Άρθρο 5 – Αξιολόγηση και χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων
- Οι προκηρύξεις και οι προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος δημοσιεύονται με απόφαση του Διευθυντή, σύμφωνα με τον ετήσιο προγραμματισμό και τις αποφάσεις του Επιστημονικού Συμβουλίου του Ιδρύματος και του εποπτεύοντος Υπουργού. Ειδικότερα, ο εποπτεύων Υπουργός αποφασίζει κάθε έτος την κατανομή της χρηματοδότησης εκ μέρους του Ιδρύματος ανά κατηγορία δράσης (π.χ. υποτροφίες, ερευνητικά προγράμματα, εξοπλισμός, κλπ.).
- Οι ως άνω προκηρύξεις και προσκλήσεις δημοσιεύονται στον δικτυακό τόπο του Ιδρύματος και του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων. Στους εν λόγω δικτυακούς τόπους δημοσιοποιούνται επίσης, αφενός μεν ο ετήσιος προγραμματισμός των χρηματοδοτικών δράσεων του Ιδρύματος, αφετέρου δε το σύνολο των έργων και των φορέων που έχουν χρηματοδοτηθεί και τα συγκεκριμένα ποσά χρηματοδότησης. Ειδικά όσον αφορά την χρηματοδότηση ερευνητικού εξοπλισμού, οι προκηρύξεις θα πραγματοποιούνται μια φορά κάθε έτος, σύμφωνα με τον ετήσιο προγραμματισμό δράσεων.
- Με τις προκηρύξεις ορίζονται μεταξύ άλλων, η φύση και οι στόχοι του έργου, της μελέτης ή του προγράμματος, οι δυνητικοί δικαιούχοι, η διαδικασία και τα κριτήρια υποβολής των προτάσεων, του προελέγχου και της αξιολόγησής τους, οι οικονομικές δραστηριότητες που ενισχύονται, οι δαπάνες που χρηματοδοτούνται, ο τρόπος τελικής επιλογής των προς χρηματοδότηση έργων, ο συνολικός προϋπολογισμός, η διαδικασία και το περιεχόμενο της απόφασης χρηματοδότησης, η διαδικασία υλοποίησης έργου, της μελέτης ή του προγράμματος, η διαδικασία εξέτασης της αίτησης, οι προϋποθέσεις καταβολής της χρηματοδότησης, οι υποχρεώσεις των δικαιούχων, οι συνέπειες μη τήρησης των όρων και προϋποθέσεων της απόφασης χρηματοδότησης, οδηγίες για την υποβολή και τη διαδικασία εξέτασης ενστάσεων, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα για την ομαλή εκτέλεσή τους.
- Οι προκηρύξεις και προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος αφορούν ενδεικτικά τους ακόλουθους τομείς: φυσικές επιστήμες, επιστήμες μηχανικού και τεχνολογίας, ιατρική και επιστήμες υγείας, γεωπονικές επιστήμες, κοινωνικές επιστήμες και ανθρωπιστικές επιστήμες. Ο εποπτεύων Υπουργός εξειδικεύει κάθε έτος το πρόγραμμα χρηματοδότησης ανά επιστημονικό πεδίο, ύστερα από σχετική εισήγηση του Επιστημονικού Συμβουλίου.
- Η αξιολόγηση των προτάσεων ενεργείται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος, του Εσωτερικού Κανονισμού Λειτουργίας του Ιδρύματος και τις αποφάσεις του Επιστημονικού Συμβουλίου. Η αξιολόγηση ενεργείται με αποκλειστικό γνώμονα την επιστημονική επάρκεια και την ποιότητα των προτάσεων, και με διαδικασίες που εξασφαλίζουν την ταχεία και απαλλαγμένη από περιττό διοικητικό φορτίο ολοκλήρωση των έργων, εκπόνηση των μελετών και υλοποίηση των προγραμμάτων στα οποία αφορά η πρόσκληση. Η αξιολόγηση των προτάσεων των υποψηφίων για χρηματοδότηση φορέων γίνεται από τουλάχιστον δύο (2) ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες ή από επιτροπές εμπειρογνωμόνων, που αποτελούνται από τρία (3) έως πέντε (5) μέλη, ανάλογα με το είδος και το πλήθος των επιστημονικών πεδίων, που καλύπτει μία δράση ή πρόγραμμα. Οι εν λόγω εμπειρογνώμονες προέρχονται από το Μητρώο Πιστοποιημένων Αξιολογητών του άρθρου 27 του ν. 4310/2014, όπως ισχύει, και διαθέτουν τα προσόντα που προβλέπονται στις διατάξεις αυτές και τα οποία σχετίζονται με το αντικείμενο του προς αξιολόγηση έργου. Τους αξιολογητές ή εμπειρογνώμονες ορίζει το Επιστημονικό Συμβούλιο. Εάν για ορισμένη αξιολόγηση δεν υπάρχουν στον πίνακα οι απαιτούμενοι για τη συγκεκριμένη περίπτωση ειδικοί επιστήμονες, επιτρέπεται με απόφαση του Διευθυντή του Ιδρύματος, η οποία λαμβάνεται ύστερα από σύμφωνη γνώμη του Επιστημονικού Συμβουλίου, να ορίζονται ως μέλη ειδικοί επιστήμονες της ημεδαπής ή αλλοδαπής που δεν περιλαμβάνονται στο Μητρώο Πιστοποιημένων Αξιολογητών. Το ύψος της αμοιβής των μελών της επιτροπής της παρούσας παραγράφου καθορίζεται με βάση τις κείμενες διατάξεις και επιβαρύνει τον προϋπολογισμό του Ιδρύματος.
- Η διαδικασία αξιολόγησης δεν μπορεί να υπερβαίνει τους τρεις (3) μήνες και περιλαμβάνει δύο στάδια: την προ-αξιολόγηση και την οριστική αξιολόγηση. Τα αποτελέσματα κοινοποιούνται αμέσως στους δικαιούχους, με εξατομικευμένη αναφορά και τεκμηρίωση της απόφασης αξιολόγησης. Ο συντονιστής της πρότασης έχει δικαίωμα υποβολής ένστασης για θέματα που αφορούν τη νομιμότητα της διαδικασίας εντός προθεσμίας δέκα (10) ημερών, που αρχίζει από την κοινοποίηση της απόφασης αξιολόγησης, ενώπιον επιτροπής ενστάσεων που θα συγκροτείται προς τούτο με απόφαση του Επιστημονικού Συμβουλίου. Η επιτροπή ενστάσεων αποτελείται από τρία (3) μέλη, τα οποία είναι διαφορετικά από αυτά της επιτροπής της προηγούμενης παραγράφου και αποφασίζει μέσα σε δέκα (10) ημέρες από την κατάθεση της ένστασης. Οι αποφάσεις της επιτροπής λαμβάνονται κατά απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών, τα οποία δεν μπορεί να είναι λιγότερα των τριών (3). Η απόφαση της επιτροπής κοινοποιείται στον Διευθυντή του Ιδρύματος και γνωστοποιείται στον ενδιαφερόμενο και υπόκειται σε ένδικα μέσα κατά τις κείμενες διατάξεις. Σε περίπτωση άπρακτης παρέλευσης της προθεσμίας αυτής, η προσφυγή θεωρείται ότι έχει απορριφθεί.
- Μετά από την αξιολόγηση των προτάσεων και την οριστικοποίηση του καταλόγου των ιεραρχημένων κατά σειρά βαθμολογίας έργων, μελετών και προγραμμάτων, τα οποία έχουν υποβληθεί στο πλαίσιο κάθε συγκεκριμένης πρόσκλησης, εκδίδεται η απόφαση χρηματοδότησης από τον Διευθυντή του Ιδρύματος.
- Η διάρκεια των χρηματοδοτούμενων έργων δεν μπορεί να υπερβαίνει τα τρία (3) έτη.
Πλοήγηση στη Διαβούλευση
- Άρθρο 5 – Αξιολόγηση και χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων
Η όλη διαδικασία αξιολόγησης και χρηματοδότησης προγραμμάτων από το νέο Ίδρυμα όπως περιγράφεται στο Άρθρο είναι όμοια με την υφιστάμενη και την ίδια στιγμή την αμφισβητεί.
Δεν υπάρχει καταγεγραμμένη αμφισβήτηση (σ.σ. ούτε από την Πολιτεία) του υφιστάμενου συστήματος προκήρυξης και χρηματοδότησης που να δικαιολογεί την αντικατάσταση της ΓΓΕΤ από το Ίδρυμα. Σε κάθε περίπτωση, η διαδικασία χρηματοδότησης θα πρέπει να γίνει μέσω ΓΓΕΤ ενώ αυτή δεν αναφέρεται ούτε για πρακτικούς λόγους και έστω για τον αρχικό χρονικό διάστημα εφαρμογής. Και σε αυτό το σημείο τονίζεται ότι το παραπάνω ισχύει και στην περίπτωση που ο μόνος πόρος που θα διαχειρίζεται το Ίδρυμα θα είναι το δάνειο από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (σ.σ. παρότι δεν αναφέρεται κάτι τέτοιο στο κείμενο).
Παρότι αναγνωρίζεται ότι ετήσιος προγραμματισμός μπορεί να γίνει για την περίπτωση των δράσεων υποτροφιών ή εξοπλισμού, δεν υπάρχει αναφορά για τον προγραμματισμό προγραμμάτων. Υποννοείται ότι και ο σχεδιασμός των προκηρύξεων θα γίνεται από το ΔΣ του Ιδρύματος, σημείο που με βρίσκει αντίθετο δεδομένου ότι και πάλι πρέπει αποτελεί αρμοδιότητα του δημόσιου φορέα διαχείρισης της έρευνας.
Άρθρο 5
παρ.5: Δεν καθορίζεται ρητά η γλώσσα των προτάσεων. Προτείνεται η Αγγλική, με περίληψη στα Ελληνικά. Με αυτό τον τρόπο αντιμετωπίζεται το ενδεχόμενο έλλειψης αξιολογητών με κατάλληλη εμπειρία με αναζήτηση εξειδικευμένων επιστημόνων της αλλοδαπής.
παρ.6: “Σε περίπτωση άπρακτης παρέλευσης της προθεσμίας αυτής η προσφυγή θεωρείται ότι έχει απορριφθεί”. Προτείνεται η αφαίρεση αυτής της πρότασης: κάθε προσφυγή θα πρέπει να συζητείται και να εκδίδεται η απόφαση εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας.
Το ΔΣ/ΣΕΠΑΑ
2) Άρθρο 5 – Αξιολόγηση και χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων
Η παράγραφος 3 να συμπληρωθεί ως ακολούθως:
«3. Με τις προκηρύξεις ορίζονται μεταξύ άλλων, η φύση και οι στόχοι του έργου, της μελέτης ή του προγράμματος, οι δυνητικοί δικαιούχοι, η διαδικασία και τα κριτήρια υποβολής των προτάσεων, του προελέγχου και της αξιολόγησής τους, οι οικονομικές δραστηριότητες που ενισχύονται, οι δαπάνες που χρηματοδοτούνται, ο τρόπος τελικής επιλογής των προς χρηματοδότηση έργων, ο συνολικός προϋπολογισμός, η διαδικασία και το περιεχόμενο της απόφασης χρηματοδότησης, η διαδικασία υλοποίησης έργου, της μελέτης ή του προγράμματος, η διαδικασία εξέτασης της αίτησης, οι προϋποθέσεις καταβολής της χρηματοδότησης, οι υποχρεώσεις των δικαιούχων, οι συνέπειες μη τήρησης των όρων και προϋποθέσεων της απόφασης χρηματοδότησης, οδηγίες για την υποβολή και τη διαδικασία εξέτασης ενστάσεων, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα για την ομαλή εκτέλεσή τους. Η αρχή της μη διάκρισης λόγω αναπηρίας και η προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία θα περιλαμβάνεται μεταξύ των κριτηρίων αξιολόγησης των προτάσεων».
Παρ. 1: Ο εποπτεύων Υπουργός θα έπρεπε να αποφασίζει για το σύνολο της χρηματοδότησης και να αποδέχεται την εισήγηση του Ιδρύματος σχετικά με την κατανομή σε επιμέρους δράσεις. Ίσως συμβουλευτικό ρόλο να μπορούσε να παίξει και το ΕΣΕΚ.
Παρ. 5: Η αναφορά σε συγκεκριμένο αριθμό αξιολογητών είναι δεσμευτικός και ίσως να ξεπερνιέται από τις ανάγκες συγκεκριμένων δράσεων.
Παρ. 5: Δίνεται η δυνατότητα παράκαμψης του μητρώου πιστοποιημένων αξιολογητών. Θα μπορούσε το Επιστημονικό Συμβούλιο εφόσον σχεδιάζει τις δράσεις, κατά τη σχεδίαση να λαμβάνει υπόψη και εάν υπάρχει ο απαραίτητος αριθμός αξιολογητών στο μητρώο, διαφορετικά να εισηγείται την εγγραφή στο μητρώο των προτάσεών του. Με αυτόν τον τρόπο το μητρώο θα εμπλουτίζεται με συστηματικό τρόπο και δεν θα παρακάμπτεται.
Παρ. 6: Η διαδικασία κατά την οποία η επιτροπή ενστάσεων αποτελείται από τρία (3) μέλη και αποφασίζει κατά απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών τα οποία δεν μπορεί να είναι λιγότερα από τρία (3) δημιουργεί σύγχυση.
Παρ. 8: Γιατί τρία και όχι τέσσερα ή πέντε; Στην περίπτωση δράσεων μεγάλης εμβέλειας, π.χ. διαθεματικά κέντρα έρευνας, θα μπορούσαν τα έργα να είναι διάρκειας πέντε ετών.
Επιπρόσθετα (και πριν από τους ετήσιους προγραμματισμούς των χρηματοδοτικών δράσεων του Ιδρύματος) θα πρέπει να διατυπωθεί συνολικά η στρατηγική και ο σχεδιασμός για τους τομείς για τους οποίους θα υπάρξουν δράσεις. Ο ετήσιος προγραμματισμός θα πρέπει είναι μέσο και σχέδιο υλοποίησης και επικαιροποίησης της συνολικής αυτής στρατηγικής.
Αν «Η αξιολόγηση ενεργείται με αποκλειστικό γνώμονα την επιστημονική επάρκεια και την ποιότητα των προτάσεων…» μπορεί κάποιος να συμπεράνει ότι:
1. η καινοτομία δεν λαμβάνεται υπ’ όψη
2. οι επιδράσεις/επιπτώσεις στην Ελληνική οικονομία δεν ενδιαφέρουν
Ιδιαίτερα με την παρούσα οικονομική συγκυρία τα όποια ποσά που θα διατεθούν θα πρέπει να έχουν θετική επίδραση στην Ελληνική οικονομία και στις θέσεις εργασίας.
Για την αξιοπιστία της αξιολόγησης σαφή μέτρα για την αποφυγή σύγκρουσης συμφερόντων από τους αξιολογητές θα πρέπει να προβλέπονται.
Προφανώς αν η καινοτομία και οι επιχειρήσεις θα ενισχύονται/χρηματοδοτούνται, στους αξιολογητές θα πρέπει να περιλαμβάνονται κυρίως άτομα από την βιομηχανία/εταιρίες.
Δεν υπάρχει κάποιος λόγος επί της ουσίας που να επιβάλει τον καθορισμό στον Νόμο της διάρκειας των χρηματοδοτούμενων έργων, ότι δηλαδή δεν μπορεί να υπερβαίνει τα τρία (3) έτη.
Η διάρκεια ολοκλήρωσης του φυσικού αντικειμένου ενός έργου, κάποιες φορές, ανάλογα με τη φύση του έργου, αλλά και εξωγενείς παράγοντες μπορεί να μεταβληθεί. Αυτό σημαίνει ότι το Ίδρυμα θα πρέπει να προβεί σε τροποποίηση του Νόμου του για ένα απλό διαχειριστικό ζήτημα.
Αλήθεια τι γίνεται με την αξιολόγηση ολοκληρωμένων προγραμμάτων όπως αυτά του θαλή και της αριστείας κ. α.;
Υπάρχουν μέλη ΔΕΠ που ενώ χρηματοδοτήθηκαν από σχεδόν όλα τα προγράμματα ενίσχυσης της έρευνας από τις ελληνικές κυβερνήσεις εχουν φτωχότατο επιστημονικό και δημοσιευμένο έργο αλλά πλούσιο κομματικό έργο και είναι και πολυγραφότατοι αλλού.
Προτείνω στο νομοσχέδιο αυτό να μπεί ρύθμιση που να αποκλείει τέτοιου είδους «ερευνητές» από μελλοντικές χρηματοδοτήσεις. Καταστρέφουν κάθε προσπάθεια αξιοκρατίας και φυσικά νέο κόσμο που δέν έχει ούτε μια δημοσίευση ως πρώτο όνομα αν και εργάζεται σκληρά για πάνω από μια 5ετία.. Και καλό θα είναι αυτοί οι ερευητές – μέλη ΔΕΠ να υποβιβαστούν σε ΕΕΔΙΠ.
Τα παραπάνω δεδομένα θα μεταφερθούν στον πρωθυπουργό και στην αντιπολίτευση.
>> «επιστήμες μηχανικού και τεχνολογίας» ;
Υπάρχει αυτός ο όρος; Ποιές είναι οι «επιστήμες τεχνολογίας»;
ΣΧΟΛΙΟ για το ΑΡΘΡΟ 5 παράγραφο 5.
Γνωρίζοντας τον Ελληνικό Τρόπο αξιολόγησης, όπου η Επιστημονική κοινότητα είναι πολύ μικρή σε αριθμό και τα πάθη τεράστια, Θα ήταν καλύτερα να ακολουθηθεί η πρακτική άλλων χωράν με παρόμοια προβλήματα.
«Η αξιολόγηση ανατίθεται σε «άγνωστες» προς τους ενδιαφερόμενους εταιρίες του εξωτερικού, ειδικευμένες στην κρίση ερευνητικών προτάσεων, όπου οι κρίσεις ανακοινώνονται στους συμμετέχοντεςμ χωρίς παρέμβαση του Ιδρυματος ΕΛΙΕΚ».
Τόσο απλό
Γνωρίζοντας τον Ελληνικό Τρόπο αξιολόγησης, όπου η Επιστημονική κοινότητα είναι πολύ μικρή σε αριθξμό και τα πάθη τεράστια, Θ αήταν καλύτερα να ακολουθηθεί η πρακτική άλλων χωράν με παρόμοια προβλήματα.
«Η αξιολόγηση ανατίθεται σε «αγνωστες» προς τους ενδιαφερόμενους εταιρίες του εξωτερικού, ειδικευμένες στην κρίση ερευνητικών προτάσεων, όπου οι κρίσεις ανακοινώνονται χωρίς παρέμβαση του Ιδρυματος ΕΛΙΕΚ».
Τόσο απλό