1. Συνιστάται στην Ακαδημία Αθηνών Κέντρο Έρευνας Φυσικών Καταστροφών και Διαχείρισης Κρίσεων (Κ.Ε.Φ.Κ.), σκοπός του οποίου είναι η προώθηση της επιστημονικής έρευνας σχετικά με τις φυσικές καταστροφές και τη διαχείρισή τους.
2. Ο σκοπός του Κ.Ε.Φ.Κ. πραγματοποιείται με:
α) Τη διεξαγωγή και υποστήριξη της επιστημονικής έρευνας και εκπαίδευσης με αντικείμενο τις φυσικές καταστροφές και τη διαχείρισή τους. Αρμόδιο όργανο που καθορίζει τα προς έρευνα επιστημονικά θέματα, καθώς και τα προγράμματα, στα οποία αυτά εντάσσονται, είναι η Εφορευτική Επιτροπή του Κ.Ε.Φ.Κ., ύστερα από εισήγηση του Επόπτη του, σύμφωνα με όσα ορίζονται ειδικότερα στον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας του Κ.Ε.Φ.Κ..
β) Την εκπόνηση και ανανέωση χαρτών για κάθε φυσική καταστροφή σε όλη την Ελλάδα και την επικαιροποίηση χαρτών επικινδυνότητας φυσικών καταστροφών, ιδίως σεισμών, τσουνάμι, πλημμυρών, πυρκαγιών, για όλη την Ελλάδα.
γ) Την ενοποίηση όλων των σταθμών συλλογής δεδομένων και τη δημιουργία και διαχείριση κέντρου συλλογής δεδομένων μέσης στάθμης θάλασσας και θερμοκρασίας στον ελλαδικό χώρο.
δ) Την παροχή συμβουλών σε φορείς του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα και τη σύνταξη μελετών και γνωμοδοτήσεων για τη βελτίωση του τρόπου αντιμετώπισης των φυσικών καταστροφών εξαιτίας, ιδίως, της κλιματικής αλλαγής, καθώς και τη βελτίωση της νομοθεσίας για την πρόληψη και αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών.
ε) Tην παροχή συμβουλών για τη διαχείριση κρίσεων.
στ) Την ενημέρωση και εκπαίδευση των μαθητών και πολιτών για τις φυσικές καταστροφές και τη διαχείρισή τους, καθώς και τη διενέργεια ασκήσεων ετοιμότητας.
Η συνεχής και ομαλή λειτουργία του Ενιαίου Εθνικού Δικτύου Σεισμογράφων (ΕΕΔΣ) από το 2008 έχει εξασφαλίσει την αξιόπιστη πληροφόρηση της Πολιτείας σε όλες τις περιπτώσεις που χρειάστηκε, λόγω των ισχυρών σεισμών που έχουν συμβεί στη χώρα μας τα τελευταία 15 χρόνια. Η αξιοπιστία εξασφαλίζεται από την εμπειρία των έξι φορέων που απαρτίζουν το ΕΕΔΣ, δηλαδή του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, του Εργαστηρίου Σεισμολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, του Τομέας Γεωφυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και του Εργαστηρίου Σεισμολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, σε πλήρη συνεργασία με τον Οργανισμό Αντισεισμικής Προστασίας (ΟΑΣΠ). Στους ανωτέρω φορείς υπηρετεί υψηλού και διεθνούς κύρους επιστημονικό προσωπικό που εγγυάται το βέλτιστο αποτέλεσμα.
Συνεπώς η επικείμενη, σύμφωνα με την παράγραφο 19γ, ίδρυση του Κέντρου Έρευνας Φυσικών Καταστροφών και Διαχείρισης Κρίσεων (ΚΕΦΚ) στην Ακαδημία Αθηνών,δεν αναμένεται να προσθέσει στην έγκαιρη και έγκυρη ενημέρωση της Πολιτείας σε τόσο κρίσιμα για τον Έλληνα πολίτη θέματα.
Το άρθρο ηταν αυτό που έλλειπε και αυτό που θέλει όλη η υγειως σκεπτόμενη κοινωνία. Δεν μπορούν να είναι διάσπαρτα δίκτυα τα οποία διαχειριζονται διαφορετικοί φορείς πολλές φορές προς όφελος αυτών που τα διευθύνουν (αναφορές σε δημοσιευσεις) φτιάχνοντας αθέμιτο ανταγωνισμό σε κρίσεις με συναδέλφους τους. Καλό λοιπόν είναι να τα αναλάβει το ΠΡΏΤΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΌ ΊΔΡΥΜΑ στην Ελλάδα με την αφρόκρεμα των ερευνητών Ακαδημία Αθηνών ώστε να παράγουν το θεμιτό αποτέλεσμα χωρίς πολυφωνία και εκβιασμούς για χρηματοδοτησεις. Αρκετά με την κατασπαταληση πόρων και τα δρακρυβρεκτα άρθρα, τους εκβιασμούς από άρθρα σε εφημερίδες. Ας κάνουν επιτέλους όπως και στο εξωτερικό τα ερευνητικά κέντρα έρευνα με δεδομένα από ένα φορέα και τι καλύτερο από την Ακαδημία Αθηνών.
Το πρώτο συμπέρασμα, που συνάγεται από το κείμενο, είναι ότι έχει συνταχθεί χωρίς την προσήκουσα προσοχή. Κάθε νόμος που άπτεται του θέματος της προστασίας του πολίτη από τις φυσικές καταστροφές, χρειάζεται όχι μόνον ενδελεχή μελέτη αλλά και εξαιρετικά μεγάλη επιμέλεια στη διατύπωση. Η ερευνητική κοινότητα αντέδρασε σύσσωμη απέναντι σε ένα νομοσχέδιο, που η μόνη συγκεκριμένη αναφορά στο παραγόμενο έργο του νέου κέντρου εστιάζεται στην «εκπόνηση και ανανέωση χαρτών για κάθε φυσική καταστροφή σε όλη την Ελλάδα και την επικαιροποίηση χαρτών επικινδυνότητας φυσικών καταστροφών»! Μεγάλο μέρος της επιστημονικής κοινότητας, ήδη συντάθηκε με την άποψη, ότι το προαναφερθέν αντικείμενο δεν φέρει βάρος ικανό ως προς την ίδρυση ενός θεσμοθετημένου νέου ερευνητικού κέντρου. Καμία αναφορά δεν γίνεται δυστυχώς σε κάποιο επιστημονικό πεδίο που δεν καλύπτεται επαρκώς από την υφιστάμενη ερευνητική υποδομή. Η γενική αναφορά στο εκτενές αντικείμενο των φυσικών καταστροφών είναι μάλλον έωλη.
Ακόμα και στην παράγραφο 2γ, όπου προτείνεται η «ενοποίηση όλων των σταθμών συλλογής δεδομένων και η δημιουργία και διαχείριση κέντρου συλλογής δεδομένων μέσης στάθμης θάλασσας και θερμοκρασίας στον ελλαδικό χώρο» δε γίνεται σαφώς διακριτό, ποιους σταθμούς συλλογής δεδομένων αφορά το νομοσχέδιο. Είναι το σύνολο των σταθμών που καλύπτουν την παρακολούθηση των φυσικών κινδύνων, οι οποίοι αναφέρονται στην 2β, ή μόνον οι μετρητικοί σταθμοί στάθμης και θερμοκρασίας της θάλασσας; Για να γίνει η συγκέντρωση δεδομένων σε ένα φυσικό χώρο χρειάζεται μελέτη, υποδομές και προσωπικό επεξεργασίας. Έχει πραγματοποιηθεί σχετική κοστολόγηση;
Οι δε λοιπές επεξηγήσεις που διατυπώνονται στις 19 δ,ε,στ αναλώνονται σε θέματα που δεν έχουν κάποια άμεση σχέση με την έρευνα (παροχή συμβουλών, γνωμοδοτήσεις, εκπαίδευση μαθητών κλπ).
Είναι προδήλως σαφές ότι το νομοσχέδιο, αν μη τι άλλο χρειάζεται επανεπεξεργασία και βασική αναθεώρηση στο σύνολό του. Η θεματική του εστίαση στο χώρο των φυσικών καταστροφών θα πρέπει να επανεξεταστεί. Τέτοια εγχειρήματα απαιτούν επιστημονικό διάλογο, μακροχρόνια και εμπεριστατωμένη προετοιμασία με μοναδική στόχευση πάντα προς το εθνικό συμφέρον.
Σε μια χώρα με τόσο υψηλή σεισμικότητα όπως η Ελλάδα, η κατάρτιση νέων επιστημόνων σε σεισμολογικά θέματα είναι επιτακτική ανάγκη. Επομένως, προτεραιότητα πρέπει να είναι η στελέχωση των υπαρχόντων σεισμολογικών φορέων με νέο επιστημονικό δυναμικό, δεδομένου μετά το 2013 μόνο ένας νέος σεισμολόγος έχει προσληφθεί και στα τρία σχετικά τμήματα της χώρας (Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Τμήμα Γεωλογίας Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και Τμήμα Γεωλογίας Πανεπιστημίου Πατρών). Αντίθετα, η ίδρυση του Κέντρου Έρευνας Φυσικών Καταστροφών και Διαχείρισης Κρίσεων (ΚΕΦΚ) στην Ακαδημία Αθηνών, όπως προβλέπεται στην παράγραφο 19γ, και επιπλέον η στελέχωσή του με μόνιμο Επιστημονικό Προσωπικό και από τρία τρία προαναφερθέντα ιδρύματα (αλλά και από όλους τους σεισμολογικούς της χώρας), χωρίς άμεση αντικατάσταση, θα επιτείνει το ήδη υπάρχον πρόβλημα υποστελέχωσης των ΑΕΙ, αλλά και των Ερευνητικών Ινστιτούτων, τόσο σε θέματα σεισμών, όσο και σε άλλων φυσικών καταστροφών.
Σημειώνεται ότι το προσωπικό των ΑΕΙ ήδη εκπαιδεύει μαθητές σε θέματα φυσικών καταστροφών και διαχείρισής τους, τόσο στις πόλεις όσο και στην επαρχία με επισκέψεις σε σχολεία, καθώς και με υποδοχή μαθητών, καλύπτοντας τα αναφερόμενα στην παράγραφο 19στ.
Η παροχή συμβουλών σε φορείς του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα και η σύνταξη μελετών και γνωμοδοτήσεων, που προβλέπονται στις παραγράφους 19δ και 19ε, δεν μπορούν να αναφέρονται στους σκοπούς ίδρυσης του ΚΕΦΚ, καθώς παραπέμπουν σε αντικείμενα ιδιωτικών εταιριών.
Επιτακτική ανάγκη για την Πολιτεία πρέπει να αποτελεί η συντήρηση και ανανέωση των σταθμών του Ενιαίου Εθνικού Δικτύου Σεισμογράφων (ΕΕΔΣ). Το δίκτυο αυτό στο οποίο μετέχουν όλοι οι ασχολούμενοι με τη σεισμολογία φορείς της χώρας (Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Πανεπιστήμιο Πατρών, Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο και Ινστιτούτο Τεχνικής Σεισμολογίας και Αντισεισμικών Κατασκευών) παρέχει άμεση και έγκυρη πληροφόρηση στην Πολιτεία και τους πολίτες για τους ισχυρούς σεισμούς και τη σεισμικότητα της χώρας. Προβλήματα προκύπτουν καθημερινά και η έλλειψη πόρων και προσωπικού δυσχεραίνει τη συντήρηση των σεισμολογικών σταθμών, πολλοί εκ των οποίων διαθέτουν όργανα δεκαετιών που δεν θεωρούνται πλέον σύγχρονα και χρήζουν αντικατάστασης. Η χρηματοδότηση ενός νέου κέντρου δεν μπορεί να αποτελεί προτεραιότητα, ενώ υπάρχουν άμεσες ανάγκες για το υπάρχον ΕΕΔΣ.
Με εκτίμηση,
Δρ. Γεώργιος Καβύρης
Αναπληρωτής Καθηγητής Σεισμολογίας – Σεισμικής Ανισοτροπίας
Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Ως Ενωση Ελλήνων Ερευνητών έχουμε τοποθετηθεί δημόσια για την προτεινόμενη ρύθμιση με Δελτίο Τύπου:
https://www.eee-researchers.gr/paradoxologia-stin-ereyna-apaxiosi-gia-ta-ereynitika-kentra-ypovathmisi-gia-toys-ereynites/
τα αντικείμενα του Κέντρου Έρευνας Φυσικών Καταστροφών και Διαχείρισης Κρίσεων περιλαμβάνουν κάθε φυσική καταστροφή στην Ελλάδα, ιδίως σεισμούς, τσουνάμι, πλημμύρες, πυρκαγιές, την ενοποίηση όλων των σταθμών συλλογής δεδομένων και τη δημιουργία και διαχείριση κέντρου συλλογής δεδομένων μέσης στάθμης θάλασσας και θερμοκρασίας.
Τα αντικείμενα του Κ.Ε.Φ.Κ. επικαλύπτονται απόλυτα με ερευνητικά αντικείμενα:
του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ), το οποίο λειτουργεί και συντονίζει το Εθνικό Σεισμολογικό Δίκτυο, το Εθνικό Δίκτυο Επιταχυνσιογράφων, το Εθνικό Γεωδαιτικό Δίκτυο, το Κέντρο Έγκαιρης Προειδοποίησης Τσουνάμι, σε συνεργασία με τον ΟΑΣΠ και τους σεισμολογικούς φορείς της χώρας (ΕΚΠΑ, ΑΠΘ, Παν/μιο Πάτρας, Παν/μιο Κρήτης, ΙΤΣΑΚ, ΕΛΚΕΘΕ, ΕΜΠ κ.λπ.)
της μονάδας METEO και του Κέντρου BEYOND του ΕΑΑ για την παρακολούθηση πλημμυρών και πυρκαγιών καθώς και Τμημάτων του ΕΚΠΑ, ΑΠΘ και του ΕΜΠ, που διαθέτουν μακροχρόνια εμπειρία και τεχνογνωσία.
του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας του ΕΛΚΕΘΕ, με μακροχρόνια εμπειρία, τεχνογνωσία και υποδομές (π.χ. Σύστημα ΠΟΣΕΙΔΩΝ) για την παρακολούθηση της στάθμης θάλασσας, της θερμοκρασίας και πολλών άλλων παραμέτρων του θαλάσσιου περιβάλλοντος.
Είναι φανερό ότι: i) η ίδρυση των τριών νέων Κέντρων Έρευνας της Ακαδημίας Αθηνών δεν έχει προκύψει από κανενός είδους Εθνικό Ερευνητικό Σχεδιασμό, ώστε να αποφεύγονται οι αλληλοεπικαλύψεις με υπάρχοντα ΕΚ&Ι, ii) δεν έχει υπάρξει καμία συζήτηση και συντονισμός με τα υπάρχοντα ΕΚ και ΑΕΙ ούτε με το Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας, Τεχνολογίας & Καινοτομίας (ΕΣΕΤΕΚ), ώστε να εντάσσονται σε μια μακροπρόθεσμη εθνική στρατηγική έρευνας και επιχειρησιακής δράσης και iii) δεν επιτυγχάνεται οικονομία κλίμακας και συσπείρωση ερευνητικών δυνατοτήτων.
Δυστυχώς, η σύσταση «Κέντρου Έρευνας Φυσικών Καταστροφών και Διαχείρισης Κρίσεων» με το άρθρο 19 του παρόντος νομοσχεδίου, έρχεται να συνεχίσει μια πρωτοφανή διαδικασία, που εισήχθη πριν από μερικούς μήνες με την προγραμματική συμφωνία ΥΝΑΝΠ – ΙΤΕ για την υλοποίηση του mega project «ΤΑΛΩΣ», την οποία χαρακτηρίζουν: Πλήρης έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού, προχειρότητα, αγνόηση των καθ’ ύλην αρμοδίων φορέων που διαθέτουν και τον απαιτούμενο εξοπλισμό και τη μακρόχρονη εμπειρία αποδοτικής λειτουργίας, καμία πρόνοια για συμπληρωματικότητα, παράκαμψη των θεσμικών οργάνων (όπως το ΕΣΕΤΕΚ), τα οποία είναι επιφορτισμένα με τον συντονισμό των ερευνητικών πολιτικών, οι οποίες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες και με τα επιχειρησιακά σχήματα και σχέδια. Και τελευταίο, αλλά όχι έσχατο, το θέμα της σπατάλης πόρων, από τη στιγμή που η ανάγκη, που υποτίθεται έρχεται να καλύψει το νέο Κέντρο της Ακαδημίας Αθηνών, καλύπτεται ήδη επαρκώς από το ΕΑΑ, το ΕΛΚΕΘΕ, τα ΑΕΙ, αλλά και το υπό ίδρυση Κέντρο Συλλογής Δεδομένων και Διαχείρισης Κρίσεων του Υπουργείου Φυσικών Καταστροφών και Κλιματικής Αλλαγής.
Αντώνης Μαγουλάς
Διευθυντής και Πρόεδρος ΔΣ ΕΛΚΕΘΕ
Η παράγραφος γ) αναφέρει ότι ο στόχος του νέου Κέντρου Ερεύνης θα είναι η ενοποίηση όλων των σταθμών συλλογής δεδομένων. Όμως:
(1) από όσο γνωρίζω η Ακαδημία δεν διαθέτει δίκτυα μετρητικών σταθμών,
(2) εκτεταμένα δίκτυα μετρητικών σταθμών αναπτύσσονται και συντηρούνται με εθνικές και διεθνείς χρηματοδοτήσεις σε άλλα Ερευνητικά Κέντρα του Εθνικού Ερευνητικού οικοσυστήματος (ΕΛΚΕΘΕ, ΕΑΑ, Δημόκριτος) και σε ΑΕΙ (ΑΠΘ, ΕΚΠΑ, Παν/μιο Πατρών, κα). Παραδείγματος χάριν, το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, του οποίου τη Διεύθυνση έχω την τιμή να υπηρετώ, διατηρεί πάνω από 800 μετρητικούς σταθμούς Πανελλαδικά τους οποίους αναπτύσσει και συντηρεί με ιδίους πόρους κυρίως.
Πως είναι λοιπόν δυνατόν να νομοθετηθεί ότι ένα (νέο) Κέντρο Ερεύνης της Ακαδημίας θα ενοποιήσει τους σταθμούς συλλογής δεδομένων που δεν της ανήκουν, αλλά ανήκουν, συντηρούνται (και μάλιστα με ιδιαίτερη προσπάθεια και κόπο) και αναπτύσσονται περαιτέρω από άλλους Ερευνητικούς Φορείς και ΑΕΙ; Θα αποτελέσει παγκόσμια πρωτοτυπία τέτοιου είδους νομοθέτηση, η οποία προφανώς ότι θα εκπέσει στο ΣτΕ.
Επίσης, αναφέρει το άρθρο αυτό ότι στο νέο Κέντρο θα δημιουργηθεί κέντρο συλλογής δεδομένων μέσης στάθμης θάλασσας και θερμοκρασίας στον ελλαδικό χώρο. Μα για να γίνει αυτό πρέπει να υπάρξει συναπόφαση με τους Φορείς που παράγουν αυτά τα δεδομένα. Επιπλέον, και κυρίως, υπάρχουν συλλογικές και επιτυχείς δράσεις που ήδη το πράττουν και φυσικά με συναπόφαση όλων των φορέων που παράγουν τα δεδομένα, στα πλαίσια του Εθνικού Δικτύου για την Κλιματική Αλλαγή-CLIMPACT [στο οποίο συμμετέχουν 24 Ερευνητικά Κέντρα, ΑΕΙ και Επιστημονικοί Φορείς της χώρας, μεταξύ των οποίων και η Ακαδημία].
Τέλος είναι αξιοσημείωτο ότι και στον ν.4939/2022 (Κλιματικός Νόμος – άρθρο 25) συστήνεται το Εθνικό Παρατηρητήριο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (που συμμετέχουν ερευνητικοί και επιστημονικοί φορείς, όπως το ΕΑΑ, η ΕΜΥ, κα), που και αυτό έχει στόχο, ανάμεσα σε άλλα, να αναπτύξει και να διατηρήσει ενιαία εθνική βάση κλιματικών δεδομένων.
Εν κατακλείδι το νέο Κέντρο Ερεύνης της Ακαδημίας (του άρθρου 19) δεν μπορεί να είναι αρμόδιο ούτε για να ενοποιήσει μετρητικούς σταθμούς που δεν της ανήκουν, ούτε να συλλέγει σε ενιαία βάση δεδομένων, δεδομένα που παράγονται από άλλους Φορείς και που ήδη συλλέγονται (και διατίθενται ελεύθερα με συλλογική απόφαση των Φορέων που τα παράγουν) στην ενιαία βάση δεδομένων του Εθνικού Δικτύου για την Κλιματική Αλλαγή – CLIMPACT.
Μανώλης Πλειώνης
Διευθυντής και Πρόεδρος ΔΣ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών,
Καθηγητής Τμήματος Φυσικής, ΑΠΘ,
Πρόεδρος του ΤΕΣ Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Βιώσιμης Κινητικότητας,
Μέλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής European Space Science Committee,
Μέλος της Εθνικής Αστρονομικής Επιτροπής
Θα συμφωνήσω κι εγώ στο ότι η χώρα δεν έχει ανάγκη από ένα ακόμα ερευνητικό κέντρο σε θέματα φυσικών κινδύνων και από κανένα γενικά ερευνητικό κέντρο που θα συσταθεί «εν μια νυκτί», χωρίς διακριτό αντικείμενο και «αρπάζοντας» στελέχη από το λιγοστό προσωπικό άλλων φορέων και οργανισμών, θεσμοθετημένων και με έργο και εμπειρία δεκαετιών.
Ανάγκες για την περαιτέρω θωράκιση της χώρας έναντι των φυσικών κινδύνων σαφώς υπάρχουν και για να πετύχουμε μια συνεχή πρόοδο χρειάζεται σταθερή χρηματοδότηση για τη λειτουργία και την ενίσχυση των δικτύων παρακολούθησης και νέες θέσεις επιστημόνων και τεχνικών. Το έχουν αναφέρει και πολλοί άλλοι συνάδελφοι. Δεν είναι κοινό μυστικό. Το βροντοφωνάζουμε.
Χρειάζεται, επίσης, συντονισμός και εστίαση των επιτυχημένων ερευνών και δράσεων των διαφόρων θεσμοθετημένων κέντρων και ΑΕΙ προς συγκεκριμένες υπηρεσίες εθνικού ενδιαφέροντος. Το έργο αυτό θα μπορούσε να αναλάβει μια εθνικής επιτροπή ανά φυσικό κίνδυνο με εκπροσώπους από όλους τους εμπλεκόμενους ερευνητικούς και επιχειρησιακούς φορείς που θα θέτει προτεραιότητες και θα παρακολουθεί σε ετήσια βάση την πρόοδο στις ιεραρχημένες δράσεις απομείωσης των κινδύνων. Κάτι τέτοιο, ωστόσο, δεν είναι αρμοδιότητα του Υπουργείου Παιδείας και κανενός μοναδικού Κέντρου.
Αρμοδιότητα, όμως, του Υπουργείου Παιδείας είναι να επαναφέρει στη Β-βάθμια εκπαίδευση ένα μάθημα αντίστοιχο της Γεωλογίας και έτσι να συμβάλει στην ουσιαστική εκπαίδευση του πληθυσμού. Αρμοδιότητα του Υπουργείου Παιδείας είναι να ενισχύσει τα Τμήματα των γεωεπιστημών σε μια περίοδο που οι συγκυρίες διεθνώς δεν τα θέτουν υψηλά στις προτιμήσεις των μελλοντικών φοιτητών. Υπάρχουν πολλά θέματα που προβάλλονται εδώ και χρόνια, όχι από μεμονωμένους επιστήμονες ή φορείς αλλά από συλλογικότητες όπως η Ελληνική Γεωλογική Εταιρεία. Μπορούμε να ξεκινήσουμε από αυτά αντί να πολεμάμε ανεμόμυλους.
Σε ότι αφορά την Ακαδημία Αθηνών, είναι λυπηρό να βλέπουμε την πνευματική της αίγλη να θαμπώνει από την προχειρότητα της συγκεκριμένης πρότασης και από τη διαφαινόμενη πρόθεσή της να αναλάβει ρόλους «εταιρείας συμβούλων». Ελπίζω και εύχομαι το Υπουργείο Παιδείας να μην επισφραγήσει μια τέτοια τροπή.
Ζαφειρία Ρουμελιώτη
Επικ. Καθ. Σεισμολογίας-Γεωφυσικής
Τμήμα Γεωλογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών
Το Ενιαίο Εθνικό Δίκτυο Σεισμογράφων (ΕΕΔΣ) λειτουργεί 24/7 από το 2007, με τη συμμετοχή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), του Πανεπιστημίου Πατρών, του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου (ΕΛΜΕΠΑ) και του Ινστιτούτου Τεχνικής Σεισμολογίας και Αντισεισμικών Κατασκευών (ΙΤΣΑΚ), με συντονιστή το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ). Οι καταγραφές των σεισμογράφων και των επιταχυνσιογράφων του ΕΕΔΣ μεταφέρονται σε πραγματικό χρόνο και με τη χρήση αυτόματων αλγορίθμων προσδιορίζεται εντός λίγων λεπτών το επίκεντρο, το εστιακό βάθος και το μέγεθος, τα οποία λίγα λεπτά αργότερα βελτιώνονται από αναλυτή. Όλα αυτά τα χρόνια οι επιστήμονες του ΕΕΔΣ ενημερώνουν έγκαιρα και έγκυρα την Πολιτεία και την Κοινωνία σε περιπτώσεις ισχυρών σεισμών, αλλά και ασθενέστερων που γίνονται αισθητοί και προκαλούν ανησυχία. Η ανάγκη χρηματοδότησης των φορέων που μετέχουν στο ΕΕΔΣ θα πρέπει να αποτελεί άμεση προτεραιότητα, καθώς οι σεισμολογικοί σταθμοί που βρίσκονται συχνά σε απομακρυσμένες περιοχές χρήζουν συντήρησης, ενώ παρουσιάζονται και ανάγκες αντικατάστασης των οργάνων. Επίσης, απαιτείται ανανέωση του εξοπλισμού, ώστε να μπορεί να εφαρμοστεί στην πράξη η έγκαιρη προειδοποίηση σεισμών που μπορεί να σώσει ζωές. Αυτά πρέπει να αποτελέσουν προτεραιότητα και όχι η ίδρυση του Κέντρου Έρευνας Φυσικών Καταστροφών και Διαχείρισης Κρίσεων (ΚΕΦΚ) στην Ακαδημία Αθηνών, όπως προβλέπεται στην παράγραφο 19γ.
Επιπλέον, η εκπόνηση/επικαιροποίηση/ανανέωση χαρτών που προβλέπεται στην παράγραφο 19β αποτελεί αντικείμενο επιστημονικής έρευνας (με το οποίο ασχολούνται πολλά μέλη του ΕΕΔΣ, των ΑΕΙ και των Ινστιτούτων) και σίγουρα όχι αντικείμενο ενός μόνο ερευνητικού κέντρου.
Επιπλέον, το ΕΚΠΑ, όπως και τα άλλα ΑΕΙ συμβάλλουν σημαντικά στην εκπαίδευση μαθητών, καθώς υποδέχονται μαθητές στις εγκαταστάσεις τους και τους καταρτίζουν σε θέματα Φυσικών Καταστροφών, ενώ υπάρχουν και εγκεκριμένα εκπαιδευτικά προγράμματα που τελούν υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας, όπως το «Εργαστήριο της Τάφρου του Κορινθιακού Κόλπου» (συνεργασία ΕΚΠΑ και ΕΑΑ), που υλοποιούνται σε σχολικές μονάδες. Επιπλέον, διακεκριμένα μέλη ΔΕΠ και ερευνητές επισκέπτονται συχνά σχολεία για να εκπαιδεύσουν μαθητές. Επομένως, καλύπτονται και αυτά που αναφέρονται στην παράγραφο 19στ.
Μεγάλο πρόβλημα δημιουργείται με τα περιεχόμενα του Άρθρου 35. Με δεδομένη την υποστελέχωση των ΑΕΙ και των Ερευνητικών Κέντρων και τον συνεχώς μειούμενο αριθμό υπηρετούντων Επιστημόνων, πώς είναι δυνατόν να μετατάσσεται μόνιμο Επιστημονικό Προσωπικό από αυτά με μονομερή απόφαση και χωρίς μάλιστα να προβλέπεται άμεση αντικατάστασή τους; Αυτό ουσιαστικά οδηγεί συρρίκνωση τμημάτων των ΑΕΙ και των Ινστιτούτων με πολυετή προσφορά στην έρευνα και την εκπαίδευση. Η υποβάθμιση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης πρώτου δεύτερου και τρίτου κύκλου στην Ελλάδα, στα ευρύτερα αντικείμενα που άπτονται των φυσικών καταστροφών, αποτελεί αναπόφευκτη συνέπεια.
Νικόλαος Βούλγαρης
Αντιπρύτανης Έρευνας και Δια Βίου Εκπαίδευσης ΕΚΠΑ
Καθηγητής Σεισμολογίας-Τεχνικής Σεισμολογίας-Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής
Διευθυντής Εργαστηρίου Σεισμολογίας ΕΚΠΑ
Συμφωνώ με την τοποθέτηση των κ. Λαγουβάρδου και Κοτρώνη που έχει αναρτηθεί παραπάνω και την οποία επαναλαμβάνω αυτούσια εδώ.
«Η σύσταση αυτού το νέου Κέντρου Έρευνας Φυσικών Καταστροφών και Διαχείρισης Κρίσεων διακρίνεται από:1) Προχειρότητα: Η περιγραφή των δράσεων του προτεινόμενου Κέντρου αξιολογείται επιεικώς ως απλοϊκή, με γενικόλογη αναφορά σε ανανέωση χαρτών για φυσικές καταστροφές, παροχή συμβουλών και εκπαίδευση μαθητών, δράσεις που θυμίζουν περισσότερο μια προχειρογραμμένη ερευνητική πρόταση και ουδόλως τις Δράσεις ενός νέου Κέντρου Έρευνας. Ο συγγραφέας των λίγων προτάσεων οι οποίες πασχίζουν να περιγράψουν το αντικείμενο του νέου Κέντρου συνειδητά αγνοεί το μέγεθος της ερευνητικής εργασίας και την αναγκαιότητα αξιοποίησης εξειδικευμένων μετρητικών και υπολογιστικών διατάξεων για τη δημιουργία έστω και ενός χάρτη κινδύνου (πχ. δασικής πυρκαγιάς) Ταυτόχρονα το άρθρο προβλέπει το παράδοξο της «ενοποίησης όλων των σταθμών της συλλογής δεδομένων». Με άλλα λόγια , ένα Κέντρο το οποίο δεν υφίσταται καν, δεν έχει προσωπικό ούτε υποδομές, αυτοπροτείνεται ως Κέντρο ενοποίησης υποδομών και δεδομένων (προφανώς των άλλων ερευνητικών κέντρων και ΑΕΙ).2) Απαξίωση του υπάρχοντος Ερευνητικού & Ακαδημαϊκού οικοσυστήματος: Το προτεινόμενο Κέντρο προδιαγράφει ως αντικείμενο δράσεις οι οποίες επιτελούνται με εξαιρετική μάλιστα επιτυχία από θεσμοθετημένα και εν λειτουργία εδώ και δεκαετίες ερευνητικά κέντρα (πχ. Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών-ΕΑΑ και Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών-ΕΛΚΕΘΕ) και ΑΕΙ της χώρας, τα οποία έχουν να επιδείξουν, τόσο ερευνητικά όσο και επιχειρησιακά, δράσεις τις οποίες ήδη αξιοποιούν τόσο η Πολιτεία όσο και η κοινωνία. Το προτεινόμενο Κέντρο παντελώς αγνοεί τις δράσεις αυτές και παρουσιάζεται ως ο φορέας ο οποίος θα καλύψει ένα κενό, το οποίο όμως δεν υφίσταται. Σημειώνεται επίσης ότι πολλές από τις δράσεις αυτές υλοποιούνται ήδη σε συνεργασία με διεθνή ερευνητικά κέντρα και υπηρεσίες (π.χ. Ευρωπαϊκό Κέντρο Μεσοπρόθεσμων προγνώσεων–ECMWF, MERCATOR OCEAN, υπηρεσία COPERNICUS).»
Επιπλέον η μη συναίνεση των πανεπιστημίων και των ΕΚ για τη μετακίνηση ερευνητών ή μελών ΔΕΠ κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διαδικασίας στο νέο ερευνητικό κέντρο είναι αντισυνταγματική αφού αγνοεί ότι στο πλαίσιο του αυτοδιοίκητου τα ιδρύματα προέλευσης των ερευνητών που επιθυμούν να μετακινηθούν πρέπει να έχουν λόγο για τη δυνατότητα μετακίνησης σε άλλα ιδρύματα.
Η σύσταση οποιουδήποτε νέου ερευνητικού σχηματισμού (μονάδα, κέντρο, εργαστήριο, ινστιτούτο κλπ.) οφείλει να λαμβάνει υπόψη του την υφιστάμενη κατάσταση του ερευνητικού δυναμικού της χώρας, τις εθνικές αναγκαιότητες καθώς και τις επιδράσεις / επιπτώσεις που ενδέχεται να προκαλέσει στον δημόσιο ερευνητικό ιστό.
Επίσης, για να πετύχει (δηλ. να αναπτυχθεί και να παραγάγει νέα γνώση) οποιαδήποτε νέα δομή θα πρέπει ο σχεδιασμός να γίνεται με έμφαση στην συμπληρωματικότητα και όχι στον ανταγωνισμό με ήδη λειτουργούντες φορείς της ΓΓΕΤ, οι οποίοι επιτελούν δύσκολο έργο και οι οποίοι χρειάζονται και ενίσχυση κυρίως σε νέο προσωπικό.
Έτσι, το άρθρο 19γ δεν εξυπηρετεί στην συμπληρωματικότητα της βασικής έρευνας στην Ελλάδα αφού με την προτεινόμενη αρμοδιότητα της «ενοποίησης – δημιουργίας – διαχείρισης» προκαλείται επικάλυψη ερευνητικών δράσεων και επιχειρησιακών λειτουργιών φορέων όπως το ΕΑΑ και το ΕΛΚΕΘΕ.
με εκτίμηση,
Δρ. Αθανάσιος Γκανάς
Διευθυντής Ερευνών Γεωδυναμικού Ινστιτούτου ΕΑΑ
Πρόεδρος ΔΣ Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρίας
Το Εργαστήριο Πρόληψης και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών ιδρύθηκε το 2003 και λειτουργεί ως μέρος του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ. Οι δραστηριότητες του Εργαστηρίου εστιάζονται σε ζητήματα σχεδιασμού έκτακτης ανάγκης και ανάπτυξης σχεδίων δράσης, καθώς και στη διαχείριση κινδύνων από σεισμική δραστηριότητα, τσουνάμι, δασικές πυρκαγιές, πλημύρες, κατολισθήσεις και ηφαιστειακή δραστηριότητα. Έκτοτε, το Εργαστήριο Πρόληψης και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών δραστηριοποιείται σε όλο το φάσμα των φυσικών καταστροφών, χωρίς καμία κρατική οικονομική ή διοικητική υποστήριξη. Η δραστηριότητα του Εργαστηρίου καταδεικνύεται από τη σειρά των 28 ενημερωτικών δελτίων (newsletters) τα οποία έχουν δημοσιευθεί (https://edcm.edu.gr/el/newsletter?start=0). Αντίστοιχη ερευνητική, εκπαιδευτική και συναφή δραστηριότητα παρουσιάζουν και όλοι οι άλλοι φορείς που εμπλέκονται στο αντικείμενο των Φυσικών Καταστροφών (ΕΑΑ, ΕΛΚΕΘΕ, ΑΕΙ).
Υπό αυτό το πρίσμα αδυνατούμε να κατανοήσουμε τη σκοπιμότητα δημιουργίας άλλου ενός φορέα, με αμφίβολη βιωσιμότητα, ο οποίος, όπως διαφαίνεται και από τη διατύπωση των σκοπών του, αλλά και με τον τρόπο στελέχωσής του. Η υπό υλοποίηση δομή Διαχείρισης Κρίσεων στο Υπ. Φυσικών Καταστροφών και Κλιματικής Αλλαγής δεν εξυπηρετεί τον ίδιο σκοπό; Επιπλέον, είναι σαφές ότι ένας τέτοιος φορέας θα προκαλέσει αφαίμαξη του ερευνητικού δυναμικού άλλων φορέων και μάλιστα με τρόπο προκλητικά πρωτοφανή, όπως περιγράφεται στο Άρθρο 35.
Επιπλέον, οι παράγραφοι 19δ και 19ε, μέσω του γενικόλογου και ασαφούς της διατύπωσής τους, υποδηλώνουν ότι το εν λόγω Κέντρο θα λειτουργήσει ως σύμβουλος/μελετητής, κάτι το οποίο σαφέστατα απάδει από τον ευαγγελιζόμενο ερευνητικό του χαρακτήρα.
Τέλος, στην παράγραφο 19 στ είναι σαφής η πρόθεση υποκατάστασης και παραγκωνισμού διαπιστευμένων και κατοχυρωμένων φορέων και οργανισμών (π.χ. ΟΑΣΠ), καθώς και όλων των φορέων εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες.
Δρ Ευθύμιος Λέκκας
Δ/ντής Εργαστηρίου Πρόληψης και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών
Τμήμα Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Η αλλοπρόσαλλη νομοθέτηση συνεχίζεται και με τα Άρθρα 17, 18 και 19 του παραπάνω, υπό διαβούλευση σ/ν του ΥΠΑΙΘ:
Με το Άρθρο 17 συστήνεται Κέντρο Διαστημικής Έρευνας και Τεχνολογίας. Με το Άρθρο 18 συστήνεται Κέντρο Έρευνας και Εκπαίδευσης στη Δημόσια Υγεία. Με το Άρθρο 19 συστήνεται Κέντρο Έρευνας Φυσικών Καταστροφών και Διαχείρισης Κρίσεων (Κ.Ε.Φ.Κ.). Για τα τρία αυτά νέα ‘Κέντρα Έρευνας’ της Ακαδημίας Αθηνών δεν έχει προϋπάρξει ουδεμία συζήτηση για την αναγκαιότητα τους, κανένας σχεδιασμός για το πώς εντάσσονται στον ερευνητικό ιστό της χώρας.
Ειδικότερα για το Κέντρο Έρευνας Φυσικών Καταστροφών και Διαχείρισης Κρίσεων, τα αντικείμενα του περιλαμβάνουν κάθε φυσική καταστροφή στην Ελλάδα, ιδίως σεισμούς, τσουνάμι, πλημμύρες, πυρκαγιές, την ενοποίηση όλων των σταθμών συλλογής δεδομένων και τη δημιουργία και διαχείριση κέντρου συλλογής δεδομένων μέσης στάθμης θάλασσας και θερμοκρασίας.
Τα αντικείμενα του Κ.Ε.Φ.Κ. επικαλύπτονται απόλυτα με ερευνητικά αντικείμενα:
1) του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ), το οποίο λειτουργεί και συντονίζει το Εθνικό Σεισμολογικό Δίκτυο, το Εθνικό Δίκτυο Επιταχυνσιογράφων, το Εθνικό Γεωδαιτικό Δίκτυο, το Κέντρο Έγκαιρης Προειδοποίησης Τσουνάμι, σε συνεργασία με τον ΟΑΣΠ και τους σεισμολογικούς φορείς της χώρας (ΕΚΠΑ, ΑΠΘ, Παν/μιο Πάτρας, Παν/μιο Κρήτης, ΙΤΣΑΚ, ΕΛΚΕΘΕ, ΕΜΠ κ.λπ.)
2) της μονάδας METEO και του Κέντρου BEYOND του ΕΑΑ για την παρακολούθηση πλημμυρών και πυρκαγιών καθώς και Τμημάτων του ΕΚΠΑ, ΑΠΘ και του ΕΜΠ, που διαθέτουν μακροχρόνια εμπειρία και τεχνογνωσία.
3) του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας του ΕΛΚΕΘΕ, με μακροχρόνια εμπειρία, τεχνογνωσία και υποδομές (π.χ. Σύστημα ΠΟΣΕΙΔΩΝ) για την παρακολούθηση της στάθμης θάλασσας, της θερμοκρασίας και πολλών άλλων παραμέτρων του θαλάσσιου περιβάλλοντος.
Είναι φανερό ότι: i) η ίδρυση των τριών νέων Κέντρων Έρευνας της Ακαδημίας Αθηνών δεν έχει προκύψει από κανενός είδους Εθνικό Ερευνητικό Σχεδιασμό, ώστε να αποφεύγονται οι αλληλοεπικαλύψεις με υπάρχοντα ΕΚ&Ι, ii) δεν έχει υπάρξει καμία συζήτηση και συντονισμός με τα υπάρχοντα ΕΚ και ΑΕΙ ούτε με το Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας, Τεχνολογίας & Καινοτομίας (ΕΣΕΤΕΚ), ώστε να εντάσσονται σε μια μακροπρόθεσμη εθνική στρατηγική έρευνας και επιχειρησιακής δράσης και iii) δεν επιτυγχάνεται οικονομία κλίμακας και συσπείρωση ερευνητικών δυνατοτήτων.
Αντίθετα, σε συνέχεια της πρόσφατης σκανδαλώδους υπόθεσης ΤΑΛΩΣ, η ίδρυση των τριών νέων Κέντρων Έρευνας της Ακαδημίας Αθηνών, με τη συναίνεση της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΑΝΕ, εξυπηρετεί για μία ακόμη φορά «προσωπικές φιλοδοξίες» και αποτελεί μία ακόμη ενέργεια διάσπασης δυνάμεων και αποδιοργάνωσης του ερευνητικού ιστού της χώρας.
Δρ Δημήτρης Σακελλαρίου
Διευθυντής Ερευνών, Ινστ. Ωκεανογραφίας ΕΛΚΕΘΕ
Η προτεινόμενη διάταξη δυστυχώς αγνοεί τόσο την υφιστάμενη Ελληνική, όσο και τη διεθνή πραγματικότητα, αλλά και το τί σημαίνει έρευνα και ερευνητικό κέντρο:
α) Ποιο το νόημα της παραγράφου 19γ;
1) Στην Ελλάδα, τα υφιστάμενα δίκτυα παρακολούθησης συνεργάζονται αρμονικά, τόσο ερευνητικά όσο και επιχειρησιακά, με εξαιρετικά αποτελέσματα. Τυπικό επιτυχημένο παράδειγμα αποτελεί το Ενιαίο Εθνικό Δίκτυο Σεισμογράφων (ΕΕΔΣ), το οποίο από το 2005 συντονίζεται από το Γεωδ. Ινστιτούτο του ΕΑΑ και στο οποίο συμμετέχουν όλα τα ΑΕΙ που έχουν δίκτυα (ΑΠΘ,ΕΚΠΑ, Πάτρα, ΕΛΜΕΠΑ). Το ΕΕΔΣ έχει διασφαλίσει π.χ. απρόσκοπτη ροή δεδομένων στην Ελληνική και διεθνή ερευνητική κοινότητα (π.χ. μέσω του κόμβου EIDA στο ΕΑΑ, https://eida.gein.noa.gr/), αλλά και πολύ καλή παρακολούθηση της σεισμικότητας στον Ελληνικό χώρο. Ποιος ο λόγος να επανιδρυθεί ένα επιτυχημένο εδώ και 2 δεκαετίες παράδειγμα, το οποίο σήμερα υποστηρίζεται με πολύ δυσκολία (λόγω έλλειψης κρατικών πόρων) από ένα σύνολο εξειδικευμένων σεισμολόγων ερευνητών και τεχνικών, κατασπαταλώντας Εθνικούς πόρους που αν είχαν διατεθεί (έστω και τμήμα τους) στο ΕΕΔΣ θα προσέφεραν εξαιρετικά βελτιωμένες υπηρεσίες;
2) Σε ποια ανεπτυγμένη χώρα (ΗΠΑ, Καναδάς, Αυστραλία, Ν. Ζηλανδία, Ιταλία, κλπ.) σε θέματα φυσικών καταστροφών υπάρχει μοναδικό ερευνητικό κέντρο (όχι επιχειρησιακός φορέας) που είναι κέντρο υπερ-συλλογής ανάλογων επιστημονικών δεδομένων, το οποίο υιοθετούμε ως παράδειγμα προς μίμηση;
3) Αν το εν λόγο κέντρο υλοποιήσει μία τέτοια πολιτική συγκέντρωσης δεδομένων, ποιος ο ρόλος του νέου κέντρου συλλογής δεδομένων και διαχείρισης κρίσεων που ήδη δρομολογεί και υλοποιεί ο Υπουργός κ. Στυλιανίδης στο Υπουργείου Φυσικών Καταστροφών και Κλιματικής Αλλαγής;
β) Ποιό το νόημα του της παραγράφου 19β; Είναι η εκπόνηση/επικαιροποίηση/ανανέωση χαρτών επικινδυνότητας αντικείμενο ενός ερευνητικού κέντρου; Σκοπός ενός ερευνητικού κέντρου δεν είναι η βασική και εφαρμοσμένη έρευνα, της οποία παράγωγα μπορεί να είναι μέθοδοι που μπορούν να παράγουν τέτοια προϊόντα π.χ. στο πλαίσιο της Πολιτικής Προστασίας;
γ) Ποιο το νόημα των παραγράφων 19δ και 19ε; Είναι η «παροχή συμβουλών σε φορείς του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα και τη σύνταξη μελετών και γνωμοδοτήσεων» σκοπός ίδρυσης ενός ερευνητικού κέντρου; Δεν είναι η έρευνα; Μπορεί το κέντρο να έχει ως κύριο σκοπό το να είναι μία μελετητική εταιρεία, ανταγωνιστική με αντίστοιχες υπηρεσίες που παρέχει και ο ιδιωτικός Τομέας;
δ) Ποιο το νόημα της παραγράφου 19στ; Η εκπαίδευση των μαθητών δεν είναι ακαδημαϊκό θέμα, το οποίο παραδοσιακά ανήκει στη δευτεροβάθμια ή/και τριτοβάθμια εκπαίδευση, άσχετα αν και τα ερευνητικά κέντρα έχουν σημαντική συνεισφορά στην ερευνητική προβολή και εξωστρέφεια;
ε) Πώς είναι δυνατόν να υιοθετηθεί η προσέγγιση του Άρθρου 35; Μπορεί να φεύγουν ερευνητές και Καθηγητές από ήδη αποστελεχωμένα Ερ.Κέντρα και ΑΕΙ λόγω του brain drain, και (για 2 έτη) με μονομερή απόφασή τους να φεύγουν από τους φορείς που με δυσκολία προκήρυξαν θέσεις, για να πάνε στο νέο φορέα; Είναι δυνατόν διατάξεις που χρησιμοποιούνται για τη στελέχωση δημόσιων υπηρεσιών για ειδικούς λόγους, να υιοθετούνται άκριτα για μετακινήσεις ερευνητών και καθηγητών, φτιάχνοντας διατάξεις που δεν έχουν προηγούμενο;
Εν κατακλείδι, ποια η σκοπιμότητα της δημιουργίας νέων ΕΚ στην Ακαδημία, από μηδενική βάση; Ποια είναι η Εθνική προτεραιότητα που υπηρετεί αυτή η επιλογή; Γιατί επιλέγεται η Ακαδημία και όχι η ΓΓΕΤ που έχει τεράστια παράδοση; Γιατί δεν ενισχύονται, βελτιώνονται οι υφιστάμενες υποδομές και ερευνητικό προσωπικό των ΕΚ και ΑΕΙ που ήδη επιτελούν αυτούς τους σκοπούς, και τα οποία πάσχουν εδώ και χρόνια από έλλειψη πόρων και κυρίως προσωπικού, αλλά επιλέγεται να «ξαναανακαλύψουμε τον τροχό»;
Με εκτίμηση
Κ.Παπαζάχος
Καθηγητής Γεωφυσικής, Δντης Εργ. Γεωφυσικης ΑΠΘ
Αντί να υποστηριχθούν και να ενισχυθούν μεθοδικά οι Εθνικές Ερευνητικές Υποδομές και Κέντρα που ασχολούνται δεκαετίες ερευνητικά και επιχειρησιακά με τις φυσικές καταστροφές και τις επιπτώσεις τους, επιλέγεται να δημιουργηθεί εμβόλιμα και εκ του μηδενός ένα νέο σχετικό ερευνητικό κέντρο στην Ακαδημία Αθηνών.
Στην Ελλάδα λειτουργεί από το 2007 αδιάλειπτα, παρά τα κενά σταθερής χρηματοδότησης, Ενιαίο Εθνικό Σεισμολογικό Δίκτυο συντονιζόμενο από το ΕΑΑ με ελεύθερη και ανεμπόδιστη διάθεση δεδομένων.
Η ενοποίηση όλων των σταθμών συλλογής δεδομένων όπως προτείνεται δεν έχει επιτευχθεί ούτε σε γειτονικές χώρες με αυταρχικά καθεστώτα παρόλο που έχει αποπειραθεί στο παρελθόν.
Δρ. Χρήστος Ευαγγελίδης
Κύριος Ερευνητής στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών
Υπεύθυνος Εθνικού Σεισμολογικού Δικτύου ΕΑΑ και Εθνικού Ενιαίου Κόμβου σεισμολογικών δεδομένων
Σχετικά με 19 γ) «Την ενοποίηση όλων των σταθμών συλλογής δεδομένων και τη δημιουργία και διαχείριση κέντρου συλλογής δεδομένων μέσης στάθμης θάλασσας και θερμοκρασίας στον ελλαδικό χώρο.»
Είναι άξιο απορίας πως η Ακαδημία Αθηνών χωρίς καμία πρότερη εμπειρία στη διαχείριση κρίσης αναλαμβάνει πρωτοβουλία να υποκαταστήσει την δομή του Ενοποιημένου Εθνικού Δικτύου Σεισμογράφων που διευθύνεται σήμερα από το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο και την διαχείριση κρίσης που γίνεται από έμπειρα κέντρα όπως ο ΟΑΣΠ, με απρόβλεπτες και πιθανά μοιραίες συνέπειες για την ασφάλεια του Πολίτη.
Τις τελευταίες ημέρες έκπληκτο το Πανελλήνιο είδε μέλος της Ακαδημίας να προβλέπει σεισμούς με μέγεθος άνω των 8.0R. Ο Διευθυντής του Γεωδυναμικού ήταν αυτός που πήρε την ευθύνη για το θεσμικό κράτος απέναντι στην ανυπόστατη πρόγνωση που έφερε κοινωνική αναστάτωση και χάος.
Η 24ωρη βάρδια λαμβάνει τα πρωτογενή δεδομένα αλλά παράγει μετά από ουσιαστική επεξεργασία το προϊόν που απαιτείται για τον εντοπισμό της σεισμικότητας αλλά και κάθε παράγωγο αποτέλεσμα όπως χάρτες έντασης, επιτάχυνσης κλπ.
Το ίδιο γίνεται και για την έκδοση των προειδοποιήσεων για τσουνάμι.
Το να σταλούν τα πρωτογενή δεδομένα από τους σεισμογράφους του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, του Πανεπιστημίου Αθηνών, του ΑΠΘ και του Πανεπιστημίου Πατρών χωρίς να γίνεται επεξεργασία των δεδομένων δεν οδηγεί πουθενά αλλού παρά στην δημιουργία ενός νέου Αστεροσκοπείου, που θα προσπαθήσει να αποκτήσει εμπειρία τις επόμενες δεκαετίες.
Ποιος όμως θα λογοδοτήσει όταν γίνει η καταστροφή; Όταν έχει διαλυθεί το σύστημα; Πρέπει όλοι να αναλογιστούν τις ευθύνες τους απέναντι στο Έθνος πριν πάρουν τις αποφάσεις τους. Δεν μπορεί οι προσωπικές φιλοδοξίες κάποιων ακαδημαϊκών να διακυβεύουν την ασφάλεια του πολίτη.
Σχετικά με 19 γ) «Την ενοποίηση όλων των σταθμών συλλογής δεδομένων και τη δημιουργία και διαχείριση κέντρου συλλογής δεδομένων μέσης στάθμης θάλασσας και θερμοκρασίας στον ελλαδικό χώρο.»
Είναι άξιο απορίας πως η Ακαδημία Αθηνών χωρίς καμία πρότερη εμπειρία στη διαχείριση κρίσης αναλαμβάνει πρωτοβουλία να υποκαταστήσει την δομή του Ενοποιημένου Εθνικού Δικτύου Σεισμογράφων που διευθύνεται σήμερα από το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο και την διαχείριση κρίσης που γίνεται από έμπειρα κέντρα όπως ο ΟΑΣΠ, με απρόβλεπτες και πιθανά μοιραίες συνέπειες για την ασφάλεια του Πολίτη.
Τις τελευταίες ημέρες έκπληκτο το Πανελλήνιο είδε μέλος της Ακαδημίας να προβλέπει σεισμούς με μέγεθος άνω των 8.0R. Ο Διευθυντής του Γεωδυναμικού ήταν αυτός που πήρε την ευθύνη για το θεσμικό κράτος απέναντι στην ανυπόστατη πρόγνωση που έφερε κοινωνική αναστάτωση και χάος.
Η 24ωρη βάρδια λαμβάνει τα πρωτογενή δεδομένα αλλά παράγει μετά από ουσιαστική επεξεργασία το προϊόν που απαιτείται για τον εντοπισμό της σεισμικότητας αλλά και κάθε παράγωγο αποτέλεσμα όπως χάρτες έντασης, επιτάχυνσης κλπ.
Το ίδιο γίνεται και για την έκδοση των προειδοποιήσεων για τσουνάμι.
Το να σταλούν τα πρωτογενή δεδομένα από τους σεισμογράφους του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, του Πανεπιστημίου Αθηνών, του ΑΠΘ και του Πανεπιστημίου Πατρών χωρίς να γίνεται επεξεργασία των δεδομένων δεν οδηγεί πουθενά αλλού παρά στην δημιουργία ενός νέου Αστεροσκοπείου, που θα προσπαθήσει να αποκτήσει εμπειρία τις επόμενες δεκαετίες.
Ποιος όμως θα λογοδοτήσει όταν γίνει η καταστροφή; Όταν έχει διαλυθεί το σύστημα; Πρέπει όλοι να αναλογιστούν τις ευθύνες τους απέναντι στο Έθνος πριν πάρουν τις αποφάσεις τους. Δεν μπορεί οι προσωπικές φιλοδοξίες κάποιων ακαδημαϊκών να διακυβεύουν την ασφάλεια του πολίτη.
Συμπληρωματικά ως προς το προηγούμενο σχόλιό μου (10.02.23) για το άρθρο 19:
Καλό θα ήταν οι εμπνευστές της δημιουργίας Κέντρου Έρευνας Φυσικών Καταστροφών και Διαχείρισης Κρίσεων (Κ.Ε.Φ.Κ.) στην Ακαδημία Αθηνών, να λάβουν πολύ σοβαρά υπ’ όψη τους τους εγκεκριμένους στα πλαίσια του Ταμείου Ανάκαμψης σχεδιασμούς του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ) και της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Καινοτομίας για την ανάπτυξη της «Υποδομής για την ασφάλεια, την προστασία και την ανθεκτικότητα σε κινδύνους καταστροφών» (NOA AEGIS), μιας ολοκληρωμένης νέας κεντρικής υποδομής του ΕΑΑ που διασυνδέει και τα 3 Ινστιτούτα του για εφαρμοσμένη έρευνα, ανάπτυξη υπηρεσιών και καινοτόμων εργαλείων σχετικών με την Ασφάλεια, την Προστασία και την Κοινωνική Ανθεκτικότητα σε Φυσικές, Ανθρωπογενείς και Τεχνολογικές καταστροφές, δράσεις που ήδη αναπτύσσονται από ερευνητικές ομάδες του ΕΑΑ – και χρησιμοποιούνται από φορείς της Πολιτείας.
https://greece20.gov.gr/?calls=prosklisi-ypovolis-protaseon-ergon-ypodomon-ennea-9-ereynitikon-kentron-kai-toy-idrymatos-iatroviologikon-ereynon-tis-akadimias-athinon-sto-plaisio-toy-ergoy-dimioyrgia-epektasi-anavathmisi-ton-ypodom
Γεράσιμος Κορρές
Διευθυντής Ερευνών
ΕΛΚΕΘΕ
Η σύσταση αυτού το νέου Κέντρου Έρευνας Φυσικών Καταστροφών και Διαχείρισης Κρίσεων διακρίνεται από:
1) Προχειρότητα: Η περιγραφή των δράσεων του προτεινόμενου Κέντρου αξιολογείται επιεικώς ως απλοϊκή, με γενικόλογη αναφορά σε ανανέωση χαρτών για φυσικές καταστροφές, παροχή συμβουλών και εκπαίδευση μαθητών, δράσεις που θυμίζουν περισσότερο μια προχειρογραμμένη ερευνητική πρόταση και ουδόλως τις Δράσεις ενός νέου Κέντρου Έρευνας. Ο συγγραφέας των λίγων προτάσεων οι οποίες πασχίζουν να περιγράψουν το αντικείμενο του νέου Κέντρου συνειδητά αγνοεί το μέγεθος της ερευνητικής εργασίας και την αναγκαιότητα αξιοποίησης εξειδικευμένων μετρητικών και υπολογιστικών διατάξεων για τη δημιουργία έστω και ενός χάρτη κινδύνου (πχ. δασικής πυρκαγιάς) Ταυτόχρονα το άρθρο προβλέπει το παράδοξο της «ενοποίησης όλων των σταθμών της συλλογής δεδομένων». Με άλλα λόγια , ένα Κέντρο το οποίο δεν υφίσταται καν, δεν έχει προσωπικό ούτε υποδομές, αυτοπροτείνεται ως Κέντρο ενοποίησης υποδομών και δεδομένων (προφανώς των άλλων ερευνητικών κέντρων και ΑΕΙ).
2) Απαξίωση του υπάρχοντος Ερευνητικού & Ακαδημαϊκού οικοσυστήματος: Το προτεινόμενο Κέντρο προδιαγράφει ως αντικείμενο δράσεις οι οποίες επιτελούνται με εξαιρετική μάλιστα επιτυχία από θεσμοθετημένα και εν λειτουργία εδώ και δεκαετίες ερευνητικά κέντρα (πχ. Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών-ΕΑΑ και Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών-ΕΛΚΕΘΕ) και ΑΕΙ της χώρας, τα οποία έχουν να επιδείξουν, τόσο ερευνητικά όσο και επιχειρησιακά, δράσεις τις οποίες ήδη αξιοποιούν τόσο η Πολιτεία όσο και η κοινωνία. Το προτεινόμενο Κέντρο παντελώς αγνοεί τις δράσεις αυτές και παρουσιάζεται ως ο φορέας ο οποίος θα καλύψει ένα κενό, το οποίο όμως δεν υφίσταται. Σημειώνεται επίσης ότι πολλές από τις δράσεις αυτές υλοποιούνται ήδη σε συνεργασία με διεθνή ερευνητικά κέντρα και υπηρεσίες (π.χ. Ευρωπαϊκό Κέντρο Μεσοπρόθεσμων προγνώσεων–ECMWF, MERCATOR OCEAN, υπηρεσία COPERNICUS).
Δρ. Κώστας Λαγουβάρδος και Δρ. Βασιλική Κοτρώνη
Διευθυντές Ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών
Είναι απολύτως σωστή και αναγκαία η Σύσταση Κέντρου Έρευνας Φυσικών Καταστροφών και Διαχείρισης Κρίσεων. Το Κέντρο αυτό, εφ όσον θεραπεύει αντικείμενο με κρίσιμα επιχειρησιακά χαρακτηριστικά, θα πρέπει να ιδρυθεί ως ανεξάρτητος φορέας. Η εθνικής σημασίας αποστολή ενός τέτοιου Κέντρου δεν εξυπηρετείται από συνάρτηση με την Ακαδημία Αθηνών. Είναι καιρός η Χώρα να αποκτήσει ένα σύγχρονο διακριτό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Καταστροφών και Διαχείρισης Κρίσεων. Η ενσωμάτωση τέτοιων δραστηριοτήτων, επιχειρησιακής σημασίας, σε ήδη υπάρχοντες ερευνητικούς ή άλλους φορείς είναι λανθασμένη πρακτική. Κάτι τέτοιο γίνεται εύκολα εμφανές αν δει κανείς τις περιπτώσεις του ΜΕΤΕΟ (στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, ΕΑΑ) και POSEIDON (στο Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών, ΕΛΚΕΘΕ). Πρόκειται για απολύτως αλληλεπικαλυπτόμενες δραστηριότητες (συνεπώς κατασπατάληση εθνικών πόρων), οι οποίες, επιπλέον, έχουν αφεθεί να εκφυλιστούν από τις διοικήσεις των Κέντρων αυτών. Αποτελούν πλέον απλώς εφαλτήριο για «ερευνητές» τους να διαγκωνίζονται στα ΜΜΕ για συνήθως, λανθασμένες προβλέψεις. Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα χρησιμοποιούνται κυρίως ως πήγες διαφημιστικών εσόδων για επιμίσθια των ίδιων των «ερευνητών» αυτών και των «διοικήσεων» τους.
Η σύσταση του συγκεκριμένου Κέντρου Έρευνας Φυσικών Καταστροφών και Διαχείρισης Κρίσεων επιχειρεί να διεμβολίσει (με ιδιαίτερα πρόχειρο τρόπο) Εθνικές Ερευνητικές Υποδομές (πχ HIMIOFoTS) και θεσμοθετημένα ερευνητικά αντικείμενα του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ) και του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) που διεξάγουν πολυετή και υψηλού επιπέδου έρευνα σε τομείς όπως σεισμοί, τσουνάμι, πλημμύρες, πυρκαγιές, ανεμογενή κύματα, στάθμη της θάλασσας, λειτουργούν επιχειρησιακές μονάδες παρακολούθησης και πρόγνωσης της ατμόσφαιρας και της θάλασσας, διαθέτουν επικαιροποιημένες βάσεις περιβαλλοντικών δεδομένων (μεταξύ των οποίων θερμοκρασία ατμόσφαιρας & θάλασσας και στάθμη της θάλασσας) και αποτελούν επίσημους συμβούλους της πολιτείας σε θέματα φυσικών καταστροφών. Η απαρίθμηση των σκοπών του υπό σύσταση Κέντρου χαρακτηρίζεται όπως προείπα από ιδιαίτερη προχειρότητα και αγνοούνται παντελώς δράσεις που διεξάγονται τόσο σε Εθνικό όσο και σε Ευρωπαικό Επίπεδο. Για παράδειγμα η ενοποίηση και διαχείριση παρατηρησιακών δεδομένων στάθμης θάλασσας και θερμοκρασίας πραγματοποιείται ήδη από την Υπηρεσία της Ευρωπαικής Επιτροπής Copernicus Marine/Atmosphere & Climate για ολόκληρη την Ευρώπη (άρα ο ελλαδικός χώρος συμπεριλαμβάνεται) οπότε προκαλεί εύλογα ερωτηματικά η δημιουργία Κέντρου στα αντικείμενα του οποίου περιλαμβάνεται δράση η οποία γίνεται ήδη και μάλιστα με ιδιαίτερη επιτυχία με εμπλοκή ερευνητικών και επιχειρησιακών κέντρων όπως ECMWF, Mercator Ocean International, IFREMER αλλά και το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών μέσω της υπηρεσίας Copernicus Marine στην οποία μετέχει από το 2015…..
Με εκτίμηση
Γεράσιμος Κορρές
Διευθυντής Ερευνών
ΕΛΚΕΘΕ
Bravo