1. Η πολιτεία λαμβάνει όλα τα αναγκαία μέτρα για την προώθηση της επιστημονικής έρευνας που απαιτείται για την επίτευξη του σκοπού προστασίας της βιοποικιλότητας.
2. Η έρευνα για την κατάσταση και τη χρήση των συστατικών της βιοποικιλότητας, συμπεριλαμβανομένων και των γενετικών και βιοχημικών πόρων, αδειοδοτείται, ελέγχεται και ενθαρρύνεται από το κράτος.
3. Ως βασικά εργαλεία διαχείρισης της βιοποικιλότητας ορίζονται τα εξής:
α) H εθνική στρατηγική για τη βιοποικιλότητα, συμπεριλαμβανομένου και αναλυτικού σχεδίου δράσης που επικαιροποιείται ανά πενταετία, η οποία συντάσσεται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής ανά δεκαπέντε έτη και εγκρίνεται με πράξη υπουργικού συμβουλίου.
β) Απογραφή και αξιολόγηση της κατάστασης της ελληνικής βιοποικιλότητας, ανά εξαετία. Το έργο της απογραφής αναλαμβάνει η Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, η οποία δύναται να συνάπτει συμβάσεις με φορείς με εγνωσμένη εμπειρία και γνώση στο αντικείμενο, συγκεκριμένα με ακαδημαϊκά ιδρύματα, ερευνητικά ιδρύματα, επιστημονικές εταιρείες, Φορείς Διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών και μη κυβερνητικές οργανώσεις που διαθέτουν αποδεδειγμένη εμπειρία, τεχνογνωσία και επάρκεια για την επιστημονική τεκμηρίωση θεματικών ενοτήτων της απογραφής.
γ) Κόκκινοι κατάλογοι των απειλούμενων ειδών πανίδας και χλωρίδας, και τακτική ανά πενταετία επικαιροποίηση αυτών σύμφωνα με τα κριτήρια της Διεθνούς Ένωσης για την Προστασία της Φύσης (IUCN). Η σύνταξη των καταλόγων αυτών συνιστά αρμοδιότητα του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και μπορεί να ανατίθεται σε φορείς με εγνωσμένη εμπειρία και γνώση στο αντικείμενο, συγκεκριμένα με ακαδημαϊκά ιδρύματα, ερευνητικά ιδρύματα, επιστημονικές εταιρείες ή μη κυβερνητικές οργανώσεις που διαθέτουν αποδεδειγμένη εμπειρία, τεχνογνωσία και επάρκεια για τη σχετική επιστημονική τεκμηρίωση.
δ) Σχέδια επιστημονικής παρακολούθησης σημαντικών οικοτόπων και ειδών με δεκαετή ορίζοντα. Τα στάδια εκπόνησης των σχεδίων παρακολούθησης και το βασικό περιεχόμενό τους ορίζονται με σχετική απόφαση της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, σε συνεργασία με τη Γενική Δ/νση Δασών, εφόσον πρόκειται για δασικά οικοσυστήματα. Τα σχέδια επιστημονικής παρακολούθησης αποσκοπούν στην παρακολούθηση του φυσικού περιβάλλοντος και της αποτελεσματικότητας της διαχείρισης. Διαμορφώνονται από ειδικούς επιστήμονες των ακαδημαϊκών και ερευνητικών ιδρυμάτων της χώρας ή και μέλη επιστημονικών εταιρειών με εγνωσμένη εμπειρία και γνώση στο αντικείμενο ή μη κυβερνητικών οργανώσεων που διαθέτουν αποδεδειγμένη εμπειρία, τεχνογνωσία και επιστημονική επάρκεια και αναλαμβάνουν την εφαρμογή τους, σε συνεργασία με τους αρμόδιους τοπικούς φορείς. Τα σχέδια εγκρίνονται από τη Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Για τα αποτελέσματα της επιστημονικής παρακολούθησης οικοτόπων και ειδών συντάσσεται ετήσια έκθεση, που υποβάλλεται στη Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.
4. Οι άδειες για την εκπόνηση μελετών-ερευνών για είδη και οικοτόπους εγκρίνονται από τη Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Στις περιοχές που έχουν συσταθεί και λειτουργούν Φορείς Διαχείρισης, οι άδειες εκπόνησης επιστημονικής μελέτης-έρευνας εκδίδονται μετά από θετική γνωμοδότησή τους.
5. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής σε χρονικό διάστημα πέντε ετών από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου οφείλει:
α) Να έχει απογράψει, κατά τον επιστημονικά πληρέστερο δυνατό τρόπο, τη βιοποικιλότητα της Ελλάδας και να έχει εκτιμήσει τις τάσεις και τις απειλές (συμπεριλαμβανομένων και των ξενικών-εισβλητικών ειδών).
β) Να έχει απογράψει τις ιδιωτικές και δημόσιες επιστημονικές ή μη συλλογές (γονιδιακό υλικό, σπέρματα και γαμετικό υλικό, είδη μικροοργανισμών, μυκήτων, φυτών και ζώων), συμπεριλαμβανομένων των βοτανικών και ζωολογικών κήπων, των φυτωρίων κ.λπ.
γ) Να έχει καταχωρήσει όλα τα παραπάνω σε μια βάση δεδομένων για τη βιοποικιλότητα της Ελλάδας, η οποία θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Υπουργείου.
Παρ. 3 εδ. β) Στην απογραφή και αξιολόγηση της κατάστασης της ελληνικής Βιοποικιλότητας θα μπορούσαν να συμμετέχουν και Μουσεία Φυσικής Ιστορίας, με αποδεδειγμένη εμπειρία, στελέχωση και τεχνογνωσία-εξοπλισμό για τέτοιου είδους έρευνες.
Παρ. 3 εδ. δ) Τα σχέδια επιστημονικής παρακολούθησης οικοτόπων και ειδών να έχουν εξαετή αντί για δεκαετή ορίζοντα σε συμφωνία με τις αντίστοιχες εξαετείς εκθέσεις παρακολούθησης που υποχρεούται να υποβάλλει η Ελλάδα στην Ε.Ε.
Με τον τρόπο αυτό μπορούν να ενσωματώνεται στα σχέδια επιστημονικής παρακολούθησης οικοτόπων και ειδών κάθε νεότερο δεδομένο από τις εξαετείς εκθέσεις παρακολούθησης, με πεδίο εφαρμογής στην επόμενη εξαετή έκθεση παρακολούθησης.
Άρθρο 10 – Επιστημονική έρευνα
1. Η πολιτεία λαμβάνει όλα τα αναγκαία μέτρα για την προώθηση της επιστημονικής έρευνας που απαιτείται για την επίτευξη του σκοπού προστασίας της βιοποικιλότητας.
2. Η έρευνα για την κατάσταση και τη χρήση των συστατικών της βιοποικιλότητας, συμπεριλαμβανομένων και των γενετικών και βιοχημικών πόρων, αδειοδοτείται, ελέγχεται και ενθαρρύνεται από το κράτος.
3. Ως βασικά εργαλεία διαχείρισης της βιοποικιλότητας ορίζονται τα εξής:
α) H εθνική στρατηγική για τη βιοποικιλότητα, συμπεριλαμβανομένου και αναλυτικού σχεδίου δράσης που επικαιροποιείται ανά πενταετία, η οποία συντάσσεται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής ανά δεκαπέντε έτη και εγκρίνεται με πράξη υπουργικού συμβουλίου.
(Ποιος είναι ο ρόλος της Επιτροπής “ΦΥΣΗ” και των ακαδημαϊκών και ερευνητικών ιδρυμάτων εδώ?)
β) Απογραφή και αξιολόγηση της κατάστασης της ελληνικής βιοποικιλότητας, ανά πενταετία. (Αυτό είναι κανόνας στα άλλα Κράτη-μέλη, τα οποία έχουν ήδη εκπονήσει τέτοια σχέδια.)
Το έργο της απογραφής αναλαμβάνει η Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, η οποία δύναται να συνάπτει συμβάσεις με φορείς με εγνωσμένη εμπειρία και γνώση στο αντικείμενο, συγκεκριμένα με ακαδημαϊκά ιδρύματα, ερευνητικά ιδρύματα, επιστημονικές εταιρείες, Φορείς Διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών και μη
κυβερνητικές οργανώσεις που διαθέτουν αποδεδειγμένη εμπειρία, τεχνογνωσία και επάρκεια για την επιστημονική τεκμηρίωση θεματικών ενοτήτων της απογραφής.
(Εδώ πρέπει να γίνεται φανερό ότι τα έργα αυτά προκηρύσσονται και ανατίθενται μετά από αξιολόγιση των υποβληθέντων προτάσεων. Πρόβλεψη για τη ροή όλων αυτών των δραστηριοτήτων διαδικτυακά θα μείωνε αρκετά το κόστος.)
γ) Κόκκινοι κατάλογοι των απειλούμενων ειδών πανίδας και χλωρίδας, και τακτική ανά πενταετία επικαιροποίηση αυτών σύμφωνα με τα κριτήρια της Διεθνούς Ένωσης για την Προστασία της Φύσης (IUCN). Η σύνταξη των καταλόγων αυτών συνιστά αρμοδιότητα του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και μπορεί να ανατίθεται σε φορείς με εγνωσμένη εμπειρία και γνώση στο αντικείμενο, συγκεκριμένα με ακαδημαϊκά ιδρύματα, ερευνητικά ιδρύματα, επιστημονικές εταιρείες ή μη κυβερνητικές οργανώσεις που διαθέτουν αποδεδειγμένη εμπειρία, τεχνογνωσία και επάρκεια για τη σχετική επιστημονική τεκμηρίωση.
(Ισχύει το ίδιο σχόλιο όπως και παραπάνω. Επομένως, η διαδικασία αυτή καλό θα ήταν να αναφέρεται στην αρχή του ΣΝ.)
δ) Σχέδια επιστημονικής παρακολούθησης σημαντικών οικοτόπων και ειδών με πενταετή ορίζοντα.
Τα στάδια εκπόνησης των σχεδίων παρακολούθησης και το βασικό περιεχόμενό τους ορίζονται με σχετική απόφαση της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, σε συνεργασία με τη Γενική Δ/νση Δασών, εφόσον πρόκειται για δασικά οικοσυστήματα. Τα σχέδια επιστημονικής παρακολούθησης αποσκοπούν στην παρακολούθηση του φυσικού περιβάλλοντος και της αποτελεσματικότητας της διαχείρισης. Διαμορφώνονται από ειδικούς επιστήμονες των ακαδημαϊκών και ερευνητικών ιδρυμάτων της χώρας ή και μέλη επιστημονικών εταιρειών με εγνωσμένη εμπειρία και γνώση στο αντικείμενο ή μη κυβερνητικών οργανώσεων που διαθέτουν αποδεδειγμένη εμπειρία, τεχνογνωσία και επιστημονική επάρκεια και αναλαμβάνουν την εφαρμογή τους, σε συνεργασία με τους αρμόδιους τοπικούς φορείς. Τα σχέδια εγκρίνονται από τη Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Για τα αποτελέσματα της επιστημονικής παρακολούθησης οικοτόπων και ειδών συντάσσεται ετήσια έκθεση, που υποβάλλεται στη Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.
4. Οι άδειες για την εκπόνηση μελετών-ερευνών για είδη και οικοτόπους εγκρίνονται από τη Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Στις περιοχές που έχουν συσταθεί και λειτουργούν Φορείς Διαχείρισης, οι άδειες εκπόνησης επιστημονικής μελέτης-έρευνας εκδίδονται μετά από θετική γνωμοδότησή τους.
5. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής σε χρονικό διάστημα πέντε ετών από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου οφείλει:
α) Να έχει απογράψει, κατά τον επιστημονικά πληρέστερο δυνατό τρόπο, τη βιοποικιλότητα της Ελλάδας και να έχει εκτιμήσει τις τάσεις και τις απειλές (συμπεριλαμβανομένων και των ξενικών-εισβαλλόντων ειδών).
β) Να έχει απογράψει τις ιδιωτικές και δημόσιες επιστημονικές ή μη συλλογές (γονιδιακό υλικό, σπέρματα και γαμετικό υλικό, είδη μικροοργανισμών, μυκήτων, φυτών και ζώων), συμπεριλαμβανομένων των βοτανικών και ζωολογικών κήπων, των φυτωρίων κ.λπ.
(Αυτό οφείλεται να γίνει από τις μεγάλες ESFRI πλατφόρμες, στα πλαίσια της υλοποίησής τους στη Χώρα. Αρμόδια Υπηρεσία είναι η ΓΓΕΤ και για το σκοπό αυτό πρέπει να γίνουν συνέργειες.)
γ) Να έχει καταχωρήσει όλα τα παραπάνω σε μια βάση δεδομένων για τη βιοποικιλότητα της Ελλάδας, η οποία θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Υπουργείου. Ισχύει το ΙΔΙΟ σχόλιο όπως και παραπάνω.
Παραγρα. 3δ.
Για τα Σχέδια επιστημονικής παρακολούθησης σημαντικών οικοτόπων και ειδών
«Διαμορφώνονται από ειδικούς επιστήμονες των ακαδημαϊκών και ερευνητικών ιδρυμάτων της χώρας ή και μέλη επιστημονικών εταιρειών με επιστημονική κατάρτιση
να προστεθεί: σε συνεργασία με τους Φορείς Διαχείρισης των Προστατευόμενων Περιοχών».
Παρ. 3γ. Η IUCN μεταφράζεται ως Διεθνής Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης.
Παρ. 4. Να διευκρινιστεί σε ποια είδη και οικοτόπους αναφέρεται η παράγραφος. Σίγουρα όχι σε όλα. Στο νομοσχέδιο αδειοδότηση αναφέρεται στα είδη και οικοτόπους των προστατευόμενων περιοχών και στα ενδημικά είδη. Κατά την άποψή μου άδεια πρέπει να δίνεται και για τα υπόλοιπα σημαντικά είδη όπως αναφέρεται στο αρθ. 7, παρ. 2 εκτός των περιπτώσεων ε και στ.
Τ. Λεγάκις
Επίκ. καθηγητής, Τμ. Βιολογίας, Παν. Αθηνών
Σε ότι αφορά την αγροτική βιοποικιλότητα (γενετικοί πόροι για τη διατροφή και τη γεωργία) που αποτελεί μια ιδιαίτερη ενότητα της βιοποικιλότητας, η απογραφή και αξιολόγηση της κατάστασης θα πρέπει να γίνεται σε συνεργασία με το Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, τις αρμόδιες διευθύνσεις και το ΕΘΙΑΓΕ.
Εδικά σε ότι αφορά τις φυλές αγροτικών ζώων, το γεγονός ότι έχουν ιδιοκτήτες, οι οποίοι πρέπει να συνεχίζουν να τα εκτρέφουν, αποτελεί μια ιδιαιτερότητα που πρέπει να ληφθεί υπόψη όταν λαμβάνονται μέτρα. Η διατήρηση σε τράπεζες γενετικού υλικού ή σε φάρμες κλπ αποτελούν μόνο συμπληρωματικά μέτρα, είναι απαραίτητη η εφαρμογή μέτρων και πολιτικών που θα συμβάλουν στη βιωσιμότητα των εκμεταλλεύσεων.
Η απογραφή και αξιολόγηση της κατάστασης είναι ουσιαστική για τον καθορισμό προτεραιοτήτων και την αποτελεσματική και αειφορική αξιοποίησή τους, την ανάπτυξη και διατήρησή τους.
Η ενίσχυση της έρευνας στον τομέα των γενετικών πόρων θα συντελέσει στη βαθύτερη κατανόηση των σχέσεων μεταξύ των δυναμικών της βιοποικιλότητας, της διατήρησής της και της αξιοποίησης των γενετικών πόρων για την αειφόρο ανάπτυξη της γεωργίας και της κτηνοτροφίας. Το ΕΘΙΑΓΕ έχει σημαντική συμβολή σε ότι αφορά την έρευνα στην αγροτική βιοποικιλότητα και θα ήταν καλό να υπάρχει συγκεκριμένη αναφορά.
Στο πλαίσιο αυτό και με βάση τις σχετικές δραστηριότητες που έχουν αναπτυχθεί στο Κέντρο Γεωργικής Έρευνας Βόρειας Ελλάδας προτείνω την οργάνωση ενός Κέντρου Έρευνας Γενετικών Πόρων για τη διατροφή και τη γεωργία (σύμφωνα με πρότυπα άλλων ευρωπαϊκών χωρών, όπως το CGN της Ολλανδίας) στο πλαίσιο του ΕΘΙΑΓΕ. Ένα τέτοιο Κέντρο με αντικείμενο την έρευνα για την αγροτική βιοποικιλότητα (φυτικοί και ζωικοί γενετικοί πόροι) θα έχει όλες τις δυνατότητες να συντονίσει και να αξιοποιήσει αποτελεσματικά τις προσπάθειες που γίνονται. Επισημαίνω ότι υποδομές και εξοπλισμός υπάρχουν, ερευνητές και λοιπό επιστημονικό προσωπικό με εμπειρία υπάρχει, απαιτείται μόνο η πολιτική βούληση να προωθηθεί μια τέτοια ενέργεια.
Άρθρο 10
Παραγρ. 3, εδάφιο β) Προσθήκη στο τέλος αυτής «Οι κατά τόπους αρμόδιοι Φορείς Διαχείρισης αναλαμβάνουν να εισηγηθούν τις προδιαγραφές της υπό εκπόνηση «απογραφής και αξιολόγησης της κατάστασης της βιοποικιλότητας».
Επίσης προσθήκη της πρότασης «την εποπτεία της σύνταξης των προαναφερόμενων καταλόγων έχει η Επιτροπή ΦΥΣΗ 2000». Αναγκαίο η ύπαρξη ενός επιστημονικού οργάνου για την εποπτεία της σύνταξης και της διαμόρφωσης των κατευθυντήριων γραμμών.
Παραγρ. 3, εδάφιο δ) Παρατήρηση : η παρούσα παράγραφος διακατέχεται από ασάφεια ως προς ποιος υλοποιεί και από πού (απουσία κρίσιμης διαδρομής). Καλό είναι να ληφθεί υπόψη η υφιστάμενη κατάσταση και τα κομβικά σημεία που την συναποτελούν π.χ. Φορείς Διαχείρισης.
Παραγρ. 4 Προσθήκη στο τέλος αυτής «αναφορικά με τα δασικά οικοσυστήματα αρμόδια είναι η Γεν.Δ/νση Δασών με τα συναρμόδια Δασαρχεία».
Παραγρ. 5 Παρατήρηση : το εύρος της απογραφής είναι αρκετά μεγάλο και το έργο, χρονικά αρκετά φιλόδοξο. Να μη ξεχνάμε ότι μεγάλο μέρος αυτής της προσπάθειας είναι και η αξιολόγηση του υλικού ή των δεδομένων. Πέρα τούτου απαιτείται η αναφορά στο κείμενο ότι η προσπάθεια αυτή «λαμβάνει χώρα με την συνεργασία συναρμόδιων Υπουργείων και ανάλογων ερευνητικών φορέων και ινστιτούτων».
[Άρθρο 10 – Επιστημονική έρευνα
…
3. Ως βασικά εργαλεία διαχείρισης της βιοποικιλότητας ορίζονται τα εξής: α) H εθνική στρατηγική για τη βιοποικιλότητα, συμπεριλαμβανομένου και αναλυτικού σχεδίου δράσης που επικαιροποιείται ανά πενταετία, η οποία συντάσσεται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής ανά δεκαπέντε έτη και εγκρίνεται με πράξη υπουργικού συμβουλίου.]
Τι σχέση έχει η εθνική στρατηγική με την International Agenda for Botanic Gardens in Conservation; Νομίζω λοιπόν ότι θα μπορούσαμε να πάμε παράλληλα με την εφαρμογή ενός διεθνούς σχεδίου δράσης για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας.
http://www.bgci.org/worldwide/international_agenda/
[β), γ), δ) και 4]
Καλή η απογραφή και η αξιολόγηση της κατάστασης και η παρακολούθησή της, είναι όμως παθητικές ενέργειες!
Χρειάζονται ενέργειες αναστροφής της συνεχούς απώλειας των γενετικών πόρων, επαναεισαγωγή των ειδών όπου υπάρχει πρόβλημα και αξιοποίησης της χλωρίδας.
[5β) Να έχει απογράψει τις ιδιωτικές και δημόσιες επιστημονικές ή μη συλλογές (γονιδιακό υλικό, σπέρματα και γαμετικό υλικό, είδη μικροοργανισμών, μυκήτων, φυτών και ζώων), συμπεριλαμβανομένων των βοτανικών και ζωολογικών κήπων, των φυτωρίων κ.λπ.]
Δεν νομίζω ότι αρκεί μια απλή απογραφή. Άντε και έγινε η απογραφή. Προς τι; Πώς θα εξασφαλίσουμε πρώτα απ’ όλα ότι το πολύτιμο γενετικό υλικό δεν θα χαθεί. Κατά δεύτερον, πολύ σημαντικό στους καιρούς μας, πώς το τεράστιο αυτό κεφάλαιο θα αποδώσει στην ελληνική οικονομία;
Λύση: Εθνικό Κέντρο Γενετικών Πόρων για την ελληνική χλωρίδα και πανίδα, με αντικείμενο τη δημιουργία ζωντανής τράπεζας διατήρησης του αυτοφυούς γενετικού υλικού και την έρευνα για την αξιοποίησή του.
Στην κατεύθυνση αυτή και όσον αφορά τη χλωρίδα, είναι απαραίτητη η δημιουργία επίσημα του Δικτύου των Ελληνικών Βοτανικών Κήπων και Συλλογών, με εκπροσώπησή του στη Διεθνή Κοινοπραξία των Βοτανικών Κήπων (BGCI) και σε άλλα διεθνή fora.
Δρ. Ελένη Μαλούπα, υπεύθυνη του
Βαλκανικού Βοτανικού Κήπου Κρουσσίων και του
Εργαστηρίου Προστασίας και Αξιοποίησης Αυτοφυών
και Ανθοκομικών Ειδών, ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε., Θέρμη Θεσσαλονίκης
Τηλ. 6978512136, 2310 471613, e-mail: bbgk@bbgk.gr
Άρθρο 10 – Επιστημονική έρευνα
Θα πρέπει να γνωρίζουν οι συντάκτες του νομοσχεδίου ότι οι Φορείς Διαχείρισης Προστατευομένων Περιοχών (Φ.Δ.) δεν πρέπει να θεωρούνται «ξένο σώμα» ως προς το ΥΠΕΚΑ. Είναι ακατανόητη η επιχειρούμενη απαξίωση των Φ.Δ. μέσα από τα άρθρα του νομοσχεδίου. Έτσι λοιπόν, στην παρ. 3.β για την «Απογραφή και αξιολόγηση της κατάστασης της ελληνικής βιοποικιλότητας» εντός των περιοχών ευθύνης των Φορέων Διαχείρισης το ΥΠΕΚΑ δεν χρειάζεται να συνάπτει «συμβάσεις» με τους Φ.Δ. διότι είναι φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα εποπτευόμενοι από το ΥΠΕΚΑ. Απλώς θα πρέπει να αναγραφεί ότι το ΥΠΕΚΑ αναθέτει την απογραφή στους Φ.Δ. εντός των περιοχών ευθύνης του, όπως το ίδιο θα πρέπει να γίνει και στις παραγράφους (γ) και (δ) για τη σύνταξη των κόκκινων κατάλογων των απειλούμενων ειδών πανίδας και χλωρίδας και την επιστημονική παρακολούθηση σημαντικών οικοτόπων και ειδών.
Είναι τουλάχιστον περίεργο να αναφέρονται συνεχώς οι «μη κυβερνητικές οργανώσεις που διαθέτουν αποδεδειγμένη εμπειρία» και να απαξιώνεται το επιστημονικό προσωπικό των Φορέων Διαχείρισης, το οποίο θα κληθεί και μετά το 2015 που δεν θα υπάρχουν πλέον οικονομικοί πόροι από το ΕΠΠΕΡΑΑ να συνεχίσει το έργο της επιστημονικής έρευνας στις θεσμοθετημένες προστατευόμενες περιοχές.
Οι άδειες εκπόνησης επιστημονικής μελέτης-έρευνας που αναφέρονται στην παρ. 4 είναι και θα πρέπει να παραμείνουν αποκλειστική αρμοδιότητα των Φ.Δ. εντός της περιοχής ευθύνης του και όχι να εκδίδονται από το ΥΠΕΚΑ μετά από θετική γνωμοδότησή τους. Δεν είναι κατανοητός ο σκοπός μεταβίβασης ακόμη μιας αρμοδιότητας των Φ.Δ. στην κεντρική διοίκηση.
Οι αρχές και χρηστής διοίκησης και οι απαιτήσεις διαφάνειας στη διαχείριση του δημόσιου χρήματος απαιτούν οι συμβάσεις που αφορούν στην επιστημονική έρευνα να γίνονται σε εφαρμογή των σχετικών διατάξεων και να ανακοινώνονται τα αποτελέσματά τους. Για την εκπόνηση ερευνών και την παροχή υπηρεσιών από μη κρατικές υπηρεσίες ή ιδρύματα απαράβατος όρος πρέπει να είναι η τήρηση των διατάξεων για την ανάθεση μελετών και παροχή υπηρεσιών στο Δημόσιο και εναλλακτικά των διατάξεων για την ανάθεση επιστημονικών ερευνών.
Άρθρο 10, §3.δ: Η διατύπωση «Σχέδια επιστημονικής παρακολούθησης σημαντικών οικοτόπων και ειδών με δεκαετή ορίζοντα» είναι μάλλον ασαφής. Τι σημαίνει «με δεκαετή ορίζοντα»: – αξιολόγηση κάθε 10 έτη; – αξιολόγηση κάθε έτος για 10 έτη και εκτίμηση της κατάστασης στη δεκαετία; – αξιολόγηση μόνο για τα πρώτα 10 έτη;
Άρθρο 10, §5.β: Πώς ορίζονται οι «επιστημονικές ή μη συλλογές»; Πώς ορίζεται η «επιστημονική συλλογή» και για ποιους λόγους πρέπει να απογράφεται από το ΥΠΕΚΑ μια «μη επιστημονική συλλογή»;
Σε σχέση με το συγκεκριμένο θέμα,τα είπαν οι προηγούμενοι συνομιλητές εύστοχα. Τώρα ποιος θα τους ακούσει, είναι άλλο θέμα.
Στέκομαι όμως σε μια πολύ σημαντική και εξαιρετικά ουσιαστική (και όχι νομικοτυπική) αλήθεια που ανέφερε προηγουμένως ο αξιότιμος κύριος Χαρίτων Χιντήρογλου και του αξίζουν συγχαρητήρια.
Είναι προφανές, ότι η δημόσιου χαρακτήρα έρευνα πεδίου διώκεται παγκοσμίως σε όλα τα είδη και τις εκφάνσεις της. Προσωπικά μπορώ να καταλάβω τους λόγους και φυσικά είμαι αντίθετος, και είναι εξαιρετικά πιθανό, έτσι όπως πάμε, κάποιοι να μπορέσουν να πατεντάρουν και τον αέρα που αναπνέουμε στο τέλος.
Και επίσης, από την εμπειρία μου ως διδάσκων σε Πανεπιστήμια και Πολυτεχνεία, προσυπογράφω αυτό που ανέφερε ο αγαπητός Κος Χιντήρογλου για τη στροφή των νέων σε τομείς της Επιστήμης που τυγχάνουν μεγάλης χρηματοδότησης, η οποία βέβαια, όπως αποδεικνύεται, δε δύναται να είναι διαρκής.
Κάποτε, σε μικρή ηλικία, αρκετοί ήθελαν να γίνουν Επιστήμονες ή Μηχανικοί ή Γιατροί. Τώρα, σε αντίστοιχη στατιστική, το πρώτο επάγγελμα που διάλεξαν οι περισσότεροι νεαροί ήταν η εργασία σε bar για τα αγοράκια και φωτομοντέλο και τραγουδίστρια για τα κοριτσάκια….Λέτε να φταίει η νέα γενιά ή αυτά που είδαν; Πήρε λίγο χρόνο, αλλά νίκησαν μάλλον αυτοί που έλεγαν πριν από 20 χρόνια τα «γκαρσόνια της Ευρώπης» για τους Έλληνες. Και αυτά χρήσιμα επαγγέλματα είναι, δε λέω τίποτα (αφού σε τέτοιου είδους τουρισμό βασιζόμαστε). Με 3 έως 5 ευρώ για τον καφέ, τι να πω, μπράβο, το ενστερνιζόμαστε μάλλον.
Αλλά τις δουλειές αυτές της καταγραφής στο πεδίο, που είναι ουσιαστικότατες ποιος θα τις κάνει; Μήπως να το αφήσουμε στον εθελοντισμό και αυτό; Που να σηκωθεί τώρα ο νέος με τα τηλεοπτικά όνειρα και να αφήσει το καφεδάκι του για να τρέχει στα βουνά και στα λαγκάδια….Να πάει μετά πίσω στο εργαστήριο, είτε είναι Σαββατοκύριακο, γιορτές, αργίες και απεργίες κλπ. για να κάνει δουλειά που θα πληρωθεί με ψίχουλα (αν είναι τυχερός). Ενώ αυτός που θέλει να το κάνει ως εργασία, δεν του επιτρέπεται ή κάπου θα μπλοκάρει. Γιατί άραγε;
Τέλος, θεωρώ ύψιστης σημασίας, για το συγκεκριμένο θέμα να ληφθούν υπ’όψιν όλοι οι παράγοντες που θέλουν να προσφέρουν (ερευνητές, ιδιώτες, εθελοντές κλπ.), πέραν από τους όποιους εξειδικευμένους εργαζόμενους ώστε να γίνει μια τεράστια βάση δεδομένων για τη βιοποικιλότητα στη Χώρα μας, με τα είδη, φωτογραφίες, βίντεο κλπ. ΚΑΙ ΟΛΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ. Γιατί αντίθετα με την ποιότητα των πόλεων και υπηρεσιών που λαμβάνουμε, στη βιοποικιλότητα, η Ελλάδα, παίζει να είναι και στην ΠΡΩΤΗ θέση στην Ευρώπη, ιδιαίτερα αν ληφθεί υπ’όψιν η κατά αναλογία έκτασή της.
Αν δεν είναι αληθινή διαφήμιση αυτό για 12 μήνες το χρόνο (όχι μόνο για το καλοκαίρι), τότε τι είναι;
Ευχαριστώ.
ΥΓ. Για το προηγούμενο σχόλιο εδώ, εννοώ ότι δε θα πρέπει να δούμε άσχετους που έχουν «άκρες» ή ανήκουν σε κάποια συντεχνία. Αυτό αν δεν τελείωσε, τίποτα δε θα αλλάξει.
Αναφορικά με το παρόν άρθρο εισηγούμαι την ακόλουθη διάταξη υποχρέωση, λαμβάνοντας υπόψη τον πολύ περιορισμένο αριθμό επιστημόνων που ασχολούνται με τη ταξινόμηση. Γενικά η ταξινόμηση των οργανισμών σε επίπεδο είδους, που είναι και η μονάδα μέτρησης της βιοποικιλότητας, καθώς παγκοσμίως κρίνεται ως ο επικρατέστερος υποκαταστάσης για τη μέτρησή της, τελεί σε καθεστώς δίωξης. Οι συστηματικοί – ταξινόμοι καθημερινά χάνονται και δεν αντικαθίστανται με κανέναν θεσμό και μηχανισμό. Αιτία του κακού ή στροφή των νέων σε άλλους τομείς της επιστήμης οι οποίες χρηματοδοτούνται.
Εργαλείο για να τη δημιουργία ενός αξιόλογου φορέα ταξινομικής της βιοποικιλότητας η ενίσχυση μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών από τα οποία θα προκύπτουν εξειδικευμένοι επιστήμονες με γνώσεις σε συγκεκριμένες ταξινομικές ομάδες. Με τον τρόπο αυτό θα δημιουργηθεί μια αξιόλογη κρίσιμη μάζα ειδικών για τον εγγύς μέλλον.
Πρόταση: Το Υπουργείο Περιβάλλοντος σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδεία συγκροτούν και ενισχύουν οικονομικά πρωτοβουλίες ΠΜΣ (Μεταπτυχιακών Προγραμμάτων Σπουδών) , που θα στοχεύουν στην ενίσχυση της ταξινόμησης και της συστηματικής των οργανισμών. Απώτερος στόχος η συγκρότηση ενός δικτύου ειδικών ταξινόμων για όλους τους οργανισμούς.
Παράλληλα ενισχύονται και πρωτοβουλίες διατήρησης της βιοποικιλότητας ex situ.
Για κάποιο λόγο, πάλι μελέτες, και μελέτες μου μυρίζει.
Τα έξοδα και τα άτομα που απαρτίζουν επιτροπές και δίκτυα θα πρέπει να είναι στο διαδίκτυο. Τα όποια πορίσματα, το ίδιο.Πάει και τελείωσε. Τα άλλα είναι για τίποτα ανειδικοειδίκευτους.
Ή είναι Εθνικός Πλούτος η Φύση της Χώρας ή θα πάει χαμένη σε καμιά επιτροπή πάλι.
Άρθρο 10
Παρ.3. Το αναλυτικό σχέδιο δράσης (που προτείνεται να επικαιροποιείται ανά 5ετία) να υπόκειται σε ευρύτερη επεξεργασία και να μην παρουσιάζεται μόνο από τον εκάστοτε Υπουργό και στο Υπουργικό Συμβούλιο. Να προωθείται μόνο αφού έχει κοινοποιηθεί και σε επιστημονικούς εμπλεκόμενους φορείς, (τοπικούς και κοινωνικούς) και να καταλήγει ως τελική πρόταση συνοδευόμενο από τη γνώμη των άμεσα εμπλεκόμενων.
Παρ.4 Να καταγράφονται αυτές οι έρευνες σε δημόσια βάση δεδομένων. Έτσι θα αποφευχθούν οι διπλές, τριπλές ή πολλαπλές μελέτες ή προγράμματα προστασίας για τα ίδια είδη ή τις ίδιες περιοχές. Το ίδιο να ισχύσει και για τις μελέτες και έρευνες που θα αναθέτουν οι Φορείς Διαχείρισης σε διάφορους μελετητές.
Να οριστεί ασυμβίβαστο στην ανάθεση υλοποίησης μελετών ή ερευνών σε επιστήμονες ή μέλη συμμετέχουν – αφιλοκερδώς – στο Δ.Σ. Φορέων Διαχείρισης.
Γιατί τα Σχέδια επιστημονικής παρακολούθησης σημαντικών οικοτόπων και ειδών να έχουν δεκαετή ορίζοντα όταν η απογραφή της κατάστασης της ελληνικής βιοποικιλότητας θα γίνεται ανά εξαετία. Δεν θα ήταν λογικό μετά από αυτή την απογραφή να τροποποιούνται σύμφωνα με τα νέα δεδομένα και τα Σχέδια επιστημονικής παρακολούθησης σημαντικών οικοτόπων και ειδών;;;Το ίδιο χρονικό διάστημα (εξαετία) θα πρέπει να αναφέρεται και τις προδιαγραφές για την απογραφή της ελληνικής βιοποικιλότητας από την επιτροπή ΦΥΣΗ και τη Γενική Δ/νση Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος.
Παράγραφος 3.δ:
«Για τα αποτελέσματα της επιστημονικής παρακολούθησης οικοτόπων και ειδών συντάσσεται ετήσια έκθεση, που υποβάλλεται στη Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.»
Να προστεθεί στο τέλος η φράση «και δημοσιεύεται στο διαδίκτυο.» ως εξής:
«Για τα αποτελέσματα της επιστημονικής παρακολούθησης οικοτόπων και ειδών συντάσσεται ετήσια έκθεση, που υποβάλλεται στη Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, και δημοσιεύεται στο διαδίκτυο.»
Παράγραφος 5.γ:
«γ) Να έχει καταχωρήσει όλα τα παραπάνω σε μια βάση δεδομένων για τη βιοποικιλότητα της Ελλάδας, η οποία θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Υπουργείου.»
Να προστεθεί στο τέλος η φράση «για ελεύθερη χρήση από το κοινό» ως εξής:
«γ) Να έχει καταχωρήσει όλα τα παραπάνω σε μια βάση δεδομένων για τη βιοποικιλότητα της Ελλάδας, η οποία θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Υπουργείου για ελεύθερη χρήση από το κοινό.»
Ο λόγος για την ανάγκη ρητής αναφοράς στην «ελεύθερη χρήση» είναι ότι στο νομοσχέδιο για την Εθνική Υποδομή Γεωχωρικών Πληροφοριών προβλέπεται ρητά «κοινοχρησία» για τις υπηρεσίες και τους φορείς του δημοσίου αλλά όχι για τους πολίτες.
Αναδεικνύεται ξανά ο κατακερματισμός της ερευνητικής προσπάθειας της χώρας με τη δημιουργία νέων αρμοδιοτήτων επιστημονικής παρακολούθησης στο ΥΠΕΚΑ χωρίς αναφορά στο ποιος, στο πότε και στο πως σε σχέση με το υφιστάμενο ακαδημαϊκό-ερευνητικό σύστημα του Υπουργείου Παιδείας. Η διαχείριση για να υλοποιηθεί απαιτεί επιστημονικά τεκμηριωμένα δεδομένα και ομοιόμορφες μεθοδολογίες απογραφής- καταλογοποίησης. Υποβαθμίζεται η ενδεδειγμένη επιστημονική παρακολούθηση και δίνεται έμφαση στη ονομαζόμενη διαχείριση.
Η εθνική επιστημονική παρακολούθηση δεν είναι έργο ενός μόνο φορέα ο οποίος δύναται να έχει τη κεντρική διαχείριση αλλά θεσμικά να έχει και την υποχρέωση συνεργασίας με τους ερευνητικούς φορείς που δεν διακρίνεται στο κείμενο του νόμου.
Δεν αναφέρεται πουθενά η ανάγκη υιοθέτησης της διεθνούς τεκμηρίωσης και των επιστημονικών μεθοδολογιών που θα αποτελέσουν υποχρεωτικά τη βάση σχεδιασμού της επιστημονικής παρακολούθησης που προτάσσεται.Το ότι αναδεικνύουμε τη σημαντικότητα της Βιοποικιλότητας το 2010 δεν σημαίνει ότι δίνεται η δυνατότητα δημιουργίας νέας επιστήμης.
Απογραφή και αξιολόγηση της κατάστασης της ελληνικής βιοποικιλότητας δεν είναι έρευνα όπως δεν είναι και μια ερασιτεχνική δουλειά για να γίνεται από ακαδημαϊκά ιδρύματα, ερευνητικά ιδρύματα, επιστημονικές εταιρείες και μη κυβερνητικές οργανώσεις. Η απογραφή και αξιολόγηση θα πρέπει να γίνετε με την διαδικασία της εκπόνησης μελετών με τις αντίστοιχες ειδικότητες. Για την απογραφή θα πρέπει να υπάρχουν προδιαγραφές και αξιολόγηση των προτάσεων και όχι να δύνονται με ανάθεση σε ένα Πανεπιστήμιο ή ΜΚΟ που δεν έχουν κάποιο σύστημα αξιολόγησης όπως οι μελετητές που ανήκουν σε συγκεκριμένα μητρώα και δεν μπορεί να γράφετε ο οποιοσδήποτε. Η απογραφή και αξιολόγηση μπορεί να γίνει με συγκεκριμένες προδιαγραφές ανά είδος οικοτόπου που πρέπει να εκδώσει το Υπουργείο σε συνεργασία με επιστημονικά ιδρύματα και μετά να υλοποιούνται από συγκεκριμένους μελετητές.