ΤΜΗΜΑ Ι: Ολοκληρωμένη Φυτοπροστασία

Εισαγωγή

Το παρόν τμήμα του Εθνικού Σχεδίου Δράσης αφορά τα άρθρα 28 και 43 του νόμου καθώς και το παράρτημα Δ΄ του Ν. 4036/2012 (ΦΕΚ Α΄8) σχετικά με την ολοκληρωμένη φυτοπροστασία, με τα οποία εναρμονίζεται η εθνική νομοθεσία με το άρθρο 14 και παράρτημα ΙΙΙ της οδηγίας 2009/128/ΕΚ, με σκοπό την επίτευξη της αειφορικής-ορθολογικής χρήσης των γεωργικών φαρμάκων.

Α. Σχεδιασμός και ενέργειες της ΣΕΑ ως προς την Ολοκληρωμένη Φυτοπροστασία

Με τις με αριθ. πρωτ. 4012/45395/11-4-2012 (ΑΔΑ: Β4Ω3Β-20Ε) και 4741/51351/2-5-2012 (ΑΔΑ: Β496Β-186) Αποφάσεις του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων συγκροτήθηκαν 27 επιστημονικές ομάδες για τη σύνταξη Οδηγιών Ολοκληρωμένης Φυτοπροστασίας, για κάθε μία καλλιέργεια ή ομάδα καλλιεργειών όπως παρακάτω:

 1η Ομάδα – Ακτινίδιο

 2η Ομάδα – Αμπέλι

 3η Ομάδα – Βαμβάκι

 4η Ομάδα – Ελιά

 5η Ομάδα – Εσπεριδοειδή

 6η Ομάδα – Μηλιά

 7η Ομάδα – Κυδωνιά

 8η Ομάδα – Αχλαδιά

 9η Ομάδα –  Αμυγδαλιά

10η Ομάδα – Φυστικιά

11η Ομάδα – Ροδακινιά

12η Ομάδα – Βερικοκιά

13η Ομάδα – Κερασιά

14η Ομάδα – Δαμασκηνιά

15η Ομάδα – Συκιά

16η Ομάδα – Πατάτα

17η Ομάδα – Πεπόνι θερμοκηπίου

18η Ομάδα – Βιομηχανική τομάτα

19η Ομάδα – Βολβώδη λαχανικά υπαίθρια

20η Ομάδα – Φυλλώδη λαχανικά υπαίθρια

21η Ομάδα – Λοιπά υπαίθρια κηπευτικά (καρπούζι, πεπόνι, κολοκύθι κ.λ.π.)

22η Ομάδα – Μπανάνα θερμοκηπίου

23η Ομάδα – Φράουλα

24η Ομάδα – Κηπευτικά Θερμοκηπίου (τομάτα ,αγγούρι, πιπεριά, μελιτζάνα)

25η Ομάδα – Καλαμπόκι και χειμερινά σιτηρά

26η  Ομάδα – Εδώδιμα Ψυχανθή / όσπρια

27η Ομάδα –  Καπνός και ρύζι

Ήδη καταρτίζονται από τις παραπάνω 27 επιστημονικές ομάδες Οδηγοί Ολοκληρωμένης Φυτοπροστασίας για κάθε μία καλλιέργεια ή ομάδα καλλιεργειών,  οι οποίοι συντάσσονται από ομάδες ειδικών επιστημόνων ειδικών στην φυτοπροστασία  από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, τους φορείς, Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ (πρώην ΕΘΙΑΓΕ), Περιφερειακά Κέντρα Προστασίας Φυτών και Ποιοτικού Ελέγχου (Π.Κ.Π.Φ. & Π.Ε.), Δ/νσεις Αγροτικής οικονομίας και Κτηνιατρικής  των Περιφερειακών Ενοτήτων, ΚΕΠΥΕΛ.

Η Διεύθυνση Προστασίας Φυτικής Παραγωγής του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ως Συντονιστική Εθνική Αρχή (ΣΕΑ) θα μεριμνήσει ώστε  να καταρτισθούν οδηγοί και για τις λοιπές καλλιέργειες, οι οποίες δεν συμπεριλαμβάνονται παραπάνω .

Με την ολοκλήρωση κάθε σχεδίου Οδηγού θα διενεργείται διαβούλευση, με μέριμνα της ΣΕΑ, με όλους τους εταίρους για τελική κατάρτιση.

Για την χρηστική και αποτελεσματική εφαρμογή της ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας στους οδηγούς αυτούς θα υπάρχουν δύο στήλες, η πρώτη στήλη θα αναφέρεται στις καλλιεργητικές επιλογές των γενικών αρχών της ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας που θα είναι υποχρεωτικής εφαρμογής, για όλους του παραγωγούς, το αργότερο μέχρι 1-1-2014, ενώ η δεύτερη στήλη θα αναφέρεται στις καλλιεργητικές επιλογές των ειδικών κατευθυντηρίων γραμμών οι οποίες θα εφαρμόζονται επί εθελοντικής βάσεως από τους παραγωγούς, οι οποίες και  υπερβαίνουν τις υποχρεωτικές, με θέσπιση κατάλληλων κινήτρων.

Ειδικότερα προωθείται, από την ΣΕΑ σε συνεργασία με άλλες Υπηρεσίες του ΥΠΑΑΤ, η ένταξη στο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020 και σύμφωνα με το άρθρο 29 της πρότασης του σχετικού Κανονισμού Ε.Ε., ως προς τις ενισχύσεις για τη γεωργία, το περιβάλλον και το κλίμα, την ενίσχυση της εθελοντικής εφαρμογής από τους παραγωγούς των παραπάνω ειδικών κατευθυντηρίων γραμμών (στήλη 2) κάθε οδηγού καλλιέργειας.

Ενδεικτική επίδειξη στην Επιτροπή του Οδηγού ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας βαμβακοκαλλιέργειας έτους 2012, που συνέταξε η Δ/νση προστασίας Φυτικής Παραγωγής, για τις ανάγκες του προγράμματος των Γεωργικών Προειδοποιήσεων.

Στις παραπάνω οδηγίες θα περιλαμβάνονται και καλλιεργητικές πρακτικές θρέψης-λίπανσης οι οποίες επηρεάζουν και τη συμπεριφορά των φυτών έναντι των επιβλαβών και ωφελίμων οργανισμών, οι οποίες θα οριστικοποιηθούν ως υποχρεωτικές και εθελοντικές σε συνεργασία με τη Δ/νση Εισροών Φυτικής Παραγωγής του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων στα πλαίσια της παραπάνω διαδικασίας κατάρτισης των οδηγών.

Προς ενημέρωση της Επιτροπής, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων διά της Διεύθυνσης Βιολογικής Γεωργίας προωθεί για τη διαχείριση επιβλαβών οργανισμών με χαμηλή εισροή γεωργικών φαρμάκων τη βιολογική καλλιέργεια στα πλαίσια του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 834/2007 του Συμβουλίου, της 28ης Ιουνίου 2007, για τη βιολογική παραγωγή και την επισήμανση των βιολογικών προϊόντων.

Β. Τρόποι και μέσα προώθησης εφαρμογής των γενικών αρχών της Ολοκληρωμένης Φυτοπροστασίας

  1. 1.         Όλοι οι οδηγοί  Ολοκληρωμένης Φυτοπροστασίας που θα εγκριθούν με την προβλεπόμενη ΚΥΑ του Εθνικού Σχεδίου Δράσης (άρθρο 32 του Ν. 4036/2012) θα αναρτώνται σε ιστοσελίδα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, έτσι ώστε οι επαγγελματίες χρήστες να έχουν στη διάθεσή τους αναλυτικά όλες τις πληροφορίες για τις καλλιεργητικές πρακτικές που υποχρεωτικά πρέπει να εφαρμόζουν, ως προς της γενικές αρχές (Στήλη 1),  καθώς και διακριτά για τις καλλιεργητικές πρακτικές που εθελοντικά θα εφαρμόζουν, ως προς τις ειδικές κατευθυντήριες γραμμές (Στήλη 2).
  2. 2.         Στην ιστοσελίδα της Διεύθυνσης Προστασίας Φυτικής Παραγωγής, όπου ήδη υφίσταται βάση δεδομένων με όλα τα εγκεκριμένα γεωργικά φάρμακα ανά καλλιέργεια και επιβλαβή οργανισμό, θα επισημανθούν εμφανώς τα κατάλληλα γεωργικά φάρμακα για χρήση τους στην Ολοκληρωμένη Φυτοπροστασία, με τη λιγότερη δυσμενή επίδραση στην υγεία των ανθρώπων και του περιβάλλοντος, καθώς και στους οργανισμούς που δεν αποτελούν στόχο.
  3. 3.         Οι επαγγελματίες χρήστες δύνανται να αναζητούν συμβουλευτικές υπηρεσίες για την ολοκληρωμένη φυτοπροστασία στους γεωργικούς συμβούλους του δικτύου, για μεν το έτος 2013 στα πλαίσια εφαρμογής του προγράμματος «πολλαπλής συμμόρφωσης», για δε τα έτη 2014 και μετά σε γεωργικούς συμβούλους, όπως αναφέρονται στο άρθρο 16 της πρότασης του σχετικού Κανονισμού Ε.Ε.

Επισημαίνεται ότι στην έκθεση (report) του δικτύου εμπειρογνωμόνων (experts) ENDURE NETWORK, που έγινε για την Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος της Ε.Ε. (DG Environment), αναφέρεται ότι «η Ε.Ε. και τα κράτη μέλη θα πρέπει να επενδύσουν μαζικά σε συστήματα γεωργικών συμβούλων, ώστε να διασφαλίσουν την εφαρμογή της ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας», η οποία είναι κοινοτική και εθνική απαίτηση (οδηγία 2009/128/ΕΕ και ο νόμος 4036/2012  που την ενσωματώνει).

  1. 4.         Η πιστοποίηση ότι ο παραγωγός εφήρμοσε τις γενικές αρχές ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας καθώς και τις ειδικές κατευθυντήριες γραμμές θα γίνεται από τον γεωργικό του σύμβουλο με τη λήξη της καλλιεργητικής περιόδου, και με τα στοιχεία των χρησιμοποιηθέντων γεωργικών φαρμάκων, τα οποία θα πρέπει να τηρεί ο παραγωγός, σύμφωνα με το άρθρο 67 του Καν. ΕΚ 1170/2009, θα τίθενται προς έλεγχο στον υπεύθυνο του μηχανισμού παρακολούθησης και ελέγχου των Περιφερειακών Υπηρεσιών του ΥΠΑΑΤ  και  των Διευθύνσεων Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής των ΠΕ.

Στα πλαίσια του μηχανισμού παρακολούθησης και ελέγχου τήρησης των παραπάνω, θα διενεργούνται δειγματοληπτικοί έλεγχοι και όπου απαιτούνται καθολικοί έλεγχοι.

  1. 5.         Επιμόρφωση – κατάρτιση των γεωργικών συμβούλων και των παραγωγών στα θέματα Ολοκληρωμένης Φυτοπροστασίας (Οδηγοί, εφαρμογές κλπ).
  2. 6.          Προσαρμογή, βελτίωση και επέκταση του μακροχρονίως λειτουργούντος με επιτυχία συστήματος Γεωργικών Προειδοποιήσεων από τα Περιφερειακά Κέντρα Προστασίας Φυτών και Ποιοτικού Ελέγχου (Π.Κ.Π.Φ. & Π.Ε.) Καβάλας, Θεσσαλονίκης, Ιωαννίνων, Μαγνησίας, Αχαΐας, Αργολίδος  και Ηρακλείου, το οποίο σύστημα αποτελεί την βάση της  ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας, διότι παρακολουθούνται οι καλλιέργειες σε πραγματικό χρόνο και αξιολογούνται τα στοιχεία κατά τρόπο επιστημονικό με την έγκυρη και έγκαιρη έκδοση Δελτίων Γεωργικών Προειδοποιήσεων.

Οι αναγκαίες  προσαρμογές, βελτιώσεις και επεκτάσεις αφορούν τις παρακάτω δράσεις:

α.  Χωρική επέκταση του συστήματος σε περιοχές όπως τα νησιά του Αιγαίου κλπ. όπου δεν εφαρμόζονται Γεωργικές Προειδοποιήσεις.

β. Επέκταση του συστήματος και στις όλες τις ετήσιες καλλιέργειες με την εμπλοκή και των Διευθύνσεων Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής των ΠΕ και των ΓΓΑ των Δήμων.

γ.  Βελτίωση της διάχυσης  των Δελτίων Γεωργικών Προειδοποιήσεων με στόχο η πληροφορία να φτάνει στον κάθε παραγωγό έγκαιρα, μέσα από την χρήση των ΜΜΕ, των Συμβούλων, του διαδικτύου και λοιπών σύγχρονων τεχνολογιών.

δ. Ενίσχυση του συστήματος με την βελτίωση των υπαρχόντων Αυτόματων Μετεωρολογικών Σταθμών (ΑΜΣ) και την πύκνωση του δικτύου με την εγκατάσταση νέων ΑΜΣ, καθώς και την προμήθεια των αναγκαίων λογισμικών πρόγνωσης.

  1. 7.         Προώθηση από την ΣΕΑ προς τα αρμόδια θεματικά Ερευνητικά Κέντρα, εφαρμοσμένων  ερευνητικών προγραμμάτων με την ειδικότερη προς έρευνα θεματολογία, σχετική  με μεθόδους πρόληψης και αποτελεσματικής αντιμετώπισης των επιβλαβών οργανισμών, κυρίως στον τομέα των μη χημικών μεθόδων καταπολέμησης αυτών.
  2. 8.         Σχετικά με τον έλεγχο της συμμόρφωσης των παραγωγών στην υποχρέωση της εφαρμογής των γενικών αρχών της Ολοκληρωμένης Φυτοπροστασίας, για το έτος 2013, στα πλαίσια της «πολλαπλής συμμόρφωσης», η ΣΕΑ θα προωθήσει με ιδιαίτερο έγγραφό της     προς την αρμόδια ελεγκτική αρχή (ΟΠΕΚΕΠΕ), όλους τους θεσμοθετημένους Οδηγούς Ολοκληρωμένης Φυτοπροστασίας, προκειμένου οι Γεωπόνοι ελεγκτές της να ελέγχουν με βάση τις υποχρεώσεις της Στήλης 1 των οδηγών.

 


 

  • 10 Ιανουαρίου 2013, 14:07 | WWF Ελλάς

    Πέραν της ολοκληρωμένης διαχείρισης, θα πρέπει να ενταχθεί και συμπεριληφθεί στο Σχέδιο Δράσης και η Βιολογική Γεωργία. Ειδικότερα στις Προστατευόμενες Περιοχές είναι ανάγκη να αναφέρεται με σαφήνεια η βιολογική γεωργία και η ολοκληρωμένη διαχείριση και όχι γενικά η μείωση των ποσοτήτων εφαρμογής γεωργικών φαρμάκων. Υπενθυμίζεται ότι με βάση τον ν.3937/2011 για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, ειδικά εντός των περιοχών που χαρακτηρίζονται ως περιφερειακά πάρκα, μεταξύ άλλων «…ενισχύεται με κίνητρα η άσκηση ήπιων και περιβαλλοντικά φιλικών ασχολιών και παραγωγικών δραστηριοτήτων, όπως για παράδειγμα η αναψυχή, ο τουρισμός φύσης, η ολοκληρωμένη ή η βιολογική γεωργία, η βιολογική καλλιέργεια υδρόβιων οργανισμών…»

  • Σχετικά με το θέμα της Ολοκληρωμένης Φυτοπροστασίας στην
    Δημόσια Διαβούλευση στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την ορθολογική χρήση των γεωργικών φαρμάκων η Οργάνωση μας υποστηρίζει ότι θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τα παρακάτω:

    Για να έχουμε μια επιτυχή εφαρμογή της Ολοκληρωμένης Φυτοπροστασίας (IPM):

    – Πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη όλες τις γεωργικές δραστηριότητες σε μια ολιστική προσέγγιση.

    – Όλες οι διαθέσιμες μέθοδοι φυτοπροστασίας όπως καλλιεργητικές, μηχανικές,βιολογικές και χημικές συμπεριλαμβάνονται

    – Η Ολοκληρωμένη Φυτοπροστασία είναι ένα εργαλείο διαχείρισης στον αγρό, το οποίο εφαρμόζεται από τον παραγωγό. Ο παραγωγός πρέπει να λάβει αποφάσεις στο χωράφι ανάλογα με τις συγκεκριμένες συνθήκες που επικρατούν εκείνη την στιγμή

    – Απαιτείται η ύπαρξη εύρους επιστημονικά τεκμηριωμένων πρακτικών επιλογών καθώς και διαθέσιμα εργαλεία, τα οποία θα είναι οικονομικά εφαρμόσιμα, προκειμένου οι παραγωγοί να υλοποιήσουν τις αποφάσεις φυτοπροστασίας σύμφωνα με την τοποθεσία και τις συνθήκες στο χωράφι τους, στο πλαίσιο της ορθολογικής γεωργίας

    – Δεν νοείται μια και μοναδική «συνταγή» για σύστημα Ολοκληρωμένης
    Φυτοπροστασίας, αλλά απαιτούνται ευέλικτες αποφάσεις διαχείρισης προσαρμοζόμενες στις τοπικές συνθήκες.

    Με το να χαρακτηρίζεται ένα φυτοφάρμακο «κατάλληλο για χρήση στην Ολοκληρωμένη Φυτοπροστασία», δεν προωθείται η ολιστική προσέγγιση και δεν εξασφαλίζεται ότι η απόφαση για τη χρήση του θα παρθεί σύμφωνα με τις αρχές που διέπουν την Ολοκληρωμένη Φυτοπροστασία.

    Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κατάχρηση γεωργικών φαρμάκων «κατάλληλων»
    για χρήση στην Ολοκληρωμένη Φυτοπροστασία. Θα πρέπει να ληφθούν υπόψη παράγοντες όπως εναλλαγή διαφορετικών τρόπων δράσης, εργαλείων και μεθόδων υποστήριξης αποφάσεων στο χωράφι κλπ.

    Ο παραγωγός πρέπει να έχει στην διάθεση του εργαλεία για να κάνει την δουλειά του αποτελεσματικά και οικονομικά.

    Η εκπαίδευση των παραγωγών, η ουσιαστική συνεργασία τους με γεωπόνους στο χωράφι και η προώθηση μεθόδων υποστήριξης απόφασης μπορούν να στηρίξουν την ουσιαστική εφαρμογή της Ολοκληρωμένης Φυτοπροστασίας και της αειφόρου παραγωγής στην Ελλάδα.

    Με εκτίμηση,

    Μάρκος Λέγγας
    Πρόεδρος Δ.Σ.

  • 10 Ιανουαρίου 2013, 14:24 | Σύλλογος Γεωπόνων Ελευθέρων Επαγγελματιών Νομού Μεσσηνίας

    Να είναι δυνατόν ο υπεύθυνος επιστήμονας σύμφωνα με το άρθρο 35 παρ.9 του Νόμου 4036/2012 να μπορεί ταυτόχρονα να είναι και σύμβουλος ορθολογικής χρήσης γεωργικών φαρμάκων

  • 10 Ιανουαρίου 2013, 14:41 | Σύλλογος Γεωπόνων Ελευθέρων Επαγγελματιών Νομού Μεσσηνίας

    Να διευκρινιστεί ότι στο άρθρο 17 παρ.3 του Νόμου 4036/2012 και γενικότερα όταν αναφερόμαστε σε σύμβουλους ολοκληρωμένης χρήσης γεωργικών φαρμάκων να μπορούν να είναι μόνο όσοι έχουν τις προϋποθέσεις του άρθρου 35 παρ.13 του Ν 4036/2012.

  • Τα γεωργικά φάρμακα πρέπει επιτέλους να αξιολογηθούν, με βάση την επίδραση τους σε ανθρώπους, οργανισμούς μη στόχους και περιβάλλον και να ταξινομηθούν σε κατηγορίες (τουλάχιστον 3). Η χρήση των πλέον τοξικών θα πρέπει να γίνεται μετά από έγγραφη αιτιολόγηση του επιστήμονα (α.35, ν.4036)-συμβούλου. Ο τρόπος εφαρμογής της ολοκληρωμένης διαχείρισης, είτε κατά AGRO, είτε κατά τα διεθνή πρότυπα, με τη χρήση όλων των εγκεκριμένων σκευασμάτων, αγνοώντας την επίδρασή τους στους ωφέλιμους, ή μη στόχους, οργανισμούς και στο περιβάλλον, δεν πρέπει να επαναληφθεί σε καμιά περίπτωση γιατί θα σπαταληθούν πόροι και θα αυξηθεί η γραφειοκρατία, χωρίς καμιά ωφέλεια.
    Στην παρ.3 η λέξη «δύνανται» (Οι επαγγελματίες χρήστες δύνανται να αναζητούν συμβουλευτικές υπηρεσίες για την ολοκληρωμένη φυτοπροστασία) να αντικατασταθεί με τη λέξη «πρέπει». Σε κάθε περίπτωση ο σύμβουλος είναι απαραίτητος για την πιστοποίηση εφαρμογής της ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας (παρ. 4). Ο έλεγχος της πιστοποίησης από τις δημόσιες υπηρεσίες μετά τη λήξη της καλλιέργειες είναι χωρίς νόημα και εφαρμογή, εκτός κι αν πρόκειται να ελέγχουν το ημερολόγιο εφαρμογής ΦΠΠ (που εύκολα μπορεί να είναι παραποιημένο). Ο αποτελεσματικός έλεγχος θα πρέπει να γίνεται κατά την εξέλιξη της καλλιέργειας και οι δημόσιες υπηρεσίες να ελέγχουν κατά κύριο λόγο τον επιστήμονα-σύμβουλο με το δειγματοληπτικό (ή και καθολικό αν χρειάζεται) έλεγχο των παραγωγών που έχει στην επίβλεψή του.
    Είναι δεδομένο ότι πολλές καλλιέργειες (ειδικά δενδρώδεις) είναι εγκαταλειμμένες ή δέχονται πλημμελείς επεμβάσεις για λόγους οικονομικότητας, μετανάστευσης, περίπλοκης ιδιοκτησίας (κληρονομιές) κλπ. Όσον αφορά τις οδηγίες ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας, το μεγάλο ερώτημα δημιουργείται με την υποχρεωτικότητα της εφαρμογής καλλιεργητικών τεχνικών ή και φυτοπροστατευτικών προϊόντων για την αντιμετώπιση επιβλαβών οργανισμών, τόσο γενικά στο σύνολο των καλλιεργειών, όσο και ειδικά στις παραπάνω περιπτώσεις. Επιπλέον, σοβαρό έλλειμμα υπάρχει στο οικονομικό όριο (κατώφλι) επέμβασης για τους περισσότερους επιβλαβείς οργανισμούς των καλλιεργειών της χώρας μας. Θα πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα από την αρμόδια αρχή με την ανάθεση του έργου στα κατάλληλα ερευνητικά ιδρύματα.

  • Σχετικά με το σύστημα γεωργικών προειδοποιήσεων (Τμήμα Ι, παρ. Β.6, σελ. 41), πέρα από την αύξηση των αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών και το σχετικό εκσυγχρονισμό του συστήματος θα πρέπει να εγκατασταθούν δίκτυα παγίδευσης για την παρακολούθηση των πληθυσμών σημαντικών εχθρών των καλλιεργειών και επιτόπιες επισκέψεις για την παρακολούθηση της εξέλιξης των ασθενειών στον αγρό.

    Στην βάση των προτάσεων Του ΓΕΩΤΕΕ Π.Κ για την Δακοκτονία

    1. Ο εντοπισμός περιοχών πιλότων που θα παρακολουθείται με παγιδοθεσία η εξέλιξη του εντόμου καθόλη την διάρκεια του έτους και η διασύνδεση των δεδομένων τους με αυτά των υπόλοιπων περιοχών προκειμένου να δημιουργηθεί μαθηματικό μοντέλο πρόγνωσης.
    2. Χρήση των δεδομένων όλων μετεωρολογικών σταθμών που υπάρχουν σε κάθε περιοχή (Κέντρου Προστασίας Φυτών, Δήμων Ενώσεων κ.λ.π)
    3. Στατιστική επεξεργασία όλων των δεδομένων των προηγούμενων ετών για την διεξαγωγή συμπερασμάτων ανά περιοχή.
    4. Αποτύπωση όλων των παραπάνω σε σύστημα GIS που εξελισσόμενο θα δίνει την δυνατότητα λήψης αποφάσεων σε πραγματικό χρόνο. Η χρήση προγράμματος γεωγραφικών πληροφοριών με ακριβή αποτύπωση παρελθουσών μετρήσεων πληθυσμών και προσβολών καρπού όπου και όσο διάστημα χρόνου υπάρχουν, μετρήσεων 12-μηνης παρακολούθησης πτήσεων σε επιλεγμένα σημεία, αλλά και κλιματικών στοιχείων. Από ένα τέτοιο σύστημα, μαζί με την ημερήσια ‘τροφοδοσία’ με τρέχοντα στοιχεία, θα προκύψουν:
    • Οι πλέον ‘επικίνδυνες’ περιοχές (hotspots) για εντατικότερη παρακολούθηση.
    • Οι τυπικές περιοχές ως ενδεικτικές ευρύτερων τάσεων της περιόδου.
    • Η ελάττωση των θέσεων παγίδων.
    • Οι προβλέψεις για επεμβάσεις, με μεγαλύτερο χρόνο για προετοιμασία, σε σχέση με απλές τοπικές μετρήσεις παγίδων, δειγματοληψιών καρπού και ωρίμανσης ωοθηκών
    5. Ανάδειξη του ρόλου του τομέαρχη ως ο επιστήμονας που θα παρακολουθεί τα εξελικτικά στάδια τόσο του καρπού όσο και του εντόμου σε συνδυσμό με τα μετεωρολογικά δεδομένα προκειμένου να δίνει οδηγία ψεκασμού όσο πιο έγκαιρα γίνεται. Επίσης θα είναι υπεύθυνος να κρίνει την αναγκαιότητα τοπικού ψεκασμού ή να προτείνει ψεκασμό κάλυψης από τους παραγωγούς. Η επιλογή της θέσης των παγίδων είναι ευθύνη του τομεάρχη και όχι από του παγιδοθέτη.
    6. Απρόσκοπτη δυνατότητα αναγνώρισης του τομέα από κάθε τομεάρχη προκειμένου να επιτελέσει το παραπάνω επιστημονικό του έργο με επάρκεια.
    7. Τροποποίηση της διαδικασίας του διαγωνισμού της ανάθεσης των εργολάβων ψεκασμού με απαίτηση
    • Κριτήριο για την ανάθεση η συμφερότερη προσφορά όπου θα αξιολογούνται παράμετροι που θα έχουν τεθεί ενιαία σε επίπεδο περιφέρειας (π.χ αποδεικτικά εμπειρίας και καλής εκτέλεσης ανάλογων έργ, αποδεικτικά για τον τεχνολογικό εξοπλισμό, κ.λ.π)
    • Συμμετοχή εργοληπτών δημοσίων έργων φυτοπροστασίας
    • Ενιαία ανώτερη προσφερόμενη τιμή ανά ελαιόδενδρο σε κάθε χωριό.
    8. Διασύνδεση της αποτελεσματικότητας του ψεκασμού με την αποζημίωση του εργολάβου.
    9. Έγκαιρη προμήθεια όλων των ποσοτήτων των φυτοπροστατευτικών και ελκυστικών προκειμένου να αποφεύγονται καθυστερήσεις.
    10. Εξέταση όλων των ερευνητικών δεδομένων για την απωθητική δράση που παρουσιάζουν κάποια από τα επιλεγμένα εντομοκτόνα αμέσως μετά τον δολωματικό ψεκασμό.
    11. Εναλλαγή των ελκυστικών σε κάθε ψεκασμό γιατί εμφανίζεται σε μελέτες ότι ο δάκος αναπτύσσει εθισμό στην κατ’ εξακολούθηση χρήση της ίδιας ελκυστικής ουσίας.
    Οφείλει να ελέγχεται η οξύτητά της κατά την παραλαβή της αλλά και κατά την διάρκεια της αποθήκευσης. Υπάρχει περίπτωση επειδή ακριβώς δεν ελέγχεται να δημιουργεί αντίθετα αποτελέσματα από τα αναμενόμενα. Σημαντικό θέμα επίσης είναι οι συνθήκες αποθήκευσης των εντομοκτόνων και των ελκυστικών μετά την παραλαβή των.
    12. Η επιλογή περιοχών πιλότων μια σε κάθε Π.Ε αρχικά, όπου θα εφαρμοστεί η καταπολέμηση του δάκου με την μέθοδο της μαζικής παγίδευσης προκειμένου να υπάρχουν πέρα από τα πειραματικά δεδομένα και δεδομένα σε μεγαλύτερη έκταση. Κρίσιμος παράγων είναι το κόστος των παγίδων και της τοποθέτησης σε επίπεδο ελαιοκομικής περιόδου. Το κόστος αγοράς πρέπει να αποτελέσει στοιχείο ιδιαίτερα σοβαρής διαπραγμάτευση για πολύ μεγάλες προμήθειες (η προμήθεια των παγίδων να γίνεται από την Περιφέρεια) και η ανάρτηση μπορεί να εξεταστεί το ενδεχόμενο να αποτελεί ευθύνη των παραγωγών.
    13. Ανάρτηση σε επιλεγμένα και σταθερά σημεία των ανακοινώσεων του εργολάβου για τα δρομολόγια που θα ακολουθούν τα συνεργεία ψεκασμού
    14. Κινητοποίηση των τοπικών παραγόντων και πρωτίστως των ίδιων των παραγωγών για τον έλεγχο της διαδικασίας των ψεκασμών.
    15. Η τεκμηρίωσης της αναγκαιότητας των επεμβάσεων και οι εγγραφές των παραμέτρων των επεμβάσεων πρέπει να είναι συμβατές με την Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Καλλιεργειών και τις διαδικασίες Ιχνηλασιμότητας. Η δακοκτονία, ως η μεγαλύτερη δράση φυτοπροστασίας στη χώρα, δεν είναι πλέον ανεκτό να βρίσκεται εκτός διαδικασιών Ολοκληρωμένης Διαχείρισης.
    16. Η εκπαίδευση του προσωπικού και η κατάρτιση όλων των καλλιεργητών, σε θέματα αποτελεσματικότητας και ασφάλειας προσώπων και περιβάλλοντος (όπως απόρριψη πλεονασμάτων ψεκαστικού υγρού και κενών συσκευασίας, drift κ.ά.) έχει κορυφαία σημασία. Πόροι μπορούν να αντληθούν άμεσα από το Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης για ανάπτυξη Εκπαιδευτικών Πακέτων και τη λειτουργία των Προγραμμάτων Εκπαίδευσης κατά περίπτωση για Τομεάρχες/ Εποχιακούς Γεωπόνους, παγιδοθέτες, ψεκαστές.

  • Σχόλιο στην 4η παράγραφο της σελ.40 (σχετικά με την πρώτη στήλη που θα αναφέρεται στις καλλιεργητικές επιλογές των γενικών αρχών της ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας και που θα είναι υποχρεωτικής εφαρμογής):
    Στο σημείο αυτό θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεχτικοί στο τι πρέπει να συμπεριλαμβάνεται στην υποχρεωτική εφαρμογή σε συνδυασμό με τις απαιτήσεις της πολλαπλής συμμόρφωσης. Ό,τι θα περιληφθεί στη στήλη αυτή όχι μόνο δεν θα μπορεί να επιδοτηθεί από τον 3ο πυλώνα της ΚΑΠ (αγρο-περιβαλλοντικά) αλλά και σε περίπτωση που δεν εφαρμόζεται θα επιφέρει μείωση των άμεσων ενισχύσεων.

    Σχόλιο στην 6η παράγραφο της σελ.40 (Ενδεικτική επίδειξη στην Επιτροπή του Οδηγού ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας βαμβακοκαλλιέργειας έτους 2012):
    Σε συνέχεια του παραπάνω σχολίου, αυτός ο συγκεκριμένος οδηγός για την βαμβακοκαλλιέργεια περιλαμβάνει παραδείγματα πολύ αυστηρών επιλογών στην πρώτη στήλη (υποχρεωτική εφαρμογή), τα οποία απαιτούν συστηματική παρακολούθηση κατώτατων ορίων επέμβασης που πρακτικά δεν μπορούν να επιτευχθούν και δυστυχώς η μη εφαρμογή τους θα έχει ως συνέπεια τη μείωση των άμεσων ενισχύσεων.

    Σχόλιο στο Β1 της σελ.40 (σχετικά με την προβλεπόμενη ΚΥΑ):
    Η εν λόγω ΚΥΑ περιλαμβάνει το ΕΣΔ και όχι τους αναλυτικούς οδηγούς φυτοπροστασίας η έκδοση των οποίων δεν αποτελεί τμήμα του ΕΣΔ αλλά συνέπειά του και ούτε συμπίπτει χρονικά με τις καταληκτικές ημερομηνίες κατάρτισής του.

    Το Β2 της σελ.41, προτείνουμε να διαμορφωθεί ως εξής:
    2. Στην ιστοσελίδα της Διεύθυνσης Προστασίας Φυτικής Παραγωγής, όπου ήδη υφίσταται βάση δεδομένων με όλα τα εγκεκριμένα γεωργικά φάρμακα ανά καλλιέργεια και επιβλαβή οργανισμό παρέχονται οι κατάλληλες πληροφορίες για την υποβοήθηση των επαγγελματιών χρηστών για την ορθή επιλογή και εφαρμογή σκευασμάτων σε επίπεδο αγρού λαμβάνοντας υπόψη την προστασία του Ανθρώπου και του Περιβάλλοντος. Οι παραπάνω πληροφορίες θα συνεκτιμώνται με την αποτελεσματικότητα του σκευάσματος και την οικονομικότητα της καλλιέργειας για την τελική επιλογή του γεωργικού φαρμάκου στα πλαίσια της Ολοκληρωμένης Φυτοπροστασίας.
    Σχόλιο: Η επιλογή του σκευάσματος με την προαναφερόμενη διαδικασία αποτελεί τον πάγιο τρόπο με τον οποίο λειτούργησε επιτυχώς η Ολοκληρωμένη Φυτοπροστασία στην Ελλάδα χωρίς ποτέ να δημιουργηθούν προβλήματα. Προσαρμόστηκε στις ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής της χώρας όπως π.χ. μικροκλίμα και διαφοροποίηση έντασης προσβολών κλπ, και προσέδωσε στα ελληνικά προϊόντα Ολοκληρωμένης Παραγωγής προστιθέμενη αξία. Την παραπάνω διαδικασία επιλογής ακολουθούν τόσο τα Ελληνικά πρότυπα, βλ. AGRO, όσο και τα διεθνή βλ. Global GAP, καθώς και η επίσημη προσέγγιση της Ολοκληρωμένης Φυτοπροστασίας στις περισσότερες χώρες της ΕΕ χωρίς επισημάνσεις κατάλληλων και μη γεωργικών φαρμάκων.

    Σχόλιο στο Β3 της σελ.41:
    Το επιστημονικό πρόγραμμα ENDURE NETWORK της ΕΕ δεν είναι δεσμευτικό για τα Κράτη Μέλη και δεν υποχρεούνται να το ακολουθήσουν.

  • 9 Ιανουαρίου 2013, 16:15 | Δρ. Σ. Βυζαντινόπουλος, Πρώην Τακτικός Ερευνητής του ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε., ειδικός στη τύχη και συμπεριφορά γεωργικών φαρμάκων στο περιβάλλον.

    Ολοκληρωμένη Φυτοπροστασία
    Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ολοκληρωμένη διαχείριση των εχθρών, ασθενειών και των ζιζανίων των διαφόρων καλλιεργειών στη χώρα μας (ολοκληρωμένη φυτοπροστασία) πρέπει να αποτελέσει τη μοναδική μέθοδο εφαρμογής των αγροτών μας εάν θέλουμε να έχουμε αειφόρο αγροτική ανάπτυξη (προστασία περιβάλλοντος, δημόσιας υγείας, βιοποικιλότητας κλπ.). Το ζητούμενο είναι πως προσεγγίζουμε στρατηγικά το θέμα αυτό, πως το υλοποιούμε και πως το ελέγχουμε. Η προσέγγιση που γίνεται από την αρμόδια Δ/νση του ΥΠΑΑΤ είναι ενδιαφέρουσα αλλά κύρια στηρίζεται στην οδηγία 2009/128/ΕΚ που ενσωματώθηκε στο Ν. 4036/2012 για τη χώρα μας, είναι περιγραφικού χαρακτήρα με αμφίβολα πρακτικά αποτελέσματα. Πιο συγκεκριμένα:
    1. Τα μέλη των επιτροπών που έχουν ορισθεί από το ΥΠΑΑΤ για την υποβολή προτάσεων για τις διάφορες καλλιέργειες θα προσπαθήσουν να υποβάλουν τις καλύτερες προτάσεις στηριζόμενοι κύρια όμως σε γενικές αρχές της ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας. Τα ερευνητικά δεδομένα στη χώρα μας είναι περιορισμένα για την υποβολή συγκεκριμένων οδηγιών προς τους αγρότες μας για κάθε καλλιέργεια.. Υπάρχει έλλειψη γνώσης στον τομέα αυτό αφού ολοκληρωμένη φυτοπροστασία σημαίνει συνεργασία εντομολόγων, φυτοπαθολόγων, ζιζανιολόγων, εδαφολόγων κλπ. και σπάνια υπάρχουν στη χώρα μας πρακτικά αποτελέσματα ερευνητικών εργασιών με τουλάχιστο πενταετή διάρκεια πειραματισμού. Υπάρχει εδώ ένα μεγάλο κενό που πρέπει μελλοντικά να καλυφθεί. Είναι λογικό ότι το κενό αυτό δεν μπορεί να διορθωθεί με μεμονωμένες προσπάθειες ερευνητών ή ομάδων ερευνητών αφoύ και η χρονική διάρκεια των ερευνητικών προγραμμάτων είναι συνήθως τριετούς διάρκειας και σπάνια ανανεώνονται.
    Πρόταση: Το ΥΠΑΑΤ επιτέλους πρέπει να πάρει πρωτοβουλία και να εγκαταστήσει πρότυπα αγροκτήματα στη χώρα μας ( υπάρχει ευτυχώς αρκετή δημόσια γη σε Οργανισμούς του ΥΠΑΑΤ π.χ. ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ) όπου θα εφαρμόζεται η ολοκληρωμένη φυτοπροστασία. Το ξεκίνημα ας γίνει σταδιακά από τις πιο βασικές καλλιέργειες στη χώρα μας. Η έννοια του προτύπου αγροκτήματος σημαίνει συνεργασία μεγάλης ομάδας επιστημόνων όπως ανέφερα προηγουμένως σε συνεργασία βέβαια με αγρότες, ιδιώτες επιστήμονες κλπ. που πρέπει και αυτοί να μεταφέρουν την εμπειρία τους, τη γνώση τους και τις προτάσεις τους. Επί πλέον σημαίνει και την εφαρμογή σύγχρονων τεχνολογιών π.χ. τηλεπισκόπηση, GIS, χρήση φωτο-αισθητήρων για την αντιμετώπιση των ζιζανίων κλπ. Η χρηματοδότηση μπορεί να καλυφθεί και από το ΕΣΠΑ του ΥΠΑΑΤ. Εκτιμώ ότι μόνο έτσι οι αγρότες θα πεισθούν για την ουσιαστική εφαρμογή της ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας σαν ανάγκη και όχι για λόγους παροχής μόνο κάποιων οικονομικών κινήτρων.

    2. Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης έχει γενικά ενδιαφέροντα σημεία αλλά γενικά είναι μόνο περιγραφικό. Κατά τη γνώμη μου έπρεπε να υποβληθεί ένα Επιχειρησιακό Σχέδιο (Business Plan) που θα περιέγραφε την υπάρχουσα κατάσταση, που θέλουμε να πάμε, τα μέσα, τις διαδικασίες και τους μηχανισμούς που θα χρησιμοποιήσουμε για την επίτευξη των στόχων και το κυριότερο την ύπαρξη της απαραίτητης χρηματοδότησης. Αν δεν γίνουν αυτά πολύ φοβάμαι ότι το ΥΠΑΑΤ δεν μπορεί να τεκμηριώσει τον επιτελικό του ρόλο καλυπτόμενο πίσω από νομοθετικές ρυθμίσεις που δεν έπιρεάζουν το ζητούμενο που είναι η αείφορη αγροτική ανάπτυξη της χώρας μας.

  • 28 Δεκεμβρίου 2012, 10:30 | Θεοδωρής Παναγιώτης

    ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ
    Ποιός ο ρόλος και η συμμετοχή στο ΕΣΔ εποπτευόμενων από το ΥΠΑΑΤ οργανισμών όπως ο ΟΠΕΓΕΠ, αλλά και ο ΟΠΕΚΕΠΕ που δέχεται ως επιλέξιμες κάποιες σχετικές δαπάνες (πχ χρήση φερομόνων σύζευξης στα λεπιδόπτερα); Ειδικά ο τελευταίος θα πρέπει να ελέγξει την πολλαπλή συμμόρφωση στην ολοκληρωμένη φυτοπροστασία, σημείο ιδιαίτερα προβληματικό για όλα τα ΚΜ. Υπάρχουν μέχρι σήμερα δύο προτάσεις: 1) ‘rebound approach’: όπου ο ελεγκτής ενημερώνει τον ελεγχόμενο για την ασυμβατότητα μιας ενέργειάς του με τις αρχές της ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας οπότε και δεν πρέπει να την επαναλάβει, 2) ‘tool box approach’ που προσομοιάζει στα προτεινόμενα στο ΕΣΔ.
    Θα πρέπει επίσης να υπάρχει μεθοδολογία ελέγχου και ενσωμάτωσης στα ΕΣΔ των πρωτοβουλιών ομάδων παραγωγών για ολοκληρωμένη φυτοπροστασία που εφαρμόζονται εθελοντικά μέχρι σήμερα στην χώρα μας.

  • 18 Δεκεμβρίου 2012, 12:24 | ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ ΚΩΣΤΑΚΟΣ ΓΕΩΠΟΝΟΣ Γ.Π.Α

    Με την Οδηγία 2009/128 και τον Κανονισμό 1107/2009 ορίζονται οι «επαγγελματίες χρήστες» (σ. μεταξύ άλλων και οι αγρότες) οι «διανομείς » γεωργικών φαρμάκων και οι «σύμβουλοι» σχετικά με τη διαχείριση επιβλαβών οργανισμών και την ασφαλή χρήση γεωργικών φαρμάκων.

    Σύμφωνα με το Άρθρο 5 της Οδηγίας «Κατάρτιση» τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε οι επαγγελματίες χρήστες, διανομείς και σύμβουλοι να έχουν πρόσβαση στη δέουσα κατάρτιση λαμβανομένων υπόψη των διαφορετικών ρόλων και ευθυνών τους.

    Σύμφωνα με το άρθρο 14 παρ. 1 της Οδηγίας 2009/128 τα κράτη μέλη λαμβάνουν όλα τα αναγκαία μέτρα για την προώθηση της διαχείρισης επιβλαβών οργανισμών με χαμηλή εισροή γεωργικών φαρμάκων, με προτεραιότητα, όπου αυτό είναι δυνατόν, σε μεθόδους χωρίς χημικά μέσα, ούτως ώστε οι επαγγελματίες χρήστες γεωργικών φαρμάκων (σ. αγρότες) να στραφούν σε πρακτικές και προϊόντα με το χαμηλότερο δυνατό κίνδυνο για την υγεία του ανθρώπου και το περιβάλλον. Η διαχείριση επιβλαβών οργανισμών με χαμηλή εισροή γεωργικών φαρμάκων περιλαμβάνει την ολοκληρωμένη φυτοπροστασία καθώς και τη βιολογική καλλιέργεια σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 834/2007.

    Στο Παράρτημα ΙΙΙ της Οδηγίας 2009/128 δίνονται οι «Γενικές αρχές της ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας» όπου οι επιβλαβείς οργανισμοί πρέπει να παρακολουθούνται με κατάλληλες μεθόδους και εργαλεία, εφόσον υπάρχουν. Στα κατάλληλα αυτά εργαλεία πρέπει να περιλαμβάνονται επιτόπιες παρατηρήσεις καθώς και συστήματα επιστημονικώς ορθής προειδοποίησης, πρόβλεψης και έγκαιρης διάγνωσης, εφόσον είναι εφικτό, καθώς και η αξιοποίηση συμβουλών από συμβούλους με επαγγελματική κατάρτιση (παράγραφος 2).
    Με βάση τα αποτελέσματα της παρακολούθησης, ο επαγγελματίας χρήστης (σ. αγρότης) πρέπει να αποφασίζει αν και πότε πρέπει να εφαρμόσει μέτρα φυτοπροστασίας (παράγραφος 3). Άρτιες και επιστημονικά ορθές τιμές κατωτέρων ορίων είναι βασική προϋπόθεση για τη λήψη αποφάσεων.

    Η «συμβουλή από σύμβουλο» είναι το επιστέγασμα της προσπάθειας της ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας και αφού έχουν πρώτα υλοποιηθεί όλες οι προβλεπόμενες ενέργειες σύμφωνα με το Παράρτημα ΙΙΙ παρ. 1 (αμειψισπορά, κατάλληλες καλλιεργητικές τεχνικές, χρήση ανθεκτικών/ανεκτικών ποικιλιών και τυποποιημένου/πιστοποιημένου υλικού σποράς, φύτευση, λίπανση, άρδευση/στράγγιση, παρεμπόδιση της διάδοσης επιβλαβών προστασία και ενίσχυση σημαντικών επωφελών οργανισμών κλπ). Δηλαδή ολόκληρη η γεωπονική επιστήμη.

    Φυσικά η εφαρμογή μέσων φυτοπροστασίας πρέπει πάντα να γίνεται λαμβάνοντας υπόψη την «οικονομική ζημιά» των διαφόρων επιβλαβών οργανισμών. Αυτό μπορεί να το κάνει μόνο ο σύμβουλος μετά και από επιτόπια παρατήρηση.

    Η «συμβουλή από σύμβουλο» δεν είναι ένα απλό «έντυπο» που το «προμηθεύεται» ο επαγγελματίας χρήστης αλλά είναι η επιστημονική πράξη που γίνεται από καταρτισμένο επιστήμονα με όλες τις αναγκαίες γνώσεις για την άσκηση ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας.

    Απαιτούνται πανεπιστημιακές γνώσεις (και προφανώς όχι εμπειρικές γνώσεις): χημείας, βιοχημείας, φυσιολογίας φυτών, φυσιολογίας ζώων, βοτανικής, ανατομίας φυτών, εδαφολογίας, λίπανσης, γεωργικής μηχανολογίας, θερμοκηπίων, επιστήμης των καλλιεργειών (δενδροκομία, αμπελουργία, μεγάλες καλλιέργειες, κηπευτικά κλπ.) και φυσικά εντομολογίας, φυτοπαθολογίας, ζιζανιολογίας, γεωργικής φαρμακολογίας κλπ. Δηλ. ολόκληρη η γεωπονική επιστήμη

    Η επαφή του «επαγγελματία χρήστη» με τον σύμβουλο μόνο στο τέλος της καλλιεργητικής περιόδου είναι προφανές ότι ακυρώνει όλα τα παραπάνω. Το μόνο που θα μπορεί να κάνει ο «σύμβουλος» είναι ο έλεγχος των δραστικών, των δόσεων και των ημερομηνιών. Δηλ. τυπική διαδικασία έλεγχου δικαιολογητικών («τα χαρτιά να είναι εντάξει»).

    Χρύσανθος Ε. Κωστάκος
    Γεωπόνος Γ.Π.Α.

  • 18 Δεκεμβρίου 2012, 12:02 | ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ ΚΩΣΤΑΚΟΣ ΓΕΩΠΟΝΟΣ Γ.Π.Α

    Στο ΤΜΗΜΑ Ι (ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ) και την Παρ. Β3 αναφέρεται (σελ. 41 του Εθνικού Σχεδίων Δράσης – Ε.Σ.Δ.):

    «Οι επαγγελματίες χρήστες δύνανται να αναζητούν συμβουλευτικές υπηρεσίες για την ολοκληρωμένη φυτοπροστασία στους γεωργικούς συμβούλους του δικτύου, …»

    Η παράγραφος αυτή εισαγάγει την προαιρετική χρήση υπηρεσιών συμβούλου («δύνανται»).
    Α. Με το Ε.Σ.Δ. στην ουσία γίνεται θεσμική ρύθμιση για την δυνατότητα προαιρετικής χρήσης υπηρεσιών συμβούλου. Προφανώς ρύθμιση αυτή είναι περιττή γιατί σε κανέναν δεν απαγορεύεται σήμερα η χρήση υπηρεσιών συμβούλου. Δηλ. στο κομμάτι αυτό ποιο είναι το καινούργιο που φέρνει το υπό διαβούλευση σχέδιο; Μήπως μέχρι σήμερα απαγορεύεται με νόμο η (προαιρετική) χρήση υπηρεσιών συμβούλους;

    Β. Επί της ουσίας της ρύθμισης : Η προαιρετικότητα αυτή όπως αναλύθηκε παραπάνω έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το Παράρτημα ΙΙΙ της Οδηγίας 2009/128/ΕΚ (εδ. 2 & 3) (όπως και το Παράρτημα Δ παρ. β. & γ. του Ν. 4036/2012). Περισσότερο από σαφές είναι ότι, ο επαγγελματίας χρήστης πρέπει να αποφασίζει αν και πότε πρέπει να εφαρμόσει μέτρα φυτοπροστασίας, με βάση τα αποτελέσματα της παρακολούθησης των επιβλαβών οργανισμών με κατάλληλες μεθόδους και εργαλεία. Στα κατάλληλα αυτά εργαλεία πρέπει να περιλαμβάνονται επιτόπιες παρατηρήσεις, και η αξιοποίηση συμβουλών από συμβούλους (τα «πρέπει» υπάρχουν στα παραπάνω Παραρτήματα).
    Άρα λοιπόν, «πρέπει» και όχι «δύνανται».

    [πρέπει: ρήμα (έπρεπε, πρέπει)
    όταν πρέπει να κάνεις κάτι, είσαι υποχρεωμένος να το κάνεις, ακόμη κι αν αυτό δεν σου αρέσει.
    «Εικονογραφημένο Λεξικό Α΄, Β΄, Γ΄, Δημοτικού» ΟΕΔΒ Αθήνα 529 σελ. ]

    Το «πρέπει» λοιπόν της Οδηγίας μετατρέπεται σε «δύνανται» στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης.

    Στην Παρ. Β4 του Εθνικού Σχεδίου Δράσης αναφέρεται:

    «Η πιστοποίηση ότι ο παραγωγός εφήρμοσε τις γενικές αρχές ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας καθώς και τις ειδικές κατευθυντήριες γραμμές θα γίνεται από τον γεωργικό του σύμβουλο με τη λήξη της καλλιεργητικής περιόδου, και με τα στοιχεία των χρησιμοποιηθέντων γεωργικών φαρμάκων, τα οποία θα πρέπει να τηρεί ο παραγωγός, …»

    Η «έμμεση» υποχρέωση χρήσης υπηρεσιών συμβούλου με την χορήγηση πιστοποιητικού στο τέλος της καλλιεργητικής περιόδου θα μετατρέψει την ολοκληρωμένη φυτοπροστασία από αναπτυξιακό εργαλείο (μείωση κόστους παραγωγής, προστασία περιβάλλοντος και δημόσιας υγείας κλπ) σε ένα γραφειοκρατικό μηχανισμό (και διαδικασία) όπου θα πρέπει «τα χαρτιά να είναι εντάξει». Τα φαινόμενα «πώλησης» πιστοποιητικών μάλιστα με «μειοδοτικό διαγωνισμό» δεν θα λείψουν. Άλλωστε η εμπειρία από την εφαρμογή Σ.Ο.Δ. (AGRO, κλπ) είναι τραυματική.

    Ο σύμβουλος στο τέλος της καλλιεργητικής περιόδου το μόνο που θα μπορεί να ελέγξει θα είναι η τήρηση των ημερομηνιών των επεμβάσεων και των δόσεων εφαρμογής. Καμία άλλη αρχή από αυτές που αναφέρονται στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ της Οδηγίας 2009/128 δεν θα μπορεί να ελεγχθεί (όπως η προστασία και ενίσχυση σημαντικών επωφελών οργανισμών, η οικονομική ζημιά κλπ). Αυτό μπορεί να το κάνει μόνο ο σύμβουλος, μετά και από επιτόπια παρατήρηση, σε πραγματικό χρόνο, με την χορήγηση Συμβουλής Ολοκληρωμένης Φυτοπροστασίας.

    Η εφαρμογή της ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας (πραγματικά – ουσιαστικά και όχι στα «χαρτιά») αποτελεί βασική προϋπόθεση για την επίτευξη των στόχων που θέτει η Οδηγία, ένας εκ των οποίων είναι η χαμηλή εισροή γεωργικών φαρμάκων (δηλ. μείωση σε πάρα πολλές περιπτώσεις του κόστους παραγωγής).

    Χρύσανθος Κωστάκος
    Γεωπόνος

    Υ.Γ.
    Στον ορισμό της ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας στο Νόμο Ν. 4036/2012 έχει επαλειφθεί η παρακάτω φράση που υπάρχει στον αντίστοιχο ορισμό της Οδηγίας 2009/128/ΕΚ:
    «Η «ολοκληρωμένη φυτοπροστασία» δίνει έμφαση στην ανάπτυξη υγιούς καλλιέργειας με την ελάχιστη δυνατή διαταραχή των αγροτικών οικοσυστημάτων και προάγει τους φυσικούς μηχανισμούς ελέγχου των επιβλαβών οργανισμών»·

    Η παραπάνω «έλλειψη» είναι σημαντικότατη και δείχνει την «φιλοσοφία» του Νόμου. Οι «φυσικοί μηχανισμοί ελέγχου των επιβλαβών οργανισμών» που ο νομοθέτης «ξέχασε» να αναφέρει είναι π.χ. για τους εντομολογικούς εχθρούς, τα ωφέλιμα έντομα που, πλούσια μας έχει χαρίσει η ελληνική φύση και είναι τα πρώτα που συνήθως εξολοθρεύονται από τους ψεκασμούς καταστρέφοντας την «φυσική ισορροπία».

  • 14 Δεκεμβρίου 2012, 10:44 | Δρ Βαγγέλης Α. Μπούρμπος Γεωπόνος Ερευνητής Φυτοπαθολογος Οικοτοξικολόγος

    Υπήρξα μέλος επιτροπών για τη σύνταξη των AGRO. Δυστυχώς αυτή η πολύτιμη για την ολοκληρωμένη φυτοπροστασία πρωτοβουλία καρκινοβατεί. Για να καταστεί η ολοκληρωμένη φυτοπροστασία ο προθάλαμος της οικολογικής και όχι ο Δούρειος ίππος της συμβατικής θα πρέπει να συνταχθούν οι πράσινοι, οι πορτοκαλόχρωμοι και οι κόκκινοι κατάλογοι χρησιμοποίησης των φυτοπροστατευτικών προϊόντων. Στον πράσινο κατάλογο θα εμπεριέχονται τα προϊόντα που επιτρέπονται στον πορτοκαλόχρωμο όσα επιτρέπονται με ορισμένες προϋποθέσεις και στον κόκκινο εκείνα που δεν επιτρέπονται.
    Η οικολογκή φυτοπροστασία θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα ώστε να αποφύγει τη βάσανο της έγκρισης κυκλοφορίας των φυτοπροστατευτικών προϊόντων της συμβατικής. Σ άλλες χώρες η διαδικασία αυτή έχει απλοποιηθεί κατά πολύ.