Άξονας πολιτικής 4 – Προώθηση της ένταξης στην αγορά εργασίας

Κεφάλαιο 3 – Άξονας Πολιτικής 4 – Προώθηση της ένταξης στην αγορά εργασίας
Η απασχόληση αποτελεί βασικό στοιχείο της διαδικασίας ένταξης, καθώς η εξεύρεση εργασίας είναι θεμελιώδους σημασίας για τη συμμετοχή στην οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας. Η διευκόλυνση της πρόσβασης των μεταναστών/μεταναστριών, των αιτούντων/αιτουσών και των δικαιούχων διεθνούς προστασίας στην αγορά εργασίας μπορεί να βελτιώσει την οικονομία της, καθώς θα έχει θετικό αντίκτυπο στη βιωσιμότητα του συστήματος πρόνοιας, του συστήματος ασφάλισης καθώς και του εργατικού δυναμικού.
Ιδιαίτερα κρίσιμο στοιχείο είναι η ενίσχυση της διασύνδεσης των αναγκών της αγοράς εργασίας σε επαγγέλματα και δεξιότητες με τις αντίστοιχες γνώσεις και δεξιότητες είτε των εργαζομένων που μετακινούνται νόμιμα στη χώρα με σκοπό την εργασία είτε των αιτούντων και των δικαιούχων διεθνούς προστασίας. Με τον τρόπο αυτό, θα μπορεί να υπάρξει μια ομαλή μετάβαση και ένταξη των μεταναστών/μεταναστριών, των αιτούντων/αιτουσών και των δικαιούχων διεθνούς προστασίας στην αγορά εργασίας, χωρίς «κραδασμούς» στα θέματα κοινωνικής συνοχής, λόγω ορθής αντιστοίχησης των δεξιοτήτων των μεταναστευτικών/προσφυγικών πληθυσμών με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας.
Μια από τις βασικές προϋποθέσεις για την ομαλή ένταξη στην αγορά εργασίας των ατόμων που εισέρχονται στη χώρα νόμιμα είναι η απασχόληση τους σε θέσεις εργασίας που δεν καλύπτονται σε απόλυτο βαθμό από το εγχώριο εργατικό δυναμικό καθώς και η – κατά το δυνατόν – αξιοποίηση μεταναστών/μεταναστριών, αιτούντων/αιτουσών και δικαιούχων διεθνούς προστασίας σε τομείς με αποδεδειγμένα πιο ολοκληρωμένη εξειδίκευση σε σχέση με το εγχώριο εργατικό δυναμικό.
Συγκεκριμένα, όπως προβλέπεται στο άρθρο 11 του Ν. 4251/2014, με απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Εξωτερικών, Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, Ναυτιλίας και Αιγαίου, Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, που εκδίδεται κατά το τελευταίο τρίμηνο κάθε δεύτερου έτους, καθορίζεται ο ανώτατος αριθμός θέσεων για εξαρτημένη εργασία, για εποχική εργασία, ως αλιεργάτες και για απασχόληση υψηλής εξειδίκευσης, ανά περιφέρεια και ειδικότητα απασχόλησης, που θα καλυφθούν με μετακλήσεις πολιτών τρίτων χωρών. Με την ίδια απόφαση μπορεί να προβλέπεται προσαύξηση του ανώτατου αριθμού θέσεων έως 10%, ώστε να καλύπτονται απρόβλεπτες και έκτακτες ανάγκες, καθώς και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια. Για την έκδοση της ανωτέρω κοινής υπουργικής απόφασης λαμβάνονται υπόψη, υποχρεωτικά, η γνώμη: (α) της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, (β) του Ο.Α.Ε.Δ., καθώς και (γ) των Περιφερειών της χώρας, κατόπιν ερωτήματος των Υπουργών Εσωτερικών και Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας αναφορικά με τις υπάρχουσες ανάγκες εργασίας στην ελληνική επικράτεια. Οι ανάγκες αυτές προσδιορίζονται, ιδίως, με βάση τα ακόλουθα κριτήρια: τη διαβούλευση μεταξύ της Περιφέρειας και εργοδοτικών φορέων, το συμφέρον της εθνικής οικονομίας, τη σκοπιμότητα της απασχόλησης, την προσφορά εργασίας από ημεδαπούς/-ές, ευρωπαίους/ευρωπαίες πολίτες ή νομίμως διαμένοντες στη χώρα πολίτες τρίτων χωρών ανά ειδικότητα και τα ποσοστά ανεργίας ανά τομέα απασχόλησης.
Επίσης, σε πολίτες τρίτων χωρών που εισέρχονται στην χώρα μας μέσω των διαδικασιών που σχετίζονται με το καθεστώς της διεθνούς προστασίας – ασύλου, παρέχεται πρόσβαση στην αγορά εργασίας, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στα άρθρα 68, 69 και 71 του Ν.4375/2016. Επιπρόσθετα, σύμφωνα με άρθρο 70 του ίδιου νόμου, δικαιούχοι διεθνούς προστασίας, τα πρόσωπα στα οποία έχει χορηγηθεί καθεστώς παραμονής για ανθρωπιστικούς λόγους καθώς και τα μέλη της οικογένειάς τους, έχουν το δικαίωμα να συμμετέχουν σε εκπαιδευτικά προγράμματα για ενήλικες που σχετίζονται με την απασχόληση και την επαγγελματική κατάρτιση με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις που ισχύουν και για τους ημεδαπούς/-ές, εφόσον κατέχουν, την προβλεπόμενη από τις οικείες διατάξεις, άδεια διαμονής σε ισχύ.
Εξίσου κρίσιμο στοιχείο στην προώθηση της συνεισφοράς των πολιτών τρίτων χωρών στην οικονομία της χώρας που διαμένουν, αποτελεί και η στήριξη της επιχειρηματικότητας, μέσω πρόσβασης σε προγράμματα παροχής μικροπιστώσεων καθώς και η δυνατότητα συμμετοχής σε επιχειρήσεις και προγράμματα στο πλαίσιο της κοινωνικά αλληλέγγυας οικονομίας.
Σημαντικό ρόλο στο πλαίσιο της διαδικασίας ένταξης των μεταναστών στην αγορά εργασίας έχει και η συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων στο σχεδιασμό και την εφαρμογή των πολιτικών που ρυθμίζουν την πρόσβαση των μεταναστών στην αγορά εργασίας.
Υπό το πρίσμα των ανωτέρω, η προώθηση της ένταξης στην αγορά εργασίας, αρχικά θα προσανατολιστεί στην καταγραφή, αναγνώριση και αξιολόγηση των δεξιοτήτων, στη διευκόλυνση της πρόσβασης στην αγορά εργασίας και την προώθηση της επιχειρηματικότητας.
Η συνακόλουθη διευκόλυνση της επικύρωσης δεξιοτήτων και της αναγνώρισης προσόντων είναι κομβικής σημασίας προκειμένου να διασφαλιστεί η πλήρης αξιοποίηση των δεξιοτήτων κάθε ατόμου, και τούτο είναι ιδιαιτέρα σημαντικό για τους αιτούντες/αιτούσες και τους δικαιούχους διεθνούς προστασίας, οι οποίοι λόγω της κατάστασης τους δεν είναι εφοδιασμένοι με τα κατάλληλα έγγραφα που αποδεικνύουν την εκπαίδευση και τα σχετικά προσόντα τους, είτε λόγω διακοπής της εκπαιδευτικής διαδικασίας στις χώρες καταγωγής τους είτε επειδή δεν εντάχθηκαν στο επίσημο εκπαιδευτικό σύστημα.
Στόχος όλων των ανωτέρω είναι η ένταξη στην αγορά εργασίας, στην απασχόληση και στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας των μεταναστών/μεταναστριών, αιτούντων/αιτουσών και δικαιούχων διεθνούς προστασίας σε συνθήκες οικονομικής κρίσης και υψηλών ποσοστών ανεργίας που πλήττουν τόσο τις ομάδες-στόχου όσο και τους γηγενείς, με όρους ισότητας και με την προοπτική διαφύλαξης της κοινωνικής συνοχής.

  • Για να διευκολυνθεί η ένταξη στην αγορά εργασίας, βασικό προαπαιτούμενο είναι η δυνατότητα του κάθε πολίτη τρίτης χώρας που διαμένει νόμιμα στην Ελλάδα να διαθέτει τραπεζικό λογαριασμό. Στους νόμιμα διαμένοντες πολίτες τρίτων χωρών η έκδοση τραπεζικού λογαριασμού είναι ιδιαίτερα δύσκολη, όπως επίσης και σε αρκετές περιπτώσεις η απόδοση ΑΦΜ και ΑΜΚΑ από τις αντίστοιχες υπηρεσίες, γεγονός για το οποίο έχουν λάβει ενημέρωση τόσο ο Συνήγορος του Πολίτη, ως Ανεξάρτητη Αρχή, όσο και τα αρμόδια Υπουργεία. Το πρόβλημα είναι ακόμη πιο έντονο στους αιτούντες διεθνή προστασία αλλά και στους δικαιούχους διεθνούς προστασίας, λόγω γραφειοκρατικών κωλυμάτων των αρμόδιων φορέων καθώς και των προσκομμάτων που δημιουργούν οι Τράπεζες. Πως λοιπόν μπορούμε να μιλάμε για ένταξη στην αγορά εργασίας με κάθε μορφή όταν οι νόμιμα διαμένοντες πολίτες τρίτων χωρών δεν μπορούν να ανοίξουν τραπεζικό λογαριασμό σε ελληνική τράπεζα;

    Προτείνουμε την ύπαρξη ποσόστωσης στη συμμετοχή μεταναστών και δικαιούχων διεθνούς προστασίας σε θέσεις εργασίας στον Δημόσιο Τομέα, ανάλογα των προσόντων και δεξιοτήτων τους και με επαρκή γνώση της ελληνικής γλώσσας, όπως γίνεται και σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες.

  • 14 Φεβρουαρίου 2019, 22:56 | DRC Greece

    Η διασφάλιση της πρόσβασης στην εργασία βάσει αξιοκρατικών κριτηρίων και η εξασφάλιση ίσων ευκαιριών θα έπρεπε να βρίσκονται στη βάση της Στρατηγικής για την Ένταξη και όχι η θεσμοθετημένη διάκριση των προσφύγων και μεταναστών εις βάρος της επιβίωσης και ένταξής τους.

  • 14 Φεβρουαρίου 2019, 21:36 | ΑΡΣΙΣ-ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΝΕΩΝ

    Η ένταξη στην αγορά εργασίας εξυπηρετείται με προγράμματα γνώσης της Ελληνικής γλώσσας, λήψης πιστοποιητικού ελληνομάθειας, αναγνώριση προηγούμενων δεξιοτήτων και γνώσεων επαγγελματικών και επιστημονικών από την χώρα καταγωγής.
    Επίσης, ακριβώς επειδή υπάρχει δυναμικό των προσφύγων που έρχονται στην Ελλάδα, με προηγούμενη επαγγελματική εμπειρία και μόρφωση, χρειάζεται να γίνουν προσπάθειες ώστε να αναγνωριστούν οι γνώσεις τους. Το Υπουργείο Παιδείας χρειάζεται να εξασφαλίσει έναν τρόπο ώστε να πιστοποιούνται οι γνώσεις, ανθρώπων που λόγω της προσφυγικής τους ιδιότητας δεν μπορούν να προσκομίσουν τα πτυχία των χωρών καταγωγής.
    Η παρουσία εργασιακού συμβούλου σε δομές είτε ως μόνιμο προσωπικό είτε σε παραπομπή σε άλλη δομή ή φορέα, είναι απαραίτητη χωρίς όμως ο εργασιακός σύμβουλος να επιβαρύνεται με μεγάλο αριθμό προσώπων που θα καθιστά τη δουλειά του μη αναποτελεσματική.
    Η διασύνδεση των προσφύγων με τα σχολεία και τη γειτονιά, με τις κοινότητες των χωρών καταγωγής, με δίκτυα συμπατριωτών αλλά και ανθρώπων και φορέων της κοινωνίας των πολιτών αποτελούν τον βασικό τρόπο αναζήτησης και εξεύρεσης εργασίας.
    Η διασύνδεση επίσης των δομών ένταξης με φορείς ή χορηγούς που γνωρίζουν την δράση και την εργασία μας μπορεί να συμβάλλει στην αναζήτηση εργασίας. Επίσης μπορεί να γίνεται προώθηση βάση δεξιοτήτων των πρώην φιλοξενούμενων των δομών για εργασία στην ίδια την οργάνωση.
    Η εργασία όμως εκτός από την αναγνώριση προηγούμενων γνώσεων και δεξιοτήτων όπως και γνώσης της ελληνικής, απαιτεί πολλές φορές – ιδίως όταν μιλάμε για μονογονεικές οικογένειες- και την δυνατότητα παροχής συνδρομής και φροντίδας των παιδιών κατά το διάστημα της απουσίας της μητέρας για εργασία. Σε αυτή την κατεύθυνση συμβάλει η ύπαρξη μόνιμης δομής φύλαξης και δημιουργικής απασχόλησης των ανηλίκων τέκνων.
    Όσον αφορά της οικονομικές απολαβές των ωφελούμενων είναι σημαντικό που οι ίδιοι οι πρόσφυγες διαχειρίζονται χρήματα δικά τους και δεν εξαρτώνται από τα πάντα από τους φορείς που διαχειρίζονται την στέγαση κλπ.

  • 14 Φεβρουαρίου 2019, 16:07 | Generation 2.0 RED

    Η Ελλάδα βρίσκεται σε διαδικασία ενισχυμένης εποπτείας σχετικά με τη συμμόρφωσή της στην απόφαση του ΕΔΔΑ για την υπόθεση Chowdury και άλλοι εναντίον Ελλάδος. Η συμμόρφωση αυτή προϋποθέτει πως η Ελλάδα θα θεσμοθετήσει τους απαραίτητους μηχανισμούς έτσι, ώστε να προληφθούν στο μέλλον καταστάσεις που προσιδιάζουν σε καθεστώς εξαναγκαστικής εργασίας, όπως ορίζει η απόφαση εδώ http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-188516 . Αυτή τη στιγμή στη Μανωλάδα οι εργάτες γης ζουν κάτω από επικίνδυνες συνθήκες όπως αναφέρουμε στο παρατηρητήριο εδώ https://g2red.org/el/category/manolada-watch/ και προς το παρόν δε διακρίνεται κάποια διαδικασία βελτίωσης των συνθηκών εκεί, πόσο μάλλον για την υπόλοιπη Ελλάδα. Συνεπώς και με δεδομένο ότι ΔΕΝ πρόκειται για κάποιο μεμονωμένο περιστατικό, κρίνεται απαραίτητη η αναφορά και ιδίως η υλοποίηση οριζόντιων μηχανισμών που θα προστατεύουν τους πολίτες τρίτων χωρών και θα διασφαλίζουν τις αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας τους.

  • 14 Φεβρουαρίου 2019, 16:06 | ΑΣΕΤ (Generation 2.0 RED)

    Παρατηρούμε ότι οι πολιτικές ένταξης σχετικά με την πρόσβαση στην αγορά εργασίας φαίνεται να απευθύνονται κυρίως σε νεοεισερχόμενους πληθυσμούς χωρίς μέριμνα για τους παλαιότερους πληθυσμούς. Παράλληλα, δεν αναφέρονται τα εργασιακά δικαιώματα των πληθυσμών αυτών. Ειδικότερα δεν προβλέπεται η πρόληψη/προστασία και παρέμβαση αναφορικά με τη συστηματική καταπάτηση των εργασιακών τους δικαιωμάτων (όπως συμβαίνει λ.χ. στον αγροτικό τομέα, στην καθαριότητα και την οικιακή εργασία, στο νοσηλευτικό προσωπικό κτλ). Αντιθέτως με την πρόταση «Μια από τις βασικές προϋποθέσεις για την ομαλή ένταξη στην αγορά εργασίας των ατόμων που εισέρχονται στη χώρα νόμιμα είναι η απασχόληση τους σε θέσεις εργασίας που δεν καλύπτονται σε απόλυτο βαθμό από το εγχώριο εργατικό δυναμικό» εδραιώνεται η ύπαρξη 2 “παράλληλων” καθεστώτων εργασίας, ενώ θα έπρεπε να προτείνεται θεραπεία. Μια θεραπεία ωστόσο, που να αναφέρει ρητά τους λοιπούς φορείς που θα εμπλέκονται όπως το Υπουργείο Εργασίας και ο ΕΦΚΑ.

  • 14 Φεβρουαρίου 2019, 14:32 | SolidarityNow

    Δε συμφωνούμε με την πρόταση ότι «Μια από τις βασικές προϋποθέσεις για την ομαλή ένταξη στην αγορά εργασίας των ατόμων που εισέρχονται στη χώρα νόμιμα είναι η απασχόληση τους σε θέσεις εργασίας που δεν καλύπτονται σε απόλυτο βαθμό από το εγχώριο εργατικό δυναμικό». Αντίθετα πιστεύουμε ότι η διαφορετικότητα σε όλους τους τομείς εργασίας είναι απαραίτητο συστατικό για την ομαλή ένταξη και συνύπαρξη διαφορετικών ομάδων. Άλλωστε, η αγορά εργασίας δεν έχει έναν προσδιορισμένο αριθμό θέσεων ανά πάσα στιγμή. Η προσφορά εργασίας δημιουργεί τη δική της ζήτηση, ιδιαίτερα σε οικονομίες που βρίσκονται σε μακροχρόνια ύφεση. Αυτό δείχνει η διεθνής εμπειρία.

  • 13 Φεβρουαρίου 2019, 20:13 | Βασίλης Χρονόπουλος

    Δεν υπάρχει καμία αναφορά στην υποχρέωση της πολιτείας για συμμόρφωση στην απόφαση «Μανωλαδας» που προφανώς έχει σχέση με τα θέματα της πρόσβασης των πολιτών τρίτων χωρών στην εργασία.
    Οι συνθήκες στον αγροτικό χώρο παραμένουν οι ιδιες αφού οι διατάξεις του 13Α του Κώδικα Μετανάστευσης απέτυχαν παταγωδώς, κατά σχεδόν κοινή ομολογία, να λύσουν τα προβλήματα που υπάρχουν.

  • 13 Φεβρουαρίου 2019, 13:50 | Terre des hommes Hellas

    Για την ενίσχυση της πρόσβασης στην αγορά εργασίας, προτείνεται να σταματήσει η «εισαγωγή» ανθρωπίνων πόρων από τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία για εποχιακή αγροτική εργασία (Μάρτιος – Οκτώβριος). Οι θέσεις αυτές να προωθούνται κατά προτεραιότητα σε ανθρώπους που διαμένουν στη χώρα μας και που έχουν ανάγκη από εργασία.

  • 13 Φεβρουαρίου 2019, 12:48 | Terre des hommes Hellas

    Όλα τα προγράμματα πρόσβασης στην αγορά εργασίας θα πρέπει να απευθύνονται με εναρμονισμένο και ίσο τρόπο και στις δύο πληθυσμιακές ομάδες -Έλληνες/ μη Έλληνες. Θα πρέπει να εγκαταλειφθεί μια για πάντα και να καταπολεμηθεί η αντίληψη ότι «Έρχονται οι ξένοι και μας παίρνουν τις δουλειές» αλλά και η αντίληψη ότι «οι μετανάστες είναι καλοί γιατί κάνουν τις δουλειές που εμείς οι Έλληνες δεν θέλουμε να κάνουμε» (εξίσου επιζήμιες και οι δύο). Να προωθηθεί η γνώση ότι οι πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο έχουν απολύτως ίσα δικαιώματα με τον ντόπιο πληθυσμό ως προς την πρόσβαση στην εργασία.

  • 13 Φεβρουαρίου 2019, 11:49 | Terre des hommes Hellas

    Θα πρέπει να υπάρξει συνεννόηση και συμφωνία με το Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης σχετικά με τα ΕΣΠΑ, ώστε να θεσπιστούν κριτήρια επιλογής προτάσεων που λαμβάνουν υπόψιν την πρόθεση του υποψηφίου να συμπεριλάβει πρόσφυγες στο προτεινόμενο έργο του.
    Από τη μια θα διευκολυνθεί η προσπάθεια ένταξης των προσφύγων στον εργασιακό τομέα, από την άλλη θα γίνει αντιληπτή η κίνηση ως ένα κοινωνικό μήνυμα συμπερίληψης που θα εμπνεύσει και άλλους φορείς.

  • 3.6.4. Η Εθνική Στρατηγική Ένταξης θα έπρεπε να βασίζεται στις ίσες ευκαιρίες. Οι πρόσφυγες και μετανάστες θα πρέπει να μπορούν να έχουν πρόσβαση σε όλες τις θέσεις εργασίας για τις οποίες έχουν τα προσόντα και όχι σε ΄ό,τι περισσέψει’.

  • 12 Φεβρουαρίου 2019, 14:06 | Terre des hommes Hellas

    Τι εννοεί το Υπουργείο στη φράση «Μια από τις βασικές προϋποθέσεις για την ομαλή ένταξη στην αγορά εργασίας των ατόμων που εισέρχονται στη χώρα νόμιμα είναι η απασχόληση τους σε θέσεις εργασίας που δεν καλύπτονται σε απόλυτο βαθμό από το εγχώριο εργατικό δυναμικό καθώς και η – κατά το δυνατόν – αξιοποίηση μεταναστών/μεταναστριών, αιτούντων/αιτουσών και δικαιούχων διεθνούς προστασίας σε τομείς με αποδεδειγμένα πιο ολοκληρωμένη εξειδίκευση σε σχέση με το εγχώριο εργατικό δυναμικό.» ;

    Η ανάγνωσή του εγείρει πολλές ανησυχίες, περί ρατσιστικής αντιμετώπισης των προσφύγων από το ίδιο το κράτος, και μάλιστα με θεσμοθετημένες πρακτικές. Είναι δυνατόν να αποτελεί προϋπόθεση πρόσληψης τους το αν καλυπτονται οι θέσεις εργασίας από το εγχώριο εργατικό δυναμικό; Γιατί γίνεται διαχωρισμός «εγχώριου/ μη εγχώριου» εφόσον αυτός παραβαίνει ρητά τη Σύμβαση της Γενεύης: https://www.unric.org/html/greek/pdf/refugeeconvention-GRE.pdf