Εισαγωγή
Το παρόν τμήμα του Εθνικού Σχεδίου Δράσης αφορά το άρθρο 26 του νόμου 4036/2012 (ΦΕΚ Α΄8) σχετικά με τη μείωση της χρήσης γεωργικών φαρμάκων ή των κινδύνων τους σε ειδικές περιοχές, με τo οποίo εναρμονίζεται η εθνική νομοθεσία με το άρθρο 12 της οδηγίας 2009/128/ΕΚ, με σκοπό την επίτευξη της ορθολογικής χρήσης των γεωργικών φαρμάκων.
Ειδικές περιοχές
Λαμβάνοντας υπόψη τις αναγκαίες απαιτήσεις υγιεινής, δημόσιας υγείας και βιοποικιλότητας, η Διεύθυνση Προστασίας Φυτικής Παραγωγής του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων μεριμνά για τη λήψη των κατάλληλων μέτρων ώστε να ελαχιστοποιείται ή να απαγορεύεται η χρήση γεωργικών φαρμάκων σε ειδικές περιοχές. Λαμβάνει επίσης τα κατάλληλα μέτρα διαχείρισης κινδύνων και εξετάζεται κατά προτεραιότητα η χρήση γεωργικών φαρμάκων χαμηλού κινδύνου, όπως αυτά προσδιορίζονται στον Κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1107/2009, καθώς και η εφαρμογή μέτρων βιολογικού ελέγχου. Αυτές οι ειδικές περιοχές είναι:
1. «Ειδικές Περιοχές Α»
Ως «Ειδικές Περιοχές Α» ορίζονται οι περιοχές που χρησιμοποιούνται από ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, όπως αυτές προσδιορίζονται στο άρθρο 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1107/2009, ή από το ευρύ κοινό όπως δημόσια πάρκα και κήποι, αθλητικές εγκαταστάσεις και εγκαταστάσεις αναψυχής, σχολεία και παιδικές χαρές, καθώς και κοντά σε εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης.
2. «Ειδικές περιοχές Β»
Ως «Ειδικές Περιοχές Β» ορίζονται οι προστατευόμενες περιοχές όπως ορίζονται στο ν. 3199/2003, ο οποίος ενσωματώνει την οδηγία 2000/60/ΕΚ, ή σε ειδικές περιοχές σύμφωνα με την 414985/85 κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Γεωργίας (Β΄ 757), όπως τροποποιήθηκε με τις 366599/1996 (Β΄1188) και 294283/1997 (Β΄ 68) κοινές αποφάσεις των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Γεωργίας, η οποία ενσωματώνει την οδηγία 79/409/ΕΟΚ και την 33318/1998 κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, Γεωργίας, Εμπορικής Ναυτιλίας και Πολιτισμού (Β΄ ), η οποία ενσωματώνει την οδηγία 92/43/ΕΟΚ .
3. «Ειδικές περιοχές Γ»
Ως «Ειδικές Περιοχές Γ» ορίζονται οι περιοχές στις οποίες έχει πρόσφατα εφαρμοστεί γεωργικό φάρμακο και χρησιμοποιούνται ή είναι προσβάσιμες από τους εργαζομένους στη γεωργία.
Εφαρμογή γεωργικών φαρμάκων σε «Ειδικές Περιοχές Α»
Στις «Ειδικές περιοχές Α» εφαρμόζονται κατά προτεραιότητα μέτρα βιολογικού ελέγχου και γεωργικά φάρμακα χαμηλού κινδύνου. Η χρήση άλλων γεωργικών φαρμάκων θα πρέπει να αιτιολογείται με ενυπόγραφη γνωμάτευση από γεωπόνο ή τεχνολόγο γεωπονίας.
Οι κατ’ ελάχιστον αποστάσεις που πρέπει να τηρούνται μεταξύ ζώνης ψεκασμού γεωργικών φαρμάκων(φπ) και περιοχής αναφέρονται στον πίνακα που ακολουθεί:
| Χώροι προστασίας | Χρήση εξοπλισμού εφαρμογής με χαμηλή αερομεταφορά του ψεκαστικού νέφους | Εφαρμογή με νεφελο-ψεκαστήρες και γενικά με εξοπλισμό εφαρμογής που ευνοεί την αερομεταφορά του ψεκαστικού νέφους | ||
φπ με επισήμανση Τ ή Τ+ | φπ με επισήμανση Xn ή Xi | φπ χωρίς επισήμανση | ||
| Νοσοκομεία, ευαγή ιδρύματα, παιδικές χαρές, κατασκηνωτικοί χώροι και άλλες εγκαταστάσεις αναψυχής, σχολεία και εκπαιδευτήρια, αθλητικές εγκαταστάσεις, δημόσια πάρκα | 500 μέτρα | 200 μέτρα | 50 μέτρα | 1000 μέτρα |
| Ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, στρατόπεδα, αρχαιολογικούς και τουριστικούς χώρους. | 200 μέτρα | 100 μέτρα | Χωρίς περιορισμό | 500 μέτρα |
| Εξοχικές κατοικίες εκτός σχεδίου πόλεως | 50 μέτρα | 3 μέτρα | Χωρίς περιορισμό | 100 μέτρα |
| Κατοικίες εντός σχεδίου πόλεως | 100 μέτρα | 50 μέτρα | Χωρίς περιορισμό | 500 μέτρα |
| Χώροι αστικού πρασίνου (πλην πάρκων) | 50 μέτρα | 3 μέτρα | Χωρίς περιορισμό | 500 μέτρα |
Στην περίπτωση που αναφέρονται επιπλέον οδηγίες ασφαλείας στην έγκριση κυκλοφορίας ενός γεωργικού φαρμάκου, οι οποίες ορίζουν αυστηρότερες του ανωτέρω πίνακα προϋποθέσεις χρήσης, εφαρμόζονται πιστά οι οδηγίες της ετικέτας.
Εφαρμογή γεωργικών φαρμάκων σε «Ειδικές Περιοχές Β»
Για κάθε Περιφέρεια όπου εμπεριέχεται προστατευόμενη περιοχή, όπως ορίζεται στο ν. 3199/2003, ή ειδική περιοχή σύμφωνα με τη με αριθ. 414985/1985 (ΦΕΚ Β΄757) Κοινή Υπουργική Απόφαση, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει καταρτίζεται ειδικό σχέδιο φυτοπροστασίας με ευθύνη της Περιφέρειας, στο οποίο λαμβάνονται υπόψη:
Α. Οι καλλιέργειες των ειδικών αυτών περιοχών και οι ανάγκες φυτοπροστασίας τους
Β. Τα μέτρα βιολογικού ελέγχου εχθρών, ασθενειών και ζιζανίων.
Γ. Τα γεωργικά φάρμακα χαμηλού κινδύνου που δύνανται να χρησιμοποιηθούν.
Δ. Αιτιολόγηση της αναγκαιότητας χρήσης άλλων γεωργικών φαρμάκων, πλην των χαμηλού κινδύνου
Ε. Το οικοσύστημα και η επικινδυνότητα της χρήσης των φυτοπροστατευτικών προϊόντων
ΣΤ. Στοιχεία και μελέτες που αφορούν αρνητικές επιδράσεις από τη χρήση γεωργικών φαρμάκων εντός των ειδικών αυτών περιοχών.
Το ειδικό σχέδιο φυτοπροστασίας υποβάλλεται στη Διεύθυνση Προστασίας Φυτικής Παραγωγής του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, η οποία εισηγείται επί των επιτρεπόμενων γεωργικών φαρμάκων, τα οποία καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Το ειδικό σχέδιο φυτοπροστασίας αναθεωρείται ανά πέντε (5) έτη ή και νωρίτερα εφόσον κριθεί αναγκαίο.
Εφαρμογή γεωργικών φαρμάκων σε «Ειδικές Περιοχές Γ»
Στις περιοχές στις οποίες έχει πρόσφατα εφαρμοστεί γεωργικό φάρμακο και χρησιμοποιούνται ή είναι προσβάσιμες από τους εργαζομένους στη γεωργία ακολουθούνται τα οριζόμενα επί της συσκευασίας του γεωργικού φαρμάκου.
Σε κάθε περίπτωση πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα η πρόσβαση των ανθρώπων να γίνεται αφού έχει στεγνώσει το ψεκαστικό υγρό ή έχει ολοκληρωθεί η ενσωμάτωση του γεωργικού φαρμάκου στο έδαφος, έτσι ώστε να ελαχιστοποιείται η πιθανότητα αρνητικών επιδράσεων στην υγεία των ανθρώπων.
Ειδικά σε περίπτωση εφαρμογής γεωργικών φαρμάκωνσε καλλιέργειες υπό κάλυψη, όπως θερμοκήπια πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα η πρόσβαση των ανθρώπων να γίνεται αφού διασφαλιστεί ότι έχει στεγνώσει το ψεκαστικό υγρό ή έχει ολοκληρωθεί η ενσωμάτωση του γεωργικού φαρμάκου στο έδαφος και ο χώρος έχει αεριστεί επαρκώς.
Στην περίπτωση εφαρμογής γεωργικών φαρμάκων εντός αστικών περιοχών λαμβάνεται μέριμνα ώστε να μεγιστοποιείται το χρονικό διάστημα μεταξύ εφαρμογής γεωργικού φαρμάκου και χρήσης του χώρο από τον ευρύ πληθυσμό και ιδιαίτερα από ευπαθείς ομάδες, όπως αυτές προσδιορίζονται στο άρθρο 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1107/2009.
Η Ελλάδα είναι χώρα με πλούσια βιοποικιλότητα και μεγάλη μελισσοκομική παράδοση. Η μελισσοκομική πυκνότητά της αγγίζει το ρεκόρ των 12 μελισσοσμηνών ανά τετρ. χλμ. . Ενάμιση εκατομμύριο μελισσοσμήνη προσφέρουν στην εθνική οικονομία, τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον. Όλη η χώρα είναι «ειδική περιοχή»! Ζητάμε την άμεση απαγόρευση της χρήσης νεονικοτινοειδών σε όλη τη χώρα
Η δυνατότητα χρήσης μη προβλεπόμενων σκευασμάτων στις ειδικές περιοχές με την υπογραφή μόνο ενός ειδικού στην πώληση φυτοπροστατευτικών ουσιών, να τροποποιηθεί και να προβλέπεται η σύμφωνη γνώμη και των περιφερειακών υπηρεσιών του ΥπΑΑΤ.
Για τις ειδικές περιοχές Β θα πρέπει να καταστεί σαφές ότι αφορούν το σύνολο των προστατευόμενων περιοχών της χώρας, όπως αυτές ορίζονται στον ν. 3937/2011 «Διατήρηση της Βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις» .
Για την καλύτερη διαχείριση μιας προστατευόμενης περιοχής προτείνουμε οι προβλέψεις που θα πρέπει να έχει ένα σχέδιο φυτοπροστασίας να ενσωματώνεται στο σχέδιο διαχείρισης της κάθε προστατευόμενης περιοχής, εφόσον κάτι τέτοιο αφορά τη συγκεκριμένη περιοχή. Στο σχέδιο διαχείρισης θα πρέπει να περιλαμβάνονται και σχετικοί ειδικοί στόχοι.
Η αποστάσεις που αναφέρονται στον πίνακα θα πρέπει να επανεξεταστούν και να μειωθούν σε όρια τα οποία είναι εφικτό να εφαρμόζονται από τους παραγωγούς.
Με δεδομένη την οικιστική εξάπλωση καθώς και την διασπορά εξοχικών κατοικιών και άλλων εγκαταστάσεων υπάρχουν περιοχές όπου τα συγκεκριμένα όρια δεν είναι εφαρμοστέα. Θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι η Ελληνική ύπαιθρο δεν έχει την δομή και τα αγροκτήματα μας και τα αγροτεμάχια δεν έχουν μεγέθη αντίστοιχα με αυτά άλλων χωρών του εξωτερικού. Οι παράμετροι αυτοί κάνουν κατά την γνώμη μας αναγκαστική την επανεξέταση των ορίων αυτών.
Κρίσιμο επίσης απομένει από τον ποιο και πότε γίνεται ο έλεγχος της εφαρμογής αυτών των ορίων, αν υπάρχει έλεγχος ή αν το όλο σύστημα επαφίεται για την εφαρμογή του στην πραγματοποίηση καταγγελιών οι οποίες πότε και από ποίον θα εξετάζονται και με ποια μέσα?
Θα υπάρχουν κονδύλια για αναλύσεις φυτοφαρμάκων για να διαπιστώνεται το σκευάσματα το οποίο χρησιμοποιείται για να εξακριβωθεί αν τηρούνται οι αποστάσεις για το συγκεκριμένο σκεύασμα?
Συνεκτιμώντας την άναρχη δόμηση που επικρατεί στη χώρα (εξοχικές κατοικίες, ξενοδοχεία αλλά και σχολεία κ.α. ατάκτως ερριμένα) τους πολλούς και εκτεταμένους αρχαιολογικούς χώρους και όλους τους προστατευόμενους χώρους στις «Ειδικές Περιοχές Α΄», σε συνδυασμό με τις προτεινόμενες αποστάσεις, θεωρούμε ότι θα δημιουργηθούν μεγάλα προβλήματα φυτοπροστασίας στις περισσότερες περιοχές και ιδιαίτερα στις πιο δυναμικές καλλιέργειες (κηπευτικά, αμπέλι, εσπεριδοειδή κλπ). Σαφώς θα πρέπει να υπάρχουν όρια αλλά μικρότερα, ευέλικτα και με την επίβλεψη-ευθύνη του επιστήμονα (α.35, ν.4036)-συμβούλου.
Για τις «Ειδικές Περιοχές Β» το ειδικό σχέδιο φυτοπροστασίας θα πρέπει να λάβει υπόψη, επιπλέον, το διαχειριστικό σχέδιο της κάθε προστατευόμενης περιοχής.
Σε εκτέλεση της Κοινοτικής οδηγίας που είναι στη διακριτική ευχέρεια κάθε κράτους μέλους για απαγόρευση των νεονικοτινοειδών εντομοκτόνων σκευασμάτων σας παρακαλούμε να προβείτε στην καθολική απαγόρευσή τους ακόμη και από τους εμποτισμούς των σπόρων για τους εξής λόγους.
1)Ο χρόνος ημιζωής τους ,δλδ ο χρόνος της συνολικής τους ενέργειας παραμένει περίπου για 4 χρόνια.
2)Βρίσκει ευρεία και αλόγιστη χρήση-πέρα από κάθε οδηγία-μην ξέροντας αυτός που το χρησιμοποιεί για το παραπάνω.
3)Με τόσο μεγάλο χρόνο ημιζωής δρά προσθετικά τόσο στο χρήστη,όσο και στους καταναλωτές προϊόντων.
4)Μολύνει την ατμόσφαιρα,τον υδροφόρο ορίζοντα ,αλλά και τους γύρω που θα θελήσουν να ασκήσουν βιολογική καλλιέργεια.
5)Θανατώνει τα μελίσσια αλλά και τους άλλους επικονιαστές. Απτό παράδειγμα οι φοίνικες.Για την σωτηρία τους από το κόκκινο σκαθάρι το ΥΠΑΑΤ έβγαλε κατ’εξαίρεση αποφάσεις Υπουργού για την αντιμετώπισή του με νεονικοτινοειδή σκευάσματα.
Αποτέλεσμα χάθηκαν οι μέλισσες και όλοι οι επικονιαστές με ζημιά πάνω από 500.000€ μόνο για την Πάρο
Υπάρχουν αποτελέσματα του Μπενακίου Φυτοπαθολογικού Ινστιτούτου και έγγραφο του Συλλόγου μας προς τον Υπουργό με αρ.πρωτ.12/18/9/2012.
6)Τέλος περνάει στην τροφική αλυσίδα στους καταναλωτές οι οποίοι πραγματικά έχουν άγνοια και είναι κρίμα γιατί μέχρι σήμερα ότι τρώνε είναι και με το νόμο
Στον πίνακα για τις Ειδικές περιοχές Α στη στήλη «Εφαρμογή με νεφελοψεκαστήρες …» η άποψή μας είναι ότι πρέπει να γίνει διαχωρισμός των αποστάσεων εφαρμογής ανάλογα με την επισήμανση του χρησιμοποιούμενου φυτοπροστατευτικού προϊόντος όπως άλλωστε γίνεται και στην στήλη «Χρήση εξοπλισμού εφαρμογής με χαμηλή αερομεταφορά του ψεκαστικού νέφους».
Οι αποστάσεις στον πίνακα για εφαρμογή με νεφελοψεκαστήρες πιστεύουμε ότι είναι μεγάλες και θα πρέπει να διατηρηθούν μόνο για την εφαρμογή με φυτοπροστατευτικά προϊόντα με επισήμανση Τ ή Τ+ και να μειωθούν αναλογικά για τα φπ με επισήμανση Χn ή Χi και για τα φπ χωρίς επισήμανση.
Για την εφαρμογή γεωργικών φαρμάκων σε «Ειδικές Περιοχές Β», προτείνουμε τα εξής:
Για τις προστατευόμενες περιοχές (Εθνικά Πάρκα – περιοχές Natura), να υπάρξουν ειδικές ρυθμίσεις (αυστηρές – κατά αντιστοιχία αυτών που υπάρχουν στο ΤΜΗΜΑ Ζ: Ειδικά μέτρα για την προστασία του υδάτινου περιβάλλοντος και του πόσιμου νερού), όπως πχ ζώνη προστασίας 200-500 μέτρα από υδάτινες εκτάσεις, όπου δεν θα επιτρέπεται η χρήση φυτοφαρμάκων σε καλλιέργειες με μεγάλη χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων) σε συνεργασία με τους εμπλεκόμενους φορείς, στα πλαίσια του παρόντος εθνικού σχεδίου και να μην αφήνεται η εξειδίκευσή τους και τα πρόσθετα μέτρα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση (Αιρετές Περιφέρειες), αλλά να επιτρέπεται με συγκεκριμένη αιτιολόγηση η άρση κάποιων μέτρων για κάθε μία προστατευόμενη περιοχή σε συνεργασία με όλους τους τοπικούς φορείς και τους Φορείς Διαχείρισής τους.
Επίσης σε περίπτωση που δεν γίνει αποδεκτή η ανωτέρω πρότασή μας, προτείνουμε η σύνταξη του ειδικού σχεδίου φυτοπροστασίας να αποτελεί αρμοδιότητα όχι της Αιρετής Περιφέρειας αλλά της αρμόδιας τοπικής Υπηρεσίας της εκάστοτε Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Εγκυμονεί ο κίνδυνος αν τα επιπλέον μέτρα που απαιτούνται για αυτές τις ευαίσθητες περιοχές αφεθούν να προσδιοριστούν σε ειδικό σχέδιο φυτοπροστασίας με ευθύνη της Περιφέρειας, για πολλούς λόγους να μην εφαρμοστούν στις περιοχές αυτές λόγω καθυστερήσεων στην σύνταξη των εν λόγω σχεδίων. Επισημαίνεται ότι τα μέτρα αυτά θα πρέπει να συνδυάζονται και με πρόσθετα κίνητρα στους καλλιεργητές των περιοχών αυτών. Τέλος θα πρέπει να μην επιτρέπονται για κανένα λόγο κατά παρέκκλιση αεροψεκασμοί σε προστατευόμενες περιοχές και υδάτινες επιφάνειες.
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΕΙΔΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ
Όπως και στην ενημέρωση του κοινού πρόκειται για μια δυναμική κατάσταση, εντός εύρους από την κεντρική διοίκηση θα μπορούσε και η αυτοδιοίκηση να έχει λόγο στην θέσπιση των αποστάσεων.
Όλα ωραία και καλά! Όμως, αυτό που βλέπω γενικώς είναι μία μεγάλη απουσία: ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ.
Θεσπίζοντας αυστηρότατους ελέγχους υπολειμματικότητας και συνακόλουθες αυστηρές ποινές, θα μπορούσαμε να παρακάμψουμε μεγάλο μέρος της πρόσθετης γραφειοκρατίας που εισάγει το παρόν Εθνικό Σχέδιο Δράσης.
Οι αγρότες από μόνοι τους θα είχαν σοβαρό κίνητρο να καταφύγουν στις υπηρεσίες γεωργικών συμβούλων, αλλά και, πιθανόν, πιστοποιήσεως της παραγωγής τους.
Εδώ που έχει φθάσει η κατάσταση στην Ελληνική οικονομία, το ζητούμενο δεν είναι μία σειρά σωστών μεν αλλά γραφειοκρατικών μέτρων που θα καταλήξουν στην ουσία να εφαρμόζονται μόνον τύποις…
Μη μου πει κανείς ότι σήμερα γίνονται έλεγχοι υπολειμματικότητας! Οι δικές μου πληροφορίες είναι ότι πχ γίνονται σε εισαγόμενα, αλλά αποφεύγεται η δειγματοληψία στις λαϊκές… Ή, κατά διαβολική σύμπτωση πχ οι έλεγχοι στα χωράφια γίνονται στους αγρότες που τηρούν τις ημερομηνίες και δεν χρησιμοποιούν απαγορευμένα σκευάσματα.
Αντιθέτως, στον ιδιωτικό τομέα, οι έλεγχοι για υπολείμματα αντιβιοτικών στο γάλα από την βιομηχανία ή για υπολείμματα φυτοφαρμάκων στα λαχανικά από τις αλυσίδες S/M έχουν ορατά αποτελέσματα.
Όλο το παραπάνω ΕΣΔ θα καταλήξει τελικώς ως μία ευκαιρία για περισσότερη δουλειά για μας τους γεωπόνους και λίγο περισσότερο αν δεν συνδυασθεί με αυστηρούς ελέγχους υπολειμματικότητας και ποινολόγιο!
ΦΤΙΑΞΤΕ ΕΝΑ ΠΛΑΙΣΙΟ ΝΟΜΟΥ ΣΕ ΟΡΙΖΟΝΤΑ 5ΑΕΤΙΑΣ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΛΙΕΡΓΕΙΑΣ .ΜΕ ΑΥΤΟ ΠΙΣΤΕΥΩ ΕΠΙΤΥΓΧΑΝΕΤΕ 2 ΠΡΑΓΜΑΤΑ 1]ΣΑΝ ΧΩΡΑ ΓΙΝΟΜΑΣΤΕ ΑΚΡΩΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗ 2]ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΟΜΑΣΤΕ ΠΛΕΟΝ ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΑ