Μέρος Α2 – Στρατηγικός Χωρικός Σχεδιασμός Άρθρο 5 – Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια (Ε.Χ.Π)

1. Τα Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια αποτελούν σύνολα κειμένων, χαρτών ή και διαγραμμάτων, με τα οποία προσδιορίζονται στρατηγικές κατευθύνσεις σε εθνικό επίπεδο, ιδίως, για:
α) Τη χωρική διάρθρωση και δομή του οικιστικού δικτύου της Χώρας.
β) Τη χωρική διάρθρωση τομέων ή κλάδων παραγωγικών δραστηριοτήτων και γενικότερα τομέων ανάπτυξης εθνικής σημασίας σε εξειδίκευση της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής.
γ) Τη διαμόρφωση πολιτικής γης
δ) Την προστασία του πολιτιστικού και φυσικού τοπίου
ε) Τη χωρική ανάπτυξη και οργάνωση περιοχών του εθνικού χώρου που έχουν ιδιαίτερη σημασία από χωροταξική, περιβαλλοντική, αναπτυξιακή ή κοινωνική άποψη, όπως είναι ιδίως οι παράκτιες, θαλάσσιες και νησιωτικές περιοχές, οι ορεινές και προβληματικές ζώνες.
στ) Την προώθηση σχεδίων, προγραμμάτων ή έργων χωρικής ανάπτυξης μείζονος σημασίας ή/και διακρατικής, διαπεριφερειακής εμβέλειας.
2) Τα Ε.Χ.Π. συνοδεύονται από πρόγραμμα ενεργειών και προτεραιοτήτων, στο οποίο εξειδικεύονται οι απαιτούμενες για την εφαρμογή τους ενέργειες και δράσεις, το χρονοδιάγραμμα εκτέλεσής τους καθώς και οι φορείς εφαρμογής τους.
3) α) Τα Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια εκπονούνται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Με κοινές αποφάσεις του Υπουργού ΠΕΝ και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού συνιστώνται επιτελικές επιτροπές συντονισμού των εκπονούμενων πλαισίων, στις οποίες μετέχουν εκπρόσωποι του ΥΠΕΝ και των κατά περίπτωση αρμοδίων Υπουργείων.
β) Κατά την εκπόνησή τους, λαμβάνονται υπ΄όψιν οι άξονες και στόχοι της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής, το εκάστοτε ισχύον Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής, το εθνικό πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, η Εθνική Αναπτυξιακή Στρατηγική της Χώρας και άλλα γενικά ή ειδικά αναπτυξιακά προγράμματα εθνικής ή διαπεριφερειακής κλίμακας που επηρεάζουν τη διάρθρωση και ανάπτυξη του εθνικού χώρου, ιδίως στον τομέα, πεδίο ή τύπο περιοχής που αποτελεί, κατά περίπτωση, το αντικείμενο ρύθμισης εκάστου Πλαισίου καθώς και ενωσιακές πολιτικές και στρατηγικές που επηρεάζουν τη διάρθρωση και ανάπτυξη του.
4. α) Τα Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια υπόκεινται σε διαδικασία Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης κατά τις κείμενες διατάξεις. Οι σχετικές Στρατηγικές Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) εγκρίνονται μαζί με τα Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια με κοινές αποφάσεις του Υπουργού ΥΠΕΝ και των κατά περίπτωση αρμοδίων Υπουργών οι οποίες δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Οι διαδικασίες διαβούλευσης των Ε.Χ.Π και των οικείων ΣΜΠΕ είναι κοινές.
β) Το Εθνικό Συμβούλιο του άρθρου 4 διατυπώνει γνώμη για το περιεχόμενο των εκπονούμενων Εθνικών Χωροταξικών Πλαισίων εντός προθεσμίας δύο (2) μηνών από την υποβολή της σχετικής εισήγησης. Εάν παρέλθει άπρακτη η πιο πάνω προθεσμία, δεν εμποδίζεται η πρόοδος της διαδικασίας.
5. α) Το ΥΠΕΝ είναι αρμόδιο για την παρακολούθηση και αξιολόγηση της εφαρμογής των Ειδικών Χωροταξικών Πλαισίων. Για το σκοπό αυτό, συντάσσει ανά πενταετία τουλάχιστον εκθέσεις αξιολόγησης, στις οποίες αναφέρονται οι χωρικές επιπτώσεις, ο τρόπος εφαρμογής και τα πιθανά προβλήματα που παρουσιάστηκαν κατά την εφαρμογή τους. Στις ίδιες εκθέσεις υποδεικνύονται ενέργειες και δράσεις που κατά περίπτωση απαιτούνται για την αποτελεσματική εφαρμογή των Πλαισίων, όπως επίσης επισημαίνονται ενέργειες και δράσεις που δεν εναρμονίζονται με τις κατευθύνσεις τους.
β) Τα πορίσματα των ως άνω εκθέσεων γνωστοποιούνται στα καθ’ύλην αρμόδια υπουργεία και λοιπούς αρμόδιους οργανισμούς και υπηρεσίες, προκειμένου να λαμβάνονται υπόψη κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους που αφορούν στην εφαρμογή των Ε.Χ.Π.
γ) Εκθέσεις αξιολόγησης δύναται να συντάσσουν και τα κατά περίπτωση αρμόδια Υπουργεία, τις οποίες κοινοποιούν στο ΥΥΠΕΝ προκειμένου να λαμβάνονται υπόψη κατά την κατάρτιση των εκθέσεων αξιολόγησης αρμοδιότητάς του.
6. α) Τα Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια αναθεωρούνται ανά πενταετία, εφόσον προκύπτει τεκμηριωμένη ανάγκη προς τούτο από τις εκθέσεις αξιολόγησης. Κατά το χρονικό αυτό διάστημα είναι κατ’ εξαίρεση δυνατή η τροποποίησή τους, με στόχο τη βελτίωση και επικαιροποίηση τους, προκειμένου:
αα) Να αντιμετωπισθούν ζητήματα που ανακύπτουν από την προώθηση ή εφαρμογή προγραμμάτων διεθνούς, ευρωπαϊκού, διασυνοριακού, διακρατικού ή διαπεριφερειακού χαρακτήρα.
ββ) Να αντιμετωπιστούν εξαιρετικές ανάγκες από φυσικές ή τεχνολογικές καταστροφές και κινδύνους.
γγ) Να ενσωματώσουν κατευθύνσεις και προτάσεις των Περιφερειακών Χωροταξικών πλαισίων σχεδίων στα πλαίσια της ανάδρασης.
β) Για την αναθεώρηση και τροποποίηση Ειδικών Χωροταξικών πλαισίων ακολουθείται η διαδικασία της παραγράφου 3.
7. Με Κοινή Απόφαση του Υπουργού ΥΠΕΝ και του κατά περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού, μπορεί να επέρχονται εντοπισμένες και μη ουσιώδεις τροποποιήσεις σε εγκεκριμένα Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια, όπως γραμματικές διατυπώσεις, διορθώσεις σφαλμάτων, αποσαφηνίσεις διατυπώσεων, εναρμόνιση κειμένων και διαγραμμάτων
8. α) Όπου στις διατάξεις της ισχύουσας νομοθεσίας αναφέρονται τα «Ειδικά Πλαίσια Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης» νοούνται εφεξής τα Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια του παρόντος άρθρου.
β) Η αναθεώρηση και τροποποίηση εγκεκριμένων κατά τη δημοσίευση του νόμου αυτού Ειδικών Πλαισίων Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης της παρ 7α γίνεται κατά τις διατάξεις του παρόντος άρθρου.

  • 21 Νοεμβρίου 2016, 13:03 | WWF Ελλάς

    (α) Όπως και στον ν. 4269/2014, είναι εμφανής η προσπάθεια να απογυμνωθούν τα Ειδικά και τα Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια από οποιοδήποτε κανονιστικό περιεχόμενο. Σε διάφορα σημεία του νομοσχεδίου, χαρακτηρίζονται ως κείμενα «κατευθύνσεων», που απευθύνονται, και μάλιστα με ασαφή τρόπο, στην διοίκηση. Η προσπάθεια αυτή τα μετατρέπει σε στεγνά, τεχνοκρατικά κείμενα, με ελάχιστη αναφορά ή επιρροή στην καθημερινότητα. Ο χαρακτήρας αυτός θα μπορούσε να αμβλυνθεί με την πρόβλεψη ότι το «πρόγραμμα ενεργειών και προτεραιοτήτων» των Ειδικών Χωροταξικών Πλαισίων είναι δεσμευτικό, και μπορεί να ελεγχθεί δικαστικά.

    (β) Το βασικό χαρακτηριστικό των Ειδικών Χωροταξικών Πλαισίων είναι ο τομεακός τους χαρακτήρας. Η διαμόρφωση πολιτικής γης [άρθρο 5 παρ. 1 γ)] δεν έχει κάποιο προφανή τομεακό χαρακτήρα, ενώ η «χωρική ανάπτυξη και οργάνωση περιοχών του εθνικού χώρου που έχουν ιδιαίτερη σημασία από χωροταξική, περιβαλλοντική, αναπτυξιακή ή κοινωνική άποψη» έχει μάλλον περιφερειακό χαρακτήρα: και τα δύο αυτά θέματα προσιδιάζουν μάλλον στα Περιφερειακά Πλαίσια, ή σε εθνικό επίπεδο, στην Εθνική Χωρική Στρατηγική. Χρειάζεται κάποια αναδιατύπωση, ώστε να προκύπτουν με μεγαλύτερη ενάργεια οι διαφορές ανάμεσα στη θεματολογία των Ειδικών Χωροταξικών Πλαισίων και της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής. Αυτή είναι μία αδυναμία και της ισχύουσας ρύθμισης.

    (γ) Ορισμένοι από τους λόγους αναθεώρησης της 6ης παραγράφου δεν έχουν προφανή τομεακό χαρακτήρα, και μάλλον προσιδιάζουν σε άλλο επίπεδο σχεδιασμού όπως για παράδειγμα η αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών: αυτό δεν είναι ένα θέμα που αφορά κάθε παραγωγικό κλάδο ή τομέα χωριστά. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να προστεθεί η πρόβλεψη ότι η διαδικασία αναθεώρησης μπορεί να υπόκειται σε Στρατηγική Περιβαλλοντική Εκτίμηση (με άλλα λόγια, δεν «ακολουθείται η διαδικασία της παραγράφου 3» μόνο, αλλά «των παραγράφων 3 και 4»).

    (δ) Στην 7η παράγραφο, οι διορθώσεις σφαλμάτων και η αποσαφήνιση διατυπώσεων δεν αποτελούν «τροποποίηση». Από την άλλη μεριά, κάθε τροποποίηση, ακόμα και αυτή που χαρακτηρίζεται από το υπουργείο εντοπισμένη ή μη ουσιώδης, μπορεί να υπάγεται στη διαδικασία της ΣΠΕ. Τέλος, οι «εντοπισμένες» (τοπικά) τροποποιήσεις προσιδιάζουν μάλλον στα Περιφερειακά Πλαίσια.

    (ε) Οι εκθέσεις αξιολόγησης της 5ης παραγράφου, οι οποίες «γνωστοποιούνται στα καθ’ ύλην αρμόδια υπουργεία και λοιπούς αρμόδιους οργανισμούς και υπηρεσίες» [άρθρο 5 παρ. 5 β) και γ)] θα πρέπει να δημοσιεύονται και να υπάγονται σε διαβούλευση υποχρεωτικά. Η εκπόνηση παρόμοιων εκθέσεων είναι μία πρακτική αξιολόγησης και παρακολούθησης εντελώς αποτυχημένη στην πράξη, ιδίως από την στιγμή που δεν συνοδεύεται από καμία δεσμευτικότητα: οι εκθέσεις αυτές σπανίως εκπονούνται, και ακόμα σπανιότερα εκπονούνται εντός των προθεσμιών. Αυτό θα συμβεί και εδώ, εκτός από εξαιρετικές περιπτώσεις (π.χ., αν το ΥΠΕΝ επιθυμεί να τροποποιήσει κάποιο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο). Ιδανικά θα έπρεπε να βρεθεί ένα άλλος τρόπος παρακολούθησης (ίσως με την χρήση σύγχρονων διαδικτυακών τεχνολογιών και γεωχωρικών δεδομένων).

  • 21 Νοεμβρίου 2016, 12:40 | ΘΑΝΟΣ ΦΩΣΚΟΛΟΣ

    Άρθρο 5§3: Θα πρέπει να αναφέρεται ρητά και ξεκάθαρα ποιά θα είναι η προβλεπόμενη διαδικασία για την έγκριση των Ε.Χ.Π και αντίστοιχα για τα Π.Χ.Π. και τα Τ.Χ.Σ. (να αναφέρονται οι τυχόν απαραίτητες εγκρίσεις από άλλα Υπουργεία).

  • 21 Νοεμβρίου 2016, 11:28 | μαρω ευαγγελιδου

    Αρ 5 Η προσπαθεια αποκατάστασης του ρόλου των ειδικών πλαισιων (και όχι εθνικών) είναι σωστή, αλλα δεν επιτυγχάνεται πλήρως με την αλλαγή ονόματος και επαναπροσδιορισμό του περιεχομενου τους. Σημειωνεται ότι η ‘υπερεξουσία’ ορισμένων εξ αυτών (κυρίως του τουρισμού) δεν ανάγεται μόνο στην υπέρβαση του ρόλου του ως τομεακό πλαίσιο με ενσωμάτωση ακόμα και κανονιστικών διατάξεων ή/ και “οριοθέτηση περιοχων” με μηδαμινή μελετητική προσέγγιση, αλλά κυρίως στο γεγονός ότι με την νομοθεσία του Τουρισμού έχει ισχυροποιηθεί ιδιαίτερα η τομεακή θεώρηση έναντι της χωροταξικής, εισάγοντας ακόμα και διαδικασίες πολεοδομικής /οικιστικής ανάπτυξης με “όχημα” την “τουριστική οικία”.
    Θα πρέπει να αποκατασταθεί αυτή η στρέβλωση ώστε να ενισχυθούν ουσιαστικά τα ΠΧΠ ως οι πυλώνες του χωρικού σχεδιασμού (βάσει της εισηγητικής) και να έχουν δικαίωμα να τροποιούν αιτολογημένα τους γενικούς κανονιστικους κανόνες της τομεακης νομοθεσίας .

  • 18 Νοεμβρίου 2016, 12:59 | Νίκος Πατσαρίνος

    Στην παράγραφο 1 του άρθρου 5, στις στρατηγικές κατευθύνσεις σε εθνικό επίπεδο, θα πρέπει να προστεθούν και :
    η) διαμόρφωση πολιτικής ενέργειας και δικτύων μεταφοράς
    ζ) διαμόρφωση πολιτικής συνδυασμένων μεταφορών και χωρική διάρθρωση αυτών.

  • σελ. 5, «Άρθρο 5, 1.β) Τη χωρική διάρθρωση τομέων ή κλάδων παραγωγικών δραστηριοτήτων και γενικότερα τομέων ανάπτυξης εθνικής σημασίας σε εξειδίκευση της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής.»

    Σχόλιο: Θα γίνεται περιορισμός δραστηριοτήτων βάσει του σχεδίου;

  • 18 Νοεμβρίου 2016, 10:02 | ΕΦΗ ΚΟΤΤΑ

    στα Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια δεν γίνεται να μην αποτυπώνονται ποσοτικοί στόχοι τους οποίους προσβλέπει η χώρα να επιτύχει. Ενδεικτικά αναφέρω το ισχύον ειδικό χωροταξικό ενέργειας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στο οποίο πολύ εύστοχα εντοπίζονται ζώνες αποκλεισμού μονάδων παραγωγής ενέργειας και μια πρωτόλεια καταγραφή του υφιστάμενου ενεργειακού δυναμικού της χώρας, ενώ ιδανικά θα έπρεπε να τεθούν και οι αντίστοιχοι στόχοι της χώρας μας ώστε να υπάρξει η ανάλογη προώθηση επενδύσεων. Στο ίδιο πνεύμα θα πρέπει να κινούνται υποχρεωτικά βάσει του Χωρικού Σχεδιασμού όλα τα Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια, ώστε εν συνεχεία να είναι δυνατή η γραφική αποτύπωση, στα Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια, σαφών κατευθύνσεων Εθνικού και Ειδικών Χωροταξικών Σχεδίων.

  • 17 Νοεμβρίου 2016, 13:45 | Αλέξανδρος Τσαβδάρογλου

    Παράγραφος 3
    Το «Τα Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια εκπονούνται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας» θα πρέπει να αντικατασταθεί από το ορθό «Τα Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια εκπονούνται με ευθύνη του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας ως αναθέτουσα αρχή»

    Παράγραφος 6
    Κρίνεται σκόπιμο για να μην καταστούν τα πλαίσια ανεπίκαιρα και παρωχημένα να γίνει αντικατάσταση του: « Τα Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια αναθεωρούνται ανά πενταετία, εφόσον προκύπτει τεκμηριωμένη ανάγκη προς τούτο από τις εκθέσεις αξιολόγησης.» από το «Τα Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια αναθεωρούνται ανά πενταετία, εφόσον προκύπτει τεκμηριωμένη ανάγκη προς τούτο από τις εκθέσεις αξιολόγησης και υποχρεωτικά ανά δεκαετία».

    Θα πρέπει επίσης να γίνεται συγκεκριμένη αναφορά στην σύνταξη προδιαγραφών οι οποίες θα συνοδεύονται από τιμολόγιο.

  • 17 Νοεμβρίου 2016, 11:57 | ΚΕΕ, Επιστημονικός Συνεργάτης Μανώλης Μπαλτάς

    Προτείνουμε την εισαγωγή νέου σημείου (α) στην παρ. 1, στο οποίο προσδιορίζονται βασικά στοιχεία που συμβάλλουν στην κατάταξη και κατά συνέπεια στην αξιολόγηση και έγκριση επενδύσεων και σχεδίων όλων των παραγωγικών τομέων, ιδίως και ενόψει της ανάπτυξης του τομέα της εφοδιαστικής.
    «α) Τη χωρική οργάνωση των κύριων εθνικών πόλων και αξόνων ανάπτυξης καθώς και των διεθνών και διαπεριφερειακών εισόδων-πυλών και συνδέσεων της χώρας, με θεματικές αναφορές και συσχετίσεις με το αντικείμενο του εκάστοτε Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου»

  • Προτείνεται προσθήκη:
    Σε κάθε περίπτωση η αναθεώρηση προ της δεκαετούς προθεσμίας νοείται ως ειδική συνθήκη λόγω έκτακτης ή εξαιρετικής ανάγκης, η οποία όμως δεν μπορεί να ανατρέπει τις γενικές αρχές και τις στρατηγικές επιλογές του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου.

  • 1. Προτείνεται: Τα Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια αποτελούν την εξειδίκευση της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής. Συγκροτούνται από κείμενα, χάρτες ή και διαγράμματα, με τα οποία προσδιορίζονται στρατηγικές κατευθύνσεις σε εθνικό επίπεδο, ιδίως, για…

    2. δ) Την προστασία του πολιτιστικού και φυσικού τοπίου.
    Προτείνεται: Την προστασία καιδιαχείριση του πολιτιστικού τοπίου.

    6. α) Τα Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια αναθεωρούνται ανά πενταετία
    Προτείνεται: Τα Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια αναθεωρούνται ανά δεκαετία (βλ. και σχετική πρόταση-Άρθρο 7)