8) Στο άρθρο 3 του Π.Δ. 118/2007 (ΦΕΚ Α’ 150) προστίθεται παρ. 11 ως εξής:
«11. Πριν την οριστικοποίηση των τεχνικών προδιαγραφών, των κριτηρίων αξιολόγησης και των συντελεστών βαρύτητας, υποχρεούται ο φορέας να προβαίνει σε ηλεκτρονική διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους προμηθευτές για το περιεχόμενο των ανωτέρω προδιαγραφών, κριτηρίων και συντελεστών. Στις περιπτώσεις, όμως, που η διενέργεια της προμήθειας διεξάγεται από την Γενική Γραμματεία Εμπορίου για λογαριασμό του φορέα, η διαβούλευση μπορεί να επαναληφθεί μια φορά, από αυτήν, εάν κριθεί αναγκαίο από το αρμόδιο όργανο κατόπιν εισήγησης της τεχνικής διεύθυνσης της Γενική Γραμματεία Εμπορίου. Η διαβούλευση από τον φορέα διαρκεί τουλάχιστον δέκα (10) ημέρες και δεν μπορεί να υπερβαίνει τις είκοσι (20) ημέρες από την ανάρτηση της σχετικής πρόσκλησης, στην αντίστοιχη ιστοσελίδα του.
Στην περίπτωση διενέργειας της διαβούλευσης από τη Γενική Γραμματεία Εμπορίου, αυτή διαρκεί τουλάχιστον δέκα (10) ημέρες και δεν μπορεί να υπερβαίνει τις δεκαπέντε (15) ημέρες από την ανάρτηση στην ιστοσελίδα της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου.
Η διαβούλευση δεν είναι υποχρεωτική, εάν σε διάστημα ενός έτους πριν την προκήρυξη του διαγωνισμού, έχει προηγηθεί ηλεκτρονική διαβούλευση για διαγωνισμό, με ίδιο αντικείμενο με αυτό της ανωτέρω προκήρυξης.
Ο φορέας αναρτά τη σχετική πρόσκληση διαβούλευσης για ανοιχτή μη δεσμευτική συμμετοχή ενδιαφερομένων στην ιστοσελίδα του ή στην ιστοσελίδα της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και, μαζί με την πρόσκληση, όλα τα τεύχη των τεχνικών προδιαγραφών.
Η πρόσκληση αναφέρει τα στοιχεία του φορέα, το αντικείμενο της προμήθειας, τον τρόπο και την προθεσμία υποβολής παρατηρήσεων.
Μετά τη λήξη της προθεσμίας για την ολοκλήρωση της ανωτέρω διαβούλευσης, ο φορέας ή, κατά περίπτωση η Γενική Γραμματεία Εμπορίου, συγκεντρώνουν και επεξεργάζονται τα σχόλια που υποβλήθηκαν και αναρτούν στην ιστοσελίδα τους, εντός προθεσμίας δέκα (10) ημερών, περίληψη των υποβληθέντων σχολίων.
Με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας δύνανται να ορίζονται ειδικότερες λεπτομέρειες και προϋποθέσεις της διενέργειας της ανωτέρω ηλεκτρονικής διαβούλευσης».
1. Η πρόβλεψη ότι «Η διαβούλευση δεν είναι υποχρεωτική, εάν σε διάστημα ενός έτους πριν την προκήρυξη του διαγωνισμού, έχει προηγηθεί ηλεκτρονική διαβούλευση για διαγωνισμό, με ίδιο αντικείμενο με αυτό της ανωτέρω προκήρυξη» δημιουργεί ερμηνευτικά ζητήματα ως προς την έννοια «του ιδίου αντικειμένου,
2. Δεν προβλέπεται δημοσίευση αποτελεσμάτων της διαβούλευσης,
3.Δεν προβλέπονται συνέπειες της αλλαγής του φυσικού αντικειμένου,
4. Δεν καθορίζεται η δεσμευτικότητα της διαβούλευσης.
Προτείνονται αντίστοιχα τα εξής:
1. Θα πρέπει και σε αυτή την περίπτωση να γίνεται διαβούλευση έστω και για λιγότερες μέρες.
2. Μετά τη λήξη της διαβούλευσης, εκτός από περίληψη των υποβληθέντων σχολίων, θα πρέπει να δημοσιεύεται και το αποτέλεσμα της διαβούλευσης, δηλαδή ποια σημεία έγιναν ή δεν έγιναν αποδεκτά και για ποιο λόγο. Με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται ότι θα γίνει πραγματικά διαβούλευση και όχι τυπικά για να καλυφθούν οι απαιτήσεις του νόμου.
3. Σε περίπτωση που οι τυχόν τροποποιήσεις επιφέρουν αλλαγές στο φυσικό αντικείμενο, θα πρέπει να τροποποιείται αντίστοιχα και το οικονομικό αντικείμενο του έργου.
4. Θα πρέπει να προβλέπεται ότι ο φορέας δεν έχει τη δυνατότητα να αλλάξει σημεία της προκήρυξης για τα οποία δεν έχει γίνει κανένα σχετικό σχόλιο στη διαβούλευση, δεδομένου ότι α) ο φορέας έχει εγκρίνει ένα συγκεκριμένο κείμενο για διαβούλευση και μπορεί να τροποποιήσει μόνο τα σχετικά σημεία στα οποία έγινε σχετική αναφορά κατά τη διαβούλευση και β) για όσα ζητήματα γίνουν προσθήκες εκ των υστέρων, δεν θα πληρούται η προϋπόθεση της διενέργειας διαβούλευσης.
Το ερώτημα που θέτουμε προς τους αναθεωρητές του ΠΔ118 είναι το ακόλουθο : Τι νόημα έχει μετά την λήξη της προθεσμίας για την ολοκλήρωση της ανωτέρω διαβούλευσης (δηλ μετά την διέλευση των 20 ή 15 ημερών κατά περίπτωση από την ανάρτηση στην ιστοσελίδα, αν καταλαβαίνουμε καλά) , ο φορέας ή, κατά περίπτωση η Γενική Γραμματεία Εμπορίου, να αναρτούν στην ιστοσελίδα τους, εντός προθεσμίας δέκα (10) ημερών, περίληψη των υποβληθέντων σχολίων ? Το σωστό και χρήσιμο/πρακτικό είναι να αναρτούν εντός αυτού του διαστήματος- ή και μεγαλύτερου αν έτσι κρίνεται- τις τεχνικές προδιαγραφές, κριτήρια και συντελεστές όπως αυτά διαμορφώθηκαν από τον φορέα μετά την διαβούλευση.
Προτείνω η διαβούλευση να είναι υποχρεωτική σε κάθε περίπτωση ακόμη και εάν έχει προηγηθεί προ ενός έτους ηλεκτρονική διαβούλευση για διαγωνισμό, με ίδιο αντικείμενο και τούτο γιατί το ένα έτος στον τομέα της τεχνολογίας είναι τεράστιο χρονικό διάστημα με επακόλουθο την ύπαρξη τεράστιων αλλαγών στις προδιαγραφές που οδηγούν σε ματαιώσεις διαγωνισμών και ενδεχομένως σε απώλειες κονδυλίων. Δηλαδή είναι πιθανόν προδιαγραφές πριν ένα χρόνο να είναι δόκιμες αλλά σήμερα να μην καλύπτονται από κανένα προϊόν λόγω αλλαγής της τεχνολογίας.
Τα σχόλια κατά την διαβούλευση των προδιαγραφών θα είναι όπως στην παρούσα διαβούλευση (opengov) οπότε δεν θα απαιτείται περίληψη αφού ήδη άπαντες θα γνωρίζουν άμεσα τα πλήρη σχόλια.
1. Το Π.Δ.118/07 εφαρμόζεταισε όλες τις προμήθειες όλου του Δημόσιου Τομέα. Σε ό,τι αφορά τις προμήθειες του Υπουργείου Υγείας (νοσοκομεία), αρμόδια Υπηρεσία εκπόνησης τεχνικών προδιαγραφών θα είναι η νυν Επιτροπή Προμηθειών Υγείας, η οποία από 01/01/2012 μετονομάζεται σε Επιτροπή Προδιαγραφών.Η υπηρεσία όμως αυτή δεν είναι βέβαιο ότι θα είναι σε θέση να εκπονήσει τεχνικές προδιαγραφές για όλα τα είδη που προμηθεύονται τα νοσοκομεία (ακόμη και τα πιο ευτελή), που, ως γνωστό, είναι πάρα πολλά και ποικίλα και διαβαθμισμένης σπουδαιότητας. Πώς θα γίνεται λοιπόν εφεξής η αξιολόγηση των ειδών αυτών αν δεν υπάρχουν τεχνικές προδιαγραφές, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι δεν επιτρέπεται πλέον να γίνεται αξιολόγηση με βάση δείγματα που κατατίθενται από τους προσφέροντες;Τα πρότυπα που αναφέρονται στο σχέδιο νόμου θα πρέπει να είναι σε βάση δεδομένων με δικαίωμα πρόσβασης σε όλες τις Αναθέτουσες Αρχές, προκειμένου να λαμβάνουν γνώση αυτών.
2. Η απαίτηση για κατάθεση με τα δικαιολογητικά συμμετοχής των προσφορών αντιγράφου ποινικού μητρώου (και όχι αποσπάσματος ποινικού μητρώου όπως ίσχυε)πιθανόν να δημιουργήσει προβλήματα, καθόσον οι δικαστικές Αρχές εκδίδουν Αντίγραφο ποινικού μητρώου για συγκεκριμένες περιπτώσεις και όχι για συμμετοχή σε διαγωνισμούς.
3. Ορθώς διευκρινίζεται ποια πρόσωπα έχουν δικαίωμα υπογραφής των υπευθύνων δηλώσεων στο φάκελο των δικαιολογητικών συμμετοχής, γιατί ως τώρα δημιουργούνταν αντιθέσεις και προσφυγές.
4. Όσον αφορά τον πίνακα βαθμολογίας στις περιπτώσεις συμφερότερης προσφοράς:
– η αναπροσαρμογή των βαθμολογούμενων στοιχείων και η κατάταξή τους και πάλι σε τρεις ομάδες δημιουργεί πολυπλοκότητα στη βαθμολογία.
– στη δεύτερη ομάδα: π.χ. αν ζητείται από τη διακήρυξη εγγύηση καλής λειτουργίας ενός έτους, και αυτό είναι απαράβατος όρος, θα πρέπει να προσφέρεται εγγύηση τουλάχιστον ενός έτους και θα βαθμολογηθεί με 100 βαθμούς. Άρα, θα λάβει μεγαλύτερη βαθμολογία προσφορά, εφόσον προσφέρει εγγύηση άνω του ενός έτους.
-ομοίως, στο κριτήριο εξυπηρέτησης μετά την πώληση κλπ, που είναι επίσης απαράβατος όρος, πώς θα διαπιστωθεί αν ανταποκρίνεται επακριβώς ή περισσότερο στις απαιτήσεις της διακήρυξης, ώστε να λάβει βαθμολογία ίση ή μεγαλύτερη από 100; Βάσει ίσως προηγηθείσης συνεργασίας; Και αν δεν υπάρχει προηγούμενη συνεργασία,πώς θα αξιολογηθεί μια νέα προσφορά;
– Στις περιπτώσεις που προβλέπεται από τη διακήρυξη ότι για την έκδοση της συμφερότερης προσφοράς θα λαμβάνεται υπόψη και το κόστος εγκατάστασης, λειτουργίας και συντήρησης (κυρίως σε θέματα προμήθειας μηχανημάτων), ίσως θα έπρεπε να ορίζεται ο τύπος μέσω του οποίου θα εξαχθεί η συμφερότερη προσφορά (π.χ. τιμή κτήσης + κόστος εγκατάστασης,λειτουγίας, αναλωσίμων = συνολική δαπάνη / τον τελικό συντελεστή βαθμολογίας = συμφερότερη προσφορά.
Με τιμή
Ευαγγελία Γιαννούλη
Στο τεύχος της διακήρυξης ενσωματώνονται τα παράρτηματα των ειδικών όρων.
Στην περίπτωση που στους ειδικούς όρους περιλαμβάνονται πρόσθετοι η διαφορετικοί παράγραφοι- όροι τεχνικών προδιαγραφών, κριτηρίων αξιολόγησης, χρονοδιαγραμμάτων εφαρμογής κτλ τότε να τίθενται σε δημόσια διαβούλευση και το παράρτημα των ειδικών όρων.
ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΟ Π.Δ. 118/2007
«υποχρεούται ο φορέας να προβαίνει σε ηλεκτρονική διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους προμηθευτές για το περιεχόμενο των ανωτέρω προδιαγραφών, κριτηρίων και συντελεστών»
Νομίζω ότι η υποχρεωτικότητα μιας τέτοιας διαδικασίας θα δημιουργήσει μεγάλο πρόβλημα κωλυσιεργίας στους δημόσιους φορείς μέχρι να ξεκινήσει τελικά η διενέργεια κάθε διαγωνισμού.
Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να εφαρμοστεί μόνο για τα αγαθά υψηλής τεχνολογικής αξίας, καθώς σε κάθε περίπτωση ο ενδιαφερόμενος προμηθευτής έχει από παλιά το δικαίωμα ένστασης κατά της διακήρυξης που ενδέχεται να περιέχει «φωτογραφικούς όρους» ή οποιονδήποτε άλλον όρο κρίνει ότι παραβιάζει τις αρχές του υγιούς ανταγωνισμού.
Η δημόσια διαβούλευση για τις τεχνικές προδιαγραφές είναι στην σωστή κατεύθυνση αλλά ακόμα ορθότερο θα ήταν να σταματήσουν (επιτέλους) οι ανούσια και αχρείαστα αναλυτικές (και συχνά φωτογραφικές)τεχνικές προδιαγραφές. Για ζητούμενα ήδη θα πρέπει να ζητούνται εγγυήσεις ότι ικανοποιούν την χρήση για την οποία προορίζονται (π.χ. για ένα αυτοκίνητο η μεταφορική ικανότητα, η κατανάλωση, οι εκπομπές ρύπων) και όχι να απαιτούνται συγκεκριμένα τεχνικά χαρακτηριστικά. Ειδικά σε ολοκληρωμένα συστήματα θα πρέπει να αφήνονται όσο το δυνατόν περισσότεροι βαθμοί ελευθερίας γίνεται ως προς την τεχνική λύση, εφόσον τηρούνται οι εγγυήσεις για την απόδοση και ποιότητα (π.χ. εκπλήρωση σχετικών προτύπων EN/ISO) ώστε να προκύπτει η βέλτιστη τεχνικοοικονομικά λύση για το δημόσιο.
Επίσης στην αξιολόγηση θα πρέπει να δίδεται έμφαση και στην after sales υποστήριξη, π.χ. θάπρεπε το Δημόσιο να ζητά στον ίδιο διαγωνισμό και 3/5/7 ετή συμβόλαια συντήρησης all inclusive. Σήμερα αγοράζει φθηνά και στην συνέχεια πληρώνει πανάκριβα(ή δεν αντέχει πλέον να πληρώνει) για ανταλλακτικά και υπηρεσίες συντήρησης.
Επίσης δεν θάπρεπε να λαμβάνονται υπόψιν στοιχεία εμπειρίας, ειδικά για όχι τόσο σύνθετες υπηρεσίες και προϊόντα. Είναι ένας σημαντικός αποτρεπτικός παράγοντας για την είσοδο νέων «παικτών» και μειώνει σημαντικά τον ανταγωνισμό. Θα μπορούσε να καταργηθεί πλήρως εφόσον ζητούνται ούτως ή άλλως εγγυητικές επιστολές καλής εκτέλεσης και χρηματικές εγγυήσεις.
Αν αλλάξουν αυτά τα 2-3, πιστεύω θα επέλθει μία μικρή επανάσταση στον τρόπο που διενεργούνται οι δημόσιοι διαγωνισμοί – προς όφελος του δημοσίου.
Κυρίες , Κύριοι,
Κατανοώντας την μεγάλη προσπάθεια για την (επιτέλους) εξυγίανση και απλοποίηση των Δημόσιων Προμηθειών θα ήθελα να προτείνω τα ακόλουθα :
1) οι προτεινόμενες αλλαγές πρός διαβούλευση του 118, είναι ικανοποιητικές αλλά δεν απλουστεύει τις διαδικασίες για τους κάτωθι λόγους :
α) τα διακαιολογητικά για περίπτωση αλλοδαπών εταιρειών (συμμετοχής) δεν εκδίδονται από μερικές χώρες της ΕΕ και δεν υπάρχει μνοία για αντικατάσταση αυτών από υπεύθυνη δήλωση του νόμιμου εκπροσώπου
β) στις περισσότερες χώρες του εξωτερικού (ΕΕ και τρίτες) όλα τα δικαιολογητικά αντικαθίστανται από ένα πιστοποιητικό το «certificate of good standing» το οποίο δεν εκδίδεται εάν η εταιρεία δεν είναι σε καλή κατάσταση (χρωστάει στην εφορία, ΙΚΑ κλπ) αφού όλα τα συστήματα στο εξωτερικό είναι ενοποιημένα και ελέγχονται οι εταιρείες συνέχεια
γ) η έκδοση τέτοιων δικαιολογητικών είναι χρονοβόρα και στις περισσότερες περιπτώσεις (συμμετοχής σε περισσότερους των ενός διαγωνισμών ακόμα και για την ίδια υπηρεσία) η εταιρεία πρέπει να εκδίδει συνέχεια τέτοια δικαιολογητικά
δ) η έκδοση εγγυητικών συμμετοχής αποτρέπει πολλές ξένες εταιρείες να συμμετάσχουν αφού πρέπει να καταθέσεουν χρήματα χωρίς να έχουν κάποια παραγγελία. Η εγγυητική καλής εκτέλεσης (10%) είναι σωστή. Πέραν τούτου , προτρέπεται εμμέσως η ΄ξένη εταιρεία να χρησιμοποιήσει Ελληνική εταιρεία και ως εκ τούτου το κόστος αυτό να αντικατοπτρίζεται στην οικονομική προσφορά.
ε) για την κατάθεση (συμμετοχή) προσφοράς οι διαδικασίες θα πρέπει να είναι ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ απλουστευμένες – μόνο έτσι θα καταφέρει το Ελληνικό ΄Δημόσιο να΄έχει οικονομίες κλίμακος
2) Υπάρχει ακόμα εντός του Ν118 το πνεύμα της μη εμπιστοσύνης πρός τις εταιρείες και δεν υπάρχει πουθενά μνοία για τις υποχρεώσεις του αγοραστή (ελληνικού δημοσίου) πχ για άμεση πληρωμή, ρήτρες σε περίπτωση μη έγκαιρης πληρωμής κλπ – στοιχεία σημαντικά στο παγκόσμιο εμπόριο (incoterms κλπ)
3) Στις περισσότερες χώρες του εξωτερικού (ΗΠΑ, Σουηδία , ΕΕ κλπ) οι διαδικασίες γίνονται μόνο ηλεκτρονικά , είναι απλουστευμένες και υπάρχει μόνο ένας υπάλληλος του δημοσίου που χείρίζεται (και γνωρίζει) το θέμα το οποίο φέρνει σε πέρας με τις εξής διαδικασίες :
α) έκδοση RFI ηλεκτρονικά στο οποίο ζητείται τεχνική προσφορά και Π/Υ προσφορά για το ζητούμενο είδος χωρίς να καθορίζονται συγκεκριμένα οι τεχνικές προδιαγραφές. Κατ’αυτόν τον τρόπο ο υπάλληλος του Δημοσίου έχει την δυνατότητα να συλλέξει τις τελευταίες τάσεις της παγκόσμιας αγοράς προς διάθεση για την κάλυψη των αναγκών του. Με την τεχνική προδιαγραφή – μπορεί άθελα να αποκλειστούν προμηθευτές με καλύτερο προϊόν , προϊόν με καλύτερο κόστος κύκλου ζωής κλπ.
β) συλλογή των RFI , σύνταξη των Προδιαγραφών απο αρμόδια επιτροπή , χωρίς να φωτογραφίζεται κάποιος προμηθευτής
γ) έκδοση RFP (Request for Proposal) κατά την οποία ζητούνται τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και οι λεπτομερείς προσφορές.
Η ανωτέρω διαδικασία (3) είναι η μόνη η οποία εγγυάται την διαφάνεια, δεδομένου ότι α) όλες οι απαντήσεις των πιθανών προμηθευτών κατά την διαδικασία του RFI πρωτοκολλούνται και αποτελούν δεσμευτικά στοιχεία, β) δίνει την δυνατότητα στην Υπηρεσία να είναι ανοικτή στην παγκόσμια αγορά και σε τεράστιες εταιρείες που σε άλλες περιπτώσεις αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό την διαδικασία της συμμετοχής σε έναν διαγωνισμό που ήδη βλέπουν δημοσιευμένες τις τεχνικές προδιαγραφές (το πιο πιθανό είναι κάπως να έχουν επηρεαστεί ακόμα και λόγω της μη καλής γνώσης της αγοράς απο την σχετική επιτροπή) γ) το Ελληνικό Δημόσιο εξοικονομεί από σύνθεση επιτροπών, υποεπιτροπών , μετακινήσεις κλπ
Με τιμή
Σωκράτης Γεωργαντέας
Οικονομολόγος