Άρθρο 12 Τροποποίηση άρθρου 78 του ν. 4636/2019

1. Η περ. α΄ της παρ. 3 του άρθρου 78 του ν. 4636/2019, τροποποιείται ως εξής:
«(α) εφόσον οι αιτούντες διαμένουν σε Δομές Υποδοχής ή Φιλοξενίας δεν έχουν υποχρέωση αυτοπρόσωπης παράστασης. Στις περιπτώσεις αυτές οι αιτούντες μπορούν, είτε να εκπροσωπούνται από πληρεξούσιους δικηγόρους ή εξουσιοδοτημένους συμβούλους ή άλλα εξουσιοδοτημένα πρόσωπα σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 71 είτε να αποστέλλεται στην Αρχή Προσφυγών με κάθε πρόσφορο τρόπο έως την προτεραία της συζήτησης της υπόθεσης, βεβαίωση του Προϊσταμένου της Δομής Υποδοχής ή Φιλοξενίας. Στη βεβαίωση αυτή θα αναφέρεται ότι οι αιτούντες διαμένουν πράγματι στη δομή Υποδοχής ή Φιλοξενίας κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης για τη χορήγηση της βεβαίωσης. Η ημερομηνία αυτή δεν μπορεί να απέχει πέραν των τριών ημερών από τη συζήτηση της προσφυγής.»
2. Η περ. β’ της παρ. 3 του άρθρου 78 του ν. 4636/2019 αντικαθίσταται ως εξής: «(β) εφόσον στους αιτούντες έχει υποβληθεί περιορισμός στην ελευθερία κυκλοφορίας ή υποχρέωση διαμονής σε συγκεκριμένο τόπο κατά το άρθρο 45, ο οποίος βρίσκεται εκτός της περιφέρειας Αττικής, τότε δεν έχουν υποχρέωση αυτοπρόσωπης παράστασης. Στις περιπτώσεις αυτές οι αιτούντες μπορούν είτε να εκπροσωπούνται από πληρεξούσιους δικηγόρους ή εξουσιοδοτημένους συμβούλους ή άλλα πρόσωπα σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 71, είτε να μεριμνούν για την αποστολή στην Αρχή Προσφυγών με κάθε πρόσφορο τρόπο, έως την προτεραία της συζήτησης της υπόθεσης, βεβαίωσης του αστυνομικού τμήματος ή του Κέντρου Εξυπηρέτησης Πολιτών της περιοχής όπου διαμένουν, περί αυτοπρόσωπης εμφάνισης ενώπιόν τους κατά την ημέρα υποβολής της αίτησης για τη χορήγηση της βεβαίωσης. Η ημερομηνία αυτή δεν μπορεί να απέχει πέραν των δύο ημερών από τη συζήτηση της προσφυγής. Σε περίπτωση μη περιέλευσης στην Αρχή Προσφυγών των βεβαιώσεων που αναφέρονται στις περιπτώσεις α’ και β’, τεκμαίρεται ότι ο αιτών έχει ανακαλέσει σιωπηρά την προσφυγή του σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 81 του παρόντος.»
3. Η παρ. 9 του άρθρου 78 του ν. 4636/2019 αντικαθίσταται ως εξής: «9. Σε περίπτωση παραβίασης του επιβαλλόμενου καθήκοντος συνεργασίας με τις αρμόδιες αρχές, όπως αυτό εξειδικεύεται με τις προηγούμενες παραγράφους, ιδίως, μη επικοινωνίας με τις αρχές και μη συνεργασίας, προκειμένου να διαπιστωθούν τα αναγκαία για την εξέταση της αίτησης στοιχεία, που συνεπάγεται την παρεμπόδιση της απρόσκοπτης ολοκλήρωσης των διαδικασιών εξέτασης της αίτησης διεθνούς προστασίας, τεκμαίρεται σιωπηρή ανάκληση της αίτησης διεθνούς προστασίας ή προσφυγής, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 81 του παρόντος.»

  • Η διάταξη έχει έντονα τιμωρητικό χαρακτήρα καθώς οδηγεί σε παρεμπόδιση του δικαιώματος πρόσβασης στη διαδικασία, στην ουσιαστική εξέταση του αιτήματος ασύλου και πρωτίστως στο δικαίωμα πραγματικής προσφυγής, προβλέποντας ως μοναδικό μέσο θεραπείας την άσκηση αίτησης ακύρωσης. Ακόμα και σε αυτήν την περίπτωση η παροχή δωρεάν νομικής βοήθειας ενώπιων των δικαστηρίων για τις εν λόγω αιτήσεις είναι εξαιρετικά αμφίβολη λόγω των αυστηρών προϋποθέσεων του Ν. 3226/2004, ο οποίος απαιτεί την προσκόμιση εκκαθαριστικού σημειώματος, δικαιολογητικό το οποίο στερείται ο αιτών για το πρώτο εξάμηνο από την υποβολή του αιτήματός του.
    Η παρούσα τροποποίηση η οποία θέτει την υποχρέωση από μέρους των προσφευγόντων αποστολής των βεβαιώσεων που αναφέρονται στις περιπτώσεις α’ και β’ επί ποινής απόρριψης της προσφυγής τους ως σιωπηρά ανακληθείσας από μέρους τους πρέπει να απαλειφθεί, καθώς οδηγεί σε περιορισμό του δικαιώματος σε πραγματική προσφυγή όπως αυτό κατοχυρώνεται στο εθνικό, ενωσιακό και διεθνές δίκαιο και οδηγεί τελικά στην παραβίαση της θεμελιώδους αρχής της μη επαναπροώθησης.
    Ιδίως δε για την περίπτωση προσφευγόντων, οι οποίοι διαμένουν σε Δομές Υποδοχής ή Φιλοξενίας, απαιτείται βεβαίωση του Προϊσταμένου της Δομής, ενώ για την περίπτωση αιτούντων, που τους έχει επιβληθεί περιορισμός κυκλοφορίας ή υποχρέωση διαμονής σε συγκεκριμένο τόπο εκτός Αττικής, ο προσφεύγων υποχρεούται να αποστείλει βεβαίωση του οικείου Αστυνομικού τμήματος ή ΚΕΠ και πάλι επί ποινή απόρριψης της προσφυγής του ως «προδήλως αβάσιμης». Είναι αμφίβολο κατά πόσο οι αιτούντες αλλά και η ίδια η Διοίκηση (Προϊστάμενος Δομής Υποδοχής/Φιλοξενίας) θα μπορέσουν να συμμορφωθούν με τις διαδικασίες αυτές, ιδίως λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες διαβίωσης ενός σημαντικού αριθμού αιτούντων άσυλο στα νησιά αλλά και στην ενδοχώρα, αλλά και το γεγονός ότι η πλειοψηφία των δομών αυτών στερούνται οποιασδήποτε διοικητικής υπόστασης (η ΥΠΥΤ διατηρεί τη διοίκηση των ΚΥΤ, καθώς και των Ανοικτών Δομών Φιλοξενίας Ελαιώνα, Σχιστού και Διαβατών Θεσ/νίκης, ενώ οι λοιπές δομές φιλοξενίας λειτουργούν υπό αδιευκρίνιστο νομικό καθεστώς, όπως επίσης αμφίβολη είναι η τήρηση της σχετικής διάταξης για όσες δομές φιλοξενίας –διαμερίσματα –ξενοδοχεία λειτουργούν υπό τη μέριμνα της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης). Ακόμη, η διάταξη αυτή επιβάλλει περιττή διοικητική υποχρέωση (αυτή της αυτοπρόσωπης εμφάνισης του προσφεύγοντος) χωρίς, στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, να είναι αναγκαίο, ενόψει της πρόβλεψης του νόμου περί έγγραφης διαδικασίας και συζήτησης της σχετικής προσφυγής με βάση τα στοιχεία του φακέλου.

  • Αναφορικά με το άρθρο 78 παρ.3 περ. α’ & β’, σημειώνεται ότι πρόκειται για μία άκρως γραφειοκρατική και εν τέλει άσκοπη διαδικασία η οποία, εμφανώς, στοχεύει στην έκδοση απορριπτικών αποφάσεων και μάλιστα «χωρίς κόπο», με το αιτιολογικό μάλιστα της σιωπηρής ανάκλησης. Έχουμε δηλαδή είτε υπέρμετρη ταλαιπωρία των αιτούντων είτε ανούσια απασχόληση Αρχών (ΚΕΠ, Αστυνομία, Διοικητές Δομών) είτε και τα δύο.

  • 24 Απριλίου 2020, 15:52 | SolidarityNow

    Το ζήτημα της υποχρέωσης αυτοπρόσωπης παράστασης των αιτούντων ενώπιον της Αρχής Προσφυγών, είναι προβληματικό και δεν απέδωσε τα αναμενόμενα, όπως το διοικητικό προσωπικό της Αρχής Προσφυγών επισημαίνει, καθώς επιβαρύνει με ακόμη μεγαλύτερο φόρτο τις αρμοδιότητές του. Όσο για τους ίδιους τους αιτούντες, συνιστά επί της ουσίας περιορισμό στο δικαίωμα τους σε ένδικα μέσα. Προτείνουμε να καταργηθεί γενικά, όπως και αυτό της εξουσιοδότησης προς δικηγόρο θεωρημένη από ΚΕΠ ή άλλη Αρχή. Τα ΚΕΠ και τα ΑΤ επιβαρύνονται ακόμη περισσότερο, καθώς προκύπτουν παράλληλα ανάγκες διερμηνείας.

  • 24 Απριλίου 2020, 12:08 | ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

    Παραμένει η αυτοπρόσωπη εμφάνιση ενώπιον των Ανεξάρτητων Επιτροπών Προσφυγών. Η πρακτική αυτή είναι περιττή και προβληματική ως προς τη διαδικασία εξέτασης της προσφυγής. Η εμφάνισή ενώπιον των επιτροπών χωρίς τη δυνατότητα προφορικής ακρόασης δεν συνεισφέρει στη διαδικασία εξέτασης και εκθέτει τους προσφεύγοντες σε υπέρμετρη ταλαιπωρία, ενώ ευτελίζει τη διαδικασία, λόγω της απουσίας διερμηνέων που καθιστά αδύνατη τη συνεννόηση και της έλλειψης επαρκών χώρων αναμονής και συνεδριάσεων.

  • 24 Απριλίου 2020, 12:57 | DRC Greece

    Η βεβαίωση του γνησίου της υπογραφής ενόψει των πρόσφατων ρυθμίσεων για τον τρόπο λειτουργίας τους (μέχρι ανάκλησης τους) έχει διαπιστωθεί στην πράξη ότι είναι σχεδόν αδύνατη αν όχι ανέφικτη. Σε κάθε περίπτωση για την διασφάλιση του σεβασμού της έννοιας της «πραγματικής προσφυγής» θα πρέπει να εξασφαλιστεί η ενημέρωση των αρχών που ορίζονται στο άρθρο αυτό για τη βεβαίωση του γνησίου υπογραφής των αιτούντων άσυλο των οποίων η υπόθεση εκκρεμεί ενώπιον Επιτροπής.

  • 23 Απριλίου 2020, 17:31 | Terre des hommes Hellas

    «3. Η παρ. 9 του άρθρου 78 του ν. 4636/2019 αντικαθίσταται ως εξής: «9. Σε περίπτωση παραβίασης του επιβαλλόμενου καθήκοντος συνεργασίας με τις αρμόδιες αρχές, όπως αυτό εξειδικεύεται με τις προηγούμενες παραγράφους, ιδίως, μη επικοινωνίας με τις αρχές και μη συνεργασίας, προκειμένου να διαπιστωθούν τα αναγκαία για την εξέταση της αίτησης στοιχεία, που συνεπάγεται την παρεμπόδιση της απρόσκοπτης ολοκλήρωσης των διαδικασιών εξέτασης της αίτησης διεθνούς προστασίας, τεκμαίρεται σιωπηρή ανάκληση της αίτησης διεθνούς προστασίας ή προσφυγής, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 81 του παρόντος.»
    Απαιτείται σαφής πρόβλεψη ανάκλησης της τεκμαιρόμενης σιωπηρής ανάκλησης και επαναφοράς- εντός 9 μηνών- στη βάση ανωτέρας βίας, όπως για παράδειγμα δυσλειτουργίες από πλευράς δημοσίου, στις δομές κ.λπ. Ταυτόχρονα είναι εξαιρετικά επικίνδυνη η αόριστη νομική έννοια του ‘καθήκοντος συνεργασίας’, ο βαθμός (μη) συμμόρφωσης με το οποίο δύναται να καθορίσει το μέλλον της αίτησης διεθνούς προστασίας.

  • 23 Απριλίου 2020, 09:05 | Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA)

    Το αρ. 12, παρ. 1 και 2 τροποποιεί το αρ. 78, παρ. 3 Ν 4636/2019 που αφορά την υποχρέωση αυτοπρόσωπης παράστασης των αιτούντων ενώπιον της Αρχής Προσφυγών. Η εφαρμογή του νόμου από τις αρχές του 2020 έχει αναδείξει τις ιδιαίτερα προβληματικές συνέπειες της εν λόγω διάταξης, η οποία αποτελεί για τους προσφεύγοντες υπέρμετρο περιορισμό στην πρόσβαση στο ένδικο βοήθημα της προσφυγής, ενώ επιφέρει σημαντικό φόρτο για τη διοίκηση και πρόσθετο βάρος εξέτασης στις Επιτροπές Προσφυγών. Τούτο διότι Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών, όπως, ενδεικτικά, αυτό της Λέσβου, δεν δύνανται να χορηγήσουν βεβαιώσεις «περί αυτοπρόσωπης παρουσίας», ενώ δεν διαθέτουν τα απαιτούμενα μέσα διερμηνείας για να επικοινωνήσουν με τους αιτούντες άσυλο.

    Για τους λόγους αυτούς, η RSA συνιστά την τροποποίηση του αρ. 12, παρ. 1 ως εξής: 1. Η περ. α΄ της παρ. 3 του άρθρου 78 του ν. 4636/2019 καταργείται.

    Επίσησ, συνιστά την κατάργηση του αρ. 12, παρ. 2.

  • 19 Απριλίου 2020, 20:11 | Κυρμανίδης Κώστας

    Η περ. α΄ της παρ. 3 του άρθρου 78 του ν. 4636/2019 ορθά τροποποιείται ως ανωτέρω.Η εφαρμογή του προηγούμενου καθεστώτος οδηγούσε σε υπερμετρη ταλαιπωρία, έξοδα και ενδεχομένως χωρίς υπαιτιότητα από πλευράς αιτούντων απόρριψη των αιτημάτων.