στις δραστηριότητες της ESA στρεφόμενο εναντίον όχι μόνο της ελληνικής Πολιτείας αλλά και της σχετικής ελληνικής βιομηχανίας και ερευνητικών φορέων που συμμετέχουν σε αυτές. Η απόσυρση του συγκεκριμένου εδαφίου κρίνεται ως απαραίτητη ώστε να μελετηθεί περαιτέρω η όποια πολιτική απόφαση.
Οι σκοποί της εταιρείας είναι σύμφωνοι με το πως βλέπουν τα ΔΣ της ΕΒΙΔΙΤΕ και το si-Cluster τον ρόλο του Ελληνικού Διαστημικού Οργανισμού (σε προηγούμενο σχόλιο). Έχοντας υπόψη και το ΄Άρθρο 13 του Ν.4463/30.03.2017 προτείνονται συντονισμένα οι παρακατω βελτιώσεις στην παράγραφο 4:
Σκοπός της εταιρείας είναι:
(μεταφορά του εδαφίου από γ σε α ως πιο σημαντικού με μικρή βελτίωση στην επανάληψη στη συνεργασία με τους φορείς)
α. Η διαμόρφωση πρότασης για την εθνική στρατηγική στον τομέα του διαστήματος και για πολυετές κυλιόμενο σχέδιο δράσης που θα προσδιορίζει στόχους, τομείς συνεργασίας, και διαδικασίες για την επίτευξη των στόχων, σε συνεργασία με τους φορείς και υπηρεσίες του δημοσίου, την ακαδημαϊκή κοινότητα, τη διαστημική βιομηχανία και τους πολίτες.
(μικρή βελτίωση εδαφίου β χωρίς αναφορά σε εθνική πολιτική)
β. Ο συντονισμός, η υποστήριξη και η κινητοποίηση Φορέων, Υπηρεσιών και νομικών προσώπων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα για την προώθηση, διάχυση και αξιοποίηση των διαστημικών τεχνολογιών και εφαρμογών στην Ελλάδα.
(νέο σημαντικό εδάφιο γ)
γ. Η ενδυνάμωση της θέσης και συμμετοχής της Ελλάδας στις διαστημικές δραστηριότητες, στους ευρωπαϊκούς και διεθνείς διαστημικούς οργανισμούς και στα ευρωπαϊκά και διεθνή φόρα, δίκτυα και προγράμματα που αφορούν τη διαμόρφωση ευρωπαϊκών και διεθνών διαστημικών στρατηγικών και τη σχεδίαση διαστημικών προγραμμάτων και η ανάπτυξη της ευρωπαϊκής και διεθνούς συνεργασίας και ανταλλαγή τεχνογνωσίας και εμπειρίας σε εφαρμογές και τεχνολογίες διαστήματος.
(μικρή βελτίωση εδαφίου δ για να μην υπάρχει επικάλυψη με το γ)
δ. Ο συντονισμός και η συνεργασία των εθνικών εκπροσώπων στον τομέα του διαστήματος και των εφαρμογών του, η ανταλλαγή και σύνθεση γνώσεων, καινοτομίας και δράσεων προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η ανταποδοτική συμμετοχή της χώρας στους ευρωπαϊκούς και διεθνείς οργανισμούς διαστήματος και σε ευρωπαϊκά και διεθνή διαστημικά προγράμματα.
(συγχώνευση εδαφίου α και ε)
ε. Η υποστήριξη της εγχώριας βιομηχανίας, των πανεπιστημίων, των ερευνητικών κέντρων και λοιπών κατά περίπτωση φορέων στο σχεδιασμό, στην ανάπτυξη και στην αξιοποίηση λογισμικού, υλικού, εξοπλισμού, συστημάτων, δορυφόρων, επίγειων υποδομών και εφαρμογών παρατήρησης γης, πλοήγησης, τηλεπικοινωνιών και της διαστημικής επιστήμης και εξερεύνησης μέσω της συμμετοχής στη διαχείριση και χρηματοδότηση εθνικών, ευρωπαϊκών και διεθνών διαστημικών προγραμμάτων και των κατά περίπτωση επιστροφών που δικαιούται η χώρα για την εξυπηρέτηση εθνικών, επιστημονικών, επιχειρησιακών και αναπτυξιακών αναγκών στις οποίες το διάστημα έχει πρωταρχικό ρόλο.
(μικρή απαραίτητη βελτίωση στο εδάφιο στ. +μαθητών, πολιτών, -νέων)
στ. Ο συντονισμός και η συνεργασία με συναρμόδιους φορείς και υπηρεσίες για τη συνεχή επιμόρφωση μαθητών, φοιτητών, ερευνητών, δημόσιων λειτουργών και πολιτών σε θέματα διαστήματος, καθώς και η σχεδίαση και η υλοποίηση δράσεων για την κατανόηση των διαστημικών δραστηριοτήτων και εφαρμογών.
(μικρή συμπληρωματική πρόσθεση στο εδάφιο ζ. για τα διεθνή πρότυπα)
ζ. Η προώθηση θεμάτων τυποποίησης και η μεταφορά τεχνογνωσίας και καλών πρακτικών στο τομέα των διαστημικών εφαρμογών/υπηρεσιών καθώς και η ανάπτυξη και εφαρμογή των διεθνών προτύπων που αφορούν τις διαστημικές δραστηριότητες.
(μικρή απαραίτητη πρόσθεση στο εδάφιο η. που ξεκαθαρίζει το πεδίο εφαρμογής της αξιοποίησης των δικαιωμάτων)
η. Η πειραματική/εμπορική αξιοποίηση των δικαιωμάτων του Ελληνικού Δημοσίου στα διαστημικά αντικείμενα των εδαφίων α και β της παραγράφου 1 του άρθρου 2, σε δορυφορικά και διαστημικά αντικείμενα, καθώς και των συναφών υπηρεσιών και πόρων.
(εδάφιο παραμένει ως έχει θ.)
θ. Η παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών και εκπόνηση μελετών αναφορικά με τη διαχείριση των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων του Ελληνικού Δημοσίου στο διάστημα, την καταχώρηση και αξιολόγηση διαστημικών αντικειμένων.
(εδάφιο παραμένει ως έχει ι.)
ι. Η παροχή συνδρομής προς το Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης αναφορικά με δορυφορικά και διαστημικά θέματα.
Με τις παραπάνω μικρές βελτιωτικές αλλαγές ο Ελληνικός Διαστημικός Οργανισμός θα αποτελέσει σημαντικό αναπτυξιακό εργαλείο της χώρας.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ο ΕΛ. ΔΟ. Α.Ε. να αναλάβει την διαχείριση των εθνικών εισφορών και κονδυλίων στον ΕΟΔ/ESA (Ευρωπαικό Οργανισμό Διαστήματος / European Space Agency) καθώς επίσης και τον συντονισμό των ενδιαφερομένων Ελληνικών εταιριών για κάθε πρόγραμμα είτε του ΕΟΔ είτε της Ευρωπαικής Επιτροπής, με τρόπο ανάλογο με αντίστοιχους οργανισμούς του εξωτερικού (βλέπε DLR για Γερμανία, CNES για Γαλλία, ASI για Ιταλία κτλ.). Αυτό πρέπει να αναφερθεί ως ένας από τους βασικούς στόχους του ΕΛ. ΔΟ. Α.Ε.
Επίσης στους στόχους του ΕΛ.ΔΟ. Α.Ε. θα πρέπει να είναι και η διασφάλιση μίας αξιοκρατικής επιλογής των εθνικών εκπροσώπων στους διεθνείς και Ευρωπαικούς οργανισμούς (ΕΟΔ, Ευρωπαική Επιτροπή), της αντικειμενικής τους αξιολόγησης κάθε πέντε (?) ετών, της καθοδήγησης τους και του συντονισμού τους με συναδέλφους τους του εξωτερικού με ανάλογες θέσεις. Η επιλογή τους μάλιστα θα πρέπει να γίνεται με βάση την άριστη γνώση του κατά όσο το δυνατόν μεγαλύτερου φάσματος των Διαστημικών εφαρμογών (δες άρθρο 4α) και ιδίως του τομέα της διαστημικής τεχνολογίας.
Κάποια άλλα σχόλια στο Άρθρο 18:
– Παράγραφος 1: Προτείνεται η αλλαγή του “…ως έδρα άλλος δήμος του νομού Αττικής.” Σε “ως έδρα άλλος δήμος της Ελλάδος”.
– Παράγραφος 3: Δεν αναφέρεται πουθενά σε όλο το Μέρος Β’ ποιο θα είναι το μέλλον του ΕΛ.ΔΟ. Α.Ε. μετά την λήξη της διάρκειας του των 30 ετών. Προτείνεται να προστεθεί μία πρόταση που θα δηλώνει ότι θα υπάρχει δυνατότητα ανανέωσης της δράσης του κατά απόφαση του υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης ή ενός υπουργείου με ανάλογες αρμοδιότητες εκείνης της εποχής.
– Παράγραφος 4γ: Για την δημιουργία μίας ρεαλιστικής πρότασης, θα πρέπει, μαζί με την ακαδημία, το δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, να συνεισφέρει και ο ΕΟΔ, ίσως και η Ευρωπαική Επιτροπή στην δημιουργία της εθνικής στρατηγικής.
– Παράγραφος 4στ: Προτείνεται η εξής προσθήκη “…επιμόρφωση των φοιτητών, των νέων ερευνητών και των δημόσιων λειτουργών σε θέματα διαστήματος με επιχορήγηση και τοποθέτηση σε εργασία εντός Ευρωπαικών και διεθνών οργανισμών για την γρήγορη επιμόρφωση τους στις τελευταίες εξελίξεις της διαστημικής τεχνολογίας σε διεθνές επίπεδο”.
– Παράγραφος 4θ: Προτείνεται η εξής προσθήκη “…δικαιωμάτων και υποχρεώσεων του ελληνικού Δημοσίου στο διάστημα και σε Ευρωπαικούς και διεθνείς οργανισμούς που η Ελλάδα είναι κράτος-μέλος”.
Στα πλαίσια σύστασης του φορέα «ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Α.Ε» θα πρέπει να αποφευχθούν επικαλύψεις στις αρμοδιότητες με αυτές άλλων φορέων και κυρίως δημόσιες υπηρεσίες οπως η Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας & Θρησκευμάτων που ήδη υλοποιεί μέρος από τις προαναφερόμενες δράσεις του άρθρου 18. Οι επικαλύψεις που εντοπίζονται σε κάποια σημεία είναι ισχυρές και αφορούν ορισμένενς αρμοδιότητες ιδιαίτερα αυτές του άρθρου 4.α.,β.,γ.,δ.,ε. και στ.
Ο Δημόσιος φορέας που ασκεί καθήκοντα κεντρικού συντονισμού και χάραξης εθνικής στρατηγικής στον ευρύτερο κλάδο της Διαστημικής Τεχνολογίας και Εφαρμοσμένης Έρευνας, (κυρίως Βιομηχανικές Εαφρμογές και Ανάπτυξη Τεχνολογίας) θα πρέπει να γεφυρώνει τους τομείς της Βιομηχανίας και των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων με το Οικοσύστημα της Έρευνας και Παιδείας. Δηλαδή μεταφορά τεχνολογίας αιχμής σε επίπεδο πρωτοτύπου (π.χ. Technology Readiness Level – TRL 4, 5) από ένα Ερευνητικό Κέντρο η/και Πανεπιστήμιο ή άλλο Ακαδημαϊκό Ίδρυμα προς την βιομηχανική παραγωγή κλίμακας που σημαίνει TRL – 7, η 8 και άνω με βλάση τις διεθνεις προδιαγραφές πτήσης (π.χ. . ESA – Flight Heritage – approval) που είναι αρκετά απαιτητικό και δύσκολο.
Επίσης επειδή ένα μέρος των αποτελεσμάτων – προϊόντων / υπηρεσιών στον κλάδο συχνά προέρχεται από την σύμπραξη της Βιομηχανίας και των Πανεπιστημιακών Εργαστηρίων – Ερευνητικών Κέντρων η/και ΑΤΕΙ ο φορέας συντονισμού και άσκησης στρατηγικής θα πρέπει να διαθέτει την αναγκαία τεχνογνωσία υποστήριξης της διασύνδεσης και μεταφοράς παραδοτέων εφαρμοσμένης έρευνας στην παραγωγή κλίμακας για μεγιστοποίηση (ποιοτικά & ποσοτικά) της Βιομηχανικής Επιστροφής ιδιαίτερα από την συμμετοχή της χώρας στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος. Συχνά και κυρίως στα διαστημικά προγράμματα της ESA ό στόχος είναι αμοιγώς / καθάρά επιστημονικός – ακαδημαϊκός ( π.χ. φυσική) όμως η πλατφόρμα υλοποίησης αφορά ευθέως την ανάπτυξη και προηγμένων τεχνολογικών ολοκληρωμένων λύσεων (Βιομηχανία – ΜΜ εταιρείες).
Η ΓΓΕΤ του ΥΠ. Παιδείας, μέσω της Εθνικής Εκπροσώπησης (και των Εθνικών Εκπροσώπων) στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος ( ESA) ως Δημόσιος φορέας ήδη επιτελεί για πάνω από μία δεκαετία ένα σημαντικό μέρος (ποσοστό) των προτεινόμενων αρμοδιοτήτων των αρθρων 4.β,γ,δ και σε μικρότερο βαθμό του υπο-άρθρου στ.
Επιπλέον ο φορέας κεντρικού σχεδιασμού και στρατηγικής στον τομέα της Διαστημικής θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη του συνολικά και άλλους πολύπλοκους παράγοντες (όπως Νομοθεσία, Υφιστάμενα πλάισια χρηματοδότησης, κλπ) για την υλοποίηση των δράσεων των προαναφερόμενων άρθρων που δεν σχετίζονται κατ’ ανάγκη άμεσα και ευθέως με τον κλάδο της Διαστημικής είναι όμως εξίσου σημαντικοί για τον ίδιο τον κλάδο και το Ακαδημαϊκό – Παραγωγικό Οικοσύστημα που εστιάζει και δραστηριοποιείται στο Διάστημα Οπως : Υποστήριξη αναπτυξιακών/ερευνητικών δράσεων ανάπτυξης τεχνολογίας και υποστήριξη αντίστοιχων δαπανών με πρόσθετα χρηματοδοτικά έργαλεία.
Επίσης η κατάλληλη και στοχευμένη ευαισθητοποίηση του φοιτητικού δυναμικού της χώρας και των νέων επιστημόνων αλλά και του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου, στη διαστημική έρευνα και τεχνολογία ώς είδικό επιστημονικό κλάδο αλλά και ως συνάρτηση άλλων βασικών επιστημών(Φυσική, Μαθηματικά,Βιολογία, Επιστήμες Μηχανικού, κλπ) όπως και οι ανάλογες δραστηριότητες διάδοσης των αποτελεσμάτων αποτελεί ένα αντικείμενο σύνθετο, πολυπαραγοντικό, που για την υλοποίησή του χρειάζεται η συνδρομή και συνεργασία Ερευνητικών φορέων, Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων, αλλα και του Ιδιωτικού τομέα (βιομηχανία και επιχειρήσεις).
Η ΓΓΕΤ ήδη δραστηριοποιείται σε αυτό τον υπο-τομέα σε συνεργασία με τα Ερευνητικά Κέντρα και τα Ακαδημαϊκά Ιδρύματα και καλύπτει μέρος των αναφερόμενων αρμοδιοτήτων του άρθρου 4στ.
Ο νέος φορέας θα πρέπει να έχει αποκλειστικά συντονιστικό – επιτελικό χαρακτήρα. Να είναι ουσιαστικά φορέας διαμόρφωσης στρατηγικής και να λειτουργεί ως ενδιάμεσος φορέας που θα προκηρύσσει προγράμματα ή έργα υπέρ τρίτων με διαφανή κριτηρια. Υπό αυτή την έννοια δεν θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να καταθέτει προτάσεις – proposals σε ανταγωνιστικά προγράμματα της Ε.Ε. , του ΕΟΔ ή το ΕΣΠΑ ή άλλες πηγές για την παραγωγή έργου-έρευνας από τον ίδιο τον φορέα. Αν κάτι τέτοιο συνέβαινε, το αποτέλεσμα είναι ένας άνισος ανταγωνισμός προς όλους τους υφιστάμενους τους φορείς του δημόσιου/ιδιωτικού τομέα για την υποστήριξη των οποίων συγκροτείται!
Καταλαβαίνω απόλυτα ότι ο νέος φορέας θα πρέπει να στηρίζετε -σε μια βάση χρόνου- στα δικά του κονδύλια, τα οποία μπορεί να προέρχονται από τους τρόπους χρηματοδότησης που αναφέρονται 7 α, β.
Άπλα να επισημάνω ότι μερικοί φορείς για το διάστημα στο εξωτερικό είναι non profit.
Επίσης σημαντικό είναι ο νέος φορέας, μέσα από το ρολό του, που οριοθετείται μέσω του νομοσχεδίου να μπορέσει να πάει την χώρα ένα βήμα παρά πέρα : τα τελευταία χρόνια έγιναν σημαντικές προσπάθειες -και σε ιδιωτικό και σε κρατικό – με αποτελέσματα, πχ οι εκδηλώσεις για τα προγράμματα του ΕΟΔ, οι ειδικές συνθήκες για την στήριξη των ελληνικών εταιρειών. Θα είναι κρίμα όλα αυτά να αδρανοποιηθούν η να μην αξιοποιηθούν.
Καλωσορίζουμε την προσπάθεια του Υπουργου Ψηφιακής Πολιτικης για την υλοποιηση ενός παγίου αιτήματος της Ελληνικής Διαστημικής Βιομηχανίας.
Σημαντικό είναι, να γίνει απόλυτα σαφές και να μην μείνει το παραμικρό περιθώριο παρανόησης ότι ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ δεν θα ανταγωνιστεί υφιστάμενους φορείς (κρατικούς και ιδιωτικούς). Προτείνεται η Παράγραφος 7 να διατυπωθεί ως εξής: 7. Οι πόροι της Εταιρείας προέρχονται από:
α) την εκμετάλλευση δικαιωμάτων επί των διαστημικών αντικειμένων, των εδαφίων α και β της παραγράφου 1 του άρθρου 2, των δορυφόρων, των δορυφορικών τροχιών και των συναφών ραδιοσυχνοτήτων που έχουν εκχωρηθεί στην Εταιρεία από τον Υπουργό Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, καθώς και συμβάσεων που υλοποιούνται κατά την άσκηση εμπορικής δραστηριότητας,
β) χρηματοδοτήσεις από δημόσιες επιχειρήσεις, φορείς πάσης φύσεως, Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλους Διεθνείς Οργανισμούς, για την πραγματοποίηση του σκοπού της,
γ) χορηγίες, δωρεές, κληρονομιές, κληροδοσίες, από φορείς πάσης φύσεως, εισπράξεις από τόκους καταθέσεων, προσόδους από την εκμετάλλευση της περιουσίας του και λοιπά πάσης φύσεως έσοδα από νόμιμες πηγές,
Ο νέος Οργανισμός θα πρέπει να έχει επιτελικό χαρακτήρα. Να είναι ουσιαστικά φορέας διαμόρφωσης στρατηγικής και να λειτουργεί ως ενδιάμεσος φορέας που θα προκηρύσσει προγράμματα ή έργα υπέρ τρίτων. Αυτό σημαίνει ότι ΔΕΝ θα αποτελεί φορέα υλοποίησης έργων/προγραμμάτων καθώς σε αυτή την περίπτωση θα ανταγωνίζεται τα ΑΕΙ και τις ιδιωτικές εταιρείες, για την προώθηση των αναπτυξιακών συμφερόντων των οποίων συστήνεται.
Ως εκ τούτου θα ΠΡΕΠΕΙ να τροποποιηθούν οι σκοποί του Οργανισμού ως εξής:
στο εδάφιο α, να αφαιρεθούν οι λέξεις «συμμετοχή ή/και»
στο εδάφιο ε, να προστεθεί η λέξη «συμβολή» ως εξής «ε. Η συμβολή στην ανάπτυξη, αξιοποίηση, …»
στο ίδιο εδάφιο πρέπει να αλλάξει η αναφορά «βιομηχανικών επιστροφών» (τέτοιος όρος δεν υπάρχει) σε «κάθε είδους επιστροφών»
Τέλος στο εδάφιο στ είναι υπερβολική η αναφορά «Ο συντονισμός». Δηλαδή ο νέος Οργανισμός θα συντονίζει τα ΑΕΙ για την επιμόρφωση των φοιτητών? Κάτι τέτοιες υπερβολές είχαν δρομολογηθεί στο παρελθόν κατά τη σύσταση άλλων φορέων και τελικά οδήγησαν σε επικαλύψεις και περιττές συγκρούσεις.
Ως εκ τούτου η σχετική λέξη πρέπει να διαγραφεί, όπως επίσης και η λέξη «υλοποίηση» στο τέλος του εδαφίου. Ας σχεδιάζει ο Οργανισμός δράσεις και ας τις αναθέτει.
στο Άρθρο 18 και για την παράγραφο 7 παρακαλώ όπως ληφθούν υπόψη τα ακόλουθα για τους πόρους της εταιρίας:
Να λαμβάνει και διαχειρίζεται :
• χρηματοδοτήσεις από δημόσιες επιχειρήσεις και ΝΠΙΔ, ΑΕ οι οποίες χειρίζονται θέματα χρήσης δορυφορικών δεδομένων για παρατήρηση γης, Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλων Διεθνών Οργανισμών, για την πραγματοποίηση του σκοπού της,
• χορηγίες, δωρεές, κληρονομιές, κληροδοσίες από φορείς πάσης φύσεως, προσόδους από την εκμετάλλευση της περιουσίας της και λοιπά πάσης φύσεως έσοδα από νόμιμες πηγές.
Ο νέος Οργανισμός θα πρέπει να έχει AΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ συντονιστικό – επιτελικό χαρακτήρα. Υπό αυτή την έννοια δεν θα πρέπει να (έχει τη δυνατότητα να) καταθέτει προτάσεις-proposals σε ανταγωνιστικά προγράμματα της Ε.Ε. ή το ΕΣΠΑ ή άλλες πηγές για την παραγωγή έργου-έρευνας από τον ίδιο τον Οργανισμό.
Αν κάτι τέτοιο συνέβαινε, το αποτέλεσμα θα ήταν ο Οργανισμός να ανταγωνίζεται – και μάλιστα άνισα – όλους εκείνους τους φορείς του δημόσιου/ιδιωτικού τομέα για την υποστήριξη των οποίων συγκροτείται!
Υπό το παραπάνω πρίσμα, προτείνεται η παράγραφος 7 του Αρθρου να αναδιατυπωθεί ως εξής:
7. Οι πόροι της Εταιρείας προέρχονται από:
α) την εκμετάλλευση δικαιωμάτων επί των διαστημικών αντικειμένων, των εδαφίων α και β της παραγράφου 1 του άρθρου 2, των δορυφόρων, των δορυφορικών τροχιών και των συναφών ραδιοσυχνοτήτων που έχουν εκχωρηθεί στην Εταιρεία από τον Υπουργό Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, καθώς και συμβάσεων που υλοποιούνται στο πλαίσιο των σκοπών της Εταιρείας, κατά την άσκηση εμπορικής δραστηριότητας
β) χρηματοδοτήσεις από δημόσιες επιχειρήσεις, φορείς πάσης φύσεως, Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλους Διεθνείς Οργανισμούς, αποκλειστικά για την πραγματοποίηση του σκοπού της,
γ) χορηγίες, δωρεές, κληρονομιές, κληροδοσίες, από φορείς πάσης φύσεως, εισπράξεις από τόκους καταθέσεων, προσόδους από την εκμετάλλευση της περιουσίας του και λοιπά πάσης φύσεως έσοδα από νόμιμες πηγές,
Άρθρο 18, Παράγραφος 7: Πόροι της Εταιρείας
Σημαντικό είναι, να γίνει απόλυτα σαφές και να μην μείνει το παραμικρό περιθώριο παρανόησης ότι ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ δεν θα ανταγωνιστεί υφιστάμενους φορείς (κρατικούς και ιδιωτικούς). Προτείνεται η Παράγραφος 7 να διατυπωθεί ως εξής:
7. Οι πόροι της Εταιρείας προέρχονται από:
α) την εκμετάλλευση δικαιωμάτων επί των διαστημικών αντικειμένων, των εδαφίων α και β της παραγράφου 1 του άρθρου 2, των δορυφόρων, των δορυφορικών τροχιών και των συναφών ραδιοσυχνοτήτων που έχουν εκχωρηθεί στην Εταιρεία από τον Υπουργό Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, καθώς και συμβάσεων που υλοποιούνται κατά την άσκηση εμπορικής δραστηριότητας,
β) χρηματοδοτήσεις από δημόσιες επιχειρήσεις, φορείς πάσης φύσεως, Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλους Διεθνείς Οργανισμούς, για την πραγματοποίηση του σκοπού της,
γ) χορηγίες, δωρεές, κληρονομιές, κληροδοσίες, από φορείς πάσης φύσεως, εισπράξεις από τόκους καταθέσεων, προσόδους από την εκμετάλλευση της περιουσίας του και λοιπά πάσης φύσεως έσοδα από νόμιμες πηγές,
Επίσης η παράγραφος 10 να γίνει δ) στην παράγραφο 7 ή να ανέβει ως παράγραφος 8.
Θα ήθελα και από αυτή τη θέση να συγχαρώ θερμά τον Υπουργό Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης κ. Νίκο Παππά καθώς και το Γενικό Γραμματέα Τηλεπικοινωνιών κ. Βασίλη Μαγκλάρα για τη σύνταξη του Νομοσχεδίου για την ίδρυση και λειτουργία στην Ελλάδα του Ελληνικού Διαστημικού Οργανισμού. Η χώρα χρειάζεται ένα και μοναδικό σημείο αναφοράς για τη διαστημική τεχνολογία ώστε να αποτελέσει τον κύριο μοχλό εφαρμογής του οράματος της Κυβέρνησης για το διάστημα και να δράσει καταλυτικά για την απορρόφηση από τους διάφορους ακαδημαϊκούς φορείς και τη διαστημική βιομηχανία της χώρας όσο το δυνατό περισσότερα διαθέσιμα κονδύλια για τις τεχνολογίες του διαστήματος και τις εφαρμογές τους από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την ESA (Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία). Σήμερα οι περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες ασχολούνται με τις διαστημικές τεχνολογίες και ο Ελληνικός Διαστημικός Οργανισμός θα αποτελέσει εφαλτήριο για τη συνομολόγηση στρατηγικών συνεργασιών της Ελλάδος και των φορέων της με άλλες χώρες, ενισχύοντας τόσο τις δραστηριότητές της στο διάστημα αλλά και κύρια την απασχόληση στη χώρα προσοντούχου επιστημονικού προσωπικού.
Η μέχρι σήμερα εκπροσώπηση της χώρας στα διάφορα διεθνή Φόρα και Επιτροπές εκτός του ότι ήταν ελλιπής, στερείτο εθνικής στρατηγικής στον τομέα του διαστήματος, αφού δεν υπήρχε ένας ενιαίος φορέας συντονισμού και το γεγονός αυτό ήταν εθνικά επιζήμιο. Η διαστημική κοινότητα της Ελλάδος και ειδικά η δορυφορική εταιρεία HELLAS SAT αγκαλιάζει με ενθουσιασμό την ίδρυση του Ελληνικού Διαστημικού Οργανισμού και προσβλέπει σε μια γόνιμη συνεργασία για το καλώς νοούμενο συμφέρον της Κοινωνίας των Πολιτών.
Το si-Cluster (www.si-Cluster) και η ΕΒΙΔΙΤΕ (www.hellenic-asi.org), από την ίδρυσή τους, έχουν συμπεριλάβει στους κύριους στόχους τους την ανάπτυξη συντονισμένης εθνικής στρατηγικής για το διάστημα και τη δημιουργία εθνικού διαστημικού προγράμματος.
Τα ΔΣ του si-Cluster και της ΕΒΙΔΙΤΕ, εκπροσωπώντας τα 56 μέλη τους (επιχειρήσεις, startups, πανεπιστημιακά εργαστήρια και ερευνητικά ινστιτούτα με έδρα στην Ελλάδα και δραστηριότητα στις διαστημικές τεχνολογίες και εφαρμογές), πιστεύουν ότι για την αποτελεσματική αξιοποίηση όσων προσφέρει ο τομέας του Διαστήματος και οι εφαρμογές του (στη γεωργία, στη ναυτιλία, στο περιβάλλον, στις μεταφορές, στην ασφάλεια, στις τηλεπικοινωνίες, κ.ά.) υπάρχει ανάγκη ενός και μόνο ενός Εθνικού Φορέα που σε συνεργασία με τους φορείς και υπηρεσίες του δημοσίου, την ακαδημαϊκή κοινότητα, τη διαστημική βιομηχανία και τους πολίτες:
• θα κεφαλαιοποιήσει τη μέχρι τώρα επένδυση της χώρας στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα
• θα διαμορφώνει την εθνική στρατηγική και το επιχειρησιακό σχέδιο για την αξιοποίηση των εφαρμογών του Διαστήματος προς όφελος της Εθνικής Οικονομίας, του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα και του κοινωνικού συνόλου
• θα συντονίζει και θα υποστηρίζει τις σχετικές δραστηριότητες της Δημόσιας Διοίκησης για την επίτευξη οικονομικότερης και αποδοτικότερης λειτουργίας
• θα εκπροσωπεί συστηματικά και θα ενδυναμώσει τη θέση και συμμετοχή της Ελλάδας στις διαστημικές δραστηριότητες, στους ευρωπαϊκούς και διεθνείς διαστημικούς οργανισμούς και στα ευρωπαϊκά και διεθνή δίκτυα και προγράμματα
• θα υποστηρίζει την ανάπτυξη των τεχνολογιών και εφαρμογών στον τομέα του Διαστήματος στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του Έλληνα πολίτη και προς όφελος της εγχώριας βιομηχανίας
• θα ευαισθητοποιεί μαθητές, φοιτητές, ερευνητές στις επιστήμες, την τεχνολογία και τις εφαρμογές του διαστήματος και θα καλλιεργεί την κατανόηση των διαστημικών δραστηριοτήτων και εφαρμογών στην ελληνική κοινωνία.
Σε αυτό το πλαίσιο, τα ΔΣ του si-Cluster και της ΕΒΙΔΙΤΕ καλωσορίζουν την πρωτοβουλία και θεωρούν πολύ θετική τη σύσταση του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ και θα συνεργαστούν με τη Δημόσια Διοίκηση με όλη την εμπειρία που διαθέτουν ώστε το διαρθρωτικό αυτό εγχείρημα να στεφθεί με επιτυχία.
Κύριος σκοπός με την εκκίνηση του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ είναι να σταματήσουμε ως χώρα να αντιμετωπίζουμε το Διάστημα ως μια κατακερματισμένη δραστηριότητα Υπουργείων ή Φορέων που εκπροσωπούν τη χώρα διεθνώς χωρίς να συνεργάζονται μεταξύ τους, αλλά μέσω μιας δυναμικής βιομηχανικής-τεχνολογικής-ερευνητικής και επιχειρησιακής στρατηγικής. Η στρατηγική οφείλει να ενσωματώνει τις ικανότητες της βιομηχανίας, των Πανεπιστημίων και των Ερευνητικών Κέντρων στην αλυσίδα της σχεδίασης, της υλοποίησης και της αξιοποίησης (επιστημονικής και επιχειρησιακής) των διεθνών προγραμμάτων και αποστολών.
Σημαντικό είναι, επίσης, να γίνει απόλυτα σαφές και να μην μείνει το παραμικρό περιθώριο παρανόησης ότι ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ δεν θα ανταγωνιστεί υφιστάμενους φορείς (κρατικούς και ιδιωτικούς).
Σε αυτό το πλαίσιο, τα μέλη του si-Cluster και της ΕΒΙΔΙΤΕ, σε συνεργασία με διακεκριμένους έλληνες επιστήμονες με πολυετή και διεθνή εμπειρία στο χώρο του Διαστήματος θα συμβάλουν με μερικά βελτιωτικά σχόλια σε αυτή τη διαβούλευση.
Ευχόμαστε στο νέο οργανισμό να πετύχει το σκοπό του.
ΓΕΝΙΚΟ ΣΧΟΛΙΟ: Πολύ σημαντικός και καίριος θεσμός για την προώθηση, ανάπτυξη και έρευνα στο χώρο των διαστημικών δραστηριοτήτων, εφαρμογών κλπ ο οποίος ωστόσο χρήζει προσεκτικής περιφρούρησης προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματική επίτευξη των στόχων στους οποίους προσβλέπει.
Παράγραφος 4: (α) ίσως θα μπορούσε να προστεθεί και η εκπαίδευση πέραν της επιστημονικής έρευνας.
Παράγραφος 4 (δ): θα ήταν σκόπιμο να θεσμοθετηθεί και παγιωθεί η συμμετοχή της χώρας μας με εξειδικευμένους επιστήμονες σε διεθνείς επιτροπές διεθνών οργανισμών όπως η COPUOS ( Committee on the Peaceful Uses of Outer Space/ Technical and Legal Subcommittee) του ΟΗΕ ή αντίστοιχων επιτροπών της UNESCO ( εν προκειμένω της COMEST) προκειμένου να υπάρχει διαρκής παρακολούθηση των σημαντικότατων εργασιών των ως άνω επιτροπών για το Διάστημα και εν συνεχεία διάχυση πληροφοριών και τεχνογνωσίας στους ελληνικούς δημοσίους και ιδιωτικούς φορείς.
Παρ.1: ««HELLENIC SPACE AGENCY S.A.»»
Προτείνεται αντ’ αυτού ««HELLENIC SPACE AGENCY S.A.», με το διακριτικό τίτλο ‘HelSPA’ »
Παρ.4: «Σκοπός της Εταιρείας είναι:»
Προτείνεται η αντικατάσταση του «Σκοπός» από το «Σκοποί»
Παρ.4: είναι ιδιαίτερης σημασίας η μεταβίβαση στην Εταιρεία της πλήρους αρμοδιότητας της σχέσης της Ελλάδας με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ΕΟΔ / ESA) και με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε θέματα διαστήματος. Ειδικά για τον ΕΟΔ, η Εταιρεία θα πρέπει να αναλάβει τη διαχείριση κάθε ευθύνης και δικαώματος που απορρέει από τη σχέση της χώρας ως κράτους – μέλους (εθνικές συνδρομές, συμμετοχή σε προαιρετικά προγράμματα, καθορισμός και αξιολόγηση έργου εθνικών εκπροσώπων, κτλ.). Χωρίς αυτή τη ρητή αναφορά, ο «συντονισμός και η συνεργασία των εθνικών εκπροσώπων στον τομέα του διαστήματος και των εφαρμογών του» της Παρ. 4δ καθίσταται ανεφάρμοστος. Ο σωστός προγραμματισμός και η εμπρόθεσμη καταβολή των εθνικών εισφορών στον ΕΟΔ, επιπλέον, θα επαναπροσδώσει στη χώρα την πρέπουσα αξιοπιστία, η οποία έχει πληγεί σοβαρά από καθυστερήσεις και παλινωδίες των τελευταίων έξι ετών.
Ως εθνικός εκπρόσωπος στην Επιτροπή Προγράμματος Επιστήμης του ΕΟΔ, δεν μπορώ να τονίσω περισσότερο εμφατικά τη σημασία μιας τέτοιας ενέργειας.
Ο νέος φορέας θα αποτελέσει τον φορέα χάραξης της εθνικής στρατηγικής και συμμαχιών στην τεχνολογία διαστήματος.
Πρέπει να γίνει διαχωρισμός σε τεχνολογία διαστήματος για Δορυφορικές τηλεπικοινωνίες και τεχνολογίες παρατήρησης της Γης.
Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί η συνεργασία του και ποια θα είναι με άλλους φορείς του δημοσίου που πχ έχουν χαρακτήρα έρευνας για θέματα τεχνολογίας διαστήματος και χαρακτήρα υλοποίησης παρατήρησης της Γης (υπηρεσίες ΥΠΕΘΑ).
Ο νέος φορέας επιπλέον θα πρέπει «νομοθετικά» να αποτελέσει λειτουργικό πόλο τόνωσης της βιομηχανίας και εμπορίου και να έχει δράση για προσέλκυση επενδύσεων από το εξωτερικό σε τεχνολογία διαστήματος για Δορυφορικές τηλεπικοινωνίες και τεχνολογίες παρατήρησης της Γης.
Επίσης δεν θα πρέπει μόνο να επιδιώκει την χρηματοδότηση δράσεων στη χώρα από ευρωπαϊκά προγράμματα ως έχει, αλλά στο στόχο του να ενσωματώσει δράσεις αύξησης των στόχων χρηματοδότησης
Ο φορέας αυτός θα αποτελέσει και τον σύνδεσμο ώστε οι δορυφορικές επικοινωνίες να αποτελέσουν τμήμα της εθνικής στρατηγικής στον τομέα των τηλεπικοινωνιών εξασφαλίζοντας με τον τρόπο αυτό την μείωση του ψηφιακού χάσματος στην Ελληνική επικράτεια.
Στον σκοπό της εταιρείας θα μπορούσε να προστεθεί το παρακάτω:
1. Η δημιουργία ενός νομοθετικού πλαισίου για την προσέλκυση επενδύσεων από το εξωτερικό στον τομέα της δορυφορικής και διαστημικής βιομηχανίας.
2. Η δημιουργία ενός οργανισμού για την υποστήριξη και ανάπτυξη της εγχώριας βιομηχανίας διαστήματος
1) Η υπό σύσταση εταιρία (ΕΛ.Δ.Ο. ΑΕ) θα πρέπει να διαχειρίζεται τα κονδύλια που αφορούν την Εθνική συμμετοχή της χώρας, τόσο στο Υποχρεωτικό πρόγραμμα, όσο και στα Προαιρετικά προγράμματα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ΕΟΔ-ESA). Ειδικά για τα προαιρετικά προγράμματα του ΕΟΔ θα πρέπει τεκμηριωμένα και με διαφάνεια επιλέγει την συμμετοχή της χώρας και να αποφασίζει το ύψος της Εθνικής συμμετοχής ανά πρόγραμμα.
2) Επιπλέον θα πρέπει, στα πλαίσια της προσπάθειας χάραξης Εθνικής Στρατηγικής για το διάστημα, να έχει ενεργό ρόλο στην αξιοκρατική επιλογή και στον συντονισμό των Εθνικών Εκπροσώπων στους Διεθνής Οργανισμούς που σχετίζονται με το Διάστημα (πχ. στον ΕΟΔ, στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή κτλ) και να διασφαλίζει την ενημέρωση της Ελληνικής διαστημικής κοινότητας σχετικά με τις θέσεις και αλλά και τις αποφάσεις που λαμβάνονται στους οργανισμού αυτούς.
Επί τέλους δημιουργείται ο Διαστημικός Οργανισμός που θα έπρεπε να είχε δημιουργηθεί πριν από δεκαετίες για να οργανώνει και να ενισχύει διεθνώς την ανταγωνιστικότητα της χώρας μας στον τομέα του Διαστήματος. Γιατί δυστυχώς μέχρι τώρα δεν υπήρχε κάποια εθνική στρατηγική στα θέματα των Διαστημικών Προγραμμάτων και Εφαρμογών, αλλά ούτε και κάποια συντονισμένη συνεργασία των εκπροσώπων της χώρας στους διάφορους διεθνείς οργανισμούς που ήσαν σχετικοί με το Διάστημα. Μάλιστα απ’ όλα τα κράτη-μέλη των Ευρωπαϊκών Οργανισμών Διαστήματος η Ελλάδα ήταν το μοναδικό μέλος που δεν είχε μέχρι τώρα κάποιον συντονιστικό φορέα για τις διαστημικές δραστηριότητες της. Όλα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα τον κατακερματισμό προσπαθειών, την υστέρηση στην ανταπόδοση των σημαντικών εισφορών της χώρας στους Ευρωπαϊκούς Διαστημικούς Οργανισμούς καθώς και την έλλειψη σχεδίασης και υλοποίησης εθνικών υπηρεσιών που βασίζονται στον διαστημικό τομέα.
Η δημιουργία του νέου αυτού Διαστημικού Οργανισμού με αρμοδιότητα (1) την εφαρμογή της διαστημικής πολιτικής της χώρας, (2) την διεθνή εκπροσώπησή της σε θέματα που αφορούν το Διάστημα καθώς επίσης και (3) τον συντονισμό των διαφόρων φορέων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα της χώρας στο Διάστημα, είναι μία εξέλιξη προς την σωστή κατεύθυνση.
Το νομικό πλαίσιο που δημιουργείται από το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο συμπληρώνει, όπως πρέπει, την υφιστάμενη ήδη διάταξη για την διαστημική εκπροσώπηση της χώρας που προβλέπει ο Ν. 4463/Άρθρο 13, παράγραφος 3, εδάφιο κζ.
Για να είναι, όμως, πλήρης η αρμοδιότητα του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης ως του ενός και μόνου φορέα συντονισμού των Διαστημικών δραστηριοτήτων της χώρας θα πρέπει οι εισφορές της χώρας στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος να καταβάλλονται και να επιβαρύνουν το δεδομένο αρμόδιο Υπουργείο κι όχι κάποιον άλλο φορέα ή Υπουργείο.
Θεωρώ, επίσης, ότι οι προβλεπόμενες διατάξεις του νομοσχεδίου (κυρίως τα άρθρα 18 και 24) συντονίζουν σωστά τις διάφορες διαστημικές δραστηριότητες όλων των φορέων της χώρας που ασχολούνται με το Διάστημα κάτω από την ομπρέλα ενός υπεύθυνου οργανισμού, κάτι που ως γνωστό δεν υπήρχε μέχρι τώρα.
Φυσικά οι διατάξεις του νόμου (που εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να ασχοληθεί με τις λεπτομέρειες της οργάνωσης της) θα πρέπει να συμπληρωθούν και από το Καταστατικό της υπό σύσταση Εταιρείας.
Στο Καταστατικό θα πρέπει, μεταξύ άλλων, να προβλέπεται και η ευρεία διάχυση στο κοινό των αποτελεσμάτων που θα έχουν οι δραστηριότητες της χώρας στο Διάστημα απ’ όλους τους επί μέρους φορείς αφού οι διαστημικές εφαρμογές αποτελούν έναν βασικό αναπτυξιακό παράγοντα, ιδιαίτερα σε περιόδους οικονομικής κρίσης και οι πολίτες θα πρέπει να είναι ενήμεροι για όλα αυτά
Θα πρέπει επίσης να προβλέπεται απαραίτητα και η συγκρότηση μιας Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων (Ε.Ε.) που θα αποτελείται από ιδιαίτερα αξιόλογες προσωπικότητες της ημεδαπής και της αλλοδαπής στον χώρο του Διαστήματος.
Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι τα μέλη του Δ.Σ. και της Ε.Ε. δεν είναι απαραίτητο να ζουν και να εργάζονται στην Ελλάδα αφού θα μπορούν να συνεδριάζουν και να λαμβάνουν αποφάσεις με ηλεκτρονικά μέσα (Skype, DUO, Messenger κλπ) με βάση την υφιστάμενη νομοθεσία περί ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.
Εύχομαι από καρδιάς η υλοποίηση και η λειτουργία του υπό δημιουργία οργανισμού να αποβεί προς όφελος της χώρας και των πολιτών της.
Θα ήταν σκόπιμο στην παράγραφο 4 να προστεθεί μία υπο-παράγραφος, π.χ. κ’ ως εξής:
«Η οργάνωση και παρακολούθηση δραστηριοτήτων τηλεπισκόπησης από το διάστημα και ειδικά η εποπτεία της λειτουργίας Σταθμών Εδάφους Λήψης Δεδομένων.»
Αυτό κρίνεται σκόπιμο για να υπάρχει ένας εθνικός συντονισμός ως προς τον τρόπο λειτουργίας των Σταθμών Εδάφους Λήψης Δεδομένων στην Ελλάδα.
Το υφιστάμενο cluster και η ΓΓΕΤ δεν θα μπορούσαν να θεωρηθούν ότι καλύπτουν τις απαιτήσεις μιάς Εθνικής Στρατηγικής Διαστήματος.Ο νέος οργανισμός είναι κάτι που έπρεπε να είχε γίνει από χρόνια.
Εξάλλου και στην Ευρωπαική Επιτροπή ο τομέας διάστημα δεν ανήκει στην έρευνα ή την εκπαίδευση αλλά στην βιομηχανία.
Επίσης η αδυναμία επί έτη συμμετοχής Ελληνικών φορέων σε έργα της ESA αποδεικνύει κακή λειτουργία.
Από τους σκοπούς της εταιρίας γίνεται αντιληπτό ότι έχουμε μία ΑΕ που θα επιδιώκει την χρηματοδότησή της από εθνικά ή ευρωπαϊκά προγράμματα μεταξύ άλλων πηγών. Αυτό είναι εξαιρετικά στρεβλωτικό καθότι μία Υπηρεσία Διαστήματος, είναι η ίδια φορέας χρηματοδότησης προς το επιχώριο οικοσύστημα και όχι ένας επιπλέον ανταγωνιστής του για την προσέλκυση πόρων τους οποίους οι υφιστάμενοι φορείς πασχίζουν με κόπο πολύ να διεκδικήσουν. Καλό είναι να δοθεί προσοχή σε αυτό το σημείο.
Επίσης καλό είναι να τονισθεί ότι η εταιρία θα έχει ενεργό ρόλο στην χρηματοδότηση και όχι απλά συντονιστικό και υποβοηθητικό του εθνικού οικοσυστήματος.
Επίσης καλό είναι να γίνει ένας στοιχειώδης διαχωρισμός των βασικών αξόνων δραστηριοποίησης της εταιρίας:
– Δορυφορικές τηλεπικοινωνίες (που ως αντικείμενο και μάλιστα επιχειρησιακό δεν υφίσταται σε καμία διαστημική υπηρεσία άλλων χωρών ομολογουμένως)
– τεχνολογίες παρατήρησης της Γης
– διαστημική επιστήμη (ωστόσο αυτός ο άξονας είναι καθαρά ερευνητικός και υπάρχει το ΕΑΑ μεταξύ άλλων που τον υπηρετεί).
το σημείο ε, λογικά το κάνει ήδη το υφιστάμενο cluster όπως και η ΓΓΕΤ. Με αφορμή αυτό κρίνεται σκόπιμη η αποφυγή επικαλύψεων με τις περιοχές δραστηριοποίησης άλλων φορέων εκτός και αν πρόθεσή είναι ακριβώς η μεταφορά υφιστάμενων δράσεων στον νεοπαγή οργανισμό.