Αρχική Αναμόρφωση πλαισίου και διαδικασιών επιστροφών πολιτών τρίτων χωρών – Λοιπές ρυθμίσεις του Υπουργείου Μετανάστευσης και ΑσύλουΆρθρο 18 Κράτηση ανηλίκων και οικογενειών (Άρθρο 17 της Οδηγίας)

Άρθρο 18 Κράτηση ανηλίκων και οικογενειών (Άρθρο 17 της Οδηγίας)

  1. Οι ασυνόδευτοι ανήλικοι και οι οικογένειες με ανήλικους κρατούνται μόνο ως έσχατη λύση και για το ελάχιστο απαιτούμενο χρονικό διάστημα.
  2. Στις οικογένειες που κρατούνται σε αναμονή της απομάκρυνσής τους παρέχεται χωριστό κατάλυμα, με το οποίο εξασφαλίζεται επαρκής ιδιωτική ζωή.
  3. Οι υπό κράτηση ανήλικοι έχουν τη δυνατότητα να ασχολούνται με δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου, όπως δραστηριότητες παιχνιδιού και ψυχαγωγικές δραστηριότητες που αρμόζουν στην ηλικία τους και, ανάλογα με τη διάρκεια της παραμονής τους, έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση, σύμφωνα με το άρθρο 18 του Κώδικα Μετανάστευσης (ν. 5038/2023. Α’ 81).
  4. Στους ασυνόδευτους ανήλικους παρέχεται κατά το δυνατόν κατάλυμα σε ιδρύματα τα οποία διαθέτουν προσωπικό και εγκαταστάσεις που λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες προσώπων της ηλικίας τους.
  5. Τα βέλτιστα συμφέροντα του παιδιού λαμβάνονται πρωτίστως υπόψη κατά την κράτηση ανηλίκων σε αναμονή απομάκρυνσης.
Σχόλια
  • 4 Αυγούστου 2025, 16:55 | Αννα Οικονομάκη

    «Στις οικογένειες που κρατούνται σε αναμονή της απομάκρυνσής τους παρέχεται χωριστό κατάλυμα, με το οποίο εξασφαλίζεται επαρκής ιδιωτική ζωή.» Δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη σε όλο ο νομοθέτημα σχετικά με το πού, πώς και από ποιον θα δημιουργηθούν αυτά τα καταλύματα, ποιος θα τα διαχειρίζεται και ποιος θα τα εποπτεύει. Καμία ουσιαστική μνεία, όχι ευχολόγια και γενικότητες, σχετικά με την προστασία των ευάλωτων ομάδων (γυναίκες, ανήλικα παιδιά, ΑΜΕΑ, ηλικιωμένοι). Καμία αναφορά στον τρόπο με τον οποίο θα διασφαλίζεται η ασφάλεια, η υγιεινή και η ιδιωτικότητα των οικογενειών και των ασυνόδευτων ανηλίκων. Η ρύθμιση αυτή είναι επικίνδυνη και παραπέμπει δυστυχώς στη νόμιμη δημιουργία και λειτουργία «γκέτο» όπου θα οδηγούνται οι προς απομάκρυνση αλλοδαποί και οι οικογένειές τους.

  • 31 Ιουλίου 2025, 09:10 | international Rescue Committee (IRC) Hellas

    H κράτηση των ανηλίκων δεν μπορεί ποτέ να εξυπηρετεί το βέλτιστο συμφέρον τους και θα πρέπει να καταργηθεί συνολικά. Επιλέγεται μόνο κατ’ εξαίρεση και ως έσχατο μέτρο, εφόσον έχει εξαντληθεί η αναζήτηση όλων των εναλλακτικών της κράτησης μέτρων από το ελληνικό κράτος. Σε αυτήν την περίπτωση, προτείνονται οι παρακάτω αναδιατυπώσεις:

    1. Οι ασυνόδευτοι ανήλικοι και οι οικογένειες με ανήλικους κρατούνται μόνο ως έσχατη λύση, μόνο εφόσον δεν μπορούν να εφαρμοστούν άλλα λιγότερα επαχθή μέτρα και εναλλακτικές λύσεις έναντι της κράτησης και για το ελάχιστο απαιτούμενο χρονικό διάστημα, ήτοι 2 μήνες, λαμβάνοντας υπόψιν το βέλτιστο συμφέρον τους.
    3. Οι αρχές παρέχουν στους κρατούμενους ανηλίκους τη δυνατότητα να ασχολούνται με δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου, όπως δραστηριότητες παιχνιδιού και ψυχαγωγικές δραστηριότητες που αρμόζουν στην ηλικία τους και, ανάλογα με τη διάρκεια της παραμονής τους να έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση, σύμφωνα με το άρθρο 18 του Κώδικα Μετανάστευσης (ν. 5038/2023. Α’ 81)
    4. Στους ασυνόδευτους ανήλικους παρέχεται κατά το δυνατόν κατάλυμα σε ιδρύματα ή σε Κέντρα Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων τα οποία διαθέτουν προσωπικό και εγκαταστάσεις που λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες προσώπων της ηλικίας τους.

  • 30 Ιουλίου 2025, 15:04 | Δίκτυο Συνηγορίας για τα Δικαιώματα του Παιδιού (CRAN)

    Το Δίκτυο Συνηγορίας για τα Δικαιώματα του Παιδιού (Child Rights Advocacy Network – CRAN), και οι οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών που το συναπαρτίζουν έχουν ως στόχο την προάσπιση των δικαιωμάτων των παιδιών και δη των πιο ευάλωτων από αυτά. Για το λόγο αυτό και με σκοπό τη εξυπηρέτηση του βέλτιστου συμφέροντος των παιδιών οι συνυπογράφουσες 13 οργανώσεις 1.Better Days Greece, 2.Changemakers Lab, 3.Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού, 4.Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, 5.Human Rights Legal Project, 6.INTERSOS Hellas, 7.International Rescue Committee (IRC) Hellas, 8.Open Cultural Center, 9.Safe Passage International Greece, 10. SolidarityNow, 11.Σχεδία – Κέντρο Παιδαγωγικής και Καλλιτεχνικής Επιμόρφωσης, 12.Terre des Hommes Hellas, 13.The HOME Project θεωρούμε ότι πρέπει να ληφθούν υπόψιν όσα αναφέρονται στο Γενικό Σχόλιο 6 της Επιτροπής του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού (https://www.refworld.org/legal/general/crc/2005/en/38046στις παραγράφους 61 και 63, καθώς και στις κατευθυντήριες οδηγίες της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) σελ. 34-37, παράγραφοι 51-57 (Guidelines on the Applicable Criteria and Standards relating to the Detention of Asylum-Seekers and Alternatives to Detention | Refworld). Ακόμα, ο Ειδικός Εισηγητής του ΟΗΕ για τα Βασανιστήρια στη θεματική αναφορά για τα βασανιστήρια και την κακομεταχείριση παιδιών που στερούνται της ελευθερίας τους, (A/HRC/28/68) https://docs.un.org/en/A/HRC/28/68 , στην παρ. 80 αναφέρει ότι “Στο πλαίσιο της επιβολής διοικητικής κράτησης, είναι πλέον σαφές ότι η αποστέρηση ελευθερίας παιδιών με βάση το δικό τους νομικό καθεστώς ή αυτό των γονιών τους δεν είναι ποτέ στο βέλτιστο συμφέρον του παιδιού, υπερβαίνει τα όρια του αναγκαίου, καθίσταται κατάφωρα δυσανάλογη και μπορεί να αποτελεί σκληρή, απάνθρωπη ή ταπεινωτική μεταχείριση παιδιών με μεταναστευτικό υπόβαθρο […] “.

    Ενόψει του ότι η κράτηση των ανηλίκων δεν μπορεί ποτέ να εξυπηρετεί το βέλτιστο συμφέρον τους αυτή θα πρέπει να καταργηθεί συνολικά, λαμβάνοντας ιδίως υπόψιν τις πρόσφατες καταδικαστικές αποφάσεις του ΕΔΔΑ κατά της Ελλάδας για το θέμα (Μ.Υ. και λοιποί κατά Ελλάδας, αριθμ. πρ. 51980/19 και 5 ακόμη υποθέσεις και A.I. και λοιποί κατά Ελλάδας, αριθμ. πρ. 11588/20 και δύο ακόμη υποθέσεις ), καθώς και τη σχετική νομολογία του ΔΕΕ (ενδ. FMS, 2020). Αν παρόλα αυτά παραμείνει η πρόβλεψη, αυτή είναι απαραίτητο να αναδιατυπωθεί ως εξής:

    «1. Οι ασυνόδευτοι ανήλικοι και οι οικογένειες με ανήλικους κρατούνται μόνο ως έσχατη λύση, μόνο εφόσον δεν μπορούν να εφαρμοστούν άλλα λιγότερα επαχθή μέτρα και εναλλακτικές λύσεις έναντι της κράτησης και για το ελάχιστο απαιτούμενο χρονικό διάστημα, λαμβάνοντας υπόψιν το βέλτιστο συμφέρον τους.»

    Για την δε παρ. 3 «3. Στους υπό κράτηση ανήλικους παρέχεται από τις αρχές η δυνατότητα να ασχολούνται με δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου, όπως δραστηριότητες παιχνιδιού και ψυχαγωγικές δραστηριότητες που αρμόζουν στην ηλικία τους και, ανάλογα με τη διάρκεια της παραμονής τους και να έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση, σύμφωνα με το άρθρο 18 του Κώδικα Μετανάστευσης (ν. 5038/2023. Α’ 81).» και για την επόμενη παράγραφο ως εξής:

    «4. Στους ασυνόδευτους ανήλικους παρέχεται κατά το δυνατόν κατάλυμα σε ιδρύματα ή σε Κέντρα Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων τα οποία διαθέτουν προσωπικό και εγκαταστάσεις που λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες προσώπων της ηλικίας τους.»

  • 29 Ιουλίου 2025, 16:23 | The HOME Project

    Η παρ.3 πρέπει να αναδιατυπωθεί ως εξής «Το κράτος υποχρεούται να παρέχει δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου, στους υπό κράτηση ανήλικους».

  • 29 Ιουλίου 2025, 15:47 | SolidarityNow

    Με δεδομένο ότι η αποστέρηση της ελευθερίας των παιδιών, στo πλαίσιo της διοικητικής κράτησης, δεν μπορεί ποτέ να εξυπηρετεί το βέλτιστο συμφέρον των παιδιών, σύμφωνα με πάγια νομολογία των ευρωπαϊκών δικαστηρίων, κρίνουμε σκόπιμο να διευκρινιστεί ποιο είναι το «ελάχιστο απαιτούμενο διάστημα» της κράτησης. Κατόπιν προτείνουμε την εξής αναδιατύπωση:
    «1. Οι ασυνόδευτοι ανήλικοι και οι οικογένειες με ανήλικους κρατούνται μόνο ως έσχατη λύση, μόνο εφόσον δεν μπορούν να εφαρμοστούν άλλα λιγότερα επαχθή μέτρα και εναλλακτικές λύσεις έναντι της κράτησης και για το ελάχιστο απαιτούμενο χρονικό διάστημα, λαμβάνοντας υπόψιν το βέλτιστο συμφέρον τους.

    3. Στους υπό κράτηση ανήλικους παρέχεται από τις αρχές η δυνατότητα να ασχολούνται με δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου, όπως δραστηριότητες παιχνιδιού και ψυχαγωγικές δραστηριότητες που αρμόζουν στην ηλικία τους και, ανάλογα με τη διάρκεια της παραμονής τους και να έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση, σύμφωνα με το άρθρο 18 του Κώδικα Μετανάστευσης (ν. 5038/2023. Α’ 81).

    4. Στους ασυνόδευτους ανήλικους παρέχεται κατά το δυνατόν κατάλυμα σε ιδρύματα ή σε Κέντρα Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων τα οποία διαθέτουν προσωπικό και εγκαταστάσεις που λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες προσώπων της ηλικίας τους”.

  • 29 Ιουλίου 2025, 13:07 | Terre des hommes Hellas

    Το Γενικό Σχολιο υπ’ άριθμ. 6 της Επιτροπής του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού αναφέρει οτι “Κατ’ εφαρμογή του άρθρου 37 της Σύμβασης και της αρχής του μείζονος συμφέροντος του παιδιού κατ’ αρχήν δεν πρέπει να κρατούνται τα ασυνόδευτα ή τα χωρισμένα από την οικογένειά τους παιδιά”. Δεδομένου οτι η κράτηση των ανηλίκων δεν μπορεί ποτέ να εξυπηρετεί το βέλτιστο συμφέρον τους, όπως αποδεικνύεται από τη διεθνή βιβλιογραφία, αλλά και από την σχετική έκθεση του Ειδικού Εισηγητή του ΟΗΕ για τα βασανιστήρια και την κακομεταχείριση παιδιών που στερούνται της ελευθερίας τους, καθώς και του οτι το ελάχιστο απαιτούμενο χρονικό διάστημα θα πρέπει να είναι ορισμένο εκ του νόμου προτείνουμε η παράγραφος 1 θα πρέπει να αναδιατυπωθεί ως εξής:

    Οι ασυνόδευτοι ανήλικοι και οι οικογένειες με ανήλικους κρατούνται μόνο ως έσχατη λύση, μόνο εφόσον δεν μπορούν να εφαρμοστούν άλλα λιγότερο επαχθή και εναλλακτικά της κράτησης μέτρα, όπως ενδεικτικά παραμονή σε άλλου τύπου δομές, και για το ελάχιστο απαιτούμενο χρονικό διάστημα ήτοι όχι περισσότερο από 6 μήνες λαμβάνοντας υπόψιν το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού.

    Η εξασφάλιση της πρόσβασης στην εκπαίδευση και του δικαιώματος στο παιχνίδι και σε άλλες πολιτιστικές δραστηριότητες για όλα τα παιδιά που διαμένουν στην Ελλάδα είναι υποχρέωση της πολιτείας σύμφωνα με την Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού του ΟΗΕ. Επομένως προτείνουμε την αναδιατύπωση της παραγράφου 3 ως εξής:

    Οι αρχές οφείλουν να παρέχουν στους υπό κράτηση ανήλικους τη δυνατότητα να ασχολούνται με δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου, όπως δραστηριότητες παιχνιδιού και ψυχαγωγικές δραστηριότητες που αρμόζουν στην ηλικία τους και, ανάλογα με τη διάρκεια της παραμονής τους και να έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση, σύμφωνα με το άρθρο 18 του Κώδικα Μετανάστευσης (ν. 5038/2023. Α’ 81).

    Τέλος, με γνώμονα το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού και τις πρόσφατες καταδικαστικές αποφάσεις του ΕΔΔΑ κατά της Ελλάδας (ενδεικτικά αναφέρουμε Μ.Υ. και λοιποί κατά Ελλάδας, αριθμ. πρ. 51980/19, A.I. και λοιποί κατά Ελλάδας, αρ. πρ. 11588/20), προτείνουμε την αναδιατύπωση της παραγράφου 4 ως εξής:

    4.Στους ασυνόδευτους ανήλικους παρέχεται κατά το δυνατόν κατάλυμα σε ιδρύματα ή σε Κέντρα Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων τα οποία διαθέτουν προσωπικό και εγκαταστάσεις που λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες προσώπων της ηλικίας τους.

  • 24 Ιουλίου 2025, 17:00 | Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού

    Σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο Γενικό Σχόλιο 6 της Επιτροπής του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού (https://www.refworld.org/legal/general/crc/2005/en/38046, παρ. 61.) : «61. Κατ’ εφαρμογή του άρθρου 37 της Σύμβασης και της αρχής του μείζονος συμφέροντος του παιδιού κατ’ αρχήν δεν πρέπει να κρατούνται τα ασυνόδευτα ή τα χωρισμένα από την οικογένειά τους παιδιά. Δεν δικαιολογείται η κράτηση που στηρίζεται στην προσωπική κατάσταση του παιδιού ως ασυνόδευτου ή χωρισμένου από την οικογένειά του ή μετανάστη ή στο καθεστώς διαμονής. Όταν κατ’ εξαίρεση δικαιολογείται η κράτηση για άλλους λόγους, επιβάλλεται να πληρούνται οι προϋποθέσεις της διάταξης της παραγράφου (β) του άρθρου 37 της Σύμβασης σύμφωνα με την οποία η κράτηση πρέπει είναι σύμφωνη με τη νομοθεσία της ενδιαφερόμενης χώρας και να διατάσσεται ως έσχατο μέτρο και για το συντομότερο δυνατό χρονικό διάστημα. Κατά συνέπεια, πρέπει να καταβάλλεται κάθε προσπάθεια, συμπεριλαμβανομένης της επιτάχυνσης των σχετικών διαδικασιών, για την άμεση απόλυση των ασυνόδευτων ή των χωρισμένων από την οικογένειά τους παιδιών και για την τοποθέτησή τους σε άλλες μορφές στέγασης».

    Περαιτέρω, όπως αναφέρει η Επιτροπή του ΟΗΕ στο Γενικό Σχόλιο 6, (https://www.refworld.org/legal/general/crc/2005/en/38046, παρ. 63 : ….«Η προεξέχουσα προσέγγιση σε παρόμοιες περιπτώσεις πρέπει να είναι «φροντίδα» και όχι «κράτηση». Οι χώροι κράτησης δεν πρέπει να βρίσκονται σε απομονωμένες περιοχές όπου δεν υπάρχουν κατάλληλοι πολιτισμικά κοινοτικοί πόροι και είναι αδύνατη η πρόσβαση σε νομική συνδρομή. Τα παιδιά πρέπει να έχουν την ευκαιρία να επικοινωνούν τακτικά και να δέχονται επισκέψεις φίλων, συγγενών, θρησκευτικών, κοινωνικών και νομικών συμβούλων και του κηδεμόνα τους. Επίσης πρέπει να τους παρέχεται η δυνατότητα να δέχονται ό,τι χρειάζονται καθώς και την κατάλληλη ιατρική θεραπεία και ψυχολογική συμβουλευτική, όταν είναι αναγκαίο. Κατά την κράτηση, τα παιδιά έχουν δικαίωμα στην εκπαίδευση η οποία σε ιδανικές συνθήκες πρέπει να παρέχεται εκτός των χώρων κράτησης προκειμένου να διευκολυνθεί η συνέχιση της εκπαίδευσής τους όταν απολυθούν. Επίσης έχουν δικαίωμα στη ψυχαγωγία και στο παιγνίδι κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 31 της Σύμβασης. Προκειμένου να διασφαλιστούν τα δικαιώματα της παραγράφου (δ) του άρθρου 37 της Σύμβασης στα ασυνόδευτα ή στα χωρισμένα από την οικογένειά τους παιδιά που στερούνται την προσωπική τους ελευθερία επιβάλλεται να διασφαλίζεται άμεση και ελεύθερη πρόσβαση σε νομικό σύμβουλο και σε κάθε άλλη αναγκαία βοήθεια, συμπεριλαμβανομένου του διορισμού νομικού συμπαραστάτη».

    Επιπλέον, σύμφωνα με το Κοινό γενικό σχόλιο αρ. 4 (2017) της Επιτροπής του ΟΗΕ για την Προστασία των Δικαιωμάτων όλων των Μεταναστών Εργαζομένων και των Μελών της Οικογένειάς τους και αρ. 23 (2017) της Επιτροπής του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού σχετικά με τις υποχρεώσεις των Κρατών αναφορικά με τα δικαιώματα των παιδιών στο πλαίσιο της διεθνούς μετανάστευσης στις χώρες καταγωγής, διέλευσης, προορισμού και επιστροφής, https://www.refworld.org/legal/general/cmw/2017/en/119567, παρ. 5: «Οποιαδήποτε μορφή διοικητικής κράτησης παιδιού θα πρέπει να απαγορεύεται από τον νόμο και αυτή η απαγόρευση θα πρέπει να εφαρμόζεται πλήρως στην πράξη.»

    Ο Ειδικός Εισηγητής του ΟΗΕ για τα Βασανιστήρια στη θεματική αναφορά για τα βασανιστήρια και την κακομεταχείριση παιδιών που στερούνται της ελευθερίας τους, (A/HRC/28/68) https://docs.un.org/en/A/HRC/28/68, στην παρ. 80 αναφέρει ότι “Στο πλαίσιο της επιβολής διοικητικής κράτησης, είναι πλέον σαφές ότι η αποστέρηση ελευθερίας παιδιών με βάση το δικό τους νομικό καθεστώς ή αυτό των γονιών τους δεν είναι ποτέ στο βέλτιστο συμφέρον του παιδιού, υπερβαίνει τα όρια του αναγκαίου, καθίσταται κατάφωρα δυσανάλογη και μπορεί να αποτελεί σκληρή, απάνθρωπη ή ταπεινωτική μεταχείριση παιδιών με μεταναστευτικό υπόβαθρο […] “.

    Παράλληλα σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) σελ. 36, παρ. 56 (Guidelines on the Applicable Criteria and Standards relating to the Detention of Asylum-Seekers and Alternatives to Detention | Refworld) : «Κατά κανόνα, τα ασυνόδευτα ή τα παιδιά που έχουν χωριστεί από τους γονείς τους δεν θα πρέπει να κρατούνται», ενώ τα αναφερόμενα και στο Γενικό Σχόλιο 6 της Επιτροπής του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού επαναλαμβάνονται στις κατευθυντήριες οδηγίες της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) σελ. 34-37 (παρ. 51-57).

    Τέλος, σε καμία περίπτωση η κράτηση παιδιών ακόμη και ως έσχατο μέτρο δεν μπορεί να ακολουθήσει το χρονικό όριο που αναφέρεται στο άρθρο 16 για τα όρια κράτησης ενηλίκων.

    Ενόψει των ανωτέρω γίνεται αντιληπτό ότι με βάση των βέλτιστο συμφέρον του παιδιού και τη ΣΔΠ η κράτηση πρέπει να αποφεύγεται και να επιλέγεται μόνο κατ’ εξαίρεση και ως έσχατο μέτρο, εφόσον έχει εξαντληθεί η αναζήτηση όλων τα εναλλακτικά της κράτησης μέτρων από το ελληνικό κράτος, σύμφωνα και με την αρχή της αναλογικότητας. Ενδεχόμενη λύση και εναλλακτική για τα ασυνόδευτα παιδιά θα μπορούσε να είναι η διαμονή τους σε ΚΦΑΑ.

  • 19 Ιουλίου 2025, 08:55 | ΣΤΑΜΑΤΗΣ

    Πως διαπιστωνεται η ηλικια του ανήλικου? οτι δηλώσει αυτος??

Σχόλια