Το άρθρο 13α του ν.4310/2014, όπως είχε τροποποιηθεί, αντικαθίσταται ως εξής:
Άρθρο 13α
Ερευνητικά Κέντρα-Ινστιτούτα-Τεχνολογικοί Φορείς
«Α. Τα Ερευνητικά Κέντρα − Ινστιτούτα που εποπτεύονται από τον αρμόδιο για ζητήματα έρευνας Αναπληρωτή Υπουργό Π.Ε.Θ. και τη Γ.Γ.Ε.Τ. και διέπονται από τις διατάξεις του παρόντος νόμου είναι τα εξής:
1. «Αθηνά−Ερευνητικό Κέντρο Καινοτομίας στις Τεχνολογίες της Πληροφορίες, των Επικοινωνιών και της Γνώσης», το οποίο αποτελείται από τα εξής Ινστιτούτα:
α. Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου (ΙΕΛ)
β. Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστημάτων (Ι.Π.ΣΥ.)
γ. Ινστιτούτο Βιομηχανικών Συστημάτων (ΙΝΒΙΣ)
2. Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (Ε.Α.Α.), το οποίο αποτελείται από τα εξής Ινστιτούτα:
α. Γεωδυναμικό Ινστιτούτο (Γ.Ι.),
β. Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης (Ι.Α.Α.Δ.Ε.Τ.),
γ. Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης (Ι.Ε.Π.Β.Α.).
3. Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Ε.Ι.Ε.), το οποίο αποτελείται από:
α. Το Ινστιτούτο Βιολογίας, Φαρμακευτικής Χημείας και Βιοτεχνολογίας/ΙΒΦΧΒ (σύμφωνα με το π.δ. 226/1989, Α 107, και το άρθρο 5 του ν.4051/2012, Α 40),
β. Το Ινστιτούτο Θεωρητικής και Φυσικής Χημείας/ΙΘΦΧ (σύμφωνα με το π.δ. 226/1989 και το άρθρο 5 του ν.4051/2012),
γ. Το Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών (Ι.Ι.Ε.) (σύμφωνα με το π.δ. 226/1989 και το άρθρο 5 του ν.4051/2012),
δ. Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (Ε.Κ.Τ.).
4. Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (Ε.Κ.Ε.Τ.Α.), το οποίο αποτελείται από τα εξής Ινστιτούτα:
α. Ινστιτούτο Βιώσιμης Κινητικότητας και Δικτύων Μεταφορών (Ι.ΜΕΤ.),
β. Ινστιτούτο Εφαρμοσμένων Βιοεπιστημών (ΙΝ.Ε.Β.),
γ. Ινστιτούτο Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΙΠΤΗΛ),
δ. Ινστιτούτο Χημικών Διεργασιών και Ενεργειακών Πόρων (ΙΔΕΠ).
ε. Ινστιτούτο Έρευνας και Τεχνολογίας Θεσσαλίας (ΙΕΤΕΘ)
5. Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ», που αποτελείται από τα εξής Ινστιτούτα:
α. Ινστιτούτο Βιοεπιστημών και Εφαρμογών (ΙΒΕ),
β. Ινστιτούτο Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών (ΙΠΤ),
γ. Ινστιτούτο Νανοεπιστήμης και Νανοτεχνολογίας,
δ. Ινστιτούτο Πυρηνικής και Σωματιδιακής Φυσικής,
ε. Ινστιτούτο Πυρηνικών και Ραδιολογικών Επιστημών και Τεχνολογίας Ενέργειας και Ασφάλειας.
6. Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (Ε.Κ.Κ.Ε.), το οποίο αποτελείται από το Ινστιτούτο Κοινωνικών Ερευνών.
7. Το αυτοτελές ερευνητικό ινστιτούτο Ελληνικό Ινστιτούτο PASTEUR (Ε.Ι.Π.), στο οποίο εφαρμόζονται συμπληρωματικά οι διατάξεις του ειδικού θεσμικού πλαισίου που το διέπουν.
8. Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.), το οποίο αποτελείται από τα εξής Ινστιτούτα:
α. Ινστιτούτο Θαλάσσιας Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας και Υδατοκαλλιεργειών,
β. Ινστιτούτο Θαλασσίων Βιολογικών Πόρων και Εσωτερικών Υδάτων,
γ. Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας.
9. α. Ερευνητικό Κέντρο Βιοϊατρικών Επιστημών «Αλέξανδρος Φλέμινγκ» (Ε.ΚΕ.Β.Ε. Α. Φλέμινγκ), το οποίο αποτελείται από το Ινστιτούτο Βιοϊατρικών Επιστημών «Αλέξανδρος Φλέμινγκ»,
β. Το Ελληνικό Ίδρυμα Βασικής Βιολογικής Έρευνας «Αλέξανδρος Φλέμινγκ»
10.Το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (Ι.Τ.Ε.), το οποίο αποτελείται από τα εξής Ινστιτούτα:
α. Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας (Ι.Μ.Β.Β.),
β. Ινστιτούτο Επιστημών Χημικής Μηχανικής (Ι.Ε.Χ.ΜΗ.),
γ. Ινστιτούτο Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ (Ι.Η.Δ.Λ.),
δ. Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών (Ι.Μ.Σ.),
ε. Ινστιτούτο Πληροφορικής (Ι.Π.),
στ. Ινστιτούτο Υπολογιστικών Μαθηματικών (Ι.Υ.Μ.).
11. Τα ερευνητικά κέντρα της Ακαδημίας Αθηνών και το Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών Ακαδημίας Αθηνών, για τα οποία ως προς το πάσης φύσεως προσωπικό εφαρμόζονται οι διατάξεις του παρόντος. Ως προς τα όργανα διοίκησης και τα λοιπά θέματα, για τα ερευνητικά κέντρα της Ακαδημίας Αθηνών και το Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών Ακαδημίας Αθηνών εφαρμόζονται οι διατάξεις του ειδικού θεσμικού πλαισίου που τα διέπουν και συμπληρωματικά οι διατάξεις του παρόντος.
Β. Οι Τεχνολογικοί Φορείς που διέπονται από τις διατάξεις του παρόντος νόμου είναι οι εξής:
1. Εθνικό Δίκτυο Έρευνας και Τεχνολογίας Α.Ε. (ΕΔΕΤ ΑΕ).
2. Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας.
3. Επιστημονικό Πάρκο Πατρών ΑΕ.
4. Κέντρο Διάδοσης Επιστημών και Μουσείο Τεχνολογίας (ΝΟΗΣΙΣ).»
Αναμφισβήτητα θετική κίνηση η προσθήκη των Ερευνητικών Κέντρων της Ακαδημίας Αθηνών στο άρθρο 12 (παράγρ. 11). Ωστόσο, η διατύπωσή του δημιουργεί πάρα πολλές ασάφειες κατά την εφαρμογή του νόμου για την περίπτωση της Ακαδημίας Αθηνών. Θα ήταν προτιμότερο μετά από διαβούλευση με τη Διοίκηση της Ακαδημίας και τον φορέα των Ερευνητών (Σ.Ε.Π.Α.Α.)να καθορισθούν επακριβώς τα πεδία εφαρμογής και εξαίρεσης αντίστοιχα του υπό διαβούλευση νόμου σε ότι αφορά στα Ερευνητικά Κέντρα της Ακαδημίας Αθηνών.
Σχετικά με την εξαίρεση των Ερευνητικών Πανεπιστημιακών Ινστιτούτων (ΕΠΙ) από τον κατάλογο των ερευνητικών κέντρων-ινστιτούτων και τεχνολογικών φορέων που διέπονται από τον νέο νόμο-πλαίσιο για την έρευνα (όπως ορίζονται στο άρθρο 12), θα ήθελα να σχολιάσω τα εξής:
Τα ΕΠΙ είναι «δημόσιοι ερευνητικοί οργανισμοί ιδιωτικού δικαίου», (κατά το άρθρο 2) και μάλιστα, ανήκουν εκ της ίδρυσής τους, στο Υπουργείο Π.Ε.Θ. Ως τέτοιοι, σαφώς θα πρέπει νομίζω να συμπεριληφθούν στους ερευνητικούς φορείς που εποπτεύονται από τον αρμόδιο για ζητήματα έρευνας Αναπληρωτή Υπουργό Π.Ε.Θ. και τη Γ.Γ.Ε.Τ. Εντέλει, όλοι οι φορείς που διεξάγουν έρευνα θα πρέπει κατά τη γνώμη μου να εποπτεύονται από τον ίδιο φορέα και να διέπονται από το ίδιο νομικό πλαίσιο. Δεν βλέπω πώς μπορεί να υπηρετηθεί ο Ευρωπαϊκός Χώρος Έρευνας (όπως ορθώς έχει διακηρυχθεί από αρμόδιους της νέας διοίκησης του ΥΠΕΘ) όταν στο εσωτερικό της χώρας υπάρχουν ερευνητικοί φορείς, και συνεπώς ερευνητές, πολλών ταχυτήτων και διαφορετικών δικαιωμάτων –παρότι ίδιων προσόντων.
Επιπλέον, δεν μου είναι κατανοητό για ποιο λόγο περιλαμβάνονται τα ΕΠΙ στις ρυθμίσεις άλλων άρθρων του παρόντος σχεδίου νόμου (π.χ. στο άρθρο 25), εξαιρούνται όμως από τον κατάλογο των ερευνητικών κέντρων-ινστιτούτων του άρθρου 12. Η εξαίρεση των ΕΠΙ από το άρθρο 12 επηρεάζει κυρίως τα άρθρα 16 (παλιό 18) και 22 (παλιό 29) που ρυθμίζουν σχεδόν όλα τα θέματα προσωπικού και δικαιωμάτων –εν ολίγοις, θίγει αποκλειστικά το ερευνητικό και διοικητικό προσωπικό των ΕΠΙ (όσων, τουλάχιστον, εξ αυτών διαθέτουν προσωπικό, όπως είναι π.χ. το ΕΠΙΣΕΥ) το οποίο δεν αντιμετωπίζεται ισότιμα από τις διατάξεις του νέου νόμου-πλαίσιο για την Έρευνα.
Ας σημειωθεί ότι η εκλογή και εξέλιξη των ερευνητών και ερευνητριών του ΕΠΙΣΕΥ γίνεται όπως ορίζει ο νόμος για τα ερευνητικά κέντρα-ινστιτούτα της ΓΓΕΤ. Θα πρέπει κατά συνέπεια να απολαμβάνουν και αυτοί/ές ρητά των ερευνητικών και διδακτικών δυνατοτήτων/δικαιωμάτων που προβλέπονται από το παρόν σχέδιο νόμου για τους ερευνητές/τριες των φορέων που εποπτεύονται πέραν από τον Αναπληρωτή Υπουργό Π.Ε.Θ., και από τη ΓΓΕΤ.»
Συγκεκριμένα λοιπόν προτείνω τη συμπερίληψη των ΕΠΙ στον κατάλογο των ερευνητικών κέντρων-ινστιτούτων και τεχνολογικών φορέων του άρθρου 12 του νέου νομοσχεδίου, ή τουλάχιστον στα άρθρα 16, 22 και 23 αν δεν υπάρξει συνολική επίλυση των παραπάνω θεμάτων με την ένταξη των ΕΠΙ στο άρθρο 12.
Με εκτίμηση,
Μαρία Χαρίτου
Διευθύντρια Ερευνών (Ερευνήτρια Α΄) ΕΠΙΣΕΥ
Η αναστολή έως 31.12.2016 των νέων Ερευνητικών Κέντρων που προβλέφθηκαν στον Ν. 4310 έρχεται σε αντίθεση με τον τρόπο ίδρυσης που προβλέπει η τροποποίηση της παραγράφου 5 του άρθρου 13, καθώς επιβάλλεται νέος νόμος του οποίου προηγείται οικονομοτεχνική μελέτη, μελέτη βιωσιμότητας και έκθεση συμβατότητας με τον στρατηγικό σχεδιασμό και αναπτυξιακό προγραμματισμό της ΕΣΕΤΑΚ.
Το ΔΣ του ΣΕΠΑΑ επικροτεί τη συμπερίληψη των Ερευνητικών Κέντρων της Ακαδημίας Αθηνών και του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών στο Πεδίο Εφαρμογής του παρόντος σχεδίου νόμου. Οι ερευνητές της Ακαδημίας Αθηνών, μέχρι σήμερα, εκλέγονται και προάγονται με βάση τα ίδια προσόντα με τους υπόλοιπους ερευνητές και μέλη ΔΕΠ της χώρας, επομένως θα ήταν άδικο να αντιμετωπίζονται διαφορετικά σε έναν νέο νόμο για την έρευνα που φιλοδοξεί να επιτύχει την ενοποίηση του ερευνητικού ιστού της χώρας.
Το ΔΣ του ΣΕΠΑΑ
Ενώ οι γενικές διατάξεις του νόμου και τα όσα περιέχονται ειδικά στο άρθρο 12 είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, δημιουργείται σοβαρό κενό και θέματα ισονομίας και ίσης μεταχείρισης από το γεγονός ότι στον κατάλογο των Ερευνητικών Κέντρων – Ινστιτούτων κτλ δεν περιλαμβάνονται όλοι οι αντίστοιχοι φορείς και ειδικά αυτοί που δεν εποπτεύονται από τη ΓΓΕΤ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα ΕΠΙ, πολλά από τα οποία έχουν μέγεθος και οργάνωση αντίστοιχη των Φορέων της ΓΓΕΤ ειδικά σε θέματα προσωπικού. Τέτοιο παράδειγμα μεταξύ των ΕΠΙ είναι το ΕΠΙΣΕΥ που σταθερά παραμένει στους 20 μεγαλύτερους από πλευράς χρηματοδότησης οργανισμούς στην ΕΕ στους νευραλγικούς τομείς που καλύπτουν την Επιστήμη του Ηλεκτρολόγου Μηχανικού και Μηχανικού ΗΥ, ενώ ταυτόχρονα διατηρεί πλήρη δομή εκλεγμένων Ερευνητών κατά τα πρότυπα των αντίστοιχων Ερευνητικών Φορέων της ΓΓΕΤ.
Η συμπερίληψη τους στον εν λόγω κατάλογο του άρθρου 12 μόνο θετικά μπορεί να λειτουργήσει στην περαιτέρω ανάπτυξη τους μέσα σε συγκεκριμένο πλαίσιο και στην ευρύτερη ανάπτυξη της ¨έρευνας στη χώρα μας. Ακόμη και αν είναι κατανοητό ότι σε θέματα διοίκησης και διαδικασιών μπορεί να υπάρχουν κάποιες διαφορές αυτό δεν πρέπει να ισχύει σε θέματα προσωπικού, θεσμικών δυνατοτήτων και επιστημονικών/ερευνητικών δυνατοτήτων.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στον προηγούμενο νόμο τα ΕΠΙ υπήρχαν στον σχετικό κατάλογο, στο παρών άρθρο 12 έχουν αφαιρεθεί για ακατανόητο λόγο και ελπίζω από απλή αμέλεια. Είμαι σίγουρος ότι να δείτε το θέμα θα κατανοείσετε τα προβλήματα και τις αδικίες που δημιουργούνται και θα προχωρήσετε στη διόρθωση του για όλους τους φορείς που δεν συμπεριλαμβάνονται.
Με εκτίμηση
Άγγελος Αμδίτης
Διευθυντής Ερευνών (Ερευνητής Α)
Πρόεδρος Συλλόγου Ερευνητών ΕΠΙΣΕΥ
ΕΠΙΣΕΥ/ΕΜΠ
Συμφωνώντας απόλυτα με σχόλια συναδέλφων στην ίδια παράγραφο, θα ήθελα κι εγώ με την σειρά μου να επισημάνω: α) το εξαιρετικά θετικό βήμα της συμπερίληψης για πρώτη φορά με τρόπο ρητό των ερευνητικών κέντρων/ινστιτούτων της Ακαδημίας Αθηνών στο νόμο-πλαίσιο για την έρευνα και β) την προβληματική λόγω ασάφειας διατύπωση της συμπερίληψης αυτής, η οποία μπορεί δυνάμει να δημιουργήσει παρερμηνείες. Συγκεκριμένα, θεωρώ ότι θα πρέπει να υπάρχει συγκεκριμένη αναφορά σε κάποια από τα ζητήματα στα οποία η Ακαδημία Αθηνών εναρμονίζεται με το συνολικό ερευνητικό πλαίσιο, έστω και με κάποια κάπως γενική διατύπωση (π.χ. «εργασιακά, μισθολογικά, ωράριο …») και να αποφευχθούν υπερβολικά γενικόλογες εκφράσεις όπως «τα λοιπά θέματα», στα οποία μπορεί ουσιαστικά να υπαχθεί ο,τιδήποτε. Τέλος θα ήθελα να εκφράσω την επιθυμία (ή μάλλον το κατά τη γνώμη μου δίκαιο και επί πολλά έτη μονίμως απορριπτόμενο αίτημα) η συμπερίληψη των Κέντρων της ΑΑ να γίνει κάποτε συνολικά και σε όλα τα σημεία, και όχι μερικά, με επιφυλάξεις, περιορισμούς και ειδικές εξαιρέσεις- οι ερευνητές της ΑΑ θα πρέπει να έχουν τα ίδια δικαιώματα και τις ίδιες υποχρεώσεις με τους λοιπούς ερευνητές των κρατικών ερευνητικών ιδρυμάτων.
Άρθρο 11, 12
1. Ο κατακερματισμός του δημόσιου ερευνητικού ιστού όχι μόνο δεν αντιμετωπίζεται, αλλά ενισχύεται. Δεν καταργούνται τα νέα ΕΚ και Ινστιτούτα του Ν. 4310/2014 που υπάγονται στη ΓΓΕΤ, απλώς αναστέλλεται προσωρινά η ίδρυσή τους. Η ίδρυση των οργανισμών αυτών δεν εντάσσεται σε κανένα εθνικό σχεδιασμό για την ανάπτυξη του δημόσιου ερευνητικού συστήματος. Ταυτόχρονα μένει ανοιχτό το ενδεχόμενο δημιουργίας νέων ερευνητικών φορέων, εκτός ΓΓΕΤ, οι οποίοι δεν θα εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του νόμου (και ως εκ τούτου, π.χ., δεν θα αξιολογούνται).
Προτείνεται:
• Η δημιουργία νομοθετικής πρόβλεψης, με βάση την οποία όσοι νέοι δημόσιοι ερευνητικοί οργανισμοί δημιουργούνται θα εντάσσονται στο πεδίο εφαρμογής του νόμου για την ΕΤΑΚ, ή/και στη ΓΓΕΤ. Το πεδίο εφαρμογής του νόμου θα πρέπει επίσης να επεκταθεί και σε όλους τους υπάρχοντες, εκτός ΓΓΕΤ, δημόσιους ερευνητικούς φορείς που είναι δικαιούχοι δημόσιας χρηματοδότησης.
• Η θεσμοθέτηση ενός συντονιστικού οργάνου για το συντονισμό της ερευνητικής πολιτικής και της διάθεσης ερευνητικών πόρων μεταξύ των διαφόρων Υπουργείων.
• Η συνένωση δυνάμεων του αξιολογούμενου και καταξιωμένου δημόσιου ερευνητικού χώρου των ΑΕΙ και των ΕΚ. Οι πόροι για την Έξυπνη Εξειδίκευση των Περιφερειών θα πρέπει να αξιοποιηθούν μέσω συμπράξεων και δικτύων, μεταξύ των υπαρχόντων ΑΕΙ και ΕΚ ανά Περιφέρεια. Εάν χρειαστεί να ιδρυθούν νέοι ερευνητικοί οργανισμοί σε συγκεκριμένες Περιφέρειες, θα πρέπει να προβλέπεται ρητά ότι αυτοί θα εντάσσονται στα ΕΚ της ΓΓΕΤ και θα ακολουθούν το ισχύον θεσμικό πλαίσιο για την ΕΤΑΚ, ώστε να υπάρχει φραγμός στην ίδρυση νέων Ερευνητικών Κέντρων και Ινστιτούτων «ειδικού σκοπού» που θα εξυπηρετήσουν καιροσκοπικές πολιτικές.
2. Η ρύθμιση της παραγράφου 3 του παρόντος Άρθρου (που αποτελεί αναδιατύπωση της παραγράφου 5 του άρθρου 13 του Ν. 4310/2014) ικανοποίησε το αίτημα των ερευνητών σχετικά με την ψήφιση νόμου για την σύσταση, συγχώνευση, διάσπαση ή κατάργηση των Ερευνητικών Κέντρων.
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΩΝ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΥ
Θετική είναι η ρύθμιση της παραγράφου 3 του Άρθρου 11 (που αποτελεί αναδιατύπωση της παραγράφου 5 του άρθρου 13 του Ν. 4310/2014), η οποία θεσμοθετεί τη σύσταση, συγχώνευση, διάσπαση, κατάργηση ΕΚ και Ινστιτούτων, κλπ., με νόμο.
Προτείνεται η εισαγωγή ρητής νομοθετικής πρόβλεψης, με βάση την οποία όσοι νέοι δημόσιοι ερευνητικοί οργανισμοί δημιουργούνται θα εντάσσονται στο πεδίο εφαρμογής του νόμου για την ΕΤΑΚ, ή/και στη ΓΓΕΤ. Το πεδίο εφαρμογής του νόμου θα πρέπει επίσης να επεκταθεί και σε όλους τους υπάρχοντες, εκτός ΓΓΕΤ, δημόσιους ερευνητικούς φορείς που είναι δικαιούχοι δημόσιας χρηματοδότησης.
Συνένωση δυνάμεων του αξιολογούμενου και καταξιωμένου δημόσιου ερευνητικού χώρου των ΑΕΙ και των ΕΚ. Οι πόροι για την Έξυπνη Εξειδίκευση των Περιφερειών θα πρέπει να αξιοποιηθούν μέσω συμπράξεων και δικτύων, μεταξύ των υπαρχόντων ΑΕΙ και ΕΚ ανά Περιφέρεια. Εάν χρειαστεί να ιδρυθούν νέοι ερευνητικοί οργανισμοί σε συγκεκριμένες Περιφέρειες, θα πρέπει να προβλέπεται ρητά ότι αυτοί θα εντάσσονται στα ΕΚ της ΓΓΕΤ και θα ακολουθούν το ισχύον θεσμικό πλαίσιο για την ΕΤΑΚ, ώστε να υπάρχει φραγμός στην ίδρυση νέων Ερευνητικών Κέντρων και Ινστιτούτων «ειδικού σκοπού» που θα εξυπηρετήσουν καιροσκοπικές πολιτικές.
Η διοίκηση στα Ερευνητικά Κέντρα, καθώς και στα αυτοτελή Ερευνητικά Ινστιτούτα θα πρέπει να εκδημοκρατιστεί και να υπόκειται στους ίδιους θεσμοθετημένους κανόνες και στις δυο περιπτώσεις.
Στην παράγραφο 3.δ) του Άρθρου 11 να απαλειφθεί το τελευταίο τμήμα της πρότασης όπου αναφέρεται ότι οι υποτροφίες «δεν επιβαρύνουν το τακτικό προϋπολογισμό».
Το ΔΣ του Συλλόγου Ερευνητών Δημοκρίτου
ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΩΝ
Παρατηρήσεις / προτεινόμενες ρυθμίσεις:
(α) Σε μια εποχή που η χώρα βρίσκεται σε δεινή οικονομική κατάσταση και η συνένωση δυνάμεων και πόρων αποτελούν ζητήματα κρίσιμης σημασίας για την ανάπτυξή της, ο κατακερματισμός του δημόσιου ερευνητικού ιστού όχι μόνο δεν αντιμετωπίζεται, αλλά ενισχύεται. Δεν καταργούνται τα νέα ΕΚ και Ινστιτούτα του Ν. 4310/2014 που υπάγονται στη ΓΓΕΤ, απλώς αναστέλλεται προσωρινά η ίδρυσή τους. Η ίδρυση των οργανισμών αυτών δεν εντάσσεται σε κανένα εθνικό σχεδιασμό για την ανάπτυξη του δημόσιου ερευνητικού συστήματος. Ταυτόχρονα μένει ανοιχτό το ενδεχόμενο δημιουργίας νέων ερευνητικών φορέων, εκτός ΓΓΕΤ, οι οποίοι δεν θα εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του νόμου (και ως εκ τούτου, π.χ., δεν θα αξιολογούνται). Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ο κατακερματισμός του εθνικού ερευνητικού ιστού, όχι μόνο δεν θα περιοριστεί, αλλά αντίθετα θα συνεχιστεί και θα ενταθεί, επιτρέποντας σε μεγάλο βαθμό την χωρίς κανόνες κατασπατάληση των ερευνητικών πόρων του Προγράμματος Πλαισίου 2014-2020.
(β) Ως θετική αποτιμάται η ρύθμιση της παραγράφου 3 του Άρθρου 11 (που αποτελεί αναδιατύπωση της παραγράφου 5 του άρθρου 13 του Ν. 4310/2014), η οποία θεσμοθετεί τη σύσταση, συγχώνευση, διάσπαση, κατάργηση ΕΚ και Ινστιτούτων, κλπ., με νόμο.
Πρόταση της ΕΕΕ:
Για την αποφυγή του περαιτέρω κατακερματισμού του δημόσιου ερευνητικού ιστού και με στόχο τη συνένωση των λίγων διαθέσιμων πόρων, η Ένωση Ελλήνων Ερευνητών προτείνει:
Τη δημιουργία ρητής νομοθετικής πρόβλεψης, με βάση την οποία όσοι νέοι δημόσιοι ερευνητικοί οργανισμοί δημιουργούνται θα εντάσσονται στο πεδίο εφαρμογής του νόμου για την ΕΤΑΚ, ή/και στη ΓΓΕΤ. Το πεδίο εφαρμογής του νόμου θα πρέπει επίσης να επεκταθεί και σε όλους τους υπάρχοντες, εκτός ΓΓΕΤ, δημόσιους ερευνητικούς φορείς που είναι δικαιούχοι δημόσιας χρηματοδότησης.
Θεσμοθέτηση ενός συντονιστικού οργάνου για το συντονισμό της ερευνητικής πολιτικής και της διάθεσης ερευνητικών πόρων μεταξύ των διαφόρων Υπουργείων.
Συνένωση δυνάμεων του αξιολογούμενου και καταξιωμένου δημόσιου ερευνητικού χώρου των ΑΕΙ και των ΕΚ. Οι πόροι για την Έξυπνη Εξειδίκευση των Περιφερειών θα πρέπει να αξιοποιηθούν μέσω συμπράξεων και δικτύων, μεταξύ των υπαρχόντων ΑΕΙ και ΕΚ ανά Περιφέρεια. Εάν χρειαστεί να ιδρυθούν νέοι ερευνητικοί οργανισμοί σε συγκεκριμένες Περιφέρειες, θα πρέπει να προβλέπεται ρητά ότι αυτοί θα εντάσσονται στα ΕΚ της ΓΓΕΤ και θα ακολουθούν το ισχύον θεσμικό πλαίσιο για την ΕΤΑΚ, ώστε να υπάρχει φραγμός στην ίδρυση νέων Ερευνητικών Κέντρων και Ινστιτούτων «ειδικού σκοπού» που θα εξυπηρετήσουν καιροσκοπικές πολιτικές.
Η διοίκηση στα Ερευνητικά Κέντρα, καθώς και στα αυτοτελή Ερευνητικά Ινστιτούτα θα πρέπει να εκδημοκρατιστεί και να υπόκειται στους ίδιους θεσμοθετημένους κανόνες και στις δυο περιπτώσεις.
Στην παράγραφο 3.δ) του Άρθρου 11 να απαλειφθεί το τελευταίο τμήμα της πρότασης όπου αναφέρεται ότι οι υποτροφίες «δεν επιβαρύνουν το τακτικό προϋπολογισμό».
Το ΔΣ της Ένωσης Ελλήνων Ερευνητών
Ολόκληρο το κείμενο θέσεων της ΕΕΕ επί του υπό διαβούλευση σ/ν για την ΕΤΑΚ είναι αναρτημένο στο: http://www.eee-researchers.gr/wp-content/uploads/2016/01/EEE_EX_487_Theseis-epi-tou-SN-EREYNAS_Jan2016.pdf
Θετική η συμπερίληψη των ερευνητικά κέντρων της Ακαδημίας Αθηνών και του ΙΙΒΕΑΑ στους ερευνητικούς φορείς.
Όμως και τα ΕΠΙ θα έπρεπε να υπάγονται στους ερευνητικούς φορείς, για τα οποία επίσης θα έπρεπε να ισχύει (όπως και για τους φορείς της Ακαδημίας Αθηνών) το να εφαρμόζονται οι διατάξεις του παρόντος ως προς το προσωπικό τους και κυρίως ως προς τους Ερευνητές τους.
Αυτό διότι Ερευνητές των ΕΠΙ κατά το πρόσφατο παρελθόν αντιμετώπισαν προβλήματα στο να οριστούν επιστημονικοί υπεύθυνοι ερευνητικών έργων ΕΣΠΑ που χρηματοδοτήθηκαν, των οποίων τις προτάσεις είχαν οι ίδιοι υποβάλει προς τη ΓΓΕΤ, καθώς οι θέσεις τους, η ένταξή τους σε ερευνητικές βαθμίδες και η εξέλιξή τους δεν ακολουθούν σαφώς συγκεκριμένο νομικό πλαίσιο.
Δρ Μ.Θ. Στουμπούδη,
Ερευνήτρια ΕΛΚΕΘΕ
πρώην Πρόεδρος ΔΣ Ένωσης Ελλήνων Ερευνητών
Λείπουν ακρωνύμια από Ινστιτούτα του ΕΚΕΦΕ «Δ» και από τεχνολογικούς φορείς.
Απορία προκαλεί το γιατί από τα Επιστημονικά Πάρκα περιλαμβάνεται στον ανωτέρω κατάλογο των τεχνολογικών φορέων μόνο το Επιστημονικό Πάρκο Πατρών ΑΕ.
Δρ Μ.Θ. Στουμπούδη,
Ερευνήτρια ΕΛΚΕΘΕ
πρώην Πρόεδρος ΔΣ Ένωσης Ελλήνων Ερευνητών
Στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο δεν εμφανίζονται στον κατάλογο των Ερευνητικών Κέντρων – Ινστιτούτων – Τεχνολογικών Φορέων του νέου άρθρου 12 (αντικατάσταση του άρθρου 13α του ν.4310/2014) τα Ερευνητικά Πανεπιστημιακά Ινστιτούτα (ΕΠΙ). Αν και οι εν λόγω φορείς δεν εποπτεύονται από τη ΓΓΕΤ αλλά μόνο από τον Αναπληρωτή Υπουργό Π.Ε.Θ., θεωρώ απολύτως απαραίτητη τη ρητή συμπερίληψή τους στον κατάλογο των ερευνητικών φορέων δεδομένου ότι το ερευνητικό έργο που επιτελείται – τουλάχιστο σε ορισμένα από αυτά – είναι από ιδιαίτερα σημαντικό έως διεθνώς πρωτοπόρο. Για παράδειγμα, το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Συστημάτων Επικοινωνιών και Υπολογιστών (ΕΠΙΣΕΥ) του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ) κατατάσσεται επί σειρά ετών στους 20 ευρωπαϊκούς ερευνητικούς φορείς με την υψηλότερη ανταγωνιστική χρηματοδότηση στην Ευρωπαϊκή Ενωση στη νευραλγική περιοχή των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Εφαρμογών, ενώ συγχρόνως αποτελεί κορυφαίο Ελληνικό ερευνητικό φορέα. Οι εκλεγμένοι ερευνητές των ΕΠΙ, όπου αυτοί υπάρχουν (όπως π.χ. στο ΕΠΙΣΕΥ), όντας τεκμηριωμένα διακεριμένοι διεθνώς για το ερευνητικό αλλά και το διδακτικό τους έργο, θα πρέπει επίσης να απολαμβάνουν ρητά των ερευνητικών και διδακτικών δυνατοτήτων/δικαιωμάτων που προβλέπονται από το παρόν σχέδιο νόμου για τους ερευνητές των φορέων που εποπτεύονται πέραν από τον Αναπληρωτή Υπουργό Π.Ε.Θ. και από τη ΓΓΕΤ. Διαφορετικά τίθεται σοβαρό θέμα ισονομίας. Προσβλέπω και ευελπιστώ στην αποδοχή της πρόιασης που έχω διατυπώσει παραπάνω.
Με ιδιαίτερη εκτίμηση
Γεώργιος Σταματάκος
Διευθυντής Ερευνών (Ερευνητής Α’)
Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Συστημάτων Επικοινωνιών και Υπολογιστών (ΕΠΙΣΕΥ)
Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ)
Διευθυντής της Ερευνητικής Ομνάδας για
την In Silico Ογκολογία και την In Silico Ιατρική
Η βασικότερη μεταρρύθμιση που έχει ανάγκη η έρευνα στην χώρα μας είναι η άρση της πολυδιάσπασής σε υπουργεία και θεσμικά πλαίσια. Είναι πιστεύω αμεση προτεραιότητα η ένταξη του συνόλου της ερευνητικής δραστηριότητας σε μιά αρχή (υπουργείο Παιδείας) και σε ένα ενιαίο θεσμικό πλαίσιο. Δυστυχώς αυτό δεν γίνεται. Δυστυχώς ούτε ο παρόν νόμος επιλέγει να συγκρουστεί με τα συντεχνιακά συμφέροντα υπουργών και υπουργείων. Είναι μια ακόμη χαμένη ευκαιρία.
Το κυριότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο ερευνητικός ιστός της χώρας είναι η πολυδιάσπασή του. Εκτός από τα Ερευνητικά Κέντρα της ΓΓΕΤ υπάρχει πληθώρα άλλων κέντρων που είναι διεσπαρμένα σε 16 άλλα Υπουργεία και υπηρεσίες. Το κάθε ένα από αυτά υπόκειται σε διαφορετικό θεσμικό πλαίσιο. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα συχνά η ερευνητική δραστηριότητα να εκφυλίζεται σε υπηρεσία, τις αλληλοεπικαλύψεις δραστηριοτήτων, την σπατάλη προσωπικού και υποδομών, την αποδυνάμωση της συνεργασίας μεταξύ του ερευνητικού δυναμικού της χώρας.
Είναι απαράδεκτο ακόμα και ερευνητικά κέντρα του υπουργείου Παιδείας να μην εντάσσονται στο ίδιο θεσμικό πλαίσιο με ακραία παραδείγματα αυτά της Ακαδημίας (που εντάσσεται αλά κάρτ – όσο αφορά το προσωπικό αλλά όχι την διοίκηση) ή του Πολυτεχνείου και άλλων (που παραμένουν εκτός του ερευνητικού ιστού).
Η ένταξη των ερευνητικών Ινστιτούτων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και ΥΠΕΚΑ στο θεσμικό πλαίσιο του παρόντος νομοσχεδίου (εκλεγμένη σε βαθμίδες ερευνητές, διεθνής αξιολόγηση κ.ο.κ.) θα ήταν μια ελάχιστη κίνηση προς αυτή την κατεύθυνση. Το ζήτημα αυτό έχει τεθεί κατ’ επανάληψη από την ΕΕΕ για να συναντήσει την εκκωφαντική σιωπή του Υπουργείου.
Θα έπρεπε τουλάχιστον οι αρμόδιοι να πληροφορήσουν τον κ. Πρωθυπουργό αλλά και τον κ. Φλαμπουράρη όσον αφορά τις δημόσιες δηλώσεις τους (να μην λένε ότι θεωρούν λογικό και αυτονόητο), ότι (π.χ.) η έρευνα και η καινοτομία στους τομείς της Γεωργίας δεν αφορούν τον παρόντα νόμο, για τον απλό λόγο ότι τα περισσότερα σχετικά ερευνητικά ινστιτούτα ανήκουν στο Υπουργείο Γεωργίας, δεν υπόκεινται ούτε προβλέπεται να ενταχθούν στον παρόντα νόμο.
Με μεγάλη χαρά χαιρετίζουμε την προσθήκη των Ερευνητικών Κέντρων (ΕΚ) της Ακαδημίας Αθηνών (ΑΑ) στον κατάλογο των ερευνητικών κέντρων που υπάγονται ισότιμα στο νέο νόμο-πλαισίο για την έρευνα, κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά (άρθρο 12, παράγραφος 11). Είναι πολύ θετικό βήμα για την ισότιμη μεταχείριση των ερευνητών της Ακαδημίας Αθηνών με τους υπόλοιπους ερευνητές.
Παρ’ όλα αυτά, θεωρώ άκρως προβληματική την διατύπωση «ως προς το πάσης φύσης προσωπικό» στην ίδια παράγραφο , η οποία είναι ιδιαιτέρως ασαφής και αφήνει πολλά περιθώρια παρερμηνείας. Πιστεύουμε δηλαδή ότι θα πρέπει να υπάρχει σαφής αναφορά στα θέματα στα οποία ισχύει ο νέος νόμος για την έρευνα για την Ακαδημία Αθηνών δηλ.: (ωράριο, τρόπος εκλογής ερευνητών κ.λπ.). Πιστεύουμε ότι θα πρέπει στο άρθρο 13 παραγρ. 11 να γίνεται σαφής αναφορά των θεμάτων «Ως προς τα όργανα διοίκησης και τα λοιπά θέματα όπου εφαρμόζονται οι διατάξεις του ειδικού θεσμικού πλαισίου που τα διέπουν…». Πρόκειται για τα όργανα διοίκησης της Ακαδημίας Αθηνών ή κάθε ερευνητικού ινστιτούτου χωριστά για τον τρόπο εκλογής των διευθυντών (προκήρυξη, συγκρότηση επιτροπών κρίσεως) και τη σύνταξη εσωτερικών κανονισμών. Πρέπει απαραιτήτως να καταργηθεί η διατύπωση «και τα λοιπά θέματα» και να αντικατασταθεί από συγκεκριμένη δήλωση των πεδίων όπου η Ακαδημία Αθηνών εξαιρείται.
Μετά από πρόταση του Ινστιτούτο Νανοεπιστήμης και Νανοτεχνολογίας (ΙΝΝ),του ΕΚΕΦΕ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ, να μπεί μετά το όνομα και το ακρωνύμιο αυτού , δηλ. να αναγραφεί ως εξής:
«…Ινστιτούτο Νανοεπιστήμης και Νανοτεχνολογίας (ΙΝΝ)…»
Χαιρετίζω την προσθήκη των Ερευνητικών Κέντρων της Ακαδημίας Αθηνών στο άρθρο 12 (παράγρ. 11). Ωστόσο, πρέπει οπωσδήποτε η παράγραφος να διατυπωθεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να αποφευχθούν οι πάρα πολλές ασάφειες που με τη σειρά τους θα προκαλέσουν σωρεία προβλημάτων κατά την εφαρμογή του νόμου για την περίπτωση της Ακαδημίας Αθηνών. Τι σημαίνει «ως προς το πάσης φύσεως» προσωπικό; Είναι εξαιρετικά γενικόλογη διατύπωση που πρέπει να αναδιατυπωθεί, ώστε να διευκρινίζει με σαφήνεια ζητήματα που αφορούν θέματα όπως τις βαθμίδες του ερευνητικού προσωπικού, τα είδη τεχνικού και διοικητικού προσωπικού, τη μισθοδοσία του προσωπικού, τον τρόπο . εκλογής και προαγωγής του, τα εργασιακά δικαιώματά του (ωράριο και άδειες)
Υπό το ίδιο πρίσμα, πρέπει να επαναδιατυπωθεί και η πρόταση «ως προς τα όργανα διοίκησης και τα λοιπά θέματα». Είναι τόσο ασαφής η συγκεκριμένη διατύπωση που αφήνει περιθώριο για εφαρμογή του νόμου κατά το δοκούν για θέματα εκλογής και προαγωγής, μισθοδοσίας, εργασιακών δικαιωμάτων. Έτσι, λόγου χάριν, δεν διευκρινίζεται αν βάσει του άρθρου 15 τα Ερευνητικά Κέντρα της Ακαδημίας Αθηνών μπορούν να συστήσουν γνωμοδοτικό συμβούλιο όπου θα αντιπροσωπεύονται και οι ερευνητές για τα θέματα που τους αφορούν.
Στο άρθρο 12 «Αντικατάσταση του άρθρου 13α», μετά από πρόταση του Ινστιτούτου , στην ονομασία του Ινστιτούτου Νανοεπιστήμης και Νανοτεχνολογίας,του ΕΚΕΦΕ »ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ», να συμπληρωθεί το ακρωνύμιο αυτού ΙΝΝ, δηλ. να γραφτεί: «Ινστιτούτο Νανοεπιστήμης και Νανοτεχνολογίας (ΙΝΝ)…»