- Σκοπός του Ιδρύματος είναι:
α. Η χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων στο πλαίσιο του σκοπού και των πόρων του Ιδρύματος, καθώς και της εθνικής στρατηγικής για την έρευνα και την καινοτομία.
β. Η χορήγηση υποτροφιών για τη διεξαγωγή διδακτορικών διατριβών και μετα-διδακτορικών μελετών.
γ. Η χρηματοδότηση για την αγορά ερευνητικού εξοπλισμού.
δ. Η διευκόλυνση και η βελτίωση της πρόσβασης Πανεπιστημίων, Τ.Ε.Ι. και ερευνητικών και τεχνολογικών φορέων στη χρηματοδότηση καινοτόμων ερευνητικών προγραμμάτων.
ε. Η υποστήριξη για τη δημιουργία νεοφυών επιχειρήσεων προς εκμετάλλευση ερευνητικών αποτελεσμάτων.
2. Οι σκοποί αυτοί πραγματοποιούνται με:
α. Ερευνητικές χορηγίες (grants) που καλύπτουν ενδεικτικά τα έξοδα μισθοδοσίας ερευνητικού, διοικητικού και λοιπού προσωπικού, έξοδα πρόσβασης σε ερευνητικές υποδομές, δαπάνες αναλωσίμων, ταξίδια, έξοδα δημοσιοποίησης του ερευνητικού έργου και κατοχύρωσης των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας.
β. Δαπάνες για αγορά εξοπλισμού βάσει στρατηγικού σχεδιασμού.
γ. Εφάπαξ χρηματοδότηση νεοφυών επιχειρήσεων για την εκμετάλλευση ερευνητικών αποτελεσμάτων. Οι πόροι για την εκπλήρωση του σκοπού της παρούσας περίπτωσης, δεν επιτρέπεται να προέρχονται από τους πόρους της περίπτωσης δ της παραγράφου 1 του άρθρου 3.
δ. Παροχή συναφών προς τις ανωτέρω δραστηριότητες υπηρεσιών εκ μέρους του Ιδρύματος.
3α. Κύριοι δικαιούχοι χρηματοδότησης εκ μέρους του Ιδρύματος είναι, με την επιφύλαξη της παραγράφου 2γ του παρόντος άρθρου, Πανεπιστήμια και Τ.Ε.Ι. που εδρεύουν στην Ελλάδα και οι ερευνητικοί και τεχνολογικοί φορείς του άρθρου 13α του ν. 4310/2014. Συνδικαιούχοι χρηματοδότησης δύνανται να είναι επιχειρήσεις ή εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα, του δημόσιου ή του ιδιωτικού τομέα, της ημεδαπής και της αλλοδαπής. Οι ειδικότεροι δικαιούχοι θα ορίζονται στις εκάστοτε προκηρύξεις, σύμφωνα με τον Εσωτερικό Κανονισμό του Ιδρύματος.
β. Ειδικά για υποτροφίες για τη διεξαγωγή διδακτορικών διατριβών και μετα-διδακτορικών μελετών, δικαιούχοι είναι φυσικά πρόσωπα, ανεξαρτήτως ιθαγένειας και σύνδεσής τους με συγκεκριμένο εκπαιδευτικό ίδρυμα ή ερευνητικό κέντρο, που πληρούν τις προϋποθέσεις που θέτει η εκάστοτε προκήρυξη.
4. Για την επίτευξη των σκοπών του, το Ίδρυμα μπορεί να συνάπτει κάθε είδους συμβάσεις και συμφωνίες με φυσικά ή νομικά πρόσωπα, ημεδαπά ή αλλοδαπά, του δημόσιου ή του ιδιωτικού τομέα.
Είναι γνωστό ότι η παραγωγή και κατοχή Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας αποτελεί ένα παράγοντα «κλειδί» στην αξιοποίηση της παραγόμενης νέας γνώσης και τεχνογνωσίας σε όλες τις ανεπτυγμένες οικονομίες του κόσμου.
Σε αυτό τον τομέα, δυστυχώς, η χώρα υπολείπεται σημαντικά τουλάχιστον σε σχέση με το ερευνητικό της δυναμικό. ‘Ενας από τους λόγους αυτής της υστέρησης, ίσως ο βασικότερος, είναι η αδυναμία εξεύρεσης των απαιτούμενων πόρων για την υποβολή και διατήρηση σε ισχύ των Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας.
Θεωρώ λοιπόν ότι με την ευκαιρία ίδρυσης του Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας, θα πρέπει να συμπεριληφθεί μεταξύ των καταστατικών Σκοπών του Ιδρύματος και η χρηματοδότηση εξόδων υποβολής και διατήρησης σε ισχύ, Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας τόσο σε Ελληνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Η διαδικασία και οι όροι επιλογής των προς χρηματοδότηση Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας θα μπορούσαν να μελετηθούν και να προταθούν από το ίδιο το Ίδρυμα κατά τα πρώτα 1-2 χρόνια λειτουργίας του, ώστε να ρυθμισθούν νομοθετικά αμέσως μετά.
Αντί για την υποστήριξη μόνο των νεοφυών επιχειρήσεων, καλό θα ήταν να υποστηρίζονται όλοι όσοι έχουν καινοτόμες ιδέες , ανεξάρτητα από την ηλικία και τα χρόνια της επιχείρησης στην αγορά.
Υπάρχει επικάλυψη των σκοπών της ΓΓΕΤ ως φορέα του κεντρικού Δημοσίου με αντικείμενο το σχεδιασμό και τη διαχείριση της Έρευνας και του προτεινόμενου Ιδρύματος, κυρίως ως προς το σύστημα χρηματοδότησης Προγραμμάτων. Επιβάλλεται να είναι ξεκάθαρος ο Νομοθέτης για το λόγο που αντικαθιστά το υφιστάμενο σύστημα χωρίς να ξεχνάμε την απώλεια του δημόσιου χαρακτήρα.
Οι υπόλοιποι σκοποί αφορούν: α) υποτροφίες όπου ισχύουν τα ίδια σχόλια για το ΙΚΥ και άλλα προγράμματα του Υπουργείου Παιδείας, β) ο ερευνητικός εξοπλισμός που αποτελεί ευθύνη του Υπουργείου και παλιότερα υπήρξε αντικείμενο Προγραμμάτων της ΓΓΕΤ και γ) η υποστήριξη νεοφυών επιχειρήσεων που επίσης υπήρξε Πρόγραμμα στο παρελθόν και, ούτως ή άλλως, ξεφεύγει από τους γενικότερους σκοπούς του Ιδρύματος.
Τα παραπάνω αφορούν στη γενικότητα που χαρακτηρίζει το Σχέδιο. Τα πράγματα θα ήταν πολύ διαφορετικά αν το Ίδρυμα συνδεόταν αποκλειστικά με τη διαχείριση του δανείου από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων παρότι και σε εκείνην την περίπτωση πιστεύω ότι η αξιοποίηση του πόρου αυτού θα έπρεπε να υλοποιηθεί από το Κεντρικό Δημόσιο.
Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία λαμβάνοντας υπόψη:
•την παρ. 6 του Άρθρου 21 του Συντάγματος της χώρας, σύμφωνα με την οποία «τα άτομα με αναπηρίες έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας»,
•τα άρθρα 4 «Γενικές υποχρεώσεις» και 9 «Προσβασιμότητα» της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, την οποία η χώρα μας μαζί με το προαιρετικό πρωτόκολλό της επικύρωσε με τον μέσω του Ν.4074/2012 (ΦΕΚ 88 Α΄/11.04.2012), και ως εκ τούτου οφείλει να θέσει σε εφαρμογή σε εθνικό επίπεδο, στα οποία αναφέρονται τα εξής:
-(άρθρο 4) «1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναλαμβάνουν να διασφαλίζουν και να προάγουν την πλήρη υλοποίηση όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών για όλα τα άτομα με αναπηρίες, χωρίς διακρίσεις οποιουδήποτε είδους βάσει της αναπηρίας. Προς το σκοπό αυτό, τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναλαμβάνουν: […] στ. Να αναλάβουν ή να προάγουν την έρευνα και ανάπτυξη των καθολικά σχεδιασμένων αγαθών, υπηρεσιών, εξοπλισμού και εγκαταστάσεων, όπως αυτό καθορίζεται στο άρθρο 2 της παρούσας Σύμβασης, που θα πρέπει να απαιτήσουν την ελάχιστη δυνατή προσαρμογή και το λιγότερο κόστος, προκειμένου να ικανοποιούνται οι συγκεκριμένες ανάγκες ενός ατόμου με αναπηρίες, να προάγουν τη διαθεσιμότητα και τη χρήση τους και να προάγουν τον καθολικό σχεδιασμό κατά την ανάπτυξη των προτύπων και κατευθυντήριων οδηγιών, ζ. Να αναλάβουν ή προάγουν την έρευνα και ανάπτυξη και να προάγουν τη διαθεσιμότητα και χρήση των νέων τεχνολογιών, συμπεριλαμβανομένων και των τεχνολογιών της πληροφορίες και των επικοινωνιών, των βοηθημάτων κινητικότητας, των συσκευών και υποβοηθητικών τεχνολογιών, τα οποία είναι κατάλληλα για τα άτομα με αναπηρίες, δίνοντας προτεραιότητα στις τεχνολογίες με προσιτό κόστος, […]»,
-(άρθρο 9) «1. Προκειμένου να επιτρέψουν στα άτομα με αναπηρίες να ζουν ανεξάρτητα και να συμμετέχουν πλήρως σε όλες τις πτυχές της ζωής, τα Συμβαλλόμενα Κράτη λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα προκειμένου να διασφαλίζουν στα άτομα με αναπηρίες την πρόσβαση, σε ίση βάση με τους άλλους, στο φυσικό περιβάλλον, τα μέσα μεταφοράς, την πληροφορία και τις επικοινωνίες, συμπεριλαμβανομένων και των τεχνολογιών και συστημάτων πληροφορίας και επικοινωνιών και σε άλλες εγκαταστάσεις και υπηρεσίες που είναι ανοικτές ή παρέχονται στο κοινό, τόσο στις αστικές όσο και στις αγροτικές περιοχές…».
•το άρθρο 7 του Κανονισμού (ΕΕ) 1303/2013 «περί καθορισμού κοινών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας και περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006», σύμφωνα με το οποίο: «[…]Τα κράτη μέλη και η Επιτροπή λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για να αποτρέψουν κάθε διάκριση εξαιτίας του φύλου, της φυλής ή της εθνοτικής καταγωγής, της θρησκείας ή των πεποιθήσεων, αναπηρίας, της ηλικίας ή του γενετήσιου προσανατολισμού κατά την εκπόνηση και υλοποίηση των προγραμμάτων. Ειδικότερα, η προσβασιμότητα για τα άτομα με αναπηρίες λαμβάνεται υπόψη σε όλα τα στάδια της προετοιμασίας και της εφαρμογής των προγραμμάτων [..]»,
•τα άρθρα 7 και 10 του ν. Ν.3304/2005 Αρ. ΦΕΚ 16 Α΄/27.01.2005 «Εφαρμογή της Ίση Μεταχείρισης Εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανεξαρτήτως φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού», σύμφωνα με τα οποία αφενός απαγορεύεται η διάκριση σε βάρος των ατόμων με αναπηρία κατά την επιλογή εργαζομένων αφετέρου στα άτομα με αναπηρία που εμπλέκονται στη λειτουργία του ιδρύματος είτε ως μέλη των οργάνων του είτε ως εργαζόμενοι πρέπει να παρέχονται «εύλογες προσαρμογές»,
•την παρ. 5 του άρθρου 4 του του Ν. 4399/2016 (Αρ. ΦΕΚ 117 Α’/22.06.2016) «Θεσμικό πλαίσιο για τη σύσταση καθεστώτων Ενισχύσεων Ιδιωτικών Επενδύσεων για την περιφερειακή και οικονομική ανάπτυξη της χώρας – Σύσταση Αναπτυξιακού Συμβουλίου και άλλες διατάξεις», στην οποία αναφέρεται το εξής: «5. Κανόνας μη διάκρισης και της προσβασιμότητας ατόμων με αναπηρία. Τα επενδυτικά σχέδια που υπάγονται στα καθεστώτα ενίσχυσης του παρόντος οφείλουν να διασφαλίζουν τις απαραίτητες συνθήκες, ώστε να μη δημιουργούνται διακρίσεις σε βάρος ευπαθών ομάδων, ιδίως ως προς την προσβασιμότητα σε υποδομές, υπηρεσίες και αγαθά»,
προτείνει ανά άρθρο τα εξής:
1) Άρθρο 2 – Σκοπός
Στην παράγραφο 1 του άρθρου 2 να προστεθεί σημείο στ) ως ακολούθως (βλ. με έντονη γραμματοσειρά):
«1) Σκοπός του Ιδρύματος είναι:
α. Η χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων στο πλαίσιο του σκοπού και των πόρων του Ιδρύματος, καθώς και της εθνικής στρατηγικής για την έρευνα και την καινοτομία. […]
ε. Η υποστήριξη για τη δημιουργία νεοφυών επιχειρήσεων προς εκμετάλλευση ερευνητικών αποτελεσμάτων.
στ) η προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης καθολικά σχεδιασμένων αγαθών, υπηρεσιών, εξοπλισμού και εγκαταστάσεων.»
Παρ. 2δ: Η διατύπωση για παροχή συναφών δραστηριοτήτων είναι γενική και αφήνει ανοιχτό τον τρόπο ερμηνείας.
Παρ. 3α. Πρέπει να προστεθεί η φράση «όπως ισχύει» στην αναφορά του άρθρο 13α του ν. 4310 καθώς έχει τροποποιηθεί από το άρθρο 12 του ν. 4386/2016.
Από τη λίστα των δράσεων του Ιδρύματος η έμφαση στη χρηματοδότηση ΑΕΙ και δράσεων Ε&ΤΑ είναι υπερβολική (και με επικάλυψη των δράσεων της ΓΓΕΤ) σε αντίθεση με την μοναδική αναφορά σε επιχειρήσεις «Εφάπαξ χρηματοδότηση νεοφυών επιχειρήσεων…» που αφενός δεν συνάδει με δράσεις για καινοτομία, αφετέρου δεν λαμβάνει υπ’ όψη τις φάσεις ανάπτυξης/εξέλιξης των εταιριών και των δικτύων προστιθέμενης αξίας
Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη επίσης η μεταφορά τεχνογνωσίας και η εφαρμογή της ελληνικής καινοτομίας στο δημόσιο (ευρύτερο) προκειμένου για την βελτίωση της ποιότητας των προσφερόμενων υπηρεσιών και της υποστήριξης και προώθησης της ελληνικής καινοτομίας.
Θα πρότεινα την χρήση του αρκτικόλεξου Α.Ε.Ι. αντί του «Πανεπιστήμιο και Τ.Ε.Ι.» προκειμένου να μην γίνονται διακρίσεις, όπως σωστά έχει προβλέψει σχετικός νόμος.
Επίσης, θεωρώ ιδιαίτερα σημαντικό ως σκοπό του προτεινόμενου φορέα, την μεταφορά τεχνογνωσίας, η οποία θα πρέπει να αποτελεί βασικό πυλώνα ανάπτυξης που θα προσφέρεται μέσω του προτεινόμενου φορέα.
Επικουρικά θα μπορούσε να συμπεριληφθεί στους σκοπούς και η συγχρηματοδότηση κατοχύρωσης των δικαιωμάτων των Ελλήνων ερευνητών προκειμένου να αυξηθεί η υπεραξία που παράγει η έρευνα στην Ελλάδα.
Τέλος, πολύ σημαντική είναι και η χρηματοδότηση ίδρυσης ερευνητικών εργαστηρίων στα ΑΕΙ προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις των νέων τεχνολογικών τάσεων.
Από την περιγραφή των Σκοπών του “Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας” που εκτίθενται στο Άρθρο 2 του παρόντος Νομοσχεδίου, είναι φανερό ότι ο σκοπός ίδρυσης του Ιδρύματος συμπίπτει σχεδόν πλήρως με τους σκοπούς ίδρυσης και αρμοδιότητες της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας, γεννώντας εύλογα ερωτηματικά σχετικά με τη σκοπιμότητα του παρόντος σχεδίου νόμου.
Πάγια θέση του Συλλόγου εργαζομένων της ΓΓΕΤ ήταν και παραμένει η υποστήριξη ενός ισχυρού δημόσιου φορέα σχεδιασμού και διαχείρισης της έρευνας και όχι η ίδρυση παράλληλων δομών που συστηματικά υποβαθμίζουν και αποδυναμώνουν τον ενιαίο χαρακτήρα που οφείλει να έχει η χάραξη μιας πολιτικής για την έρευνα σε εθνικό επίπεδο.
Για τους λόγους αυτούς, σε αυτή την δρομολογούμενη υποβάθμιση της ΓΓΕΤ που επιχειρείται με το παρόν Νομοσχέδιο, είμαστε ιδεολογικά και ουσιαστικά αντίθετοι, γιατί η ΓΓΕΤ είναι ο μοναδικός δημόσιος φορέας που από την έναρξη λειτουργίας του έχει την αρμοδιότητα να χαράσσει και να διαχειρίζεται την εθνική πολιτική έρευνας και καινοτομίας. Ο κατακερματισμός και η πολυδιάσπαση αντικειμένων ουδέποτε οδήγησαν ιστορικά σε επιτυχή αποτελέσματα, ενώ αντίθετα αποδείχθηκαν κακές πρακτικές στην εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος.
Αντιπροτείνουμε όλες οι δραστηριότητες έτσι όπως περιγράφονται αναλυτικά στα αναφερόμενα άρθρα του Σχεδίου Νόμου, να ενσωματωθούν στη λειτουργία της ΓΓΕΤ μέσα από την δημιουργία μιας καινούργιας Διεύθυνσης στελεχωμένης με το αντίστοιχο προσωπικό, γεγονός που δεν προσθέτει και δεν επιβαρύνει με νέα και περιττά έξοδα λειτουργίας τον ήδη ισχνό και προβληματικό Κρατικό Προϋπολογισμό.
Επιπρόσθετα, η ΓΓΕΤ έχει αποδείξει διαχρονικά από την έως τώρα λειτουργία της αλλά και την καθολική αποδοχή των ενδιαφερομένων φορέων, ότι πάντα προέτασσε και εφάρμοζε αποτελεσματικά, αδιάβλητους κανόνες ΑΞΙΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ και ΙΣΟΝΟΜΙΑΣ.