Ο παρών κώδικας έχει ως σκοπό να παρέχει τη σωστή καθοδήγηση για την εφαρμογή ορθών γεωργικών πρακτικών σε όλους τους ασχολουμένους με γεωργικές και κτηνοτροφικές δραστηριότητες ώστε να προστατεύουν το περιβάλλον και ταυτόχρονα να διασφαλίζουν το εισόδημά τους. Ιδιαίτερα όμως ο κώδικας στοχεύει στην αποτροπή της ρύπανσης των υπογείων και επιφανειακών νερών από τα νιτρικά ιόντα, που προέρχονται από:
- αγρό όπου έχει εφαρμοστεί λίπανση με αζωτούχες ενώσεις ή επεξεργασμένα κτηνοτροφικά απόβλητα ή,
- βοσκότοπο όπου έχουν βοσκήσει ζώα αποθέτοντας ζωική κόπρο,
μέσω:
– διήθησης διαμέσου του ριζοστρώματος, ή
– επιφανειακής απορροής
χωρίς ταυτόχρονα να διαταραχθεί η ικανοποίηση των αναγκών των φυτών σε άζωτο.
Έχουν περάσει πάνω από οκτώ έτη από την υπογραφή της Κ.Υ.Α. 50981/2308/2006 (ΦΕΚ Β΄1895 /2006) «Πρόγραμμα Δράσης για την πεδιάδα Άρτας – Πρέβεζας που έχει χαρακτηρισθεί ως ευπρόσβλητη ζώνη από τη νιτρορρύπανση γεωργικής προέλευσης. Η απόφαση αυτή υποχρεώνει τους παραγωγούς της περιοχής (γεωργούς και κτηνοτρόφους), να εφαρμόζουν μέτρα με σκοπό την «πρόληψη ή τη μείωση της ρύπανσης των νερών που προκαλείται από νιτρικά γεωργικής προέλευσης». Στην τελευταία παράγραφο αναφέρεται η υποχρέωση των παραγωγών να εφαρμόσουν τους Κώδικες Ορθής Γεωργικής Πρακτικής. Οπότε, ένα τόσο αξιόλογο και σημαντικό έγγραφο που τέθηκε σε διαβούλευση θα είναι εντελώς άχρηστο, όσο η ΚΥΑ που το προβλέπει δεν εφαρμόζεται!
Στο θέμα της νιτρορύπανσης που αφορά την περιοχή Άρτας και Πρέβεζας, έγινε εξαρχής αντιληπτή η παρελκυστική και παραπλανητική στάση των κυβερνώντων. Η κοινή γνώμη τροφοδοτήθηκε συστηματικά με την προσδοκία και την εντύπωση ότι τα μέτρα αυτά συνδέονται με επιδοτούμενα προγράμματα «απονιτροποίησης», ώστε οι θιγόμενοι να αποζημιώνονται για την εφαρμογή τους. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα κροκοδείλια δάκρυα επιτρόπου της ΕΕ που δήλωνε θυμό για τον Αμβρακικό το 2011 και ότι θα διερευνούσε «την δυνατότητα του προγράμματος απονιτροποίησης της περιοχής λόγω του ότι ο κόλπος είναι υπερτροφικός», αλλά και τα δημοσιεύματα που ήθελαν τις Ν.Α. Πρέβεζας και Άρτας, να έχουν εγκρίνει ποσό 91000 Ευρώ, μεταξύ άλλων για «Δράση για τη μείωση της νιτρορρύπανσης και την προετοιμασία των γεωργών για την ένταξή τους σε καθεστώς ενίσχυσης και πιστοποίησης»!
Ο φορέας μας θεωρεί ότι τα περί «απονιτροποίησης» εντάσσονται στην κατηγορία της …σαπουνόφουσκας. Το πρόγραμμα δράσης (Κ.Υ.Α. 50981/2308/2006) ισχύει για όλους και δεν συναρτάται με επιδοτήσεις. Ισχύει ιδιαίτερα για μεγάλες και ρυπογόνες μονάδες, καθώς προβλέπει ελέγχους έπειτα από ανάλυση επικινδυνότητας (στο 1%)! Υπολογίζουμε δε πως περισσότερο από το μισό άζωτο που οφείλεται στην κτηνοτροφία και απελευθερώνεται στο περιβάλλον της περιοχής Πεδιάδας Άρτας – Πρέβεζας αφορά κτηνοτροφικές μονάδες που ΔΕΝ ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΕΠΙΔΟΤΗΣΕΙΣ. Σε αυτό πρέπει να προστεθεί και το άζωτο που αντιστοιχεί και στις μονάδες ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ όπου πρακτικά η χρήση λιπασμάτων, μάλλον διέπεται από …δικούς της κανόνες!
Ενώ λοιπόν η κατάσταση του Αμβρακικού είναι γνωστή, όπως και των υπογείων νερών στην Πρέβεζα λόγω νιτρικών («Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) του ΠΕΠ Ηπείρου 2014-2020», Ιούνιος 2014, Επανυποβολή, Πίν. 16.), φαίνεται πως μέχρι σήμερα για τη νιτρορύπανση έχουν γίνει ελάχιστα, ιδιαίτερα όσον αφορά αγροτικές μονάδες που δεν λαμβάνουν επιδοτήσεις όπως λ.χ. χοιροστάσια, θερμοκήπια, φυτώρια κτλ και άλλες πηγές αζώτου σφαγεία, βιοτεχνίες, οικισμούς χωρίς σύστημα επεξεργασίας αποβλήτων, απορροφητικούς βόθρους οικιών και καταστημάτων. Ειλικρινά, θα μας χαροποιούσε μια διάψευση με στοιχεία. Αν έχουμε άδικο, τότε θα θέλαμε να μας δείξει κάποιος λ.χ. τα πρακτικά ελέγχων για τη νιτρορύπανση σε χοιροστάσια και θερμοκήπια.
Το μήνυμα είναι σαφές: εφαρμόστε τη νομοθεσία!
Για την Περιβαλλοντική Εταιρεία Πρέβεζας
Το Δ.Σ.
Ο υπό διαβούλευση κώδικας παρέχει γενικά ορθές κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την προστασία των νερών από αγροκτηνοτροφικές δραστηριότητες. Θα πρέπει να δρομολογηθεί πέρα από τη σωστή καθοδήγηση και τα ανάλογα σχέδια νόμου όπου θα καθορίζονται χρονικά και χωρικά οι υποχρεώσεις των απασχολούμενων στους παραπάνω τομείς πρωτογενούς δραστηριότητας, ώστε να περάσουμε από τις παραινέσεις και της οδηγίες στην δεσμευτική υλοποίηση των πολιτικών προστασίας των υπόγειων και επιφανειακών υδάτων.
Ναπολέων Πιάκης, Βιολόγος MSc
Φορέας Διαχείρισης Δέλτα Νέστου Βιστωνίδας Ισμαρίδας