Εισαγωγή
H Ελλάδα αντιμετωπίζει ένα διττό ζήτημα από τη μια να πάρει όλα τα αναγκαία μέτρα για την οριστική έξοδο από τη δημοσιονομική κρίση και την οικονομική ύφεση και από την άλλη να θέσει την οικονομία σε μια βιώσιμη πορεία ανάπτυξης, διατηρώντας τη κοινωνική συνοχή. Η στρατηγική εξόδου προϋποθέτει την εξυγίανση της δημόσιας οικονομίας, την προώθηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και την υλοποίηση στοχευμένων επενδύσεων για την ανάπτυξη και την αύξηση της απασχόλησης.
Τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία αναμένεται στο πλαίσιο αυτό, να παρέχουν μία σημαντική πηγή δημόσιων επενδύσεων στη χώρα και να χρησιμοποιηθούν ως καταλύτης για την πραγματοποίηση των αναπτυξιακών της στόχων. Στον απόηχο της χειρότερης οικονομικής κρίσης της νεότερης ευρωπαϊκής ιστορίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει υιοθετήσει μία νέα φιλόδοξη στρατηγική για μακροπρόθεσμη ανάκαμψη, την «Ευρώπη 2020». Βασικός στόχος της είναι η έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Ακόμα περισσότερο από την προκάτοχό της, τη στρατηγική της Λισαβόνας, η «Ευρώπη 2020» τονίζει την ανάγκη για καινοτομία, απασχόληση και κοινωνική ένταξη και δίνει μία ισχυρή απάντηση στις περιβαλλοντικές προκλήσεις.
Ο αναπτυξιακός σχεδιασμός για την Ελλάδα του 2020, όπως αποτυπώνεται στο Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης (ΣΕΣ) της προγραμματικής περιόδου 2014-2020, αποβλέπει «στην αναγέννηση της ελληνικής οικονομίας με ανάταξη και αναβάθμιση του παραγωγικού και κοινωνικού ιστού της χώρας και τη δημιουργία και διατήρηση βιώσιμων θέσεων απασχόλησης, έχοντας ως αιχμή την εξωστρεφή, καινοτόμο και ανταγωνιστική επιχειρηματικότητα και γνώμονα την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και τις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης».
Η Ελλάδα έως το 2020 θα βρίσκεται σε μια ανοδική πορεία παραγωγικής ανασυγκρότησης, επανίδρυσης του κράτους και ενίσχυσης της εξωστρέφειας, προκειμένου ο νέος πλούτος να στηρίζεται σε ένα διαφορετικό, αποτελεσματικό και υγιές παραγωγικό μοντέλο. Το νέο μοντέλο αποσκοπεί σε νέες θέσεις εργασίας, σε αύξηση της παραγωγικότητας και αποτελεσματικότητας των δομών, προϊόντων και υπηρεσιών σε συνθήκες κοινωνικής συνοχής.
A.1 Γιατί θα πρέπει να συνεχίσουμε να επενδύουμε στις ΤΠΕ, αλλά με ένα έξυπνο και βιώσιμο τρόπο
Η απάντηση είναι απλή και αυτονόητη. Γιατί αποτελεί ένα από τους κύριους τρόπους, να ξεφύγουμε οριστικά από την κρίση, να δημιουργήσουμε νέες διατηρήσιμες θέσεις εργασίας του 21ου αιώνα, ενδυναμώνοντας τον ίδιο τον τομέα των ΤΠΕ αλλά και επενδύοντας καταλυτικά, στους άλλους κλάδους όπου έχουμε συγκριτικά πλεονεκτήματα. Εξάλλου σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής , από το 1995 η μισή αύξηση της παραγωγικότητας στην ΕΕ οφείλεται στην τεχνολογική πρόοδο και τις επενδύσεις στον τομέα ΤΠΕ, ο οποίος αποτυπώνεται ως ένας από τους βασικούς μοχλούς της ευρωπαϊκής οικονομίας. Όπως επίσης προκύπτει από δεδομένα για την περίοδο 2004-2007, οι επενδύσεις αυτές άρχισαν να αποφέρουν αύξηση της απόδοσης στην υπόλοιπη οικονομία . Ωστόσο τόσο η Ευρώπη όσο η Ελλάδα υστερεί ακόμα σε επενδύσεις στις Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών, μη αξιοποιώντας στο μέγιστο βαθμό τη δυναμική αύξησης του τομέα, παγκοσμίως . Απλά, η Ελλάδα δεν μπορεί να υστερήσει στις επενδύσεις τεχνολογιών πληροφορικής και να κινδυνέχει να χάσει
Πληθώρα στοιχείων και διεθνών μελετών, βασισμένες σε μακροοικονομική προσέγγιση και στατιστική ανάλυση, τεκμηριώνουν επίσης τη σχέση μεταξύ αύξησης της ευρυζωνικής διείσδυσης και της ταχύτητας πρόσβασης στο διαδίκτυο με τη συνολική βελτίωση της παραγωγικότητας.
Πρόσφατη έρευνα σε 33 χώρες του ΟΟΣΑ καταλήγει ότι ο διπλασιασμός της ταχύτητας των ευρυζωνικών συνδέσεων αυξάνει κατά 0,3% το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν.
Μια άλλη μελέτη που διενέργησε η McKinsey & Co εκτιμά ότι αύξηση της τάξης του 10% στην ευρυζωνική διείσδυση οδηγεί σε αύξηση του ΑΕΠ μιας χώρας έως 1,4%. Μελέτες του ΟΟΣΑ καταδεικνύουν ότι 10% αύξηση στις επενδύσεις σε ευρυζωνικές υποδομές οδηγεί άμεσα σε περίπου 1,5% αύξηση του ΑΕΠ και 1,5% σε κέρδη από αύξηση της αποδοτικότητας απασχόλησης.
Ο ίδιος κλάδος των ΤΠΕ, ως παραγωγικός πόρος έχει οριζόντια επίδραση σε όλους τους υπόλοιπους κλάδους (κυριότερα στις δραστηριότητες έντασης πληροφορίας/γνώσης) και συνεισφέρει και με έμμεσο τρόπο στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας άλλων οικονομιών και έχει πολλαπλασιαστικά οφέλη. Οι Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) αποτελούν μείζων μοχλό μεγέθυνσης και ανάπτυξης, στον οποίο μπορεί να αποδοθεί σχεδόν το μισό της αύξησης της παραγωγικότητας στις ανεπτυγμένες οικονομίες. Η δυναμική του τομέα Ψηφιακής Οικονομίας είναι μεγαλύτερη ίσως από κάθε άλλου τομέα (συγκρίσιμος με την ενέργεια και τον τουρισμό) Επιδρά και βελτιώνει οριζόντια κάθε δραστηριότητα του Κράτους, του πολίτη, του επαγγελματία, της επιχείρησης. Καθώς είναι ευρέως γνωστό ότι η χώρα μας διαθέτει ένα από τα υψηλότερα επίπεδα επιστημονικού δυναμικού παγκοσμίως και η ψηφιακή οικονομία είναι πρωτίστως εντάσεως Γνώσης (και όχι κεφαλαίου) όπου απαιτούνται σχετικά χαμηλότερες επενδύσεις οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν σε αντιστρόφως ανάλογη (υψηλή) δημιουργία νέου πλούτου, αποτελεί μοναδική ευκαιρία να επιταχύνουμε τη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης (στον ίδιο τον τομέα και σε άλλους τομείς της εθνικής οικονομίας) και να καθιερώσουμε την χώρα μας στον παγκόσμιο τεχνολικό Χάρτη.
Αναφορικά με την επίδραση του κλάδου ΤΠΕ στην απασχόληση, σε μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του 2013 αναφέρεται ότι, για κάθε μία θέση εργασίας που χάνεται δημιουργούνται 2.1 νέες θέσεις στην τομέα του διαδικτύου (Internet jobs).
Για την Ελλάδα, από στοιχεία του ΟΟΣΑ προκύπτει ότι, το 2010 η κατηγορία εργαζομένων «ICT Specialists» αποτελούσε 2,2% της συνολικής απασχόλησης (μέγιστη τιμή 5,4% – Σουηδία). Παράλληλα η ευρύτερη κατηγορία εργαζομένων «ICT Specialists, advanced and basic users» αποτελούσε στην Ελλάδα το 2010 ποσοστό 15,2% της συνολικής απασχόλησης (μέγιστη τιμή 35,3% – Λουξεμβούργο). Στην Ελλάδα, ο κλάδος των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών διαθέτει αξιόλογο δυναμικό προσανατολισμένο στις Νέες Τεχνολογίες. Στη χώρα δραστηριοποιούνται περισσότερες από 2.000 (μεγάλες και ΜΜΕ) επιχειρήσεις, οι οποίες απασχολούν περισσότερους από 70.000 εργαζομένους. Επίσης, ο κλάδος χαρακτηρίζεται ως νέος, καθώς η μέση ηλικία των επιχειρήσεων είναι μικρή σε σχέση με άλλους κλάδους της μεταποίησης . Σημαντικό πλεονέκτημα της χώρας σύμφωνα με διεθνείς μελέτες, είναι ο σημαντικός αριθμός υψηλού επιπέδου επιστημόνων ΤΠΕ, ο οποίος παραμένει αναξιοποίητος αναζητώντας διεξόδους , εκτός Ελλάδας (brain drain). Έτσι χάνεται ένα μοναδικό αναντικατάστατο πλεονεκτήμα της χώρας, προϊόν μακρόχρονων επενδύσεων των Ελλήνων πολιτών.
Τα παραπάνω σε συνδυασμό με το ότι ο τομέας των ΤΠΕ είναι κυρίως εντάσεως γνώσης και όχι εντάσεως κεφαλαίου άρα, δεν απαιτεί μεγάλες συγκριτικά κεφαλαιουχικές επενδύσεις όπως άλλοι τομείς, αποτελούν μοναδική ευκαιρία σε περίοδο ανάκαμψης, να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης στον τομέα των ΤΠΕ, με ξεκάθαρο πρόσημο.
Ο τομέας ΤΠΕ τοποθετείται ως υψηλή προτεραιότητα για την βιώσιμη ανάπτυξη με ξεκάθαρη προοπτική ανάπτυξης
Στο παραπάνω, ο υπερ-σύνδεσμος έχει ως εξής : http://www.astegia.webnode.gr. Αλήθεια, θα ήταν χρήσιμος ένας μηχανισμός στις Διαβουλεύσεις ώστε να μπορεί να ο χρήστης να διορθώνει τα ίδια του τα σχόλια.
Είναι σε πρώτη φάση εντελώς ορθό να συνεχίσουμε να επενδύουμε στις ΤΠΕ, αλλά δίνοντας έμφαση στη φράση της Επιτελικής Σύνοψης :
«για την ενίσχυση της διείσδυσης των ΤΠΕ στις οικονομικές, κοινωνικές, επιχειρηματικές δραστηριότητες του ΣΥΝΟΛΟΥ της ελληνικής κοινωνίας»,
κάτι που σημαίνει, εάν δούμε το σύνολο της Ελληνικής κοινωνίας περισσότερη ε-κ-π-αί-δ-ευ-σ-η και ξανά εκπαίδευση σε όλους τους τύπους ανθρώπων, από τους απλά ψηφιακά αναλφάβητους, τους μετανάστες, την τρίτη ηλικία, καθώς και τα επαγγέλματα που δεν σχετίζονται άμεσα με την Πληροφορική και την Τεχνολογία. Στρέφουμε το βλέμμα σε μέρη της κοινωνίας που είναι παραμελημένα : άστεγοι, φτωχοί, ψηφιακά αναλφάβητοι. Γιατί δεν είναι μόνο οι υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας που φέρνουν ΑΛΗΘΙΝΗ ανάπτυξη. Είναι και η ίδια η ποιότητα ζωής που θα χαρίσουμε σε έναν ναρκομανή, έναν άνθρωπο που έχει υποστεί βία, έναν φυλακισμένο, έναν επαγγελματία που βρίσκεται σε ύφεση , ώστε να μπορέσει να βγει από το τέλμα του. Χρειαζόμαστε πρωτότυπες εφαρμογές που θα μπορέσουν να πλησιάσουν αυτές τις μερίδες ανθρώπων. Εφαρμογές που δεν θα παράγουν απλά τεχνολογία, αλλά θα είναι αληθινά χρηστικές και ωφέλιμες στο κοινωνικό σύνολο.
Το άρτια διατυπωμένο κείμενο της παραγράφου παραπέμπει στην πολύ καλή επικοινωνία του πολίτη με την Ανοιχτή Διακυβέρνηση, μέσω της πρωτοβουλίας OGP, ωστόσο θα ήθελα να επισημάνω ότι μένουν πίσω εφαρμογές που ξεκινούν και δεν τους δίδεται καμιά χρηματοδότηση, γιατί δεν ανήκουν σε κάποιο πλαίσιο προσοδοφόρων αποδοχών αλλά είναι απλές κοινωνικές εφαρμογές, πχ http://www.astegia.webnode.com. Ξεκινούν και δεν λαμβάνουν κάποια ώθηση, συναντούν τη δυσκινησία των θεσμών, και «βαλτώνουν». Ενδυνάμωση των εφαρμογών λοιπόν που έχουν κοινωνικό χαρακτήρα.