Άρθρο 16 – Διορισμός επιτρόπου ασυνόδευτων ανηλίκων

1. Προκειμένου περί ασυνόδευτων ανηλίκων οι φορείς παραπομπής ενημερώνουν δίχως καθυστέρηση τον αρμόδιο εισαγγελέα, ο οποίος ενεργεί ως προσωρινός επίτροπος, και το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ). Ο εισαγγελέας, ενεργώντας ως προσωρινός επίτροπος και μέχρι τον διορισμό επιτρόπου, μεριμνά για την άμεση ανάθεση της νομικής εκπροσώπησης του ασυνόδευτου ανηλίκου σε κατάλληλο φυσικό πρόσωπο, ώστε το τελευταίο να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες, ιδίως σε αυτές που προβλέπονται στο άρθρο 44 του ν. 4375/2016 (Α΄ 51).
2. Ο αρμόδιος εισαγγελέας διορίζει τον επίτροπο του ασυνόδευτου ανηλίκου στο συντομότερο δυνατό χρόνο. Αν δεν βρίσκεται κατάλληλο φυσικό πρόσωπο για να διοριστεί επίτροπος, σύμφωνα με τους ορισμούς του άρθρου 1592 ΑΚ, η επιτροπεία του ανηλίκου ανατίθεται σε επαγγελματία επίτροπο που υποδεικνύει το ΕΚΚΑ. Η διάταξη του άρθρου 1600 ΑΚ δεν εφαρμόζεται κατά την επιτροπεία ασυνόδευτων ανηλίκων.
3. Συγχρόνως, ο αρμόδιος εισαγγελέας αναθέτει τα έργα του εποπτικού συμβουλίου στο Εποπτικό Συμβούλιο Επιτροπείας Ασυνόδευτων Ανηλίκων, ανεξάρτητα από το αν διορίστηκε ως επίτροπος του ασυνόδευτου ανηλίκου επαγγελματίας επίτροπος ή άλλο πρόσωπο, σύμφωνα με τους ορισμούς του άρθρου 1592 ΑΚ.
4. Ο διορισμός του επιτρόπου ασυνόδευτου ανηλίκου καταχωρίζεται σε ειδικό δημόσιο βιβλίο που τηρείται στη γραμματεία της εισαγγελίας πρωτοδικών. Η γραμματεία της εισαγγελίας ενημερώνει με κάθε πρόσφορο μέσο τον επίτροπο και το ΕΚΚΑ για τον διορισμό. Το ΕΚΚΑ ενημερώνει το φορέα παραπομπής για το διορισμό του επιτρόπου και ο φορέας παραπομπής ενημερώνει άμεσα τον ανήλικο σε γλώσσα που κατανοεί.
5. Οι διαδικασίες του παρόντος άρθρου οφείλουν να διενεργούνται δίχως καθυστέρηση, στο συντομότερο δυνατό χρόνο.

  • 8 Ιουνίου 2018, 13:21 | Νικολόπουλος Πελοπίδας

    Ως Διπλωματούχος Μεταπτυχιακός Φοιτητής της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ με δημοσίευση της Διπλωματικής μου εργασίας με τίτλο : «Η Επιτροπεία Ανηλίκων και ο ρόλος του Εισαγγελέα Ανηλίκων ως προσωρινού επιτρόπου στους ασυνόδευτους ανήλικους πρόσφυγες», έχοντας ασχοληθεί επισταμένα με το συγκεκριμένο ζήτημα θέτω υπόψν σας : 1) την Πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο: «ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για τη θέσπιση κοινής διαδικασίας διεθνούς προστασίας στην Ένωση και την κατάργηση της οδηγίας 2013/32/ΕΕ» (με ημερομηνία τελικού κειμένου την 13.7.2016, διαθέσιμη στο http://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:2c404d27-4a96-11e6-9c64-01aa75ed71a1.0011.02/DOC_1&format=PDF ) και ειδικά το άρθρο 22, καθώς και 2) το Εγχειρίδιο του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA – European Union Agency for Fundamental Rights) με τίτλο : « Επιτροπεία για παιδιά τα οποία στερούνται τη γονική φροντίδα » έκδοση 2015, διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση : https://www.google.gr/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwin9PbvwbzYAhXoAJoKHQbIC6YQFggnMAA&url=http%3A%2F%2Ffra.europa.eu%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Ffra_uploads%2Ffra-2014-guardianship-children_el.pdf&usg=AOvVaw12vGWn9Sy0IGlOd1YYpnUU, το οποίο μελετά πολλές πτυχές του ζητήτημος της επιτροπείας των ασυνόδευτων ανηλίκων και πρέπει οπωσδήποτε να ληφθεί υπόψιν.

    Από την ενασχόληση μου με το συγκεκριμένο αντικείμενο θεωρώ ότι τα σχόλια του «Δικτυόυ για τα Διακιώματα του Παιδιού» με καλύπτουν.

  • 8 Ιουνίου 2018, 13:45 | ΜΕΤΑδραση

    Επίσης, θεωρούμε ότι η προτεινόμενη κατάργηση του άρθρου 1600 ΑΚ έρχεται σε αντίθεση με τα άρθρα 2(ε) και 22 παρ. 3(α) του Ν.4540/22-5-2018, στα οποία προβλέπεται η δυνατότητα ορισμού ως εκπροσώπου/επιτρόπου ασυνόδευτου ανηλίκου ενός Νομικού Προσώπου.

  • 8 Ιουνίου 2018, 13:46 | ΜΕΤΑδραση

    Προτείνουμε την αναδιατύπωση του Άρθρου 16 (1) ως ακολούθως:

    1. Προκειμένου περί ασυνόδευτων ανηλίκων οι φορείς παραπομπής ενημερώνουν δίχως καθυστέρηση τον αρμόδιο εισαγγελέα, ο οποίος ενεργεί ως προσωρινός επίτροπος, και το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ). Ο εισαγγελέας, ενεργώντας ως προσωρινός επίτροπος και μέχρι τον διορισμό επιτρόπου, μεριμνά για την άμεση ανάθεση της εκπροσώπησης του ασυνόδευτου ανηλίκου σε κατάλληλο φυσικό ή νομικό πρόσωπο, σύμφωνα με τα όσα ορίζονται στο άρθρο 22 του ν. 4540/2018, ώστε το τελευταίο να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες, ιδίως σε αυτές που προβλέπονται στο άρθρο 44 του ν. 4375/2016 (Α΄ 51) και σε όσες ενέργειες αφορούν έκτακτα κοινωνικά και ιατρικά ζητήματα.

  • 8 Ιουνίου 2018, 12:08 | Καλλιόπη Κύρδη

    Ασαφής ο χρόνος: Επειδή πρόκειται για ιδιαίτερα ευάλωτο πληθυσμό, οι φορείς παραπομπής πρέπει να ενημερώνουν εντός 24 ωρών από τον εντοπισμό των ανηλίκων, τον αρμόδιο εισαγγελέα.

    Η ανάθεση της επιτροπείας σε συγγενικό μέλος εφόσον το επιθυμεί ο ανήλικος και το συγγενικό πρόσωπο κρίνεται ως κατάλληλο από την Εισαγγελία που λαμβάνει υπόψη τις αναφορές του φορέα παραπομπής και από τη συζήτηση με τον ανήλικο και τα συγγενικά πρόσωπα που που προτίθενται να αναλάβουν την επιτροπεία του.

    Και στην παρ. 2 ασαφής ο χρόνος, δίνει περιθώριο για καθυστερήσεις. θα πρέπει να ορίζεται συντομότατο διάστημα, μέχρι 5 μέρες, όπως προτείνεται από την Ευρωπαϊκή επιτροπή.

  • 8 Ιουνίου 2018, 12:42 | Terre des hommes Hellas

    Αξιολογικός έλεγχος: Πρέπει να ληφθούν προληπτικά μέτρα προστασίας για τη διασφάλιση του σεβασμού στα δικαιώματα των παιδιών και για να ελαχιστοποιηθούν οι κίνδυνοι εκμετάλλευσης παιδιών ή παραβίασης των δικαιωμάτων τους. Είναι απαραίτητο να ελέγχεται η ποινική δίωξη ιδίως όσον αφορά τις καταδίκες που σχετίζονται με την κακοποίηση και εκμετάλλευση των παιδιών και / ή άλλες παράνομες δραστηριότητες, όπως τα εγκλήματα που σχετίζονται με ναρκωτικά. Είναι σημαντικό όχι μόνο οι έλεγχοι αυτοί να εφαρμόζονται κατά την πρόσληψη ή αρχικό διορισμό των κηδεμόνων, αλλά να πραγματοποιούνται συστηματικές αξιολογήσεις.

    Σύγκρουση συμφερόντων
    Οργανισμοί ή άτομα των οποίων τα συμφέροντα ενδέχεται να έρχονται σε σύγκρουση με τα συμφέροντα του παιδιού δεν θα πρέπει να είναι επιλέξιμοι για κηδεμονία. Οι επίτροποι πρέπει να είναι σε θέση να προβούν σε ανεξάρτητες και αμερόληπτες αποφάσεις και εκτιμήσεις οι οποίες είναι προς το συμφέρον του παιδιού και προωθούν και διασφαλίζουν την ευημερία του παιδιού. Επομένως, οι υπηρεσίες κηδεμονίας και τα πρόσωπα που διορίζονται ως κηδεμόνες δεν πρέπει να συνδέονται, ή εξαρτώνται από την αστυνομία, φορείς του μεταναστευτικού ή οποιαδήποτε άλλη αρχή υπεύθυνη για την επίσημη αναγνώριση του παιδιού ως θύματος ή για αποφάσεις περί επιστροφής, άδειας διαμονής ή διεθνούς προστασίας . Οι υπηρεσίες κηδεμονίας και οι διορισμένοι κηδεμόνες πρέπει να είναι ανεξάρτητοι και να μην έχουν οικονομικές ή θεσμικές συνδέσεις με θεσμικά όργανα, υπηρεσίες ή δημόσιες αρχές υπεύθυνες για την παροχή διαμονής ή καθημερινής φροντίδας στο παιδί.

  • 8 Ιουνίου 2018, 12:34 | Terre des hommes Hellas

    Οι διορισμένοι επίτροποι και οι νόμιμοι εκπρόσωποι θα πρέπει να έχουν κατάλληλη επαγγελματική κατάρτιση και προσόντα στον τομέα της προστασίας των παιδιών. Επιπλέον, πρέπει να λαμβάνουν κατάλληλη αρχική και συνεχή κατάρτιση από τις αρμόδιες αρχές. Για τον εντοπισμό και την προστασία παιδιών που πέφτουν θύματα εμπορίας, είναι σημαντικό να έχουν οι επίτροποι τις γνώσεις και τις δεξιότητες που απαιτούνται για την ανίχνευση θυμάτων παιδιών. Επίτροποι που ασχολούνται με παιδιά με ιδιαίτερες ανάγκες, όπως παιδιά θύματα εμπορίας ανθρώπων ή ασυνόδευτα παιδιά, ή παιδιά με τραύμα πρέπει επίσης να έχουν την απαραίτητη εμπειρία και εκπαίδευση για να ανταποκριθούν αποτελεσματικά.
    Αυτό σημαίνει ότι τα άτομα που διορίζονται ως κηδεμόνες πρέπει να έχουν: 1) εμπειρογνωμοσύνη στον τομέα της ευημερίας και της προστασίας των παιδιών, συμπεριλαμβανομένων της παιδικής ανάπτυξης και της Ψυχολογίας του Παιδιού. 2) κατανόηση των πολιτισμικών και διαφορών φύλου. 3) επαρκή γνώση των εθνικών συστημάτων προστασίας των παιδιών, καθώς και των εθνικών συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης και εκπαίδευσης 4) επαρκή γνώση των σχετικών με το παιδί νομικών πλαισίων.

    Για να εξασφαλιστεί ότι κάθε παιδί έχει εξειδικευμένο επίτροπο, οι επίτροποι πρέπει να έχουν σαφείς γραμμές λογοδοσίας με το εποπτικό συμβούλιο και να προσλαμβάνονται ως επαγγελματίες. Οι εθελοντές μπορεί να κατέχουν ρόλο υποστηρικτικό στον διορισμένο κηδεμόνα, ενεργώντας κάτω από αυτόν. Ένα σύστημα επιτροπείας δεν πρέπει να βασίζεται εξ ολοκλήρου στις εθελοντικές υπηρεσίες, δηλαδή στους κηδεμόνες που δεν είναι εκπαιδευμένοι επαγγελματίες μισθωτοί ή αυτοαπασχολούμενοι. Ένα σύστημα που βασίζεται αποκλειστικά σε εθελοντές θα πάσχει από βιωσιμότητα. Οι εθελοντές μπορεί να μην έχουν τις απαραίτητες γνώσεις και εμπειρία. Αυτό εκθέτει τα παιδιά σε πρόσθετους κινδύνους, ιδιαίτερα επειδή συχνά υποφέρουν από τραύμα και χρειάζονται ειδική προστασία και θεραπεία. Επιπλέον, οι μηχανισμοί λογοδοσίας και η παρακολούθηση για τους εθελοντές κηδεμόνες θα μπορούσε να είναι αδύναμη ή δύσκολη να εφαρμοστεί.

  • Παρ. 1 εδ. α΄ : Λόγω της υψηλής ευαλωτότητας των ανηλίκων και της άμεσης προστασίας που χρήζουν, το πρώτο εδάφιο θα πρέπει να τροποποιηθεί ως εξής: «Προκειμένου περί ασυνόδευτων ανηλίκων οι φορείς παραπομπής με τον εντοπισμό των ανηλίκων ενημερώνουν εντός 24 ωρών τον αρμόδιο εισαγγελέα…» ,

    Παρ. 1 εδ. β΄ : σχετικά με την «άμεση ανάθεση της νομικής εκπροσώπησης του ασυνόδευτου ανηλίκου σε κατάλληλο φυσικό πρόσωπο», κρίνεται σκόπιμο να προστεθεί στο τέλος της παραγράφου 1 η φράση: «ως κατάλληλα πρόσωπα θεωρούνται τα πρόσωπα που ορίζονται στο 1592 ΑΚ».
    Κρίνεται σκόπιμο να προτιμάται η ανάθεση της επιτροπείας σε συγγενικό μέλος εφόσον σωρευτικά α) αυτό επιθυμεί ο ανήλικος και β) το συγγενικό πρόσωπο κρίνεται ως κατάλληλο. Η καταλληλόλητα του προσώπου θα ελέγχεται από την Εισαγγελία μέσω κοινωνικού ιστορικού και αναφορών των φορέων παραπομπής και από προσωπική επικοινωνία με το παιδί που είναι χωρισμένο από την οικογένειά του και τα μέλη της οικογένειας που το συνοδεύουν και επιθυμούν την επιτροπεία του. Δέον είναι να συνεπικουρείται από τον επαγγελματία επίτροπο, ειδικά όσον αφορά πρακτικά ζητήματα και ζητήματα επικοινωνίας με της δημόσιες αρχές.

    Επιπλέον προτείνεται, για τα παιδιά που είναι χωρισμένα από την οικογένειά τους, να είναι δυνατή και η ανάθεση της επιτροπείας σε συγγενικό τους μέλος που το αιτείται και μετά τον ορισμό επαγγελματία επιτρόπου αν αυτό λειτουργεί υπέρ του βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού.

    Παρ. 2 εδ α΄ : «Ο αρμόδιος εισαγγελέας διορίζει τον επίτροπο του ασυνόδευτου ανηλίκου στο συντομότερο δυνατό χρόνο». Η συγκεκριμένη φράση αποτελεί αόριστη νομική έννοια και μπορεί να αποτελέσει άλλοθι για αδικαιολόγητες καθυστερήσεις στο διορισμό επιτρόπου θέτοντας σε κίνδυνο την προστασία του ανηλίκου.

    Στο συγκεκριμένο ζήτημα θα πρέπει να ακολουθηθεί η Πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο: «ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για τη θέσπιση κοινής διαδικασίας διεθνούς προστασίας στην Ένωση και την κατάργηση της οδηγίας 2013/32/ΕΕ» (με ημερομηνία τελικού κειμένου την 13.7.2016, διαθέσιμη στο http://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:2c404d27-4a96-11e6-9c64-01aa75ed71a1.0011.02/DOC_1&format=PDF )
    Στο προοίμιο της προαναφερόμενης Πρότασης (σελ. 17) αναφέρεται η ανάθεση επιτρόπου το συντομότερο δυνατό, επισημαίνοντας το αργότερο εντός πέντε (5) εργάσιμων ημερών. Το ίδιο προβλέπεται και στο άρθρο 22 παρ. 1 της ίδια Πρότασης με τίτλο «Ειδικές εγγυήσεις για τους ασυνόδευτους ανηλίκους».

    Παράλληλα, στο σύστημα επιτροπείας ασυνόδευτων ανηλίκων της Ολλανδίας, το οποίο θεωρείται πρότυπο σύστημα, προβλέπεται ορισμός επιτρόπου εντός 5 ημερών το αργότερο.

    Με βάση όλα τα παραπάνω προτείνεται στη φράση «Ο αρμόδιος εισαγγελέας διορίζει τον επίτροπο του ασυνόδευτου ανηλίκου στο συντομότερο δυνατό χρόνο» να μετατραπεί ως εξής: «Ο αρμόδιος εισαγγελέας διορίζει τον επίτροπο του ασυνόδευτου ανηλίκου το αργότερο εντός πέντε (5) ημερών».

    Παρ. 2 : Σύμφωνα με τη διάταξη 1592 ΑΚ και ειδικά την 3η παράγραφο ως επίτροπος προτιμάται ο πλησιέστερος συγγενής. Ως εκ τούτου, ειδικά ως προς τα παιδιά που είναι χωρισμένα από την οικογένεια τους λόγω της ύπαρξης συγγενή θα πρέπει να ερευνάται άμεσα η ανάληψη της επιτροπείας από το συγγενικό μέλος, εφόσον το μέλος αυτό κρίνεται κατάλληλο.

    Παρ. 4 εδ. γ΄ : από τους αναφερόμενους φορείς παραπομπής της παραγράφου δ΄ του άρθρου 13 μόνο η Υπηρεσία Ασύλου διαθέτει διερμηνείς για να προβεί στην ενημέρωση του ανηλίκου.

    Παρ. 5 : Να τροποποιηθεί η φράση ως εξής: «Οι διαδικασίες του παρόντος άρθρου οφείλουν να ολοκληρώνονται το αργότερο εντός πέντε (5) ημερών» για τους ίδιους λόγους που αναφέρονται στο σχόλιο μας της παρ. 2 εδ. α΄.

  • 7 Ιουνίου 2018, 16:50 | IRC HELLAS

    Ασάφεια αναφορικά με την έννοια της «καταλληλότητας» του επιτρόπου και την διαδικασία ελέγχου της.

    «στο συντομότερο χρονικό διάστημα»
    Ανάγκη αναφοράς αποκλειστικής προθεσμίας εντός της οποίας θα πρέπει να έχει διοριστεί επίτροπος καθώς στην πράξη οι εισαγγελείς ανηλίκων ως προσωρινοί επίτροποι αδυνατούν να εκτελέσουν τα σχετιζόμενα με την επιτροπεία καθήκοντά τους λόγω φόρτου εργασίας. Σε αντίθετη περίπτωση θα οδηγηθούμε πάλι στο σύστημα της λήψης εξουσιοδότησης για διενέργεια πράξεων επιτροπείας από το προσωπικό μη κυνερνητικών οργανώσεων, για αόριστο χρονικό διάστημα.