Στο άρθρο 14 του ν. 4538/2018 (Α΄ 85), τροποποιείται ο τίτλος, προστίθεται δεύτερο εδάφιο στην παρ. 3 και το άρθρο 14 διαμορφώνεται ως εξής:
«Άρθρο 14
Προγράμματα επιμόρφωσης υποψηφίων αναδόχων γονέων
1. Οι φορείς εποπτείας υποχρεούνται στη διενέργεια, αυτοτελώς ή από κοινού με άλλους επιστημονικούς φορείς, των προγραμμάτων επιμόρφωσης υποψήφιων αναδόχων γονέων. Οι ανωτέρω φορείς μπορούν, επίσης, να οργανώνουν και να εκτελούν προγράμματα συνεχιζόμενης εκπαίδευσης των αναδόχων γονέων στους οποίους έχει ήδη τοποθετηθεί ανήλικος, σύμφωνα με τον παρόντα.
2. Η εκπαίδευση γίνεται από εξειδικευμένους επιστήμονες που ορίζει ο φορέας, ιδίως νομικούς, ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων καθορίζεται το ύψος της αποζημίωσης των εκπαιδευτών, καθώς και τα απαιτούμενα προσόντα τους.
3. Μετά το πέρας των προγραμμάτων επιμόρφωσης εκδίδεται βεβαίωση παρακολούθησης αυτών από τον φορέα για να ολοκληρωθεί η εγγραφή στο Εθνικό Μητρώο Υποψηφίων Αναδόχων Γονέων της παραγράφου 1 του άρθρου 6. Από την υποχρέωση παρακολούθησης των προγραμμάτων επιμόρφωσης και έκδοσης της σχετικής βεβαίωσης εξαιρούνται οι υποψήφιοι για αναδοχή τέκνου συζύγου ή ετέρου μέρους συμφώνου συμβίωσης.
4. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, ύστερα από γνώμη του Ε.Σ.Αν.Υ., ορίζεται το περιεχόμενο των προγραμμάτων επιμόρφωσης, η χρονική διάρκεια, ο τόπος και τρόπος διεξαγωγής τους και κάθε άλλο θέμα σχετικό με την εφαρμογή της παρούσας».
Να προστεθεί στην παράγραφο 2: “Η εκπαίδευση γίνεται από εξειδικευμένους επιστήμονες που ορίζει ο φορέας, ιδίως νομικούς, ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς. Να ληφθεί μέριμνα για την προσθήκη ενότητας στο εκπαιδευτικό υλικό σχετική με τους ασυνόδευτους ανηλίκους, τις διαδικασίες ασύλου και οικογενειακής επανένωσης.»
Η επιμόρφωση των υποψηφίων αναδόχων γονέων δεν αποσκοπεί μόνο στην εξοικείωση με τα ζητήματα επικοινωνίας με τη βιολογική οικογένεια ώστε να δικαιολογεί εδώ την εξαίρεση από την υποχρέωση επιμόρφωσης του μέρους συμφώνου συμβίωσης όταν αναδεχόμενο είναι το τέκνο του συντρόφου ή το τέκνο του άλλου συζύγου.
Εξαιρέσεις από την επιμόρφωση υπαγορεύονται, φρονώ, από επείγοντες λόγους αποκατάστασης ενός παιδιού αλλά και εκεί θα πρέπει η επιμόρφωση να ακολουθεί την τοποθέτηση του παιδιού στην ανάδοχη φροντίδα και όχι από την ίδια τη δομή ή το σχήμα της ανάδοχης οικογένειας.
Συνεχής κατάρτιση και στήριξη για τους ανάδοχους γονείς κατά την διάρκεια της αναδοχής
Η πρόταση έχει 3 σκοπούς
1. Την επιμόρφωση και συνεχή κατάρτιση των ανάδοχων γονέων, βοηθώντας τους να εφαρμόζουν τη θεωρία καθώς τα θέματα προκύπτουν (in situ) αλλά και να μπορούν να καλύπτουν τις περίπλοκες ανάγκες των ανάδοχων παιδιών έχοντας καλύτερη κατανόηση των αναγκών τους.
2. Την ενδυνάμωση των δεξιοτήτων των ανάδοχων γονέων στον ρόλο του γονέα, στην στοχαστική διεργασία και στον αναστοχασμό. Παράλληλα, ενδυναμώνεται και η αυτοπεποίθηση και η αυτογνωσία.
3. Την ενίσχυση της συναισθηματικής ευημερίας των ανάδοχων γονέων μέσω της δημιουργίας ενός κοινωνικού δικτύου από ανάδοχους γονείς που ζουν στην ίδια γεωγραφική περιοχή.
Σύμφωνα με την επιστημονική βιβλιογραφία, η επιτυχής ένταξη μέσα στην ανάδοχη οικογένεια, η ευημερία και η ανάπτυξη σχέσεων αγάπης είναι υψίστης σημασίας για τα παιδιά που έχουν ζήσει τραύμα και δυσκολίες στον πρωταρχικό συναισθηματικό δεσμό (Αttachment; Bowlby, 1969).
Η πρόταση βασίζεται στο πλαίσιο του Emotional Warmth Parenting (Maginn & Cameron, 2008, 2011), το οποίο προσδιορίζει 5 βασικούς παράγοντες που υποστηρίζουν την θετική έκβαση της αναδοχής:
• Authoritative Parenting Style
• Attachment-Led Relationships
• Strength-Based Development
• Trauma-Informed Support
• Self-Management Encouragement and Explaining Challenging Behaviour
Η πρόταση περιλαμβάνει τακτικά εργαστήρια για αναδόχους γονείς, τα οποία θα χτίζουν πάνω στις γνώσεις των γονέων από το ‘Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα για Υποψήφιους Ανάδοχους Γονείς’ αλλά περιέχουν δύο βασικά στοιχεία:
• Εργαστήριο θεωρίας και πρακτικής εξάσκησης: Κάθε συνεδρία επικεντρώνεται σε μία θεματική ενότητα, η οποία συνδέεται με το αρχικό υλικό κατάρτισης και τις κύριες θεωρητικές προσεγγίσεις στο ‘Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα για Υποψήφιους Ανάδοχους Γονείς, αλλά ακολουθεί μια πιο εφαρμοσμένη και πρακτική προσέγγιση. Θα παρέχεται θεωρητικό υπόβαθρο και υλικό, και οι ανάδοχοι γονείς θα φεύγουν από το εργαστήριο με σαφή βήματα, δράσεις, δραστηριότητες και υλικό που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την υποστήριξη των ανάδοχων παιδιών στο σπίτι. Σαν ένα είδος πρωτοκόλλου που θα μπορούν να ακολουθούν με ασφάλεια.
• Στοχαστική διεργασία και αναστοχασμός μέσω συζήτησης επικεντρωμένης στην επίλυση θεμάτων και την αναγνώριση των δυνατοτήτων και πλεονεκτημάτων: Η συνεδρία καθοδηγείται από έναν εκπαιδευμένο διαμεσολαβητή (ψυχολόγο, κοινωνικό λειτουργό) και εστιάζεται στον ιδιαίτερο γονεικό ρόλο της αναδοχής μέσω στοχαστικής διεργασίας και αναστοχασμού (reflective practice and self-reflection). Ακολουθώντας ένα δομημένο ψυχολογικό πλαίσιο, κάποιος ανάδοχος γονιός μοιράζεται με την ομάδα μια δυσκολία που αντιμετωπίζει στην αναδοχή. Οι υπόλοιποι γονείς παίρνουν τον ρόλο στοχαστικής ομάδας (reflective team), και μέσω ερωτήσεων και δομημένων συζητήσεων η ομάδα επιλύει τα προβλήματα και κάνει προτάσεις για βήματα και στρατηγικές που μπορεί να δοκιμάσει ο ενδιαφερόμενος ανάδοχος γονέας.
Τα εργαστήρια θα πρέπει να διευθύνονται από διαμεσολαβητές (ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς) στους οποίους θα παρέχεται κλινική εποπτεία, στο πλαίσιο δομημένης ψυχολογικής προσέγγισης.
Γιατί οι γονείς που γίνονται ανάδοχοι στο παιδί του/της συντρόφου τους δεν χρειάζεται να επιμορφωθούν για να ξέρουν πώς θα συμπεριφερθούν στο παιδί; Αρκεί η συμβίωση με την/τον φυσικό γονιό του παιδιού να του δώσει τις γνώσεις που χρειάζεται για να συμπεριφερθεί σωστά ως γονιός; Άλλωστε, η δαπάνη επιμόρφωσης και αυτών των γονιών θα είναι ελάχιστα. Να απαλλειφθεί η εξαίρεση αυ΄τη από τη διάταξη