1. Στον Υπουργό Επικρατείας με αρμοδιότητα τη συνοχή του κυβερνητικού έργου ανατίθεται η παρακολούθηση όλων των θεμάτων που αφορούν στα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες. Με Απόφαση του Πρωθυπουργού και εφόσον δεν υπάρχει Υπουργός Επικρατείας με αρμοδιότητα τη συνοχή του κυβερνητικού έργου δύναται η αρμοδιότητα αυτή να ανατίθεται σε άλλον Υπουργό.
2. Στην αρμοδιότητα του Υπουργού Επικρατείας της παραγράφου 1 ανήκει ειδικότερα ο συντονισμός των αρμόδιων Υπουργείων για τη χάραξη και την εφαρμογή δημόσιων πολιτικών που προάγουν τα δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες και η συνεργασία με το Κεντρικό Σημείο Αναφοράς του άρθρου 12. Περαιτέρω στην αρμοδιότητα του Υπουργού Επικρατείας ανήκει ο συντονισμός και η παρακολούθηση του έργου των συναρμόδιων Υπουργείων για την εφαρμογή της Σύμβασης και στον ιδιωτικό τομέα.
3. Ο Υπουργός Επικρατείας της παραγράφου 1 ορίζεται ως Συντονιστικός Μηχανισμός κατά τα προβλεπόμενα στην παράγραφο 1 του άρθρου 33 της Σύμβασης και αναλαμβάνει τις αρμοδιότητες που καθορίζονται από τη Σύμβαση και το Πρωτόκολλο σε σχέση με την παρακολούθηση εφαρμογής της Σύμβασης και των σχετικών με τον παρόντα νόμο δράσεων.
4. Με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου κατόπιν πρότασης του Υπουργού Επικρατείας της παραγράφου 1 δύναται να συνιστώνται στο γραφείο του ως άνω Υπουργού μέχρι δύο (2) θέσεις μετακλητών διοικητικών υπαλλήλων ή ειδικών συνεργατών εξειδικευμένων σε θέματα Αναπηρίας.
Στο Συντονιστικό Μηχανισμό θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η Δημόσια Ψυχική Υγεία στην Ελλάδα αποτελεί ένα σύστημα το οποίο περιλαμβάνει εξίσου δομές ΝΠΔΔ αλλά και δομές που διαχειρίζονται τα ΝΠΙΔ που παρέχουν συστηματικά δωρεάν υπηρεσίες με την εποπτεία της Δ/νσης Ψυχικής Υγείας του ΥΥΚΑ στην Ελλάδα τις τελευταίες δεκαετίες. Τέτοιες δομές είναι τα Κέντρα Ημέρας για άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας, Κέντρα Ημέρας για άτομα με άνοια, οι Στεγαστικές δομές (Ξενώνες, Οικοτροφεία, Προστατευμένα Διαμερίσματα), οι Κινητές Μονάδες Ψυχικής Υγείας κ.λπ.
Το Δίκτυο ΑΡΓΩ αποτελεί την Ομοσπονδία των Φορέων Ψυχικής Υγείας και θα πρέπει να εκπροσωπείται κατά το συντονισμό και εφαρμογή οποιαδήποτε δράσης περιλαμβάνει τα ανθρώπινα δικαιώματα και την αναπηρία.
Επίσης, έχει ιδιαίτερη σημασία να συμπεριληφθούν στους φορείς διαβούλευσης και οι Σύλλογοι Ληπτών και Οικογενειών στην ψυχική υγεία που αριθμούν περισσότερες από 2000 οικογένειες σε όλη την Ελλάδα ενώ παρέχουν σημαντική υποστήριξη στην κοινότητα και συντονίζονται από την Πανελλήνια Ομοσπονδία ΣΟΨΥ (ΠΟΣΟΨΥ). Τέλος, καθώς αποτελεί ουσιαστικό δικαίωμα η πρόσβαση στην εργασία, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι Κοινωνικοί Συνεταιρισμοί Περιορισμένης Ευθύνης (Κοι.Σ.Π.Ε.) και η Πανελλήνια Ομοσπονδία των Κοι.Σ.Π.Ε. (ΠΟΚΟΙΣΠΕ) που επιτρέπει σε άτομα με ψυχοκοινωνικά προβλήματα να εργαστούν με την κατάλληλη υποστήριξη.
Ακόμη, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη τα άτομα με αναπηρία που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικά ομάδες όπως είναι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες ή τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας. Συχνά, η προσβασιμότητα των δημόσιων υπηρεσιών δεν είναι αυτονόητη για κάποιον που εντάσσεται στις παραπάνω ομάδες και θα πρέπει να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα και να συμπεριλαμβάνεται ρητά η καθολική πρόσβαση όλων των ατόμων με αναπηρία στις διαθέσιμες υπηρεσίες υγείας και ψυχικής υγείας.
Θα πρέπει τέλος, να έχουμε υπόψη ότι όπως αναφέρει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας «Οι ψυχικές διαταραχές ευθύνονται για το 12% περίπου της παγκόσμιας επιβάρυνσης της υγείας από νόσους. Η επιβάρυνση που προκαλούν οι ψυχικές διαταραχές μεγιστοποιείται μεταξύ των νεαρών ενηλίκων, του πλέον παραγωγικού τμήματος του πληθυσμού». Αντιλαμβανόμαστε ότι το κόστος της ψυχικής υγείας είναι πολύπλευρο ενώ η αναπηρία που επιφέρει, επιβαρύνει το άτομο σημαντικά κατά τη διάρκεια της ζωής του και καθιστά ακόμα πιο επιτακτική την ανάγκη να υποστηριχθούν τα άτομα με ψυχική αναπηρία και οι οικογένειές τους ώστε να μπορούν να απολαμβάνουν τα ανθρώπινα δικαιώματα σε ίση βάση με τους υπόλοιπους πολίτες όπως προβλέπει η Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία.
10.Η παρ. 2 του άρθρου 11 «Αρμοδιότητα για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες – Συντονιστικός Μηχανισμός στην Κυβέρνηση» να συμπληρωθεί ως ακολούθως:
«2. Στην αρμοδιότητα του Υπουργού Επικρατείας της παραγράφου 1 ανήκει ειδικότερα ο συντονισμός των αρμόδιων Υπουργείων για τη χάραξη και την εφαρμογή δημόσιων πολιτικών που προάγουν τα δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες και η συνεργασία με το Κεντρικό Σημείο Αναφοράς του άρθρου 12. Περαιτέρω στην αρμοδιότητα του Υπουργού Επικρατείας ανήκει ο συντονισμός και η παρακολούθηση του έργου των συναρμόδιων Υπουργείων για την εφαρμογή της Σύμβασης και στον ιδιωτικό τομέα. Ο Υπουργός Επικρατείας ως Συντονιστικός Μηχανισμός καταρτίζει, εντός έξι (6) μηνών από τη θέση σε ισχύ του παρόντος νόμου, σε συνεργασία με το Κεντρικό Σημείο Αναφοράς του άρθρου 12 και τα Επιμέρους Σημεία Αναφοράς των άρθρων 13 και 14, εθνικό πρόγραμμα εναρμόνισης του εσωτερικού εθνικού δικαίου με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες και το Προαιρετικό Πρωτόκολλο που τη συνοδεύει».
Συντονιστικός Μηχανισμός στην Κυβέρνηση για την εφαρμογή της Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (ΣΔΑΑ):
Ένα βασικό ερώτημα είναι το «Πώς θα διασφαλίζεται η επικοινωνία του Συντονιστικού Μηχανισμού στην Κυβέρνηση με τη Διεθνή Συντονιστική Επιτροπή στην οποία συμμετέχουν εκπρόσωποι των χωρών που έχουν κυρώσει τη ΣΔΑΑ;»
Η DIA γράφοντας σχετικά με τη ΣΔΑΑ τονίζει τη σημασία να μην εκλαμβάνεται η άνοια ως αρμοδιότητα ενός μόνο Υπουργείου και κυρίως του Υγείας αλλά να συμπεριλαμβάνονται όλα τα αρμόδια Υπουργεία, Διευθύνσεις και Τμήματα συμπεριλαμβάνοντας ανάγκες κοινωνικής πολιτικής, στέγασης, προστασίας και ασφάλειας, μεταφοράς, ενημέρωσης και δικαιοσύνης ώστε τα άτομα με άνοια να έχουν πρόσβαση σε όλο το φάσμα των υποστηρικτικών λύσεων και υπηρεσιών που παρέχονται στους συμπολίτες τους.
Η πρόταση επί του συγκεκριμένου σχεδίου νόμου θα ήταν ο Συντονιστικός Μηχανισμός να μην περιοριστεί στο Υπουργείο Επικρατείας και το ρόλο του Συνηγόρου του Πολίτη ως Ανεξάρτητης Αρχής, αλλά να σχηματιστεί πολυκλαδική Επιτροπή στην οποία να συμμετέχει εκπρόσωπος από το Εθνικό Παρατηρητήριο για την άνοια αλλά και από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Νόσου Alzheimer. Η συγκεκριμένη επιτροπή μπορεί να λειτουργεί υπό την αιγίδα του Επικρατείας και θα έχει ευθύνες που θα αφορούν και επί μέρους θέματα των υπουργείων (π.χ. Υγείας, Μεταφορών κ.λπ.). Βασική επιδίωξη της ΣΔΑΑ είναι η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία και η ουσιαστική συμμετοχή τους. Με την κύρωση του Προαιρετικού Πρωτοκόλλου στη ΣΔΑΑ η Ελλάδα έχει αναγνωρίσει την Αρμοδιότητα της Επιτροπής για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες «να δέχεται και να εξετάζει αναφορές από ή και για λογαριασμό ατόμων ή ομάδων ατόμων που υπάγονται στη δικαιοδοσία του και που ισχυρίζονται ότι είναι θύματα παραβίασης των διατάξεων της Σύμβασης από το Συμβαλλόμενο Κράτος». Αυτό ενδυναμώνει το ρόλο των ατόμων με άνοια και των φροντιστών τους και θα πρέπει με τη λογική της ισότιμης συμμετοχής να συμμετέχει και στον εθνικό σχεδιασμό, στο συντονιστικό σχηματισμό και τη συνεργασία με το Κεντρικό και τα Επιμέρους Σημεία Αναφοράς εκπρόσωπος τόσο του Εθνικού Παρατηρητηρίου για την Άνοια όσο και της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Νόσου Alzheimer.
Διεθνείς κατευθύνσεις για την Άνοια και τη ΣΔΑΑ:
Οι στόχοι της DIA σχετικά με τη ΣΔΑΑ στους οποίους συνηγορεί η Εταιρεία Alzheimer Αθηνών είναι:
– Να χρησιμοποιηθεί η ΣΔΑΑ για να διασφαλιστεί η αναγνώριση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ατόμων με άνοια – σε διεθνές, εθνικό και τοπικό επίπεδο.
– Να διασφαλιστεί η εφαρμογή της ΣΔΑΑ συμπεριλαμβάνοντας τα άτομα με άνοια σε προχωρημένο στάδιο στα άτομα με αναπηρία.
– Νέες πολιτικές και σχεδιασμός για τα άτομα με άνοια να γίνει με βάση τις αρχές της ΣΔΑΑ και τα άρθρα της Σύμβασης.
– Να αναπτυχθούν δράσεις ευαισθητοποίησης, να καλλιεργηθεί η δέσμευση και η ικανότητα συνηγόρων ανάμεσα στα άτομα με άνοια και τους φροντιστές τους αλλά και στους οργανισμούς για τα άτομα με άνοια με βάση τη ΣΔΑΑ ως εργαλείο αλλαγής.
– Να ενθαρρυνθούν και να υποβληθούν στην Επιτροπή της ΣΔΑΑ προτάσεις για να διασφαλιστούν τα δικαιώματα των ατόμων με άνοια στις παρατηρήσεις της Επιτροπής και στις σχέσεις με άλλους φορείς του ΟΗΕ και διεθνών οργανισμών με βάση τους στόχους που έχουν τεθεί από τον ΟΗΕ 2016-2030.
Διεθνή Κείμενα μη νομικά δεσμευτικό χαρακτήρα που αφορούν άμεσα και στην άνοια στην ίδια κατεύθυνση είναι τα παρακάτω:
World Health Organization global action plan on the public health response to dementia 2017-2025 (http://www.who.int/mental_health/neurology/dementia/zero_draft_dementia_action_plan_5_09_16.pdf)
UN Sustainable Development Goals 2016-2030 (https://sustainabledevelopment.un.org/)
ΟΡΘΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ
ΣΧΟΛΙΟ ΕΠΙ ΑΡΘΡΟΥ 11
Τα ζητήματα της αναπηρίας διαχέονται σε όλο το φάσμα της κοινωνικής και πολιτικής ζωής της Χώρας και δεν αποτελούν πεδίο ευθύνης μόνο δύο ή τριών Υπουργείων.
Ως εκ τούτου οι πολιτικές για την αναπηρία πρέπει να περιλαμβάνονται στα βασικότερα νομοσχέδια κάθε Υπουργείου, έτσι ώστε να καλύπτουν τις ανάγκες των αναπήρων για εκπαίδευση, κατάρτιση, επαγγελματική αποκατάσταση, πρόνοια, συνταξιοδότηση, υγεία, προσβασιμότητα στο φυσικό και δομημένο περιβάλλον, την πληροφορία και τα προϊόντα, τον πολιτισμό, τον αθλητισμό κλπ.
Προκύπτει συνεπώς η ανάγκη ενός κεντρικού σχεδιασμού και συντονισμού των πολιτικών για την αναπηρία. Θεωρώ ότι είναι πια ώριμη η ιδέα της δημιουργίας Γραμματείας ή Γραφείου για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους που θα συντονίζει όλες αυτές τις πολιτικές της κυβέρνησης .
Οργανωτικά πιστεύω ότι η Γραμματεία ή το Γραφείο Αναπηρίας θα πρέπει να ενταχθεί στη γενική γραμματεία Πρωθυπουργού και όχι στο Υπουργό Επικρατείας με όλες τις αρμοδιότητες που προβλέπει το άρθρο 11.
Αυτό θα αποτελέσει τομή και ουσιαστική ειδοποιό διαφορά από τις κυβερνήσεις του παρελθόντος ανοίγοντας και στη χώρα μας το δρόμο σε πολιτικές για την αναπηρία στο πλαίσιο του κοινωνικού μοντέλου που κυριαρχεί εδώ και χρόνια στον ανεπτυγμένο κόσμο. ΣΒΑΡΝΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΘΕΝΤΩΝ ΕΚ ΝΕΦΡΟΥ
ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΠΙ ΑΡΘΡΟΥ 11
Τα ζητήματα της αναπηρίας διαχέονται σε όλο το φάσμα της κοινωνικής και πολιτικής ζωής της Χώρας και δεν αποτελούν πεδίο ευθύνης μόνο δύο ή τριών Υπουργείων.
Ως εκ τούτου οι πολιτικές για την αναπηρία πρέπει να περιλαμβάνονται στα βασικότερα νομοσχέδια κάθε Υπουργείου, έτσι ώστε να καλύπτουν τις ανάγκες των αναπήρων για εκπαίδευση, κατάρτιση, επαγγελματική αποκατάσταση, πρόνοια, συνταξιοδότηση, υγεία, προσβασιμότητα στο φυσικό και δομημένο περιβάλλον, την πληροφορία και τα προϊόντα, τον πολιτισμό, τον αθλητισμό κλπ.
Προκύπτει συνεπώς η ανάγκη ενός κεντρικού σχεδιασμού και συντονισμού των πολιτικών για την αναπηρία. Θεωρώ ότι είναι πια ώριμη η ιδέα της δημιουργίας Γραμματείας ή Γραφείου για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους που θα συντονίζει όλες αυτές τις πολιτικές της κυβέρνησης .
Οργανωτικά πιστεύω ότι η Γραμματεία ή το Γραφείο Αναπηρίας θα πρέπει να ενταχθεί στη γενική γραμματεία Πρωθυπουργού και όχι στο Υπουργό Επικρατείας με όλες τις αρμοδιότητες που προβλέπει το άρθρο 11.
Αυτό θα αποτελέσει τομή και ουσιαστική ειδοποιό διαφορά από τις κυβερνήσεις του παρελθόντος ανοίγοντας και στη χώρα μας το δρόμο σε πολιτικές για την αναπηρία στο πλαίσιο του κοινωνικού μοντέλου που κυριαρχεί εδώ και χρόνια στον ανεπτυγμένο κόσμο.
ΣΒΑΡΝΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ
ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΘΕΝΤΩΝ ΕΚ ΝΕΦΡΟΥ
Το άρθρο 11 προτείνουμε να τροποποιηθεί ως εξής:
Σύσταση Γραφείου για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες
1. Στη Γενική Γραμματεία Πρωθυπουργού συνιστάται Γραφείο για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες.
2. Στην αρμοδιότητα του Γραφείου για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες ανήκει ο συντονισμός των αρμόδιων Υπουργείων για τη χάραξη και την εφαρμογή δημόσιων πολιτικών που προάγουν τα δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, η συνεργασία με το Νομικό Γραφείο και το Γραφείο Καλής Νομοθέτησης της Γενικής Γραμματείας της Κυβέρνησης για την υλοποίηση των διατάξεων των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 10 και η συνεργασία με τα Σημεία Αναφοράς του άρθρου 12. Περαιτέρω στην αρμοδιότητα του Γραφείου για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες ανήκει η εκπόνηση και υποβολή στη Βουλή προς έγκριση Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα Άτομα με Αναπηρίες, η σύνταξη και υποβολή στην Επιτροπή των εκθέσεων του άρθρου 35 της Σύμβασης καθώς και η διαβούλευση με τις αντιπροσωπευτικές οργανώσεις των Ατόμων με Αναπηρίες για θέματα σχετικά με τις αρμοδιότητές του Γραφείου
3. Το Γραφείο για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες ορίζεται ως Συντονιστικός Μηχανισμός κατά τα προβλεπόμενα στην παράγραφο 1 του άρθρου 33 της Σύμβασης και αναλαμβάνει τις αρμοδιότητες που καθορίζονται από τη Σύμβαση και το Πρωτόκολλο σε σχέση με την παρακολούθηση εφαρμογής της Σύμβασης και των σχετικών με τον παρόντα νόμο δράσεων.
4. Με απόφαση του Πρωθυπουργού καθορίζονται οι θέσεις, η εσωτερική διάρθρωση, η σύνθεση σε προσωπικό και κάθε άλλο θέμα σχετικό με τη σύσταση και τη λειτουργία του Γραφείου της παραγράφου 1.