Με την παρούσα απόφαση αποσκοπείται:
- α) η πρόσθετη διασφάλιση των περιβαλλοντικών μέσων και παραμέτρων και η αρμονική ένταξη των Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων (ΜΥΗΕ) στο περιβάλλον, με την εξειδίκευση και συμπλήρωση των τεχνικών και λοιπών λεπτομερειών των κριτηρίων χωροθέτησης των έργων ΑΠΕ του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (Άρθρο 16 της ΚΥΑ 49828/03.12.2008 ΦΕΚ 2464Β/2008), σε εφαρμογή της παρ. 5 του άρθρου 9 του Ν. 3851/2010.
- β) η πληρέστερη αντιμετώπιση των συνολικών, αθροιστικών και συνεργιστικών επιπτώσεων ΜΥΗΕ που πρόκειται να εγκατασταθούν στο ίδιο υδατόρευμα και στους συμβάλλοντες αυτού κλάδους.
- γ) η αποφυγή δυσανάλογου μήκους εκτροπών φυσικής κοίτης των υδατορευμάτων από την υλοποίηση ΜΥΗΕ, σε σχέση με την αποδιδόμενη ισχύ αυτών, και προκειμένου να επιτυγχάνεται ο σκοπός του ΕΠΧΣΑΑ – ΑΠΕ όπως καθορίζεται στην παράγραφο 1β του άρθρου 1 αυτού, δηλαδή η δημιουργία εγκαταστάσεων ΑΠΕ, σύμφωνα με τις αρχές της βιωσιμότητας και της αρμονικής ένταξης τους στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον,
Κα Υπουργέ,
Η συγκεκριμένη απόφαση δεν εξειδικεύει, ούτε συμπληρώνει στις τεχνικές λεπτομέρειες τους κανόνες χωροθέτησης των ΜΥΗΕ του ειδικού πλαισίου χωροταξικού σχεδιασμού και ανάπτυξης ΑΠΕ. ΤΟΥΣ ΑΝΑΤΡΕΠΕΙ.
Προφανώς και δεν υπάρχει έργο ή δραστηριότητα που να μην προκαλεί θετικές και αρνητικές, ταυτόχρονα, επιπτώσεις στο περιβάλλον, οι οποίες και συνεκτιμούνται στα πλαίσια της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Γιατί, όμως, τα ΜΥΗΕ – ιδιαίτερα τα πολύ μικρά ΥΗΕ, μέχρι 2 – 3 MW, να «δαιμονοποιούνται» ως η πλέον καταστροφική για το περιβάλλον δραστηριότητά? Για τα όποια τυχόν προβλήματα μπορεί να υπάρχουν στα ελληνικά ποτάμια συστήματα σχετικά με τη διαβίωση της ιχθυοπανίδας, ας εντοπιστούν και θεραπευθούν οι αιτίες που ήδη τα προκαλούν, όπως η ανεξέλεγκτη απόληψη νερού για άρδευση κατά τη θερινή περίοδο.
Αποψή μου είναι ότι κανόνας του τύπου «ΠΕΡΝΑ – ΔΕΝ ΠΕΡΝΑ» δεν ταιριάζει στην περιβαλλοντική νομοθεσία. Οι περιορισμοί που τίθενται με κανόνες χωροθέτησης θα πρέπει να στηρίζονται σε αποτελέσματα έρευνας – αξιολόγησης των συνολικών θετικών – αρνητικών επιπτώσεων των ΜΥΗΕ, αλλά και συγκριτικής αξιολόγησης των επιπτώσεών τους με τις επιπτώσεις των εναλλακτικών λύσεων παραγωγής ενέργειας από άλλες πηγές, ανανεώσιμες ή συμβατικές. Η συγκεκριμένη απόφαση απορρίπτει το μεγαλύερο μέρος των διατιθέμενων στον Ελληνικό χώρο κατάλληλων θέσεων ανάπτυξης ΜΥΗΕ με κριτήρια (συσχέτιση εκτροπής – ισχύος και βάθος ροής) για τα οποία δεν παρουσιάστηκε κάποιο αποτέλεσμα σχετικής έρευνας που να τεκμηριώνει ότι το ενεργειακό τους αποτέλεσμα, ως θετική επίπτωση στο περιβάλλον με την υποκατάσταση συμβατικών καυσίμων που επιτυγχάνεται (λιγνίτης, κλπ), είναι «άνευ αξίας» σε σχέση με τις καταγραφείσες επιπτώσεις στη διαβίωση της ιχθυοπανίδας. Ούτε ότι η συνολική τους περιβαλλοντική επίπτωση, σε σχέση με άλλα ενεργειακά έργα, τα κατατάσσει τελευταία. Πως δεν συμβαίνει αυτό αντίστοιχα στα μεγαλύτερα ΜΥΗΕ, αλλά και στα μεγάλα ΥΗΕ?
Η προστασία ενός ποτάμιου οικοσυστήματος δεν εξασφαλίζεται με την επιχειρούμενη απόρριψη των πολύ μικρών ΥΗΕ, όταν «δεν αγγίζει» όλες τις άλλες χρήσεις του νερού και τις επιπτώσεις στο οικοσύστημα από τις χρήσεις αυτές, όπως μεταφορά νερού για ύδρευση (εκτροπές Μόρνου και Εύηνου), άρδευση (ανεξέλεγτο «στέγνωμα» όλων των ρεμάτων στη θερινή περίοδο), αναψυχή (δραστηριότητες όπως αγώνες διάσχισης με μηχανοκίνητα μέσα, ορεινός τουρισμός, σκουπιδότοποι ορεινών τουριστικών περιοχών, κλπ).
Τέλος η απόφαση αυτή θα συνιστά εμπαιγμό και ασυνέπεια του Υπουργείου απέναντι σε όσους δραστηριοποιήθηκαν στην ωρίμανση – αδειοδότηση όλων των ΜΥΗΕ. Συνιστά κατάφορη παραβίαση του κράτους δικαίου, όταν ανατρέπει τους κανόνες ανάπτυξης των ΜΥΗΕ λειτουργόντας αναδρομικά για ΜΥΗΕ έργα των οποίων οι φάκελοι είναι (σκόπιμα, όπως φαίνεται) «κολλημένοι» εδώ και χρόνια στη διαδικασία της περιβαλλοντικής αδειοδότησης κατά παράβαση των προθεσμιών που η ίδια η περιβαλλοντική νομοθεσία θέτει.
Προς: την Πολιτική ηγεσία των Υπουργείων ΠΕΚΑ, Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών
Θα ήθελα κατ’ αρχήν να επισημάνω το θετικό της διαβούλευσης πριν την έκδοση αποφάσεων όπως είναι η παρούσα.
Η προς διαβούλευση Απόφαση, έχει βαρύτητα μεγαλύτερη του Νόμου για την εφαρμογή του οποίου εκδίδεται, με σημαντικές επιπτώσεις στην Εθνική οικονομία, την επιχειρηματικότητα, την απασχόληση και το περιβάλλον και δεν πρέπει να εκδοθεί εμπεριέχοντας μόνο το πνεύμα και την οπτική των στελεχών της Δημόσιας Διοίκησης, που ελέγχουν Περιβαλλοντικές Μελέτες και πιθανόν λόγω αντικειμένου διακρίνονται από μονομέρεια και υποκειμενισμό.
Η προς διαβούλευση Υπουργική Απόφαση θα πρέπει να αποσυρθεί και να επανέλθει εμπλουτισμένη και με πληρότητα προς συζήτηση, για τους ουσιαστικούς λόγους που καταγράφονται παρακάτω χωρίς ιεράρχηση:
1. Δεν συνοδεύεται με επιχειρηματολογία και επιστημονική τεκμηρίωση των παραμέτρων που χρησιμοποιεί, είτε για το μήκος εκτροπής, είτε για το μήκος κοίτης μεταξύ δύο ΜΥΗΕ, είτε για την ροή βάθους 20εκ.
2. Δεν παρατίθεται ούτε ένα παράδειγμα ή μια αναφορά σε επιστημονική έρευνα, εργασία ή σύγγραμμα που να αιτιολογεί τον καθορισμό των αριθμητικών παραμέτρων και των μαθηματικών σχέσεων της Υ.Α. ούτε επίσης και στη διεθνή εμπειρία.
3. Η προστασία του περιβάλλοντος δεν μπορεί να προκύψει με την εφαρμογή ενός μαθηματικού τύπου, ενιαίου για όλη τη χώρα, ενώ είναι γνωστή ποικιλία του φυσικού αναγλύφου και οι διαφορετικές κλιματολογικές συνθήκες, η βλάστηση και άλλες συνθήκες, ανά περιοχή.
(Θα μου ήταν πιο λογικοφανής -παρά την αυθαιρεσία της- μια διάταξη η οποία ανά γεωγραφικό-υδρολογικό διαμέρισμα θα προέβλεπε παύση λειτουργίας των ΜΥΗΕ ορισμένο χρόνο κατά την θερινή περίοδο, ανάλογα με τα υδρολογικά δεδομένα του διαμερίσματος και αυτό βέβαια λόγω της παντελούς έλλειψης οργανωμένης διαχείρισης υδάτων, που θα επέτρεπε την σωστή εκμετάλλευσή τους για ύδρευση-άρδευση και παραγωγή ενέργειας.)
4. ΟΙ τιμές παροχών για τον περιορισμό των 20 εκ, είναι εξωπραγματικές για την πλειονότητα των υδατορευμάτων της χώρας και ειδικότερα στις ορεινές κοίτες, καθώς ελάχιστα είναι που τους άνυδρους μήνες έχουν στην κοίτη τους 10εκ ύψος νερού και σε ικανό πλάτος.
5. Από ότι διαφαίνεται στα σχόλια όσων συμμετέχουν στη διαβούλευση και έχουν γνώση των προς αδειοδότηση ΜΥΗΕ με την υπό έκδοση Υ.Α. οδηγείται στην ακύρωση και στην απαξίωση το μεγαλύτερο ποσοστό (70%) του εγχώριου ενεργειακού πόρου του υδάτινου δυναμικού, που μπορεί να συμβάλει στην επίτευξη των ενεργειακών και περιβαλλοντικών εθνικών στόχων.
6. Η αναδρομική ισχύς της προς έκδοση απόφασης, αγγίζει τα όρια του εμπαιγμού αλλά και της αντισυνταγματικότητας και οδηγεί σε απόγνωση, πικρία και αγανάκτηση, όσους ασχολήθηκαν ή είχαν σκοπό να ασχοληθούν με μικρά υδροηλεκτρικά . Οι πολίτες αυτοί, λειτούργησαν στα πλαίσια ενός υφιστάμενου Νομοθετικού πλαισίου, ανέθεσαν την εκπόνηση σειράς μελετών με σημαντικό κόστος και αφού ανάλωσαν σημαντικούς πόρους, κεφάλαια και χρόνο, θα βρεθούν με μεταγενέστερη απόφαση, με μια άκυρη αλλά σημαντικά ακριβή, άκαρπη επενδυτική προσπάθεια.
Δεν νομίζω ότι είναι ότι καλύτερο, σημειολογικά, μια τέτοια έκβαση στην κρίσιμη αυτή εποχή της επενδυτικής ανομβρίας και μάλιστα εν ονόματι μιας επιδιωκόμενης νεφελώδους περιβαλλοντικής προστασίας που δεν επιτρέπει την υλοποίηση των πλέον πράσινων επενδύσεων.
7. Η κυβέρνηση ,συνολικά, θα πρέπει να έχει εικόνα των επιπτώσεων της Υ.Α. διότι:
α. Με την υιοθέτησή της οι επιπτώσεις στην Εθνική Οικονομία είναι σημαντικότατες, για το λόγο, ότι μεγάλος αριθμός επενδύσεων θα ακυρωθεί, με ότι αυτό συνεπάγεται για τα κρατικά έσοδα και το ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας. Είναι δε γενικότερα αποδεκτό, ότι η ενέργεια, είναι η τελευταία και η σημαντικότερη ευκαιρία ανάπτυξης της χώρας.
β. Τα ΜΥΗΕ είναι τα έργα ΑΠΕ με το μεγαλύτερο ενσωματούμενο ποσοστό εγχώριας αξίας και σε σύγκριση με άλλες τεχνολογίες είναι τα πλέον συμφέροντα από άποψη οικονομικής αποδοτικότητας.
γ. Τα ΜΥΗΕ υλοποιούνται στην ορεινή ακριτική Ελλάδα όπου απασχολούνται σειρά επαγγελματιών και εργαζομένων στην φάση υλοποίησής των αλλά και λειτουργίας τους.
δ. Τα ΜΥΗΕ με την εισφορά 3% στους ορεινούς Δήμους συμβάλουν στην λειτουργία και επιβίωσή τους και προς επαλήθευση αυτού θα πρέπει να ερωτηθούν Δήμοι όπου λειτουργούν ήδη ΜΥΗΕ.
Η κυρία Υπουργός ΠΕΚΑ, με την ως τώρα πορεία της, αποδεικνύει ότι ενδιαφέρεται για την αειφόρο ανάπτυξη, ξέρει να ακούει και να παίρνει σωστές αποφάσεις. Ελπίζουμε σε αντίστοιχη ενέργεια και τώρα.
Με εκτίμηση
Για την ’’ΚΕΔΡΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΠΕ’’
Γιώργος Πρέντζας
Πολιτικός Μηχανικός
Είμαι 60 χρονών, από πεποίθηση και όχι από φόβο σέβομαι το περιβάλλον, και παρά το γεγονός ότι ζω σε αστικό περιβάλλον, πολλά προϊόντα για τις ανάγκες της οικογενείας μου τα φτιάχνω μόνος μου (τυρί, κρασί, λάδι, παστό, σαπούνι … ), έχω το μικρό μου κήπο για τα λαχανικά και το μικρό μου κοτέτσι. Μαζεύω δε από τη φύση τα χόρτα μου, τις οβρυές μου, τα σπαράγγια μου, τα μανιτάρια μου κλπ. Επισκευάζω επανειλημμένως και μετατρέπω τις μηχανές του νοικοκυριού μου ώστε να χρησιμοποιηθούν για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα.
Το σαράκι για τις ΑΠΕ με τρώει από παιδί.
Μετά από πολλά χρόνια περιπλάνησης και παίρνοντας μετρήσεις παροχής και υψομέτρου πηγών, ταχύτητες ανέμου, ύψους και συχνότητας κυμάτων, διαπιστώνω ότι οι όροι ύψος νερού και μαθηματικός τύπος σε ελάχιστα ρέματα επιτυγχάνονται.
Παροτρύνω τα παιδιά μου (και τα τρία μηχανικοί) να ασχοληθούν με τις ΑΠΕ και ειδικότερα με τα μικρά υδροηλεκτρικά γιατί:
*Δίνουν λύση στο ενεργειακό απομακρυσμένων περιοχών περιορίζοντας τις απώλειες δικτύου.
*Έρχονται επίκουροι στον πρωτογενή τομέα (άρδευση).
*Παρεμβαίνουν στο περιβάλλον ελάχιστα και μόνο στην φάση κατασκευής.
*Σε πολλές περιπτώσεις από μόνα τους και στην πλειοψηφία με άλλες μορφές ΑΠΕ μπορούν να υποστηρίξουν μία κατανάλωση για όλο το έτος (μικροί ταμιευτήρες και απάντληση του νερού).
Πιστεύω ότι είναι ανάγκη να αυξηθεί ο αριθμός των MWatt από ΑΠΕ και κυρίως από μικρά υδροηλεκτρικά.
Δεν επιτρέπω σε κανέναν να διεκδικεί μεγαλύτερη ευαισθησία από μένα για το περιβάλλον και στο όνομα αυτής της ευαισθησίας κάποιοι να μη θέλουν να μπει το νερό στ’ αυλάκι της ανάπτυξης για την Ελλάδα.
Παρακαλώ όπως η κυρία Υπουργός διαβάσει τις απόψεις και είμαι πάντα στη διάθεσή της.
Προς κα Υπουργό ΥΠΕΚΑ
Ενταύθα
ΘΕΜΑ: Γιατί χρειάζεται μαθηματικός τύπος να λύσει περιβαλλοντικά θέματα;
Σχετικά με τα άρθρα 3 και 4 της εγκυκλίου σας («Συμπλήρωση και εξειδίκευση τεχνικών λεπτομερειών των κριτηρίων χωροθέτησης ΜΥΗΕ που προβλέπονται από το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Ν3851/2010).
Κα Υπουργέ,
Παρακαλούμε θερμά να εξετάσετε τα εξής θέματα σχετικά με τα άρθρα 3 και 4 της προς διαβούλευση εγκυκλίου σας.
Άρθρο 3 παράγραφος β
Υπάρχει ιδιαιτερότητα των ελληνικών ποταμών που έχουν μικρή κατά μήκος κλίση, άρα χρειάζεται αρκετό μήκος εκτροπής του νερού για να δημιουργηθεί υψομετρική διαφορά ικανή για παραγωγή ικανοποιητικής ενέργειας.
Ο προτεινόμενος μαθηματικός τύπος δεν λαμβάνει υπόψη του το θέμα της κατά μήκος κλίσης του ποταμού, βάζοντας ένα μόνο κανόνα για όλα τα έργα ΜΥΗΕ. Επειδή έχουν παλαιότερα υπάρξει λίγες περιπτώσεις ΜΥΗΕ όπου ήταν αναγκαία η εκτροπή σε μεγάλο μήκος με μικρή ισχύ έργου, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να μπει φρένο σε όλα τα ΜΥΗΕ.
Με την μεγάλη αύξηση του μήκους εκτροπής, ανάλογα αυξάνεται και το κόστος του έργου, οπότε αυξάνει και το τελικό μοναδιαίο κόστος παραγωγής ενέργειας. Αυτό λειτουργεί αυτόματα ως αποτρεπτικός παράγοντας γιατί το έργο θα είναι απορριπτέο ως αντιοικονομικό.
Εάν παρόλα αυτά πρέπει να υπάρξει μαθηματικός τύπος, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και η κατά μήκος κλίση του ποταμού αντιστρόφως ανάλογα με το μήκος εκτροπής, δηλαδή σε μικρή κλίση να υπάρχει η δυνατότητα αύξησης του μήκους εκτροπής. Τότε θα υπάρχει η δυνατότητα κατασκευής ΜΥΗΕ σε ποταμούς με αρκετό νερό, αλλά σχετικά μικρή κλίση.
Άρθρο 3 παράγραφος δ
Το πλάτος της κοίτης κάθε ποταμού είναι πολύ μεταβλητό κατά μήκος αυτού από λίγα μέτρα (5-10μ.) σε δεκάδες ή εκατοντάδες μέτρα, ενώ η κοίτη του κάθε ποταμού δεν είναι επίπεδη. Εάν ισχύσει ο προτεινόμενος περιορισμός των 20 εκ. , θα υπάρχει μεγάλη σύγχυση για τη θέση, τον τρόπο και τις συνθήκες μέτρησης της ελάχιστης επιφανειακής ροής.
Άρθρο 4
Για τα ΜΥΗΕ που έχει ήδη ξεκινήσει η διαδικασία αδειοδότησης και έχουν ήδη ελεγχθεί και φύγει από τη ΡΑΕ, και βρίσκονται σε διαδικασία γνωμοδοτήσεων από τις λοιπές υπηρεσίες, πρέπει να προβλέπονται σχετικές μεταβατικές διατάξεις, χωρίς να απαιτείται περιττός επανέλεγχος αυτών από τη ΡΑΕ με τις νέες διατάξεις της προτεινόμενης εγκυκλίου σας.
Πάτρα 19/8/10
Για την εταιρεία
Κ. ΑΣΚΟΥΝΗΣ ΔΟΜΙΚΗ ΑΚΤΟΕ
Κώστας Ασκούνης
Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ
Εύη Κ. Ασκούνη
Πολιτικός Μηχανικός MSC
Θεωρούμε ότι μέσω της δημόσιας ηλεκτρονικής διαβούλευσης για το σχέδιο Υπουργικής Απόφασης εκφράστηκαν φορείς και πολίτες με ουσιαστικό τρόπο προσθέτοντας στην σκέψη όλων των ενδιαφερομένων και των αρμοδίων και πληροφόρηση και απόψεις και προτάσεις επεξεργασμένες και συγκεκριμένες.
Με ιδιαίτερη σαφήνεια μέσα από την ίδια την διαβούλευση προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα ότι το προτεινόμενο σχέδιο Υπουργικής Απόφασης σε καμιά περίπτωση δεν τυγχάνει κοινωνικής αποδοχής και ακόμη περισσότερο ότι δεν αποτελεί σχέδιο Υ.Α. που «συμπληρώνει και εξειδικεύει» τεχνικές λεπτομέρειες του Ειδικού χωροταξικού για τις ΑΠΕ όσον αφορά τα ΜΥΗΕ αλλά επιχειρεί να το καταργήσει, να το αλλάξει ριζικά επί το δυσμενέστερο, συγκαλυμμένα με «επιστημονικοφανή» τρόπο (μέσω ενός αυθαίρετου, μη στηριγμένου σε επιστημονικές προσεγγίσεις ούτε σε στατιστικές επεξεργασίες) μαθηματικού τύπου και ανεφάρμοστων ρυθμίσεων επιχειρεί να καταργήσει στην ουσία όλη την ενεργειακή αξιοποίηση του μικρουδροδυναμικού της χώρας μας. Δεν λαμβάνει υπ’ όψιν καθόλου την πλούσια επί δεκαετίες διεθνή εμπειρία
( Ευρωπαϊκή και παγκόσμια) τόσο στην χωροθέτηση των ΜΥΗΕ, όσο και στην αντιμετώπιση θεμάτων προστασίας του περιβάλλοντος
( ιχθυοπανίδα, ποτάμιο οικοσύστημα κ.λ.π.) και δαιμονοποιεί τα ΜΥΗΕ ως εν δυνάμει «καταστροφείς» του περιβάλλοντος προσφέροντας κάκιστες υπηρεσίες και σε σχέση με την δημιουργία παιδείας στον κοινωνικό ιστό για υποβοήθηση των πράσινων επενδύσεων στα πλαίσια των στόχων της χώρας μας για το 20-20-20 και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Με την προτεινόμενη Υ.Α. επιδιώκεται να ακυρωθούν το 70-80% των επενδύσεων ΜΥΗΕ ως 3 MW, επενδύσεις που αποτελούν το 90% των δυναμένων να υλοποιηθούν ΜΥΗΕ στην χώρα μας. Πριμοδοτεί, χωρίς να υπολογίζει τις σαφώς μεγαλύτερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, τα ΜΥΗΕ των 5,7,10,15 MW που όμως είναι πρακτικά και επενδυτικά μη υλοποιήσιμα όσες περιβαλλοντικές εγκρίσεις και άδειες εγκατάστασης και αν πάρουν ( έχει αποδειχθεί στην πράξη).
Έχοντας την αυταπάτη ότι θα κατασκευαστούν τα ΜΥΗΕ των 5-15 MW (στην πλειοψηφία τους φράγματα σε μεγάλα ποτάμια η τεράστιες εκτροπές ( 8 km ) μεγάλων ποταμιών ( έργα που επισημάναμε ότι είναι βέβαιο ότι δεν πρόκειται να γίνουν) το σχέδιο Υ.Α. αποφασίζει ότι τα ΜΥΗΕ ως 3 MW πρέπει να «κοπούν» γιατί, δήθεν, με την τυχόν απευκταία υλοποίηση τους θα καταστρέψουν το περιβάλλον, είναι μικρά σε σχέση με την καταστροφή που θα προκαλέσουν. Στην διαβούλευση απεδείχθη με στοιχεία ότι τα ΜΥΗΕ των 500 kW, των 1, 2, 3 MW καθόλου μικρά δεν είναι και από ενεργειακή άποψη και από Ελληνική προστιθέμενη αξία και από την δυνατότητα τους να σταθεροποιούν το σύστημα του ΔΕΣΜΗΕ και σε σχέση με το γεγονός ότι παράγουν με διαφορά την φτηνότερη ενέργεια από όλες τις ΑΠΕ και υλοποιούνται κατά πλειοψηφία από μικρομεσαίες επιχειρήσεις κυρίως της Περιφέρειας με ότι αυτό συνεπάγεται στην στήριξη της οικονομίας της Περιφέρειας, στην απασχόληση κ.λ.π.
Ακόμη, όπως γράφτηκε και στην διαβούλευση, στην Ευρώπη των 27 λειτουργούν 21.000 ΜΥΗΕ με μέση εγκατεστημένη ισχύ 600 kW. Οι κοινωνίες αυτές ( που έχουν αντιμετωπίσει τα θέματα που τίθενται στο σχέδιο Υ.Α. δεκαετίες πριν, έχοντας στην πλειονότητα τους ιδιαίτερα μεγάλη περιβαλλοντική ευαισθησία) βρήκαν τον τρόπο να αναπτύξουν τα ΜΥΗΕ ( που παράγουν πράσινη ενέργεια) σε αρμονία με την προστασία του περιβάλλοντος εντός του οποίου χωροθετούνται και υλοποιούνται ( ποτάμιο οικοσύστημα, ιχθυοπανίδα, κ.λ.π.).
Το αντιεπιστημονικό, δογματικό σχέδιο Υ.Α. που αποτελεί ακραία ιδεοληψία, παγκόσμια πρωτοτυπία ( συνδέοντας την ισχύ του έργου που είναι μη περιβαλλοντικό μέγεθος με το μήκος εκτροπής ), που δεν έχει καμιά σχέση με την πραγματικότητα των ΜΥΗΕ της χώρας μας, που αντανακλά τη βούληση των εμπνευστών του να αποτυπώσουν διοικητικά το «χάρτη» των επιτρεπόμενων ΜΥΗΕ ως προϊόν a priori, καταστρατηγώντας ακριβώς την έννοια της κατά περίπτωση αξιολόγησης των ουσιαστικών εκτιμώμενων επιπτώσεων στο περιβάλλον, που επιχειρεί να καταργήσει και όχι να « συμπληρώσει και εξειδικεύσει» το Ειδικό Χωροταξικό, που όχι μόνο δεν λαμβάνει καθόλου υπ’ όψιν την Ευρωπαϊκή και γενικά την Διεθνή εμπειρία αλλά κινείται ακριβώς στην αντίθετη κατεύθυνση, πρέπει να αποσυρθεί.
Για την επί χρόνια προσπάθεια της ΕΥΠΕ να θεσμοθετηθούν οι ρυθμίσεις αυτές που προτείνονται στην Υ.Α. είναι όμηρη εδώ και δυό χρόνια η αδειοδότηση εκατοντάδων αξιόλογων, ενεργειακά αποδοτικών και συμβατών με το περιβάλλον επενδύσεων ΜΥΗΕ. Με το άρθρο 2 επιδιώκεται να ολοκληρωθεί μέσω της προτεινόμενης αντισυνταγματικής και ανήθικης ( με την πραγματική έννοια της ηθικής) αναδρομικότητας η ακύρωση όλων σχεδόν των επενδύσεων ΜΥΗΕ έως 3MW που ήταν πριν την ψήφιση του Ν 3851/10 σε στάδιο ΠΠΕΑ , αυτών που η ΕΥΠΕ κράτησε την ΠΠΕΑ παράνομα στα συρτάρια της πάνω από ενάμιση χρόνο χωρίς να υπογραφεί ούτε μία ( και άρα δεν εξεδόθησαν ποτέ για αυτές άδειες παραγωγής με το νομοθετικό καθεστώς που ίσχυε πριν τον Ν. 3851/10 ). Εκτός του προφανούς δόλου της ανωτέρω ενέργειας,στο σχέδιο Υ.Α. δεν λαμβάνεται καθόλου υπ’ όψιν το γεγονός ότι με απόφαση του ίδιου του ΥΠΕΚΑ τα ΜΥΗΕ που προαναφέρθηκαν θεωρείται με βάση τις μεταβατικές διατάξεις του Ν.3851/10 ότι μετά την έκδοση της προβλεπόμενης από τον Νόμο βεβαίωσης από την ΡΑΕ διαθέτουν άδεια παραγωγής. Η κατάφωρη αυτή αδικία δεν θα περάσει, όπως δεν θα περάσει και το σύνολο του σχεδίου Υ.Α. Πιστεύουμε ότι η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΚΑ ( τώρα που μέσω της δημόσιας διαβούλευσης γνωρίζει) δεν θα επιτρέψει να επικρατήσουν προσωπικές πολιτικές που αποκρούστηκαν αρκετές φορές στο παρελθόν από τους υπηρεσιακούς παράγοντες του ίδιου του ΥΠΕΚΑ ( τέως ΥΠΑΝ) και τους πολιτικούς προϊσταμένους τους ως αβάσιμες και μη τεκμηριωμένες επιστημονικά.
Άραγε γιατί το ΥΠΕΚΑ αντί να προσπαθεί με το σχέδιο Υ.Α. να «δαιμονοποιήσει» και «απαγορεύσει» ακριβώς τα έργα ΜΥΗΕ που υλοποιήθηκαν και υλοποιούνται σε όλη την Ευρώπη ( τα micro και midi ) να μην συστήσει διεπιστημονική επιτροπή εμπειρογνωμόνων που θα απαρτίζεται από υδρολόγους με εμπειρία σε ΜΥΗΕ , περιβαλλοντολόγους, μηχανικούς εξειδικευμένους στα ΜΥΗΕ, βιολόγους, ιχθυολόγους, δασολόγους κ.λ.π. η οποία να μπορέσει μελετώντας την διεθνή εμπειρία να αποφασίσει στα θέματα που αφορούν την οικολογική παροχή ( που είναι το περιβαλλοντικά ζητούμενο ) με βάση τις πραγματικές φυσικές συνθήκες της κάθε υδρολογικής λεκάνης και του κάθε υδατορεύματος; Έτσι που και την ανάπτυξη των ΜΥΗΕ να πετύχουμε σαν χώρα και την προστασία του περιβάλλοντος ( που κανείς μας δεν θέλει την μη προστασία του, πόσο μάλλον την καταστροφή του) να διασφαλίσουμε ;
Η προτεινόμενη διεπιστημονική επιτροπή να μελετήσει τα ζητήματα που αφορούν την οικολογική παροχή στις συνθήκες της χώρας μας και να προτείνει τρόπο ελέγχου της διατήρησης της . Η χωροθέτηση των ΜΥΗΕ που θα υποβληθούν για άδεια παραγωγής στην ΡΑΕ μετά την ημερομηνία θεσμοθέτησης νέων ρυθμίσεων για την κριτήρια χωροθέτησης των ΜΥΗΕ ( αφού έχει προηγηθεί η επεξεργασία των πορισμάτων της εργασίας της επιτροπής εμπειρογνωμόνων και ο δημόσιος διάλογος επ΄αυτών ) να γίνεται , πέραν των ενεργειακών δεικτών, περιβαλλοντικά με βάση τον υπολογισμό και την διατήρηση της οικολογικής παροχής στην κάθε υδρολογική λεκάνη που να παίρνει υπ’ όψιν, κατά το δυνατόν, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της.
Τα ζητήματα που αφορούν τον υπολογισμό της οικολογικής παροχής
( σε σχέση με την ιχθυοπανίδα, το ποτάμιο οικοσύστημα κ.λ.π ) διεθνώς συζητούνται και αντιμετωπίζονται από το 1940 περίπου με τις προσπάθειες να λαμβάνουν ευρεία εφαρμογή ιδιαίτερα μετά το 1970. Υπάρχει πλουσιότατη διεθνής εμπειρία ( δεν χρειάζεται να «ανακαλύψουμε εμείς τον τροχό». Ο υπολογισμός της οικολογικής παροχής βασίζεται σε μεθοδολογίες που συνοψίζονται σε τέσσερεις βασικά κατηγορίες ( υδρολογικές μέθοδοι, υδραυλικές μέθοδοι, μέθοδοι προσομοίωσης οικοτόπου και ολιστικές μέθοδοι ).
Ο Ελληνικός Σύνδεσμος Μικρών Υδροηλεκτρικών με αίσθημα ευθύνης και απέναντι στην ανάπτυξη των ΜΥΗΕ στην χώρα μας ( στην προσπάθεια να προσεγγιστεί ο στόχος του 20-20-20 για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής) και απέναντι στην προστασία του ποτάμιου οικοσυστήματος, της ιχθυοπανίδας κ.λ.π. ζητά να επικρατήσει η στοιχειώδης λογική :
1. Να αποσυρθεί το προτεινόμενο σχέδιο Υ.Α. στο σύνολο του .Προς το παρόν αρκεί η υφιστάμενη περιβαλλοντική νομοθεσία ( με την αλλαγή όμως της περιβαλλοντικής κατηγοριοποίησης της μεγάλης πλειοψηφίας των ΜΥΗΕ από Α1 σε Α2, αλλαγή που πρέπει να γίνει αμέσως ) και το Ειδικό Χωροταξικό για τις ΑΠΕ, όπως ισχύει.
2. Να συνεχιστεί αμέσως και με γοργούς ρυθμούς η διαδικασία έγκρισης περιβαλλοντικών όρων όλων των ΜΥΗΕ που υποβλήθηκαν για άδεια παραγωγής πριν τον Ν.3851/10 (και είτε προωθήθηκαν στην ΕΥΠΕ για την έγκριση ΠΠΕΑ , είτε εκκρεμούν ακόμη στην ΡΑΕ για τον έλεγχο των κριτηρίων) με το υφιστάμενο καθεστώς.
3. Να συσταθεί άμεσα διεπιστημονική επιτροπή εμπειρογνωμόνων κατά τα ανωτέρω προταθέντα η οποία μέσα σε καταληκτική ημερομηνία ( σε χρόνο όμως επαρκή για να είναι τα πορίσματα της το δυνατόν πιο επιστημονικά και συμπυκνώνοντας την διεθνή εμπειρία ) να προτείνει κριτήρια χωροθέτησης των ΜΥΗΕ ( υπολογισμό της οικολογικής παροχής σε σχέση με τις φυσικές συνθήκες του κάθε υδατορεύματος , διαδοχικότητα κ.λ.π. ). Να γίνει δημόσιος διάλογος και να ισχύσουν οι ενδεχόμενες νέες ρυθμίσεις για τα ΜΥΗΕ που θα υποβληθούν στην ΡΑΕ για άδεια παραγωγής από εκεί και πέρα.
4. Όσον αφορά τις πραγματικά ακραίες αιτήσεις που ήδη έχουν υποβληθεί ( των οποίων ο αριθμός είναι απειροελάχιστος ) ΜΥΗΕ με ισχύ μικρότερη των 300 kW με πολύ μεγάλο μήκος αγωγών περί τα 6000 m , ας αντιμετωπιστεί με τον όποιο τρόπο, δεν υπερασπιζόμαστε επενδύσεις που και περιβαλλοντικά και επενδυτικά δεν «στέκουν».
Ας σταθεί η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΚΑ στο ύψος των περιστάσεων και ας επιδείξει ανάλογο αίσθημα ευθύνης.
Με αυτόν τον τρόπο και η σοβαρότητα θα επικρατήσει και η αξιοπιστία του ΥΠΕΚΑ θα διαφυλαχθεί και όσον αφορά την ανάπτυξη των ΜΥΗΕ στα πλαίσια των στόχων της χώρας για το 20-20-20 και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και όσον αφορά την προστασία του ποτάμιου οικοσυστήματος και όσον αφορά τους επενδυτές που αγωνίζονται εδώ και χρόνια να συμβάλλουν στην πράσινη ανάπτυξη και ταλαιπωρούνται με τις αυθαίρετες επιλογές υπηρεσιακών παραγόντων που συστηματικά σαμποτάρουν την κυβερνητική πολιτική για την προώθηση των ΑΠΕ.
ΚΙΝΗΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ
για την βιώσιμη και αειφορική διαχείριση του φυσικού κεφαλαίου της Ευρυτανίας
ως αναπτυξιακό κεφάλαιο της πατρίδας μας
http://www.karpenissi.eu
Κείμενο συμμετοχής στη δημόσια διαβούλευση
για τoυς Μικρούς Υδροηλεκτρικούς Σταθμούς
Ως ΠΟΛΙΤΕΣ αναγνωρίζουμε την πρόθεση του ΥΠΕΚΑ για την ανάγκη συμπλήρωσης των κριτηρίων χωροθέτησης μικρών ΜΥΗΕ, με σκοπό την άμβλυνση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που επιφέρει η κατασκευή τους σε όλα σχεδόν τα ορεινά ρέματα. Η ύπαρξη αυτών των περιβαλλοντικών επιπτώσεων αναγνωρίζεται τόσο από την κείμενη νομοθεσία (Ν. 3468/2006, Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τις ΑΠΕ – ΚΥΑ 2464/08), όσο και από την άμεση εικόνα που έχουμε ως Ευρυτάνες στον τόπο μας, μια από τις πιο σημαντικές ορεινές περιοχές της χώρας σε δασικό και υδάτινο πλούτο.
Ως ΠΟΛΙΤΕΣ ταχθήκαμε και τασσόμαστε υπέρ της ανάπτυξης υδροηλεκτρικών έργων, στο μέτρο όμως που οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις τους δεν ακυρώνουν τα όποια οφέλη προκύπτουν από τη λειτουργία τους. Για να τηρηθεί αυτή η ισορροπία ήταν σαφές ότι χρειαζόταν συμπλήρωση, ειδίκευση και βελτίωση των περιβαλλοντικών όρων, ιδιαίτερα αν λάβουμε υπόψη τον διαρκώς αυξανόμενο αριθμό αδειών παραγωγής από τη ΡΑΕ στο Νομό μας (οι οποίες έχουν υπερβεί τις 400 σε εθνικό επίπεδο) και των εκατοντάδων νέων αιτήσεων που εκκρεμούν.
O ορεινός όγκος της Ευρυτανίας ως σύνολο εκτελεί ήδη εδώ και εκατομμύρια χρόνια το περιβαλλοντικό του χρέος προς τον Ελλαδικό χώρο και τον πλανήτη με τα αρχέγονα δάση του να λειτουργούν, όχι μόνο ως πλούσιοι βιότοποι αλλά και ως αποθήκες άνθρακα. Συνιστά λοιπόν ένα εθνικό κεφάλαιο για την ελληνική πολιτεία και τις δεσμεύσεις της για συμβολή στη μείωση του άνθρακα και την κλιματική αλλαγή καθώς όπως όλοι γνωρίζουμε πρώτη δέσμευση του Πρωτοκόλου του Κιότο που έχουμε προσυπογράψει ως κράτος αποτελεί η διαφύλαξη των δασών, ως εργοστάσια δέσμευσης CO2 .
Τα δάση των ορεινών όγκων του Τυμφρηστού, της Καλιακούδας, της Χελιδώνας, της οροσειράς των Αγράφων εγγυώνται τον υδρολογικό κύκλο και το υδάτινο δυναμικό της ευρύτερης περιοχής που υδροδοτεί όχι ένα αλλά τρία μεγάλα υδροηλεκτρικά έργα της πάλαι ποτέ κραταιάς Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού από τη δεκαετία του ’60, παράγοντας καθαρή ενέργεια (Καστράκι- Κρεμαστά- Πλαστήρα). Καθαρή ενέργεια για την οποία θυσιάστηκε φυσικός ζωτικός χώρος, οικισμοί – χωριά και πολιτισμικά μνημεία σκεπάστηκαν από τα νερά των τεχνητών λιμνών και η Ευρυτανία ερημώθηκε δημογραφικά και εγκαταλείφτηκε από την Πολιτεία έτσι που να έρχεται μετά από μερικές δεκαετίες μια Κ.Υ.Α., με περισσή ασέβεια επιτρέψτε μας, να την χαρακτηρίζει ως ΠΑΠ 2 με αιτιολογικό την πληθυσμιακή της αποψίλωση και το έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον των κατασκευαστών για τη δημόσια γη. Φθάνουμε έτσι , σήμερα να συγκεντρώνουμε έναν υπέρογκο αριθμό αδειών για ΜΥΗΕ στις περισσότερες μελέτες των οποίων
δεν υπάρχει ολοκληρωμένος σχεδιασμός,
δεν εκτιμούνται τα αθροιστικά αποτελέσματα των πολλαπλών εγκαταστάσεων σε κάθε ορεινό ποτάμι ή ρέμα και
δεν υπάρχουν πραγματικά ή επικαιροποιημένα δεδομένα (παροχής νερού, είδη ιχθυοπανίδας, κλπ) , όπως οι Δασικές Υπηρεσίες αλλά και ο καθένας μας διαπιστώνει μελετώντας τες.
Οι υποψήφιοι κατασκευαστές στηρίζονται συνήθως σε μερικές στιγμιαίες μετρήσεις παροχής, ενώ δεν αντιμετωπίζεται καθόλου το πρόβλημα της στάθμης του νερού κατάντη των έργων, ούτε οι επιπτώσεις από την κατασκευή τους στο χερσαίο και υδάτινο περιβάλλον των ευαίσθητων ορεινών οικοσυστημάτων.
Αντίθετα διαβάζουμε ότι οι επιπτώσεις των ΜΥΗΕ είναι σχεδόν «μηδαμινές» και «εξαφανίζονται» εντός 1-2 ετών. Παραλείπεται βέβαια να αναφερθεί ότι η κατασκευή ΜΥΗΕ, και μάλιστα όταν αυτά είναι συνεχόμενα, μπορεί να πλήξει άμεσα:
την οικολογική ισορροπία των οικοσυστημάτων (υδάτινα και παραποτάμια) και
να προκαλέσει μια μη αντιστρέψιμη αλλοίωση του φυσικού τοπίου της περιοχής, τόσο κατά τη φάση κατασκευής (κόψιμο δέντρων, διάνοιξη δρόμων, διάβρωση εδαφών, παράνομες χαλικοληψίες, κατασκευή παρακαμπτηρίων αγωγών, υποβάθμιση ή/και καταστροφή της παρόχθιας ζώνης και βλάστησης, μη αποκατάσταση φυσικού περιβάλλοντος), όσο και κατά τη φάση λειτουργίας τους (εγκιβωτισμός τμημάτων ρεμάτων, κατασκευή φραγμάτων και κτισμάτων, δυνατότητα για έντονη ανθρωπογενή δραστηριότητα σε περιοχές που πριν δεν υπήρχε πρόσβαση, αλλοίωση αβιοτικών χαρακτηριστικών του νερού όπως η θερμοκρασία).
Παραλείπεται επίσης να αναφερθεί ότι η δημιουργία συνεχών φραγμάτων σε ένα ποταμό αποτελεί μεγάλο κίνδυνο για τους πληθυσμούς των ορεινών ειδών της ιχθυοπανίδας και ότι η επέμβαση για την κατασκευή ενός ΜΥΗΕ μπορεί να έχει σοβαρότατες επιπτώσεις στην τοπική ιχθυοπανίδα, η οποία πολλές φορές επιβιώνει πλέον μόνο σε μικρά ρέματα ή παραποτάμους, ειδικά στα ποτάμια όπου υπάρχουν ήδη μεγάλα φράγματα, και τα οποία πολλές φορές φιλοξενούν το μοναδικό γενετικό απόθεμα σπάνιων ή ενδημικών ειδών. Πολλοί από τους πληθυσμούς αυτούς προστατεύονται από την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ (Παρ. ΙΙ), όπως η Άγρια Πέστροφα (Salmo spp.), η Μπριάνα (Barbus spp.), η Πετροκαραβίδα (A. torrentium, είδος προτεραιότητας που ζει στα ορεινά ύδατα σε μικρούς πληθυσμούς που δεν έχουν καταγραφεί και που πρόσφατα περιλήφθηκε στο Παρ. ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ). Για τα είδη αυτά η Ελλάδα έχει αναλάβει την υποχρέωση τη διατήρηση του γενετικού τους αποθέματος και των πληθυσμών τους σε ικανοποιητική κατάσταση. Η διακοπή των μετακινήσεων των παραπάνω ειδών και ο χωρισμός των πληθυσμών τους σε δυο ή περισσότερα κομμάτια θέτει σε κίνδυνο τόσο τους πληθυσμούς όσο και το υπάρχον γενετικόαπόθεμα.
Δυστυχώς όμως σε καμία ΜΠΕ δεν γίνεται αναφορά στα είδη της ιχθυοπανίδας και είτε «παραλείπονται», είτε γίνεται αναφορά σε βιβλιογραφία που συνήθως είναι ελλιπής για τέτοιες ορεινές περιοχές και συνήθως συμπεραίνεται ότι «δεν υπάρχουν ψάρια στο υδατόρεμα» ή ακόμη καλύτερα «σε επίσκεψή μας δεν παρατηρήθηκε ύπαρξη ψαριών…». Σε ΟΛΑ όμως σχεδόν τα επιφανειακά υδατορέματα συνεχούς ροής (και σε πολλά εποχιακής ροής) υπάρχουν ψάρια που βέβαια δεν «πηδάνε» έξω από το νερό για να τα δει ο επισκέπτης, αλλά ζουν ανάμεσα στη βλάστηση ή πάνω ή και μέσα στον πυθμένα (π.χ. βελονίτσα).
Αυτό μας βεβαιώνουν οι επιστήμονες του ΕΘΙΑΓΕ και συγκεκριμένα ο Δρ. Μάνος Κουτράκης (Βιολόγος-Ιχθυολόγος, Αν. Ερευνητής ΕΘΙΑΓΕ-ΙΝΑΛΕ) και οι κύριοι Σταμάτης Ζόγκαρης, Αριστείδης Διαπούλιας και Αρ. Οικονόμου που έχουν παρουσιάσει τα ερευνητικά τους δεδομένα για τις υδρολογικές λεκάνες των ποταμών της Ευρυτανίας – Ταυρωπό, Αγραφιώτη, Καρπενησιώτη, Κρικελλοπόταμο – σε ημερίδα του ΤΕΙ Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος το Μάρτιο του 2009 (www.solon.org) .
Αυτό βέβαια αποτελεί ένα ακόμα πρόβλημα της ελληνικής πολιτείας που όφειλε εδώ και χρόνια να καταγράψει την ιχθυοπανίδα σε όλα τα επιφανειακά νερά καθώς και να εναρμονίσει την εθνική νομοθεσία στην Κοινοτική Οδηγία για τα Ύδατα 2000/60.
«Διάβασα επίσης, συνεχίζει στην τοποθέτησή του ο κ. Μάνος Κουτράκης, διάφορα σχόλια στη διαβούλευση που «ενοχλούνται» ακόμη και από την ύπαρξη 20 cm βάθους κατάντη των ΜΥΗΕ και το θεωρούν υπερβολικό ! Τα 20 cm όμως είναι κυριολεκτικά μια σπιθαμή βάθους, ας ανοίξει λοιπόν κάποιος το χέρι του και ας σκεφτεί αν μια πέστροφα 20-30 cm μπορεί να κολυμπήσει σε 20 cm βάθος. Είναι βέβαια αλήθεια ότι η ιχθυοπανίδα μπορεί να επιβιώσει και σε εποχιακά ρέματα ή σε ρέματα που για κάποιο διάστημα έχουν ελάχιστο νερό, όμως αυτό ΔΕΝ γίνεται συνεχώς όπως στην περίπτωση της κατασκευής ΜΥΗΕ αλλά εποχικά. Τον υπόλοιπο χρόνο τα είδη αυτά μπορούν να μετακινηθούν, αναπαραχθούν κλπ.
Σε διάφορα σημεία της διαβούλευση γίνεται επίσης αναφορά στην «πράσινη» ενέργεια των υδροηλεκτρικών έργων. Πρέπει λοιπόν να γνωρίζετε ότι σε έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Τροφίμων (FAO Fisheries Report 821, 2006), στο άρθρο 77 δηλώνεται ότι η υδροηλεκτρική ενέργεια ΔΕΝ θεωρείται «πράσινη» πηγή ενέργειας εξαιτίας των καταστροφών που προκαλούνται στα υδάτινα (ηπειρωτικά και θαλάσσια) οικοσυστήματα και κυρίως στην ιχθυοπανίδα τους.
Προτείνεται λοιπόν για την αντιμετώπιση των παραπάνω να περιλαμβάνεται στην ΠΠΕ και την ΜΠΕ κάθε έργου ξεχωριστή μελέτη ιχθυοπανίδας από ερευνητικό ινστιτούτο, σχετικό τμήμα πανεπιστημίου ή ΤΕΙ ή έμπειρο επιστήμονα (δυστυχώς στην Ελλάδα οι μελετητές με πτυχίο «Αλιευτικών μελετών» σπάνια καλύπτουν τις ανάγκες τέτοιων μελετών και σίγουρα δεν έχουν τη δυνατότητα δειγματοληψίας με την κατάλληλη μεθοδολογία στα ορεινά αυτά ποτάμια). Αναγκαίες προϋποθέσεις αυτής της μελέτης πρέπει να είναι η εμπειρία στην ιχθυοπανίδα εσωτερικών υδάτων και οι δειγματοληψίες πεδίου από εξειδικευμένο προσωπικό. Η μελέτη θα πρέπει να εξετάσει τους υπάρχοντες πληθυσμούς και την κατανομή τους και να προτείνει λύσεις (παρακαμπτήριο κανάλι, πέρασμα ή ιχθυοκλίμακα) οι οποίες θα προσαρμόζονται ανάλογα με τα είδη.
Σημαντική βοήθεια στα παραπάνω μπορεί να δώσει η εφαρμογή (θα έπρεπε να έχει γίνει εδώ και δυο χρόνια) της Οδηγίας 2000/60 για την παρακολούθηση της ποιότητας των επιφανειακών υδάτων όπου η ιχθυοπανίδα αποτελεί σημαντικό δείκτη. Αρκεί βέβαια να επιλεχθούν και αρκετά ορεινά ρέματα των ελληνικών ποταμών.
Ας μην θυσιάσουμε στο όνομα της ανάπτυξης της ενέργειας από ΑΠΕ τη βιοποικιλότητα των ορεινών υδάτων, του τελευταίου σχεδόν ανεπηρέαστου ακόμη τμήματος της ελληνικής πανίδας.
Η ΚΙΝΗΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΥΡΥΤΑΝΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ έχει προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικράτειας ενάντια στον αντισυνταγματικό και αυθαίρετο χαρακτηρισμό του ορεινού όγκου της Ευρυτανίας σε Περιοχή Προτεραιότητας για έργα ΑΠΕ (Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τις ΑΠΕ – ΚΥΑ 2464/08) καταστρατηγώντας τις αρχές προστασίας των δασών, το Άρθρο 24 (παρ.1 και 2) και άρθρο 25 (παρ.1) του Συντάγματος (του 1975),των περιοχών NATURA 2000 Αγράφων, Παναιτωλικού και Τυμφρηστού (GR2430001,GR231004,GR2430002,GR2110003) και δυναμιτίζοντας τον προσανατολισμό της σε ήπιες μορφές τουριστικής ανάπτυξης. Ειδικά οι περιοχές Natura2000 αποτελούν την κορωνίδα των περιοχών της χώρας από την άποψη της φυσικής αξίας και πρέπει να αποφεύγονται οι χωροθετήσεις έργων ΑΠΕ που αλλάζουν τις χρήσεις της γης.
Οι χιλιάδες πολίτες του ορεινού χώρου και οι ακόμα περισσότερες χιλιάδες επισκέπτες του, αξιώνουν από την ελληνική Πολιτεία να σεβαστεί τη βιωσιμότητα του αδιατάρακτου φυσικού κεφαλαίου και να προτάσσει την αειφορική του διαχείριση, έναντι κάθε άλλου επενδυτικού «αναπτυξιακού» στόχου.
Καρπενήσι,19 Αυγούστου 2010
Είναι τιμή μας που συμμετέχουμε στην διαδικασία της διαβούλευσης (άκρως θετική ενέργεια). Είμαστε μια εταιρεία της ελληνικής περιφέρειας που από το 1998 δραστηριοποιείται στον χώρο των ΜΥΗΕ. Εχουμε κατασκευάσει 3 έργα ενώ αρκετά έργα μας βρίσκονται σε στάδιο ανάπτυξης.
Μέχρι σήμερα η ανάπτυξη ΜΥΗΕ αποτελεί ένα επίπονο και προβληματικό έργο, όπως και το ΥΠΕΚΑ έχει αναγνωρίσει. Υποδεχτήκαμε με χαρά και αισιοδοξία την ίδρυση του κοινού Υπουργείου Ενέργειας και Περιβάλλοντος, τη στρατηγική επιλογή της πράσινης ανάπτυξης και την εξαγγελία ενός νέου, φιλικού για τις ΑΠΕ, θεσμικού πλαισίου.
Ομως φαίνεται οτι, μέσα στο όγκο εργασίας, τις υποσχέσεις για MW και τις πιέσεις, τα ΜΥΗΕ ξεχάστηκαν (κι ας είναι μέχρι σήμερα ιδιαίτερα σημαντική η συνεισφορά τους). Αντί για δράσεις υποστήριξης και συμπαράστασης, βλέπουμε τα παλιά προβλήματα να γιγαντώνονται με την μορφή μιας Υπουργικής Απόφασης.
Το θέμα που πραγματευόμαστε δεν είναι τεχνικό ή περιβαλλοντικό (και τα δύο έχουν απαντηθεί από πολυάριθμα σχόλια). Είναι καθαρά θέμα πολιτικής απόφασης. Θέλουμε καθαρή ενέργεια, με σημαντική εθνική συνεισφορά στον σχεδιασμό, την κατασκευή και τη λειτουργία;
Η ΥΑ, μέσα από τεχνικοπεριβαλλοντικούς όρους, προσπαθεί να εξαφανίσει τα ΜΥΗΕ και να βάλει ταφόπλακα στον κλάδο. Πρέπει να αποσυρθεί άμεσα!
Τα ΜΥΗΕ έχουν καλύτερες περιβαλλοντικές επιδόσεις από άλλες ΑΠΕ, είναι ανταγωνιστικά και έχουν την μεγαλύτερη (με διαφορά) προστιθέμενη ελληνική αξία.
Οι άνθρωποι που αγωνίζονται για τα ΜΥΗΕ περιμένουν από εσάς την αναγνώριση μέσα από την θεσμοθέτηση (για το 2020) ενός στόχου αντάξιου της αποδοτικότερης ενεργειακά τεχνολογίας ΑΠΕ (ενός στόχου που δεν μπορεί φυσικά να είναι το ένα δέκατο του αντίστοιχου δυναμικού). Ο προτεινόμενος από τον Ελληνικό Σύνδεσμο ΜΥΗΕ στόχος των 1000 MW έως το 2020 είναι εφικτός και αρκετά μακριά από την πλήρη εκμεταλλευση του μικροϋδροηλεκτρικού δυναμικού.
Δώστε στα ΜΥΗΕ την ευκαιρία και την στήριξη που τους αξίζει και να είστε σίγουροι οτι θα παράγουν καθαρή ενέργεια για δεκαετίες παραπάνω από τις μηχανές του ήλιου και του αέρα.
Με τιμή
για την Πινδος Ενεργειακη ΑΕ
Σπυρος Γκουλιούμης
Πρόεδρος
Παρακαλώ δείτε στην ακόλουθη διεύθυνση έγγραφο της European Small Hydro Association (ΕSHA) προς την Υπουργό ΠΕΚΑ με τα σχόλια της επι της επικείμενης υπουργικής απόφασης, καθώς και της γενικότερης πολιτικής επι των ΜΥΗΕ στην χώρα.
http://www.yousendit.com/download/aHlTcmxaMGtvQnMwTVE9PQ
Η υπο διαβουλευση Υ.Α. πρεπει να αποσυρθει αμεσα και να προχωρησουν τα ΜΥΗΕ που πληρουν τις προυποθεσεις της ισχυουσας νομοθεσιας.Η υλοποιηση ολων αυτων των εργων θα φερει αναπτυξη στο τοπο μας,που τοσο αναγκη την εχει,αρκετων εκατονταδων εκατομμυριων ευρω.Εμπρος κα Υπουργε ας μη χρονοτριβουμε αλλο.ΥΓ.Η διαβουλευση προφανως δεν ενδιαφερει τους εμπνευστες της Υ.Α. γιατι δεν παρατηρησα κανενα σχολιο η καποια επιστημονικη τεκμηριωση απο αυτους.
Οντας μελετητής έργων ΑΠΕ απο 15ετίας , με πτυχιο σε μελέτες υδραυλικές και περιβαλλοντικές και μικρή εμπειρία σε ΜΥΗΕ έχω να παρατηρήσω τα παρακάτω με βάση την εμπειρία μου αλλά και τα σχόλια τόσο των μηχανικών&επενδυτών ,που αποτελούν την πλειοψηφία όσο και των ιχθυολόγων&περιβαλλοντικώς υπευθύνων:
α. αντιλαμβάνομαι οτι υπάρχει περιβαλλοντικό ζήτημα στα ΜΥΗΕ με αιχμή την πανίδα .Για τα υπόλοιπα περιβαλλοντικά ζητήματα στην ελληνική πραγματικότητα είναι μάλλον θετική η επίδραση.
β. αντιλαμβάνομαι οτι αρκετές ΜΠΕ δεν ασχολούνται επι της ουσίας με τις επιπτώσεις στην ιχθυοπανίδα , ιδιαίτερα στις περιπτώσεις διαδοχικών έργων στην ίδια κοίτη.
γ. αντιλαμβάνομαι την έλλειψη πρωτογενών στοιχείων τόσο «υδραυλικών» όσο και»περιβαλλοντικών» που καλούνται να αντιμετωπίσουν τόσο οι μελετητές όσο και οι ελεγκτές των μελετών στις κατά τόπους περιφέρειες.
Η μέθοδος που ακολουθείται για την θεραπεία του προβλήματος θεωρώ οτι είναι άστοχη για τους παρακάτω λόγους:
1. η μέθοδος να «μαθηματικοποιηθεί» με μία γενική φόρμουλα ένας μπούσουλας για να περνάει απο κάθε δημόσιο υπάλληλο ο έλεγχος των περιβαλλοντικών μελετών με μετάθεση της ευθύνης στους απο πάνω συντάκτες της Υ.Α. προυποθέτει μεγάλη βάση δεδομένων και ισχυρή επιστημονική τεκμηρίωση.Υπάρχει?
2. η έννοια της οικολογικής παροχής δεν έχει ποσοτικοποιηθεί διεθνώς ,διότι καθε έργο διαθέτει τα δικά του τεχνικά και περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά.
3. η προτεινόμενη Υ.Α. θα ανοίξει κύκλο νομικών αμφισβητήσεων , για λόγους που εκτέθηκαν απο άλλους σχολιαστές
Η άποψή μου είναι η εξής:
1. πολιτικά , επειδή θεωρείται οτι η εφαρμογή της ΥΑ θα «σβήσει» τα ΜΥΗΕ να προχωρήσει η πολιτική ηγεσία σε μία τεκμηριωμένη απόφαση για το κόστος-όφελος της εφαρμογής αυτής , εν είδη αιτιολογικής έκθεσης .Τα επιστημονικά μέσα υπάρχουν,πχ πολυκριτηριακή ανάλυση με τις μεταβλητές που θεωρεί σκόπιμη η ηγεσία να συμπεριλάβει, και ει δυνατόν να την δημοσιοποιήσει.Εφόσον φαίνεται να γνωρίζει τις μεταβλητές του προβλήματος , η εκπόνηση της ανάλυσης αυτής δεν θα πάρει πάνω απο 1 μήνα.
2. διαχειριστικά,(managerial),με βάση την ελληνική πραγματικότητα είναι προτιμότερο να οδηγηθούμε σε λύσεις που μια εγκύκλιος μπορεί να προωθήσει .Δηλ. να αφήσουμε τις οριζόντιες , πλήν όμως ανεφάρμοστες μεθοδολογίες , οι οποίες δεν υποστηρίζονται επιστημονικά και να επιμείνουμε με μεγαλύτερη μελέτη επι της ουσίας στις περιβαλλοντικές μελέτες κάθε έργου ξεχωριστά .πχ ο ελεγκτής δημόσιος υπάλληλος να μπορεί να απαιτεί μια ιχθυολογική μελέτη εάν χρειάζεται, με την υπογραφή εξειδικευμένου επιστήμονα (κατ΄αναλογία με την κατά τόπους ανάλογη απαίτηση ορνιθολογικής μελέτης για τα Α/Π εφόσον κρίνεται απαραίτητο).Για δε τις περιπτώσεις επάλληλων έργων στην ίδια κοίτη να απαιτείται συνολική εξέταση περιβαλλοντικών απιπτώσεων σε συνεργασία με τους περιβαλλοντολόγους όλων των έργων.Η συνολική εξέταση αυτή μπορεί να οδηγήσει στην ουσία της έννοιας περιβαλλοντικοί όροι πχ. να ίδιο τρόπο «εκτροπής » της οικολογικής παροχής λόγω συγκεκριμένης ιχθυοποανίδας.
Ειδάλλως φοβούμαι οτι η πολιτική ηγεσία με το να υιοθετήσει τις προτάσεις της αρμόδιας περιβαλλοντικής διοίκησης κινδυνεύει να δημιουργήσει μεγαλύτερα προβλήματα απο όσα πάει να λύσει και να χρεωθεί πολιτικά την αποτυχία του συστήματος. Ας μή ξεχνάμε οτι ολοι ζούμε στην ίδια ιερουσαλήμ.
Κα Υπουργέ
Με την παρούσα θα θέλαμε να παρέμβουμε στη συζήτηση για το σχέδιο της ΥΑ για τα ΜΥΗΕ, καθώς κρίνουμε πως πολλά από τα προτεινόμενα κριτήρια είναι αντιεπιστημονικά, αυθαίρετα και ουδεμία εφαρμογή μπορούν να έχουν στα υδατορρέματα της χώρας μας.
1. Η απαίτηση για τουλάχιστον 20 cm βάθος της επιφανειακής ροής στο τμήμα της εκτρεπόμενης κοίτης προφανώς αναφέρεται σε ποταμούς και όχι σε υδατορρέματα, καθώς αυτές οι συνθήκες στα υδατορρέματα της χώρας μας δεν απαντώνται για 4 έως 5 μήνες ετησίως. Εκτός και αν υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν ότι από τον Ιούνιο έως και τον Οτώβριο τα υδατορρέματα εμφανίζουν παροχές μεγαλύτερες του 1,0 m3/sec με το πλάτος της καλοκαιρινής κοίτης να ξεπερνά τα 6 μέτρα. Ιχθυοπανίδα σε αυτά τα ρέματα δεν υπάρχει; Φυσικά και υπάρχει και επιβιώνει με διατομές βάθους 10 cm σε ικανό πλάτος διατομής 35 cm.
2. Η ενδιάμεση απόσταση μεταξύ 2 ΜΥΗΕ, όταν ορίζεται ως το 33% της συνολικής απόστασης μεταξύ των 2 έργων, αφαιρεί τη δυνατότητα εκμετάλλευσης του υδάτινου δυναμικού στα ανάντη των ρεμάτων (εκεί που οι κλίσεις είναι μεγάλες) και ευνοεί την κατασκευή έργων πλησίον των εκβολών των υδατορρεμάτων στις κοίτες των ποταμών, όπου οι υψομετρικές διαφορές είναι μικρές με συνέπεια την κατασκευή έργων με μεγάλες εκτροπές. (Μήπως ξεχάσαμε το μαθηματικό τύπο;)
3. Μαθηματικός τύπος αλληλεξάρτησης εκτροπής και παραγόμενης ενέργειας: αστήρικτος επιστημονικά, μια μαθηματική αλχημεία – εφεύρεση για την εξαφάνιση των ΜΥΗΕ.
Αλήθεια, κα Υπουργέ, μήπως με το μαθηματικό αυτό τύπο οδηγούμαστε σε μεγάλα έργα – συμφέροντα;
Τα πλεονεκτήματα των ΜΥΗΕ είναι γνωστά και αναμφισβήτητα. Τα προβλήματα που μπορεί να δημιουργήσουν δεν είναι αμελητέα, όταν ο σχεδιασμός δεν είναι σωστός και απουσιάζει ο έλεγχος.
Αντί να καταφεύγουμε σε ευφάνταστες δεσμεύσεις – περιορισμούς εντελώς αντιεπιστημονικούς, θα ήταν προτιμότερο να κοιτάξουμε το κομμάτι του ελέγχου κατά τη φάση λειτουργίας ενός ΜΥΗΕ. Ειδικότερα: α)Ξαφνικοί έλεγχοι 3 έως 4 φορές το χρόνο από το Τμήμα Διαχείρισης Υδάτινων Πόρων της οικείας Περιφέρειας για την εξασφάλιση της οικολογικής παροχής.
β)Ένα έτος μετά τη λειτουργία του έργου, έλεγχος και πιστοποίηση από το οικείο Δασαρχείο για την πλήρη αποκατάσταση των επεμβάσεων που έγιναν κατά την κατασκευή του έργου.
γ)Στο τέλος κάθε έτους λειτουργίας, ο φορέας του έργου να δίνει πλήρη υδρολογικά στοιχεία στο Τμήμα Διαχείρισης Υδάτινων Πόρων της Περιφέρειας, σύμφωνα με τα στοιχεία λειτουργίας του/των στροβίλων. Με το πέρας 3 ετών λειτουργίας να εκτιμώνται τα υδρολογικά στοιχεία (Περιφέρεια-ΚΑΠΕ-ΡΑΕ)και να αναπροσαρμόζεται η υδρολογική μελέτη, αν απαιτείται, καθώς και η οικολογική παροχή.
δ)Με τα στοιχεία τριετίας να συντάσσεται σενάριο λειτουργίας για κάθε έτος και, αν κριθεί, να σταματάει η λειτουργία του έργου για 1 έως 3 μήνες ανάλογα με την περίπτωση.
Παρατηρώντας τυχαία την παρούσα δημόσια διαβούλευση επί του συγκεκριμένου θέματος μένω έκπληκτος από το γεγονός ότι η κυβέρνηση με την παρούσα οικονομική συγκυρία και προτάσσοντας το σύνθημα ‘Πράσινη Ανάπτυξη’ προσπαθεί μέσω της συγκεκριμένης ΥΑ να περιορίσει σημαντικά την δραστηριοποίηση νέων επενδυτών στον τομέα των MYHE. Και ο πιο αδαής μπορεί να αντιληφθεί ότι οι επιπτώσεις μιας τέτοιας επένδυσης στο περιβάλλον που εγκαθίσταται δεν μπορούν να ποσοτικοποιηθούν και να προσδιοριστούν με την χρήση απλά μιας φόρμουλας για την οποία δεν παρέχεται κανένα επιστημονικό υπόβαθρο για το πώς αυτή προέκυψε και ακόμη χειρότερα για το πώς θα επιλύσει το πρόβλημα για το οποίο θα χρησιμοποιείται.
Επίσης, παρατηρώ από κάποιους σχολιαστές (ειδικούς στο χώρο του περιβάλλοντος) μια έκδηλη τάση αφορισμού των ΜΥΗΕ ως μια μη πράσινη και καταστροφική επένδυση για το περιβάλλον. Δεν θα παραθέσω επιστημονικά τεκμήρια για το αντίθετο για τον απλό λόγω του ότι δεν τα έχω αφού δεν είμαι ειδικός του χώρου. Αντ’αυτού θα παραθέσω τις απόψεις μου οι οποίες περισσότερο αφορούν απλά την κοινή λογική.
Για πολλά χρόνια, τόσο κατά την διάρκεια των σχολικών μου χρόνων όσο και κατά την διάρκεια των φοιτητικών μου χρόνων διδάχθηκα από τους εκάστοτε δασκάλους μου ότι η Υδροηλεκτρική ενέργεια αποτελεί την πιο αποδοτική μορφή από τις Α.Π.Ε., καθώς συνδυάζει πολλαπλά πλεονεκτήματα τα οποία λίγο ως πολύ προαναφέρθηκαν από τους προλαλήσαντες επενδυτές. Το προηγούμενο επιχείρημα επιβεβαιώθηκε και από συζητήσεις που είχα με διάφορους επενδυτές, επισκέψεις μου σε διάφορα έργα αλλά και από την συναναστροφή μου με κατοίκους τοπικών κοινωνιών κοντά στις οποίες υπάρχουν εγκατεστημένα ΜΥΗΕ καθώς η περιοχή στην οποία κατοικώ (Αλμωπία Πέλλας) διαθέτει πολλά τέτοια έργα. Ειδικότερα, οι κάτοικοι στις περισσότερες από αυτές επιβεβαιώνουν τα πλεονεκτήματα των ΜΥΗΕ και αποδέχονται αυτά τα έργα χωρίς να προτάσσουν ενστάσεις αναφορικά με τις επιπτώσεις των ΜΥΗΕ στο περιβάλλον αν και σε πολλές περιπτώσεις υπάρχουν εγκατεστημένα έργα για πολλά χρόνια. Το συγκεκριμένο γεγονός φυσικά δεν σημαίνει ότι τα ΜΥΗΕ δεν έχουν καμία απολύτως επίπτωση στο περιβάλλον. Έχουν επίπτωση στο περιβάλλον όπως και όλες οι δραστηριότητες του ανθρώπου.
Αυτό που επιβάλλεται να γίνει επιτέλους σε αυτή την χώρα είναι η στάθμιση των πλεονεκτημάτων και των μειονεκτημάτων μιας επένδυσης έτσι ώστε να καλύψουμε και τις ενεργειακές και επενδυτικές ανάγκες της χώρας στην παρούσα φάση αλλά και να διασφαλίσουμε το περιβάλλον. Δεν είναι δυνατόν να πορευόμαστε με αφορισμούς και παράτολμες πρωτοτυπίες οι οποίες δεν γνωρίζουμε που θα οδηγήσουν. Είναι προφανές ότι με την προτεινόμενη ΥΑ δεν πραγματοποιείται καμία απολύτως στάθμιση και λαμβάνονται υπόψη αποκλειστικά περιβαλλοντολογικά κριτήρια τα οποία προκύπτουν από μια φόρμουλα!
Με τον τρόπο αυτό όπως έχει τονιστεί και σε προηγούμενα σχόλια πολλές στρατηγικές επενδυτικές προσπάθειες που βρίσκονται στη διαδικασία αδειοδότησης δεν θα προχωρήσουν καθώς λόγω της συγκεκριμένης φόρμουλας είτε θα κοπούν είτε δεν θα είναι συμφέρουσες στη υλοποίηση τους, στερώντας έτσι νέες θέσεις εργασίας, ανάπτυξη που τόσο έχουμε ανάγκη και πολύτιμη πράσινη ενέργεια για την χώρα μας καθώς η δραστηριότητα στον τομέας των ΜΥΗΕ θα σημειώσει σημαντική πτώση.
Μπουρνάζης Χρήστος – Πτυχιούχος Πληροφορικής Παν. Ιωαννίνων
– MsC Πληροφορικής Παν. Ιωαννίνων
Μύθοι και αλήθειες σχετικά με την υδροηλεκτρική ενέργεια
Μύθος 1: Η υδροηλεκτρική ενέργεια δεν μπορεί να θεωρηθεί ως ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, καθώς έχει σημαντικές επιπτώσεις στην «υγεία» των ποταμιών
Σε διάφορες συζητήσεις (ενεργειακής) πολιτικής, ο τίτλος του «ανανεώσιμου» απονέμεται μερικές φορές σε κείνες μόνο τις τεχνολογίες που συμπαθούμε και απαγορεύεται να χρησιμοποιηθεί για αυτές που δεν συμπαθούμε. Τέτοιες αντιλήψεις, βέβαια, αποτελούν σαθρή βάση για τη λήψη σοβαρών αποφάσεων πολιτικής. Εδώ και χρόνια, υπάρχει ένας ευρέως αποδεκτός ορισμός της «ανανεώσιμης ενέργειας» – είναι εκείνος ο ενεργειακός πόρος που δεν απομειώνεται κατά τη διαδικασία παραγωγής της ενέργειας. Η αιολική, η ηλιακή, η υδροηλεκτρική, η γεωθερμική ενέργεια και η ενέργεια από βιομάζα, όλες ικανοποιούν τον ορισμό αυτό.
Με πηγή τον ήλιο, ο υδρολογικός κύκλος, ο οποίος επαναφορτίζει τα ποτάμια, είναι ουσιαστικά ανεξάντλητος. Η υδροηλεκτρική ενέργεια μετατρέπει την πτώση του νερού σε ηλεκτρισμό, χωρίς να χρησιμοποιεί παραπάνω νερό από αυτό που παράγεται από τη φύση. Γι αυτό, εξ ορισμού, η υδροηλεκτρική ενέργεια είναι ανανεώσιμη.
Εάν η ανησυχία ορισμένων αφορά την «υγεία» του ποταμιού, τότε οι σχετικές συζητήσεις θα πρέπει να επικεντρωθούν σ’ αυτήν ακριβώς την «υγεία» και όχι σε ρητορικά επιχειρήματα. Η υδροηλεκτρική ενέργεια έχει τη δυνατότητα είτε να ενισχύσει είτε να επηρρεάσει την «υγεία» ενός ποταμιού. Ο καλύτερος τρόπος για να εξεταστούν τα αντίστοιχα ζητήματα πολιτικής, είναι να συζητηθούν επισταμένως οι επιπτώσεις, θετικές και αρνητικές της υδροηλεκτρικής αξιοποίησης, καθώς και οι δυνατότητες αποτελεσματικής αντιμετώπισης των όποιων προβλημάτων της.
Μύθος 2: Τα ποτάμια πρέπει να μείνουν στη φυσική τους κατάσταση, με ελεύθερη ροή των υδάτων τους
Ενώ κανένας δεν θα διαφωνούσε με τα πλεονεκτήματα της διατήρησης των ποταμιών στη φυσική τους κατάσταση, είναι γεγονός ότι, στη σύγχρονη εποχή, τα ποτάμια αυτά προσφέρουν πολλά κοινωνικά και οικονομικά οφέλη και συμβάλλουν στη διατήρηση της ποιότητας ζωής μας.
Μια καλύτερη πρόταση πολιτικής, αν και δυσκολότερη, είναι: «Μπορούμε να μεγιστοποιήσουμε το όφελος ενός ποταμιού για την ανθρώπινη δραστηριότητα, κάνοντας σωστές επιλογές που εξισορροπούν όλες τις ανταγωνιστικές αξίες, συμπεριλαμβανομένης και της αξίας της ύπαρξής του.»
Η αξία της ύπαρξης ενός ποταμιού στη φυσική του κατάσταση, αναξιοποίητο, είτε κάποιος το βλέπει είτε όχι, είναι ένας από τους τρόπους να εκτιμήσουμε το ποτάμι αυτό. Η αναψυχή, η φυσική ομορφιά, η ύπαρξη βιοτόπων ψαριών και άγριας χλωρίδας και πανίδας, είναι κάποιοι άλλοι τρόποι να εκτιμήσουμε την αξία των ποταμιών. Εκτιμούμε, επίσης, την αξία του πόσιμου νερού, της άρδευσης και της ναυσιπλοΐας, και, σε ένα άλλο επίπεδο, τη σημασία των ποταμιών για τις τοπικές οικονομίες, την απασχόληση που μπορούν να προσφέρουν, τη διαχείριση πλημμυρών, και, φυσικά, τη δυνατότητα ενός ποταμιού να παράγει καθαρή, ανανεώσιμη ηλεκτρική ενέργεια. Πράγματι, οι μοναδικές ιδιότητες της υδροηλεκτρικής ενέργειας και ισχύος είναι ιδιαίτερα σημαντικές για τη διατήρηση της σταθερότητας του ηλεκτρικού δικτύου και αυτό, βέβαια, βοηθά όλους μας.
Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε κανένα από τα παραπάνω οφέλη, και ευτυχώς δεν τίθεται θέμα αποκλειστικής επιλογής του ενός ή του άλλου οφέλους. Είναι μάλλον θέμα βαθμού επιλογής. Τα φράγματα και τα «υγιή» ποτάμια μπορούν, και στην πράξη εύκολα, συνυπάρχουν. Τα υδροηλεκτρικά έργα στηρίζουν τους βιότοπους ψαριών και άγριας χλωρίδας και πανίδας, τις περιοχές φυσικού κάλλους και τη βιοποικιλότητα.
Είναι εύκολο να παρασυρθεί κανείς από τη λογοτεχνία που περιγράφει τα αναξιοποίητα ποτάμια σαν «ελεύθερα», αλλά οι υπεύθυνοι πολιτικοί πρέπει να παραμένουν ρεαλιστές και αποτελεσματικοί στην προσέγγισή τους σχετικά με την ολοκληρωμένη διαχείριση των ποταμιών. Ακριβώς όπως υπάρχει η ανάγκη για ποτάμια ελεύθερης ροής, έτσι υπάρχει και η ανάγκη για «εργαζόμενα» ποτάμια.
Μύθος 3: Οι ιδιοκτήτες υδροηλεκτρικών έργων δεν ενδιαφέρονται για το περιβάλλον και δεν προάγουν την τεχνολογική και επιστημονική αξιοπιστία του τομέα. Μοναδικός τους σκοπός και ενδιαφέρον, είναι η «άντληση» των μεγαβάτ
Η αποδιδόμενη ισχύς (MW), καθώς και μοναδική δυνατότητα των υδροηλεκτρικών μονάδων να μεταβάλλουν ταχύτατα τις ποσότητες της παραγόμενης ενέργειας, αποτελούν στοιχεία ζωτικής σημασίας για την τροφοδοσία του ηλεκτρικού δικτύου.
Οι ιδιοκτήτες υδροηλεκτρικών μονάδων αποδέχονται τον ιδιαίτερο διαχειριστικό ρόλο και τις υποχρεώσεις που προκύπτουν από τα χαρακτηριστικά λειτουργίας των εγκαταστάσεων αυτών και αναγνωρίζουν ότι η χρήση δημόσιων υδάτινων πόρων απαιτεί συνεργασία με όλους τους φορείς που έχουν δικαιώματα χρήσης σε ρέματα και ποτάμια, αλλά και με το ευρύ κοινό. Αυτός ο ιδιαίτερος ρόλος και οι υποχρεώσεις των ιδιοκτητών / διαχειριστών υδροηλεκτρικών έργων αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της νομοθεσίας και βασικό συστατικό της αντίληψής τους για τη λειτουργία των έργων.
Στον τομέα απασχολούνται εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες, βιολόγοι, φυσικοί επιστήμονες και οικολόγοι, οι οποίοι εργάζονται με μοναδικό στόχο να εναρμονίσουν κατά το βέλτιστο τρόπο τις διαδικασίες παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας με τις ανάγκες των ψαριών και των βιότοπων. Σημαντικότατα ποσά δαπανώνται για έργα προστασίας και αναβάθμισης του περιβάλλοντος στις περιοχές που εγκαθίστανται και λειτουργούν υδροηλεκτρικά έργα, όπως π.χ. η βελτίωση της δημόσιας πρόσβασης προς τους ποταμούς για αναψυχή. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι κάτοχοι αδειών παραγωγής, εγκατάστασης και λειτουργίας υδροηλεκτρικών έργων δεσμεύονται από τους όρους των αδειών και επιδίδονται στην ενίσχυση των υγρότοπων, στην υποστήριξη της υγιούς αλιείας και στη δημιουργία βιοτόπων άγριας φύσης στις περιοχές των έργων.
Μύθος 4: Τα υδροηλεκτρικά φράγματα καταστρέφουν τα οικοσυστήματα των ποταμιών
Όλα τα φράγματα προκαλούν αλλαγές στα οικοσυστήματα των ποταμιών, όχι μόνο αυτά που κατασκευάζονται με σκοπό την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Τα νέα οικοσυστήματα που δημιουργούνται σε υδροηλεκτρικά φράγματα δεν είναι φτωχά σε «υγεία», απλώς διαφέρουν σε σχέση με τα αντίστοιχα οικοσυστήματα που υπάρχουν στην αρχική κατάσταση των ποταμιών. Η μεταβολή αυτή μπορεί να χαρακτηρισθεί ως θετική ή αρνητική, ανάλογα με το σύστημα αξιών που υϊοθετείται για την αξιολόγησή της. Είναι απαραίτητο να αξιολογείται κάθε υδροηλεκτρικό έργο χωριστά, χρησιμοποιώντας αυστηρά επιστημονικά δεδομένα και κριτήρια, χωρίς προκαταλήψεις και προαποφασισμένες κρίσεις/επιλογές.
Οι λιμνοδεξαμενές πίσω από τα φράγματα συχνά σφίζουν από ζωή, που συμπεριλαμβάνει τόσο πληθυσμούς ανάδρομων ψαριών, όσο και πληθυσμούς ψαριών που εξαρτώνται άμεσα από τη λιμνοδεξαμενή για την επιβίωσή τους. Τα φράγματα αυτά παρέχουν μεγαλύτερη βιοποικιλότητα, όχι μικρότερη. Οι ψαράδες αποδίδουν μεγάλη σημασία σε αυτές τις τεχνητές λίμνες, καθώς δίνουν συχνά τη δυνατότητα για ψάρεμα μεγάλων ψαριών. Είναι, επίσης, συχνό το φαινόμενο δημιουργίας καταφυγίων άγριας φύσης γύρω από τις λιμνοδεξαμενές, οι οποίες, σε μερικές περιπτώσεις, αποτελούν τους σταθερούς εκείνους βιοτόπους που είναι απαραίτητοι για τα απειλούμενα ή υπό εξαφάνιση είδη.
Πολλά μικρά υδροηλεκτρικά έργα δεν απαιτούν την κατασκευή φράγματος, και, κατά συνέπεια, δεν εμφανίζουν τις αρνητικές επιπτώσεις κατάντι των φραγμάτων που συχνά επικαλούνται όσοι εναντιώνονται στο ενδεχόμενο ενεργειακής αξιοποίησης των υδάτινων πόρων. Συχνά, υδροηλεκτρικά έργα αποθήκευσης και απελευθέρωσης του νερού (peaking plants), μπορούν να ωφελήσουν τα κατάντι των έργων αυτών οικοσυστήματα. Για παράδειγμα, μπορούν να αυξήσουν τα επίπεδα του οξυγόνου στο νερό, να ελέγξουν τη θερμοκρασία του, να δημιουργήσουν νέες ευκαιρίες για αναψυχή. Για εκείνα τα έργα αποθήκευσης νερού, που οι επιπτώσεις τους δεν είναι αμελητέες, η κατάλληλη ορθολογική διαχείρισή τους μπορεί να περιορίσει αισθητά τις όποιες επιπτώσεις τους.
Μύθος 5: Τα υδροηλεκτρικά φράγματα εμποδίζουν τη μετανάστευση των ανάδρομων ψαριών και αποτελούν αιτία για τη μείωση των πληθυσμών διαφόρων υδρόβιων ειδών
Οι επιχειρήσεις υδροηλεκτρικής ενέργειας, σε παγκόσμιο επίπεδο, έχουν λάβει εκτεταμένα μέτρα και έχουν δαπανήσει σημαντικότατα κεφάλαια για να ελαχιστοποιήσουν τις επιπτώσεις των φραγμάτων στην υδρόβια ζωή των ποταμιών. Η υδροηλεκτρική βιομηχανία αποδίδει σήμερα ιδιαίτερη προσοχή και σημασία στην εγκατάσταση, όπου είναι δυνατόν, συστημάτων με αποδεδειγμένες δυνατότητες για την απρόσκοπτη κίνηση των ψαριών ανάντι και κατάντι των φραγμάτων, σε όλες τις φάσεις του κύκλου ζωής τους. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε, ότι οι χρησιμοποιούμενοι σήμερα υδροστρόβιλοι εξασφαλίζουν την επιτυχή μετανάστευση των ψαριών κατάντι του φράγματος σε μεγάλα ποτάμια, σε ποσοστό 85-95%. Το ποσοστό αυτό μπορεί να βελτιωθεί περαιτέρω, χρησιμοποιώντας προηγμένα συστήματα υδροστροβίλων. Σύγχρονες επιστημονικές εφαρμογές συστημάτων υπερχείλισης, εσχαρών και άλλων τεχνικών συλλογής και εκτροπής ψαριών, έχουν βελτιώσει πολύ σημαντικά την κατάντι μετανάστευσή τους. Για το πέρασμα ανάντι του φράγματος, τα αναβατώρια, τα κανάλια παράκαμψης (bypass canals) και τα τεχνητά κλιμακοστάσια που εξομοιώνουν τις φυσικές υδατοπτώσεις, είναι συστήματα που έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία στην πράξη.
Τα φράγματα δεν μπορούν, βέβαια, να θεωρηθούν υπεύθυνα για τυχόν μειωμένους ρυθμούς μετανάστευσης που παρατηρούνται πριν από την κατασκευή τους. Ούτε μπορούν να εξηγήσουν γιατί μη αξιοποιημένα ποτάμια εμφανίζουν στην πράξη παρόμοιες αυξομειώσεις στη μετανάστευση πληθυσμών σολομού, με ποτάμια στα οποία έχουν εγκατασταθεί φράγματα.
Είναι, πλέον, σαφές ότι οι προσπάθειες για αποκατάσταση των πληθυσμών των ψαριών στα ποτάμια θα μένουν στη μέση ή θα αποτυγχάνουν, εάν οι τοπικές κοινωνίες εστιάζουν τις προσπάθειες αυτές μόνο στα φράγματα. Υπάρχει ένα πλήθος άλλων παραγόντων που συμβάλλουν στην αποτυχία, τελικά, των υδρόβιων ειδών να επιστρέψουν στους τόπους αναπαραγωγής τους, στη διάρκεια του κύκλου ζωής τους. Συχνά αγνοούνται, προς αυτή την κατεύθυνση, τα αρνητικά αποτελέσματα κρίσιμων παραγόντων, όπως :
– η νόμιμη και παράνομη εντατική αλιεία, που εφαρμόζεται σήμερα τόσο στα ποτάμια όσο και στην ανοικτή θάλασσα
– τα ιχθυοτροφεία που συχνά προκαλούν επιδημικές νόσους στα τοπικά υδρόβια είδη και εφαρμόζουν πρακτικές μαζικής συγκομιδής
– η υποβάθμιση των βιοτόπων που προκαλείται από τοπικά ορυχεία και μεταλλεία, η εκτεταμένη υλοτομία, οι ανεξέλεγκτες γεωργικές απορροές, τα έργα οδοποιίας και η αστική ανάπτυξη
– οι επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών, όπως, πρόσφατα, του φαινομένου Ελ Νίνιο, που θερμαίνει τα ωκεάνια ρεύματα και μπορεί να διαταράξει τους ευαίσθητους μηχανισμούς μετανάστευσης των ψαριών
Μύθος 6: Η Αιολική και η Ηλιακή ενέργεια, καθώς και η Εξοικονόμηση Ενέργειας, είναι η λύση στο ζήτημα της κάλυψης των ενεργειακών μας αναγκών
Ο άνεμος και ο ήλιος είναι διαλείπουσες πηγές παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και γι’ αυτό το λόγο οι εγκαταστάσεις για την ενεργειακή αξιοποίησή τους πρέπει να συνδέονται με μονάδες βάσης (σταθερή παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας), ώστε να διασφαλίζεται η σταθερότητα του ηλεκτρικού συστήματος. Αντιθέτως, η υδροηλεκτρική ενέργεια εξαιτίας της δυνατότητας αποθήκευσής της, αποτελεί μια άριστη βάση για ένα «καθαρότερο», «πιο ανανεώσιμο» ηλεκτρικό δίκτυο. Η υδροηλεκτρική ενέργεια συμμετέχει ήδη σε μεγάλο ποσοστό στην παραγωγή ηλεκτρισμού από ΑΠΕ και αναμένεται να διαδραματίσει ένα σημαντικό ρόλο στο ενεργειακό μας μέλλον.
Η εξοικονόμηση και η ορθολογική χρήση της ενέργειας συνδράμουν ουσιαστικά στην προστασία του περιβάλλοντος, αλλά δεν μπορούν να καλύψουν το σύνολο της μελλοντικής ενεργειακής ζήτησης, σε συνδυασμό μάλιστα με την αντικατάσταση αποσυρόμενων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής.
Κατά τη διαμόρφωση ενεργειακής πολιτικής είναι σημαντικό να βλέπουμε ολόκληρη την εικόνα. Λίγες πηγές παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας προσφέρουν τόσο πολλά οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη όσο το νερό.
Τα υδροηλεκτρικά έργα, πέραν της αξιοποίησης της καθαρότητας του νερού ως ενεργειακού πόρου, δίδουν τη δυνατότητα παροχής πόσιμου νερού ή και νερού άρδευσης, ενώ συνεισφέρουν και στη μεταφορά του, στη διαχείριση πλημμυρών, στην αλιεία και στην υπαίθρια αναψυχή. Μία πολιτική που προάγει όλες τις πηγές καθαρής και ανανεώσιμης ενέργειας, καθώς και την ορθολογική χρήση της ενέργειας, θα συνδράμει τα μέγιστα στη διατήρηση ενός υψηλού επιπέδου ζωής, καθώς και στην προσπάθεια για βιώσιμη ανάπτυξη.
ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ
ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗΣ ΜΥΗΣ
Οι ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου σε ενέργεια είναι πολύ μεγάλες, αλλά και το περιβάλλον αποτελεί πλέον τον ρυθμιστικό καθοριστικό παράγοντα επιβίωσής του.
Η ανάπτυξη υδροηλεκτρικών έργων εκτελείτε αποκλειστικά στο φυσικό περιβάλλον, γι’ αυτό χρειάζεται προσεκτική προσέγγιση καθ΄ όσον πρέπει να τηρηθεί η αρχή της αειφορίας των φυσικών πόρων, η ανεμπόδιστη λειτουργία του οικοσυστήματος και κατ΄ επέκταση η προστασία του κλίματος.
Ο χώρος και ο τρόπος ανάπτυξης των υδροηλεκτρικών έργων με την ιδιαιτερότητα του ελληνικού φυσικού περιβάλλοντος και τις μορφολογικές ιδιαιτερότητες του, επισημαίνοντας ότι στερείται οιασδήποτε καταγραφής των στοιχείων του που το συνθέτουν ή μεταβλητής των λειτουργιών του, πόσο μάλλον σχεδίων διαχείρισης υδατικών πόρων, δημιουργεί επιπλέον επιφυλάξεις και ερωτηματικά από συγκεχυμένες, αποσπασματικές και αυθαίρετες αντιμετωπίσεις με επιπλέον νομικές ερμηνείες και ίσως κοινωνική αναταραχή όταν δεν ισορροπεί και δεν σταθμίζεται πάνω στους πυλώνες της σύγχρονης οικονομίας, ανάπτυξη, περιβάλλον και άνθρωπος.
Επί του σχεδίου της Υπουργικής Απόφασης τίθεται το ερωτηματικό, αν υπάρχει κάποια έστω καταγραφή ή επιστημονική προσέγγιση του θέματος των πρωτογενών μονάδων παραγωγής και διακίνησης του νερού ορεινών λεκανών απορροής και των κοιτών των χειμάρρων και ποταμών, που θα μπορούσε να θέσει έστω υπό από τους κοινωνικούς και επιστημονικούς φορείς το εφικτό εφαρμογής τεχνικών ποσοτικών κριτηρίων ?? Η απάντηση φυσικά είναι όχι και λαμβάνοντας υπόψη τις αντιδράσεις της πλειονότητας των σχολιαστών αποκλεισμού των μικρών κυρίως έργων με βάση την ενεργειακή απόδοσή τους και όχι τις επιπτώσεις στο περιβάλλον δημιουργούνται επιπλέον επιφυλάξεις για την σκοπιμότητα της Υ.Α.
Αναμφίβολα η συσχέτιση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων με την ισχύ του κατασκευαζόμενου έργου ΜΥΗΕ πρέπει να αποτελεί ουσιαστικό παράγοντα της συνταγματικής επιταγής για την προστασία του περιβάλλοντος αλλά είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο και πασιφανές σε όλους που ασχολούνται με το περιβάλλον ότι τα μεγάλα ΥΗΕ είναι αυτά που με τις επιπτώσεις κατασκευής και λειτουργίας των, επιβαρύνουν το περιβάλλον με γεωμετρική πρόοδο ανά Mw και προστατευταίο αντικείμενο. Από την άλλη βέβαια, η άναρχη ανάπτυξη έργων ΜΥΗΣ οπουδήποτε δημιουργεί περιβαλλοντικά προβλήματα που αναδεικνύουν το έλλειμμα σχεδιασμού, εφαρμογής και εναρμόνισης της πολιτείας στους κανόνες του εθνικού και κοινοτικού θεσμικού πλαισίου.
Συνεπώς η όποια προσέγγιση που δεν λαμβάνει υπόψη τις ιδιαίτερες αναπτυξιακές και περιβαλλοντικές μεταβλητές του χώρου καθίσταται εκ των πραγμάτων απαράδεκτη. Στην χώρα μας υπάρχουν ιδιαίτερες συνθήκες που επιβάλουν ειδική μέθοδο χωροθέτησης ΜΥΗΕ π.χ. σε τμήματα μεγάλων ποταμών (βλ. Πηνειό κλπ. ) κατά την ξηροθερμκή περίοδο δεν υφίστανται απορροή, και λειτουργούν πάμπολλες πρόχειρες αγροτικές υδρομαστεύσεις με χειρότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Ίσως η δημιουργία αναπτυξιακών έργων πολλαπλών σκοπών (μεταξύ αυτών και ΜΥΗΣ) να είναι η καλύτερη λύση για την λειτουργία του οικοσυστήματος. Συνεπώς το κριτήριο βάθους για την ιχθυοπανίδα ναι με αποκλείει την πλειονότητα των έργων – το οποίο δεν είναι το ζητούμενο – αλλά καθίσταται ουσιαστικά εκτός πραγματικότητας για την προστασία του περιβάλλοντος αφού ευνοεί την δημιουργία κάποιων δεκάδων μεγάλων έργων με μεγάλες επιπτώσεις.
Η κατασκευή έξυπνων – καινοτόμων έργων ΜΥΗΕ ανεξαρτήτου ισχύος, με καλαίσθητες κατασκευές με τις ολιγότερες επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον, πρέπει κατά προτεραιότητα να ευνοούνται (βαθμολογούνται) για την ομαλή λειτουργία του οικοσυστήματος πράγμα που από την Υ.Α. σχεδόν αποκλείονται.
Επίσης πρέπει να ευνοούνται και ΜΥΗΣ που έχουν συμμετοχή σε αναπτυξιακά έργα πολλαπλών σκοπών και δη προστασίας του περιβάλλοντος (διευθέτηση χειμάρρων, αντιπυρική προστασία, κατασκευή ορεινών λιμνοδεξαμενών, ύδρευση, άρδευση, εμπλουτισμό υδροφορέων – υδροβιοτόπων, λιμνών κλπ.)
Συνεπώς η Υ.Α δεν προστατεύει επί της ουσίας το περιβάλλον αλλά ευνοεί ένα αριθμό συγκεκριμένων έργων που πιάνουν τα κριτήρια αμφιβόλου συνεισφοράς στο ενεργειακό ισοζύγιο με μεγάλες περιβαλλοντικές επιπτώσεις ευνοώντας ίσως άλλες μορφές ΑΠΕ για τον ενεργειακό στόχο και πιθανόν στο βάθος – βάθος γιατί όχι και άλλες μορφές.
Μάντζιος Νικόλαος
Δασολόγος – Περιβαλλοντολόγος
Μέλος ΠΕΔΕΕ – ΓΕΩΤΕΕ
ΥΠΟΜΝΗΜΑ
Προς: κα Υπουργό ΥΠΕΚΑ
Ενταύθα
ΘΕΜΑ: Γιατί χρειάζεται μαθηματικός τύπος να λύσει περιβαλλοντικά θέματα;
Σχετικά με τα άρθρα 3 και 4 της εγκυκλίου σας («Συμπλήρωση και εξειδίκευση τεχνικών λεπτομερειών των κριτηρίων χωροθέτησης ΜΥΗΕ που προβλέπονται από το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Ν3851/2010).
Κα Υπουργέ,
Παρακαλούμε θερμά να εξετάσετε τα εξής θέματα σχετικά με τα άρθρα 3 και 4 της προς διαβούλευση εγκυκλίου σας.
Άρθρο 3 παράγραφος β
Υπάρχει ιδιαιτερότητα των ελληνικών ποταμών που έχουν μικρή κατά μήκος κλίση, άρα χρειάζεται αρκετό μήκος εκτροπής του νερού για να δημιουργηθεί υψομετρική διαφορά ικανή για παραγωγή ικανοποιητικής ενέργειας.
Ο προτεινόμενος μαθηματικός τύπος δεν λαμβάνει υπόψη του το θέμα της κατά μήκος κλίσης του ποταμού, βάζοντας ένα μόνο κανόνα για όλα τα έργα ΜΥΗΕ. Επειδή έχουν παλαιότερα υπάρξει λίγες περιπτώσεις ΜΥΗΕ όπου ήταν αναγκαία η εκτροπή σε μεγάλο μήκος με μικρή ισχύ έργου, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να μπει φρένο σε όλα τα ΜΥΗΕ.
Με την μεγάλη αύξηση του μήκους εκτροπής, ανάλογα αυξάνεται και το κόστος του έργου, οπότε αυξάνει και το τελικό μοναδιαίο κόστος παραγωγής ενέργειας. Αυτό λειτουργεί αυτόματα ως αποτρεπτικός παράγοντας γιατί το έργο θα είναι απορριπτέο ως αντιοικονομικό.
Εάν παρόλα αυτά πρέπει να υπάρξει μαθηματικός τύπος, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και η κατά μήκος κλίση του ποταμού αντιστρόφως ανάλογα με το μήκος εκτροπής, δηλαδή σε μικρή κλίση να υπάρχει η δυνατότητα αύξησης του μήκους εκτροπής. Τότε θα υπάρχει η δυνατότητα κατασκευής ΜΥΗΕ σε ποταμούς με αρκετό νερό, αλλά σχετικά μικρή κλίση.
Άρθρο 3 παράγραφος δ
Το πλάτος της κοίτης κάθε ποταμού είναι πολύ μεταβλητό κατά μήκος αυτού από λίγα μέτρα (5-10μ.) σε δεκάδες ή εκατοντάδες μέτρα, ενώ η κοίτη του κάθε ποταμού δεν είναι επίπεδη. Εάν ισχύσει ο προτεινόμενος περιορισμός των 20 εκ. , θα υπάρχει μεγάλη σύγχυση για τη θέση, τον τρόπο και τις συνθήκες μέτρησης της ελάχιστης επιφανειακής ροής.
Άρθρο 4
Για τα ΜΥΗΕ που έχει ήδη ξεκινήσει η διαδικασία αδειοδότησης και έχουν ήδη ελεγχθεί και φύγει από τη ΡΑΕ, και βρίσκονται σε διαδικασία γνωμοδοτήσεων από τις λοιπές υπηρεσίες, πρέπει να προβλέπονται σχετικές μεταβατικές διατάξεις, χωρίς να απαιτείται περιττός επανέλεγχος αυτών από τη ΡΑΕ με τις νέες διατάξεις της προτεινόμενης εγκυκλίου σας.
Πάτρα 19/8/10
Για την εταιρεία
Κ. ΑΣΚΟΥΝΗΣ ΔΟΜΙΚΗ ΑΚΤΟΕ
Κώστας Ασκούνης
Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ
Εύη Κ. Ασκούνη
Πολιτικός Μηχανικός MSC
Είμαι μελετητής Έργων Α.Π.Ε κυρίως ΜΥΗΕ από τις αρχές τις δεκαετίας του ’90, από το 1994 με τον Νόμο 2244/94 για την απελευθέρωση της παραγωγής ενέργειας και την είσοδο ιδιωτών στον συγκεκριμένο χώρο, οι νομοθεσία για άδειες λειτουργίας έργων ΜΥΗΕ έχει αλλάξει τόσες πολλές φορές που τα αποτελέσματα είναι γνωστά πια στις επιπτώσεις αυτών .
Κι ενώ ο κυβερνητικός στόχος είναι η ‘πράσινη ανάπτυξη’ η ίδια η κυβέρνηση δημιουργεί νόμο για να εμποδίσει αυτό τον στόχο. Αποδεδειγμένα μεταξύ των τριών ΑΠΕ : ΜΥΗΕ , Αιολικό έργο και φωτοβολταικό έργο, ο βαθμός ενεργειακής αξιοποίησης των ΜΥΗΕ (42%) υπερτερεί έναντι των αιολικών (25%) και φωτοβολταικών (16%), σε αντίθεση πριμοδοτούνται στον σχεδιασμό για το συνολικό ενεργειακό μείγμα ΑΠΕ εως το 2020 τα αιολικά και φωτοβολταικά.
Τι σημαίνει αυτό σε οικονομικά μεγέθη ‘πράσινης ανάπτυξης’ ? χρησιμοποιούμε δηλαδή τα λιγότερο αποδοτικά?,
Αξίζει να σημειωθεί επίσης ότι για την κατασκευή των έργων ΑΠΕ το ποσοστό στον προϋπολογισμό εισαγωγής εξοπλισμού ανέρχεται στο ~50% για τα ΜΥΗΕ, στο ~80% για τα αιολικά και στο ~90% για τα φωτοβολταικά.
Γιατί ονομάζουμε ανάπτυξη την διαφυγή ελληνικών κεφαλαίων εκτός Χώρας?
Αυτός ο νέος νόμος υλοποιεί τον κυβερνητικό στόχο και το ζητούμενο της ελληνικής οικονομικής πραγματικότητας?
Γιατί η Κυβέρνηση βάζει στόχους και από την άλλη στοχοποιεί το στόχο της?
Κύριοι,
Προσωπικά πιστεύω ότι το να τίθεται σε δημόσια διαβούλευση κάτι το οποίο προκαλεί τεράστιες ανατροπές στον τομέα των Α.Π.Ε. την περίοδο του δεκαπενταύγουστου σίγουρα δεν έχει καλό «σκοπό». Το να προσπαθούμε να περάσουμε μια Υ.Α. την περίοδο που απουσιάζουν σχεδόν ΟΛΟΙ σε διακοπές θυμίζει βραδυνές, μεταμεσονύκτιες πιο σωστά, ψηφοφορίες στη βουλή στις οποίες πέρασαν «θλιβερές» και «απείρου κάλους» τροπολογίες. Επειδη αυτές οι πρακτικές ανήκουν στο παρελθόν καλώ την Κυρία Υπουργό να παρατείνει τη δημόσια διαβούλευση για τουλάχιστον 20 ημέρες ακόμη και προβληματιστεί για το ποια συμφέροντα εξυπηρετούν αυτοί της προτείνουν αυτές τις διαδικασίες.
Πρός την αξιότιμη,
Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής
Κα Τίνα Μπιρμπίλη
Με την διαδικασία της ανοικτής διαβούλευσης δημοσιοποιήθηκαν επιτελούς οι επνευστές της εν λόγω Υ.Α, οι οποίοι εδώ και δύο χρόνια προσπαθούν με κάθε τρόπο να βάλουν ταφόπλακα στην πιο ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΡΑΣΙΝΕΣ επενδύσεις στο χώρο των ΑΠΕ. Απο αυτούς πρέπει να αναζητηθούν ευθύνες για την ζημία που έχουν προξενήσει στην Εθνική Οικονομία και τους Εθνικούς στόχους για την ανάπτυξη των ΜΥΗΣ στην χώρα μας.
Η μοναδική σε Παγκόσμιο Επίπεδο έμπνευση της μαθηματικοποίησης των Περιβαλλοντικών όρων για τα ΜΥΗΣ, αποτελεί παράδειγμα προς αποφυγή, μας εκθέτει σε Παγκόσμιο Επίπεδο, δημιουργεί αρνητικά σχόλια και δεν συμβάλει στην Παγκόσμια προσπάθεια αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής.
Το μοναδικό μέλλημα των ελεγκτών της ΕΥΠΕ για τα ΜΥΗΣ θα έπρεπε να είναι ο αυστηρός έλεγχος της οικολογικής παροχής. Ας το πράξουν λοιπόν αυτό, ας προτείνουν αξιόπιστες τεχνικές αυστηρών ελέγχων, ώστε να συνδράμουν ουσιαστικά στην Προστασία του Περιβάλλοντος απο την Ανάπτυξη των ΜΥΗΣ.
Η εν λόγω Υ.Α θα πρέπει να αποσυρθεί ως απαράδεκτη.
Αξιότιμη κα Υπουργός ΠΕΚΑ,
Θα θέλαμε καταρχήν να εκφράσουμε τις ευχαριστίες μας για τη δυνατότητα που μας δίνετε μέσω της ενάρξεως της ηλεκτρονικής διαβούλευσης για την επικείμενη Υπουργική απόφαση για ένα τόσο καθοριστικό θέμα που αφορά την ενεργειακή εκμετάλλευση του μικρουδροδυναμικού της χώρας μας για την παραγωγή πράσινης ενέργειας, δείγμα της δημοκρατικής ευαισθησίας Σας και καθώς και του αρμόδιου Υφυπουργού κ. Μωραίτη.
Η εταιρεία μας,συστήθηκε το έτος 1997 με σκοπό από στιγμής ίδρυσης της, η δραστηριοποίηση εις το χώρο παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ,επικεντρωμένη,στην παραγωγή ενέργειας από υδατοπτώσεις (υδροηλεκτρικοί σταθμοί).Στην πέραν της δεκαετίας πορεία της εταιρείας στο χώρο έχει να επιδείξει την ολοκλήρωση μετά από πλείστες δυσκολίες και αντιξοότητες την κατασκευή και λειτουργία τεσσάρων έργων μικρών υδροηλεκτρικών σταθμών συνολικής ισχύος 5,27 MW. Το παλαιότερο από αυτά ετέθη σε λειτουργία το έτος 2000 ενώ το πιο πρόσφατο το έτος 2008 ενώ τα τέσσερα αυτά έργα έχουν ονομαστική ισχύ 1,3 MW, 0,98 MW, 0,99 MW , 2,0 MW. Πέραν των ήδη λειτουργούντων έργων η εταιρεία μας προωθεί αδειοδοτικά άλλα δώδεκα ΜΥΗΕ συνολικής ισχύος 22,55 MW με επιμέρους ισχύς από 0,3MW έως 3,0 MW.Ενδεικτικά για το έτος 2009 από τα επίσημα στοιχεία του ΔΕΣΜΗΕ Α.Ε., τα τέσσερα αυτά λειτουργούντα έργα είχαν συνολική ετήσια παραγωγή 21.300 Mwh, το οποίο σημαίνει 4.040 Mwh/Mw ! Το μέγεθος αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό και φανερώνει ότι ένα (1) Μw μικρού υδροηλεκτρικοί έργου, μόνο μικρο δεν μπορεί να θεωρηθεί σαν ενεργειακό αποτέλεσμα που είναι και το ζητούμενο, όταν 1 ΜW αιολικών παράγει 2080 Μwh και 1 MW Φ/Β παράγει 1000 Μwh. Και μόνο για το λόγο αυτό ,ενώ δεν είναι και ο μοναδικός, τα ΜΥΗΕ είναι έργα που επιβάλλεται να είναι άξια της προσοχής της πολιτείας και της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΚΑ, διότι το αποτέλεσμα τους στην εθνική οικονομία αλλα και την πράσινη παράγωγη ενέργειας είναι εμφανώς πολλαπλάσιο των άλλων τεχνολογιών ΑΠΕ. Άλλωστε, οι διαφορές μεταξύ μεγάλων και μικρών υδροηλεκτρικών έργων δεν είναι μόνο διαφορές κλίμακας αλλά κυρίως διαφορές στην σύλληψη στο σχεδιασμό στην κατασκευή και στην εκμετάλλευση του έργου και σε καμία περίπτωση ένα ΜΥΗΕ δεν μπορεί να χαρακτηριστεί σαν μια μικρογραφία ενός μεγάλου ΥΗΕ. Όπως είναι, φανταζόμαστε, κατανοητό είμαστε πολύ καλοί γνώστες της ελληνικής πραγματικότητας στον χώρο των ΜΥΗΕ,είτε σε μελετητικό επίπεδο, είτε σε επίπεδο αδειοδοτικό, κατασκευαστικό και εν τέλει λειτουργικό και επιχειρηματικό.
Μετά την μικρή αυτή εισαγωγή θα θέλαμε και εμείς να εκφράσουμε τις απόψεις μας επί της δημόσιας διαβούλευσης για τη «Συμπλήρωση και εξειδίκευση τεχνικών και λοιπών λεπτομερειών των κριτηρίων χωροθέτησης Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων (ΜΥΗΕ) που προβλέπονται στο Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΕΠΧΣΑΑ-ΑΠΕ) σύμφωνα με την παρ 5 του άρθρου 9 του Ν. 3851/2010»
Ξεκινώντας θεωρούμε ότι ο τίτλος του θέματος της δημόσιας διαβούλευσης μόνο ως πλάνη μπορεί να θεωρηθεί. Είναι ξεκάθαρο πως μιλάμε για τη δημιουργία νέων κριτηρίων καθώς με ταυτόχρονη κατάργηση υφιστάμενων διατάξεων, ενώ ως προς την εξειδίκευση τεχνικών και άλλων λεπτομερειών η επικείμενη Υ.Α. επιχειρεί κατάργηση και ακύρωση του Νόμου για το Ειδικό Χωροταξικό για τις ΑΠΕ περιέχοντας ανεφάρμοστες διατάξεις, τελείως αντίθετες με το Ειδικό Χωροταξικό. Επιπλέον, πιστεύουμε οτι θα πρέπει να εξεταστεί, εκτός από το επιστημονικό κομμάτι της , και το κατά πόσο είναι νόμιμη και συνταγματική, αφού δεν συμπληρώνει και δεν εξειδικεύει το Ειδικό Χωροταξικό όπως είπαμε αλλά το καταργεί. Η τάξη της ισχύος των έργων που έχουμε υλοποιήσει αλλά και που προωθούμε αδειοδοτικά, αποτελεί το πεδίο εφαρμογής του σχεδίου της προς διαβούλευση Υπουργικής Απόφασης,αισθανόμενοι πλέον πως αντί η Πολιτεία και τα όργανα της να βρίσκουν τρόπους να επιβραβεύουν τα αποτελέσματα μας, προωθούν πρακτικές στα όρια της νομιμότητας για τον αφανισμό μας.
Είναι αλήθεια όπως προαναφέρθηκε από τους συνάδελφους στον κλάδο ότι το περιεχόμενο , του σχεδίου Υπουργικής Απόφασης μας είναι γνωστά από καιρό. Εδώ και τρία περίπου χρόνια αποτελεί, αν και χωρίς νομική υπόσταση, τροχοπέδη σε κάθε απόφαση ΠΠΕΑ της ΕΥΠΕ για τα υδροηλεκτρικά έργα και ένας άγραφος νόμος σύμφωνα με τον οποίο δεν υπογράφονται αποφάσεις ΠΠΕΑ από τον αρμόδιο προϊστάμενο της ΕΥΠΕ, ακόμα και για έργα τα οποία έχουν ολοκληρώσει τη διαδικασία των γνωμοδοτήσεων από τους αρμόδιους φορείς. Ως εταιρεία έχουμε πλείστα παραδείγματα έργων μας που οι σχετικές μελέτες αναίτια δεν παίρνουν τις σχετικές εγκρίσεις ΠΠΕΑ και ΜΠΕ και μόνο κουραστικό θα ήταν να παραθέσουμε έργα και ημερομηνίες καθυστέρησης στα πλαίσια της διαβούλευσης αυτής. Είναι ωστόσο ανά πάσα στιγμή στη διάθεση σας για του λόγου του αληθές. Η στάση αυτή της ανώτερης αδειοδοτούσας αρχής για θέματα που άπτονται του περιβάλλοντος, σε συνδυασμό με τις διατάξεις προ του πρόσφατου Νόμου του Υπουργείου σας, Ν. 3851/2010, όπου για να εκδοθεί Άδεια Παραγωγής αποτελούσε προϋπόθεση η έκδοση απόφασης θετικής γνωμοδότησης επί μελέτης ΠΠΕΑ ,ένα μόνο πράγμα φανερώνει σε δεύτερο χρόνο. Φανερώνει το μέλημα ορισμένων πολέμιων των ΜΥΗΕ να βρεθεί ένας τρόπος ούτως ώστε να μπλοκαριστούν όλες οι άδειες παραγωγής έργων ΜΥΗΕ, αφανίζοντας ουσιαστικά τον κλάδο, παρασύροντας την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου ΠΕΚΑ και πρώην ΥΠΕΧΩΔΕ. Με την παρούσα λοιπόν επικείμενη Υπουργική Απόφαση επιχειρείτε ο άγραφος νόμος της ΕΥΠΕ να αποκτήσει υπόσταση, με ταυτόχρονη ακύρωση κάθε δυνατότητας ενεργειακής εκμετάλλευσης του μικρουδροδυναμικού της χώρας μας, και την ακύρωση επενδύσεων κυρίως μικρομεσαίων επιχειρήσεων, και συμβάλουν με ποικίλους τρόπους στην εθνική οικονομία. Αποδεικνύεται περίτρανα επίσης, ότι η ΕΥΠΕ παράνομα και προσχηματικά καθυστερεί την αδειοδότηση των ΜΥΗΣ μέχρι την θεσμοθέτηση των νέων κριτηρίων. Άλλωστε η διάκριση του πεδίου εφαρμογής της Υ.Α. για τα έργα κάτω των 15MW αν μη τι άλλο φανερώνει τη βούληση των ευθυνόντων για τη σύνταξη του περιεχομένου του σχεδίου της Υ.Α. για τον “εξορθολογισμένο” και “επιστημονικοφανή” αφανισμό των μικρών έργων, των έργων τοπικών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων, και επ ουδενί την προστασία του “απειλούμενου” από τα ΜΥΗΕ περιβάλλοντος. Τέλος συνδυάζεται και εναρμονίζεται απόλυτα με τη βούληση όλων εκείνων των πολέμιων των ΜΥΗΕ, όπου στην τελική διαμόρφωση του Εθνικού Σχεδιασμού για το 20-20-20 όσον αφορά τις ΑΠΕ που η Επιτροπή για τις ΑΠΕ του Υ.ΠΕ.ΚΑ. εισηγήθηκε και το Υπουργείο απεφάσισε και απέστειλε στην Ε.Ε, οτι για τα ΜΥΗΕ ο στόχος τέθηκε στα 255 ΜW ( ! ) όταν ήδη λειτουργούν 183 ΜW. Δηλαδή να λειτουργήσουν ακόμη από τώρα ως το 2020 μόνο άλλα 72 ΜW όταν ήδη έχουν εκδοθεί από το ίδιο το Υ.ΠΕ.ΚΑ. 570 ΜW άδειες παραγωγής για ΜΥΗΕ. Η πρόκληση αυτή γίνεται μεγαλύτερη όταν συγκριθεί με την πρόταση για τον Σχεδιασμό για την επίτευξη των στόχων του 20-20-20 όσον αφορά τις ΑΠΕ που το ίδιο το Υ.ΠΕ.ΚΑ. δημοσίευσε στις 21-06-2010 ( πρόταση που βασίστηκε σε απόψεις και επιστημονικών φορέων) όπου στην κατανομή έδινε στα ΜΥΗΕ 900 ΜW ακόμη , εκτός από τα ήδη λειτουργούντα, ως το 2020. Τι μεσολάβησε σε ένα μήνα και τα 900 ΜW έγιναν 72 MW ?Μήπως το παρόν σχέδιο υπουργικής απόφασης εξυπηρετεί αυτό το σκοπό ?
Είναι πρωτοφανής ο τρόπος όπου ένα περιβαλλοντικό μέγεθος που είναι το νερό προσπαθείται να συνδεθεί με ένα μη περιβαλλοντικό μέγεθος που είναι η αποδιδόμενη ονομαστική ισχύς, σε συνδυασμό με το μήκος εκτροπής και το ύψος της ροής σε ένα ρέμα ή ποταμό. Όσον αφορά τον μαθηματικό τύπο που προτείνεται στην Υπουργική Απόφαση αυτός αποτελεί πραγματικά παγκόσμια πρωτοτυπία, και στερείται πρώτα από όλα λογικής βάσης και μετά επιστημονικής τεκμηρίωσης και επομένως δεν μπορεί κάποιος να επιχειρηματολογήσει λογικά εναντίον των σημείων του. Σε όλη την Ευρώπη, όσον αφορά την προστασία του Περιβάλλοντος κατά την κατασκευή μικρών υδροηλεκτρικών, αυτό που εκτιμάται με διαφόρους μεθόδους είναι η παραμένουσα οικολογική παροχή στο ποτάμι. Πουθενά δεν συσχετίζουν την προστασία του περιβάλλοντος με το μήκος εκτροπής και πολύ περισσότερο δεν συσχετίζουν το μήκος εκτροπής με την εγκαταστημένη ισχύ του σταθμού. Και αυτές οι χώρες έχουν αναπτύξει και συνεχίζουν να αναπτύσσουν δεκάδες χιλιάδες ΜΥΗΣ και όσον αφορά την προστασία του περιβάλλοντος βρίσκονται δεκαετίες μπροστά από την Ελλάδα. Πρόκειται λοιπόν για έναν μαθηματικό τύπο που μοναδικό σκοπό έχει με ενόν “επιστημονικοφανή” τρόπο να θέσει τέλος σε μια σειρά επενδυτικών έργων που έχουν υποβληθεί για αδειοδότηση ενώ η εφαρμογή του μπορεί να θέσει σε Νομική αμφισβήτηση μια σειρά από Αποφάσεις Λειτουργίας υλοποιημένων έργων καθώς και άλλων προγενέστερων της άδειας λειτουργίας, εγκρίσεων. Η προστασία του περιβάλλοντος εξαρτάται από την παραμένουσα οικολογική παροχή και θα πρέπει να προτείνουμε τον τρόπο υπολογισμού της στο σημείο υδροληψίας του σταθμού. Αυτό άλλωστε είναι το λογικό και αυτό γίνεται σε όλες τις χώρες της Ευρώπης και μη , όπου υλοποιούνται παρόμοια έργα. Το ίδιο πιστεύουμε και για τον περιορισμό της ελάχιστης παροχής στον ποταμό βάθους είκοσι εκατοστών. Είναι ένα κριτήριο με παιδαριώδη λογική και χωρίς επιστημονικό υπόβαθρο, δεδομένου ότι ένα ρέμα ή ένας ποταμός είναι μια κατάσταση “δυναμική” με μεταβαλλόμενα συνεχώς χαρακτηριστικά τόσο στο χώρο όσο και στο χρόνο. Στα περισσότερα από τα ρέματα όπου γίνονται μικρά υδροηλεκτρικά δεν έχουν βάθος παροχής 20 εκατοστών ούτε όταν έχουν την κανονική μέση παροχή τους ,και η εφαρμογή ενός τέτοιου κριτηρίου ουσιαστικά αποτελεί ένα πρόσθετο “όπλο” για την ακύρωση των όποιων έργων θα πληρούσαν τα κριτήρια του μαθηματικού τύπου.
Ως εκ τούτου θεωρούμε ότι δε θα πρέπει να ισχύσει σε καμία περίπτωση ο μαθηματικός τύπος, το σχέδιο της Υπουργικής Απόφασης θα πρέπει να αποσυρθεί, ενώ απεναντίας μέλημα του Υπουργείου ΠΕΚΑ θα πρέπει να είναι η θέσπιση κριτηρίων που θα εξυπηρετούν το σκοπό της προστασίας του περιβαλλοντικού μεγέθους που εν προκειμένω είναι η παραμένουσα οικολογική παροχή και δε θα εξυπηρετούν το σκοπό της απόρριψης της αδειοδότησης πλειοψηφίας των μικρών υδροηλεκτρικών έργων καθώς και τη θέση σε κίνδυνο των όσων λειτουργούν. Η δημόσια διαβούλευση θα πρέπει ωστόσο να παραταθεί χρονικά λόγω της σημασίας του περιεχόμενου της και του σαθρού επιστημονικού της υπόβαθρου, δεδομένου ότι ο χρόνος όπου αυτή πραγματοποιείται είναι παραδοσιακά χρόνος διακοπών τόσο για τη μελετητική κοινότητα όσο για την ακαδημαϊκή κοινότητα. Είναι επίσης εύλογο το ερώτημα που προκύπτει για το ποια έγγραφα, μελέτες ή αναφορές έχουν υποβληθεί ή έχουν συνταχθεί από την ΕΥΠΕ για την τεκμηρίωση των εν λόγω κριτηρίων και του μαθηματικού τύπου , ποιες είναι οι εισηγήσεις των αρμοδίων και ποιο το επιστημονικό τους υπόβαθρο ούτως ώστε να προχωρήσει η ηγεσία του ΥΠΕΚΑ στην υπογραφή της σχετικής Υπουργικής Απόφασης . Τα έγγραφα αυτά οφείλουν να είναι δημόσια έγγραφα,έχουμε δικαίωμα να τα γνωρίζουμε και θα έπρεπε να συνοδεύουν για λόγους διαφάνειας τη δημόσια διαβούλευση. Πεποίθηση μας είναι ότι τα παραπάνω στοιχεία δεν υπάρχουν , εκθέτοντας ανεπανόρθωτα την ηγεσία του ΥΠΕΚΑ αλλά και την πολιτική ηγεσία της χωράς σε μια άνευ προηγούμενου υπογραφή Υπουργικής Απόφασης, η οποία εν γένει έρχεται σε αντίθεση με την ευρύτερη πρωτοβουλία για πράσινη ανάπτυξη.
ΥΔΡΟΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε.
Λεωνίδας Βελεντζάς
Ηλεκτρολόγος Μηχανικός- Πρόεδρος Δ.Σ.
Είναι απαράδεκτο να αλλάζει το νομικό πλαίσιο συνέχεια και προσπάθειες χρόνων να ακυρώνονται !
Έχοντας υπόψιν μου την σημερινή νομοθεσία θεωρώ ότι δεν πάσχουμε από καινούργιους νόμους αλλά από ΕΛΕΓΧΟ εάν εφαρμόζεται η μελέτη όπως ακριβώς έχει εγκριθεί !
Εάν ένα μικρό υδροηλεκτρικό λειτουργήσει με τις παραμέτρους της υφιστάμενης νομοθεσίας οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις είναι ανώδυνες.
Εν αντιθέσι, ένα μεγάλο υδροηλεκτρικό με ταμιευτήρα δημιουργεί πολλαπλάσιες περιβαλλοντικές επιπτώσεις εκ΄ των οποίων κάποιες μόνιμες!
Όσον αφορά το μήκος, ο ποταμός είναι κάτι δυναμικό! Δηλαδή εμπλουτίζεται συνέχεια από παράπλευρα ρέματα. Άρα λοιπόν θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας και τον εμπλουτισμό με τα παράπλευρα ρέματα! (Σε όσα ΜΥΗΕ που έχω επισκεφθεί στον σταθμό παραγωγής, το ποτάμι έχει ξανασχηματιστεί και το νερό είναι πολλαπλάσιο αυτού του οποίου έχει κρατηθεί στην υδροληψία –αυτό ισχύει πολύ περισσότερο σε έργα με μεγάλη υψομετρική διαφορά).
Που έχει ληφθεί λοιπόν η υψομετρική διαφορά και ο εμπλουτισμός ;
Μήπως λοιπόν ο περίφημος τύπος έχει ξεχάσει κάποιες σημαντικές παραμέτρους….
Επιπρόσθετα, μια ακόμη παράμετρος που ορίζει το βάθος στα 20 cm!! Καταρχήν σε περίπτωση που υπάρχει ιχθυοπανίδα θα πρέπει να γνωρίζουμε ποια είναι αυτή και να αφήσουμε το ανάλογο νερό και πότε χρονικά. Το να ζητείται γενικά 20 cm βάθος είναι ένας αντιεπιστημονικός, αλλά ‘’έξυπνος’’ τρόπος να κοπούν πολλά μικρά υδροηλεκτρικά! (φανταστείτε ότι το καλοκαίρι, κατά κύριο λόγο στα μικρά υδροηλεκτρικά μεγάλης πτώσης, στο σημείο υδροληψίας το ρέμα μπορεί να μην έχει και καθόλου νερό).
Συμπερασματικά, θα ήθελα να τονίσω ότι με τέτοιες εγκυκλίους το μόνο που μπορούμε να πετύχουμε είναι να κάνουμε βήματα πίσω τόσο για το περιβάλλον όσο και για την ανάπτυξη… Επιτέλους ας εφαρμόσουμε τους νόμους και να πάψουμε να δημιουργούμε καινούργιους γιατί δεν μπορούμε να εφαρμόσουμε τους ήδη υπάρχοντες!
Ως δημοσιογράφος στο περιβαλλοντικό περιοδικό «Περιβάλλον 21» έχω διαπιστώσει πολλάκις τον εκνευρισμό -σε βαθμό απόσυρσης- των επενδυτών ΑΠΕ στη χώρα μας, που βασίζεται τόσο στο υπερβολικά «αργό» και παρωχημένο -σε όρους αποτελεσματικότητας- ρυθμιστικό πλαίσιο που ίσχυε μέχρι πρότινος και που εν τέλει αποτελεί τροχοπέδη τόσο για την επίτευξη των στόχων μας (βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων), όσο και πόλο ανάσχεσης των τόσο κρίσιμων «πράσινων» επενδύσεων.
Ο αποκλεισμός συγκεκριμένης κατηγορίας έργων ΑΠΕ -και δη των μικρών υδροηλεκτρικών, της κορωνίδας δηλαδή στη χώρα μας στον τομέα των Ανανεώσιμων μέχρι στιγμής- ο οποίος ουσιαστικά δημιουργεί νέες «αποσύρσεις» επενδυτών, αποτελεί ένα τεράστιο πισωγύρισμα, σε μια εποχή μάλιστα που τα λάθη έχουν πάψει να συγχωρούνται.
Οι πράσινες επενδύσεις πρέπει να είναι πρόσφορες για όλους, ιδιαίτερα δε για τους μικροεπενδυτές, το σύνολο των οποίων μπορεί να συμβάλλει καταλυτικά στην επιτυχία τόσο της επίτευξης των στόχων, όσο και της τόνωσης της οικονομίας, τοπικής και εθνικής. Η αναδρομικότητα τέλος της απόφασης, όπως έχει συμβεί σε άλλες περιπτώσεις, μπορεί να χαρακτηριστεί εν τέλει ακόμη και αντισυνταγματική -με συνέπεια εκτός του εκνευρισμού των παλαιότερων επενδυτών που ήδη έχουν υπομείνει πολλά για να δουν τις επενδύσεις τους να καρποφορούν, και σπατάλη κι άλλων υπερπολυτιμων μηνών στα έδρανα της διαβούλευσης, μακριά δηλαδή από το πεδίο της κατασκευής των υπερπολύτιμων έργων ΑΠΕ που αναμένουμε.
«Σε απάντηση των σχολίων των κ. Κουτράκη Μ. και Δημητρίου Ε. ως προς τα τεχνικά έργα»
Στο σύνολο των ιδιωτικών τεχνικών έργων – δράσεων και κατασκευών που υλοποιούνται στη χώρα μας και όχι μόνο, είναι γνωστό ότι χρειάζεται η συμμετοχή των εξής κλάδων επαγγελματιών και με την κάτωθι προτεραιότητα:
1. Ιδιώτες επενδυτές με αρμοδιότητα την αναζήτηση και πρόθεση για αναπτυξιακές δράσεις (χρηματοδότηση έργου)
2. Ιδιώτες μελετητές με αρμοδιότητα την αξιολόγηση της αναπτυξιακής δράσης, μελέτη των τεχνικών έργων με βάση την επιστήμη και τη νομοθεσία (μελέτες έργου)
3. Δημόσιοι ελεγκτές με αρμοδιότητα τον έλεγχο εφαρμογής της νομοθεσίας και της επιστημονικής ανάπτυξης των μελετών προς αδειοδότηση των έργων (άδειες ίδρυσης εγκρίσεις κλπ).
4. Ιδιώτες κατασκευαστές με αρμοδιότητα τις εργασίες κατασκευής των έργων σύμφωνα με τις σχετικές μελέτες και δεσμεύσεις που προέκυψαν εκ της αδειοδότησης (κατασκευή τεχνικού έργου).
5. Δημόσιοι ελεγκτές με αρμοδιότητα τον έλεγχο εφαρμογής των μελετών στο έργο και τήρηση των δεσμεύσεων που προέκυψαν εκ της αδειοδότησης (άδειες λειτουργίας).
Όπως καταλαβαίνει κανείς για όλες τις αναπτυξιακές δράσεις απαιτείται η συμμετοχή και των τεσσάρων κατηγοριών – ρόλων (επενδυτές, μελετητές, κατασκευαστές και ελεγκτές). Δεν μπορεί να λείπει κανείς από τους παραπάνω. Επίσης η ποιότητα των τεχνικών έργων – δράσεων βελτιώνεται όσο οι παραπάνω προσπαθούν να κάνουν καλύτερα την δουλειά τους. Την συνεχή τάση για βελτίωση όμως την προσδίδει ο νευραλγικός κλάδος των δημόσιων ελεγκτών καθώς αποτελεί τον τελικό κρίκο για την υλοποίηση των έργων. Δηλ. όσο ο δημόσιος ελεγκτής μέσω του ενδελεχούς ελέγχου πιέζει για πληρέστερες μελέτες & κατασκευές τόσο θα υπάρχει ανάγκη για «ποιοτικότερους» μελετητές, επενδυτές και πολύ περισσότερο κατασκευαστές. Σε αντίθεση λοιπόν καταλαβαίνει κανείς ότι όσο πλημμελέστεροι είναι οι δημόσιοι έλεγχοι τόσο δίδεται η δυνατότητα εισχώρησης σε χαμηλότερης ποιοτικής στάθμης μελετητές, κατασκευαστές και επενδυτές.
Όταν λοιπόν εσείς κ. Κουτράκη με επίσκεψή σας σε κατασκευασμένο έργο διαπιστώσατε μεγάλο αριθμό παρεκκλίσεων και αστοχιών και πολύ έντιμα από μέρους σας τα αναφέρετε, τότε ο απλός αναγνώστης καταλαβαίνει ότι ισάριθμοι των παρεκκλίσεων έλεγχοι δεν έγιναν ή έγιναν πλημμελώς.
Ένας ανεπαρκής μελετητής ή ένας ανεπαρκής κατασκευαστής θα σταματούσε την πλημελλή δράση του εάν υπήρχαν επαρκείς ελεγκτές. Επίσης ένας πιεστικός επενδυτής για φθηνότερες και ταχύτερες μελέτες και κατασκευές θα ικανοποιούνταν, αφού θα ωθούσε σε υγιή ανταγωνισμό τους μελετητές και κατασκευαστές πλην όμως απολαμβάνοντας ποιοτικές υπηρεσίες εφόσον δεν θα μπορούσαν να ξεγελαστούν (κατά πλειοψηφία) οι επαρκείς δημόσιοι ελεγκτές. Όμως και δυστυχώς επισημαίνω όπως όλοι θα γνωρίζουν, ότι η έλλειψη επαρκών, ποιοτικών και δίκαιων ελέγχων από τους αρμόδιους δημόσιους ελεγκτές τα τελευταία χρόνια αποτελεί φαινόμενο, με καταστροφικά αποτελέσματα για την ποιότητα των μελετών και των κατασκευών.
Εάν υπήρχε σχετική πιστοποίηση για την «καπατσοσύνη» θα είχαμε ίσως τους περισσότερους πιστοποιημένους πολίτες ως χώρα. Όμως ξέρετε ότι ένας καπάτσος επενδυτής, μελετητής, κατασκευαστής ψάχνει και βρίσκει αντίστοιχα έναν καπάτσο δημόσιο ελεγκτή και κλείνει την υπόθεσή του με συνοπτικές διαδικασίες.
Στα 15 έτη δράσης ως ιδιώτης μελετητής, ιδιωτικών έργων (με τα δημόσια δεν θα ήθελα να ασχοληθώ για προφανείς λόγους) έχω βρεθεί πολλές φορές στο δίλλημα, για το αν θα προτιμούσα έναν ελαστικό έως αδιάφορο ελεγκτή ή έναν απαιτητικό και δίκαιο, στην πρώτη περίπτωση θα ολοκλήρωνα γρήγορα και ξεκούραστα την αποστολή μου (συνήθως κάποια αδειοδότηση) ενώ στη δεύτερη θα έπρεπε να μελετήσω σε βάθος το θέμα και να βελτιστοποιήσω τις μεθόδους μου καθώς πάντοτε ο ελεγκτής είναι πιο έμπειρος λόγω του όγκου των υποθέσεων που χειρίζεται. Σας ενημερώνω λοιπόν ότι σε κάθε περίπτωση θα προτιμούσα τον δεύτερο ελεγκτή (αρκεί να είναι για όλους το ίδιο επαρκής) καθώς έτσι βελτιώνεται το γνωστικό αντικείμενο του μελετητή και η εργασία του αποκτά όλο και μεγαλύτερη υπεραξία. Δυστυχώς όμως δεν έχει κανείς την δυνατότητα επιλογής αφού οι δημόσιοι ελεγκτές επιλέγονται με σκοτεινές πολλές φορές διαδικασίες, με μικρό ρόλο να παίζει το είδος του γνωστικού τους αντικειμένου.
Παρόλες τις παραπάνω απογοητευτικές διαπιστώσεις, θα αποτελούσε ίσως την μεγαλύτερη παγίδα εάν συμπέραινε κανείς ότι εφόσον δεν υπάρχει επαρκής δημόσιος έλεγχος τότε να σταματήσουμε την αδειοδότηση των έργων με μεθόδους όπως αυτές στο άρθρο 3 της υπό διαβούλευση Υ.Α. (δηλ. πονάει κεφάλι κόβεις κεφάλι) γιατί για τον λόγο του δικαίου θα έπρεπε να σταματήσουμε να κατασκευάζουμε κτίρια, εργοστάσια και κάθε τι που θέτει σε κίνδυνο το ανθρωπογενές και φυσικό περιβάλλον δηλαδή να σταματήσουμε να υπάρχουμε.
Όχι λοιπόν, όλοι έχουμε διαπιστώσει στον βίο μας ότι υπάρχουν υγιείς σε κάθε ένα από τους παραπάνω κλάδους και ίσως να είναι καιρός και λόγω του κατεπείγοντος της κατάστασης στην Ελλάδα, να αναζητήσει ο ένας τον άλλο και με στενή και εποικοδομητική συνεργασία να ανεβάσουμε την ποιότητα των κατασκευών και να μειώσουμε το περιβαλλοντικό τους περιτύπωμα.
Τσελεπής Νίκος
Διπλ. Πολιτικός Μηχανικός
Ιδιώτης μελετητής
Το σχέδιο Υ.Α. αποτελεί πανηγυρική επιβολή της άποψης που θέλει «ένα μεγάλο ΥΗΕ καλύτερο από 100 μικρά». Αποτελεί αρνητική «υπερ-αντίδραση» σε μια χώρα όπως η δική μας που στερείται υδατικών πόρων ανάλογων των χωρών της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης και όπου εν μέρη επιχειρήθηκε η ανάπτυξη μη οικονομοτεχνικά βιώσιμων έργων, η εκμετάλλευση επιδοτήσεων, το εμπόριο αδειών και η εξαργύρωσή τους στο χρηματιστήριο. Προς αποφυγή αυτών των φαινομένων θα αρκούσε ίσως η αλλαγή του καθεστώτος επιχορήγησης των ΜΥΗΕ, όπως και των άλλων έργων ΑΠΕ, κι όχι αμφιλεγόμενες, επιστημονικοφανείς διατάξεις όπως οι περιεχόμενες στο σχέδιο Υ.Α. Η υγιής επιχειρηματικότητα θα τις υποδεχθεί με ανακούφιση.
Εξάλλου, η δραστηριότητα των ΜΥΗΕ είναι σήμερα παράνομη λόγω έλλειψης Σχεδίων Διαχείρισης Υδατικών Πόρων όπως έχει από καιρού πλέον κριθεί από το ΣτΕ [ενδεικτικά: .2179-2006 ΣΤΕ (413222), 1688-2005 ΣΤΕ (ΟΛΟΜ) (375512) κλπ]. Αναρωτιέται κανείς γιατί η σπουδή αυτή από πλευράς της διοίκησης. Θα συνεχίσει να χορηγεί ΕΠΟ, άδειες χρήσης νερού ή άδειες εγκατάστασης χωρίς προηγουμένως να έχει καταρτίσει Σχέδια Διαχείρισης Υδατικών Πόρων ανά Λεκάνη Απορροής Ποταμού, όπως επιτάσσει η Οδηγία 2000/60 και ο ν. 3199/03; Μα η ίδια το απαγορεύει στους λειτουργούς της ρητά (μετά τις 22.12.09) με το αρθ. 27, παρ. 10 του ν. 3468/06, διάταξη που δεν τροποποίησε ούτε και με την πρόσφατη νομοθετική της πρωτοβουλία (ν. 3851/10). Αντίφαση, έλλειψη πρόνοιας ή συνειδητή πολιτική;
Από το 1987 που θεσπίστηκε ο ν. 1739/87 μέχρι σήμερα, 23 χρόνια αργότερα, η διοίκηση αναλώθηκε σε προετοιμασίες επί του θέματος της διαχείρισης των υδάτων, των ΜΥΗΕ συμπεριλαμβανομένων, χωρίς να έχει κάνει τίποτε ουσιαστικό γι΄αυτό. Αντί οι φορείς της διοίκησης να αναλογίζονται τις ευθύνες τους για την κατάσταση αυτή, τη δαπάνη που χρέωσαν τον ελληνικό λαό (άμεσες για μελέτες εκατομμυρίων Ευρώ, κλπ έμμεσες) και την αναποτελεσματικότητά της επί τέτοιο μακρό χρονικό διάστημα, εμπλέκει σήμερα τη νέα πολιτική ηγεσία σε καινούργιες γραφειοκρατικές περιπέτειες, εξαπατώντας ταυτοχρόνως τον επιχειρηματικό κόσμο (μικρούς και μεγάλους, έλληνες και αλλοδαπούς) ότι δήθεν μπορεί να γίνει νόμιμη ανάπτυξη της δραστηριότητας αυτής στη χώρα. Και οι μεν αλλοδαποί επενδυτές κοιτάζουν να απεμπλακούν, αν δεν το έχουν ήδη πράξει (π.χ. ENDESA με πολλές δεκάδες MW ΜΥΗΕ), αποχωρώντας από την ελληνική αγορά, οι δε έλληνες πασχίζουν να τοποθετηθούν «αθόρυβα», μήπως και «γλιτώσουν» την προσφυγή κατά του κύρους της παράνομης άδειας που τους χορήγησε (ή θα τους χορηγήσει) η πολιτεία τα επόμενα χρόνια, όσο δεν θα υπάρχουν ακόμη Σχέδια Διαχείρισης Υδατικών Πόρων.
Θα ήλπιζε κανείς ότι εν μέσω του κλίματος εξορθολογισμού που επιχειρείται σήμερα στη χώρα, κάποιοι από τους συμβούλους της νέας πολιτικής ηγεσίας θα ενσκύψουν στο πρόβλημα και θα αναφωνήσουν: «ως εδώ…., τέρμα η κοροϊδία»! Τίποτε απ’ όλα αυτά δεν χρειάζεται! Να εφαρμοστούν οι νόμοι που ήδη υπάρχουν, πρώτα και κύρια από τους ίδιους τους κόλπους της διοίκησης.
Να απαιτήσουν οι υπηρεσίες μελέτες με περιεχόμενο και τεκμηρίωση. Να είναι σε θέση οι ίδιες να αξιολογήσουν τι ζητάνε και τι μπορεί ρεαλιστικά να τεκμηριωθεί. Ενδεχομένως απαιτείται περαιτέρω κατάρτιση και αυτών των ιδίων. Να αναλάβουν από κοινού η επιστημονική κοινότητα (π.χ. ΤΕΕ και άλλοι αντίστοιχοι φορείς), το ΕΜΠ, σχετικοί επαγγελματικοί φορείς (π.χ. Σύνδεσμοι Επενδυτών, ΙΟΒΕ κλπ), οι ΜΚΟ (π.χ. WWF, Αρκτούρος κοκ) και οι αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες, μέσα από τεκμηριωμένη πρακτική με επιστημονικά κριτήρια και όχι «τυφλοσούρτες», την ευθύνη κατάρτισης προτύπου (Κανονισμού) αρχών τεχνικού σχεδιασμού των ΜΥΗΕ, ώστε αυτά να είναι συμβατά με την αρχή της αειφορίας, διατυπώνοντας οδηγίες για τον υπογολογισμό κρίσιμων τεχνικών παραμέτρων και αναδεικνύοντας θέματα προς αντιμετώπιση στις ΜΠΕ με τεχνικής φύσης προτάσεις αντιμετώπισης. Αμιγώς τεχνικής φύσης τέτοιοι Κανονισμοί ήδη υπάρχουν (π.χ. IEC 1116). Η συμπλήρωσή τους με αντίστοιχα πρότυπα που να αντιμετωπίζουν τα ζητήματα περιβάλλοντος είναι το ζητούμενο. Θα ωφεληθούν επενδυτές και πολιτεία. Αυτή η προβληματική αναπτύσσεται ήδη στον υπόλοιπο κόσμο, όπου σχετικές πρωτοβουλίες είναι εν εξελίξει (ενδεικτικά: Πρακτικά 5th World Water Forum, Κων/πολη, 2009, ή MOU μεταξύ U.S. DOE & Army Corps of Engineers 24.03.10, ή International Hydropower Association, Assessment Tool που αναπτύσσεται ή ανάλογες πρωτοβουλίες IUCN κλπ). Αρκεί η ΕΥΠΕ και το ΥΠΕΚΑ να στείλουν ένα – δυο υπαλλήλους τους στο επόμενο διεθνές συνέδριο (World Water Forum) μαζί με κάποιον σύμβουλο της πολιτικής ηγεσίας που να καταλαβαίνει το αντικείμενο και να αφουγκραστούν τις ανησυχίες της υπολοίπου υφηλίου πάνω σε τέτοια θέματα και μάλιστα για πολύ σοβαρότερα και μεγαλύτερα έργα, όχι μόνο για τα ΜΥΗΕ!
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, προτείνεται η απόσυρση της Υπουργικής Απόφασης.
Π. Μεντζελόπουλος
Μηχ/γος Μηχ. – Αερον/γός M.Sc. MIT
AM TEE 47171
Βοσπόρου 1, 146 71 Ν. Ερυθραία
τηλ. 6945-298375, e-mail: pment@tee.gr
Τα παρακάτω γενικά σχόλια εξειδικεύονται με σχόλια επί των Άρθρων 2 και 3.
1. Είναι θετικό ότι αναγνωρίζεται η ανάγκη για συμπλήρωση των κριτηρίων χωροθέτησης, με σκοπό την άμβλυνση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που επιφέρει η κατασκευή ΜΥΗΕ σε όλα σχεδόν τα ορεινά ρέματα. Η ύπαρξη αυτών των περιβαλλοντικών επιπτώσεων αναγνωρίζεται τόσο από την κείμενη νομοθεσία (Ν. 3468/2006, Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τις ΑΠΕ – ΚΥΑ 2464/08), όσο και από την άμεση εικόνα που έχουμε ως Περιβαλλοντική Οργάνωση από σημαντικές ορεινές περιοχές της χώρας στις οποίες παρεμβαίνουμε. Ως Περιβαλλοντική Οργάνωση ταχθήκαμε υπέρ της ανάπτυξης των ΜΥΗΕ, στο μέτρο όμως που οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις τους δεν ακυρώνουν τα όποια οφέλη προκύπτουν από τον περιορισμό της παραγωγής ρύπων. Για να τηρηθεί αυτή η ισορροπία ήταν σαφές ότι χρειαζόταν συμπλήρωση, ειδίκευση και βελτίωση των περιβαλλοντικών όρων, ιδιαίτερα αν λάβουμε υπόψη τον διαρκώς αυξανόμενο αριθμό αδειών παραγωγής από τη ΡΑΕ (οι οποίες έχουν υπερβεί τις 400) και των εκατοντάδων νέων αιτήσεων που εκκρεμούν.
Για περισσότερα στοιχεία παραπέμπουμε στην υπ.αρ. Πρωτ. 73/09 από 09/02/09 επιστολή μας για τα ΜΥΗΕ στην Προστατευόμενη Περιοχή Οροσειράς Ροδόπης, στην υπ.αρ.Πρωτ. 120/09 από 06/03/09 επιστολή μας για τα ΜΥΗΕ στο Εθνικό Πάρκο Β. Πίνδου, στην υπ.αρ.Πρωτ. 137/09 από 11/03/09 επιστολή μας για τα ΜΥΗΕ στην περιοχή Γράμμου και στην υπ.αρ.Πρωτ. 138/09 από 11/3/09 επιστολή μας σχετικά με τους γενικούς όρους χωροθέτησης και αδειοδότησης των ΜΥΗΕ. Στις επιστολές αυτές, που έχουν αποσταλεί ή κοινοποιηθεί σε όλες τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες και άλλους φορείς, και που είναι φυσικά στη διάθεση κάθε ενδιαφερομένου, αναφέρονται εκτενώς περιπτώσεις σημαντικών βλαβών στο φυσικό περιβάλλον από τα συνοδά έργα, ελλείψεων στα υδατομετρικά στοιχεία, ανεπαρκειών των Μελετών και Προμελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, υπερβολικού αριθμού προτεινόμενων ΜΥΗΕ ανά λεκάνη απορροής κα.
Ενδεικτικά μόνο αναφέρουμε τα παρακάτω συνοπτικά στοιχεία. Μέχρι και τον Μάρτιο του 2009 στην ευρύτερη περιοχή του Εθνικού Πάρκου της Β. Πίνδου είχαν εκδοθεί άδειες παραγωγής από την ΡΑΕ για 15 ΜΥΗΕ, ενώ εκκρεμούσαν τουλάχιστον ισάριθμες αιτήσεις. Σύμφωνα με το «Πρόγραμμα Παρακολούθησης της Πανίδας στο Εθνικό Πάρκο Β. Πίνδου» που ανέλαβε από το Φορέα Διαχείρισης να εκτελέσει η οργάνωσή μας, στο πλαίσιο του Μέτρου 8.1 του ΕΠΠΕΡ ΙΙΙ, από τους 38 σταθμούς που ερευνήθηκαν σε όλα τα υδατορέματα της περιοχής για την παρουσία Βίδρας, η Βίδρα απουσίαζε μόνο από 3, εκ των οποίων οι 2 βρίσκονταν ανάντη μικρών φραγμάτων και ΜΥΗΕ. Το γεγονός αυτό αποτελεί σημαντική ένδειξη για τις συνέπειες στην ιχθυοπανίδα.
Τα ΜΥΗΕ αυτά θα συνδυαστούν με πολλά άλλα έργα που σχεδιάζονται στις λεκάνες απορροές των τριών ποτάμιων συστημάτων (Άραχθου, Αωού, Αλιάκμονα) της περιοχής του Εθνικού Πάρκου . Για παράδειγμα, μέχρι την ίδια ημερομηνία, στον Αλιάκμονα και τους παραποτάμους του κατασκευάζονται ή σχεδιάζονται 2 Μεγάλα ΥΗΕ και τουλάχιστον 10 ΜΥΗΕ.
Αντίστοιχα, στην Προστατευόμενη Περιοχή της Οροσειράς Ροδόπης, η οποία πρόσφατα ανακηρύχθηκε επίσης Εθνικό Πάρκο, μέχρι τον Φεβρουάριο του 2009, είχαν εκδοθεί από τη ΡΑΕ 7 άδειες για ΜΥΗΕ, παρά την πιστοποιημένη από το Ινστιτούτο Αλιευτικών Ερευνών παρουσία σημαντικών και προστατευομένων ειδών ιχθυοπανίδας (Άγρια Πέστροφα, Μπριάνα κα) και παρά τη λειτουργία των δύο Μεγάλων ΥΗΕ στον ποταμό Νέστο. Σημειώνεται τέλος ότι από δική μας εξέταση των Προμελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων διαπιστώθηκε η ανεπάρκεια στοιχείων για την παροχή των ρεμάτων και την πανίδα της περιοχής, η οποία φτάνει μέχρι και την απόκρυψη της ύπαρξης ιχθυοπανίδας.
Σύμφωνα τέλος και με την κείμενη νομοθεσία (Ν. 3468/2006) στα κριτήρια αδειοδότησης των ΜΥΗΕ και γενικότερα των ΑΠΕ περιλαμβάνονται η «διασφάλιση παροχής υπηρεσιών κοινής ωφέλειας» και η «προστασία του περιβάλλοντος». Κατά συνέπεια, τα προτεινόμενα από το παρόν Σχέδιο κριτήρια χωροθέτησης των ΜΥΗΕ θα πρέπει να κριθούν με βάση το κατά πόσο εξυπηρετούν ή όχι αυτές τις ανάγκες και όχι αν περιορίζουν ή όχι τις δυνατότητες επένδυσης, ιδιαίτερα αν ληφθεί υπόψη ότι πολλά από τα έργα αυτά είναι επιδοτούμενα από δημόσιους πόρους. Η επιχειρηματολογία που αναπτύσσεται σε κάποια σχόλια, σύμφωνα με την οποία τα κριτήρια αυτά ακυρώνουν μεγάλο μέρος των προτεινόμενων κριτηρίων, δεν αναφέρεται στο περιβαλλοντικό ή κοινωνικό τους κόστος, δεν συνάδει με το χαρακτήρα των ΜΥΗΕ ως έργων ΑΠΕ και δεν μπορεί να επηρεάσει την υιοθέτηση ή όχι ενός κριτηρίου.
2. Ιδιαίτερα όσο αφορά τον ορισμό της «οικολογικής παροχής», υπενθυμίζουμε ότι ο υφιστάμενος ορισμός (ΚΥΑ 2464/08) είναι προσωρινός και η ίδια νομοθεσία απαιτεί να καθοριστούν «…τα κριτήρια της ελάχιστης απαιτούμενης οικολογικής παροχής ανά λεκάνη απορροής, σύμφωνα με τις προβλέψεις του ν. 3199/2003».
3. Σύμφωνα επίσης με την ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία (ν. 3199/2003), είναι επιτακτικός ο καθορισμός της φέρουσας ικανότητας ανά λεκάνη απορροής σε ΜΥΗΕ ή άλλα έργα.
4. Είναι θετική και η αναγνώριση των συνεργιστικών επιπτώσεων των ΜΥΗΕ όταν βρίσκονται στο ίδιο υδατόρεμα ή σε συμβάλλοντες κλάδους. Σύμφωνα όμως με το πνεύμα του 3199/2003, αλλά και με την εμπειρία που έχουμε από ποτάμια συστήματα στα οποία κατασκευάστηκαν ή/και προτείνονται ΥΗΕ και ΜΥΗΕ (Νέστος, Αλιάκμονας, Αωός κα) θα έπρεπε να αναγνωρίζονται οι συνεργιστικές επιπτώσεις ΜΥΗΕ και Μεγάλων Υδροηλεκτρικών Έργων ανά λεκάνη απορροής.
5. Τέλος, επαναλαμβάνουμε ότι είναι ιδιαίτερα θετική η υιοθέτηση κριτηρίων ανταποδοτικότητας που στηρίζονται στη σχέση περιβαλλοντικού κόστους και ωφέλειας. Η σχέση αυτή υποχρεωτικά θα περιλαμβάνει το μήκος της εκτροπής και την παραγόμενη ισχύ, οπότε η σχετική επιχειρηματολογία που απορρίπτει αυτή τη σχέση, δεν αφήνει περιθώριο για κανένα τέτοιο κριτήριο.
Το περιβαλλοντικό κόστος όμως δεν αποτυπώνεται μόνο από το μήκος της εκτροπής και τον όγκο της εκτρεπόμενης ροής, αλλά και από τα συνοδά έργα τα οποία στις περισσότερες περιπτώσεις περιλαμβάνουν έργα δυσανάλογου περιβαλλοντικού κόστους, όπως η διάνοιξη νέων παραποτάμιων δρόμων σε αδιατάρακτα οικοσυστήματα. Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις, ακόμα και όταν τηρούνται οι περιβαλλοντικοί όροι, περιλαμβάνουν την αύξηση της όχλησης, της προσβασιμότητας και την καταστροφή της παρυδάτιας βλάστησης, ενώ μπορεί να επιδεινωθούν ακόμα περισσότερο όταν δεν τηρούνται οι σχετικοί όροι. Προτείναμε λοιπόν να αποφεύγεται η αδειοδότηση ΜΥΗΕ τα οποία προϋποθέτουν εκτεταμένα τέτοια έργα.
Συμφωνω με τις θέσεις του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΜΥΗΕ, του οποίου είμαι μέλος. Δεν θα αναφερθώ στα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των ΜΥΗΕ, για τα οποία έχει πάρει θέση ο σύνδεσμος. Έχω υλοποιήσει και θέσει σε λειτουργία ένα ΜΥΗΕ, 2,5MW. Το συγκεκριμένο έργο έχει λύσει χρόνια αδρευτικά προβλήματα της περιοχής και έχει μειωθεί η λειτουργία γεωτρήσεων κατά 40% στην ευρύτερη περιοχή, ανακουφίζοντας οικονομικά πολλούς αγρότες.
ΚΑΝΕΝΑΣ ΝΕΡΟΜΥΛΟΣ ΚΑΙ ΚΑΝΕΝΑΣ ΑΝΕΜΟΜΥΛΟΣ ΔΕΝ ΒΛΑΨΑΝΕ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ.
Με εκτίμηση,
Στυλιανίδης Λάζαρος
LPENERGY
Εργάζομαι ως ιχθυολόγος στην Δ/νση Αλιείας Αιτωλοακαρνανίας και ως εκ τούτου έχω έρθει σε επαφή με το ζήτημα των ΜΥΗΕ διατυπώνοντας τις απόψεις της υπηρεσίας στην διαδικασία έγκρισης της χωροθέτησης (ΠΠΕ) των μονάδων αυτών. Με την σχετική αυτή εμπειρία οι παρατηρήσεις που, ως πολίτης θέλω να διατυπώσω είναι οι ακόλουθες:
Α) Όπως διατυπώνεται και στο άρθρο 1 του σχεδίου η κάθε ανάλογη δραστηριότητα συνεχίζει στην ουσία να εξετάζεται μεμονωμένα «επί του υδατορεύματος όπου αυτή υλοποιείται» ή έστω στους «συμβάλλοντες αυτού κλάδους».
Ενδεικτική της διάστασης του προβλήματος είναι η περίπτωση του ποταμού Ευήνου. Με τις υφιστάμενες διαδικασίες που εξετάζουν μεμονωμένα το κάθε μικρό και συχνά περιορισμένης όχλησης ανάλογο έργο, στον άνω ρου του ποταμού Ευήνου έχουν εγκατασταθεί ή αδειοδοτηθεί πάνω από 10 ΜΥΗΕ καταλαμβάνοντας κάθε ρέμα ή ρεματάκι που έτσι και αλλιώς έχει πολύ μικρό μήκος. Το γεγονός είναι σοβαρότατο αφού αφορά στην πολύ μικρής έκτασης περιοχή που μεσολαβεί μεταξύ της τεχνητής λίμνης του Ευήνου και των πηγών του. Δηλαδή ο άνω ρους του ποταμού, μέχρι την κορυφή της τεχνητής λίμνης , συγκροτείται από αυτά ακριβώς τα ρέοντα υδάτινα συστήματα. Ας το δουν οι αρμόδιοι. Με νόμιμες διαδικασίες το τμήμα αυτό του ποταμού «ψυχρά» και εν αγνοία(;) έχει στο σύνολό του διασωληνωθεί σαν να το βάζουμε στην εντατική από ένα σύνολο ΜΥΗΕ περιμένοντας τον θάνατό αυτού που ως σήμερα υπάρχει. Το γεγονός της κατάληψης όλων των υδατορρευμάτων του άνω ρου μαζί με την τεχνητή λίμνη και τις επιπτώσεις της στον κάτω ρου καταργεί ολοκληρωτικά τον Εύηνο ως φυσικό ποτάμιο οικοσύστημα. Αυτή είναι η πραγματικότητα και ενώ δεν υπάρχει καμία ενσυνείδητη ή εμφανής απόφαση για αυτό το συνολικό αποτέλεσμα ούτε αξιολογημένο οικονομικό αντίτιμο. Με την ευκαιρία και με βάση τα παραπάνω νομίζω ότι είναι αναγκαία η επανεξέταση και επαναξιολόγηση του συνόλου των εγκρίσεων για μικρά υδροηλεκτρικά έργα στην συγκεκριμένη περιοχή για την σωτηρία έστω και τώρα ζωτικών τμημάτων του άνω ρου του ποταμού Ευήνου και την τήρηση των υποχρεώσεων που υπάρχουν από τις προβλέψεις της ΜΠΕ για την κατασκευή του φράγματος και της τεχνητής λίμνης του Ευήνου που αφορούν στην προστασία του ποταμού ως τέτοιου.
• Προτείνω όπως στο άρθρο 3 του υπό συζήτηση σχεδίου περιληφθεί διάταξη που να προβλέπει ότι σε κάθε ΠΠΕ θα παρουσιάζεται το σύνολο των σχετικών εγκαταστάσεων που έχουν αδειοδοτηθεί ή έχουν υποβάλει σχετική αίτηση στην ευρύτερη περιοχή και λαμβάνοντας αυτό υπόψη θα προτείνονται (και τελικά θα ορίζονται από την σχετική απόφαση) ποια υδατορεύματα του υδάτινου συστήματος θα συνεχίσουν δεσμευτικά για το μέλλον να παραμένουν ελεύθερα έργων και παρεμβάσεων. Η απόφαση αυτή θα λαμβάνει υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των υδάτινων πόρων που συγκροτούν το υδάτινο σύστημα της περιοχής ανεξάρτητα των διοικητικών ορίων.
Β) Σχετικά με τα αναφερόμενα στο αρ.3δ.Δεν αποτελεί αυταπάτη αλλά υποκρισία να θεωρεί το κράτος ότι γνωρίζουμε την ιχθυοπανίδα αυτών των μικρών υδάτινων οικοσυστημάτων και το ρόλο που παίζουν τα συστήματα αυτά στην διατήρησή της. Μία απλή ερώτησή σας στους επιστήμονες του Ινστιτούτου Εσωτερικών Υδάτων του ΕΛΚΕΘΕ αρκεί. Παρ’ ότι σε ποσοστό 95% δεν γνωρίζουμε καν τα χαρακτηριστικά της ιχθυοπανίδας (ή ακόμα και σχετικά με την ύπαρξή της) στις περιοχές αυτές καθώς και τον κρίσιμο ρόλο που κάποιες φορές παίζουν τα μικρά εναπομείναντα υδατορεύματα για την διατήρηση ειδών, που καταλήγουν ακόμα και σε μεγάλα ποτάμια οικοσυστήματα που έχουν υποστεί εκτεταμένες επεμβάσεις, το σχέδιο απόφασης λύνει το πρόβλημα εθελοτυφλώντας και διατυπώνοντας (αρ 3δ) «3. Σε περίπτωση ύπαρξης ιχθυοπανίδας…».
Η ρύθμιση που προτείνεται στη συνέχεια είναι πιθανό πως και όταν λειτουργεί με πληρότητα δεν θα εξασφαλίζει τη διατήρηση του ρόλου των συστημάτων αυτών ιδιαίτερα όταν πρόκειται για κρίσιμα ενδιαιτήματα. Η άγνοια όμως φυσικά και δεν μπορεί να αποτελεί δικαιολογία για να αναιρεί μια δραστηριότητα όπως είναι αυτή των ΜΥΗΕ. Αφού όμως δεν γνωρίζουμε αξίζει να δοθούν αυξημένα όρια ασφαλείας σύμφωνα με τις αρχές της γνωστής από 20ετία ως «προληπτική διαχείριση».
Προτείνω δύο ρυθμίσεις:
• Στο άρθρο 3δ να προβλεφθεί ως ελάχιστο βάθος αυτό των 30 εκ..
• Προτείνεται να καθοριστεί ανταποδοτικά ότι ο φορέας που του διατίθεται η εκμετάλλευση αυτού του φυσικού πόρου να υποχρεούται να υποστηρίξει πρακτικά και οικονομικά μια συνεχή παρακολούθηση της ιχθυοπανίδας στα όρια των εγκαταστάσεων του Δεν μπορεί να διατηρείται στο διηνεκές η παντελής έλλειψη γνώσης ακόμα και για περιορισμένης έκτασης οικοσυστήματα όπου όμως έχει εγκατασταθεί ανθρώπινη παρέμβαση που κατατάσσεται στην όπως αποκαλείται πράσινη ανάπτυξη. . Η δραστηριότητα αυτή, που από τον ορισμό της είναι απλή και φτηνή, θα στοχεύει στη συλλογή στοιχείων εμφάνισης ειδών. Οι προδιαγραφές και τα μέσα θα οριστούν από αρμόδιο κρατικό ερευνητικό φορέα και η υλοποίηση στην διάρκεια των ετών μπορεί να γίνεται από ερευνητικά ή εκπαιδευτικά ιδρύματα της περιοχής με διαδικασίες που θα ορίζονται από τους εκάστοτε εκδιδόμενους περιβαλλοντικούς όρους. Οι λοιπές προβλέψεις των όρων αυτών θα είναι δυνατό να τροποποιούνται στο μέλλον με βάση τα πραγματικά πλέον δεδομένα αυτής της διαδικασίας παρακολούθησης.
Τα παραπάνω συνδυάζονται με τον καν. Ε.Ε 1.100/ 2007 που αφορά στην ανασύσταση των αποθεμάτων χελιού και τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει η χώρα μας με το διαχειριστικό σχέδιο που υπέβαλε για τον σκοπό αυτό στην σύνταξη του οποίου συμμετείχα.
Γ) Τέλος, θα ήθελα να αναφερθώ στο εξαιρετικά σημαντικό θέμα της ποιότητας των μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων ειδικότερα όσον αφορά τις παρεμβάσεις αυτής της φύσης, λόγω της ιδιαίτερης ταυτότητας κάθε τέτοιου οικοσυστήματος, της μεγάλης τάσης για την εκτέλεση σχετικών έργων και της έλλειψης γνώσεων για τα κρίσιμα αυτά οικοσυστήματα. Δεν μπορεί να γίνονται αποδεκτές ΜΠΕ με απλές αντιγραφές και γενικότητες που αντί να αποτυπώσουν το συγκεκριμένο οικοσύστημα παρουσιάζουν τις βιοκοινωνίες άλλων περιοχών. Η έλλειψη πραγματικής γνώσης του εκάστοτε συγκεκριμένου χώρου, έχει σαν αποτέλεσμα να μην προτείνονται οι κατά κανόνα απλές αναγκαίες παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση επιπτώσεων στο περιβάλλον ενώ αντίθετα να σωρεύεται γραφειοκρατία που ως γνωστό είναι το ασφαλέστερο, οδυνηρότερο και ισχυρότερο χαράκωμα της άγνοιας. Η κατηγορία των κατ’ επάγγελμα «μη μελετημένων» μελετητών πρέπει να εκλείψει. Και στοιχίζουν και κοστίζουν.
Συνοψίζοντας και θεωρώντας δεδομένη και αναγκαία την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων παραγωγής ενέργειας τέτοιου χαρακτήρα νομίζω ότι τρεις αρχές είναι χρήσιμο να εξυπηρετούνται από τέτοιου είδους αποφάσεις ή νομοθετικές ρυθμίσεις:
Εξέταση του κάθε έργου όχι αποσπασματικά αλλά ενταγμένου στο ευρύτερο οικοσύστημα.
Ανταποδοτικότητα στην χρήση των φυσικών πόρων που θα υπηρετεί την βελτίωση της γνώσης για προσδιορισμό αναπροσαρμογών και για την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας της άγνοιας.
Πραγματικές περιεκτικές και ουσιαστικές μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων που θα συνδυαστούν με την αποβολή από τον χώρο εκείνων των μελετητών που παράγουν μελέτες μαϊμού εξαπατώντας και ζημιώνοντας συνειδητά την πολιτεία, το περιβάλλον αλλά συχνά και τους πελάτες τους .
Τέλος θα ήθελα να ευχαριστήσω για την διαδικασία της ανοικτής διαβούλευσης που εφαρμόζεται. Νομίζω ότι αφενός μεν μου δίνει σαν πολίτη την δυνατότητα και την ευθύνη να εκφράσω δημόσια την άποψή μου και αφετέρου ανεξάρτητα του συγκεκριμένου θέματος ή των απόψεων που τελικά λαμβάνονται υπόψη αφαιρεί από τους αρμόδιους αφαιρεί το συχνά εμφανιζόμενο ιδιαίτερα σε διοικητικές πράξεις επιχείρημα ….«δεν ήξερα». Το ότι αυτό γίνεται με πρωτοβουλία αυτών των αρμοδίων και οργανωμένα νομίζω ότι είναι θετικό για μια κοινωνία και μια πολιτεία που της αρέσει να ζει και να κυβερνιέται κρυμμένη πίσω από το δάκτυλό της.
Βαγγέλης Δημητρίου δρ. Βιολόγος Ιχθυολόγος
Κυρία Υπουργέ,
Ως δήμαρχος του Δήμου Αριδαίας, θα ήθελα να εκφράσω την έκπληξή μου στην ανάγνωση της προτεινόμενης Υ.Α. με θέμα τη Χωροθέτηση των Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων στην χώρα μας.
Ο Δήμος μας έχει πρωτιά στο πλήθος Μικρών Υδροηλεκτρικών /Km2 επιφάνειας και επίσης πρωτιά στο κοινωνικό ενδιαφέρον στην υλοποίηση έργων ΑΠΕ. Θεωρώ ότι οι πολίτες μας είναι οι πιο ευαισθητοποιημένοι πολίτες σε θέματα ΑΠΕ από κάθε άλλο Δήμο ανά την επικράτεια και αυτό οφείλεται στην κατασκευή και λειτουργία μικρών υδροηλεκτρικών από τη δεκαετία του ’90 ακόμη.
Είμαστε πολύ τυχεροί ως Δήμος που ένα μεγάλο μέρος της οικονομίας μας στηρίζεται στην πράσινη ανάπτυξη και μάλιστα πολύ πριν αυτή αποτελέσει σύνθημα της σημερινής κυβερνητικής πολιτικής. Πλήθος μικροεπιχειρήσεων, με έδρα το Δήμο μας, δραστηριοποιούνται σε όλους τους τομείς ανάπτυξης των ΑΠΕ και κυρίως των υδροηλεκτρικών και των φωτοβολταϊκών (αν είχαμε αιολικό δυναμικό είναι σίγουρο ότι θα είχαμε δραστηριοποίηση και σε αυτόν τον τομέα).
Πρόσφατα πληροφορήθηκα ότι ο Πανελλήνιος Σύλλογος Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων ιδρύθηκε με έδρα το δήμο μας, γεγονός που επιβραβεύει την ιστορία του τόπου μας.
Αν λοιπόν η προκείμενη Υ.Α. είχε εφαρμοστεί πριν 2 δεκαετίες τίποτα από τα παραπάνω δε θα είχε συμβεί. Έκδηλη λοιπόν είναι η ανησυχία μου ως προς τον επηρεασμό της υφιστάμενης κατάστασης όπως αυτή αναφέρθηκε παραπάνω από την εφαρμογή της Υ.Α. και ιδίως σήμερα που ο «Καλλικράτης» ανασχηματίζει το θεσμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε βασικό πυλώνα επίτευξης των στόχων της περιφερειακής βιώσιμης ανάπτυξης. Εν μέσω μάλιστα βαθιάς οικονομικής ύφεσης, ο περιορισμός των αναπτυξιακών προοπτικών θέτει σε κίνδυνο το στόχο της επιβίωσης του Δήμου μας, όπως πιστεύω και των άλλων Δήμων της Περιφέρειας της χώρας μας.
Με εκτίμηση
Ο Δήμαρχος Αριδαίας
Πέτρος Ζέρζης
Η χώρα μας δεν έχει ανάγκη από απαγορεύσεις και παράλογους περιορισμούς στη χωροθέτηση των έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας
ΠΡΟΣ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΠΕΚΑ και ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
Κοιν.: Αντιπρόεδρο της κυβέρνησης
Γραφείο Πρωθυπουργού
ΔΕΣΜΗΕ
ΡΑΕ
Θέμα: «Η προτεραιότητα στην αδειοδότηση και στην αξιολόγηση των επενδυτικών προτάσεων που αφορούν τα Μικρά Υδροηλεκτρικά Εργα στην χώρα μας»
Αξιότιμες κυρίες
Αξιότιμοι κύριοι
Είμαστε μέλη του συνδέσμου μας (Σύνδεσμος Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων) που αποτελείται κύρια από νέους ανθρώπους – επιστήμονες στην πλειονότητας τους, που αγαπούν το περιβάλλον και που επέλεξαν να κάνουν την επιχειρηματική τους δράση στις ΑΠΕ και ιδιαίτερα στα ΜΥΗΕ μικρά υδροηλεκτρικά έργα.
Είμαστε και εμείς όπως και τα άλλα μέλη του συνδέσμου μας, που πραγματικά επιχειρούμε στην κυριολεξία σε μια δύσκολη αναπτυξιακή συγκυρία τόσο δική μας όσο και της χώρας μας.
Πιστεύουμε ότι με την επενδυτική μας δράση πέραν το ότι είμαστε παραγωγοί της πράσινης (καταπράσινης) ενέργειας, συμβάλλουμε και στην ανάπτυξη της υπαίθρου της χώρας μας δημιουργώντας (καθαρές) θέσεις εργασίας όχι μόνο για εμάς αλλά και για πολλούς άλλους ανθρώπους διάσπαρτα σε όλη την ημιορεινή και ορεινή χώρα που την μαστίζει η ανεργία.
Αυτές οι επενδύσεις είναι οι πλέον παραγωγικές από όλες γενικά τις επενδύσεις και από τις οποίες το κράτος εισπράττει περίπου το 50% των εσόδων μας (45%φόροι και 3%εισφορά στους ΟΤΑ) κατά την φάση της λειτουργία τους.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το 60% των κεφαλαίων που επενδύονται σε ένα τέτοιο έργο θα μείνει στην Ελλάδα και μάλιστα το μεγαλύτερο μέρος τους δηλαδή το 45% της επένδυσης, θα δοθεί στην τοπική οικονομία π.χ. έργα πολιτικού μηχανικού, τοπικές αγορές, μεταλλικές κατασκευές κ.τ.λ. , σε αντίθεση με τα Φ/Β και τα Αιολικά όπου σχεδόν όλα τα κεφάλαια επενδύονται για την εισαγωγή του Η/Μ εξοπλισμού από το εξωτερικό.
Είναι βέβαιο ότι η υλοποίηση τέτοιων έργων (μικρών υδροηλεκτρικών) που γίνονται με επεμβάσεις παρόμοιες με την κατασκευή ενός παραδοσιακού νερόμυλου του προηγούμενου αιώνα (που ποτέ δεν βλάψανε και δεν καταστρέψανε τον τόπο μας), θα βοηθήσει στην αύξηση του ποσοστού της παραγόμενης πράσινης ενέργειας στην Ελλάδα από ΑΠΕ, ενισχύοντας ταυτόχρονα το δίκτυο του ΔΕΣΜΗΕ με ρεύμα υψηλής και σταθερής ποιότητας, καθώς θα συμβάλλει και στην αντίστοιχη μείωση της παραγωγής ηλ. Ενέργειας από εισαγόμενο πετρέλαιο που τόσο μας κοστίζει για τις θερμικές μονάδες.
Έχει την αξία του εδώ ακόμη να αναφέρουμε ότι για τον ΔΕΣΜΗΕ το κόστος αγοράς του ρεύματος που παράγουν τα μικρά υδροηλεκτρικά είναι το 1/5 της τιμής του ρεύματος που αγοράζει από τα Φ/Β
Με την υλοποίηση τέτοιων έργων – μικρών υδροηλεκτρικών η Χώρα μας συμβάλει στην εκπλήρωση των δεσμεύσεων, που έχει αναλάβει και με τον κίνδυνο προστίμων απέναντι στην Ε.Ε, όσον αφορά την υποχρέωση της στην αύξηση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ που σήμερα είναι κοντά στο 8% και πρέπει να φθάσει στο 20% το 2020.
Όπως όλοι σας στην κυβέρνηση έχετε τονίσει επανειλημμένα, η στροφή προς την πράσινη επιχειρηματικότητα αποτελεί πλέον καθολικό στόχο της χώρας μας ΠΡΩΤΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ.
Για να επιτευχθεί λοιπόν, αυτός ο κυβερνητικός στόχος και για να έρθει το ποθούμενο και για μας αποτέλεσμα, θα πρέπει να παρέμβετε προσωπικά ώστε να τις ξεχωρίσετε αυτές τις επενδύσεις που αφορούν τα Μικρά Υδροηλεκτρικά Έργα και να δώσετε την απαραίτητη προτεραιότητα, τόσο στην φάση της αδειοδότησης τους όσο και στην φάση της αξιολόγησης τους στον αναπτυξιακό νόμο.
Αυτονόητο λοιπόν θεωρούμε ότι πρέπει να χαρακτηριστούν τα έργα αυτά, έργα πρώτης προτεραιότητας της εθνικής αναπτυξιακής προσπάθειας και να αυξήσετε κατά το μέγιστο το ποσοστό συμμετοχής τους στο ενεργειακό μείγμα για τα επόμενα χρόνια.
Για το λόγο αυτό σας απευθύνουμε την επιστολή αυτή, επειδή πιστεύουμε ότι και εσείς πέραν από εμάς, δεν θέλετε ούτε την περιθωριοποίηση – υπονόμευση τέτοιων επενδύσεων αλλά ούτε την καταστρατήγηση της κοινής λογικής, που θέλει το κράτος να έχει προτεραιότητες και στόχους ιεραρχημένους που τους υλοποιεί με τους μηχανισμούς του.
Αξίζει εδώ να σας σημειώσουμε ότι τα επενδυτικά μας σχέδια είναι ήδη στην αδειοδοτική διαδικασία από 4 έως 6 χρόνια.
Πιστεύουμε στους κοινούς στόχους πολιτείας και των επενδυτών και είμαστε βέβαιοι ότι με τις πρωτοβουλίες σας δεν θα χάσουμε και άλλο πολύτιμο χρόνο που ούτε εσείς θέλετε αλλά ούτε και εμείς το αντέχουμε άλλο «οι καιροί ου μενετοί», ακούγοντας εσείς αγκυλωμένους και ύποπτους γραφειοκράτες που πολεμούν αυτά τα αθώα έργα ως περιθωριακοί οικολόγοι που δέχονται τον λιγνίτη που τόσο ρυπαίνει ή το πετρέλαιο που πληρώνουμε τόσα χρήματα για την εισαγωγή του και να πολεμούν τους νερόμυλους που παράγουν την πράσινη ενέργεια, ειλικρινά μας είναι αδιανόητο.
Πιστεύοντας στην πρόθεσή σας για την ορθή αντιμετώπιση του θέματος περιμένουμε να επιληφθείτε άμεσα.
Με εκτίμηση
Γιώργος Γκεσούλης
Αλέξανδρος Γκεσούλης
Για την ΝΕΓΑΑΚ Α.Ε.
Η χρονική περίοδος της διαβούλευσης (6/8 έως 20/8) δρα ανασταλτικά στη συμμετοχή των πολιτών. Θα ήταν απαραίτητο να δοθεί παράταση τουλάχιστον μέχρι τις 30/8/2010.
Ήθελα να επισημάνω το γεγονός ότι το πρόβλημα μείωσης του νερού από ένα υδατόρεμα αφορά κυρίως στην χαμηλή υδρολογική περίοδο του υδρολογικού έτους δηλαδή από τον Μάιο έως τον Οκτώβριο. Η περίοδος αυτή συμπίπτει με την αρδευτική περίοδο κατά την οποία ουδείς αναρωτιέται ποια είναι η παροχή που εκτρέπεται και ποιος είναι ο όγκος του νερού που κατασπαταλάται αφήνοντας το νερό να διανύει δεκάδες χιλιόμετρα σε ανοικτές διώρυγες με πολύ μεγάλες διαρροές αλλά και εφαρμόζοντας τεχνικές άρδευσης με τεράστιες απώλειες. Αυτό φυσικά δεν δικαιολογεί καμία ενέργεια με αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον από τα ΜΥΗΕ αλλά θέλω να πω ότι οι αρνητικές επιπτώσεις, από τη στιγμή που ένα έργο εκτροπής εξασφαλίζει την οικολογική παροχή, δεν πρέπει να αναζητούνται στο ίδιο το έργο.
Κατά την χειμερινή -υγρή υδρολογική περίοδο- το πρόβλημα ουσιαστικά μηδενίζεται. Την περίοδο αυτή η ανάγκες σε νερό του φυσικού περιβάλλοντος ελαχιστοποιούνται.
Επομένως και πάλι το πρόβλημα εντοπίζεται στο σωστό υπολογισμό της οικολογικής παροχής κατά τη θερινή περίοδο και τον αποτελεσματικό έλεγχό της.
Τα έργα ΜΥΗΕ λειτουργούν στη χώρα μας εδώ και 10έτη, χωρίς να έχουν παρατηρηθεί καταγγελθεί και δημοσιευθεί (εκτός από ελάχιστες περιπτώσεις) προβλήματα που προέκυψαν κατά τη φάση κατασκευής ή λειτουργίας τους στο φυσικό περιβάλλον. Γιατί επιτέλους σ’ αυτό τον τόπο όταν κάτι πάει καλά θέλουμε να το περιορίσουμε ή και να το σταματήσουμε?
Οι σκοποί του άρθρου 1 και όπως επιγραμματικά αναφέρονται στο επίμαχο άρθρο είναι απολύτως θεμιτοί και επιθυμητοί και όχι μόνο στην περίπτωση των ΜΥΗΕ αλλά σε όλα τα τεχνικά έργα. Στο άρθρο 2 όμως φαίνεται να γίνεται μία διάκριση σε μικρά και μεγάλα τεχνικά έργα ΜΥΗΕ όπως επίσης και σε έργα που έχουν ή δεν έχουν άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και έγκριση περιβαλλοντικών όρων. Αλήθεια αυτή η προσπάθεια για «εξειδίκευση και συμπλήρωση των τεχνικών και λοιπών λεπτομερειών των κριτηρίων χωροθέτησης των έργων ΑΠΕ» δεν θα έπρεπε να είναι μια προσπάθεια που να περιλαμβάνει το σύνολο των έργων της ίδιας τεχνολογίας ανεξαρτήτως ισχύος και φάσης αδειοδότησης στην οποία βρίσκονται? Η δημιουργία έργων 2 ή και περισσοτέρων ταχυτήτων δεν αποτελεί πρόβλημα το οποίο θα συναντήσουμε μπροστά μας, άμεσα ή και λίγο ματαγενέστερα? Δηλ. υπάρχουν ήδη τα έργα προ και μετά χωροταξικού (ΕΠΧΣΑΑ) τώρα θα υπάρχουν και τα έργα προ και μετά της Υ.Α.?
για την πολιτική ηγεσία ΥΠΕΚΑ:
πρέπει να έχει γίνει πλέον σαφές οτι το σχέδιο ΥΑ (με τον τύπο, την αναδρομικότητα και τα «20 cm»)αποτελεί κατά μέτωπο επίθεση εναντίον του κλάδου των ΜΥΕ. Είναι δυνατόν να αναζητούμε την πράσινη ανάπτυξη πολεμώντας την τεχνολογία με τις καλύτερες περιβαλλοντικές επιδόσεις σε «Ανάλυση Κύκλου Ζωής» ? (ενδεικτικά αναφέρω το http://www.esha.be/fileadmin/esha_files/documents/publications/publications/LCA_Study.pdf όπου φαίνεται η συντριπτική υπεροχή έναντι αιολικών και φωτοβολταϊκών, υπάρχει πλήθος σχετικών μελετών. Είναι δυνατόν να πολεμάμε την τεχνολογία με την μεγαλύτερη ελληνική προστιθέμενη αξία; Περιμένουμε τις ορθές πολιτικές σας αποφάσεις!
για τον κύριο Κουτράκη:
Δεν δέχομαι οτι ένα ΜΥΗΕ συνεπάγεται «διάβρωση εδαφών, παράνομες χαλικοληψίες . . . υποβάθμιση ή/και καταστροφή της παρόχθιας ζώνης και βλάστησης, μη αποκατάσταση φυσικού περιβάλλοντος». Ενα κακό ΜΥΗΕ ίσως, ένα καλό ΜΥΗΕ σίγουρα όχι! Το καλό και το κακό δεν ξεχωρίζει με μαθηματικούς τύπους! Σε κάθε περίπτωση είναι άστοχο να χρησιμοποιούνται παράνομες ενέργειες ως τεχνικό επιχείρημα.
Σχετικά με το FAO Fisheries Report 821, 2006: αναφέρει όντως (κατά τη γνώμη μου υπερβάλλοντας) τα ΜΥΕ ως μη πράσινα, με την αιτιολογία όμως οτι «SHP may have negative impacts on fish and other aquatic organisms». Για τους μη γνωρίζοντες αγγλικά το «may» έχει την έννοια του ίσως (και άρα συμφωνεί μαζί μου = το κακό έχει επιπτώσεις και το καλό δεν έχει). Επιπρόσθετα πολλοί οργανισμοί και περιβαλλοντικές οργανώσεις θεωρούν τα ΜΥΗΕ φιλοπεριβαλλοντικά (πχ http://www.greenpeace.org/greece/ER/our-solutions http://climate.wwf.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=29&Itemid=93).
Για τα «20 cm» ροής: είναι αστείο για όποιον έχει δει ένα τυπικό ελληνικό ρέμα. Μιλάμε για μέση ετήσια παροχή της τάξης του 1 m3/s και πλάτος (ενεργής) κοίτης έως (τουλάχιστον) 8 m. Με 0,3 m βάθος που ζητάτε έχουμε μια διατομή 8×0.3m = 2.4 m2. Εστω ταχύτητα 0,6 m/s και έχουμε παροχή 0,6×2.4= 1.44 m3/s. Δηλαδή ζητάτε ως παραμένουσα παροχή μεγαλύτερη από την μέση ετήσια . . .
Είναι εμφανές το λάθος, αλλά πάω ένα βήμα παραπέρα. Εστω οτι δασικός δρόμος διασχίζει την κοίτη κατάντι της υδροληψίας και το Δασαρχείο έχει κατασκευάσει «ιρλανδική διάβαση» (τσιμεντάρισμα της κοίτης για την βελτίωση της βατότητας). Εδώ (στο ίδιο ρέμα) θα έχουμε πλάτος 10 m και κατά αισθητή μήκος κλίση (καθώς η ιρλανδική έχει στόχο τη μείωση του βάθους). Κάνοντας τους παραπάνω υπολογισμούς με ταχύτητα 1.1 m/s έχουμε 3,3 m3/s. Για να έχουμε τα 0,3 m βάθους που ζητάτε χρειαζόμαστε παροχή υπερτριπλάσια της μέσης ετήσιας!!! Γιατί δεν λέτε καλύτερα ευθέως οτι δεν θέλετε κανένα ΜΥΗΕ σε ορεινά ρέματα;
Τέλος σας παρακαλώ (είναι ιδιαίτερα σημαντικό για μένα) να μου πείτε την γνώμη σας (ποσοστά) για το ευκταίο ενεργειακό μίγμα στην ηλεκτροπαραγωγή της χώρας μας το 2020 (θεωρώντας ως παίκτες λιγνίτη, πετρέλαιο, πυρηνική, αιολικά, φωτοβολταϊκά, μεγάλα ΥΕ, ΜΥΕ ή οτι άλλο τεχνικά εφικτό θέλετε).
Φιλικά
Κώστας Τσιτογιάννης
Χημικός Μηχανικός – μελετητής ΜΥΗΕ
Από το εισηγητικό κείμενο της ΥΑ και το σκοπό που καλείται να επιτελέσει, (συμπλήρωση και εξειδίκευση κριτηρίων χωροθέτησης ΜΥΗΕ……) προκύπτουν τα παρακάτω βασικά, εύλογα και αυτονόητα συμπεράσματα:
• Η προς ψήφιση ΥΑ προκύπτει κατ’ εξουσιοδότηση του Ν.3851/2010 και αφορά την πρόσθετη διασφάλιση των περιβαλλοντικών μέσων και παραμέτρων και την αρμονική ένταξη των Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων (ΜΥΗΕ) στο περιβάλλον, με την εξειδίκευση και συμπλήρωση των τεχνικών και λοιπών λεπτομερειών των κριτηρίων χωροθέτησης των έργων ΑΠΕ του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΕΠΧΣΑΑ-ΑΠΕ).
• Από τα άρθρα της προτεινόμενης ΥΑ προκύπτει σαφέστατα ότι δεν πρόκειται για εξειδίκευση ή συμπλήρωση των κριτηρίων του Ειδικού Χωροταξικού αλλά για καθαρή αλλαγή, τροποποίηση και κατάργηση των κριτηρίων του που αφορούν τα ΜΥΗΕ. Οι περιορισμοί που τίθενται μέσω του μαθηματικού τύπου και των 20 cm βάθους νερού (εκτός από την έλλειψη επιστημονικής τεκμηρίωσης για την αναγκαιότητά τους) αναιρούν στην ουσία το μεγαλύτερο μέρος του άρθρου 16 του ΕΠΧΣΑΑ-ΑΠΕ και τα αναφερόμενα σε αυτό κριτήρια.
• Στον Ν3851/2010 αναφέρονται σαφέστατα ποια είναι τα σημεία του (ΕΠΧΣΑΑ-ΑΠΕ) που τροποποιούνται και σε αυτά δεν συμπεριλαμβάνονται τα αναφερόμενα στην ΥΑ.
• Η προτεινόμενη ΥΑ έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τον ίδιο το νόμο που την προβλέπει αφού καταργεί αυτόματα διατάξεις τις οποίες ο κατ’ εξουσιοδότηση νόμος διατηρεί.
• Η εφαρμογή της θα επιφέρει πάμπολλα νομικά θέματα σχετικά με την ισχύ της τη στιγμή που αναιρούνται ταυτόχρονα μεγαλύτερης ισχύος νομοθετικές πράξεις (Ν.3851/2010 & ΚΥΑ ΕΠΧΣΑΑ-ΑΠΕ). Σημαντικό πρόβλημα επίσης θα αποτελέσει η αναδρομική εφαρμογή της σε έργα τα οποία μελετήθηκαν και εγκρίθηκαν με διαφορετικό νομικό πλαίσιο και διαφορετικούς περιβαλλοντικούς περιορισμούς και κριτήρια.
• Η ενδεχόμενη εφαρμογή της ΥΑ θα αποτελέσει αφορμή κατάργησης της πλειοψηφίας των προβλεπόμενων έργων στην χώρα(ως μη συμβατά). Στην υποθετική δε περίπτωση που εφαρμοζόταν στα εν λειτουργία έργα, αυτό αυτομάτως θα σήμαινε ότι θα έπρεπε να πάψουν να λειτουργούν τα μισά από αυτά. Το γεγονός αυτό μεταφράζεται στην ουσία ως ομολογία της πολιτείας ότι μέχρι σήμερα επέτρεψε κατ’ εξακολούθηση την κατασκευή «καταστροφικών για το περιβάλλον τερατουργημάτων που έχουν προκαλέσει ερήμωση της περιοχής» και τώρα έρχεται να περισώσει ότι μπορεί. Δηλαδή η προτεινόμενη ΥΑ καλείται να αποτελέσει την περιβαλλοντική ασπίδα της πολιτείας έναντι στους περιβαλλοντικούς καταστροφείς κατασκευαστές ΜΥΗΕ.
• Το ότι τα έργα που έχουν κατασκευαστεί ή πρόκειται να κατασκευαστούν ικανοποιούν τις συνήθεις πρακτικές και περιορισμούς που εφαρμόζονται παγκόσμια εδώ και δεκάδες χρόνια αλλά και τους όρους και τους περιορισμούς που η ίδια η πολιτεία έχει υποβάλει, δεν είναι κάτι που έχει ληφθεί υπόψη κατά την σύνταξη των περιεχομένων της ΥΑ, τα οποία κινούνται στα όρια της πρωτοτυπίας και της υποτιθέμενης μοναδικότητας του ελληνικού περιβάλλοντος.
Σχόλια και συμπεράσματα επί της ουσίας αλλά και της σκοπιμότητας των περιεχομένων ρυθμίσεων της ΥΑ μπορεί να βγάλει αβίαστα ο καθένας…
Διάβασα με προσοχή όλα τα σχόλια που μέχρι σήμερα αναρτήθηκαν σε αυτή τη διαβούλευση (χρήσιμη όπως όλες οι διαβουλεύσεις). Δυστυχώς όμως τα περισσότερα σχόλια που είδα ήταν είτε μελετητών ή επενδυτών και ελάχιστα από ανθρώπους που γνωρίζουν το φυσικό περιβάλλον και τις επιπτώσεις των ΜΥΗΕ, μιας και ανάλογη εμπειρία υπάρχει από άλλες ευρωπαϊκές χώρες (π.χ. Γαλλία).
Στις περισσότερες μελέτες για ΜΥΗΕ που έχω δει (και αυτές είναι μερικές δεκάδες) δεν υπάρχει ολοκληρωμένος σχεδιασμός και δεν υπάρχουν πραγματικά ή επικαιροποιημένα δεδομένα (παροχής νερού, είδη ιχθυοπανίδας, κλπ). Οι υποψήφιοι κατασκευαστές στηρίζονται συνήθως σε μερικές στιγμιαίες μετρήσεις παροχής, ενώ δεν αντιμετωπίζεται καθόλου το πρόβλημα της στάθμης του νερού κατάντη των έργων, ούτε οι επιπτώσεις από την κατασκευή τους στο χερσαίο και υδάτινο περιβάλλον των ευαίσθητων ορεινών οικοσυστημάτων.
Σε όλη αυτή την ανταλλαγή απόψεων διάβασα ότι οι επιπτώσεις των ΜΥΗΕ είναι σχεδόν «μηδαμινές» και «εξαφανίζονται» εντός 1-2 ετών. Παραλείπεται βέβαια να αναφερθεί ότι η κατασκευή ΜΥΗΕ, και μάλιστα όταν αυτά είναι συνεχόμενα, μπορεί να πλήξει άμεσα την οικολογική ισορροπία των οικοσυστημάτων και να προκαλέσει μια μη αντιστρέψιμη αλλοίωση του φυσικού τοπίου της περιοχής, τόσο κατά τη φάση κατασκευής (κόψιμο δέντρων, διάνοιξη δρόμων, διάβρωση εδαφών, παράνομες χαλικοληψίες, κατασκευή παρακαμπτηρίων αγωγών, υποβάθμιση ή/και καταστροφή της παρόχθιας ζώνης και βλάστησης, μη αποκατάσταση φυσικού περιβάλλοντος), όσο και κατά τη φάση λειτουργίας τους (εγκιβωτισμός τμημάτων ρεμάτων, κατασκευή φραγμάτων και κτισμάτων, δυνατότητα για έντονη ανθρωπογενή δραστηριότητα σε περιοχές που πριν δεν υπήρχε πρόσβαση, αλλοίωση αβιοτικών χαρακτηριστικών του νερού όπως η θερμοκρασία). Σε επίσκεψή μας π.χ. σε ΜΥΗΕ σε παραπόταμο του Νέστου είδαμε τις ζημιές που έγιναν σε παραποτάμιες εκτάσεις από τον «επενδυτή» ο οποίος δυσκολευόταν να μεταφέρει τα αδρανή υλικά που δημιουργήθηκαν από τη διάνοιξη του δρόμου και έτσι τα «έσπρωξε» στην κοίτη του ποταμού ελπίζοντας ότι είτε θα παρασυρθούν είτε θα τα καλύψει η βλάστηση.
Παραλείπεται επίσης να αναφερθεί ότι η δημιουργία συνεχών φραγμάτων σε ένα ποταμό αποτελεί μεγάλο κίνδυνο για τους πληθυσμούς των ορεινών ειδών της ιχθυοπανίδας και ότι η επέμβαση για την κατασκευή ενός ΜΥΗΕ μπορεί να έχει σοβαρότατες επιπτώσεις στην τοπική ιχθυοπανίδα, η οποία πολλές φορές επιβιώνει πλέον μόνο σε μικρά ρέματα ή παραποτάμους, ειδικά στα ποτάμια όπου υπάρχουν ήδη μεγάλα φράγματα, και τα οποία πολλές φορές φιλοξενούν το μοναδικό γενετικό απόθεμα σπάνιων ή ενδημικών ειδών. Πολλοί από τους πληθυσμούς αυτούς προστατεύονται από την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ (Παρ. ΙΙ), όπως η Άγρια Πέστροφα (Salmo spp.), η Μπριάνα (Barbus spp.), η Πετροκαραβίδα (A. torrentium, είδος προτεραιότητας που ζει στα ορεινά ύδατα σε μικρούς πληθυσμούς που δεν έχουν καταγραφεί και που πρόσφατα περιλήφθηκε στο Παρ. ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ). Για τα είδη αυτά η Ελλάδα έχει αναλάβει την υποχρέωση τη διατήρηση του γενετικού τους αποθέματος και των πληθυσμών τους σε ικανοποιητική κατάσταση. Η διακοπή των μετακινήσεων των παραπάνω ειδών και ο χωρισμός των πληθυσμών τους σε δυο ή περισσότερα κομμάτια θέτει σε κίνδυνο τόσο τους πληθυσμούς όσο και το υπάρχον γενετικό απόθεμα.
Δυστυχώς όμως σε καμία ΜΠΕ δεν γίνεται αναφορά στα είδη της ιχθυοπανίδας και είτε «παραλείπονται», είτε γίνεται αναφορά σε βιβλιογραφία που συνήθως είναι ελλιπής για τέτοιες ορεινές περιοχές και συνήθως συμπεραίνεται ότι «δεν υπάρχουν ψάρια στο υδατόρεμα» ή ακόμη καλύτερα «σε επίσκεψή μας δεν παρατηρήθηκε ύπαρξη ψαριών…». Σε ΟΛΑ όμως σχεδόν τα επιφανειακά υδατορέματα συνεχούς ροής (και σε πολλά εποχιακής ροής) υπάρχουν ψάρια που βέβαια δεν «πηδάνε» έξω από το νερό για να τα δει ο επισκέπτης, αλλά ζουν ανάμεσα στη βλάστηση ή πάνω ή και μέσα στον πυθμένα (π.χ. βελονίτσα). Αυτό βέβαια αποτελεί και πρόβλημα της ελληνικής πολιτείας που όφειλε εδώ και χρόνια να καταγράψει την ιχθυοπανίδα σε όλα τα επιφανειακά νερά.
Διάβασα επίσης διάφορα σχόλια που «ενοχλούνται» ακόμη και από την ύπαρξη 20 cm βάθους κατάντη των ΜΥΗΕ και το θεωρούν υπερβολικό ! Τα 20 cm όμως είναι κυριολεκτικά μια σπιθαμή βάθους, ας ανοίξει λοιπόν κάποιος το χέρι του και ας σκεφτεί αν μια πέστροφα 20-30 cm μπορεί να κολυμπήσει σε 20 cm βάθος. Είναι βέβαια αλήθεια ότι η ιχθυοπανίδα μπορεί να επιβιώσει και σε εποχιακά ρέματα ή σε ρέματα που για κάποιο διάστημα έχουν ελάχιστο νερό, όμως αυτό ΔΕΝ γίνεται συνεχώς όπως στην περίπτωση της κατασκευής ΜΥΗΕ αλλά εποχικά. Τον υπόλοιπο χρόνο τα είδη αυτά μπορούν να μετακινηθούν, αναπαραχθούν κλπ.
Σε διάφορα σημεία της διαβούλευση γίνεται επίσης αναφορά στην «πράσινη» ενέργεια των υδροηλεκτρικών έργων. Πρέπει λοιπόν να γνωρίζετε ότι σε έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Τροφίμων (FAO Fisheries Report 821, 2006), στο άρθρο 77 δηλώνεται ότι η υδροηλεκτρική ενέργεια ΔΕΝ θεωρείται «πράσινη» πηγή ενέργειας εξαιτίας των καταστροφών που προκαλούνται στα υδάτινα (ηπειρωτικά και θαλάσσια) οικοσυστήματα και κυρίως στην ιχθυοπανίδα τους.
Προτείνεται λοιπόν:
• Όσον αφορά τον υδραυλικό σχεδιασμό, για την εξασφάλιση της οικολογικής παροχής η υδροληψία της ποσότητας νερού που θα είναι επιπλέον της οικολογικής παροχής, να γίνεται με πλευρική υδροληψία ή εκχειλιστή και όχι με εγκάρσιο φράγμα. Με αυτό τον τρόπο αφενός θα γίνεται ελεύθερα η διακίνηση των ψαριών και δεν θα απαιτούνται ειδικά έργα και αφετέρου δεν θα είναι δυνατή η μείωση της ποσότητας του νερού που θα απελευθερώνεται στο ποτάμι.
• Σε ειδικές περιπτώσεις και όταν δεν είναι δυνατή διαφορετική κατασκευή, πρέπει να κατασκευάζεται παρακαμπτήριο κανάλι για την ανοδική και καθοδική μετακίνηση των ειδών της ιχθυοπανίδας. Όταν και αυτό είναι αδύνατο, θα πρέπει να κατασκευάζεται «πέρασμα ή σκάλα» ψαριών από ειδικευμένο επιστήμονα ιχθυολόγο με εμπειρία σε τέτοια έργα και αφού θα έχει προηγηθεί μελέτη των ειδών της περιοχής έτσι ώστε το έργο να προσαρμοστεί στις ανάγκες τους (μεγέθη, ταχύτητα κίνησης, κλπ.).
• Σε κάθε περίπτωση πρέπει να εξασφαλίζεται βάθος ροής κατάντη της υδροληψίας τουλάχιστον 30 cm για να μπορεί να είναι δυνατή η μετακίνηση της ιχθυοπανίδας.
ΥΓ. Η διαβούλευση για ένα τόσο σοβαρό θέμα δεν είναι δυνατόν να γίνει εντός 20 ημερών και μάλιστα εντός του Αυγούστου. Επειδή πολλοί φορείς δεν θα λάβουν γνώση (και αυτό φαίνεται ήδη από τη συμμετοχή σχεδόν αποκλειστικά μελετητών ή επενδυτών),παρακαλώ για την επέκτασή της σε 40-45 ημέρες, όπως συνήθως γίνεται, δηλαδή τουλάχιστον έως τις 15 Σεπτεμβρίου.
Με εκτίμηση
Δρ. Μάνος Κουτράκης
Βιολόγος-Ιχθυολόγος
Αν. Ερευνητής ΕΘΙΑΓΕ-ΙΝΑΛΕ
Προκειμένου να μπορούμε να ξέρουμε τους λόγους για τους οποίους
με την παρούσα απόφαση αποσκοπείται :
* α) ότι χρειάζεται η πρόσθετη διασφάλιση των περιβαλλοντικών μέσων και παραμέτρων και η αρμονική ένταξη των Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων (ΜΥΗΕ) στο περιβάλλον,
* β) ότι πρέπει να γίνει πληρέστερη η αντιμετώπιση των συνολικών, αθροιστικών και συνεργιστικών επιπτώσεων ΜΥΗΕ που πρόκειται να εγκατασταθούν στο ίδιο υδατόρευμα και στους συμβάλλοντες αυτού κλάδους.
* γ) ότι πρέπει να αποφευχθεί η αποφυγή δυσανάλογου μήκους εκτροπών φυσικής κοίτης των υδατορευμάτων από την υλοποίηση ΜΥΗΕ, σε σχέση με την αποδιδόμενη ισχύ αυτών, και προκειμένου να επιτυγχάνεται ο σκοπός του ΕΠΧΣΑΑ – ΑΠΕ όπως καθορίζεται στην παράγραφο 1β του άρθρου 1 αυτού, δηλαδή η δημιουργία εγκαταστάσεων ΑΠΕ, σύμφωνα με τις αρχές της βιωσιμότητας και της αρμονικής ένταξης τους στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον,
Χρειαζόμαστε να γνωρίζουμε τα εξής :
1. την εισηγητική έκθεση, για κάθε ένα από τα παραπάνω άρθρα, ώστε να μπορούμε να αντιληφθούμε τις αιτίες που οδηγούν την ΕΥΠΕ σε αυτές τις προτάσεις.
Σήμερα λειτουργούνε περίπου 90 ΜΥΗΕ δυναμικότητας 180MW. Πού είναι οι εκθέσεις από τις αυτοψίες που ενήργησαν οι αρμόδιες κατά το νόμο υπηρεσίες, από τις οποίες προκύπτει πως «υπάρχει δυσανάλογο μήκους εκτροπών φυσικής κοίτης των υδατορευμάτων από την υλοποίηση ΜΥΗΕ, σε σχέση με την αποδιδόμενη ισχύ αυτών», ή ότι πρέπει «να γίνει πληρέστερη η αντιμετώπιση των συνολικών, αθροιστικών και συνεργιστικών επιπτώσεων ΜΥΗΕ που πρόκειται να εγκατασταθούν στο ίδιο υδατόρευμα και στους συμβάλλοντες αυτού κλάδους» και εν τέλει «ότι χρειάζεται η πρόσθετη διασφάλιση των περιβαλλοντικών μέσων και παραμέτρων και η αρμονική ένταξη των Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων (ΜΥΗΕ) στο περιβάλλον»?
Υπάρχουν επίσημες οι σχετικές εκθέσεις? Ναί ή όχι?
Αν όχι, τότε πώς στοιχειοθετείται το παρόν Σχέδιο Υ.Α.?
Αν ναι, πού είναι?
Κα. Υπουργέ, προτείνω να ΑΠΟΣΥΡΘΕΙ ΑΜΕΣΑ ΤΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΣΧΕΔΙΟ Υ.Α., εκτός και αν προσκομιστούν ΑΠΟΔΕΙΞΕΙΣ από εκθέσεις αυτοψιών, που να τεκμηριώνουν τις παραπάνω ανάγκες για αλλαγές, που περιγράφονται στο τρέχον άρθρο. Και φυσικά όταν λειτουργούν ήδη από χρόνια 90 ΜΥΗΕ, οι εκθέσεις αυτοψιών λογικά θα πρέπει να είναι 90, όσα και τα έργα σε λειτουργία. Αλλιώς χάνει το έρισμά της η συγκεκριμένη Δημόσια Διαβούλευση.
Σημειώνω, πως τα ΜΥΗΕ είναι από τις παλαιότερες τεχνολογίες στη χώρα μας για την παραγωγή ενέργειας. Πολύ παλαιότερα από τα Α/Π ή τα Φ/Β. Ενδεικτικά αναφέρω το ΜΥΗΕ στο Λιτόχωρο Πιερίας που λειτουργούσε από τη 10ετία του 30 και ανατινάχθηκε από τους Γερμανούς κατά τον Β’ ΠΠ και το ΜΥΗΕ στην Πάτρα, που λειτουργεί αδιάλειπτα εδώ και πάνω από 80 έτη. Αυτά τα δύο έργα με τη λογική της τρέχουσας Υ.Α. θα μπορούσαν να γίνουν σήμερα? Αν η απάντηση είναι «όχι δε θα γίνονταν» τότε μήπως το Σχέδιο της Υ.Α. είναι εκ προιμίου αποσυρτέο?
Για την ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ TOMH ΑΒΕΤΕ
Ηλίας Κακιόπουλος, BSc(Math), MSc (Fin), MBA (Fin)
Αγ. Λαύρας 23, ΤΚ 141 21, Ηράκλειο Αττικής,
τηλ. 210 2837371,
φαξ. 210 2837372,
κιν. 6944 154 210,
email : HLIAS1971@YAHOO.GR
«Όχι στα Μικρά Υδροηλεκτρικά Έργα»
Όσα μικρά υδροηλεκτρικά έργα έγιναν μας ξέφυγαν και θα πάρουμε το αίμα μας πίσω. Για νέα έργα ούτε λόγος. Τι τα θέλουμε; Ας κάνουν ΦΒ. Γιατί να μείνουν τα λεφτά τους σε έλληνες; Χάθηκαν οι πολυεθνικές; Μήπως δεν έχουμε χρήματα για να πληρώνουμε την κιλαβατώρα 0,45€; Μήπως δεν έχουμε ηλεκτρικά δίκτυα; Όλα τα έχουμε. Ή μήπως το κράτος έχει ανάγκη τα 80εκ. € κάθε χρόνο που θα μπορούσε να εισπράττει αν γίνονταν τα 300MW των ΜΥΗΕ που τώρα, πολύ σωστά, απαξιώνονται.
Ας ακολουθήσουμε λοιπόν στο όνομα της προστασίας του περιβάλλοντος τις δογματικές απαγορεύσεις αυτών (των λίγων) που το εκπροσωπούν. Αυτοί ξέρουν. Οι πολιτικοί ηγέτες δεν προλαβαίνουν εντός της μικρής θητείας τους (συνηθως) να φιλτράρουν τις βεβιασμένες αποφάσεις που καλούνται να λάβουν. Οι προστάτες όμως είναι σε θέση από το μητροπολιτικό κέντρο της χώρας μας, να προστατεύουν και να απαγορεύουν την αξιοποίηση αυτού που δεν έχουν επισκεφθεί ποτέ.
ΕΧΟΝΤΑΣ ΚΑΠΟΙΑ ΠΟΛΥ ΜΙΚΡΗ ΓΝΩΣΗ ΠΑΝΩ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΩΝ Α.Π.Ε ΘΕΛΩ ΝΑ ΠΩ ΕΚ ΠΡΩΤΗΣ ΟΨΕΩΣ ΟΤΙ ΜΟΥ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΠΟΛΥ ΑΣΤΕΙΟ ΟΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΘΕΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΟΝ ΑΠΟ ΚΑΠΟΙΟΥΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΥΣ ΤΥΠΟΥΣ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ.
ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΠΡΟΕΧΕΙ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΓΝΩΜΗ ΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΑΜΕΣΑ ΟΣΟ ΤΟ ΔΥΝΑΤΟΝ Η ΕΝΤΑΞΗ ΕΡΓΩΝ ΤΕΤΟΙΑΣ ΜΟΡΦΗΣ ΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΕ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΗ ΒΕΒΑΙΑ ΟΤΙ ΘΑ ΤΗΡΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟΙ ΠΑΡΙΒΑΛΟΝΤΙΚΟΙ ΟΡΟΙ.
ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΛΕΙΣΤΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΠΟ ΧΩΡΕΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΕΣ ΓΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΤΟΜΕΑ ΠΡΑΓΜΑ ΠΟΥ ΘΑ ΜΑΣ ΒΟΗΘΟΥΣΕ ΝΑ ΟΙΟΘΕΤΗΣΟΥΜΕ ΚΑΠΟΙΕΣ ΑΠΟ ΑΥΤΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΠΡΟΧΩΡΗΣΟΥΜΕ ΠΙΟ ΓΡΗΓΟΡΑ ΠΑΡΑ ΝΑ ΨΑΧΝΟΥΜΕ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΥΣ ΤΥΠΟΥΣ ΚΑΙ «ΠΡΑΣΙΝΑ ΑΛΟΓΑ».
Ως εκπαιδευτικός με ενεργό ανάμιξη σε τμήματα περιβαλλοντικής αγωγής έχουμε πραγματοποιήσει πολλές εκδρομές σε μικρά υδροηλεκτρικά στην ευρύτερη περιοχή δραστηριοποίησής μου της Κεντρικής Μακεδονίας. Τα παιδιά είναι πάντα περίεργα και ρωτούν γιατί ακούν τα τελευταία χρόνια ύμνους για τις ΑΠΕ γενικά. Τα δε μικρά υδροηλεκτρικά που συνήθως είναι χωμένα σε πράσινα βουνά είναι ιδανικός τόπος να βρεθεί κάποιος κοντά στη φύση και συνάμα να συνειδητοποιήσει από κοντά τί εστί οικολογική παρέμβαση με ανθρώπινο πρόσωπο. Με τους περιορισμούς που βλέπω τώρα να μπαίνουν που αποτελούν ανασταλτικό παράγοντα για την ανάπτυξη νέων τέτοιων έργων και σίγουρα θα απέτρεπε τη δημιουργία πολλών από αυτά που λειτουργούν τί πρέπει να κάνω; Να αναθεωρήσω όλα αυτά που μάθαινα και παράλληλα δίδασκα σε «πράσινες τάξεις» όλα αυτά τα χρόνια; Θα ζητήσω μάλλον συγγνώμη από τα παιδιά λέγοντάς τους ότι οι καθ’ ύλην αρμόδιοι τελικά τώρα κατάλαβαν το λάθος τους και κακώς όλα αυτά τα χρόνια επέτρεποαν την υλοποίηση υδροηλεκτρικών. Μάλλον τα νέα εκπαιδευτικά συγγράματα μαζί με τα φουγάτρα των εργοστασίων, τις εξατμίσεις των αυτοκινήτων, τα λιγνιτορυχεία πρέπει να κατατάξουν και τα μικρά υδροηλεκτρικά με την επισήμανση «έξω τα επιβλαβή προς το περιβάλλον υδροηλεκτρικά, θάνατος στους εμνευστές τους»
Κατσαβουνίδου
Εκπαιδευτικός πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης
Ασχολούμαι με τα Μικρά Υδροηλεκτρικά Έργα εδώ και μερικά χρόνια ως μελετητής. Προσπάθησα να εφαρμόσω τον προτεινόμενο τύπο υπολογισμού του μέγιστου μήκους εκτροπής των υδατορευμάτων σε έργα που ήδη έχω μελετήσει και η διαπίστωση είναι οτι στο 80% (!!!) των περιπτώσεων ο τύπος δεν μπορεί να εφαρμοστεί, δηλαδή το μέγιστο μήκος που προκύπτει απο τον τύπο είναι μικρότερο από το μήκος εκτροπής που απαιτείται να πραγματοποιηθεί για δεδομένη ισχύ του έργου.
Προσθετικά με τα σχόλια που διάβασα στην ανοιχτή διαβούλευση και τα οποία με βρίσκουν απολύτως σύμφωνο, μία άλλη διαπίστωση είναι η εξής :
Με δεδομένο οτι ο τύπος συνδέει το μήκος εκτροπής με την ισχύ άρα και με την υψομετρική διαφορά μεταξύ υδροληψίας και μηχανοστασίου, για να πραγματοποιηθεί ένα ΜΥΗΕ σύμφωνα με τον προτεινόμενο τύπο προυποθέτει υδατορεύματα με μεγάλες κλίσεις. Τα υδατορεύματα με μεγάλες παροχές που θα μπορούσαν να αποδώσουν και την ζητούμενη ισχύ, δεν έχουν τις απαιτούμενες κλίσεις. Από τη άλλη, στα μικρότερα υδατορεύματα που διαθέτουν ικανοποιητικές υψομετρικές διαφορές οι απαιτούμενες κλίσεις είναι τέτοιες ώστε να γίνεται αδύνατη η κατασκευή έστω και προσωρινού δρόμου για την τοποθέτηση του αγωγού κατά την διάρκεια κατασκευής του έργου.
Πέρα απο τις τεχνικές λεπτομέρειες που θα μπορούσε κανείς να αναπτύξει για το θέμα η αίσθηση που μένει από την ανάγνωση της Υ.Α. είναι οτι ο προτεινόμενος τύπος υπολογισμού του μέγιστου μήκους εκτροπής των υδατορευμάτων έχει σκοπό την κατάργηση – παύση διαδικασίας αδειοδότησης των μικρών υδροηλεκτρικών έργων.
Εύλογα προκύπτουν τα ερωτήματα.
Θέλουμε λιγότερα μικρά υδροηλεκτρικά έργα? Τα μικρά υδροηλεκτρικά έργα χρησιμοποιούν ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, παράγουν πράσινη – καθαρή ενέργεια, εξοικονομούν αέρια του θερμοκηπίου και επιβλαβείς ρύπους για το περιβάλλον, παράγουν Εθνικό προιόν και μάλιστα με συντελεστές καλύτερους από τις άλλες ΑΠΕ. γιατί τότε θέλουμε να τα καταργήσουμε?
Είναι ο λόγος η προστασία του περιβάλλοντος?
Πόσο πραγματικά σημασία έχει αν το μήκος εκτροπής του ρέματος είναι κατά τι μεγαλύτερο ή μικρότερο από αυτό που «βγαίνει» απ΄ τον τύπο σε ένα ΜΥΗΕ που πρόκειται να υλοποιηθεί?. Σημασία για την ισορροπία των οικοσυστημάτων έχει η ποσότητα του νερού που παραμένει στο υδατόρευμα, δηλαδή η απαραίτητη οικολογική παροχή, ο πιθανός εμπλουτισμός της κοίτης από άλλα υδατορεύματα, ο καθορισμός των μεγεθών αυτών κατά περίπτωση και με επιστημονικό τρόπο και ο έλεγχος διατήρησής τους στην πράξη.
Τα ΜΥΗΕ είναι έργα ΑΠΕ και θα πρέπει ως τέτοια να προωθούνται και όχι να «εφευρίσκουμε» εμπόδια για την μη υλοποίησή τους !!
Βασίλειος Τολούδης
Μηχανολόγος Μηχανικός
θα περιμενα απο εναν νεο ανθρωπο περισοτερη φαντασια .
ειπαμε να παμε εμπρος οχι στην κομπινα κ την ρεμουλα αλλα στις υποδομες για να αποφευχθουν τα παλαια κακως κειμενα.
προτον δεν θα επρεπε να βαλουμε στο παιχνιδι κ τα ανωτερα – ανωτατα εκπαιδευτικα ιδρυματα ? [να γινονται ολες οι επιτοπου μελετες απο αυτα κ να σημετεχουν ενεργα στην διαμορφωση νεων υποδομων]
δευτερον θετετε τετοιους κανονες που αφυνετε αυτοματα απο εξω πολλους ενδιαφερομενους γιατη ?
κλπ
AN KAI DEN EIMAI EIDIKOS VLEPO ME MEGALO ENDIAFERON TO SUGKEKRIMENO DIABHMA K THA HTHELA NA SAS SYGXARO GIA TO «SKOPOS»KAI EIDIKOTERA THN ENASXOLHSH SAS ME THEMATA POU AFOROUN TO PERIVALLON ΚΑΙ EN GENEI TO KOINONIKO SYNOLO .GENNAIA H PROPASTHEIA NA TETHOUN AUTA SE DHMOSIA DIAVOULEUSH .EYXARISTO .
Κυρία Υπουργέ, συνάδελφοι και φίλοι,
Δεν θέλω για άλλη μια φορά να μακρυγορήσω και να μπω σε λεπτομερείς αναλύσεις περί του θέματος «μαθηματικού τύπου» – η οποία αναφορά του και μόνο με πάει κάποια χρόνια πίσω στο γνωστό «μαθηματικό τύπο» των διαγωνισμών δημοσίων έργων – εξάλλου οι αναλύσεις που υπάρχουν στα σχόλια αυτής της δημόσιας διαβούλευσης με καλύπτουν.
Θέλω απλά να γράψω κάποιες εμπειρίες μου που ίσως σημαίνουν κάτι για όλα αυτά που θέλουμε να «κόψουμε».
Ένα ΜΥΗΕ ναι μπορεί να συνυπάρχει με το περιβάλλον όπου και αν βρίσκεται αυτό, πολλές φορές η Ευρωπαϊκή Ένωση, ακόμη και στην Ελλάδα, βραβεύει ΜΥΗΕ ως προς το αντικείμενό τους και ως προς τον τρόπο υλοποίησής τους ως «ΚΑΛΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ». Αυτό που χρειάζεται δεν είναι να το «κόψουμε» εξ’ αρχής αλλά να μπορούμε να ελέγχουμε τη διάρκεια κατασκευής του και να κάνουμε τις απαραίτητες παρεμβάσεις όπου χρειάζεται με γνώμονα την τεχνική, οικονομική και περιβαλλοντική του «υπόσταση».
Σε μια άλλη Ευρώπη, υπάρχουν ΜΥΗΕ τόσο κοντά στο λεγόμενο «πολιτισμό». Σε επίσκεψή μου στην Αυστρία το 2006 είδα με τα ματάκια μου ένα εργάκι «γλύκα», το κτίριο του σταθμού παραγωγής, αφού έφερνε το νεράκι του Θεού από τα βάθη ή αν θέλετε από τα ύψη των Αυστριακών Βουνών (κάποια χιλιόμετρα), ήταν δίπλα ακριβώς από μια κτιριακή εγκατάσταση βιοτεχνικής παραγωγής οικοδομικών υλικών. Για την ιστορία ισχύς έργου 3440kW, αγωγός Ductile Iron μήκους περί των 7km.
Σε μια άλλη Ευρώπη, διοργανόνονται τεράστιες εκθέσεις και για ΜΥΗΕ, όπου όλος ο κόσμος πάει να «χαζέψει», να μάθει να δει, να επεξεργαστεί.
Στη δική μας Ευρώπη ο τοπικός κόσμος βρίσκει δουλειά σε μικρά υδροηλεκτρικά – είτε στο στάδιο της κατασκευής είστε κατά τη λειτουργία – πάει και χαζεύει στο στάδιο της κατασκευής αλλά και μετά την αποπεράτωση, έχει ένα μικρό «αξιοθέατο» στο χωρίο του λέει.
Τέλος στη δική μας Ευρώπη μου ζήτησαν χημικές αναλύσεις νερού πριν την υδροληψία και μετά τη διώρυγα εκτροπής, τους τις έστειλα, οι μετρήσεις μετά το στρόβιλο έδιξαν καθαρότερο νεράκι.
Το παρακάτω το έχω δανειστεί, εξάλλου δεν είναι κακό να δανείζεσαι και να κάνεις «δικά σου» πράγματα που σε εκφράζουν…
«Τα υδροηλεκτρικά έργα, πέραν της αξιοποίησης της καθαρότητας του νερού ως ενεργειακού πόρου, δίδουν τη δυνατότητα παροχής πόσιμου νερού ή και νερού άρδευσης, ενώ συνεισφέρουν και στη μεταφορά του, στη διαχείριση πλημμυρών, στην αλιεία και στην υπαίθρια αναψυχή. Μία πολιτική που προάγει όλες τις πηγές καθαρής και ανανεώσιμης ενέργειας, καθώς και την ορθολογική χρήση της ενέργειας, θα συνδράμει τα μέγιστα στη διατήρηση ενός υψηλού επιπέδου ζωής, καθώς και στην προσπάθεια για βιώσιμη ανάπτυξη.»
Φιλικά, ένας μηχανικός ή αν θέλετε ένας απλός πολίτης πάνω από όλα…
Έχοντας υπόψη:
Κα: Το γεγονός ότι η εφαρμογή της παρούσας δεν επιφέρει οικονομική επιβάρυνση στο Ελληνικό Δημόσιο.
Ας αναλύσουμε την οικονομική διάσταση της προτεινόμενης Υ.Α. :
1MWe ΜΥΗΕ σύμφωνα με στοιχεία του ΔΕΣΜΗΕ έχει συντελεστή ενεργειακής αποδοτικότητας Cf=0.42 δηλαδή η προκύπτουσα παραγόμενη ενέργεια είναι:
3.679.200KWh=3,7GWh
Η μέση τιμή πώλησης της KWh από τη ΔΕΗ είναι 0,11€ ενώ η τιμή αγοράς της από το ΔΕΣΜΗΕ είναι 0,08785€. Συνεπώς το κέρδος εμπορίας ανέρχεται στα 0,022€/ KWh.
Απώλειες μεταφοράς δεν υπολογίζονται γιατί το ρεύμα καταναλώνεται πολύ κοντά στη θέση παραγωγής.
Συνεπώς το 1MWe ΜΥΗΕ αποφέρει κέρδη στο κράτος 81.000€/χρόνο, ο δε τοπικός δήμος και οι τοπικοί καταναλωτές εισπράττουν 9.700€/χρόνο.
Ο ΦΠΑ που εισπράττει το κράτος (η παραγωγή ενέργειας είναι πρωτογενής παραγωγή) ανέρχεται στο ποσό των 35.554 €/χρόνο.
Αν υποθέσουμε μέσο συντελεστή φορολογίας 25%, ο φόρος που αντιστοιχεί στον παραγωγό είναι 70.000€/χρόνο. Δεν υπολογίζονται οι έκτατες εισφορές.
Συνολικά άμεσα έσοδα του Ελληνικού Δημοσίου= 195.000€/χρόνο
Περιβαλλοντικό κόστος
Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, δηλαδή σε όλα τα ορεινά και ημιορεινά ρέματα, διαμέσου της υδροληψίας στραγγίζεται (διακινείται) το μεγαλύτερο μέρος του χειμαρρικού προβλήματος (υδατοστερεοφορτίο). Επομένως κάθε επέμβαση υδρολογική, ανασχετική, ρυθμιστική, ταμιευτική, συγκράτησης φερτών υλικών κλπ. αποκτά τη μεγαλύτερη λειτουργικότητα και ωφελιμότητα. Η κατασκευή συνεπώς αναβαθμών μικρού ύψους, τα οποία επί της ουσίας λειτουργούν ως φράγματα βάρους, δρουν ανασχετικά ως προς τη συγκράτηση φερτών που σε αντίθετη περίπτωση θα μπορούσαν να προκαλέσουν αιτία πλημμυρικών καταστάσεων με καταστροφικές συνέπειες σε καλλιέργειες, περιουσίες ή ακόμη και σε ανθρώπινες ζωές (παράδειγμα Λούρου όπου εξαιτίας τέτοιων καταστάσεων χάθηκαν 5 ζωές). Σε ομαλή δε ροή ο χώρος της υδροληψίας προσφέρεται για τη συγκράτηση του λεπτόκοκκου υλικού το οποίο σε διαφορετική περίπτωση καταλήγει, χωρίς έλεγχο, στην ημιορεινή κοίτη του ρέματος, την οποία και αποσταθεροποιεί προσχωματικά.
Θα ήθελα να σημειώσω ότι έργα συγκράτησης επιβάλλονται από την οδηγία 2007/60 την οποία καλείται το κράτος να εφαρμόσει άμεσα.
Μια μέση τιμή κόστους κατασκευής ενός φράγματος βάρους σε ορεινή ή ημιορεινή κοίτη είναι 100.000€ με αντίστοιχο κόστος μελετών 15.000 €.
Το κόστος των έργων πρόσβασης (δασικές οδοί)δεν μπορεί να υπολείπεται των 80.000€/ Km.
Το ετήσιο κόστος συντήρησης υπολογίζεται 20.000€.
Η καθυστέρηση κατασκευής τους προκαλεί ετήσια ζημία που αγγίζει (σε χρονιές όπως η προηγούμενη την ξεπερνά κατά πολύ) τα 300.000 € ανά Καποδιστριακό ορεινό ή ημιορεινό Δήμο, χωρίς να υπολογιστεί η αποζημίωση των γεωργικών καλλιεργειών η οποία καλύπτεται από τον ΕΛΓΑ.
Η κατασκευή ενός ΜΥΗΕ προϋποθέτει την οριοθέτηση και διευθέτηση της κοίτης (όπου προκύπτει) κατ’ ελάχιστο στην περιοχή κατάληψης του έργου. Συνεπάγεται δηλαδή τον περιορισμό των πλημμυρικών παροχών εντός της κοίτης.
Έργα οριοθέτησης και διευθέτησης των ορεινών κυρίως υδατορεμάτων επιβάλλονται από την οδηγία 2007/60.
Συνεπώς για κάθε χιλιόμετρο κοίτης το Ελληνικό δημόσιο πρέπει να δαπανήσει τουλάχιστον 15.000€.
Οι πρακτικές της άρδευσης, στις ημιορεινές κυρίως περιοχές, στηρίζονται στην παντελή στέρηση του νερού από το υδατόρεμα για σχετικά μεγάλο χρονικά διάστημα (Μάιος – Σεπτέμβριος), τη μεταφορά του μέσω ανοικτών τσιμενταυλάκων αρχικά και μέσω αυτοσχέδιων χωματαυλάκων στη συνέχεια μέχρι να καταλήξουν στην αρδευόμενη έκταση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την κατασπατάληση του νερού (τελική χρήση 10% της αρχικής ποσότητας) με τεράστιο αρχικά οικολογικό κόστος το οποίο θα μπορούσε να μεταφραστεί σε οικονομικό μέγεθος με δεδομένα τις επιπτώσεις που επιφέρει.
Επιπρόσθετα η στέρηση του νερού από σχετικά μεγάλο υψόμετρο επιφέρει αντίστοιχη έλλειψη στην πεδινή κατάντη περιοχή με αποτέλεσμα την όλο και αυξανόμενη ανάγκη για γεωτρήσεις.
Ένας αγωγός υπό πίεση όπως αυτός ενός ΜΥΗΕ (μήκους 2 ÷ 3 Km) θα μπορούσε να καλύψει τις αρδευτικές ανάγκες της περιοχής κατά το θέρος με μηδενική επιπλέον επιβάρυνση του ΜΥΗΕ (κόστος τοποθέτησης βαλβίδων επί του αγωγού) και φυσικά με εξοικονόμηση του φυσικού πόρου της τάξης του 90%.
Κόστος αγωγού (αγορά και τοποθέτηση) που σε διαφορετική περίπτωση θα επιβάρυνε τον κρατικό προϋπολογισμό=400€/m
Κόστος συντήρησης υδροληψίας – αγωγού, που επίσης θα επιβάρυνε το Ελληνικό Δημόσιο=20.000€/χρόνο.
Επιπλέον οι διατάξεις του έργου επιβάλλουν την απελευθέρωση της οικολογικής παροχής, όρος άγνωστος στις αρδεύσεις σήμερα.
(Οδηγία – πλαίσιο 2000/60)
Ένα ΜΥΗΕ, ανεξάρτητα από το μέγεθός του, διαθέτει συστήματα μέτρησης παροχής, εύκολα επεκτάσιμα ώστε να μετρούν και ποιοτικά χαρακτηριστικά, τόσο στην υδροληψία όσο και στο σημείο επιστροφής του νερού. Τα στοιχεία αυτά, ορισμένα στην οδηγία πλαίσιο 2000/60, θα πρέπει να είναι διαθέσιμα ώστε να ελέγχεται και να βελτιστοποιείται το μοντέλο διαχείρισης της λεκάνης απορροής.
Κόστος αγοράς και εγκατάστασης, που σε διαφορετική περίπτωση θα επιβάρυνε τον κρατικό προϋπολογισμο=18.000€
Κόστος συλλογής και επεξεργασίας δεδομένων, επίσης κόστος που θα επιβάρυνε το Ελληνικό Δημόσιο=15.000€/έτος.
Αυτονόητος είναι ο ρόλος ενός ΜΥΗΕ στην περίπτωση έγκαιρης αναγγελίας και κατάσβεσης δασικών πυρκαγιών. Συνεχής έλεγχος της ευρύτερης περιοχής για αποτροπή ρήψης σκουπιδιών ή μπαζών στις όχθες του ρέματος, παράνομης θήρας ή αλιείας, εμπρηστικών ενεργειών κλπ.
Το αντίστοιχο κόστος υπολογίζεται κατ’ ελάχιστο ως η αμοιβή ενός ατόμου με τις αντίστοιχες ασφαλιστικές εισφορές=25.000€/χρόνο
Δεδομένου ότι από το 2013 θα αρχίσει στη χώρα μας η εμπορία των ρύπων με κόστος περίπου 20€/ton CO2, το ετήσιο όφελος για το Ελληνικό Δημόσιο που προκύπτει = 90.000€/MW
Κόστος από τη μείωση της διαθέσιμης παροχής του υδατορέματος στην περιοχή κατάληψης του έργου δεν προκύπτει γιατί τα ενδημικά είδη είναι προσαρμοσμένα σε συνθήκες αυξομείωσης της παροχής όπως και σε ελάχιστες ή μηδενικές παροχές.
Η συγκριτική εξέταση με άλλες τεχνολογίες ΑΠΕ, βάσει των ανωτέρω, θα ήταν ατυχής.
Συμπερασματικά, η εφαρμογή της απόφασης επιφέρει οικονομική επιβάρυνση στο Ελληνικό Δημόσιο εφάπαξ και κατ’ έτος για χρονική διάρκεια 50ετών (μέσος όρος ζωής ενός ΜΥΗΕ).
Χισκάκη Μελίτα
Μηχανολόγος Μηχανικός
Κα Υπουργέ,
Παρακαλούμε θερμά να εξετάσετε τα εξής δύο θέματα σχετικά με την κατανομή της ισχύος των Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων (ΜΥΗΕ):
1ο θέμα:H προς υπογραφή Υπουργική Απόφαση
Με την προτεινόμενη υπουργική απόφαση ματαιώνεται το 70% των ΜΥΗΕ που έχουν ήδη λάβει ή πρόκειται να λάβουν άδεια παραγωγής και βρίσκονται σε διαδικασία αδειοδότησης και μάλιστα αναδρομικά. Ενδεικτικό είναι ότι αν η συγκεκριμένη υπουργική απόφαση ίσχυε κατά το παρελθόν τότε το 50% των ΜΥΗΕ που λειτουργούν σήμερα, δεν θα είχαν καταφέρει να λειτουργήσουν ποτέ.
Τα υπάρχοντα προβλήματα της οικολογικής παροχής, του ελέγχου της οικολογικής παροχής δεν λύνονται με αφορισμούς, όπως το βάθος ροής να είναι 20 εκ. παντού κ.λ.π.
Η ύπαρξη αιτήσεων της τάξης 200-300KW με μήκος ροής 6.000μ δεν μπορεί να οδηγήσει το σύνολο των ΜΥΗΕ σε εξαφάνιση.
Επίσης, πουθενά στην Ευρώπη δεν υπάρχουν μαθηματικοί τύποι που εισάγει η σχετική εγκύκλιος και συνδέει την ισχύ με το μήκος εκτροπής. Οι ελληνικές «πρωτοτυπίες» αυτές ακυρώνουν στην πράξη όλα σχεδόν τα ΜΥΗΕ.
2ο θέμα: Το ποσοστό των ΜΥΗΕ στο συνολικό ενεργειακό μείγμα ΑΠΕ των 14851 ΜW που προβλέπονται να υπάρχουν έως το έτος 2020, είναι μόλις 255 MW, από τα οποία αφαιρούνται 183 MW που ήδη λειτουργούν, οπότε απομένουν μόνο 72 MW, ενώ έχουν ήδη εκδοθεί άδειες από το ΥΠΕΚΑ 570 MW !!!
Είναι προφανές ότι πρόκειται για μεγάλο σφάλμα στον στόχο έως το 2020, διότι δεν θα υλοποιηθούν ούτε τα έργα που έχουν ήδη άδειες συνολικά 570 MW, αλλά μόνο 72 MW από αυτά.
Συνεπώς, θα μείνουν κενές οι διακηρύξεις σας και του κ. Πρωθυπουργού για «πράσινη ανάπτυξη».
Η αδικία σε βάρος των ΜΥΗΕ και των επιχειρηματιών που ασχολούνται με αυτά είναι αδικαιολόγητη και πολύ αντιοικονομική για τους παρακάτω λόγους.
Α) Ως προς την ενεργειακή αξιοποίηση των έργων ΑΠΕ, η οποία συγκριτικά είναι η εξής:
•Ένα 1 MW ΜΥΗΕ παρήγαγε το 2009 3.600 MWh με βαθμό ενεργειακής αξιοποίησης +42,58%.
•Ένα 1 MW αιολικού έργου παρήγαγε το 2009 2.080 MWh με βαθμό ενεργειακής αξιοποίησης 25,05%
•Ένα 1 MW φωτοβολταϊκού έργου παρήγαγε το 2009 1.000 MWh με βαθμό ενεργειακής αξιοποίησης 16,69%
Β) Ως προς το κόστος εγκατάστασης έργων ΑΠΕ, που συγκριτικά είναι το εξής, όπως δέχεται το ΥΠΕΚΑ:
•Το κόστος εγκατάστασης 1 ενός MW ΜΥΗΕ είναι 1.500.000 €
•Το κόστος εγκατάστασης 1 ενός MW αιολικού έργου είναι 1.300.000 €
•Το κόστος εγκατάστασης 1 ενός MW φωτοβολταϊκού έργου είναι 3.000.000€
‘Αρα, με βάση τον βαθμό ενεργειακής αξιοποίησης των έργων ΑΠΕ, τα ΜΥΗΕ είναι πολύ αποδοτικότερα των άλλων κατηγοριών, και επιπλέον σταθεροποιούν το σύστημα του ΔΕΣΜΗΕ, όπως είναι και επιθυμητό, ιδιαίτερα σε απομακρυσμένα σημεία λόγω της πολύ σταθερής παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος-χωρίς μεταβολές εντός ωρών ή ημερών, ή ανάλογα με το εάν είναι ημέρα ή νύχτα.
Παρακαλούμε λοιπόν για την σοβαρή αντιμετώπιση των δύο θεμάτων με προτεινόμενη βελτίωση της κατάστασης ως εξής:
Για το 1ο θέμα,προτείνουμε να σταματήσει η σχετική εγκύκλιος που ως «δαμόκλειος σπάθη» κόβει τα ΜΥΗΕ, και να ακολουθηθεί ότι ισχύει στην υπόλοιπη Ευρώπη για τα ΜΥΗΕ.
Για το 2ο θέμα, προτείνουμε η ισχύς των ΜΥΗΕ πρέπει να φτάσει τουλάχιστον το 8-10% του συνόλου των έργων ΑΠΕ.
10/08/2010
Χαιρετίζουμε εκ μέρους του συνδέσμου των Μικρών Υδροηλεκτρικών την έναρξη της ηλεκτρονικής διαβούλευσης για την επικείμενη Υπουργική απόφαση και ευχαριστούμε για την δυνατότητα που δίδεται σε φορείς και πολίτες να εκφράσουν την γνώμη τους και τις προτάσεις τους για ένα τόσο καθοριστικό θέμα που αφορά την ενεργειακή εκμετάλλευση του μικρουδροδυναμικού της χώρας μας για την παραγωγή πράσινης ενέργειας. Είναι σαφές ότι η απόφαση για την ηλεκτρονική διαβούλευση του σχεδίου Υπουργικής Απόφασης είναι σαφές δείγμα δημοκρατικής ευαισθησίας της Υπουργού κ. Μπιρμπίλη και του Υφυπουργού κ. Μωραίτη.
Το περιεχόμενο , ακόμα και η φόρμα του κειμένου του σχεδίου Υπουργικής Απόφασης μας είναι ιδιαίτερα γνωστά ( σε όλους τους ενασχολούμενους με τα ΜΥΗΕ ). Με μικρές διαφοροποιήσεις είναι, όπως χαρακτηριστικά ονομάζεται από το 2006 από επενδυτές και μελετητές, η «εγκύκλιος Τολέρη» . Από την ημερομηνία αυτή μέχρι σήμερα το περιεχόμενο της «εγκυκλίου» αυτής ήρθε στο προσκήνιο αρκετές φορές, ιδιαίτερα λόγω της επιμονής του συντάκτη της Προϊσταμένου της ΕΥΠΕ, και απορρίφθηκε ισάριθμες φορές ως αβάσιμη και μη τεκμηριωμένη επιστημονικά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η μη ενσωμάτωσή της στο Ειδικό Χωροταξικό για τις ΑΠΕ ως επέκταση της μη αποδοχής της στα πλαίσια της διαδικασίας έγκρισης της Στρατηγικής μελέτης η οποία προηγήθηκε του Χωροταξικού. Έφθασε μάλιστα, λόγω της «εγκυκλίου» να μην έχει υπογραφεί Προκαταρκτική Περιβαλλοντική Εκτίμηση και Αξιολόγηση (ΠΠΕΑ) για ΜΥΗΕ παράνομα και αυθαίρετα εδώ και πάνω από 1,5 έτος καθυστερώντας αδικαιολόγητα όλη την ανάπτυξη των ΜΥΗΕ στην χώρα μας.
Τώρα επιχειρείται αυτό που τόσα χρόνια δεν κατάφεραν οι συντάκτες του σχεδίου αυτού να περάσουν, να γίνει Υπουργική απόφαση βαφτίζοντας το «συμπλήρωση» και «εξειδίκευση» τεχνικών λεπτομερειών και κριτηρίων χωροθέτησης ΜΥΗΕ που προβλέπονται στο Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις ΑΠΕ.
Το αποτέλεσμα του σχεδίου Υπουργικής Απόφασης είναι η ακύρωση κάθε δυνατότητας ενεργειακής εκμετάλλευσης του μικρουδροδυναμικού της χώρας μας στο όνομα μιας περίεργης ακραίας «περιβαλλοντίστικης» αντίληψης συσχέτισης και συμψηφισμού των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την ίδρυση ΜΥΗΕ με την ισχύ του έργου, χωρίς να λαμβάνει υπ’ όψιν μια σειρά ιδιαίτερα σημαντικούς παράγοντες. Το σχέδιο θεωρεί ότι ΜΥΗΕ του 1 η των 2 ΜW είναι μικρά έργα σε σχέση με την επέμβαση που απαιτείται να προκληθεί στο περιβάλλον για την κατασκευή τους. Αντίθετα επιβραβεύει τα ΜΥΗΕ των 5, 7 , 10 ΜW θεωρώντας ότι έτσι το τελικό ισοζύγιο ενέργειας είναι θετικό.
Οι λόγοι που αποδεικνύουν ότι ακυρώνει την παραγωγή ενέργειας από ΜΥΗΕ είναι οι ακόλουθοι :
1. Τα ΜΥΗΕ των 5, 7 ,10 ΜW στην χώρα μας εκτός του ότι είναι ελάχιστα (στα δάκτυλα των δύο χεριών) είναι και πρακτικά αδύνατον να υλοποιηθούν λόγω του μεγάλου κόστους και άρα της ιδιαίτερα μεγάλης απόσβεσης και για άλλους λόγους ( αν είναι φράγματα η κατάκλιση μεγάλων εκτάσεων , οι αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών κ.λ.π.). Είναι χαρακτηριστικό ότι κανένα ΜΥΗΕ με φράγμα σε μεγάλο ποτάμι δεν έχει γίνει πανελλαδικά ( αν και έχουν εκδοθεί Εγκρίσεις Περιβαλλοντικών Όρων και άδεια εγκατάστασης). Ακόμη φανταστείτε ένα μεγάλο ποτάμι ( Αλιάκμονας π.χ.) να εκτραπεί σε ποσοστό άνω του 75% (συμπεριλαμβανομένων των πλημμυρικών παροχών, όπως απαιτεί ο κανονισμός της ΡΑΕ για την έκδοση άδειας παραγωγής ) για 8 km μήκος. Τι πιθανότητες θα είχε να υλοποιηθεί με βάση το τεράστιο κόστος επένδυσης; Θα μπορούσε άραγε να τύχει της συναίνεσης των τοπικών κοινωνιών; ποιες είναι άραγε οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις ενός τέτοιου έργου που προκρίνεται από το σχέδιο Υπουργικής απόφασης έναντι έργων του 1 η 2 ΜW με 2,5 η 3 χιλιόμετρα εκτροπής που κόβονται;
2. Τα ΜΥΗΕ των 1 η 2 ΜW δεν είναι καθόλου μικρά σε ότι αφορά την παραγόμενη ενέργεια που είναι και το τελικό ζητούμενο. Πρίν επανέλθουμε στα καθαρά περιβαλλοντικά ζητήματα που θίγονται στο σχέδιο Υπουργικής Απόφασης θεωρούμε σκόπιμο να αναφέρουμε κάποια στοιχεία και να επισημάνουμε κάποιες αλήθειες για τα ΜΥΗΕ , απαραίτητες για να είναι απόλυτα κατανοητό ότι πρέπει η πολιτεία να είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη και προσεκτική και δεν μπορεί «ελαφρά τη καρδία» να αντιμετωπίζεται και να αποφασίζεται η ουσιαστική κατάργηση πράσινων επενδύσεων σε ώριμες τεχνολογίες σε τεχνολογίες μάλιστα με τα καλύτερα ενεργειακά χαρακτηριστικά έναντι όλων των ΑΠΕ. Από τα επίσημα στοιχεία παραγωγής του ΔΕΣΜΗΕ ΑΕ προκύπτει ότι το 2009 παραδείγματος χάριν, από 916,61 MW αιολικών στo διασυνδεδεμένο σύστημα παρήχθησαν 1.908.250 MWh ( βαθμός ενεργειακής αξιοποίησης 25,05%), από 46,037 ΜW Φ/Β παρήχθησαν 45.098,36 ΜWh ( βαθμός ενεργειακής αξιοποίησης 16.69%),ενώ από 182,61 ΜW Μικρά Υδροηλεκτρικά παρήχθηκαν 657.168 ΜWh ( βαθμός ενεργειακής αξιοποίησης 42,58 %). Δηλαδή στα αιολικά το 1 ΜW παράγει 2080 ΜWh, 1 MW Φ/Β παράγει 1000 ΜWh και στα ΜΥΗΕ 1 ΜW παράγει 3600 ΜWh (!) Aντίστοιχα 1 MW αιολικού στοιχίζει 1.300.000 €, 1 ΜW Φ/Β στοιχίζει 3.000.000 € και 1 ΜW MYHE στοιχίζει 1.500.000 € ( με τις τιμές που δέχεται κατά μέσο όρο το ίδιο το ΥΠΕΚΑ). Ως προς τον ηλεκτρικό χώρο που καταλαμβάνει 1MW ΜΥΗΕ αυτός αντιστοιχεί σε 3,6 MW Φ/Β και σε 1,73 MW αιολικού. Αν αναλογιστεί κανείς πόσο πληρώνεται (και από τους Έλληνες πολίτες) η παραγωγή μιάς kWh από κάθε τεχνολογία εύλογα διερωτάται πως το Υ.ΠΕ.ΚΑ. μπορεί να αποφασίσει την ακύρωση του 70 % των επενδύσεων στα ΜΥΗΕ ( όπως θα εξηγηθεί αργότερα) και να προκρίνει την παραγωγή ενέργειας πολύ ακριβότερης, ιδιαίτερα σ’ αυτές τις δύσκολες συγκυρίες στην οικονομία, όταν μπορεί να έχει ώριμη τεχνολογία με ώριμα έργα ( με άδειες παραγωγής 570 ΜW για ΜΥΗΕ και μικρουδροηλεκτρικό ενεργειακό της χώρας μας περί τα 2000 ΜW ) με την οποία μπορεί να παράγει αυτό το ποσόν ενέργειας πολύ φθηνότερα ; Έχει συνεννοηθεί με τα οικονομικά Υπουργεία ( Οικονομικών και Εθνικής Οικονομίας ); Ποιος και για ποιο λόγο είναι σ’ αυτές τις συγκυρίες τόσο γαλαντόμος; Ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο είναι ότι τα ΜΥΗΕ σταθεροποιούν το σύστημα του ΔΕΣΜΗΕ , ιδιαίτερα σε απομακρυσμένα σημεία, λόγω της πολύ πιο σταθερής παραγωγής ( που μεταβάλλεται από εποχή σε εποχή και όχι από ώρα σε ώρα κ.λ.π.) Είναι η μόνη τεχνολογία ΑΠΕ που άνω του 50% του προϋπολογισμού της επένδυσης είναι Ελληνική προστιθέμενη αξία ( δεν είναι σχεδόν όλη η επένδυση και η αγορά του τεχνολογικού εξοπλισμού από το εξωτερικό) Η παραγόμενη ενέργεια πωλείται σε χαμηλή τιμή ( 80% της μέσης τιμής πώλησης της ΚWh από την ΔΕΗ ) Οι εταιρίες του κλάδου είναι στην πλειοψηφία τους μικρομεσαίες επιχειρήσεις κυρίως της Περιφέρειας
Το σχέδιο Υπουργικής Απόφασης που προτείνεται ακυρώνει πάνω από το 70% των ΜΥΗΕ που έχουν ήδη υποβληθεί στην ΡΑΕ και βρίσκονται σε διαδικασία αδειοδότησης και αν ίσχυε και τα προηγούμενα χρόνια το 50% των εν λειτουργία ΜΥΗΕ δεν θα λειτουργούσαν ποτέ.
Το 90% περίπου των ΜΥΗΕ της χώρας μας που μπορούν να αδειοδοτηθούν και να υλοποιηθούν έχουν εγκατεστημένη ισχύ από 500 kW ως 3 MW. Κατά πλειοψηφία είναι έργα που αξιοποιούν μεγάλες η μεσαίες υψομετρικές διαφορές με βάση τις μορφολογικές ιδιαιτερότητες της χώρας μας. Η λογική τους είναι η αξιοποίηση της διαθέσιμης παροχής ( run of the river) χωρίς δεξαμενές αποθήκευσης του νερού, με μια μικρή συνήθως υδροληψία ορεινού τύπου, αγωγό τοποθετημένο υπεδάφια ( στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων) και μηχανοστάσιο περί τα 100 m2 σε γήπεδο περί τα 500 m2, συνήθως σε Δημόσιες δασικές εκτάσεις. Είναι συνήθως μη ορατά από πολυσύχναστα μέρη και τα συνοδά έργα τους είναι συνήθως μικρά σε σχέση με άλλες ΑΠΕ. Η αποκατάσταση του περιβάλλοντος μετά την κατασκευή τους είναι ταχύτατη, χαρακτηριστικά σε δυό χρόνια μετά την κατασκευή τους σχεδόν δεν φαίνεται ότι στην περιοχή αυτή έχει γίνει έργο, εκτός των σημείων υδροληψίας και μηχανοστασίου, όπου φαίνονται μικρές και στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων ιδιαίτερα καλαίσθητες επεμβάσεις. Αυτά εξ΄άλλου έχουν διαπιστωθεί στις λιγοστές-δυστυχώς- αυτοψίες του τμηματάρχη και υπαλλήλων της ΕΥΠΕ σε εν λειτουργία ΜΥΗΕ και στις αυτοψίες Διευθύνσεων Περιβάλλοντος των Περιφερειών.
Το περιβαλλοντικό θέμα είναι η αφαίρεση της μεγαλύτερης ποσότητας του νερού του χειμάρρου από την φυσική του κοίτη από την υδροληψία του έργου μέχρι το μηχανοστάσιο ( αφού μετά την ενεργειακή του εκμετάλλευση επιστρέφει στην φυσική του κοίτη χωρίς να μειωθεί η ποσότητα του και χωρίς να ρυπανθεί). Το πρόβλημα αυτό αντιμετωπίζεται διεθνώς με τον υπολογισμό και την διατήρηση της «οικολογικής» παροχής από την υδροληψία μέχρι το μηχανοστάσιο.
Η θέση του συνδέσμου μας είναι ότι η χωροθέτηση των ΜΥΗΕ πρέπει πέραν των ενεργειακών δεικτών να γίνεται περιβαλλοντικά με κριτήριο τον υπολογισμό και την διατήρηση της «οικολογικής» παροχής και όχι με αυθαίρετους αντιεπιστημονικούς και δογματικούς τρόπους που δεν βασίζονται ούτε σε στατιστικές μεθόδους, ούτε σε επιστημονικές αναλύσεις και προσεγγίσεις και το μόνο που κάνουν είναι να «τσουβαλιάζουν» ΜΥΗΕ χωρίς να παίρνουν υπ’ όψιν τις φυσικές παραμέτρους σε κάθε περίπτωση. ( Π.χ. Υποθέτουμε ότι ένα υδατόρεμα δημιουργείται από δύο συμβάλλοντες της ίδιας τάξης. Αν η υδροληψία ενός ΜΥΗΕ γίνει αμέσως ανάντη της συμβολής και η επιστροφή του νερού σε σημείο επί του υδατορέματος ανώτερης τάξης, σύμφωνα με την προτεινόμενη ΥΑ το έργο αυτό θα έχει ακριβώς τις ίδιες περιβαλλοντικές επιπτώσεις με άλλο έργο του οποίου η υδροληψία και η επιστροφή του νερού τοποθετούνται πάνω στο υδατόρεμα ανώτερης τάξης.
Ο παραλογισμός στο έπακρον. Διάφορα παραδείγματα θα αναφερθούν σε νεότερη παρέμβαση μας).
Αυτός είναι εξ’άλλου και ο τρόπος που χωροθετούνται περιβαλλοντικά τα ΜΥΗΕ σε όλη της Ευρώπη και τον κόσμο. Πουθενά δεν υπάρχουν περίπλοκοι μαθηματικοί τύποι που να συνδέουν την ισχύ ( μη περιβαλλοντικό μέγεθος) με το μήκος εκτροπής. Στο σχέδιο Υπουργικής Απόφασης βρίσκουμε μια παγκόσμια πρωτοτυπία. Θα ήταν σίγουρα η πρωτοτυπία αυτή ευπρόσδεκτη αν η κατεύθυνση της ήταν η διευκόλυνση της ενεργειακής αξιοποίησης των ΜΥΗΕ με απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον, εδώ όμως έχουμε να κάνουμε με ακριβώς το αντίθετο. Έχει εγκεφαλικά εφευρεθεί ένας «επιστημονικοφανής» τρόπος ακύρωσης όλων σχεδόν των έργων από 500 kW ως 3 MW που είναι η κρίσιμη περίοδος και σ’ αυτήν βρίσκεται το 90% των δυναμένων να υλοποιηθούν ΜΥΗΕ. Που βασίζεται ο τύπος; Σε στατιστικές επεξεργασίες; Δεν νομίζουμε, καθόσον από στατιστικές επεξεργασίες που έκανε ο σύνδεσμος μας ακόμη και στα εν λειτουργία ΜΥΗΕ δεν φαίνεται να ικανοποιείται. Σε επιστημονικές προσεγγίσεις; Ζητήσαμε να μας αναφερθούν και να τις αξιολογήσουμε. Η απάντηση ήταν ότι τον είδε επί 3 ώρες ένας επιστημονικός σύμβουλος ( το αφήνουμε στην κρίση σας). Στη διεθνή πρακτική; Όπως αναφέρθηκε παραπάνω δεν υπάρχει χώρα που να έχει εφαρμόσει αντίστοιχη μέθοδο. Σε συνημμένο άρθρο θα επισυνάψουμε τον τρόπο υπολογισμού της «οικολογικής» παροχής σε διάφορες χώρες ( με βάση της οποία χωροθετούνται περιβαλλοντικά τα ΜΥΗΕ).
Η άποψη ότι στην χώρα μας υπάρχουν ιδιαίτερες συνθήκες που επιβάλουν ειδική μέθοδο χωροθέτησης ( ασβεστολιθικά πετρώματα κ.λ.π. που σαφώς δεν αποτελούν μοναδικές ιδιαιτερότητες στον βαθμό που ισχύουν θα αναλυθεί στα πλαίσια της διαβούλευσης από τον σύνδεσμο μας σε ιδιαίτερη παρέμβαση ).
3. Ακόμη η ανάγκη, όπως αναφέρεται στο σχέδιο Υ.Α. σε περίπτωση ύπαρξης ιχθυοπανίδας, η οικολογική παροχή να εξασφαλίζει πέραν της υπόγειας ροής διαμέσου των φερτών της κοίτης του υδατορεύματος επιφανειακή απορροή σε όλο το τμήμα της φυσικής κοίτης του υδατορεύματος βάθους τουλάχιστον 20 cm δεν αντέχει σε επιστημονική κριτική καθόσον στην συντριπτική πλειοψηφία των ορεινών υδατορευμάτων η φυσική παροχή ( χωρίς καμιά εκτροπή) δεν υπερβαίνει τα 20 cm σε όλο το μήκος του υδατορεύματος ( εκεί που η διατομή του υδατορεύματος «ανοίγει» ) και ακόμη επιστημονικά η ανάγκη της ιχθυοπανίδας για βάθος τουλάχιστον 20 cm πρέπει να εξασφαλίζεται σταδιακά κατά μήκος της κοίτης ( για να μπορούν τα ψάρια και οι άλλοι οργανισμοί να ξεκουράζονται, κ.λ.π.) και όχι σε κάθε σημείο της ροής. Για το θέμα αυτό θα παρέμβει αναλυτικότερα ο σύνδεσμος τις επόμενες ημέρες.
4. Η «αφορμή» για την αλλαγή στην ουσία και όχι «συμπλήρωση και εξειδίκευση» των κριτηρίων που ορίζει το Ειδικό χωροταξικό για τα ΜΥΗΕ ( το οποίο κατ’ ουσίαν είναι επαρκές αν αντιμετωπίσει κανείς ακραίες καταστάσεις που πράγματι πρέπει να απαγορεύονται) ήταν ότι υπήρχαν αιτήσεις για MYHE 200 η 300 kW με αγωγό 6000 m κ.λ.π. Το γεγονός αυτό είναι ιδιαίτερα ακραίο και η χρήση του μόνο ως αφορμή για τσουβάλιασμα και απαγόρευση αξιόλογων επενδύσεων μπορεί να θεωρηθεί. Κανείς σοβαρός μελετητής και επενδυτής δεν ασχολείται με επενδύσεις που δεν μπορούν ποτέ να αποσβεστούν. Καμιά αντίρρηση από τον σύνδεσμο μας να αποφασιστούν από κοινού τα κατώτερα όρια ισχύος σε σχέση με ένα μήκος για να αποφεύγονται τέτοια πράγματι ακραία αιτήματα. Αλλά από εκεί μέχρι να δεχτούμε την άνευ όρων παράδοση της ενεργειακής εκμετάλλευσης των ΜΥΗΕ σε ιδεοληψίες ακραίες στο όνομα μάλιστα της προστασίας του περιβάλλοντος είναι άλλο πράγμα. Και ο «τύπος» του σχεδίου Υ.Α. είναι πράγματι μια τέτοια ιδεοληψία. Ως προς τη διαδοχικότητα των έργων εισάγεται, αναπόδεικτα επίσης, το μήκος της φυσικής κοίτης που βρίσκεται ενδιάμεσα δύο επάλληλων ΜΥΗΕ να μην υπολείπεται του 33% του συνολικού μήκους της φυσικής κοίτης το οποίο ορίζεται από την υδροληψία του ανάντη ΜΥΗΕ και του σημείου επαναφοράς του νερού στη φυσική κοίτη του κατάντη ΜΥΗΕ. «Εξειδικεύεται» συνεπώς το άρθρο 16 του ΕΠΧΣΑΑ- ΑΠΕ στο σημείο που τροποποιήθηκε και επανέρχεται στην αρχική του διατύπωση!Αγνοείται επιδεικτικά η παρ. 2 του άρθρου 13 του ΕΠΧΣΑΑ- ΑΠΕ όπου ορίζονται περιοχές προτεραιότητας για την ανάπτυξη των ΜΥΗΕ βάσει της πυκνότητας του εκμεταλλεύσιμου δυναμικού. Η εξειδίκευση δεν είναι ισοπέδωση.
5. Το υφιστάμενο καθεστώς παρουσιάζει ένα βασικό μειονέκτημα, το μη έλεγχο της οικολογικής παροχής. Βάσει αυτού του δεδομένου ( του μη ελέγχου ) εγείρονται από κάποιους ερωτήματα σχετικά με την αναγκαιότητα ή μη της μείωσης του μήκους της εκτροπής όταν αποδεδειγμένα παραμένει εντός της κοίτης η οικολογική παροχή. Μήπως η «αναγκαιότητα» αυτή προκύπτει για κάποιους από το μη θεσμοθετημένο μηχανισμό ελέγχου; Και αν πραγματικά συμβαίνει αυτό, ποιου αρμοδιότητα θα ήταν ο καθορισμός του; Ίσως ήρθε η στιγμή να αντιμετωπισθεί επί της ουσίας το πρόβλημα και όχι θεωρώντας ως δεδομένη την παρανομία δηλαδή ότι η οικολογική παροχή στην πράξη δεν αφήνεται. Ίσως θα ήταν ιδιαίτερα εποικοδομητικό να ανατρέξουμε σε παραδείγματα άλλων χωρών όπως για παράδειγμα της Ισπανίας, αντί να προσπαθούμε να «εφεύρουμε τον τροχό» με αντιεπιστημονικές και αμφιβόλου αποτελέσματος μεθόδους.
6. Η προστασία των ποτάμιων οικοσυστημάτων περιορίζεται στη χωροθέτηση ή πιο συγκεκριμένα στο μήκος εκτροπής των ΜΥΗΕ και δε διευρύνεται σε άλλα έργα χρήσης νερού όπως για παράδειγμα τα αρδευτικά; Η χρήση είναι αυτή που προσδιορίζει την προστασία; Άλλως γιατί τα ΜΥΗΕ πρέπει να τυγχάνουν «ρατσιστικής» αντιμετώπισης;
7. Η τάση που επικρατεί σήμερα στην Ευρώπη είναι η ανάπτυξη των micro και mini υδροηλεκτρικών σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε πριν 10 χρόνια.
Aκόμη επισημαίνουμε την παντελή έλλειψη ορισμών οι οποίοι να
συνάδουν με την διεθνή και ειδικότερα την ελληνική βιβλιογραφία όπως
για παράδειγμα οι ορισμοί του υδατορέματος, του μήκους μισγάγγειας
υδατορέματος, του κυρίου ρέματος κ.λ.π., παράληψη των οποίων θα
οδηγούσε με μαθηματική ακρίβεια σε υποκειμενικές κρίσεις των
ελεγκτών.
8. Η αναδρομικότητα εφαρμογής άλλων περιβαλλοντικών κριτηρίων σε σχέση με τα ισχύοντα κατά τον χρόνο κατάθεσης των αιτήσεων των επενδύσεων ΜΥΗΕ στην ΡΑΕ για έκδοση άδειας παραγωγής ( όταν με την Νομοθεσία που ίσχυε μαζί με την αίτηση στην ΡΑΕ για την έκδοση άδειας παραγωγής έπρεπε να υποβληθεί μελέτη ΠΠΕΑ ) μας βρίσκει απόλυτα αντίθετους. Αποδεικνύει την σαφή πρόθεση των εμπνευστών αυτού του «κατασκευάσματος» αφού κράτησαν επί δύο σχεδόν χρόνια όμηρο όλη την ανάπτυξη των ΜΥΗΕ μη υπογράφοντας παράνομα και αυθαίρετα καμιά έγκριση ΠΠΕΑ, τώρα με την αναδρομική εφαρμογή των προτεινόμενων ρυθμίσεων σ΄αυτά τα έργα ( αυτά που έχουν αναρτηθεί στον κατάλογο της ΡΑΕ σύμφωνα με τον Ν. 3851/10 , που μετά την επιστροφή τους από το ΥΠΕΚΑ στην ΡΑΕ ισοδυναμεί με απόφαση του ιδίου του Υπουργείου σας με έκδοση άδειας παραγωγής ) επιδιώκουν να τα «κόψουν». Αυτό θα αποτελούσε κατάφωρη αδικία σε βάρος των συμφερόντων των μελών μας που έχουν υποβάλει τα αιτήματα αυτά με βάση συγκεκριμένες περιβαλλοντικές ρυθμίσεις που ίσχυαν όταν τους ζητήθηκε η υποβολή προκαταρκτικής περιβαλλοντικής μελέτης, αδικία που είναι απόλυτα λογικό να αντιμετωπιστεί με όλα τα ένδικα μέσα.
9. Υφιστάμενα έργα τα οποία δεν πληρούν την ελάχιστη μεταξύ τους απόσταση του 1km πρέπει περιβαλλοντικά να αντιμετωπίζονται ως ενιαίο έργο. Η φύση δε διαχωρίζει φορείς εκμετάλλευσης.
Συμπερασματικά, το Σχέδιο Νόμου, αν παραμείνει όπως έχει, αποτελεί την «ταφόπλακα» ενός δυναμικού τομέα της Πράσινης Ανάπτυξης, σε αντίθεση με τις επίσημες διακηρύξεις και την πολιτική του Πρωθυπουργού και της κυβέρνησης.
Κα Υπουργέ, Κε υφυπουργέ,
Μην παρασυρθείτε από παραπλανητικές φωνές υπηρεσιακών παραγόντων δογματικών πολέμιων των Μικρών Υδροηλεκτρικών εδώ και χρόνια και συνδέσετε το όνομα σας με τον παραγκωνισμό και την ακύρωση της ενεργειακής εκμετάλλευσης του πλούσιου μικρουδροδυναμικού της χώρας μας, την ακύρωση επενδύσεων κυρίως μικρομεσαίων επιχειρήσεων, απόλυτα φιλικές με το περιβάλλον που παράγουν την φθηνότερη ενέργεια από ΑΠΕ.
Αποσύρετε το Σχέδιο αυτό και από κοινού ας σκύψουμε να αντιμετωπίσουμε τα λίγα ακραία φαινόμενα ( που είναι το πραγματικό πρόβλημα) . Ας διαμορφώσουμε – επιτέλους- ένα σταθερό πλαίσιο επενδύσεων για τα ΜΥΗΕ που θα επιτρέψει την γρήγορη υλοποίηση των επενδύσεων προς όφελος της Εθνικής Οικονομίας, της Απασχόλησης, της παραγωγής πράσινης ενέργειας.
Ας μην αφήσετε υπηρεσιακούς παράγοντες να επιβάλλουν προσωπικές πολιτικές που είναι σε βάρος της χώρας μας και σαφώς ενάντιες στην πολιτική σας κατεύθυνση.
Η ΔΙΟΙΚΟΥΣΑ ΕΠΙΤΡΟΠΗ του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΜΙΚΡΩΝ ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ
Για επικοινωνία και επιβεβαίωση :
I. Σηφάκης Πολυτεχνείου 11 Αριδαία Πέλλας, τηλ 2384024021, 6972505008
Κ. Βασιλικός 25ης Μαρτίου Χολαργός Αθήνα, τηλ 2106016296, 6944738778
Χατζόπουλος Βασίλειος, Αθήνα , τηλ. 6944396539
Χιτσκάκη Μελίτα Αριδαία Πέλλας, τηλ. 2384024718
Ηλ. Κακιόπουλος Αγ. Λαύρας 23 Ηράκλειο Αττικής τηλ. 2102837371, 6944154210
Μήπως πρέπει να μπαίνουν και οι εισηγήσεις των σχετικών άρθρων, δηλαδή, κάτι σαν υπο διαβούλευση εισηγητική έκθεση, ώστε να δούμε τα επιχειρήματα των εισηγητών και να μην προσπαθούμε να μαντευουμε «τι θέλει να πετύχει με αυτό»
Επειδή με την παρούσα απόφαση αποσκοπείται:
Η αρμονική ένταξη των Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων (ΜΥΗΕ) στο περιβάλλον, αυτά τα οποία προτείνω ως επαγγελματίας Γεωπόνος είναι τα κάτωθι :
1) Να γίνουν όσο το δυνατόν περισσότερα ΜΥΗΕ, τα οποία εκτός απο την παραγωγή ενέργειας να συμβάλουν και στην παροχή νερού στους αγρότες και τις τοπικές κοινωνίες μέσα απο δίκτυα σωληνώσεων, με αυτό τον τρόπο δεν θα χάνεται το νερό.
2) Να συνεργασθούν τα Υπουργεία Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με το Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής αλλαγής έτσι ώστε να γίνουν ΜΥΗΕ, μικρά φράγματα και ταμιευτήρες νερού, όσο το δυνατόν περισσότεροι και σε όλη την Ελλάδα, τέτοια έργα εκτός απο την παραγόμενη ενέργεια και την τροφοδοσία με νερό στους αγρότες και τις τοπικές κοινωνίες συνεισφέρουν και στην τουριστική και οικονομική ανάπτυξη του τόπου μας.
3) Στο νομό Θεσσαλονίκης υπάρχουν τρία μεγάλα ποτάμια (Αξιός, Λουδίας, Στρυμόνας)και όλα χύνονται στην Θάλασσα, μήπως πρέπει να γίνει μια μελέτη για την καλύτερη αξιοποίηση του νερού τους ακόμη και στους γειτονικούς νομούς απο τους οποίους και διέρχονται ?.