Άρθρο 1 Αντικείμενο και πεδίο εφαρμογής

  1. Αντικείμενο του παρόντος είναι ο καθορισμός του πλαισίου διακυβέρνησης και η θέσπιση κανόνων για την προγραμματική περίοδο 2021-2027 όσον αφορά τη διαχείριση, τον έλεγχο, τον συντονισμό και την υλοποίηση των αναπτυξιακών παρεμβάσεων που λαμβάνουν χρηματοδοτική στήριξη από τα ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
  2. Ο παρών εφαρμόζεται στα Προγράμματα της περιόδου 2021-2027 που χρηματοδοτούνται από τα ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως αυτά καθορίζονται στο πεδίο εφαρμογής του υπ’ αρ. 2021/1060 Κανονισμού (ΕΕ) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 24ης Ιουνίου 2021 για τον καθορισμό κοινών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+, το Ταμείο Συνοχής, το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας, και δημοσιονομικών κανόνων για τα εν λόγω Ταμεία και για το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης, το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας και το Μέσο για τη Χρηματοδοτική Στήριξη της Διαχείρισης των Συνόρων και την Πολιτική των Θεωρήσεων.
  • 10 Ιανουαρίου 2022, 16:12 | Γαβριήλ Κουγιανός

    ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΜΕ ΤΙΤΛΟ
    «Διαχείριση, έλεγχος και εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την Προγραμματική Περίοδο 2021-2027»

    Συμμετοχή της ΚΕΔΕ στη Διαβούλευση

    ΜΕΡΟΣ Β’ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2021-2027
    Άρθρο 3: Προγράμματα
    Στο στάδιο προετοιμασίας των Προγραμμάτων (Τομεακών και Περιφερειακών) και μέχρι την ολοκλήρωση του σχεδιασμού που βρίσκεται σε εξέλιξη, για την συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α’ βαθμού στον σχεδιασμό προτείνονται τα ακόλουθα:
    > Για κάθε Τομεακό Πρόγραμμα (ΤΠ), συμμετοχή της ΚΕΔΕ στην Ομάδα Σχεδιασμού Προγράμματος, καθώς και στις τυχόν ειδικές ομάδες ανά δημόσια πολιτική, με στόχο την ολοκλήρωση των βασικών τεχνικών υποδομών και των δημοτικών κοινωνικών δομών.
    > Για κάθε Περιφερειακό Πρόγραμμα (ΠΕΠ), συμμετοχή των Περιφερειακών Ενώσεων Δήμων (ΠΕΔ) στην Ομάδα Σχεδιασμού Προγράμματος, καθώς και στις Ομάδες Σχεδιασμού των Στόχων Πολιτικής. Η Επιτροπή Σχεδιασμού είναι σκόπιμο να υποστηρίζεται από ομάδες εργασίας, ανά δημόσια πολιτική (Επιχειρηματικότητα, Περιβάλλον, Υποδομές, Κοινωνική πολιτική κλπ.), στις οποίες θα συμμετέχουν στελέχη που προτείνουν οι ΠΕΔ.
    > Προτυποποίηση του πλαισίου διαβούλευσης και συνεργασίας των Τομεακών προγραμμάτων και των ΠΕΠ με γνώμονα την ενίσχυση της συμμετοχής της ΚΕΔΕ και των μελών της, κατά τη διαμόρφωση των νέων δράσεων με πόρους των ΕΔΕΤ, όπως και κατά την κατάρτιση των εθνικών και περιφερειακών στρατηγικών (στους τομείς ‘Έξυπνη Εξειδίκευση’, ΄Ψηφιακή μετάβαση’ και ‘Κοινωνική πολιτική’.

    ΜΕΡΟΣ Γ’ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’ ΑΡΜΟΔΙΕΣ ΑΡΧΕΣ
    Άρθρο 4: Αρμόδιες Αρχές Προγραμμάτων
    > Δημιουργία – θεσμοθέτηση, σε περιφερειακό επίπεδο, κοινού οργάνου της Περιφέρειας και της ΠΕΔ, στο οποίο θα συμμετέχουν επίσης Αναπτυξιακοί Φορείς της Τ.Α. που υλοποιούν προγράμματα ΤΑΠΤοΚ.
    > Συγκρότηση Περιφερειακής Επιτροπής Αναπτυξιακού Σχεδιασμού – Ανάπτυξης (π.χ. με τη βελτίωση του θεσμού των ΠΕΑΣ), ως κοινού οργάνου κάθε Περιφέρειας με την αντίστοιχη Περιφερειακή Ένωση Δήμων (ΠΕΔ), για την συστηματική συνεργασία της Περιφέρειας και των Δήμων προκειμένου να διασφαλιστεί ο συντονισμός της περιφερειακής και της τοπικής αναπτυξιακής πολιτικής, η επιστημονική υποστήριξη και η κοινωνική συναίνεση στον περιφερειακό και τον τοπικό αναπτυξιακό προγραμματισμό.
    > Επίσης είναι αναγκαία η άμεση συμμετοχή των Περιφερειών και των Δήμων στην διαμόρφωση της αρχιτεκτονικής του Προγράμματος για την Αγροτική Ανάπτυξη.
    > Καθοριστική συμμετοχή της πρωτοβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο σχεδιασμό και την εφαρμογή του Προγράμματος Δίκαιης Μετάβασης (ειδική αναπτυξιακή ρήτρα, φορολογικό και επενδυτικό καθεστώς, χωρικό σχέδιο, ολοκλήρωση των μεγάλων οδικών, σιδηροδρομικών και αεροπορικών έργων υποδομής κ.α.

    ΥΠΟΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ’ ΕΝΔΙΑΜΕΣΟΙ ΦΟΡΕΙΣ
    Άρθρο 10: Ενδιάμεσοι φορείς
    Θεωρούμε ιδιαίτερα θετική εξέλιξη των ενίσχυση του ρόλου των τοπικών εδαφικών/ αστικών αρχών, που έχει ξεκινήσει από την ΠΠ 2024-2020 και συνεχίζεται στην ΠΠ 2021-2027 στο πλαίσιο του ΣΠ.5, με τη δυνατότητα ορισμού τους ως Ενδιάμεσους Φορείς Διαχείρισης, τόσο για την υλοποίηση στρατηγικών Ολοκληρωμένης Χωρικής Ανάπτυξης, όσο και μέσα από την συμμετοχή τους στις Ομάδες Τοπικής Δράσης κατά την υλοποίηση των ΤΑΠΤοΚ. Εντούτοις, είναι ένας ρόλος καινούριος για τους Δήμους και έχει διαπιστωθεί ότι προκύπτουν ζητήματα τεχνογνωσίας και επάρκειας ανθρώπινου δυναμικού, βάσει και της εμπειρίας της ΠΠ 2014-2020. Έχει καταγραφεί ότι δεν βρίσκονται όλοι οι Δήμοι στο ίδιο επίπεδο τεχνικής και διαχειριστικής ετοιμότητας και ικανότητας. Οριζόντιος στόχος θα πρέπει να είναι η ενδυνάμωση της τοπικής αυτοδιοίκησης και η διασφάλιση ισότιμης πρόσβασης στο διαχειριστικό πλαίσιο του ΕΣΠΑ. Συνεπώς, εκτιμούμε ότι απαιτούνται παράλληλα ενέργειες και πόροι (τεχνική βοήθεια) για:
    – Ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού των υπηρεσιών όπως και των υποδομών των Δήμων με εξειδίκευση στη διαχείριση και υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων έργων, ώστε να στηριχθεί η επιτυχία του ρόλου των Δήμων που θα αναλάβουν ως ΕΦΔ ή θα συμμετέχουν σε ΟΤΔ.
    – Ενημέρωση και πληροφόρηση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης μέσω της εκπόνησης οδηγών, διοργάνωσης ενημερωτικών συναντήσεων κ.λπ. για το περιεχόμενο και τις διαδικασίες του νέου ΕΣΠΑ
    Η ενίσχυση της τοπικής αυτοδιοίκησης και της διαδημοτικής συνεργασίας, μέσω ομάδων εργασίας, ημερίδων, κοινών δράσεων θα συντελέσει στην μεταφορά τεχνογνωσίας, στη διάχυση της πληροφόρησης και στην ανάδειξη καλών πρακτικών. Για την εγκαθίδρυση της διαδημοτικής συνεργασίας, εργάζεται και αναλαμβάνει περαιτέρω πρωτοβουλίες η ΚΕΔΕ, ως κατάλληλος κεντρικός συντονιστικός φορέας, και χρειάζεται παράλληλη στήριξη από την κεντρική διοίκηση και διασφάλιση των απαραίτητων πόρων.

    ΥΠΟΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ’ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ, ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΧΩΡΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΩΝ
    Άρθρο 19: Ολοκληρωμένη χωρική ανάπτυξη
    Η Προγραμματική Περίοδος 2021-2027 αποτελεί μία ιδιαίτερα μεγάλη πρόκληση για την ουσιαστική συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α’ βαθμού στη διαδικασία λήψης στρατηγικών αποφάσεων που αφορούν, τόσο στην αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων, όσο και στην θεσμική συνδιαμόρφωση και ωρίμανση των σχετικών προτάσεων και πρωτοβουλιών. Ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι εξαιρετικά καίριος, τόσο κατά το σχεδιασμό των ολοκληρωμένων εδαφικών/χωρικών στρατηγικών, όσο και κατά την υλοποίησή τους μέσω των μηχανισμών των χωρικών εργαλείων, λόγω της εγγύτητας και καλύτερης γνώσης των τοπικών αναγκών.
    Η προώθηση και στήριξη της συμμετοχής των ΤΑ στη διαμόρφωση και υλοποίηση των χωρικών εργαλείων κρίνεται απαραίτητη, ώστε να υλοποιηθούν με την μεγαλύτερη δυνατή προστιθέμενη αξία οι Ολοκληρωμένες Χωρικές Παρεμβάσεις του ΕΣΠΑ 2021-2027. Προς αυτή την κατεύθυνση:
    > Κρίνουμε θετική την αύξηση της σημασίας της διαβούλευσης στην ΠΠ 2021-2027. Οι Διαχειριστικές Αρχές θα έχουν την ευθύνη για τη διαβούλευση με τις χωρικές αρχές ή φορείς για τον σχεδιασμό των ΟΧΕ και τον καθορισμό του πεδίου εφαρμογής των πράξεων που πρόκειται να στηριχθούν στο πλαίσιο του Προγράμματος αρμοδιότητάς τους και την ωρίμανση των πράξεων. Θεωρούμε απαραίτητη την προτυποποίηση του πλαισίου Διαβούλευσης με φορείς και πολίτες, τόσο κατά τον σχεδιασμό της Στρατηγικής μιας χωρικής παρέμβασης, όσο και κατά την υλοποίηση της. Επίσης, να διασφαλιστεί η συμμετοχή της ΤΑ σε όλες τις διαβουλεύσεις, ωριμάνσεις προγραμμάτων, Επιτροπές κλπ που θα έχουν αποφασιστική διάσταση και βαρύνουσα σημασία, μέσω της ΚΕΔΕ και άλλων συλλογικών οργάνων των Δήμων.
    > Οι Διαχειριστικές Αρχές θα έχουν την ευθύνη για τη διαμόρφωση μεθοδολογίας και κριτηρίων επιλογής των ΟΧΕ και των επιμέρους πράξεων. Κρίνουμε απαραίτητη την συμμετοχή της ΤΑ στην επιλογή των κριτηρίων ένταξης και όχι μόνο τον περιορισμό της στο ρόλο των τελικών δικαιούχων.
    > Κρίνουμε ιδιαίτερα θετική την αναφορά ότι οι χωρικές αρχές ή φορείς των συγκεκριμένων περιοχών είναι οι αρμόδιοι φορείς για τον σχεδιασμό και την κατάρτιση των ΟΧΕ. Θεωρούμε απαραίτητη την προτυποποίηση αυτών των διαδικασιών και την στήριξη της τεχνικής και γνωστικής επάρκειας των Δήμων ώστε να ανταποκριθούν στην κατάρτιση συνεκτικών ΟΧΕ.
    > Κρίνουμε ιδιαίτερα θετική την αναφορά ότι η διαβούλευση που διενεργείται σε τοπικό επίπεδο στο πλαίσιο της κατάρτισης των ΟΧΕ και των ΟΧΕ-ΒΑΑ, υποστηρίζεται από μια συνεκτική ομάδα διοίκησης σε επίπεδο Περιφέρειας, η οποία διασφαλίζει την άρτια προετοιμασία των εν λόγω στρατηγικών και ενδυναμώνει την πεποίθηση της «ιδιοκτησίας» των στρατηγικών από τους δικαιούχους (ΟΤΑ). Θεωρούμε απαραίτητη τη διασφάλιση της συμμετοχής εκπροσώπων της ΤΑ και της ΚΕΔΕ στις εν λόγω ομάδες διοίκησης. Συνεπώς, επικροτούμε την αναφορά ότι ‘οι Διαχειριστικές Αρχές διασφαλίζουν κατά την έγκριση των στρατηγικών την ύπαρξη ειδικής ομάδας στις χωρικές αρχές για την παρακολούθηση της υλοποίησης των στρατηγικών’.
    > Οι στρατηγικές εγκρίνονται από τις Διαχειριστικές Αρχές. Θεωρούμε απαραίτητη την εμπλοκή της ΤΑ και των συλλογικών οργάνων στις διαδικασίες αξιολόγησης και έγκρισης, ως εκ τούτου επικροτούμε την αναφορά ότι ‘εάν στη χωρική στρατηγική δεν περιλαμβάνεται κατάλογος πράξεων που θα χρηματοδοτηθούν, οι χωρικές αρχές ή φορείς επιλέγουν τις πράξεις ή συμμετέχουν στην επιλογή τους’. Θεωρούμε απαραίτητη την εξειδίκευση και προτυποποίηση της εν λόγω διαδικασίας.
    > Θεωρούμε απαραίτητη τη δυνατότητα ενημέρωσης, υποστήριξης και κατάρτισης των Δήμων για την έννοια της ολοκληρωμένης χωρικής παρέμβασης, για τα οφέλη της στην τοπική κοινωνία και οικονομία και για την προσέγγιση από κάτω προς τα πάνω (bottom-up).
    > Παροχή εργαλείων και οδηγών και ιδίως επικαιροποίησης οδηγιών που αφορούν στην απόκτηση διαχειριστικής ικανότητας από την Τοπική Αυτοδιοίκηση και ενημέρωση-κατάρτιση του στελεχιακού της δυναμικού
    > Χρήσιμη η προτυποποίηση του πλαισίου συνεργασίας των Δήμων (αστικών αρχών) με τις Διαχειριστικές αρχές των Περιφερειακών Προγραμμάτων, κατά τον σχεδιασμό και προώθηση των χωρικών εργαλείων
    > Αποτελεί άμεση και επιτακτική ανάγκη η χρηματοδότηση για τη δημιουργία μηχανισμού υποστήριξης (help desk) ηλεκτρονικών υπηρεσιών για τους δήμους της χώρας, με on line υποστήριξη, και εκπαίδευση των υπαλλήλων, μέσω των εταιρειών της Αυτοδιοίκησης (ΠΕΤΑ, ΕΕΤΑΑ)

    Άρθρο 20: Τοπική ανάπτυξη με πρωτοβουλία τοπικών κοινοτήτων
    > Κρίνουμε ως ιδιαίτερα θετική την αναφορά ότι ‘οι Ομάδες Τοπικής Δράσης είναι υπεύθυνες για τον σχεδιασμό, την κατάρτιση και την υλοποίηση των στρατηγικών τοπικής ανάπτυξης. Τέτοιες ομάδες μπορούν να συγκροτούν: ΟΤΑ α’ και β΄ βαθμού, ή και άλλοι φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης, φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα, συνεταιρισμοί και ενώσεις αυτών, επιστημονικοί φορείς, επιμελητήρια, καθώς και φορείς συλλογικών, κοινωνικών, περιβαλλοντικών και οικονομικών συμφερόντων, υπό την προϋπόθεση ότι δραστηριοποιούνται στη συγκεκριμένη περιοχή παρέμβασης των στρατηγικών.’ Θεωρούμε απαραίτητη την παράλληλη διασφάλιση ουσιαστικής υποστήριξης και καθοδήγησης των μελών των ΟΤΔ με την συμμετοχή της ΚΕΔΕ, με βάση και την εμπειρία των φτωχών αποτελεσμάτων της ΠΠ 2014-2020, ώστε να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα λειτουργίας και εφαρμογής των ΤΑΠΤοΚ.
    > Κρίνουμε ως απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία κάθε αναπτυξιακού προγράμματος, την παροχή επαρκούς τεχνικής βοήθειας, προκειμένου όλοι οι Δήμοι, κυρίως οι μικροί ορεινοί και νησιωτικοί, να μπορέσουν να ωριμάσουν μελέτες και έργα, ώστε να διεκδικήσουν και να αξιοποιήσουν τους πόρους για τη χρηματοδότηση των αναγκαίων έργων.
    > Να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην επιβίωση και ανάπτυξη των αγροτικών και νησιωτικών περιοχών. Με συμμετοχή της Τ.Α. δημιουργία τοπικών δομών αγροτικής ανάπτυξης σε γεωργία και κτηνοτροφία, αγροτικό εξηλεκτρισμό, κτηνοτροφικά πάρκα, βελτίωση αγροτικών υποδομών (αγροτικής οδοποιίας, δικτύων άρδευσης κλπ), ενημέρωση και υποστήριξη για την ανάπτυξη εναλλακτικών καλλιεργειών, έργα δασικής αναψυχής, δασική οδοποιία.

    ΥΠΟΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ’ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ
    Άρθρο 22: Θεματικά δίκτυα
    > Κρίνουμε ως ιδιαίτερα θετικό σημείο την συμμετοχή εκπροσώπων ΟΤΑ, αστικών αρχών και φορέων υλοποίησης ΟΧΕ στα Θεματικά Δίκτυα της Εθνικής Αρχής Συντονισμού. Χρήσιμη αξιολογείται η προτυποποίηση και εξειδίκευση της εν λόγω διαδικασίας.

    ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ’ ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ
    Άρθρο 23: Επιτροπή Παρακολούθησης
    > Θεωρούμε απαραίτητη τη συμμετοχή της ΚΕΔΕ στην παρακολούθηση της εκπόνησης των στρατηγικών για την εκπλήρωση των αναγκαίων όρων σε θέματα που σχετίζονται με τις αρμοδιότητες των Δήμων (κοινωνική ένταξη, λύματα, έξυπνες πόλεις κλπ).
    > Συμμετοχή της ΚΕΔΕ σε επιτροπές/ομάδες εργασίες για την απλοποίηση διαδικασιών
    > Θεσμοθέτηση ευέλικτων και λειτουργικών Επιτροπών Παρακολούθησης, προκειμένου να λειτουργούν ως πραγματικά θεσμικά εργαλεία παρακολούθησης (monitoring) με αναβάθμιση της ουσιαστικής συμμετοχής των συλλογικών οργάνων της ΤΑ και της επίπτωσης των τοποθετήσεων τους στις συνεδρίες.

    Άρθρο 25: Συμβούλιο Παρακολούθησης και Συντονισμού ΕΣΠA
    > Κρίνουμε ως ιδιαίτερα θετικό σημείο την συμμετοχή της ΚΕΔΕ στο Συμβούλιο Παρακολούθησης και Συντονισμού ΕΣΠA.

    ΜΕΡΟΣ Δ’ ΓΕΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΡΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’ ΚΑΝΟΝΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ
    Άρθρο 28: Εξειδίκευση Προγράμματος
    > Κρίνουμε απαραίτητη τη θεσμοθέτηση διαδικασίας χρονοπρογραμματισμού των Προσκλήσεων και έγκαιρη ενημέρωση των Δήμων ως δικαιούχων στο νέο ΕΣΠΑ –Συμμετοχή της ΚΕΔΕ και των ΠΕΔ, μέσω της διαβούλευσης, στη διαμόρφωση των Προσκλήσεων.

    Άρθρο 34: Τεχνική βοήθεια
    > Κρίνουμε επιτακτική την ανάγκη για δημιουργία Προγράμματος υποστήριξης των δικαιούχων με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ, ειδικά για την ΤΑ. Διάθεση πόρων Τεχνικής Βοήθειας για δράσεις θεσμικής υποστήριξης των Δήμων και τη συγκρότηση δομών τεχνικής και επιστημονικής υποστήριξης σε επίπεδο ΠΕΔ. Ενίσχυση του θεσμού της «διοικητικής υποστήριξης» των μικρών Δήμων.
    > Τεχνική υποστήριξη για τη δημιουργία κατάλληλων ψηφιακών εργαλείων στους Δήμους, για την υποστήριξη του πλαισίου Διαβούλευσης κατά τον σχεδιασμό και προώθηση των ΟΧΕ.
    > Συμβουλευτική και τεχνική υποστήριξη των Περιφερειακών Επιτροπών Αναπτυξιακού Σχεδιασμού (ΠΕΑΣ), με στόχο να ανταποκριθούν στο ρόλο τους και να συμβάλουν στην εξειδίκευση κυρίως των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων

  • 10 Ιανουαρίου 2022, 16:55 | Δημήτρης Ψαλλίδας

    Η αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων του ΕΣΠΑ2021-2027 έχει ως βασική προϋπόθεση την ύπαρξη των κατάλληλων δομών σχεδιασμού και προγραμματισμού έργων και δράσεων. Αυτό επιτυγχάνεται, σύμφωνα με τα προτεινόμενα του άρθρου52 αλλά και μέσω των Επιτελικών δομών των Υπουργείων αναφοράς. Η μέχρι σήμερα εμπειρία έχει δείξει ότι οι πολιτικές στην διαχείριση τόσο των εθνικών πόρων όσο και των κοινοτικών διέπεται από μία φιλοσοφία συγκεντρωτισμού και με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου επιτείνεται έτι περαιτέρω.
    Την τρέχουσα περίοδο(2014-2020) ο σχεδιασμός ήταν από πάνω προς τα κάτω με έμφαση στην ανάδειξη των επιτελικών δομών των υπουργείων σε κεντρικούς φορείς εφαρμογής πολιτικών, που πιθανά να δημιουργούσε «χάσμα» ανάμεσα στον σχεδιασμό στρατηγικών και τις εφαρμοζόμενες παρεμβάσεις, με αποτέλεσμα να υπάρχει μεγάλη απόσταση μεταξύ της θεωρητικής προσέγγισης της ανάπτυξης των χρηματοδοτικών εργαλείων και της πρακτικής εφαρμογής. Η προσέγγιση αυτή όμως παραμένει και την νέα ΠΠ και μάλλον διογκώνεται ειδικά με την επιλογή σύστασης των 2 νέων Ειδικών Υπηρεσιών Εφαρμογής Συγχρηματοδοτούμενων Ενεργειών από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και της άλλης για το EΤΠΑ και το ΤΑ στις 2 ΕΙΔΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΕΣ του ΥΠΑΕ (παρ 17,18 άρθ.52). Με τη γιγάντωση των 2 νέων δομών καθίσταται απαιτητή η προοπτική μετακίνησης όλων των εργαζομένων των μονάδων Β υλοποίησης από τις υφιστάμενες επιτελικές δομές που ήδη υπηρετούν στις νέες δομές υλοποίησης του ΥΠΑΕ. Πιθανά επίσης να υπάρχει επικάλυψη αρμοδιοτήτων και αντικειμένου στις νέες Υπηρεσίες Συντονισμού της Εθνικής Αρχής Συντονισμού, σε σχέση με τις ασκούμενες ασκούνται από τις υφιστάμενες Υπηρεσίες των επιτελικών δομών αλλά και των 13 Περιφερειακών δομών υλοποίησης των προγραμμάτων.
    Επιπρόσθετα την τρέχουσα περίοδο με την υγειονομική κρίση και την πανδημία σε διαρκή εξέλιξη, η ανυπαρξία τομεακού προγράμματος ειδικά για την ΥΓΕΙΑ , διαμορφώνει ένα πλαίσιο (υπό το πρίσμα ιδίως των κοινωνικών επιπτώσεων της πανδημίας του COVID-19) που συνιστά ευθεία υποβάθμιση και αποδυνάμωση της Επιτελική δομής του ΥΓΕΙΑΣ για τη νέα προγραμματική περίοδο ΕΣΠΑ 2021-2027. Πιθανά ο σχεδιασμός του προτεινόμενου σχεδίου νόμου όπως δομείται, φιλοδοξεί στην αλλαγή του θεσμικού υποδείγματος για τη νέα ΠΠ με τρόπο ανάλογο με το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

  • Η Ένωση Αποφοίτων Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης, συμμετέχοντας στη δημόσια διαβούλευση επί του Σ/Ν «Διαχείριση, έλεγχος και εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την Προγραμματική Περίοδο 2021-2027», καταθέτει τις ακόλουθες προτάσεις:

    Σε αυτή την τόσο κρίσιμη συγκυρία για τη χώρα και τους πολίτες, το ΕΣΠΑ της Προγραμματικής Περιόδου 2021 – 2027 οφείλει να αποτελέσει βασικό εργαλείο διασφάλισης της κοινωνικής συνοχής και της δίκαιης ανάπτυξης. Χρειάζεται επομένως να διαδραματίσει θεμελιώδη ρόλο στην υλοποίηση δημόσιων πολιτικών που θα απευθύνονται στα ολοένα αυξανόμενα προβλήματα της φτώχειας, της ανισότητας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Η διασφάλιση της καθολικής πρόσβασης στο δημόσιο σύστημα υγείας, η προστασία της εργασίας, η ενίσχυση της απασχόλησης, η αντιμετώπιση του στεγαστικού ζητήματος, η ενδυνάμωση των δημόσιων εκπαιδευτικών δομών όλων των βαθμίδων και η προστασία των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων είναι ορισμένα από τα πεδία που πρέπει να τεθούν στο επίκεντρο των πολιτικών που θα χρηματοδοτηθούν από τις δομές και τα εργαλεία που περιγράφονται στο υπό διαβούλευση σχέδιο νόμου, καθώς, μεταξύ άλλων, τα προαναφερθέντα πεδία πολιτικής αποτελούν και δείκτες ουσιαστικής σταθερότητας και ανάπτυξης.

    Σε αυτό το πλαίσιο, θεωρούμε ότι αποτελεί αστοχία της αρχιτεκτονικής του νέου ΕΣΠΑ η απουσία τομεακών προγραμμάτων που θα συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των ανωτέρω προβλημάτων, όπως ενδεικτικά για την Υγεία ειδικά μέσα σε συνθήκες πανδημίας. Η εκ νέου επιλογή για χρηματοδότηση των αντίστοιχων παρεμβάσεων στον τομέα της υγείας, από δύο ξεχωριστά τομεακά και δεκατρία περιφερειακά προγράμματα μπορεί να συντελέσει στον κατακερματισμό της εφαρμογής της εθνικής στρατηγικής σε μια τόσο κρίσιμη στιγμή. Το προτεινόμενο σύστημα υλοποίησης των πολιτικών Υγείας στο ΕΣΠΑ λειτούργησε κατά αυτό τον τρόπο και κατά τις 2 προηγούμενες Προγραμματικές Περιόδους με αποτελέσματα που χωρούν βελτίωση, γεγονός που επιτείνει την ανάγκη για καλύτερη διακυβέρνηση των τομεακών πολιτικών στα διαρθρωτικά ταμεία.

    Αντίστοιχα, στο πλαίσιο της ανάγκης καλύτερης εφαρμογής των τομεακών στρατηγικών και του αρτιότερου συντονισμού τους, παρατηρούμε στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο τον κατακερματισμό των Υπηρεσιών Συντονισμού της Εθνικής Αρχής Συντονισμού, με τη δημιουργία νέας Υποδιεύθυνσης και νέων Υπηρεσιών, στις οποίες ανατίθενται αντικείμενα που ήδη ασκούνται από τις υφιστάμενες Υπηρεσίες. Προτείνουμε την αναθεώρηση του πλαισίου λειτουργίας της Εθνικής Αρχής Συντονισμού σε ένα περισσότερο συνεκτικό σχήμα με σαφείς αρμοδιότητες και απουσία επικαλύψεων αντικειμένων.

    Επιπροσθέτως, ο νόμος για το νέο ΕΣΠΑ, προκειμένου να υπηρετεί τους στόχους της διαφάνειας, της αποτελεσματικότητας και της νομιμότητας της δημόσιας διοίκησης πρέπει να θέτει τις προϋποθέσεις ορθολογικής ενίσχυσης των Ειδικών Υπηρεσιών που θα διαχειριστούν τα νέα Προγράμματα της περιόδου 21-27. Στο πλαίσιο αυτό:

    1. Είναι αναγκαίο να διασφαλιστεί μια διαδικασία που θα επιτρέπει την αξιοκρατική πρόσβαση, μέσω διαγωνισμού, των δημοσίων υπαλλήλων στις Ειδικές Υπηρεσίες ΕΣΠΑ (με αυξημένη μοριοδότηση της αποφοίτησης της ΕΣΔΔΑ) και η οποία θα ενεργοποιείται κατ’ έτος. Υπενθυμίζεται ότι η τελευταία διαδικασία αποσπάσεων σε Ειδικές Υπηρεσίες ΕΣΠΑ πραγματοποιήθηκε την περίοδο 2017-2018. Λαμβάνοντας υπόψη πως, καθώς με την έγκριση και ενεργοποίηση των νέων Προγραμμάτων της Περιόδου 2021-2027, το υφιστάμενο προσωπικό στις Ειδικές Υπηρεσίες θα κληθεί να υλοποιεί παράλληλα προγράμματα 2 Προγραμματικών Περιόδων (κατά τη διετία 2022-2023), είναι επιτακτική η άμεση ενίσχυση των Ειδικών Υπηρεσιών με την ενεργοποίηση της ανωτέρω διαγωνιστικής διαδικασίας ή την δυνατότητα επιστροφής σε ειδικές υπηρεσίες δημοσίων υπαλλήλων που έχουν εργαστεί στο παρελθόν στο σύστημα του ΕΣΠΑ.

    2. Σύμφωνα με τον Νόμο 4314/2014 όλες οι αποσπάσεις υπαλλήλων σε ειδικές υπηρεσίες ΕΣΠΑ παρατάθηκαν αυτοδίκαια έως τις 31.12.2023, γεγονός που οδήγησε σε ελάφρυνση διοικητικού βάρους στις Ειδικές Υπηρεσίες. Προτείνουμε την πρόβλεψη αντίστοιχης διάταξης και στο νέο Σ/Ν με αυτοδίκαιη παράταση όλων των αποσπάσεων έως τις 31-12-2029 (όποτε και λήγει η υποβολή των δαπανών του ΕΣΠΑ 2021-2027). Σε αντίθετη περίπτωση, υπάρχει αφενός σοβαρή πιθανότητα επιβολής επιπλέον διοικητικού φόρτου στις Υπηρεσίες προσωπικού και αφετέρου το ενδεχόμενο αποδυνάμωσης των Ειδικών Υπηρεσιών από Δημοσίους Υπαλλήλους σε μια κρίσιμη φάση για την ενεργοποίηση και υλοποίηση των νέων προγραμμάτων.

    3. Δεδομένης της απαιτητικής εργασίας, της αυξημένης πίεσης και των ανελαστικών χρονοδιαγραμμάτων στις Ειδικές Υπηρεσίες αλλά και της αυξημένης σημασίας της έγκαιρης και ορθής κατανομής των πόρων του ΕΣΠΑ για την κοινωνία, προτείνεται να υπάρξουν περαιτέρω κίνητρα προκειμένου να διατηρηθεί και να ενισχυθεί το υφιστάμενο προσωπικό στις Ειδικές Υπηρεσίες. Το ειδικό επίδομα του α.21 του ν. 4469/2017, ως προσωρινό μέτρο μισθολογικής εξίσωσης, αφενός έχει εξανεμιστεί (ιδιαίτερα αναφορικά με τους νεότερους υπαλλήλους) και αφετέρου η μεθοδολογία υπολογισμού του ειδικού επιδόματος, ο τρόπος καταβολής και η πηγή χρηματοδότησης ουσιαστικά δημιούργησε σημαντικά προβλήματα και δεν προσέδωσε στη διαδικασία την απαραίτητη διαφάνεια. Χρειάζεται να υπάρξει ρητή πρόβλεψη για τη σταθερή, ισότιμη και διαφανή μισθολογική αναβάθμιση των εργαζόμενων στις Ειδικές Υπηρεσίες.

    4. Με γνώμονα τη διασφάλιση της ισότητας μεταξύ εργαζομένων στις Ειδικές Υπηρεσίες ΕΣΠΑ και της συνέχειας της υφιστάμενης τεχνογνωσίας, πρέπει να προβλεφθεί η δυνατότητα (κατά το παράδειγμα του ν. 4314/14) μετάταξης του προσωπικού όλων των Ειδικών Υπηρεσιών σε οργανικές θέσεις του εποπτεύοντος Υπουργείου ή της Περιφέρειας.

    5. Με βάση την εμπειρία πρόσφατων περιπτώσεων συναδέλφων σε Ειδικές Υπηρεσίες που, παρά τη βούλησή τους και τα προβλεπόμενα στο θεσμικό πλαίσιο για το ΕΣΠΑ, επέστρεψαν αυτοδίκαια στις οργανικές τους θέσεις και με δεδομένη την ανάγκη ενίσχυσης των Ειδικών Υπηρεσιών, θεωρούμε απαραίτητη την εισαγωγή ρύθμισης με την οποία η απόσπαση σε Ειδικές Υπηρεσίες ΕΣΠΑ να υπερισχύει έναντι οποιασδήποτε άλλης αντίθετης διάταξης. Με αυτό τον τρόπο θα διατηρηθεί στις θέσεις απόσπασης το καταρτισμένο σε θέματα ΕΣΠΑ προσωπικό και δεν θα διασαλευτεί η λειτουργία των Υπηρεσιών ενόψει της νέας Προγραμματικής Περιόδου.

    6. Με στόχο τη διασφάλιση της αξιοκρατίας και της διαφάνειας των διαδικασιών επιλογής σε θέσεις ευθύνης της Δημόσιας Διοίκησης, η Ένωση Αποφοίτων ΕΣΔΔΑ διαχρονικά υποστηρίζει την ανάγκη διεξαγωγής τακτικών ανοιχτών διαδικασιών επιλογής προϊσταμένων με οριζόντια και διαφανή κριτήρια. Η επιλογή προϊσταμένων στις Ειδικές Υπηρεσίες οφείλει να ακολουθεί το ίδιο παράδειγμα και να υπηρετεί τις ίδιες αρχές, επομένως θεωρούμε απαραίτητη τη ρητή σχετική πρόβλεψη στο συγκεκριμένο Σ/Ν. Αξίζει μάλιστα να τονιστεί ότι η διαδικασία κρίσεων που ξεκίνησε το έτος 2018, ουδέποτε ολοκληρώθηκε.

    7. Δεδομένου ότι το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Μεταρρύθμιση Δημοσίου Τομέα (ΕΠ ΜΔΤ) δεν θα υφίσταται στη νέα Προγραμματική Περίοδο, προτείνεται να υπάρξει ρητή και ειδική πρόβλεψη για το καταρτισμένο και έμπειρο προσωπικό αυτής της Ειδικής Υπηρεσίας, όπως η συνέχιση της απόσπασης, μετά από αίτησή τους, σε άλλη Ειδική Υπηρεσία. Αντίστοιχα, όλοι οι υπάλληλοι που υπηρετούν σε υπηρεσίες που συγχωνεύονται ή αλλάζουν μορφή να δύνανται να λάβουν απόσπαση σε άλλη ειδική υπηρεσία ΕΣΠΑ με την ισχύουσα διαδικασία μετακίνησης μεταξύ ειδικών υπηρεσιών ΕΣΠΑ.

    Αναφορικά με την Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης & Αυτοδιοίκησης (ΕΣΔΔΑ), και δεδομένου του διαρκώς αυξανόμενου αριθμού αποφοίτων της ΕΣΣΔΑ που επιλέγουν την απασχόληση σε Ειδικές Υπηρεσίες ΕΣΠΑ, υπογραμμίζουμε την ανάγκη ενίσχυσης των αντίστοιχων αντικειμένων στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα της Σχολής. Σε αυτό το πλαίσιο, προτείνουμε, την άμεση συνεργασία του Υπουργείου Ανάπτυξης & Επενδύσεων με το ΕΚΔΔΑ προκειμένου να διαμορφωθεί αντιστοίχως το εκπαιδευτικό/επιστημονικό πρόγραμμα των νέων εκπαιδευτικών σειρών της ΕΣΔΔΑ.

    Τέλος, τονίζουμε την αναγκαιότητα συνέχισης της απρόσκοπτης χρηματοδότησης της ΕΣΔΔΑ και του Ινστιτούτου Επιμόρφωσης (ΙΝΕΠ) του ΕΚΔΔΑ και κατά τη νέα Προγραμματική Περίοδο, μέσω του νέου Προγράμματος για το Ανθρώπινο Δυναμικό & την Κοινωνική Συνοχή (ΠΑΔΚΣ). Στο πλαίσιο της εταιρικής σχέσης που διέπει την πολιτική συνοχής κρίνεται απαραίτητη η άμεση συνεργασία, η διαβούλευση και η διαπραγμάτευση με τις Υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ώστε να γίνει αντιληπτή η αναγκαιότητα της απρόσκοπτης χρηματοδότησης δράσεων όπως η ΕΣΔΔΑ αλλά και η προστιθέμενη αξία που αυτή έχει στη μεταρρύθμιση της ελληνικής δημόσιας διοίκησης και στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητάς της (εκπαίδευση εξειδικευμένων στελεχών ταχείας εξέλιξης με επιτελικό χαρακτήρα, ικανά να συμμετάσχουν στο σύνολο των σταδίων του κύκλου μιας δημόσιας πολιτικής). Η ΕΝΑΠ ΕΣΔΔΑ, αντιλαμβανόμενη τη θεμελιώδη βαρύτητα του ζητήματος, θα σταθεί αρωγός στην προσπάθεια διασφάλισης της χρηματοδότησης του ΕΚΔΔΑ και της ΕΣΔΔΑ κινητοποιώντας προς αυτή την κατεύθυνση τα μέλη της.

  • 9 Ιανουαρίου 2022, 10:42 | Σωματείο Εργαζομένων στις Υπηρεσίες ΕΣΠΑ

    Το Σωματείο Εργαζομένων στις Υπηρεσίες ΕΣΠΑ διαθέτει την απαραίτητη τεχνογνωσία για την παροχή βελτιωτικών προτάσεων με σκοπό την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των πόρων της Προγραμματικής Περιόδου 2021-2027. Τα σχόλια που εκφράζονται από το Σωματείο στη «Διαβούλευση» είναι ενδεικτικά. Βρισκόμαστε στη διάθεση της πολιτικής ηγεσίας για περαιτέρω συνεργασία.