1. Σκοπός των ρυθμίσεων είναι η αειφόρος διαχείριση και αποτελεσματική προστασία της βιοποικιλότητας, ως πολύτιμου και αναντικατάστατου εθνικού οικολογικού κεφαλαίου.
2. Η προστασία της βιοποικιλότητας προϋποθέτει διαδικασίες προγραμματισμού και διαχείρισης, στο πλαίσιο των οποίων εξασφαλίζεται ευρεία φάση διαβούλευσης, ώστε να αξιοποιείται η βέλτιστη επιστημονική γνώση και η διαθέσιμη τεχνογνωσία.
3. Οι ειδικότεροι στόχοι είναι οι ακόλουθοι:
α) Αποτελεσματική προστασία και διαχείριση των σημαντικών περιοχών για τη βιοποικιλότητα, μέσα από τη βέλτιστη οργάνωση και λειτουργία του εθνικού συστήματος προστατευόμενων περιοχών.
β) Ικανοποιητική ενσωμάτωση και εφαρμογή του κοινοτικού δικαίου για την προστασία της βιοποικιλότητας.
γ) Επίτευξη ικανοποιητικής κατάστασης διατήρησης της βιοποικιλότητας και των οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας, ιδίως εκείνων που χαρακτηρίζονται ως σημαντικά.
δ) Αποτελεσματικοί μηχανισμοί επιτήρησης, ώστε να διασφαλίζεται η εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου για την προστασία της βιοποικιλότητας.
ε) Απόκτηση επαρκούς γνώσης για την κατάσταση των ειδών και οικοσυστημάτων, ως κύριο εργαλείο για την αποτελεσματική διαχείριση και προστασία της βιοποικιλότητας.
στ) Ενσωμάτωση της συνιστώσας της διατήρησης της βιοποικιλότητας σε όλα τα επίπεδα σχεδιασμού και στις τομεακές και αναπτυξιακές πολιτικές της χώρας.
Γενικό σχόλιο: Εφόσον δεν υπάρχει κάποιος χώρος διαθέσιμος για μια συνολική τοποθέτηση επί του σχεδίου νόμου, χρησιμοποιούμε το χώρο που διατίθεται για το Άρθρο 1, για τα εξής:
Παρόλο που σύμφωνα και με την προτεινόμενη τροποποίηση στα αρ. 18 & 19 το 1650/86, σημαντικότατες περιοχές για την βιοποικιλότητα εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των Φ.Δ. προστατευόμενων περιοχών, εντούτοις το σχέδιο νόμου δεν προβλέπει την ενεργό συμβολή και συμμετοχή του προσωπικού των Φ.Δ. σε σημαντικές για την προστασία της βιοποικιλότητας δράσεις και εργασίες, οι οποίες αναλύονται στο σχέδιο. Συγκεκριμένα θα πρέπει να μνημονεύεται η συνεισφορά, συμβολή και γνωμοδότηση κατά περίπτωση των Φ.Δ. σε μια σειρά από άρθρα (στα σχόλια που καταθέτουμε για κάθε άρθρο επισημαίνεται η σχετική θέση), τουλάχιστον κατά τον ίδιο τρόπο που γίνεται για άλλα Νομικά Πρόσωπα, όπως επιστημονικές εταιρείες και περιβαλλοντικές μη κυβερνητικές οργανώσεις. Το προσωπικό των Φορέων Διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών είναι σε θέση να γνωρίζει πλέον πολύ καλά σε σύγκριση με κάποιον μελετητή – επισκέπτη τις περιοχές ευθύνης και τις ανάγκες τους, καθώς ζει και εργάζεται καθημερινά εδώ και αρκετά χρόνια στις περιοχές αυτές.
Στις περιπτώσεις που αναφέρεται η συμμετοχή των περιβαλλοντικών μη κυβερνητικών οργανώσεων (γίνεται τακτική αναφορά σε πολλές δράσεις και διαδικασίες που άπτονται της βιοποικιλότητας), δεν διευκρινίζεται πώς θα πιστοποιείται η ‘εμπειρία, τεχνογνωσία, επιστημονική επάρκεια σε θέματα οικολογίας και διαχείρισης της βιοποικιλότητας. Αυτό αποτελεί σημαντικό θέμα, δεδομένου ότι στις συγκεκριμένες οργανώσεις υπάρχει μεγάλο εύρος ως προς τους παραπάνω ποιοτικούς δείκτες για το προσωπικό που απασχολείται σε αυτές και το οποίο θα κληθεί να υλοποιήσει αυτές τις δράσεις (π.χ. άλλη η ποιότητα των δεδομένων που θα προκύπτουν από προσωπικό με πολυετή εμπειρία και άλλη εκείνη που θα προκύπτει από εθελοντές με περιστασιακή απασχόληση).
Όσον αφορά στο Άρθρο 1:
Στους σκοπούς δεν γίνεται καμία αναφορά στους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς και στην ανάγκη αντιμετώπισης των επιπτώσεων που μπορεί να έχει η καλλιέργειά τους στη βιοποικιλότητα.
Παρ. 3β) Τι ακριβώς ορίζεται ως ‘ικανοποιητική’ ενσωμάτωση και εφαρμογή του κοινοτικού δικαίου….
Παρ. 3γ) Να γραφεί ως εξής: Επίτευξη ικανοποιητικής κατάστασης διατήρησης της βιοποικιλότητας τόσο των οικοτόπων όσο και των ειδών χλωρίδας και πανίδας, ιδίως εκείνων που χαρακτηρίζονται ως σημαντικά, σπάνια ή απειλούμενα.
1. Στο νόμο ενθαρρύνεται η σχεδόν χωρίς περιορισμούς εγκατάσταση Αιολικών Πάρκων καθότι, όπως παρουσιάζεται το πνεύμα του νόμου (Δελτίο τύπου ΥΠΕΚΑ, 2-07-2010):
«Στις περιοχές του Δικτύου Natura 2000, απαγορεύεται η εγκατάσταση ιδιαιτέρως επικίνδυνων βιομηχανιών και γενικότερα οι μη φιλικές με το περιβάλλον δραστηριότητες. Επιτρέπονται όσες ενδεχομένως επιβλαβείς δραστηριότητες τεκμηριωμένα και ελλείψει εναλλακτικών χαρακτηρίζονται ως εθνικής σημασίας και επιτακτικού δημόσιου συμφέροντος για την εθνική οικονομία, υπό την προϋπόθεση ότι λαμβάνονται επαρκή αντισταθμιστικά μέτρα.».
Οι ΑΠΕ και ιδιαίτερα τα Αιολικά πάρκα, μέσω της διάνοιξης δικτύου δρόμων θα επηρεάσουν τα μέγιστα τη βιοποικιλότητα καθώς οι δρόμοι έχουν αρνητική επίδραση σε αυτήν μέσω των κάτωθι μηχανισμών:
α. Συρρίκνωση οικοσυστημάτων (επιφάνεια δρόμων)
β. κατακερματισμό οικοσυστημάτων
γ. αύξηση προσβασιμότητας και αύξηση όχλησης
δ. διάβρωση
ε. Μείωση την αξίας του οικοσυστήματος σαν αδιατάραχτη οντότητα, γεγονός που θα αυξήσει τις πιέσεις από ομάδες συμφερόντων. Μέχρι τώρα η εμπειρία στη χώρα μας δείχνει πως έχουμε μόνο αποχαρακτηρισμούς και δόμηση, όχι χαρακτηρισμούς οικοσυστημάτων που χρίζουν προστασίας.
στ. παράδοση της φύσης σε εταιρείες αστικών κέντρων που καμία σχέση, συνεισφορά η συναισθηματικό δεσμό δεν έχουν με την τοπική κοινωνία, περιοχή, παράδοση, οικοσύστημα. Αυτό θα συνεπάγεται συνεχή πίεση για παραπέρα παροχές και αλλαγές χρήσης γης. Παράδοση της υπαίθρου στα αστικά κέντρα.
2. Πως συνδέεται ον νόμος με το εθνικό κτηματολόγιο; Τι γίνεται με το νόμο δόμησης 4 στρεμμάτων;
3. Γιατί 7 μέρες διαβούλευση; Γιατί η επιστημονική κοινότητα δεν είχε συμμετοχή στην προετοιμασία του νομοσχεδίου;
4. Για να μην είναι η χώρα El Dorado «μελετητικών γραφείων» απαιτείται θεσμοθέτηση και στήριξη μηχανισμού πιστοποίησης επιστημονικής επάρκειας οργανισμών, ιδιωτών, μη κυβερνητικών οργανώσεων, για μελέτες βιοποικιλότητας και μελέτης επιπτώσεων. Απαιτείται προσοχή στο ζήτημα της σύγκρουσης συμφερόντων. Η χρηματοδότηση από την ΓΓΕΤ δικτύων στα πλαίσια των Ευρωπαϊκών ESFRI, έχει επιτρέψει τη δημιουργία του δικτύου ελληνικής βιοποικιλότητας που πρακτικά συμπεριλαμβάνει σχεδόν όλους τους Ακαδημαϊκούς και Ερευνητικούς φορείς της χώρας. Ένα τέτοιο δίκτυο έχει τα μέσα και τη γνώση για την με επιστημονικές μεθόδους συλλογής δεδομένων και αξιολόγησης μελετών.
5. Απαιτείται σχεδιασμός στρατηγικής για τη συλλογή δεδομένων και τη χρονική τους παρακολούθησης από δημόσιους φορείς. Απαιτείται η εμπλοκή πολλών ερευνητικών ομάδων δεδομένης της τεράστιας έκτασης του έργου και της πολυπλοκότητάς του. Για παράδειγμα, ενώ αναφέρεται η προστασία περιοχών Ποσειδώνια, και εύκολα αναφέρεται κανείς στα μέσα μαζικής ενημέρωσης με βεβαιότητες στο θέμα, ένα ποσοστό πολύ μικρότερο του 10% έχει χαρτογραφηθεί, κατά συνέπεια δεν ξέρουμε για ποιο πράγμα μιλάμε.
Ένα βασικό μειονέκτημα του νομοσχεδίου είναι η έλλειψη επαρκούς αναφοράς σε ακαδημαϊκούς και ερευνητικούς φορείς της χώρας, που θεραπεύουν αντικείμενα σχετικά με τη βιοποικιλότητα, όσον αφορά στη συμμετοχή τους για την εκτίμηση της κατάστασης της βιοποικιλότητας στην Ελλάδα, την παρακολούθησή της (monitoring), την εκτίμηση αλλά και την πρόβλεψη των προσαρμογών της στις περιβαλλοντικές αλλαγές, περιλαμβανομένων και αυτών που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή. Επίσης, οι φορείς αυτοί θα μπορούσαν να έχουν σημαντική συνεισφορά τη θέσπιση μέτρων και πολιτικών διαχείρισης της βιοποικιλότητας, με την παροχή συμβουλών βασισμένων στην επιστημονική γνώση. Σύγχρονοι τομείς αιχμής, όπως η γονιδιωματική και η βιοπληροφορική, προσφέρουν σήμερα χωρίς προηγούμενο δυνατότητες για τη μελέτη, διατήρηση και διαχείριση της βιοποικιλότητας.
Για παράδειγμα, το Εθνικό Δίκτυο Ερευνών Βιοποικιλότητας (ΕΔΕΒ / HelBioNet, http://www.helbionet.org) συνασπίζει περισσότερους από 400 επιστήμονες διαφορετικών ειδικοτήτων (βιολόγοι, μικροβιολόγοι , γενετιστές, γεωπόνοι, δασολόγοι, οικονομολόγοι, επιστήμονες πληροφορικής κλπ.) από περίπου 50 φορείς (πανεπιστημιακά τμήματα, ερευνητικά ινστιτούτα, κλπ) από όλη την Ελλάδα που ασχολούνται με τη βιοποικιλότητα σε διάφορους τομείς και επίπεδα. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό από τη στιγμή που η πολυπλοκότητα των φαινομένων που σχετίζονται με τη βιοποικιλότητα επιβάλλει τη διεπιστημονική, πολυεπίπεδη και εναρμονισμένη προσέγγισή τους. Δράσεις του τύπου του ΕΔΕΒ θα μπορούσαν να μετεξελιχθούν σε φορείς παροχής επιστημονικής πληροφόρησης της πολιτείας και συμβουλής για την ανάπτυξη και υιοθέτηση πολιτικών για τη βιοποικιλότητα.
Εν κατακλείδι, θεωρούμε ότι ο ρόλος της ερευνητικής κοινότητας για τη διατήρηση και διαχείριση της βιοποικιλότητας θα έπρεπε να κατοχυρώνεται θεσμικά διά του παρόντος νομοσχεδίου.
ΔΙΚΤΥΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ ΑΙΓΑΙΟΥ
Νομοσχέδιο «Προστασία της Βιοποικιλότητας»
Πρώτες Παρατηρήσεις: (επί του δελτίου τύπου)
Παρότι, από τη μέχρι τώρα εμπειρία μας, ο θεσμός της διαβούλευσης μοιάζει με διαβόλευση προειλημμένων αποφάσεων, επιδεικνύοντας καλή θέληση καταθέτουμε για μια ακόμη φορά τις απόψεις μας:
Το θέμα θα έπρεπε να αποτελεί την πρώτη προτεραιότητα ενός Υπουργείου Περιβάλλοντος. Η χρονική καθυστέρηση και η απαράδεκτα βραχεία περίοδος διαβούλευσης επιβεβαιώνει τις, προφανείς από τον τίτλο του και μόνο, ισχύουσες ιεραρχήσεις .
Ένας ενδελεχώς συντεταγμένος χάρτης «μνημείων βιοποικιλότητας» και τοπίων, αντίστοιχος των περιοχών αρχαιολογικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος, θα έπρεπε να αποτελεί προϋπόθεση για οποιοδήποτε άλλο ειδικό ή τοπικό χωροταξικό σχέδιο και όχι το αντίστροφο.
Είναι κατ’αρχήν θετική η για πρώτη φορά αναφορά σε προστατευόμενα τοπία, επεκτεινόμενα και στη θάλασσα. Απαραίτητη η συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού και τουρισμού.
Δυστυχώς τα παράθυρα που ανοίγουν οι επισημαινόμενες εξαιρέσεις είναι πολλά και τεράστια καθιστώντας την όποια προστασία στην ουσία ανύπαρκτη.
Πιο συγκεκριμένα αναρωτιέται κανείς:
Ποιος καθορίζει κριτήρια και «τεκμηριώνει» ποιες είναι «ενδεχομένως επιβλαβείς δραστηριότητες» και ποια τα πλαίσια και η διαδικασία επιλογής εναλλακτικών;
Ποια κριτήρια και ποιος φορέας αποφασίζει πότε και τι είναι «εθνικής σημασίας και επιτακτικού δημόσιου συμφέροντος για την εθνική οικονομία»;
Ακόμη τι μπορεί να είναι τα «επαρκή αντισταθμιστικά μέτρα» όταν αναφερόμαστε σε κατ’εξοχήν ποιοτικές παραμέτρους; Για παράδειγμα αν μειωθεί ο πληθυσμός του σπιζαετού στις Κυκλάδες κατά λίγα άτομα, που ισοδυναμεί με εξαφάνιση, προτείνετε οικονομική αποζημίωση, και σε ποιον;
Τέλος αν πράγματι «επιχειρείται με ολοκληρωμένο τρόπο, η προστασία της βιοποικιλότητας ως εθνικού κεφαλαίου και κρίσιμης παρακαταθήκης της χώρας για το μέλλον» είναι προφανές ότι το παραπάνω ερώτημα για τον καθορισμό της εθνικής σημασίας είναι κομβικής σημασίας.
Τα παράθυρα φωτογραφίζουν δυστυχώς ήδη χωροθετημένα έργα ΑΠΕ (πρωτίστως αιολικά) και είναι τόσο μεγάλα που επιτρέπουν στα βαρύτερα ίσως μηχανήματα που έχουν κατασκευαστεί ποτέ να εισβάλλουν στις πιο ευαίσθητες περιοχές. Με αυθαιρεσία και επιπολαιότητα η εγκατάσταση ΑΠΕ κρίθηκε ως ύψιστη εθνική προτεραιότητα, ενώ στην ουσία μπορούν να συνεισφέρουν μόνο σε μικρό ποσοστό στον περιορισμό των εκπομπών CO2. Είναι σαφές πως η συγκεκριμένη ρύθμιση φωτογραφίζει τις ήδη χωροθετημένες – και πολλές από αυτές ήδη αδειοδοτημένες – εγκαταστάσεις ΑΠΕ, κατά κανόνα αιολικών σταθμών, μέσα σε Προστατευόμενες Περιοχές του Δικτύου NATURA 2000. Άλλωστε δεν ξεχνάει κανείς πως o πρόσφατος Νόμος για την Επιτάχυνση της Ανάπτυξης των ΑΠΕ νομιμοποίησε την εγκατάσταση βιομηχανικών μονάδων παραγωγής αιολικής ενέργειας σε περιοχές του Δικτύου NATURA. Άραγε πως συμφωνεί αυτή η πολιτική επιλογή με την ρύθμιση του εν λόγω Ν/Σ να δοθεί «προτεραιότητα στην ενσωμάτωση αυστηρών μέτρων προστασίας της βιοποικιλότητας στις τομεακές πολιτικές για την οικιστική, αγροτική και αλιευτική πολιτική, τις μεταφορές, τη βιομηχανία, τον τουρισμό και την ενέργεια; Άραγε πώς από τη μία χρησιμοποιείται ο όρος «φέρουσα ικανότητα» για τον οικοτουρισμό όταν η ίδια παράμετρος αγνοείται και καταστρατηγείται πλήρως με τη χωροθέτηση αιολικών σταθμών εκατοντάδων MW στο νησιωτικό χώρο με μόνο στην ουσία κριτήριο τη συμ-φέρουσα ικανότητα των εγκαταστάσεων (για ολίγους) ;
Ως Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων Αιγαίου αμφισβητούμε ευθέως την αντίληψη ότι οι εγκατάστασεις ΑΠΕ αποτελούν ύψιστη εθνική προτεραιότητα (αν μιλάμε για την Ελλάδα), πόσο μάλλον να υπερτερούν της διατήρησης του φυσικού περιβάλλοντος. Οι περιοχές του Δικτύου NATURA καλύπτουν λιγότερο από το 30% της ελληνικής επικράτειας: πρέπει να τις προστατέψουμε εξ ολοκλήρου από επιβλαβείς βιομηχανικές δραστηριότητες, καταργώντας το ‘παραθυράκι’ της εθνικής ανάγκης, ιδιαίτερα όταν αυτό τίθεται τόσο αόριστα και κατά το δοκούν της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας.
Μερικά ακόμη σχόλια επί του κυρίως κειμένου:
Αρθρο1- Σκοπός
1-1 Προς ισχυροποίηση των παραπάνω θέλουμε να υπογραμμίσουμε μια ειδοποιό διαφορά, προφανή από την πρώτη κιόλας πρόταση του πρώτου άρθρου, όπου αναφέρεται ο προσδιορισμός «αναντικατάστατο εθνικό οικολογικό κεφάλαιο», διαφορά ανάμεσα σε ποσοτικές και υποκαταστάσιμες μεταβλητές (όπως οι εκπομπές διοξειδίου) και σε ποιοτικές, αναντικατάστατες αξίες όπως η βιοποικιλότητα.
1-2 Χρειάζεται αναλυτικός προσδιορισμός του τι σημαίνει «ευρεία φάση διαβούλευσης»
1-3-ε Προσδιορισμός των πεδίων, του γεωγραφικού εύρους, χρονικού βάθους και τα κατά περίπτωση χαρακτηριστικά που συνιστούν «επαρκή γνώση»
3- Απαραίτητη η απεικόνιση του συνόλου των περιοχών σε χάρτη γεωγραφικού συστήματος δεδομένων με καταγραφή όλων των διαθέσιμων στοιχείων εντός και εκτός των περιοχών ενδιαφέροντος με συνεχή ενημέρωση. Μόνο τότε έχει νόημα να μιλάμε για «συνοχή δικτύου περιοχών»
3-4-2 Τα παραπάνω σχόλια μας για τις βιομηχανικές αιολικές εγκαταστάσεις αφορούν φυσικά και τις ΖΕΠ και (3-4-3) επίσης τα καταφύγια άγριας ζωής.
3-4-3-γ Έργα εντός των καταφυγίων πρέπει να εγκρίνονται κεντρικά. Το ζήτημα της αρμοδιότητας για τη διατήρηση ενός εθνικού κεφαλαίου, ανάμεσα στην κεντρική και την περιφερειακή εξουσία, έχει τεθεί και κριθεί εδώ και 140 χρόνια στις ενωμένες Πολιτείες και αλλού.(π.χ. διαχείρηση-προστασία του Yosemite)
3-4-5αβ,γ Απαραίτητη η συγκεκριμμενοποίηση και η χαρτογράφηση το συντομότερο.
3-4-6 Προσθέτουμε στα παραπάνω σχόλια για τις ΑΠΕ: Είναι δυνατόν από τη μία να απαγορεύεται η δόμηση και από την άλλη να θεμελιώνονται ανεμογεννήτριες έως 130 μέτρων;
3-4-3-3 Το ζήτημα της αρμοδιότητας της περιφερειακής διοίκησης ξανά.
4-1 Βλ. παραπάνω σχόλιο.
4-4 Γιατί από τον Υπουργό; Ποιος θα κρίνει την «αναγνωρισμένη επιστημονική επάρκεια»; Ας είναι τουλάχιστον από την διορισθείσα επιτροπή «Φύση»
5-2-α Η αύξηση του ελαχίστου εμβαδού από μόνη της δεν αποτελεί ικανό μέσο περιορισμού της δόμησης, εφόσον αυτό είναι το ζητούμενο. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Πάρου που από το 1993 η αρτιότητα είναι με ΠΔ 8000 τμ και είναι την τελευταία δεκαετία πρώτη στις Κυκλάδες με περίπου 500 σπίτια ετησίως.
5-3 Βλ. όλα τα παραπάνω σχόλια μας περι «επιτακτικού δημοσίου συμφέροντος για την εθνική οικονομία» και επιπροσθέτως: πότε και βάσει ποιάς σφαιρικής χωροταξικής προσέγγισης εξετάστηκαν, ή έστω και τώρα πρόκειται να εξεταστούν, εναλλακτικές;
5-6 Βάσει ποιάς χαρτογράφησης, και ποιού ελεγκτικού μηχανισμού;
6-4-α Η κείμενη νομοθεσία περί αιγιαλού δυστυχώς δεν έχει προβεί καν στην αυτονόητη χάραξή του, σε πολλές περιπτώσεις μεταξύ των οποίων και σε υγροτόπους.
6-4-γ Οι οικίες τοπικές αρχές πολλές φορές πρωτοστατούν στο μπάζωμά τους (π.χ. Άνδρος)
Άρθρα 7,8&9
Προέχει ο εμπλουτισμός με υλικό και η ανάθεση μελετών καθώς ελάχιστα γνωρίζουμε για σημαντικά και ενδημικά είδη, ιδιαίτερα στα μικροκλίματα των νησιών. Τα παραπάνω αποτελούν στοιχειώδη προϋπόθεση.
10- Η έρευνα δεν αρκεί να ενθαρρύνεται, πρέπει να χρηματοδοτείται από το κράτος
11-3 Πρόσβαση σε πληροφορία πρέπει να διευκολύνεται, να είναι ουσιαστική, έγκαιρη και καταληπτή. Στοιχεία που μέχρι τώρα απουσιάζουν.
12- Η επιτροπή να συνεδριάζει με ανοιχτές διαδικασίες και να γίνεται φορέας επικοινωνίας και επαφής όλων όσων μπορούν να συνεισφέρουν, τοπικούς και κεντρικούς φορείς.
13- 14 Όπως είπαμε το ισχύον νομοθέτημα για τις ΑΠΕ αναιρεί σε μεγάλο βαθμό την προστασία.
Το ΥΠΕΚΑ έχει την ευθύνη για τη διατήρηση του κεφαλαίου της Βιοποικιλότητας της Χώρας, ας συνειδητοποιήσει το μέγεθός της που απορρέει από τον παραδεδεγμένο χαρακτηρισμό «αναντικατάστατο». Ας μην το θυσιάσουμε προς όφελος μιας εφήμερης, αμφιβόλου αποτελεσματικότητας , δυσανάλογα ακριβής, εισαγόμενης και σκανδαλωδώς προωθούμενης βιομηχανίας.
Με τιμή και υπομονή
Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων Αιγαίου
Ερμούπολη 12 Ιουλίου 2010
Τα σχόλια και οι τροποποιήσεις που παρατίθενται έχουν συνταχθεί στα πλαίσια του Ελληνικού Δικτύου Ερευνών Βιοποικιλότητας (Hellenic Network for Biodiversity Research), το οποίο χρηματοδοτείται από τη ΓΓΕΤ, στα πλαίσια της Ευρωπαικής Υποδομής LIFEWATCH. Το Δίκτυο αυτό συνίσταται από 50 ακαδημαικά τμήματα και ερευνητικά ινστιτούτα και αριθμεί 400 Έλληνες επιστήμονες που σχετίζονται με το αντικείμενο και εργάζονται τόσο στη Χώρα όσο και στο εξωτερικό.
Συντάκτης των σχολίων που παρατίθενται είναι ο υποφαινόμενος με την ιδιότητα του διαχειριστή του Δικτύου ενώ επιπλέον σχολιασμοί έχουν δοθεί από τη Δρ. Ευαγγελία Χατζηνικολάου.
Πριν από το Άρθρο 1 λείπουν οι ΑΡΧΕΣ οι οποίες αποτέλεσαν τη βάση για τη συγγραφή του παρόντος ΣΝ. Οι αρχές αυτές βρίσκονται στα κείμενα των προαναφερόμενων Οδηγιών, Νόμων και Διατάξεων αλλά ΠΡΕΠΕΙ να γίνονται φανερές στο σημείο αυτό.
Άρθρο 1 – Σκοπός
1. Σκοπός των ρυθμίσεων είναι η αποτελεσματική προστασία και αειφόρος διαχείριση της βιοποικιλότητας, ως πολύτιμου και αναντικατάστατου εθνικού φυσικού κεφαλαίου.
2. Η προστασία της βιοποικιλότητας προϋποθέτει διαδικασίες προγραμματισμού και διαχείρισης, στο πλαίσιο των οποίων εξασφαλίζεται ευρεία φάση διαβούλευσης, ώστε να αξιοποιείται η βέλτιστη επιστημονική γνώση και η διαθέσιμη τεχνογνωσία.
3. Οι ειδικότεροι στόχοι είναι οι ακόλουθοι:
α) Αποτελεσματική προστασία και διαχείριση των σημαντικών περιοχών για τη βιοποικιλότητα, μέσα από τη βέλτιστη οργάνωση και λειτουργία εθνικού συστήματος προστατευόμενων περιοχών.
β) Ικανοποιητική ενσωμάτωση και εφαρμογή του κοινοτικού δικαίου για την προστασία της βιοποικιλότητας.
γ) Επίτευξη ικανοποιητικής κατάστασης διατήρησης της βιοποικιλότητας. Ιδιαίτερη σημασία δίδεται στα γονιδιώματα, βιολογικά είδη, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της πανίδας και χλωρίδας, οικοτόπους και οικοσυστήματα που χαρακτηρίζονται ως σημαντικά.
(Υπάρχουν επίσης σημαντικά είδη μικροβίων και μυκήτων για αρκετούς τομείς της οικονομικής ανάπτυξης)
(Ο όρος βιοποικιλότητα εμπεριέχει όλα αυτά)
.
δ) Αποτελεσματικοί μηχανισμοί επιτήρησης, ώστε να διασφαλίζεται η εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου για την προστασία της βιοποικιλότητας.
ε) Απόκτηση επαρκών δεδομένων για την κατάσταση των γονιδιωμάτων, των ειδών και των οικοσυστημάτων, ως κύριο εργαλείο για την αποτελεσματική προστασία και διαχείριση της βιοποικιλότητας.
(Η ελληνική επιστημονική κοινότητα διαθέτει επαρκείς γνώσεις: δεδομένα είναι αυτά που λείπουν ώστε να δραστηριοποιηθεί και να δώσει απτά αποτελέσματα)
στ) Ενσωμάτωση της συνιστώσας της διατήρησης της βιοποικιλότητας σε όλα τα επίπεδα σχεδιασμού και στις τομεακές και αναπτυξιακές πολιτικές της χώρας.
Οι Οικολόγοι Πράσινοι – Θεματική Ομάδα Περιβάλλοντος θεωρούμε σοβαρό λάθος εκ μέρους του ΥΠΕΚΑ το γεγονός ότι ένα τόσο σημαντικό Σ/Ν για την προστασία της βιοποικιλότητας της χώρας κατατίθεται για διαβούλευση μόνο για 7 ημέρες μέσα σε καλοκαιρινή περίοδο! Αυτό μπορεί να προκαλέσει και στον πιο καλοπροαίρετο παρατηρητή την υποψία ότι δεν επιδιώκεται ουσιαστικός διάλογος για τη βελτιστοποίηση του σχεδίου, αλλά μία επίφαση δημοκρατικότητας χωρίς ουσία.
Θεωρούμε απολύτως αναγκαίο και καλούμε το ΥΠΕΚΑ να πάρει την πρωτοβουλία για ένα ουσιαστικό και δομημένο διάλογο με όλους τους εμπλεκόμενους κοινωνικούς εταίρους και υπογραμμίζουμε ότι το νομοσχέδιο πρέπει να συνοδεύεται από ένα σχέδιο εφαρμογής, χρονοδιαγράμματα, στόχους και δεσμεύσεις αλλιώς θα είναι κενό γράμμα.
Το υποβληθέν σχέδιο αποτελεί ένα κείμενο καλών προθέσεων αλλά μειωμένων δυνατοτήτων. Για να μπορέσει να αποτελέσει ο νόμος ένα αποτελεσματικό εργαλείο στην κατεύθυνση της διατήρησης ή/και βελτίωσης του οικοσυστήματος, θα πρέπει να καλύπτει τα κενά του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου και να παρεμβαίνει στην άρση των εμποδίων εφαρμογής της νομοθεσίας. Επίσης, θα πρέπει να ορίζει σαφώς τις ευθύνες και τις αντίστοιχες αρμοδιότητες των φορέων που θα κληθούν να τον εφαρμόσουν, όπως και τον τρόπο συντονισμού της επιστημονικής τεκμηρίωσης.
Σοβαρή αδυναμία αποτελεί η έλλειψη συνδυασμού και αλληλοσυμπλήρωσης με άλλα σχετικά νομοθετικά πλαίσια, όπως ο νόμος 2204/1994, με τον οποίο κυρώθηκε η σύμβαση για τη βιολογική ποικιλότητα στη χώρα μας, η κοινοτική οδηγία – πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική, οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί για την αλιεία και την προστασία των θαλάσσιων οικοτόπων και η δασική νομοθεσία. Απορία προκαλεί το γεγονός ότι στο σκοπό του νόμου 2204/1994, προτάσσεται η διατήρηση της βιολογικής ποικιλότητας, ενώ στο παρόν νομοσχέδιο προτάσσεται η «αειφόρος διαχείριση», και μάλιστα έναντι της «προστασίας».
Υπό αυτό το πρίσμα, πολλά ερωτηματικά δημιουργεί το άρθρο στο οποίο προβλέπεται η αδειοδότηση και χωροθέτηση έργων σε όλες τις προστατευόμενες περιοχές, κατά απόκλιση των υφιστάμενων ρυθμίσεων και διαταγμάτων, πριν από την έκδοση των νομοθετικών πράξεων χαρακτηρισμού των περιοχών αυτών. Το άρθρο αυτό έρχεται σε αντίθεση με τις σχετικές κοινοτικές οδηγίες και τις υπουργικές αποφάσεις ενσωμάτωσης τους στο εθνικό δίκαιο, ενώ αφήνει πολλές δυνατότητες για την εκτέλεση και κατασκευή έργων με μεγάλες επιπτώσεις υποβάθμισης των προστατευόμενων περιοχών.
Απορία προξενεί η δυνατότητα που παρέχεται ώστε Εθνικοί Δρυμοί και υγρότοποι Ραμσάρ να μπορούν να χαρακτηριστούν ως «περιφερειακά πάρκα». Κάτι τέτοιο υπονοεί χαρακτηρισμό με μειωμένη σημασία σε σχέση με το προηγούμενο καθεστώς. Γι’ αυτό και η συγκεκριμένη δυνατότητα θα πρέπει να απαλειφθεί.
Μας προβληματίζει η έλλειψη οποιασδήποτε αναφοράς στις σχετικές αρμοδιότητες της δασικής υπηρεσίας, οι οποίες θα μπορούσαν να συνδυαστούν αποτελεσματικά με εκείνες των φορέων διαχείρισης και της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ, ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι του νομοσχεδίου. Το γεγονός αυτό μάλιστα, καθίσταται ακόμη πιο προβληματικό εάν λάβει κανείς υπόψη του τη νέα διάρθρωση των υπηρεσιών που έγινε κατά την πρόσφατη ίδρυση του Υπουργείου, καθώς οι σχετικές αρμοδιότητες και Διευθύνσεις έχουν πλέον μεταφερθεί σε αυτό. Συνεπώς, η απλή αναφορά στη δυνατότητα ίδρυσης Διευθύνσεων Συντονισμού Προστατευόμενων Περιοχών σε επίπεδο Αποκεντρωμένης Αυτοδιοίκησης (άρθρο 4, παρ. 2α) κρίνεται ως εξαιρετικά ανεπαρκής.
Αλλά και γενικότερα, οποιουδήποτε είδους συνεργασία με άλλα υπουργεία (π.χ. ΥΠΑΑΤ ή Υπ. Παιδείας) δεν προβλέπεται, ενώ θα μπορούσε να υπάρχει για σειρά θεμάτων (σχέδια διαχείρισης, ήπιες ασχολίες και δραστηριότητες, δράσεις επικοινωνίας και ευαισθητοποίησης).
Στο ζήτημα της εκτός σχεδίου δόμησης θα περιμέναμε πιο δραστικές λύσεις, καθώς η προτεινόμενη διάταξη συνεχίζει να δημιουργεί ανάγκες ασύμφορων υποδομών, να αυξάνει το κόστος ζωής και το σημαντικότερο για την βιοποικιλότητα να αλλάζει ραγδαία τις χρήσεις γης και να κατακερματίζει τους βιότοπους.
Σε ότι αφορά τη δυνατότητα για την εγκατάσταση μονάδων ΑΠΕ σε όλες τις προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000, είναι θετικό ότι γίνεται αναφορά σε «έγκριση περιβαλλοντικών όρων του σταθμού» ώστε να «διασφαλίζεται η διατήρηση του προστατευτέου αντικειμένου της περιοχής». Ελπίζουμε ότι η συγκεκριμένη διαδικασία θα γίνεται ξεχωριστά και επισταμένα για κάθε προστατευόμενη περιοχή και ότι θα κατορθώσει να αποτρέψει περαιτέρω υποβάθμιση της βιοποικιλότητας.
Σε ότι αφορά ζητήματα θαλάσσιου περιβάλλοντος, οι προτεινόμενες προβλέψεις μένουν μετέωρες καθώς δεν έχουν χαρτογραφηθεί σημαντικοί οικότοποι όπως τα λιβάδια Ποσειδωνίας και τα κοραλλιογενή ενδιαιτήματα. Τα λιβάδια Ποσειδωνίας έχουν χαρτογραφηθεί μόνο εντός περιορισμένου αριθμού θαλάσσιων περιοχών του δικτύου Natura 2000. Ότι προσπάθειες έχουν ως τώρα γίνει για να κατατεθούν νέες χαρτογραφήσεις θαλάσσιων λιβαδιών στο ΥΠΑΑΤ (και μάλιστα εντός περιοχών Natura 2000), δεν έχουν γίνει δεκτές – χωρίς καμία απολύτως αιτιολογία. Σε ότι αφορά τα κοραλλιογενή ενδιαιτήματα τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο περίπλοκα αφού δεν υπάρχει καμία χαρτογραφημένη περιοχή, ενώ αυτός ο τύπος οικοτόπου δεν έχει καν ληφθεί υπόψη στις ήδη υπάρχουσες (και χαρτογραφημένες) περιοχές Natura 2000. Και αυτό γιατί δυστυχώς δεν πρόκειται περί οικοτόπου προτεραιότητας για την οδηγία 92/43 – παρόλο που πολλοί επιστήμονες και οργανώσεις το προτείνουν και το διεκδικούν τα τελευταία χρόνια. Η ανάγκη προστασίας τους ωστόσο πέρασε «διαγωνίως» μέσα από τον πρόσφατο Κανονισμό για την αλιεία (ΕΚ 1967/2006), ο οποίος βέβαια απαγορεύει μόνο την αλιεία με συρόμενα σε αυτές τις περιοχές. Εδώ και 3 λοιπόν ολόκληρα χρόνια, όχι μόνο δεν έχει εφαρμοστεί ο συγκεκριμένος Κανονισμός, αλλά το ΥΠΑΑΤ «κώφευε» όσες φορές του απευθύνθηκαν αιτήματα προστασίας όσον αφορά τις «τραγάνες» και τα «κοράλλια». Άρα τι είδους προστασία θα υπάρξει σε περιοχές για τις οποίες το ΥΠΕΚΑ έχει πλήρη άγνοια και καμιά συνεργασία με το ΥΠΑΑΤ;
Καθώς η υφιστάμενη νομοθεσία εφαρμόζεται με πολλές ελλείψεις και προβλήματα λόγω ανεπαρκούς πολιτικής βούλησης, καθυστέρησης έκδοσης διοικητικών πράξεων και έλλειψης μηχανισμών και επαρκών μέσων, η υιοθέτηση και εφαρμογή της Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα και ενός δεσμευτικού προγράμματος δράσης, τα οποία εκκρεμούν και ως προς τις δεσμεύσεις της χώρας προς τις ευρωπαϊκές αρχές, θα αποτελούσε ένα σημαντικό βήμα για την προστασία της βιοποικιλότητας και ίσως έπρεπε να προηγηθεί από τη βιαστική επεξεργασία ενός σχετικού νομοσχεδίου.
Προβλήματα υπάρχουν και σε σχέση με πολλούς από τους προτεινόμενους ορισμούς που περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο:
– Ο ορισμός της βιολογικής ποικιλότητας διαφέρει από αυτόν του υφιστάμενου νόμου 2204/1994.
– Αντί «Ξενικό-εισβλητικό είδος» θα έπρεπε να χρησιμοποιηθεί ο όρος «Χωροκατακτητικό Ξενικό Είδος», όπως χρησιμοποιείται στη σύμβαση για τη βιολογική ποικιλότητα
– Ο ορισμός του οικοτουρισμού κρίνεται ακατανόητος και ανεπαρκής, ενώ δεν βρέθηκε συγκεκριμένο σημείο όπου αυτός να αναφέρεται στο νομοσχέδιο. Σε περίπτωση που θεωρηθεί αναγκαίο, προτείνουμε τη χρήση του ορισμού της Διεθνούς Εταιρείας Οικοτουρισμού (According to the definition and principles of ecotourism established by The International Ecotourism Society (TIES) in 1990, ecotourism is «Responsible travel to natural areas that conserves the environment and improves the well-being of local people.»)
Μία τελευταία, αλλά σημαντική, ανεπάρκεια θεωρούμε πως αφορά το καθεστώς των εργαζόμενων στους φορείς διαχείρισης. Είναι απαράδεκτη η συνέχιση της σημερινής κατάστασης, κατά την οποία γίνεται προσπάθεια κάλυψης πάγιων αναγκών μέσω συμβασιούχων. Θα περιμέναμε στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο να υπήρχαν και προβλέψεις μόνιμων θέσεων εργασίας, με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, σε ένα πραγματικά ολοκληρωμένο και πλουραλιστικό σχέδιο μιας αποτελεσματικής διοικητικής δομής για την προστασία των περιοχών του δικτύου Natura 2000και εν γένει της ελληνικής βιοποικιλότητας. Δυστυχώς, αντί τέτοιου σχεδίου, παρουσιάζεται μια συγκεντρωτική αντίληψη, κατά την οποία όλες οι διοικητικές αποφάσεις λαμβάνονται στο επίπεδο Υπουργού.
Το νομοσχέδιο αυτό είναι ουσιαστικά ο Νόμος 1650/1986, με κάποιες μικροαλλαγές και προσθήκες, κυρίως όσον αφορά τις κατηγορίες των προστατευόμενων περιοχών. Πέραν αυτού, είναι μια συρραφή από διάφορους νόμους που ενσωματώνονται σε κάποια εδάφια του νομοσχεδίου ( και που αντικαθίστανται ή τορποποιούνται επί το «ορθότερον» ή «βολικότερον» π.χ. αναφέρονται και/ή τροποποιούνται τα άρθρα 18,19 & 21 του Ν. 1650/86, αρ. 58 του Ν/ 2637/1998 (Καταφύγια Αφριας Ζωής), αρ. 9 του Ν. 2742/1999, αρ. 8 του Ν. 3851/2010 και άλλα που αναφέρονται άλλωστε στο κείμενο του νόμου.
Αυτό που διαφεύγει κατ’αρχήν είναι ότι για τη βιοποικιλότητα χρειάζεται κυρίως διαχείριση και όχι διατήρηση. Το επιχειρούμενο νομοσχέδιο προσπαθεί ουσιαστικά να δημιουργήσει οάσεις βιοποικιλότητας ή καλύτερα, εγκυβωτισμένα μουσεία φύσης. Η τρικυμία εν κρανίω που διέπει τους συντάκτες του παρόντος νομοσχεδίου φαίνεται από το γεγονός ότι σε κάποιες περιοχές επιτρέπει ενεργή διαχείριση και σε κάποιες άλλες όχι, παρά το γεγονός ότι αυτές ιδρύονται για την προστασία και αειφορία κάποιων σπανίων είδών-και μάλλον αυτό γίνεται μονο και μόνο για να δικαολογήσουν και να διαφοροποιήσουν τις τόσες κατηγορίες προστατευόμενων περιχών. Τι θα γίνει π.χ. αν κάποιο δασόβιο είδος προτιμά νεαρά και όχι ώριμα δάση? Δεν πρέπει οι περιοχές αυτές να διαχειρισθούν ανάλογα?
Δεν υπάρχει σχεδόν καμμία μέριμνα για τις αγροτικές περιοχές, πέρα από μια σύντομη – και συνάμα αστεία-μνεία (όπου το προστατευτέο είναι φυσικοί φυτοφράχτες και ακαλλιέργητα σημεία και-άκουσον άκουσον-τοπικές φυλές ζώων) όπου το πρόβλημα εντείνεται λόγω ανθρωπίνων δραστηριοτήτων. Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο η βιοποικιλότητα στις περιοχές αυτές έχει πέσει στο ναδίρ, λόγω της μονοκαλλιεργειών και της μονοτονίας του αγροτικού τοπίου γενικότερα, ακόμη δε περισσότερο στις περιοχές υψηλης απόδοσης.
Απαιτούνται διαχειριστικά μέτρα μέσω επιδότησης των αγροτών με ειδικές σπορές, φυτεύσεις, αγραναπαύσεις, κλπ. και όχι στείρες απαγορεύσεις.
Η θέρα δεν επηρεάζει αρνητικά τη βιοποικιλότητα. Οι διαχειριστικές παρεμβάσιες για τα θηράματα (προγράμματα βελτίωσης βιοτόπων)ευεργετούν όλα τα είδη πανίδας ενός οικοτόπου. Τα διαθέσιμα των θηραματικών πληθυσμών δεν επηρεάζονται αρνητικά από το κυνήγι. Πέραν αυτού, τυχόν προβλήματα επιλύονται μέσω διατάξεων που διέπουν τη θήρα και εν ανάγκη, μέσω της ρυθμιστικής. Συνεπώς, η αναφορά στην ανάγκη απαγόρευσης θήρας περιττεύει.
Τέλος, δεν αναφέρεται πουθενά η κοινωνική συναίνεση, ότι δηλαδή η ίδρυση μιας προστατευόμενης περιοχής πρέπει να έχει τη σύμφωνη γνώμη των τοπικών κοινωνιών.
Το νομοσχέδιο απαξιοί τη Δασική Υπηρεσία, που μέχρι σήμερα, της μόχθησε και μοχθεί για το φυσικό περιβάλλον και τη βιοποικιλότητα και αυτό που υπάρχει σήμερα οφείλεται κυρίως σ’αυτή. Αντίθετα προωθεί τις διάφορες ΜΚΟ ως θεματοφύλακες του περιβάλλοντος. Το μόνο που θα καταφέρει τελικά το νομοσχέδιο είναι να ξεκινήσει ένα όργιο και ένας χορός μελετών «για το περιβάλλον και τη βιοποικιλότητα» στις πλάτες του ήδη σκληρά δοκιμαζόμενου Έλληνα φορολογούμενου.
ΝΟΜΟΙ ΗΔΗ ΥΠΑΡΧΟΥΝ-ΕΦΑΡΜΟΣΤΕ ΤΟΥΣ-ΆΛΛΟΙ ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ
Αγαπητοί ιδού η πραγματικότητα,για την πραγματική απειλή για την βιοποικιλότητα επί του πνεύματος του άρθρου 1 και των απόψεων που διατυπώθηκαν νεδώ,
Καλείστε να επιλέξετε ανάμεσα σε αυτές τις απόψεις και αυτές που εκφράζονται από Greenpeace-ΕΛΕΤΑΕΝ
«Mε τον αφορισμό του συνόλου της ελληνικής επικρατείας ως περιοχής χωροθετήσεως βιομηχανικών εγκαταστάσεων παραγωγής ηλεκτρισμού από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, μαζί με τα προστατευτέα στοιχεία του φυσικού κεφαλαίου της Χώρας καίριο πλήγμα υφίσταται το πολιτιστικό κεφάλαιο αυτής.
Κατά τη νομολογία του Συμβουλίου Επικρατείας, το πολιτιστικό κεφάλαιο περιλαμβάνει όλα τα μνημεία και στοιχεία που συνθέτουν την ιστορική, αισθητική, τεχνολογική και πνευματική κληρονομία της Χώρας.
Το Συμβούλιο Επικρατείας, αναγνωρίζοντας τον άρρηκτο δεσμό του φυσικού και του πολιτιστικού περιβάλλοντος, εξ αρχής έκρινε ότι το άρθρο 24 του Συντάγματος προστατεύει, όχι μόνο τα ίδια τα πολιτιστικά αγαθά, αλλά και τον περιβάλλοντα αυτά χώρο που είναι αναγκαίος για την ανάδειξή τους .
Το φυσικό και το πολιτιστικό περιβάλλον συμπλέκονται κατά τρεις τρόπους:
· Πρώτον, στους τόπους που είναι συνδεδεμένοι με σημαντικά ιστορικά ή πολιτιστικά γεγονότα, όπως είναι ο Όλυμπος, το Πήλιο, ο Παρνασσός, ο Άθως.
· Δεύτερον, στη χωροταξία των Ελλήνων, η οποία ενσωμάτωνε το τοπίο σε ενιαία σύνθεση με τα κτίρια, οι γραμμές των οποίων είναι πλήρως εναρμονισμένες με τη γραμμή της φύσεως που τα περιβάλλει.
· Τρίτον, στην προστασία της φύσεως καθ΄ εαυτήν, ως ουσιώδους στοιχείου του συστήματος αξιών του Έλληνος.
Το ελληνικό σύστημα αξιών, το οποίο ενσωματώνει τις αξίες του ανθρώπου και της φύσεως, του μέτρου και της λιτότητος, και του προβαδίσματος των ηθικών και πνευματικών αξιών έναντι των υλικών, είναι και ιδεώδες της ελληνικής παιδείας .
Όλα αυτά συνιστούν τα κύρια στοιχεία της εθνικής μας ταυτότητος. Γι΄ αυτό και η διάσωσή τους συνδέεται με την συνέχεια του έθνους και την σταθερότητα της ελληνικής κοινωνίας. Το αξιακό σύστημα των Ελλήνων βρίσκεται στη βάση και της σύγχρονης ιδέας της βιωσιμότητος. Για μας τους Έλληνες, επομένως, η ιδέα της βιωσίμου αναπτύξεως είναι εξ ορισμού εθνική.
Με τις αξίες αυτές είναι αρρήκτως συνδεδεμένη η ελληνική φύση. Η ελληνική φύση είναι η βάση της ελληνικής αισθητικής και η πηγή εμπνεύσεως των ιδεωδών του πολιτισμού μας. Γι΄ αυτό και έχει λεχθεί χαρακτηριστικά ότι χωρίς αυτήν δεν θα υπήρχε ελληνικός πολιτισμός.
Από τη θέαση της φύσεως η τέχνη των Ελλήνων προσέλαβε την ευγένεια, την απλότητα, την ηρεμία και το μεγαλείο της, τα οποία μπόρεσε να εκφράσει με την ιδιαίτερη γραμμή της γραφής της. Και τη γραμμή αυτή τη βλέπουμε κυρίως στα περιγράμματα των βουνών και των νησιών της Ελλάδος. Είναι μια γραμμή καμπύλη, μουσική, με απαλές και αρμονικές διακυμάνσεις. Γι΄ αυτό και το Συμβούλιο Επικρατείας έχει νομολογήσει ότι η συνταγματική προστασία των ορεινών όγκων περιλαμβάνει και την προστασία της κορυφογραμμής, ως ουσιώδους στοιχείου τους μεγάλης αισθητικής αξίας.
Οι ρυθμίσεις του σχεδίου του υπό ψήφιση νόμου επιτρέπουν την εγκατάσταση ανεμογεννητριών σε όλη την επικράτεια, εξαιρώντας ένα πολύ μικρό μέρος της . Συγκεκριμένως, εξαιρούνται μόνο τα κηρυγμένα μνημεία της παγκοσμίου πολιτιστικής κληρονομίας, εν αντιθέσει προς τις διατάξεις του Συντάγματος που προστατεύoυν όλα ανεξαιρέτως τα μνημεία, κηρυγμένα και μή, ενώ περιορίζεται η ζώνη προστασίας των. Επί πλέον, το σχέδιο περιέχει ειδική ρύθμιση επιτρέπουσα την εγκατάσταση μονάδων παραγωγής από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στον Άθω, ώστε να φέρει το βάρος των ενεργειακών αναγκών των μονών του.
Το καίριο όμως πλήγμα για την Χώρα, που θα επέλθει από τη διάχυτη παρουσία των ανεμογεννητριών, είναι ο γενικός αφελληνισμός της. Διότι η προσβολή του τοπίου είναι προσβολή του εθνικού μας πολιτισμού. Το σχήμα της ελληνικής γραμμής που βρίσκουμε σε όλα τα αγάλματα και καλλιτεχνήματα των προγόνων μας, στη βυζαντινή τέχνη, στα δημοτικά τραγούδια και έργα της λαϊκής μας τέχνης, και στην κίνηση των νέων μας, θα μεταβληθεί. Η μουσική εντύπωση των “ουρανοθιγών ορογραμμών” και η εμπεριεχομένη σ΄αυτήν τάξη, ευρυθμία και αρμονία θα αλλοιωθεί από τους τερατώδεις όγκους, και τις σκελετώδεις και γωνιώδεις γραμμές των ανεμογεννητριών, που θα προσθέσουν στην απαλή, συμμετρική και μουσική γραμμή του ελληνικού τοπίου μια αποτρόπαιη παραφωνία. Η αλλοίωση του ελληνικού τοπίου θα επιφέρει και την αποκοπή της ελληνικής παιδείας από τη φυσική της βάση.
Η επαγγελλομένη πράσινη ανάπτυξη δεν είναι βιώσιμη ανάπτυξη. Δεν είναι βιώσιμη, διότι με την υιοθέτηση της αρχής της υπερισχύσεως του ειδικού χωροταξικού των ανανεωσίμων πηγών ενέργειας έναντι όλων των γενικών χωροταξικών σχεδίων της Χώρας, ανατρέπει τη λογική του χωροταξικού σχεδιασμού, που είναι εκ του όλου προς το μέρος και αποτελεί το κύριο εργαλείο της βιωσίμου αναπτύξεως. Δεν είναι βιώσιμη, διότι, μεταβάλλοντας την εικόνα της ελληνικής φύσεως, μετατρέπει κάθε τι ελληνικό σε ξένο στον τόπο που το δημιούργησε. Δεν είναι βιώσιμη, προ πάντων διότι δια της προσβολής του τοπίου της Χώρας, πλήττει το αξιακό σύστημα της βιωσιμότητος.
Η επαγγελλομένη πράσινη ανάπτυξη παρίσταται ως μια από τις πλέον βάναυσες μορφές αγρίας αναπτύξεως που έχει μέχρι σήμερα γνωρίσει η Χώρα».
Ιωάννης Καπελούζος μέλος του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητας.
και ιδού η αλήθεια
Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητος
Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων Αιγαίου
Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ
Τα λεγόμενα «Αιολικά Πάρκα» προσπαθούν να περάσουν τις πύλες του περιβάλλοντος της Ελλάδος εδώ και 10 χρόνια.
Στην αρχή με αποκλειστικά κριτήρια την εκμετάλλευση του μεγίστου αιολικού δυναμικού και την επιχειρηματική εκτίμηση της ευκαιρίας. Η απόπειρα αυτή απέτυχε χάρις στις ακυρωτικές αποφάσεις του ΣτΕ (βλ. ΣτΕ 1324/2001 κ.ά.), αλλά και στην αντίσταση της Νομαρχίας Ευβοίας με την επιστημονική στήριξη του Επιμελητηρίου (Γνωμοδότηση υπ’ αρ.14/2002).
Τόσον το Επιμελητήριο όσο και το ΣτΕ υπέδειξαν την ανάγκη ειδικής χωροταξίας, αλλά πάντοτε μακράν των βουνών, δασών και άλλων ευαισθήτων οικοσυστημάτων.
Την απαγόρευση αυτή επεχείρησαν να εξουδετερώσουν οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές με σύμμαχο την Δημόσια Διοίκηση που έφθασε μέχρι του σημείου να εξισώνει τις ανεμογεννήτριες με τα έργα εθνικής αμύνης (!!) Εις μάτην βεβαίως, διότι το ΣτΕ δεν απεδέχθη την πρόδηλη αυτή υπερβολή!
Ακολούθησε διάστημα αμηχανίας και απογοήτευσης για τους εγχώριους επενδυτές. Αλλ’ η αγορά ειργάζετο ακαταπαύστως υπέρ αυτών και ανανέωσε την επιδρομή των αιολικών πάρκων με πρωτοφανούς κλίμακος προπαγάνδα. Ανακάλυψε ως την «Τρίτη Βιομηχανική Επανάσταση» την «πράσινη ενέργεια» που θα φέρει την «πράσινη ανάπτυξη» και την έβαλε στην θέση της Αρχής της Βιωσίμου Αναπτύξεως, ή μάλλον πιο πάνω. Οι διορατικοί ομιλούν ήδη για colpo grosso και πράσινη φούσκα. Αλλά το ορατό ήδη πρακτικό αποτέλεσμα είναι ότι τίποτε και κανείς δεν μπορεί να εμποδίσει την εγκατάσταση αιολικών πάρκων οπουδήποτε. Ένα τέτοιο είδος «πασπαρτού» προτείνεται ήδη και στο άρθρ. 1 παρ. 3 του Νομοσχεδίου «Επιτάχυνση της ανάπτυξης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής». Η ερμηνευτική εγκύκλιος λέει ωμά τα πράγματα, ότι δηλ. «βασικός στόχος του νομοσχεδίου είναι η παροχή της δυνατότητας άμεσης και αποτελεσματικής εφαρμογής του, έτσι ώστε να συμβάλει ουσιαστικά στην απεμπλοκή μεγάλου αριθμού εν εξελίξει έργων ΑΠΕ, που βρίσκονται σήμερα σε αδειοδοτική τελμάτωση … στη βάση της αρχής ότι οι ΑΠΕ, ως περιβαλλοντικά φιλικές μορφές ενέργειας, επιτρέπεται να χωροθετούνται κατ’ αρχήν παντού…»
Και αυτή είναι η αλήθεια για τα αιολικά πάρκα σήμερα.
Κατά ταύτα, λοιπόν, η Διοίκηση, όπως και οι Βουρβώνοι του παρελθόντος, «ουδέν έμαθε και ουδέν εδιδάχθη» από την προϊστορία της υποθέσεως. Είναι ανάγκη λοιπόν να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους.
Καμμία δύναμη και καμμία εξουσία δεν μπορεί να τεθεί υπεράνω της νομολογίας του ΣτΕ, όταν τούτο αποφαίνεται επί συνταγματικών ζητημάτων. Και εν προκειμένω το ΣτΕ έχει κρίνει οριστικώς και αμετακλήτως ότι τα αιολικά πάρκα είναι βιομηχανικές εγκαταστάσεις που δεν επιτρέπεται να εγκαθίστανται επί ή πλησίον ευαισθήτων οικοσυστημάτων, οίον βουνών, ακτών, νησιών κ.λπ. Σε Κράτος Δικαίου, τα δικαστήρια έχουν τον τελευταίο λόγο. Η Διοίκηση οφείλει να ξαναδιαβάσει τις αποφάσεις αυτές και να αποσύρει αμέσως τις αντισυνταγματικές διατάξεις του νομοσχεδίου, τις οποίες, άλλως, πρέπει να καταψηφίσει η Βουλή.
Οι επενδυτές και οι σύμμαχοί των πρέπει να χωνέψουν ότι ούτε τις δασοσκεπείς κορυφές των βουνών μας ούτε τα νησιά και τους βράχους του Αιγαίου θα μολύνουν οι τερατώδεις ανεμογεννήτριές τους. Ο ελληνικός λαός δεν θα επιτρέψει τέτοιο οικολογικό έγκλημα. Διότι καμία αξία και κανένα συμφέρον δεν είναι ανώτερο από την κορυφαία έννομη αξία της ελληνικής φύσεως και των πολυτίμων και ευαισθήτων στοιχείων της (δασών, βουνών, θαλάσσης, νησιών) που συγκροτούν της εθνική ταυτότητα της πατρίδος μας χιλιάδες χρόνια τώρα.
Ο Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Μιχαήλ Δεκλερής (LL.M., J.S.D., Yale)
Το εν λόγω νομοσχέδιο έρχεται με την πολυπλοκότητά του να προσθέσει ακόμη μια γραφειοκρατική «πενιά» στην ήδη γραφειοκρατική ελληνική δημόσια διοίκηση. Ενας νόμος για να είναι νόμος πρέπει να είναι απλός και σαφής. Δεν ξέρω τι έχουν στη σκέψη τους οι συντάκτες αυτού του νομοσχεδίου αλλά εκείνο που καταλαβαίνει κάποιος σχετικός και ο υπογράφων είναι τέτοιος μια σπούδασε την Δασολογική επιστήμη και επί 15 και πλέον χρόνια εργάζεται ως θηραματολόγος, είναι ότι οι συντάκτες του νομοσχεδίου ή δεν γνωρίζουν τι είναι βιοποικιλότητα και ποια είναι τα προβλήματά της ή δεν γνωρίζουν από δημόσια διοίκηση και αποκέντρωση ή και τα δυό.
Θα θέσω ενδεικτικά κάποια ερωτήματα στην προσπάθειά μου να δείξω τα παραπάνω:
1. Σε τι αποσκοπούν οι τόσο διαφορετικών ειδών προστατευόμενες περιοχές; Η επιστήμη της οικολογίας διδάσκει ότι: κάθε τετραγωνικό μέτρο γης είναι μοναδικό. Αρα ο «ογηγός» πρέπει να είναι πάντα ένα τοπικό διαχειριστικό σχέδιο και όχι κεντρικοί και ισοπεδωτικοί νόμοι.
2. Πως θα διοικηθούν και θα διαχειριστούν αυτές όλες οι περιοχές τι στιγμή που μέσα σ’ αυτές ζούν και δρστηριοποιούνται άνθρωποι.
3. Μου είναι γνωστά δύο μείζωνα προβλήματα απώλειας της βιοποικιλότητας στη χώρα μας και ενώ νομικά μπορούσε τόσα χρόνια να δοθεί λύση δεν δόθηκε. Το πρώτο είναι ο υβριδισμός του κρητικού αιγάγρου (ενδημικού και συμβολικού για τη χώρα μας είδους) και το δεύτερο ο υβριδισμός του αγριόχοιρου (επίσης συμβολικού για τον πολιτισμό μας είδους (Ηρακλής, Οδυσσέας, κλπ)). Το αστείο είναι ότι και στις τις δύο περιπτώσεις στον υβριδισμό συμβάλλουν τα μέγιστα οι προστατευόμενες περιοχές. Πως λοιπόν ένα πολυπλοκότερο καθεστώς προστατευομένων περιοχών θα αναχαιτίσει έστω αυτά τα δύο υπαρκτά τουλάχιστον προβλήματα;
4. Στην περίπτωση που σε ένα Καταφύγιο άγριας ζωής όπου απαγορεύεται απόλυτα η θήρα, αναπτυχθεί μεγάλος πληθυσμός ελαφοειδών, για ποια προστασία της χλωριδικής βιοποικιλότητας θα μιλάμε; Μήπως λοπόν πρέπει να σκεφτούμε τα λεγόμενα «Διοικητικά κυνήγια» κατά το γαλλικό «Chasse autorise», ώστε όταν χρειάζεται η Δασική αρχή να οργανώνει κυνήγια ελέγχου των υπεράριθμων πληθυσμών;
5. Που το είδε γραμμένο ο συντάξας, ότι η θήρα συμβάλλει στην απώλεια της βιοπικιλότητας; Εδώ δεν είναι Αφρική και δεν έχουμε λευκό ρινόκερο υπό εξαφάνιση… που και εκεί ο κίνδυνος είναι από τη λαθροθήρα και όχι από το νόμιμο κυνήγι.
Κυρία Υπουργέ,
αυτά τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά για να ασχολούνται τα «άσχετα» στελέχη του ΥΠΕΚΑ καθώς και των ΜΚΟ συμβούλων σας προδικάζοντας το μέλλον του τόπου.
Βρείτε σοβαρούς επιστήμονες να συνεργαστείτε, ανθρώπους που να μπορούν να ζυγίσουν την οικολογία με την κοινωνία και την οικονομία.
Με τιμή
Θεοφάνης Καραμπατζάκης, Δασολόγος και Μηχανολόγος Μηχανικός, καθηγητής στην δημόσια ΤΕΕ
Αγαπητή Κα Υπουργέ,
Θεωρώ ότι το θέμα είναι ΥΨΙΣΤΗΣ σημασίας, πολύπλευρο και εξαιρετικά σημαντικό σε τέτοιο βαθμό που μπορεί να χαρακτηριστεί και Εθνικής σημασίας επίσης, καθώς θα επηρεάσει μετά βεβαιότητας τις παρούσες αλλά και τις επόμενες γενιές.
Προτείνω λοιπόν την επέκταση της Δημόσιας Διαβούλευσης για τουλάχιστον μία εβδομάδα ακόμα.
Παρακάλω όλους τους συνομιλητές ανεξαρτήτως διαφωνιών και απόψεων να στηρίξουν την πρόταση ή να προτείνουν κάτι ακόμα καλύτερο λόγω της μέγιστης σημασίας του συγκεκριμένου Σ/Ν.
Με τιμή,
Θεμιστοκλής Α. Ιωαννίδης
Ο όρος «οικολογικό κεφάλαιο» είναι μάλλον αδόκιμος. Η βιοποικιλότητα δεν αφορά μόνο στις οικολογικές διεργασίες αλλά και σε άλλες όπως η βιολογική εξέλιξη αλλά και στις υπηρεσίες και τα αγαθά που προσφέρει στον άνθρωπο.
Ο όρος «προστασία» έχει καταργηθεί εδώ και πολλά χρόνια και έχει αντικατασταθεί από τον όρο «διατήρηση».
Τ. Λεγάκις
Επίκ. καθηγητής, Τμ. Βιολογίας, Παν. Αθηνών
Καταρχάς εκφράζουμε τη δυσφορία μας για το γεγονός των μόλις έξι ημερών, που δίνεται ως χρόνος για συμμετοχή στη διαβούλευση του συγκεκριμένου σχέδιο νόμου το οποίο αφορά σε ένα θέμα τόσο σοβαρό όσο η διατήρηση της βιοποικιλότητας, ένα θέμα εθνικής σημασίας. Πόσο μάλλον όταν αφορά σε ένα κείμενο που με την ασάφειά του και τις γενικολογίες του δημιουργεί περισσότερα προβλήματα απ’ ότι επιλύει. Όπως όμως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση, δε θα προβούμε σε επιμέρους σχολιασμό των άρθρων αλλά σε γενική κριτική του σχεδίου.
1. Τα προτεινόμενα στο νομοσχέδιο αυτό αναφέρονται λεπτομερώς και ρυθμίζονται επαρκώς ήδη από το δασικό κώδικα, το νόμο για το περιβάλλον 1650/1986, το νόμο για τα Καταφύγια Άγριας Ζωής (2637/1998), αλλά και τους νόμους 2742/1999 και 3044/2002.
2. Η μη αναφορά στο ρόλο της Δασικής Υπηρεσίας μας προβληματίζει για τις προθέσεις σας.
3. Δεν επιλύεται το ουσιαστικό πρόβλημα που είναι η οργάνωση της φύλαξης της φύσης και των προστατευόμενων περιοχών καθώς και η επιβολή της επαρκούς υπάρχουσας περιβαλλοντικής νομοθεσίας
4. Απουσιάζει προκλητικά η διαδικασία της διαβούλευσης με τα ενδιαφερόμενα μέρη και τους stakeholders (χρήστες των φυσικών πόρων). Θα επιβάλλονται δεσμευτικά σχέδια διαχείρισης και δεσμευτικές αποφάσεις, χωρίς τη δυνατότητα συμμετοχής των τοπικών φορέων και κοινωνικών ομάδων, κάτι που αντιβαίνει στη σύγχρονη επιστημονική προσέγγιση και τακτική για την προστασία και ανάπτυξη προστατευόμενων περιοχών. Θεωρούμε αυτονόητο ότι τα όποια μέτρα προστασίας πρέπει να αποφασίζονται σε συνεργασία με τους χρήστες, ειδάλλως είναι καταδικασμένα να αποτύχουν.
5. Δεν αναφέρονται πουθενά οι κυνηγετικές οργανώσεις, ως stakeholders αλλά και ως συμμετέχοντες στη διαμόρφωση αποφάσεων, παρόλο που είναι συνεργαζόμενες με το ΥΠΕΚΑ. Να σας υπενθυμίσουμε για μία ακόμα φορά ότι οι κυνηγετικές οργανώσεις έχουν ως κύριο μέλημά τους την προστασία της φύσης και της βιοποικιλότητας, απλά γιατί είναι προς το συμφέρον τους. Για το σκοπό αυτό δαπανούν, από ιδίους πόρους, περισσότερα από 1.000.000 ευρώ το χρόνο για την ενίσχυση της βιοποικιλότητας, μέσω των συντονισμένων τους δράσεων βελτίωσης των ενδιαιτημάτων, ενώ επιπλέον είναι η ίδια η δραστηριότητά τους που συντηρεί οικονομικά τοπικούς πληθυσμούς και κοινότητες στην περιφέρεια. Εδώ να τονίσουμε ότι διαφεύγει τελείως του σχεδίου – καθώς κακώς δεν αναφέρονται στο σχέδιο οι αιτίες μείωσης της βιοποικιλότητας στη χώρα μας- ότι μία βασική αιτία μείωσης της βιοποικιλότητας τοπικά, είναι και η εγκατάλειψη της υπαίθρου και η παύση παραδοσιακών ανθρώπινων δραστηριοτήτων (ο χώρος και χρονικός περιορισμός δεν επιτρέπουν πιο λεπτομερή αναφορά).
6. Αντίθετα γίνεται επιμελής αναφορά για τη συμμετοχή εκπροσώπων των μη κυβερνητικών οργανώσεων, οι οποίες «αναγνωρίζονται» πλέον και επίσημα ως κύριοι ρυθμιστές των θεμάτων περί βιοποικιλότητας, αφού οι stakeholders, και κατά συνέπεια οι κυνηγοί, έχουν παραμεριστεί.
7. Το σ.ν. αγνοεί επιδεικτικά τις επίσημες θέσεις και απόψεις της Ε.Ε. ότι το αειφόρο κυνήγι αποτελεί ένα εργαλείο ορθολογικής διαχείρισης της άγριας πανίδας και επομένως συμβάλει στη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Να σημειώσουμε ότι από τα περίπου 442 είδη πτηνών που έχουν καταγραφεί στην Ελλάδα, επιτρέπεται η θήρα μόνο των 32 και από τα 116 είδη θηλαστικών που έχουν καταγραφεί στη χώρα, επιτρέπεται η θήρα μόλις των 5 και κανένα από τα θηρεύσιμα είδη δεν είναι απειλούμενο. Τα απειλούμενα είδη σήμερα είδη ουδέποτε υπήρξαν θηρεύσιμα και συνεπώς η δυσμενής πληθυσμιακή κατάσταση τους πρέπει να αναζητηθεί και ερμηνευτεί από τις εφαρμοζόμενες επίσημες αγροτικές και αναπτυξιακές πολιτικές. Παρόλα αυτά με ευκολία το νομοσχέδιο προβλέπει μέτρα περιορισμού ή και απαγόρευσης της θήρας
8. Μας ανησυχεί το γεγονός ότι όπου συντρέχουν λόγοι εθνικής οικονομικής σημασίας (πολύ γενικόλογο και συνεπώς επικίνδυνο), αυτοί προηγούνται της προστασίας της βιοποικιλότητας, παραγνωρίζοντας έτσι το γεγονός ότι η μείωση της βιοποικιλότητας απασχολεί ιδιαίτερα την Ευρωπαϊκή Ένωση και τον ΟΗΕ και η ανάσχεση αυτής της μείωσης αποτελεί πρώτη προτεραιότητά της. Κατά συνέπεια η διατήρηση της βιοποικιλότητας είναι και εθνικής σημασίας και θα πρέπει να προηγείται των στενά οικονομικών συμφερόντων. Με λίγα λόγια τα όποια οικονομικά συμφέροντα θα πρέπει να περιορίζονται και να προσαρμόζονται στην ανάγκη της διατήρησης της βιοποικιλότητας.
Για όλους τους παραπάνω λόγους ζητούμε την άμεση απόσυρση του νομοσχεδίου και να τονίσουμε ότι ένα τέτοιο εγχείρημα, όπως η διατήρηση της βιοποικιλότητας, πρέπει να λάβει υπόψη τη συσσωρευμένη γνώση και εμπειρία που υπάρχει στη χώρα μας και η οποία δεν περιορίζεται μόνο στα γραφεία κάποιων μη κυβερνητικών οργανώσεων.
Γενικά σχόλια
Στο νομοσχέδιο δεν υπάρχουν καθόλου αναφορές στα εξής θέματα:
1. Στην αποτροπή των επιπτώσεων της εισαγωγής γενετικά μεταλλαγμένων οργανισμών πάνω στη βιοποικιλότητα.
2. Στην εμίσχυση της Ταξινομικής ως βασικό στοιχείο για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας.
3. Στην υποχρεωτική ενσωμάτωση της αξιολόγησης της βιοποικιλότητας σε όλες τις μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
4. Στην προώθηση και ανάπτυξη δεικτών βιοποικιλότητας.
5. Στην προστασία παραδοσιακών μορφών χρήσης της βιοποικιλότητας.
Όλα αυτά τα θέματα απορρέουν από τη Σύμβαση για τη Βιολογική Ποικιλότητα
Τ. Λεγάκις
Επίκ. καθηγητής, Τμ. Βιολογίας, Παν. Αθηνών
Η εντύπωση από όσα διάβασα μέχρι τώρα είναι ότι με το παρόν σ.ν. δεν εξασφαλίζεται ούτε η αειφόρος, ούτε η αποτελεσματική προστασία της βιοποικιλότητας. Η ελληνική βιοποικιλότητα (ιδιαίτερα πλούσια σε επίπεδο Ευρώπης), είναι πράγματι πολύτιμος εθνικός πλούτος, αλλά δεν πρέπει να χαρακτηρίζεται, (πεσιμιστικά) ως αναντικατάστατος!
Αναντικατάστατα αγαθά για μια χώρα είναι ο ορυκτός ή ο γεωθερμικός πλούτος, οι υδατικοί και αιολικοί της πόροι, η θάλασσα, τα βουνά και οι πεδιάδες της. Η χωροκράτεια, το εθνικό δικαίωμα να διαχειρίζεται μια χώρα τις υποθέσεις της προς όφελος της κοινωνίας, θεωρώ ότι είναι ο αναντικατάστατος πλούτος της και μάλιστα με μεγάλη …υπεραξία.
Οι πολίτες, μπορούμε να διαχειριστούμε σωστά το φυσικό μας πλούτο αν πράγματι αυτός είναι ο στόχος. Τόσους αιώνες αυτόν τον στόχο τον πετυχαίναμε με μεγάλη επιτυχία.
Σήμερα, παρά τις όποιες κινδυνολογίες που διασπείρουν ορισμένες περιβαλλοντικές οργανώσεις ή επιφανή μέλη τους, πιστεύω ότιπαρότι πολλά δύναται να βελτιωθούν,η χώρα μας από άποψη βιοποικιλότητας δεν βρίσκεται και σε κατάσταση συναγερμού! Η καλή διαχείριση της βιοποικιλότητας μάλιστα πιστεύω ότι θα γίνει ευκολότερα αν ορισμένες περιβαλλοντικές οργανώσεις σταματήσουν να χώνονται παντού, να θέλουν – και ορισμένοι πολιτικοί να τους αφήνουν απερίσκεπτα – να γνωμοδοτούν επί παντός επιστητού, ενώ στο αντίποδα οι οργανώσεις όχι μόνο δεν προβαίνουν ως θα όφειλαν να ξεκαθαρίζουν τα πράγματα, αλλά μεθοδεύουν περαιτέρω εμπλοκή τους σε θέματα διαχείρισης, … Δηλαδή να βρίσκονται πάντα και παντού, όχι μόνο ως άτυποι σύμβουλοι σε διεθνή θέματα (διασυνοριακά προγράμματα και εκπροσώπηση σε διεθνείς επιτροπές) αλλά και σταδιακά να βοηθούν με τις γνώσεις και την πείρα τους σε γνωμοδοτήσεις (επί τεχνιτών θεμάτων!) στο ΣτΕ!
Δεν καλούμαστε να ανακαλύψουμε τον τροχό. Στη χώρα μας υπάρχει διαθέσιμη επιστημονική γνώση, εμπειρία, τεχνικά μέσα, ικανοποιητικές υποδομές, αλλά πάνω από όλα σπουδαίο σε ποιότητα γενετικό υλικό και… γόνιμο (ίσως καλύτερο από τις στείρες ποικιλίες που πωλούνται από κάποιες εταιρείες εκμετάλλευσης σπόρων και φυτών). Και οι βιότοποί μας είναι σε γενικές γραμμές σε ικανοποιητική κατάσταση. Φροντίδα και κονδύλια χρειάζονται και όχι στρεβλούς νόμους. Αυτό που ψάχνουμε όλοι μας άμεσα δεν πρέπει να είναι η ντιζαϊνάτη παρουσίαση των επιμέρους δικτύων προστασίας σε ένα ψηφιοποιημένο χάρτη, αλλά ιδέες για να βρεθούν χρήματα προκειμένου να συντηρηθούν όλα αυτά σύμφωνα με το πνεύμα διαχείρισης που έχουν ήδη δηλωθεί στην Ε.Ε. ή έχουν ήδη θεσμοθετηθεί νομικά.
Επειδή αυτόν τον καιρό όλοι ψάχνουμε να βρούμε πού χάθηκε «βιός μας» χωρίς να το καταλάβουμε, πιο υποψιασμένοι πλέον είναι αδύνατο να δεχτούμε αδιαμαρτύρητα αμφίβολης ωφέλειας οικολογικές καινοτομίες. Για αυτό και θέλουμε να έχουμε καλύτερη ενημέρωση από τους κρατικούς λειτουργούς. Λίγο πολύ η Ελλάδα είναι ένα μικρό «χωριό» όπου οι περισσότεροι γνωρίζονται μεταξύ τους. Τα ερωτηματικά που διατυπώνονται από αρκετούς για το ύψος των χρημάτων που διατέθηκαν κάποτε για τη φύση, τους οικότοπους, υποστηριχτικές υποδομές κ.ά. και κατά πόσο έπιασαν τόπο πρέπει να απαντηθούν. Ο μόνος αρμόδιος να απαντήσει με υπευθυνότητα για αυτά τελικά είναι εμπλεκόμενες κρατικές υπηρεσίες.
Πιστεύω ότι αν – ως χώρα – καλύψουμε τα λάθη του παρελθόντος με τον πιο ανώδυνο τρόπο (δηλαδή τις υποχρεώσεις που υπάρχουν απέναντι σε Ε.Ε. και άλλους διεθνείς οργανισμούς) έπειτα, με ψυχραιμία και όχι υπό το κράτος του πανικού θα βρούμε τον προσφορότερο τρόπο φροντίδας του φυσικού μας πλούτου. Αυτός σίγουρα δεν μπορεί να είναι «βάζω τη φύση σε γυάλα ή στο μουσείο». Ο παρατηρητής που θέλει να βλέπει τη φύση από μακριά χωρίς να κινδυνεύει να εισπνεύσει την ανάσα άλλου ανθρώπου δίπλα του, ας ανεβεί στις πολύ ψηλές κορφές, και ας πηγαίνει εκεί την περίοδο που οι πολλοί θα έχον κατέβει… Ο φροντιστής και χρήστης των φυσικών πόρων πρέπει να συνεχίσει να ζει μέσα στη φύση, κοντά σ’ αυτή, να παρακολουθεί και να μαθαίνει τις λειτουργίες της και να φροντίζει δέντρα, φυτά, ζώα κ.α. όταν το απαιτούν οι συνθήκες (καιρικές κ.α).
Το ΥΠΕΚΑ φαίνεται ότι έχει σοβαρά προβλήματα συνεννόησης μεταξύ των τμημάτων, υπηρεσιών και φορέων που εποπτεύει. Αυτό φαίνεται και από το περιεχόμενο του προτεινόμενου Σ.Ν. Αλλιώς δεν εξηγείται το γεγονός ότι ολόκληρες θεματικές ενότητες που θεωρητικά πρέπει να διαχειρίζονται – σύμφωνα με νόμους και διοικητικές πράξεις – απουσιάζουν. Κάποιες άλλες, μοιάζουν ημιτελές, ή έχουν σοβαρά λάθη.
Με προβλημάτισε και το γεγονός ότι ενώ σ.ν. για τη βιοποικιλότητα είχε επεξεργαστεί αναλυτικά πέρυσι από αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΕΧΩΔΕ, (επί 3 περίπου μήνες δεχόταν έπειτα την κριτική, μέσω διαβούλευσης), τώρα είδαμε κάτι τελείως διαφορετικό, με πολλές ελλείψεις σε θέματα που ήταν γνωστά, αφού στο προηγούμενο σ.ν. του 2009 συμπεριλαμβάνονταν. Με προβλημάτισε επίσης πάρα πολύ το γεγονός ότι το χρονικό περιθώριο συμμετοχής των πολιτών στην ηλεκτρονική διαβούλευση ήταν, θεωρητικά 6 ημέρες και στην πράξη έγινε 3 και με τρικλοποδιές!
Από το ενημερωτικό σημείωμα της κ.Μπιρμπίλη δεν μπορώ να καταλάβω ποιες αλλαγές έχουν μεσολαβήσει από τότε (εθνικά ή διεθνή οικολογικά δεδομένα ή αλλαγές στο ισχύον νομικό πλαίσιο) που να δικαιολογεί όλες αυτές τις καινοτομίες που προτείνονται.
Αιτούμαι την ΑΠΟΣΥΡΣΗ του προτεινόμενου σχεδίου νόμου.
1. Σκοπός των ρυθμίσεων είναι η αειφόρος διαχείριση και αποτελεσματική προστασία της βιοποικιλότητας, ως πολύτιμου και αναντικατάστατου εθνικού οικολογικού κεφαλαίου.
Κυρία Υπουργέ
Μέχρι σήμερα τα οποιασδήποτε μορφής εθνικά κεφάλαια «βιάζονταν» από τους ισχυρούς πολιτικούς και τους παρατρεχάμενους τους. Σίγουρα ΟΧΙ από τον μπάρμπα Μήτσο με το δίκανο.
Πείστε μας πρώτα ότι έχετε την διάθεση να προστατεύσετε την βιοποικιλότητα στέλνοντας μπουλντόζα στα αυθαίρετα «αναψυκτήρια» κ.λ.π και τότε βλέπουμε και τα υπόλοιπα.
Όσο δεν αναγκάζετε σαν κυβέρνηση να γίνεται ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων από κάποιες ΔΕΚΟ, που είναι παραβάτες με την υπάρχουσα νομοθεσία, τότε τις τους θέλετε τους καινούριους νόμους ?
Το Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων (ΕΚΒΥ) διατύπωσε γενικά σχόλια επί του νομοσχεδίου και ειδικότερα σχόλια ανά Άρθρο, με ειδική επιστολή που εστάλη στο ΥΠΕΚΑ. Τα σχόλια του ΕΚΒΥ έχουν αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του (http://www.ekby.gr), και συγκεκριμένα στη θέση: http://www.ekby.gr/download_files/diavoulefsi_biodiv/EKBY_Comments-Biodiv_consult.pdf.
Σχόλια και προτάσεις της Greenpeace επί του νομοσχεδίου για τη βιοποικιλότητα
Εισαγωγικά
Η Greenpeace καλωσορίζει την κατάθεση του νομοσχεδίου για τη βιοποικιλότητα ως ορόσημο στην εθνική προσπάθεια που καταβάλλεται για την προστασία του περιβάλλοντος.
Με δεδομένο ότι η τελευταία αντίστοιχη προσπάθεια για την προστασία της βιοποικιλότητας καταγράφεται πριν από σχεδόν 25 χρόνια, κρίνεται επιτακτική η ανάγκη το σημερινό νομοσχέδιο να αποτελέσει το επίκαιρο και αποτελεσματικό εργαλείο που θα ορίσει το γενικότερο πλαίσιο για την προστασία της βιοποικιλότητας στην Ελλάδα.
Σε αυτό το σημείο ακριβώς εντοπίζονται κάποιες αδυναμίες του νομοσχεδίου, οι οποίες περιορίζουν το πεδίο δράσης του στην παραδοσιακή, με τη στενή έννοια, προστασία του φυσικού χώρου και των ειδών της χλωρίδας και της πανίδας. Με αυτόν τον τρόπο, δυστυχώς το ‘προστατευτέο αντικείμενο’ παραμένει εν πολλοίς ‘απροστάτευτο’ σε μία σειρά από απειλές που αναμένεται να έχουν καταστροφικές συνέπειες στη βιοποικιλότητα στο εγγύς μέλλον. Πιο συγκεκριμένα, μεταξύ των πιο σημαντικών ελλείψεων του νομοσχεδίου καταγράφονται οι εξής:
Απουσιάζει η περιγραφή ενός ολοκληρωμένου σχεδίου για την καταπολέμηση των κλιματικών αλλαγών, το οποίο θα βασίζεται στην προσαρμογή και το μετριασμό. Ακόμα και το πιο αποτελεσματικό μέτρο διαχείρισης είναι καταδικασμένο να αποτύχει αν δεν προβλέπεται η εκπόνηση ενός Εθνικού Σχεδίου Δράσης Μηδενικού Άνθρακα έως τα μέσα του αιώνα, στο πλαίσιο πάντα μίας παγκόσμιας προσπάθειας.
Δεν προβλέπονται επαρκή μέτρα προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος. (βλ. σχόλια επί των άρθρων).
Απουσιάζει πλήρως η όποια αναφορά στους μεταλλαγμένους (γενετικά τροποποιημένους) οργανισμούς. Με δεδομένο (α) ότι η χώρα μας αποτελεί περιοχή προέλευσης διάφορων αγροτικών φυτών (πχ σιτάρι) και (β) ότι κυκλοφορούν στη διεθνή αγορά μεταλλαγμένα φυτά με ανθεκτικότητα σε ζιζανιοκτόνα των οποίων τα φυτά προέλευσης ή / και συγγενικά τους βρίσκονται με τη μορφή ζιζανίων στη χώρα μας, η σημασία της προστασίας της βιοποικιλότητας από την απελευθέρωση μεταλλαγμένων οργανισμών στο περιβάλλον είναι προφανής.
Τα σχόλια και οι προτάσεις επί των άρθρων που ακολουθούν παρακάτω αποσκοπούν στην περαιτέρω βελτίωση και ενίσχυση ενός νομικού εργαλείου, το οποίο σε κάθε περίπτωση είναι το απαραίτητο πρώτο βήμα για την ουσιαστική προστασία του φυσικού περιβάλλοντος στην Ελλάδα.
Σχόλια και προτάσεις επί των άρθρων
Εισαγωγή νομοσχεδίου: ‘Λαμβάνοντας υπόψη’
Σχόλιο
Το σχέδιο νόμου για την προστασία της βιοποικιλότητας δε λαμβάνει υπόψη μία σειρά από διεθνή, περιφερειακά και εθνικά νομικά εργαλεία που συμβάλλουν άμεσα ή και έμμεσα στην προστασία της βιοποικιλότητας.
Πρόταση
Το νομοσχέδιο για την προστασία της βιοποικιλότητας θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη και τα εξής διεθνή, περιφερειακά και εθνικά νομικά εργαλεία:
• Τη Σύμβαση Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την καταπολέμηση της Κλιματικής Αλλαγής (UNFCCC).
• Το Πρωτόκολλο του Κιότο, το οποίο κυρώθηκε με το Ν. 3017/2002 (Α’ 117)
• Την Οδηγία 2009/28 για την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ΑΠΕ.
• Το Ν.3851/2010 για την ‘Επιτάχυνση της ανάπτυξης των ΑΠΕ για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής’.
• Το Μεσογειακό Κανονισμό για την Αλιεία στη Μεσόγειο (ΕΚ 1967/2006).
• Τη Σύμβαση του Aarhus για την Πρόσβαση στην Πληροφορία, τη Συμμετοχή του Κοινού στη Λήψη Αποφάσεων και την Πρόσβαση στη Δικαιοσύνη για τα Περιβαλλοντικά Θέματα, η οποία κυρώθηκε με το Ν. 3422/2005 (Α΄303).
• Την Οδηγία 2003/4/ΕΚ για την ‘Πρόσβαση του κοινού σε περιβαλλοντικές πληροφορίες και για την κατάργηση της Οδηγίας 90/313/ΕΚ’, όπως έχει ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο με την ΚΥΑ 11764/653/2006 των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Οικονομίας και Οικονομικών, Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων και Δικαιοσύνης (Β΄327).
Άρθρο 1 – Σκοπός
Πρόταση (Παρ. 3)
Σύμφωνα με την αρχή της πρόληψης, θα πρέπει να προστεθεί στους ειδικούς στόχους εδάφιο για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής ως της σημαντικότερης απειλής για τη βιοποικιλότητα στον 21ο αιώνα.
Σχόλιο – (παρ. 3, περίπτωση στ)
Βάσει της αρχής της ενσωμάτωσης, το ΥΠΕΚΑ θα πρέπει να αναλάβει το ρόλο του συντονισμού και της ενσωμάτωσης της περιβαλλοντικής διάστασης σε όλα τα επίπεδα σχεδιασμού και τις αναπτυξιακές πολιτικές της χώρας.
Άρθρο 2 – Ορισμοί
Πρόταση
Να προστεθεί ορισμός για την προστατευόμενη περιοχή αλιείας βάσει ΕΚ 1967/2006 ως εξής: ‘Μια γεωγραφικώς καθορισμένη θαλάσσια περιοχή, στην οποία απαγορεύονται ή περιορίζονται σε προσωρινή ή μόνιμη βάση όλες ή ορισμένες αλιευτικές δραστηριότητες με στόχο τη βελτίωση της εκμετάλλευσης και διατήρησης των έμβιων υδρόβιων πόρων ή την προστασία θαλάσσιων οικοσυστημάτων.’
Άρθρο 3 – Εθνικό Σύστημα προστατευόμενων περιοχών
Σχόλιο
Ένας από τους ειδικούς στόχους στο άρθρο 1 αναφέρεται στην ενσωμάτωση του Κοινοτικού Δικαίου για την προστασία της βιοποικιλότητας. Ενώ λοιπόν οι περιοχές Natura αναφέρονται στις περιοχές προστασίας οικοτόπων και ειδών, οι προστατευόμενες περιοχές αλιείας βάσει Κοινοτικού Κανονισμού δεν αναφέρονται πουθενά.
Επίσης, δεν υπάρχει επαρκής αναφορά στη δημιουργία θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών στα διεθνή ύδατα και διασυνοριακές περιοχές, μια ανάγκη που έχει αναγνωριστεί από τη Σύμβαση για τη Βιολογική Ποικιλότητα, αλλά και από το Πρωτόκολλο για τις Ειδικά Προστατευόμενες Περιοχές Μεσογειακού Ενδιαφέροντος (SPAMI) σύμφωνα με τη Σύμβαση της Βαρκελώνης. Επίσης, η δημιουργία προστατευόμενων περιοχών αλιείας σε διεθνή ύδατα αποτελεί υποχρέωση της Ελλάδας βάσει ΕΚ 1967/2006.
Σχόλιο (παρ. 2, περ. 5)
Στην παράγραφο 2.5 αναφέρεται ότι ‘για τα αντικείμενα προστασίας […] καταρτίζονται σχέδια διαχείρισης […] με τα οποία εξειδικεύονται οι όροι και περιορισμοί άσκησης δραστηριοτήτων’. Στη συνέχεια (παρ. 3) η ονομασία των περιοχών προστασίας συνοδεύεται και από τον τύπο των αποδεκτών δραστηριοτήτων, προδιαγράφοντας ουσιαστικά το αποτέλεσμα των σχεδίων διαχείρισης. Ο νομοθέτης θα πρέπει να επιλέξει μία από τις δυο οδούς: είτε θα ορίσει αυστηρά και σαφή κριτήρια χαρακτηρισμού των περιοχών προστασίας και στη συνέχεια θα δώσει κατάλογο επιτρεπόμενων δραστηριοτήτων και όρων άσκησής τους είτε αυτά θα προκύψουν μέσα από τα σχέδια διαχείρισης και με βάση τις ανάγκες προστασίας. Η «μέση οδός» δημιουργεί σημαντικά προβλήματα και επιτρέπει μεγάλο βαθμό αυθαιρεσίας στην προσπάθεια να επιτύχει τον συγκερασμό δυο εκ διαμέτρου αντίθετων λογικών.
Σχόλιο (παρ. 4.1)
Σχετικά με τις ειδικές ζώνες διατήρησης, θα πρέπει να συμπεριληφθεί στις προτεραιότητες του ΥΠΕΚΑ ο καθορισμός των θαλάσσιων περιοχών Natura και η εξασφάλιση της επαρκούς προστασίας των θαλάσσιων ειδών και οικοτόπων Κοινοτικής Σημασίας.
Σχόλιο (παρ. 6)
Η συγκεκριμένη διάταξη, όπως προβλέπεται από το Ν.3851/2010 και τροποποιεί το άρθρο 19 του Ν.1650/1986, κρίνεται εξαιρετικά σημαντική για την ουσιαστική ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ως απαραίτητου εργαλείου μετριασμού (mitigation) για την καταπολέμηση των κλιματικών αλλαγών.
Άρθρο 5 – Ρυθμίσεις για την προστασία και διαχείριση των περιοχών του Δικτύου Natura 2000
Σχόλιο (παρ.5)
Η συγκεκριμένη διάταξη βασίζεται στον ΕΚ 1967/2006.
Πρόταση (παρ.5)
Προτείνουμε να αντικατασταθεί με την παρακάτω πρόταση ως εξής: ‘Απαγορεύεται η αλιεία με δίχτυα τράτας, δράγες, γρι-γρι, γρίπους συρόμενους από σκάφος, πεζότρατες ή παρόμοια δίχτυα πάνω από βυθούς με θαλάσσια βλάστηση, ιδίως από Posidonia oceanica ή άλλα θαλάσσια φανερόγαμα.’
Αντίστοιχα για τους κοραλλιογενείς βυθούς προτείνεται η εξής διατύπωση: ‘Απαγορεύεται η αλιεία με δίχτυα τράτας, δράγες, πεζότρατες ή παρόμοια δίχτυα πάνω από κοραλλιογενή ενδιαιτήματα και ασβεστοφυκικούς βυθούς.’
Αξίζει να σημειωθεί ότι στο παρόν κείμενο οι παραπάνω απαγορεύσεις περιορίζονται στις περιοχές Natura. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τον Ευρωπαικό Κανονισμό ΕΚ 1967/2006, ο οποίος απαγορεύει τα προαναφερθέντα αλιευτικά εργαλεία σε όλες τις εθνικές εκτάσεις όπου καταγράφονται τα παραπάνω οικοσυστήματα.
Σχόλιο (παρ.8)
Η εγκατάσταση και η λειτουργία ιχθυοκαλλιεργειών πάνω από λιβάδια Ποσειδωνίας θα πρέπει να απαγορεύεται σε όλη την Ελλάδα και όχι μόνο στις περιοχές Natura.
Άρθρο 6 – Ρυθμίσεις για την προστασία του φυσικού χώρου
Σχόλιο (παρ. 6)
Τα σχέδια διαχείρισης για όλες τις δράσεις πρέπει να αποτελούν ένα ενιαίο σχέδιο δράσης για την Αλιεία στην Ελλάδα, το οποίο θα περιλαμβάνει διατάξεις για την εφαρμογή Κοινοτικών Κανονισμών και την επίτευξη ευρωπαϊκών στόχων. Για παράδειγμα:
Μείωση της αλιευτικής ικανότητας και προσπάθειας (Κοινή Αλιευτική Πολιτική -ΚΑλΠ).
Δημιουργία προστατευόμενων περιοχών αλιείας (Υποχρέωση της Ελλάδας βάσει ΕΚ 1967/2006).
Είναι σημαντικό, στα μέτρα διαχείρισης της αλιείας, να συμπεριληφθεί και ο όρος της κλειστής περιοχής στην αλιεία (no take zones), ένα διεθνώς αναγνωρισμένο μέτρο, ως επιτακτική ανάγκη για την ουσιαστική προστασία των θαλασσών και των φυσικών τους πόρων. Η επιβολή του μέτρου κρίνεται επιτακτική εάν λάβουμε υπόψη μας ότι λιγότερο από το 1% των ελληνικών θαλασσών προστατεύεται πλήρως.
Άρθρο 9 – Ρυθμίσεις για τα ξενικά είδη
Σχόλιο (παρ. 5)
Μέχρι σήμερα στην Ελλάδα, η CITES υπάγεται στη δικαιοδοσία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης. Η κατάσταση αυτή υποβαθμίζει σε σημαντικό βαθμό την περιβαλλοντική διάσταση της Σύμβασης.
Πρόταση (παρ. 5)
Προκειμένου να ενισχυθεί η περιβαλλοντική διάσταση της Σύμβασης στην Ελλάδα, κρίνεται αναγκαίο, η CITES να υπαχθεί στη δικαιοδοσία του ΥΠΕΚΑ.
Άρθρο 10 – Επιστημονική έρευνα
Σχόλιο (παρ. 1)
Θα πρέπει να εξειδικευθεί η υποχρέωση της Πολιτείας για την απογραφή των ειδών και οικοτόπων της Ελλάδας, την καταγραφή τους (χαρτογράφηση) και τη δημιουργία δεικτών που θα αποτυπώνουν την κατάσταση στην οποία βρίσκονται και τις απειλές που αντιμετωπίζουν ώστε, μέσα από την παρακολούθησή τους, να οδηγήσουν σε μέτρα προστασίας.
Άρθρο 13 – Ευθύνη για την προστασία της βιοποικιλότητας
Σχόλιο (παρ. 2)
Πρέπει να είναι σαφές ότι ο ρόλος του ΥΠΕΚΑ επεκτείνεται και στη διασφάλιση της οριζόντιας ενσωμάτωσης της περιβαλλοντικής διάστασης σε όλα τα επίπεδα σχεδιασμού και τις αναπτυξιακές πολιτικές της χώρας.
Συμπερασματικά
Αναμφίβολα, το νομοσχέδιο είναι ένα θετικό μέτρο που αποτελεί έναν –επί δεκαετίες- χαμένο κρίκο της εθνικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Όπως κάθε περιβαλλοντικό μέτρο και πολιτική, έτσι και το συγκεκριμένο νομοσχέδιο για τη βιοποικιλότητα θα πρέπει να διαπνέεται από την αρχή της αναλογικότητας, όπως αυτή διασφαλίζει τη βιώσιμη ανάπτυξη. Η συγκεκριμένη αρχή, έχει μεγάλη σημασία ιδίως στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, που αποτελούν το απαραίτητο περιβαλλοντικό εργαλείο για την καταπολέμηση των κλιματικών αλλαγών (σύμφωνα με την αρχή της πρόληψης), αλλά και οικονομικό, για τη δημιουργία χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας και την απεξάρτηση από τα εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα.
Σημαντικός τομέας στον οποίο υστερεί το προτεινόμενο νομοσχέδιο είναι αυτός του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Παρά τις σχετικές ρυθμίσεις, το νομοσχέδιο δεν ανατρέπει τη σημερινή στρεβλή κατάσταση που θέλει σημαντικό μέρος των μέτρων διαχείρισης του θαλάσσιου περιβάλλοντος να λαμβάνονται από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Με δεδομένο ότι στην Ελλάδα προστατεύεται ένα ελάχιστο ποσοστό της συνολικής θαλάσσιας έκτασης, ενώ οι γνώσεις που έχουμε για τις ελληνικές θάλασσες (οι οικότοποι, τα είδη και η κατάσταση στην οποία βρίσκονται, οι πιέσεις που δέχονται και οι απειλές) είναι ελλιπείς ή ανύπαρκτες, το νομοσχέδιο πρέπει να διευρύνει το πεδίο δράσης του ως προς το θαλάσσιο περιβάλλον.
Τέλος, απουσιάζει πλήρως η όποια αναφορά στους μεταλλαγμένους (γενετικά τροποποιημένους) οργανισμούς. Με δεδομένη την περιβαλλοντική, κοινωνική και οικονομική σημασία και αξία της αγροτικής βιοποικιλότητας η απουσία μέριμνας για την προστασία της είναι φανερή. Στη διάρκεια της δεκαετούς και πλέον σχετικής δράσης της, η Greenpeace έχει υποβάλει στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης σειρά προτάσεων και σχεδίων νομοθετημάτων για την προστασία του περιβάλλοντος από την απελευθέρωση μεταλλαγμένων οργανισμών. Τα στοιχεία αυτά είναι διαθέσιμα ανά πάσα στιγμή προς άμεση αξιοποίηση.
Εκφράζουμε την πεποίθηση ότι οι προτάσεις και τα σχόλια που υποβλήθηκαν παραπάνω θα ληφθούν σοβαρά υπόψη και ότι το νομοσχέδιο στην τελική του μορφή θα καλύψει τα παραπάνω σημαντικά σημεία. Ελπίζουμε ότι μετά τη βελτίωση και συμπλήρωσή του, θα ξεκινήσει ταχύτατα η εφαρμογή του νομοσχεδίου, το οποίο αναμφίβολα θα αποτελέσει ένα πρώτο αποφασιστικό βήμα για την ουσιαστική προστασία της βιοποικιλότητας στην Ελλάδα.
Αντί επιλόγου
Η προστασία της βιοποικιλότητας, παράλληλα και από κοινού με την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών αποτελούν τις δυο μεγαλύτερες προκλήσεις (πυλώνες) για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος για ολόκληρη την ανθρωπότητα, οι οποίες – σε κάθε περίπτωση – παρουσιάζουν υψηλό βαθμό αλληλεξάρτησης. Με δεδομένο ότι βρισκόμαστε μεσούσης της οικονομικής κρίσης, είναι σαφές ότι τα όποια μέτρα για την αντιμετώπισή της θα πρέπει όχι μόνο να μη δημιουργήσουν επιπλέον πιέσεις στους δυο αυτούς άξονες αλλά – πολύ περισσότερο – να συμβάλλουν στην περαιτέρω προστασία του περιβάλλοντος.
Με απλά λόγια, η αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης πρέπει να συμβάλλει στην αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών και την προστασία της βιοποικιλότητας. Δυστυχώς, αυτή η διάσταση δε φαίνεται να διαπνέει το προτεινόμενο νομοσχέδιο. Παρά το γεγονός ότι γίνεται προσπάθεια κωδικοποίησης της σημερινής κατάστασης και τακτοποίησης σημαντικών εκκρεμοτήτων (δίκτυο Natura 2000), η συνολική προσέγγιση εξακολουθεί να είναι περιοριστική, χωρίς να προβλέπει ουσιαστική αναπτυξιακή διέξοδο.
Το σχόλιο γίνεται πιο κατανοητό αν αναλογιστεί κάποιος ότι περίπου το 25% της επικράτειας εντάσσεται σε κάποιο καθεστώς προστασίας. Η αποτυχία της χώρας (πρωτίστως σε πολιτικό επίπεδο, αλλά και στο επίπεδο της κοινωνίας των πολιτών) να παρουσιάσει ένα πειστικό μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης δεν αντιμετωπίζεται με νέα κανονιστικά πλαίσια και διατάξεις. Για την προστασία της βιοποικιλότητας δεν αρκούν Προεδρικά Διατάγματα και Φορείς Διαχείρισης (αν και είναι απαραίτητα και τα δυο). Απαιτείται η ενεργός συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας η οποία θα αναλάβει τελικά και ενεργό ρόλο στην επιτυχία του όλου εγχειρήματος.
Ύστερα από είκοσι χρόνια εμπειρίας στη διαχείριση προστατευόμενων περιοχών στη χώρα μας, είναι εμφανής η σημασία της συμμετοχής των τοπικών κοινωνιών. Στο προτεινόμενο κείμενο η συγκεκριμένη διάσταση απουσιάζει και η εμπλοκή των τοπικών κοινωνιών περιορίζεται στην ενημέρωση. Η απουσία απαραίτητης εμπειρίας στο συγκεκριμένο τομέα δεν πρέπει να αποτελεί λόγο για να τον αγνοήσουμε, αλλά αντίθετα για να εντείνουμε τις προσπάθειές μας. Κάτι τέτοιο δεν αναδεικνύεται μέσα από το προτεινόμενο κείμενο.
Α. Γενικές παρατηρήσεις
1. To σχέδιο νόμου έχει τον τίτλο «Προστασία της βιοποικιλότητας». Το μεγαλύτερο μέρος αυτού πραγματεύεται τη διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών της χώρας. Πολλά θέματα της «διαφύλαξης της βιοποικιλότητας» απουσιάζουν, προβληματίζοντας για τον λόγο (θέμα χώρου, χρόνου, συγκυρίας?, επιλογές?). Συνιστώμενος τίτλος θα μπορούσε να ήταν «Διαχείριση προστατευόμενων περιοχών και διαφύλαξη της βιοιποικιλότητας».
2. Θέματα της βιοποικιλότητας όπως οι γενετικοί πόροι, η ‘διανομή της ωφέλειας’ (access & benefit sharing) και η διαχείριση του ‘διαφυλασσόμενου γενετικού υλικού’ (μία απογραφή – καταγραφή όπως προβλέπεται στο κείμενο δεν είναι αρκετή) πραγματεύονται από το σχέδιο ελάχιστα.
3. Οι Φορείς Διαχείρισης, με τα όσα προβλήματα και αδυναμίες που έχουν αναδειχτεί από τη λειτουργία τους τα τελευταία έτη, δεν περιλαμβάνονται στο γενικότερο σχεδιασμό της «προστασίας της βιοποικιλότητας». Αν είναι άτοπο τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο (sic) να περιληφθούν σε κάποιο προγραμματισμό και στρατηγική, πολύ περισσότερο δεν θίγονται σημεία αναμόρφωσης του πλαισίου για τη διευθέτηση ποικίλων ζητημάτων αυτών (αρμοδιότητες, χρηματοδοτική υποστήριξη, κ.ά.).
4. Τα θέματα των δασικών οικοσυστημάτων και της παρουσίας των δασικών υπηρεσιών (δασολόγοι και βιολόγοι σε ένα σώμα τώρα πια στο ΥΠΕΚΑ) δεν αποτελούν, από ότι εκλαμβάνεται άμεση προτεραιότητα.
Β. Επιμέρους παρατηρήσεις επί των άρθρων
Άρθρο 1
Παραγρ. 3 εδάφιο β). Προσθήκη στην πρόταση εφαρμογής και του διεθνούς δικαίου.
Παραγρ. 3 εδάφιο ζ). Προσθήκη επόμενου εδαφίου στ) «Ενδυνάμωση της σημασίας της διατήρησης της βιοποικιλότητας και των προστατευόμενων περιοχών γενικότερα στην κοινωνία.». Η πρόθεση είναι φανερή στο κείμενο του σχεδίου καλό είναι να διατυπώνεται και στους ‘σκοπούς’ αυτού.
Οι υπόλοιπες επιμέρους παρατηρήσεις επί των αντίστοιχων άρθρων.
ΚΥΝΗΓΕΤΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΥΣ
Σε ότι αφορά το Σχέδιο Νόμου για την βιοποικιλότητα η Κυνηγετική Ομοσπονδία Αρχιπελάγους θα ήθελε να επισημάνει τα εξής:
1. Το σ.ν. αγνοεί επιμελώς τις επίσημες θέσεις και απόψεις της Ε.Ε. ότι το αειφόρο κυνήγι αποτελεί ένα μέσω ορθής διαχείρισης της άγριας πανίδας και επομένως συμβάλει στη διατήρηση της βιοποικιλότητας.
2. Όλα τα θηραματικά είδη βρίσκονται σε ικανοποιητικά στάδια διατήρησης των πληθυσμών τους, ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΔΕΝ ΘΑ ΗΤΑΝ ΘΗΡΕΥΣΙΜΑ. Σε αντίθεση με κάποια είδη απαγορευμένα ή προστατευόμενα τα οποία και δεν θηρεύονται και απειλούνται με εξαφάνιση. Επομένως οι απαγορεύσεις θήρας δείχνουν μια στείρα αντικυνηγετική θέση. Στο άρθρο 14 προβλέπεται απαγόρευση της θήρας λόγω βιοποικιλότητας ενώ όπως αναφέρουμε δεν τίθεται θέμα «προβλήματος» της βιοποικιλότητας από την θήρα.
3. Το σ.ν. δεν μπορεί να αποκτήσει νομική υπόσταση επειδή βρίθει αοριστολογιών και επαναλήψεων. Η εφαρμογή του φαίνεται αδύνατη διότι είναι ένα κείμενο αόριστο και θεωρητικό.
4. Οι συντάκτες του σ.ν. αγνοούν κατ’ επανάληψη τις ομάδες της κοινωνίας που είναι χρήστες της Φύσης (π.χ. κυνηγούς).
5. Το σ.ν. δεν αναφέρει πουθενά τις αιτίες που προκαλούν την απώλεια της βιοποικιλότητας και κατ’ επέκταση δεν προτείνει τίποτα το ουσιαστικό και το συγκεκριμένο. Παρά μόνο προτάσεις περιορισμού ανθρώπινων δραστηριοτήτων.
6. Κάτι που δεν αναγνωρίζει το σ.ν. είναι ότι η εκάστοτε Αγροτική Πολιτική έχει σχέση με την βιοποικιλότητα. Η εκάστοτε εφαρμοζόμενη Κοινή Αγροτική Πολιτική (μονοκαλλιέργειες, επιδοτήσεις, χρήση αγροχημικών κ.α.= εγκατάλειψη παραδοσιακών καλλιεργειών) αποτελεί τη βάση και το κυριότερο αίτιο της κατάστασης απώλειας της βιοποικιλότητας, πράγμα που είναι και επισήμως αναγνωρισμένο από της Ε.Ε..
7. Αυθαίρετα στο Ν. 2204/1994 αγνοώντας τις ΔΙΕΘΝΗΣ υποχρεώσεις της Ελλάδας ως συμβαλλόμενο μέρος για σύσταση γραμματείας για την βιοποικιλότητα, αντ’ αυτού δημιουργεί επιτροπές χωρίς να ξεχνά την συμμετοχή των ΜΚΟ.
8. Λανθασμένα θεωρεί ως Εθνικό οικολογικό κεφάλαιο μόνο τις Προστατευόμενες Περιοχές (Π.Π.), ενώ θα έπρεπε να είναι το σύνολο της χώρας. Αυτό εξηγεί ότι δεν ασχολείται με το πραγματικό πρόβλημα της βιοποικιλότητας που είναι οι εφαρμοζόμενες γεωργικές πρακτικές.
9. Θα υπάρξουν σοβαρές αλλαγές στα ΚΑΖ, χωρίς καμιά αναφορά στο έργο των χρηστών των περιοχών αυτών. Ενώ και πάλι γίνεται αναφορά σε ειδικές μελέτες που θα εγκρίνονται από τον Γ.Γ. αλλά χωρίς διαβούλευση!!!
10. Οι συντάκτες του σ.ν. θέλουν:
• να αναγάγουν τις ΜΚΟ σε βασικούς ρυθμιστικούς παράγοντες της προστασίας και της διαχείρισης του Περιβάλλοντος.
• Να δώσουν επιπλέον εξουσίες στον εκάστοτε Υπουργό ΠΕΚΑ καθιστώντας τον απόλυτο ρυθμιστή του περιβάλλοντος.
Ζητούμε την άμεση απόσυρση του νομοσχεδίου.
Κυνηγετική Ομοσπονδία Αρχιπελάγους
Αγαπητή κα Χριστοπούλου,
Αφού επισημάνω πως παραλείψατε να αναφέρετε και την Greenpeace Hellas, θα μας επιτρέψετε να τονίσουμε πως θα αποτελούσε τουλάχιστον οξύμωρο να μην χαιρετίζατε το σ/ν που συντάξατε οι ίδιοι (και η λησμονημένη Greenpeace Hellas) τον Οκτωβριο του 2009 και υιοθετήθηκε ουσιαστικά αυτούσιο από το ΥΠΕΚΑ.
Εν προκειμένω το «Μη Κυβερνητική» μάλλον πρέπει πλέον να απαληφθεί από το χαρακτηρισμό των οργανώσεών σας.
Με στενοχωρεί το γεγονός ότι το κείμενο του νομοσχεδίου δεν έχει καθόλου επηρεαστεία από την Global Strategy for Plant Conservation, του 2002, http://www.cbd.int/gspc/
Το κείμενο αυτό έχει ποολά να πει για όλα τα άρθρα του νομοσχεδίου.
How the issue is being addressed under the CBD?
In 2002, the Conference of the Parties, by decision VI/9, adopted the Global Strategy for Plant Conservation. The Strategy’s ultimate and long-term objective is to halt the current and continuing loss of plant diversity. The Strategy also considers issues of sustainable use and benefit-sharing, and aims to contribute to poverty alleviation and sustainable development.
The Strategy includes 16 outcome-oriented global targets set for 2010, and provides a framework to facilitate harmony between existing initiatives aimed at plant conservation, to identify gaps where new initiatives are required, and to promote mobilization of the necessary resources. National and/or regional targets for plant conservation may be developed within this flexible framework.
The Global Strategy for Plant Conservation (GSPC) is the first such strategy to be developed under the CBD, and provided a pilot exercise for the development and use of outcome targets under the Strategic Plan of the CBD. Plants were chosen as the focus of this exercise because scientific understanding of this group—though incomplete and best for the higher plants—is better than for most other kinds of life, allowing for the setting of meaningful targets.
The development of the Strategy, and continuing work under the GSPC, has benefited from a number of consultations and submissions of views from Parties, and from supporting resolutions and related initiatives. Documents and notifications arising from these processes are available.
In order to further advance implementation of the Strategy, the CBD has established a flexible coordination mechanism, including the Global Partnership for Plant Conservation.
10 September 2009, Publication of the Plant Conservation Report in all official languages of the United Nations.
Το κείμενο του νομοσχεδίου αναφέρει ότι: «Σκοπός των ρυθμίσεων είναι η αειφόρος διαχείριση και αποτελεσματική προστασία της βιοποικιλότητας ως πολύτιμου και αναντικατάστατου εθνικού οικολογικού κεφαλαίου».
Οι όροι «αειφόρος διαχείριση» και «βιοποικιλότητα» προσδιορίζονται ήδη στο ισχύον νομικό πλαίσιο ενώ Δεν κατέστη δυνατόν να εξευρεθεί νομική ή δόκιμη επιστημονικά ερμηνεία του όρου «εθνικό οικολογικό κεφάλαιο».
Ο όρος αειφορία σε απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, (Σ.τ.Ε. Ολ.2759/1994) διατυπώνεται ως εξής: «Σύμφωνα με το άρθρο 24 του Ελληνικού Συντάγματος, επιτρέπεται όχι οιαδήποτε μορφή αναπτύξεως, αλλά μόνο η βιώσιμη, δηλαδή εκείνη που δεν επιφέρει βλάβη στο περιβάλλον και άρα δεν είναι πρόσκαιρη αλλά διατηρήσιμη».
Το 2006 η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (Ο.Κ.Ε.) στο κείμενο: Γνώμη της Ο.Κ.Ε. για τη «Στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αειφόρο ανάπτυξη», ο όρος αειφορία ορίζεται ως «Η ανάπτυξη, η οποία αποσκοπεί στην ισόρροπη εξυπηρέτηση όλων εκείνων των παραμέτρων που καθορίζουν την οικονομική και κοινωνική ευημερία σε αρμονία με το φυσικό περιβάλλον. Αυτές οι παράμετροι είναι:
α. Η οικονομική, με έμφαση στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και ανταγωνιστικότητας και την ορθολογική αξιοποίηση των φυσικών και ανθρωπογενών πόρων.
β. Η κοινωνική, με έμφαση στην καταπολέμηση της ανεργίας και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και αλληλεγγύης.
γ. Η περιβαλλοντική, με έμφαση στην προστασία των φυσικών αποθεμάτων της χώρας και στη μείωση των πιέσεων από τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες».
Ο Νόμος 2204/1994 (ΦΕΚ Α’ 59,) «Κύρωση Σύμβασης για τη βιολογική ποικιλότητα» προσδιορίζει «Ως «βιολογική ποικιλότητα» νοείται η ποικιλία των ζώντων οργανισμών πάσης προελεύσεως περιλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, χερσαίων, θαλασσίων και άλλων υδατικών οικοσυστημάτων και οικολογικών συμπλεγμάτων, των οποίων αποτελούν μέρος. Επίσης, περιλαμβάνεται εδώ η ποικιλότητα εντός των ειδών, μεταξύ ειδών και οικοσυστημάτων».
Επιπλέον των παραπάνω ο Νόμος Πλαίσιο (Ν. 1650/1986) για την προστασία του περιβάλλοντος ορίζει ότι: «Σκοπός του παρόντος νόμου είναι η θέσπιση θεμελιωδών κανόνων και η καθιέρωση κριτηρίων και μηχανισμών για την προστασία του περιβάλλοντος, έτσι ώστε ο άνθρωπος, ως άτομο και ως μέλος του κοινωνικού συνόλου, να ζει σε ένα υψηλής ποιότητας περιβάλλον, μέσα στο οποίο να προστατεύεται η υγεία του και να ευνοείται η ανάπτυξη της προσωπικότητάς του. Η προστασία του περιβάλλοντος, θεμελιώδες και αναπόσπαστο μέρος της πολιτιστικής και αναπτυξιακής διαδικασίας και πολιτικής, υλοποιείται κύρια μέσα από το δημοκρατικό προγραμματισμό».
Από το νομικό πλαίσιο που προαναφέρθηκε προκύπτει ότι οι κανόνες για την προστασία του περιβάλλοντος πρέπει να ταυτόχρονα να διασφαλίζουν ότι ο άνθρωπος, ως άτομο και ως μέλος του κοινωνικού συνόλου, θα ζει σε ένα υψηλής ποιότητας περιβάλλον, μέσα στο οποίο να προστατεύεται η υγεία του και θα ευνοείται η ανάπτυξη της προσωπικότητάς του.
Μετά από όσα προαναφέρθηκαν και προκειμένου να μην υπάρχουν αντικρουόμενοι μεταξύ τους ορισμοί το προοίμιο του νομοσχεδίου πρέπει να αναφέρει ότι σκοπός των ρυθμίσεών του είναι να διασφαλιστούν κανόνες, οι οποίοι θα διασφαλίζουν ότι η οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη δεν θα προκαλεί δυσμενείς μεταβολές στη βιοποικιλότητα, οι οποίες υπερβαίνουν τις συνήθεις εποχικές και οι οποίες δεν μπορούν να αποκατασταθούν από τους φυσικούς κύκλους σε εύλογο χρονικό διάστημα ή με τη λήψη κατάλληλων μέτρων. Επίσης ότι οι κανόνες αυτοί πρέπει να αποσκοπούν στην αποτελεσματική προστασία της βιολογικής ποικιλότητας και των φυσικών αποθεμάτων της χώρας καθώς και στη μείωση των πιέσεων από τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες από κοινού με την προστασία όλων των παραγόντων, οι οποίοι καθορίζουν την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και ανταγωνιστικότητας, την ορθολογική αξιοποίηση των φυσικών και ανθρωπογενών πόρων, την καταπολέμηση της ανεργίας και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και αλληλεγγύης.
Ως πολύ θετική εξέλιξη για την προστασία του βιολογικού πλούτου της Ελλάδας, υποδέχονται οι περιβαλλοντικές οργανώσεις WWF Ελλάς, Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης, Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Δίκτυο Μεσόγειος SOS, Καλλιστώ, MOm, Αρκτούρος και Αρχέλων το σχέδιο νόμου «Προστασία της βιοποικιλότητας» που δόθηκε σε δημόσια διαβούλευση τη Δευτέρα 5 Ιουλίου από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.
Σημαντικές ρυθμίσεις όπως η ένταξη όλων των κατηγοριών προστατευόμενων περιοχών σε ενιαίο σύστημα, η απλοποίηση των διαδικασιών χαρακτηρισμού και η αποσαφήνιση των επιτρεπόμενων και απαγορευμένων δραστηριοτήτων και χρήσεων, η εναρμόνιση με τις τρέχουσες εξελίξεις για την ορθή διαχείριση και προστασία των περιοχών Natura 2000 και η θέσπιση ποινών για περιβαλλοντική υποβάθμιση είναι λίγα μόνο από τα θετικά σημεία αυτού του σχεδίου νόμου. Εξαιρετική σημασία έχουν οι ρυθμίσεις για τα σημαντικά και ενδημικά είδη χλωρίδας και πανίδας, καθώς και η θέσπιση αυστηρών περιορισμών για τον σχεδιασμό και την εκτέλεση έργων σε προστατευόμενες περιοχές.
Με την ελπίδα πως στο κρίσιμο θέμα της προστασίας της βιοποικιλότητας θα επιτευχθεί η αναγκαία πολιτική συναίνεση που είναι απαραίτητη για τη στήριξη του υπό διαβούλευση νομοσχεδίου, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις απευθύνουν δημόσια έκκληση, ώστε οι κοινοβουλευτικές διεργασίες να είναι το πρώτο βήμα μιας εθνικής προσπάθειας για αποτελεσματική διαφύλαξη του αναντικατάστατου βιολογικού κεφαλαίου της χώρας.
Σε επόμενο στάδιο, μετά την ψήφιση αυτού του σημαντικού νόμου, πρέπει απαραιτήτως να αντιμετωπιστούν κρίσιμα ζητήματα εφαρμογής, όπως η αποτελεσματική φύλαξη των προστατευόμενων περιοχών και η πάταξη του περιβαλλοντικού εγκλήματος, η ορθολογική ρύθμιση δραστηριοτήτων με επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα (όπως π.χ. το κυνήγι) και η σταθερή χρηματοδότηση της περιβαλλοντικής έρευνας και διαχείρισης μέσα από τη σωστή λειτουργία του υπό σύσταση Πράσινου Ταμείου.
Η σωστή αντιμετώπιση όλων των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η βιοποικιλότητα απαιτεί σταθερή και αταλάντευτη πολιτική βούληση και αλλαγή νοοτροπίας από το σύνολο της κοινωνίας και του πολιτικού κόσμου.
Πανελλαδικός Σύλλογος Εργαζομένων στους Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών – Ελληνική Φύση
Φιλόδοξοι και σωστοί οι σκοποί και οι στόχοι που αναφέρονται, αλλά δυστυχώς τα άρθρα του νομοσχεδίου που αναλύονται παρακάτω δεν εξειδικεύουν με σαφήνεια και αποτελεσματικότητα αυτούς τους στόχους.
Άρθρο 1.
Παρ.1.
Θα πρέπει να προστεθεί στο κείμενο …και πολιτιστικού… κεφαλαίου. Η βιοποικιλότητα είναι πολύτιμο χαρακτηριστικό της πολιτιστικής κληρονομιάς του έθνους μας.
Παρ.2.
Θα πρέπει να προστεθεί στο κείμενο …και η κοινωνική συναίνεση… . Η διαβούλευση δεν είναι μόνο τεχνοκρατική διαδικασία, αλλά θα πρέπει να είναι συστατικό στοιχείο της δημοκρατίας μας.
Παρ.3.α.
Το εθνικό σύστημα προστατευόμενων περιοχών που θεσπίζεται με τις διατάξεις του ν/σ είναι ασαφές και δεν λαμβάνει υπόψη την εμπειρία που έχει αποκτηθεί έως σήμερα από τη διαχείριση των θεσμοθετημένων προστατευόμενων περιοχών (Π.Π.) και κυρίως δεν επιλύει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η οργάνωση και λειτουργία αυτών των περιοχών.
Την τελευταία οκταετία, η ελληνική πολιτεία έχει επιλέξει το μοντέλο της ανάθεσης της διαχείρισης 28 σημαντικών Π.Π. σε Φορείς Διαχείρισης (Φ.Δ.), η λειτουργία των οποίων διέπεται από τις διατάξεις των νόμων 2742/1999 και 1650/86.
Μέσα από το 3ο ΚΠΣ διατέθηκαν περισσότερα από 35.000.000€ για την οργάνωση της αρχικής λειτουργίας τους και τη δημιουργία των απαραίτητων υποδομών τους ενώ μέχρι το 2015 θα διατεθούν άλλα περίπου 90.000.000€ για τη συνέχιση της λειτουργίας τους. Η λειτουργία των Φ.Δ. αντιμετωπίζει πολλά και σημαντικά προβλήματα τα οποία θα έπρεπε λογικά να επιλύσει το παρόν ν/σ αφού τόσους οικονομικούς πόρους έχει επενδύσει το κράτος για την στήριξή τους.
Αντίθετα όμως με τις μεγάλες προσδοκίες και τις ελπίδες ότι επιτέλους θα οργανωθεί ένα αποτελεσματικό εθνικό σύστημα διαχείρισης των Π.Π. της χώρας μας, οι διατάξεις του ν/σ όχι μόνο δεν επιλύουν τα πολυποίκιλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι θεσμοθετημένες Π.Π. και οι Φ.Δ. τους αλλά εισάγει ένα ασαφές θεσμικό πλαίσιο διαχείρισης των νέων και των ήδη θεσμοθετημένων Π.Π., παράλληλα απαξιώνοντας περαιτέρω τους υπάρχοντες Φ.Δ..
Μερικά από τα σημαντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η λειτουργία και διαχείριση των Π.Π. και για τα οποία δυστυχώς δεν αντιμετωπίζουν τα άρθρα του ν/σ, είναι:
1. Έλλειψη ουσιαστικών και καθορισμένων αρμοδιοτήτων στους Φ.Δ. και ο κατακερματισμός αρμοδιοτήτων σε πολλές υπηρεσίες. Έχει αποδειχθεί ότι η αποτελεσματική διαχείριση μιας Προστατευόμενης Περιοχής δεν μπορεί να υλοποιηθεί από το πλήθος των κεντρικών και περιφερειακών υπηρεσιών που εμπλέκονται στη λειτουργία τους. Για να είναι λοιπόν λειτουργικό και αποτελεσματικό το εθνικό σύστημα προστατευόμενων περιοχών θα πρέπει να υπάρξει σαφής καθορισμός των αρμοδιοτήτων των Φ.Δ., των Διευθύνσεων Συντονισμού Προστατευόμενων Περιοχών σε επίπεδο Αποκεντρωμένης Διοίκησης, της «διοικητικής μονάδας» της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ, των Δασαρχείων, της Πυροσβεστικής και των άλλων Σωμάτων Ασφαλείας, των ΟΤΑ κ.λπ. στην περιοχή που καλύπτει μια Π.Π.. Είναι προφανές ότι είναι πλέον απαραίτητος ο ορθολογικός σχεδιασμός των αρμοδιοτήτων όλων των σχετικών με τη φύση υπηρεσιών. Οι διοικητικές υπηρεσίες των Π.Π. σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο θα πρέπει να προβλέπεται η στελέχωσή τους με ικανό αριθμό έμπειρου και ειδικευμένου προσωπικού σε θέματα διαχείρισης Π.Π., έτσι ώστε να αντιμετωπίζονται και να συντονίζονται οριζόντια τα κοινά προβλήματα των Φ.Δ. αλλά και να παρέχονται συμβουλές και οδηγίες σε θέματα που απασχολούν τους Φορείς (π.χ. νομικά, οικονομικά, προκηρύξεις χρηματοδοτικών προγραμμάτων, συγκέντρωση και διάχυση πληροφορίας κ.λπ.).
2. Έλλειψη αποδοχής των μέτρων και ρυθμίσεων στις Π.Π. από τις τοπικές κοινωνίες όταν θίγονται τα εισοδήματά τους και οι περιουσίες τους. Θα πρέπει λοιπόν να υπάρξει περαιτέρω εξειδίκευση της υπάρχουσας νομοθεσίας (εθνικής και κοινοτικής) σχετικά με αντισταθμιστικά μέτρα και αποζημιώσεις της τοπικής κοινωνίας, όταν θίγονται οι περιουσίες και τα εισοδήματά τους από την εφαρμογή των διαχειριστικών μέτρων.
3. Αναποτελεσματική λειτουργία των Φ.Δ. λόγω της νομικής τους μορφής (ΝΠΙΔ). Η λειτουργία των θεσμοθετημένων Φ.Δ. ως ΝΠΙΔ σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου 2742/1999 έδειξε ότι είναι αναποτελεσματική στην άσκηση των αρμοδιοτήτων τους και στην επίτευξη των στόχων τους. Η αναποτελεσματικότητά της λειτουργίας τους ως ΝΠΙΔ συνίσταται κυρίως στην ανεπάρκεια εφαρμογής αποτελεσματικού συστήματος φύλαξης της Π.Π., στη δυσκολία χρηματοδότησης των βασικών λειτουργικών τους εξόδων από τον κρατικό προϋπολογισμό, στην απροθυμία αποδοχής του ρόλου και των αρμοδιοτήτων τους από συναρμόδιες δημόσιες υπηρεσίες κ.ά. Είναι απαραίτητο και καινοτόμο με το παρόν ν/σ να τροποποιηθούν οι σχετικές διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας έτσι ώστε οι Φ.Δ. να λειτουργούν ως ΝΠΔΔ, αναγνωρίζοντας και θεσμοθετώντας με αυτόν τον τρόπο το δημοσίου συμφέροντος χαρακτήρα των Φ.Δ. και τη σημαντικότητα τους στη διαχείριση και αποτελεσματική προστασία της βιοποικιλότητας, ως πολύτιμου και αναντικατάστατου εθνικού κεφαλαίου.
4. Ανεπαρκής και μη μόνιμη χρηματοδότηση των Φορέων Διαχείρισης. Μέχρι σήμερα η χρηματοδότηση των Φ.Δ. γίνεται αποκλειστικά και μόνο από ευρωπαϊκά προγράμματα (ΕΠ.Π.ΕΡ και ΕΠΕΡΑΑ). Από το 2015 και μετά δεν θα υπάρχει πλέον η δυνατότητα να συνεχιστεί η αποκλειστική χρηματοδότησή τους από ευρωπαϊκά προγράμματα. Είναι αναγκαίο λοιπόν, η πολιτεία, επιτέλους, να αναγνωρίσει ότι το περιβάλλον και ειδικότερα η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος των προστατευόμενων περιοχών της χώρας μας, είναι ένα πολύτιμο εθνικό κεφάλαιο που θα πρέπει να διαφυλαχθεί με κάθε τρόπο και θα πρέπει να ενταχθεί τη διατήρησή του στις ετήσιες οικονομικές υποχρεώσεις και πάγιες ανάγκες της χώρας μας. θα πρέπει λοιπόν μέσα από το παρόν ν/σ να εξασφαλίζεται η συνεχής και μόνιμη χρηματοδότηση των Φ.Δ.. Για το σκοπό αυτό θα πρέπει να προβλεφθεί η κάλυψη των πάγιων εξόδων λειτουργίας τους (δαπάνες προσωπικού, φύλαξης, ενημέρωσης, στέγασης κ.λπ.) σε συνεχή και σταθερή βάση από τον Τακτικό Προϋπολογισμό. Επίσης, στο πλαίσιο της δημιουργίας του Πράσινου Ταμείου θα πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη για ειδικό κωδικό για τις Π.Π. που, εκτός των άλλων εσόδων, θα διαχειρίζεται πιθανά και ποσοστό των εσόδων των Φ.Δ., με σκοπό την αποκλειστική ενίσχυση της λειτουργίας των Φ.Δ.. Από το σημείο αυτό και πέρα, και σύμφωνα με τη διεθνή και ευρωπαϊκή εμπειρία, οι Φορείς Διαχείρισης μπορούν και πρέπει να είναι σε θέση να δημιουργούν έσοδα από πολλές πηγές, όπως η παροχή υπηρεσιών ανάλογα με την κάθε ξεχωριστή περίπτωση (π.χ. εισιτήρια σε εθνικούς δρυμούς, πώληση αναμνηστικών ειδών, έσοδα από οικοξεναγήσεις, ερευνητικές δραστηριότητες). Τη στιγμή αυτή οι περισσότεροι φορείς, και αυτό εξαρτάται από τις κατά τόπους εφορείες, δεν μπορούν να έχουν έσοδα από πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών, καθώς δεν υπόκεινται σε καθεστώς ΦΠΑ. Επίσης, οι Φορείς θα πρέπει να είναι σε θέση να υποβάλλουν ανταγωνιστικές προτάσεις για τη χρηματοδότησή τους από ευρωπαϊκά και εθνικά προγράμματα (πχ. LIFE, ΕΠΕΑΕΚ κ.λπ.).
5. Ελλιπής και ανεπαρκής στελέχωση των Φ.Δ. με ανθρώπινο δυναμικό. Μέχρι σήμερα στους Φ.Δ. απασχολείται ελάχιστο προσωπικό σε σχέση με το έργο που καλούνται να υλοποιήσουν, προσωπικό το οποίο έχει προσληφθεί, μέσω ΑΣΕΠ, με συμβάσεις ορισμένου χρόνου που λήγουν το 2015. Το προσωπικό αυτό με την πάροδο του χρόνου έχει αποκτήσει σημαντική εμπειρία στη διαχείριση όχι μόνο της περιοχής ευθύνης τους αλλά γενικότερα στην αποτελεσματική διαχείριση προστατευομένων περιοχών.Με το παρόν ν/σ με στόχο την αποτελεσματική λειτουργία των Φ.Δ., όπως άλλωστε και κάθε άλλης υπηρεσίας, θα πρέπει να θεσπιστεί η στελέχωσή των Φ.Δ. με επαρκές, έμπειρο και ειδικευμένο μόνιμο προσωπικό. Λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη να μετατραπούν οι Φ.Δ. σε ΝΠΔΔ θα δοθεί και η δυνατότητα στελέχωσης των Φορέων με Ειδικό Επιστημονικό Προσωπικό σύμφωνα με τα σχετικά άρθρα του νόμου περί προσλήψεων στο δημόσιο και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα (ΑΣΕΠ). Επίσης, θα πρέπει να θεσπιστεί και ένα ενιαίο μισθολόγιο για όλους τους εργαζόμενους στους Φ.Δ. ενώ θα πρέπει να θεσμοθετηθεί η εφαρμογή οριζόντιων προγραμμάτων κατάρτισης, επιμόρφωσης των στελεχών των Φορέων και των άλλων εμπλεκόμενων φορέων σε θέματα λειτουργίας και διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών, όπως, επιστημονική παρακολούθηση (monitoring) περιβαλλοντικών παραμέτρων και διαχειριστικών μέτρων, φύλαξη, αυτοχρηματοδότηση, ευρωπαϊκά και εθνικά προγράμματα χρηματοδότησης, προδιαγραφές διαχειριστικών σχεδίων, αδειοδοτήσεις, εναλλακτικός τουρισμός κ.λπ. με τη συμμετοχή των εμπλεκόμενων φορέων στη διαχείριση των Π.Π. (ΔΣ Φ.Δ., προσωπικό Φ.Δ., υπηρεσίες, ΜΚΟ κ.λπ.)
6. Δυσλειτουργία Διοικητικών Συμβουλίων Φορέων Διαχείρισης. Ο ρόλος των Φ.Δ. όχι μόνο δε θα πρέπει να αποδυναμωθεί με μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων τους σε κεντρικό ή περιφερειακό επίπεδο, οργανώσεις, υπηρεσίες ή ακαδημαϊκά ιδρύματα αλλά αντίθετα θα πρέπει να ενισχυθεί ο θεσμικός και λειτουργικός τους ρόλος με παράλληλη βελτίωση της λειτουργίας των Διοικητικών τους Συμβουλίων (ΔΣ) ως θεσμός Τοπικής Περιβαλλοντικής Διαβούλευσης. Να προβληθούν και να στηριχτούν ενεργά από το ΥΠΕΚΑ ο ρόλος και οι αρμοδιότητες των Φ.Δ., έτσι ώστε να γίνει κατανοητό τόσο από την τοπική και ευρύτερη κοινωνία όσο και από τους αρμόδιους εμπλεκόμενους φορείς ότι οι Φ.Δ. είναι υπηρεσίες του δημόσιου τομέα με ουσιαστικές αρμοδιότητες στην προστασία και διαχείριση της περιοχής ευθύνης τους. Να επανακαθορισθεί ο αριθμός και ο τρόπος ορισμού των μελών του ΔΣ των Φ.Δ., καθώς και οι φορείς που εκπροσωπούνται στα ΔΣ, έτσι ώστε να είναι ουσιαστική, λειτουργική και αποτελεσματική η αντιπροσώπευση των εμπλεκόμενων φορέων στη διαχείριση μιας Π.Π. αλλά και να αποφεύγεται η δυσλειτουργία των ΔΣ.
7. Απουσία δεσμευτικότητας στις γνωμοδοτήσεις των Φ.Δ. για έργα και δραστηριότητες που εμπίπτουν στις περιοχές ευθύνης τους ή των οποίων οι επιπτώσεις επηρεάζουν, άμεσα ή έμμεσα, τις περιοχές αυτές. Όπως σωστά προβλέπει το παρόν ν/σ, θα πρέπει να είναι υποχρεωτική η γνωμοδότηση των Φ.Δ. επί των προκαταρκτικών περιβαλλοντικών εκτιμήσεων. Όμως Θα πρέπει παράλληλα να δίνεται η δυνατότητα «ένστασης» από τους Φ.Δ., η οποία θα αναστέλλει την υλοποίηση του έργου μέχρι την εκδίκασή της από την αρμόδια διεύθυνση του ΥΠΕΚΑ, όταν παρά την αρνητική γνωμοδότηση των Φ.Δ., οι αρμόδιες υπηρεσίες προχωρούν στην περιβαλλοντική αδειοδότηση. Επιπλέον να απογράφεται κάθε περιοχή ανάλογα με τη φέρουσα ικανότητα ανά δραστηριότητα, ώστε να υπάρχει πέρα από τα γενικά στοιχεία που πρέπει να πληροί κάθε εγκατάσταση και δέσμευση για την τυχόν υπέρβαση της δυνατότητας της περιοχής να φιλοξενήσει επιπλέον εγκατάσταση ανά κατηγορία. Απογραφή των δραστηριοτήτων και τήρηση βάσης δεδομένων για κάθε Φ.Δ..
8. Απουσία συγκεκριμένων κατευθύνσεων και αρμοδιοτήτων για την Παρακολούθηση των περιβαλλοντικών παραμέτρων και της αποτελεσματικότητας εφαρμογής των μέτρων διαχείρισης στις Π.Π.. Σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία, βασική προτεραιότητα των Φ.Δ. και του επιστημονικού προσωπικού τους είναι η παρακολούθηση της εφαρμογής των διαχειριστικών μέτρων, καθώς και των βιοτικών και αβιοτικών περιβαλλοντικών παραμέτρων στην περιοχή ευθύνης τους. Ως εκ τούτου μέσω του παρόντος ν/σ θα πρέπει να αναγνωρίζεται ο πρωταρχικός και καθοριστικός ρόλος των επιστημόνων των Φ.Δ. στην υλοποίηση του Εθνικού Συστήματος Παρακολούθησης (monitoring) της βιοποικιλότητας της χώρας μας. Θα πρέπει λοιπόν το επιστημονικό προσωπικό των Φ.Δ. να έχει τον πρωτεύοντα και ουσιαστικό ρόλο στην υλοποίηση του συστήματος παρακολούθησης περιβαλλοντικών παραμέτρων και εφαρμογής σχεδίων διαχείρισης στην περιοχή ευθύνης του, σε συνεργασία με δημόσιες υπηρεσίες, πανεπιστήμια, ΜΚΟ κ.λπ. Θα πρέπει παράλληλα, οι Φ.Δ. να έχουν την αποκλειστική αρμοδιότητα συντονισμού και αδειοδότησης των ερευνητικών και διαχειριστικών δραστηριοτήτων (π.χ. επιστημονική έρευνα, ξεναγήσεις σχολείων, περιβαλλοντική εκπαίδευση, οδηγοί χλωρίδας – πανίδας, καθαρισμοί ρεμάτων κλπ.) στην περιοχή ευθύνης του .
Παρ.3.β.
Πολύ ουσιαστικός και θετικός ο στόχος ενσωμάτωσης και εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου για την προστασία της βιοποικιλότητας με σχετικά καλή ενσωμάτωση των δύο κοινοτικών οδηγιών 92/43 και 2009/147. Δυστυχώς όμως λείπει από το παρόν νομοσχέδιο η ενσωμάτωση των υποχρεώσεων της χώρας μας που απορρέουν από άλλες διεθνείς συμβάσεις και κοινοτικές οδηγίες και κανονισμούς. Είναι σχεδόν παντελής η ενσωμάτωση των άρθρων της οδηγίας-πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική (2008/56/ΕΚ), των σχετικών κανονισμών για την Κοινή Αλιευτική Πολιτική, όπως (ΕΚ) 1967/2006 και (ΕΚ) αριθ. 1224/2009, της οδηγίας για τα νερά 2000/60/EΚ, των σχετικών πρωτοκόλλων της Σύμβασης της Βαρκελώνης κ.ά. Όπως τίθενται χρονικοί προσδιορισμοί για την υλοποίηση των υποχρεώσεων της χώρας μας από τις κοινοτικές οδηγίες για τους οικοτόπους και την ορνιθοπανίδα με τον ίδιο τρόπο θα πρέπει να ενσωματωθούν οι κανονισμοί και οι οδηγίες για τα θαλάσσια οικοσυστήματα, καθώς και οι σχετικές ρυθμίσεις των κανονισμών για τη δημιουργία θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών και την προστασία των ιχθυοαποθεμάτων και των θαλάσσιων οικοτόπων.
Παρ.3.γ.
Ο πιο φιλόδοξος στόχος του νομοσχεδίου που δυστυχώς δεν διασφαλίζεται από τις επιμέρους διατάξεις του παρόντος. Το χρονικό όριο του 2020 και με την σημερινή απαξίωση της βιώσιμης περιφερειακής ανάπτυξης στην πράξη, φαντάζει χίμαιρα.
Παρ.3. δ.
Αν και γίνεται προσπάθεια μέσα από το παρόν ν/σ να αναγνωρισθεί το μεγάλο «αγκάθι» της επιτήρησης και φύλαξης μιας Π.Π. έτσι ώστε να εφαρμόζονται οι ρυθμίσεις και τα μέτρα που θεσπίζονται για μια Π.Π., δυστυχώς δεν προτείνεται καμία ουσιαστική αλλαγή στους υφιστάμενους μηχανισμούς επιτήρησης της εφαρμογής του θεσμικού πλαισίου για την προστασία της βιοποικιλότητας και κυρίως της φύλαξης μιας Π.Π.. Η απουσίας εφαρμογής αποτελεσματικού συστήματος φύλαξης είναι ένα από τα πιο μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Φ.Δ., δεδομένης της αδυναμίας των αρμόδιων διωκτικών αρχών να ελέγξουν την εφαρμογή των ρυθμίσεων και μέτρων που διέπουν μια Π.Π.. Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι η επιτήρηση και η φύλαξη μιας Π.Π. είναι μία ειδικότητα συνώνυμη με την ευαισθητοποίηση του κοινού, την ενημέρωση των ντόπιων κοινοτήτων που δραστηριοποιούνται μέσα στις ζωνοποιημένες περιοχές, καθώς επίσης και με την πρόληψη και την καταστολή των παράνομων ενεργειών, είναι περισσότερο από αναγκαία η αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου εποπτείας και φύλαξης των Π.Π..
Θα πρέπει να δοθούν στους Φ.Δ. αρμοδιότητες ουσιαστικού ελέγχου των παράνομων δραστηριοτήτων και επιβολής προστίμων. Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να θεσμοθετεί μέσω του παρόντος ν/σ:
1.Η εκχώρηση ουσιαστικών αρμοδιοτήτων στους φορείς διαχείρισης για τον έλεγχο των παραβατικών συμπεριφορών εντός της περιοχής αρμοδιότητάς τους.
2. Η άμεση αλλαγή του έργου της φύλαξης στα πρότυπα του Ευρωπαϊκών μοντέλων φύλαξης (π.χ. Γαλλικό), με δυνατότητα ανακριτικού έργου των φυλάκων των Φ.Δ.
3.Η κωδικοποίηση των παραβάσεων για να μπορούν να θεσπιστούν οι αντίστοιχες κυρώσεις.
4. Η θεσμοθέτηση κλιμακίων ελέγχου με άλλες υπηρεσίες (Αστυνομία, Λιμενικό, Πολιτική Προστασία, Δασαρχεία, Εισαγγελικές Αρχές κλπ.) και ανάπτυξη πρωτοκόλλων συνεργασίας με τις υπηρεσίες αυτές.
5. Η ενιαία ενδυμασία σε όλη την επικράτεια και διακριτικά του κάθε Φ.Δ. ξεχωριστά.
6.Ο πλήρης ασύρματος εξοπλισμός και δυνατότητα χρήσης των συχνοτήτων Αστυνομίας – Λιμενικού Σώματος – Δασαρχείων – Πυροσβεστικής Υπηρεσίας – Θηροφυλακής, για την άμεση ενημέρωση τυχών παράνομων ενεργειών και την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση τους.
7. Η δυνατότητα επιβολής χρηματικού προστίμου για όλες τις αποδεδειγμένες παράνομες ενέργειες στα όρια των Φ.Δ. Τα έσοδα να πηγαίνουν υπέρ λογαριασμού των Φ.Δ. εντός του Πράσινου Ταμείου, έτσι ώστε οι Φ.Δ. να αποκτήσουν άλλη μία μορφή αυτοχρηματοδότησης.
8.Η εκπαίδευση που θα πρέπει να αποτελεί το βασικότερο χαρακτηριστικό ενός προγράμματος φύλαξης. Η εκπαίδευση θα πρέπει να εξειδικεύεται ανάλογα με το χαρακτήρα της Προστατευόμενης Περιοχής (θαλάσσιο περιβάλλον, ορεινός χώρος, περιπατητικές διαδρομές, μεγάλος όγκος επισκεπτών, αθλητικές δραστηριότητες εντός της Προστατευόμενης Περιοχής κ.λπ.).
9. Η έγκριση προγραμμάτων φύλαξης από το Υπουργείο Περιβάλλοντος. Θα πρέπει να προωθηθεί η ανταλλαγή εμπειριών για τη φύλαξη με άλλους φορείς και ενημέρωση από Ευρωπαϊκά Πάρκα.
10. Η τοποθέτηση πινακίδων φύλαξης στις ζώνες προστασίας της κάθε περιοχής και χρήση αποτρεπτικών πινακίδων οι οποίες θα αναφέρουν τις κυρώσεις που προβλέπει ο νόμος για τους παραβάτες (π.χ. για το πέταγμα σκουπιδιών, αποτσίγαρων, άναμμα φωτιάς κ.λπ.).
Παρ.3.ε.
Είναι πολύ θετικός και καθοριστικός ο στόχος αυτός για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας αλλά μέσα στο κείμενο δεν αναλύεται και δεν καθορίζεται με σαφήνεια και ακρίβεια. Η έρευνα και η θεωρητική κατάρτιση δεν μπορεί να θεωρηθεί κύριο εργαλείο για την αποτελεσματική διαχείριση και προστασία της βιοποικιλότητας στην πράξη. Είναι εργαλείο γνώσης, αλλά είναι ισοδύναμο της γνώσης των εκάστοτε τοπικών κοινωνικοοικονομικών και πολιτιστικών χαρακτηριστικών της κάθε περιοχής και ιδιαίτερα των προστατευόμενων περιοχών, όπου η ανθρώπινη παρουσία είναι δραστική και επιθυμητή. Μπορεί να θεωρηθεί κύριο εργαλείο μόνο για την συμμόρφωση μας προς τις διεθνείς υποχρεώσεις μας ως χώρα.
Παρ.3.στ.
Είναι πολύ θετικός και καθοριστικός ο στόχος αυτός για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας αλλά μέσα στο κείμενο δεν αναλύεται και δεν καθορίζεται με σαφήνεια και ακρίβεια πως θα επιτευχθεί. Είναι αναγκαία η διαβούλευση και ο συντονισμός με τα συναρμόδια υπουργεία και υπολοίπων αναπτυξιακών και κοινωνικών φορέων της χώρας.
Κυριακή, 11 Ιουλίου 2010
ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ
Στo πλαίσιo της δημόσιας διαβούλευσης του σχεδίου νόμου για την προστασία της Βιοποικιλότητας, η ΕΛΕΤΑΕΝ καταθέτει τις ακόλουθες προτάσεις:
A. Κλιματική Αλλαγή: Η απειλή για την Βιοποικιλότητα
H κλιματική αλλαγή αποτελεί την πρώτιστη απειλή ενάντια στη βιοποικιλότητα. Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής γίνονται όλο και περισσότερο φανερές στους κοραλλιογενείς ύφαλους, στην αποσταθεροποίηση του βιολογικού ρυθμού ζώων που πέφτουν σε χειμερία νάρκη (π.χ. οι ελληνικές αρκούδες είχαν επηρεασθεί το ζεστό χειμώνα 2006 – 07), στην απώλεια γεωργικής γης λόγω ερημοποίησης (γεγονός που, πέραν των άλλων, οδηγεί και σε απώλεια ενδιαιτημάτων για διάφορα είδη πανίδας).
1. Σύμφωνα με την πλέον πρόσφατη παρουσίαση της European Environment Agency (EEA, Copenhagen, 2010), οι παρατηρήσεις 120 ειδών πτηνών σε 18 διαφορετικές Ευρωπαϊκές χώρες δείχνουν ότι 92 είδη χαρακτηρίζονται από μείωση πληθυσμού εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής τα τελευταία 20 έτη.
2. Σύμφωνα με τα πιο δυσμενή σενάρια εξέλιξης των κλιματικών αλλαγών για το 2050, 15–37% όλων των ειδών θα εξαφανιστούν (Letters to Nature, Nature 427, 145-148 (8 January 2004) , Εxtinction risk from climate change, Chris D. Thomas)
3. Έως το 2100, οι κλιματικές αλλαγές θα προκαλέσουν την εξαφάνιση του 30% των πτηνών στεριάς. Από αυτά το 79% δεν θεωρείται σήμερα ότι απειλείται με εξαφάνιση (Climate change will significantly increase bird extinctions, By Louis Bergeron, Stanford University, December 5, 2007)
4. Η κλιματική αλλαγή είναι η βασική αιτία θνησιμότητας των πτηνών: Στις ΗΠΑ η ετήσια θνησιμότητα πτηνών είναι 0,269 θάνατοι ανά GWh που παράγεται από αιολικά πάρκα. Αυξάνεται σε 0,416 θανάτους ανά GWh που παράγεται από πυρηνική ενέργεια και εκτοξεύεται σε 5,18 θάνατοι ανά GWh που παράγεται από ορυκτά καύσιμα (Sovacool B.K. “Contextualizing avian mortality: A preliminary appraisal of bird and bat fatalities from wind, fossil fuel and nuclear electricity”, Energy Policy 2009).
5. Σύμφωνα με τον κλιματικό άτλαντα της ορνιθοπανίδας (Βασιλική Εταιρεία για την Προστασία των Πτηνών της Μεγάλης Βρετανίας), έως το τέλος του αιώνα κάθε ευρωπαϊκό είδος θα μετατοπιστεί περί τα 550 χλμ. βορειοανατολικά, εξαιτίας της αλλαγής του κλίματος. Αυτό σημαίνει ότι αν για ένα είδος το κέντρο της εξάπλωσής του είναι σήμερα το ακρωτήριο Ταίναρο στο νότιο άκρο της Πελοποννήσου, σε λίγες δεκαετίες το κέντρο αυτό θα μετατοπιστεί έξω από τα βόρεια σύνορα της χώρας μας.
Είναι επίσης γνωστό ότι η μία σίγουρη και αξιόπιστη μέθοδος αντιμετώπισης του φαινόμενου της κλιματικής αλλαγής είναι η εξοικονόμηση ενέργειας και η μεγαλύτερη δυνατή αντικατάσταση των ορυκτών καυσίμων με Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Oι Α.Π.Ε. – υποκαθιστώντας την καύση των ορυκτών καυσίμων – οδηγούν σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο σε μικρότερες εκπομπές υγρών και στερεών αποβλήτων, ενώ δεν συσχετίζονται καθόλου με κανενός τύπου εξορυκτική δραστηριότητα, όπως τα ορυκτά καύσιμα. Αυτό σημαίνει μικρότερες πιέσεις σε είδη χλωρίδας και πανίδας και βέβαια βελτίωση των συνθηκών ανθρώπινης υγείας.
Με βάση τα ανωτέρω είναι παραπλανητικό το δίλημμα για το ποιες αξίες, οι Α.Π.Ε. ή η Βιοποικολότητα, έχουν προτεραιότητα για την Ελλάδα: Όταν υπάρχει ουσιαστική και επιστημονική τεκμηρίωση ότι συγκεκριμένα προστατευτέα αντικείμενα ή στοιχεία της βιοποικιλότητας υψηλής αξίας, σε συγκεκριμένες περιοχές υψηλής προστασίας, θίγονται μη αντιστρεπτά από συγκεκριμένες τεχνολογίες Α.Π.Ε. συγκεκριμένου μεγέθους, τότε αυτά πρέπει να διατηρούνται και να προστατεύονται. Δεν είναι όμως επιστημονικά ορθό να αποκλείονται συλλήβδην όλες οι τεχνολογίες Α.Π.Ε. όλων των μεγεθών, από περιοχές που έχουν ενταχθεί σε καθεστώς προστασίας με βάση μελέτες (ή και χωρίς μελέτες) που δεν έχουν εξετάσει καν την περίπτωση των Α.Π.Ε. αφού συντάχθηκαν σε χρονική στιγμή που η ενεργειακή εναλλακτική των Α.Π.Ε. δεν συζητείτο σοβαρά από το ενεργειακό, οικονομικό και πολιτικό κατεστημένο. Ούτε είναι ορθό να αποκλείονται έργα Α.Π.Ε. χωρίς εξέταση των πραγματικών περιβαλλοντικών τους επιπτώσεων.
B. Αιολική Ενέργεια και Δίκτυο Natura
Η υποχρέωση να μη απορρίπτεται a priori κάποιο έργο χωρίς προηγουμένως να έχουν εκτιμηθεί οι ουσιαστικές επιπτώσεις του προκύπτει από την ίδια την Οδηγία 92/43 (Οδηγία Natura). Ειδικότερα, σε ότι αφορά την αδειοδότηση αναπτυξιακών έργων και δραστηριοτήτων εντός Τόπων Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ), ισχύουν οι προβλέψεις του Άρθρου 6 της Οδηγίας αυτής και επομένως η υποχρέωση για διασφάλιση της οικολογικής ακεραιότητας του κάθε τόπου, καθώς και της συνεκτικότητας του δικτύου τους. Συγκεκριμένα οι παρ. 3 και 4 του άρθρου 6 της Οδηγίας Natura, αναφέρουν:
«3. Κάθε σχέδιο, μη άμεσα συνδεόμενο ή αναγκαίο για τη διαχείριση του τόπου, το οποίο όμως είναι δυνατόν να επηρεάζει σημαντικά τον εν λόγω τόπο, καθεαυτό ή από κοινού με άλλα σχέδια, εκτιμάται δεόντως ως προς τις επιπτώσεις του στον τόπο, λαμβανομένων υπόψη των στόχων διατήρησής του. Βάσει των συμπερασμάτων της εκτίμησης των επιπτώσεων στον τόπο και εξαιρουμένης της περίπτωσης των διατάξεων της παραγράφου 4, οι αρμόδιες εθνικές αρχές συμφωνούν για το οικείο σχέδιο μόνον αφού βεβαιωθούν ότι δεν θα παραβλάψει την ακεραιότητα του τόπου περί του οποίου πρόκειται και, ενδεχομένως, αφού εκφρασθεί πρώτα η δημόσια γνώμη.
4. Εάν, παρά τα αρνητικά συμπεράσματα της εκτίμησης των επιπτώσεων και ελλείψει εναλλακτικών λύσεων, ένα σχέδιο πρέπει να πραγματοποιηθεί για άλλους επιτακτικούς λόγους σημαντικού δημοσίου συμφέροντος, περιλαμβανομένων λόγων κοινωνικής ή οικονομικής φύσεως, το κράτος μέλος λαμβάνει κάθε αναγκαίο αντισταθμιστικό μέτρο ώστε να εξασφαλισθεί η προστασία της συνολικής συνοχής του Natura 2000. Το κράτος μέλος ενημερώνει την Επιτροπή σχετικά με τα αντισταθμιστικά μέτρα που έλαβε.
Όταν ο τόπος περί του οποίου πρόκειται είναι τόπος όπου ευρίσκονται ένας τύπος φυσικού οικοτόπου προτεραιότητας ή/και ένα είδος προτεραιότητας, είναι δυνατόν να προβληθούν μόνον επιχειρήματα σχετικά με την υγεία ανθρώπων και τη δημόσια ασφάλεια ή σχετικά με θετικές συνέπειες πρωταρχικής σημασίας για το περιβάλλον, ή, κατόπιν γνωμοδοτήσεως της Επιτροπής, άλλοι επιτακτικοί σημαντικοί λόγοι σημαντικού δημοσίου συμφέροντος.»
Η εγκατάσταση αιολικών πάρκων δεν απαγορεύεται από τις δύο Οδηγίες για τα άγρια πουλιά 79/409/ΕΟΚ και Οικοτόπων 92/43/EE. Δεδομένου ότι η εγκατάσταση και λειτουργία αιολικών πάρκων δύναται να έχει επιπτώσεις ισχύουν οι διαδικασίες που ορίζει το άρθρο 6 της Οδηγίας για τους Οικότοπους. Σύμφωνα με αυτό, εάν η εκτίμηση των επιπτώσεων οποιουδήποτε έργου καταλήξει ότι πρόκειται να υπάρξουν σημαντικές επιπτώσεις από την εγκατάστασή του, ο μόνος τρόπος για να προχωρήσει είναι είτε με την εύρεση εναλλακτικής λύσης, είτε εάν υπάρχει υπέρτερο δημόσιο συμφέρον και συγχρόνως ληφθούν αντισταθμιστικά μέτρα. Ειδικά, οι πιθανές επιπτώσεις των Αιολικών Πάρκων στα τοπικά στοιχεία βιοποικιλότητας εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες, όπως τα ειδικά χαρακτηριστικά του έργου, η τοπογραφία της ευρύτερης περιοχής, οι βιότοποι, καθώς και τα είδη και οι πληθυσμοί πανίδας που επηρεάζονται. Ως εκ τούτου, οι επιπτώσεις πρέπει να εκτιμώνται ξεχωριστά για κάθε αιολικό πάρκο. Κάθε πιθανή επίπτωση μπορεί να αλληλεπιδρά με άλλες, είτε αυξάνοντας τις συνολικές επιπτώσεις είτε, σε κάποιες περιπτώσεις, μειώνοντάς τις.
Επομένως, το στοιχείο της εκτίμησης των επιπτώσεων ενός συγκεκριμένου έργου είναι βασικό στα πλαίσια της προστασίας του περιβάλλοντος και της ισόρροπης ανάπτυξης και δεν είναι δυνατόν αυτή (η εκτίμηση) να παραλείπεται. Αυτή η υποχρέωση είναι ακόμα μεγαλύτερη στην περίπτωση που το έργο είναι σταθμός Α.Π.Ε. ακριβώς λόγω του δημοσίου συμφέροντος που εξυπηρετεί, του περιβαλλοντικού του χαρακτήρα και της συμβολής του στην αντιμετώπιση του υπ΄ αριθμόν 1 περιβαλλοντικού κινδύνου που είναι η κλιματική αλλαγή. Ένα έργο Α.Π.Ε. πρέπει να υλοποιείται διότι συμβάλει οπωσδήποτε στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και μπορεί να απορρίπτεται μόνο όταν τεκμηριώνεται επαρκώς η μη αντιστρεπτή σημαντική αρνητική επίπτωσή του σε ένα στοιχείο βιοποικιλότητας υψηλής σημασίας. Η απλή πιθανολόγηση επίπτωσης, ειδικά μάλιστα όταν στηρίζεται σε εφαρμογή γενικών κριτηρίων ή σε επίκληση γενικής βιβλιογραφίας, δεν αποτελεί από μόνη της επαρκή αιτιολογία απόρριψης του έργου. Ακόμα περισσότερο δεν αποτελεί λόγο να μην εξεταστούν καν οι επιπτώσεις του έργου δια του a priori ορισμού ζωνών αποκλεισμού.
Ασφαλώς το μόνο επιστημονικά επαρκές εργαλείο για την ουσιαστική εκτίμηση των επιπτώσεων ενός έργου είναι η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) του έργου. Πράγματι, η ΜΠΕ στα πλαίσια της περιβαλλοντικής αδειοδότησης του κάθε έργου Α.Π.Ε., μπορεί να τεκμηριώσει αναλυτικά τα πραγματικά μεγέθη και χαρακτηριστικά του προστατευτέου αντικειμένου μιας περιοχής, να εκτιμήσει τις πραγματικές και όχι θεωρητικές επιπτώσεις του συγκεκριμένου έργου, να εξετάσει αναλυτικά τις εναλλακτικές λύσεις και τελικά να οδηγήσει τη διοίκηση να αποφανθεί τεκμηριωμένα αν το έργο μπορεί να υλοποιηθεί ή όχι και με ποιους όρους, σύμφωνα με το άρθρο 6 της Οδηγίας Natura.
Ένα δεύτερο –ασφαλώς όχι το καταλληλότερο- εργαλείο που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την εκτίμηση των επιπτώσεων έργων Α.Π.Ε., είναι η ίδια η Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη (ΕΠΜ) που εκπονείται στα πλαίσια της διαχείρισης της Προστατευόμενης Περιοχής. Πράγματι, θα μπορούσε να γίνει δεκτό ότι στο πλαίσιο της ΕΠΜ εξετάζονται οι διάφορες τεχνολογίες Α.Π.Ε. και καθορίζονται τα μεγέθη εκείνα (αν υπάρχουν) που κρίνεται ότι είναι συμβατά με τη ζώνη απόλυτης προστασίας της φύσης. Σε κάθε περίπτωση, η ΕΠΜ –ακριβώς λόγω του γενικού της χαρακτήρα ως προς τα έργα Α.Π.Ε. και άρα της αδυναμίας της να προβεί σε εκτίμηση επιπτώσεων συγκεκριμένων έργων- δεν θα έπρεπε να οδηγεί σε καθορισμό ζωνών αποκλεισμού άλλων πέραν των περιοχών απόλυτης προστασίας της φύσης.
Ειδικά στην Ελλάδα δεν μπορεί να υπάρξουν τέτοιοι αποκλεισμοί. Ένα μεγάλο ποσοστό της επιφάνειάς της (27,5%) έχει ενταχθεί στο δίκτυο Νatura 2000. Οι περιοχές της Χώρας που δεν εντάσσονται στο δίκτυο Natura 2000 είναι γενικά πεδινές περιοχές χωρίς αιολικό δυναμικό, περιοχές κοντά στα αστικά κέντρα κλπ. και άρα πολύ πιθανά ακατάλληλες για την ανάπτυξη αιολικής ενέργειας. Η αλήθεια είναι ότι το μέγιστο ποσοστό των περιοχών Natura είναι αυτό που είναι καταρχήν τεχνικά κατάλληλο να υποδεχθεί αιολικά πάρκα. Για αυτό ήδη με το νόμο 2941/2001 επιτράπηκε η χωροθέτηση Α.Π.Ε. εντός όλων των περιοχών αυτών ύστερα φυσικά από εκτίμηση επιπτώσεων.
Γ. Οι Α.Π.Ε. στο νέο σχέδιο νόμου για τη Βιοποικιλότητα
Γ.1. Γενικά σχόλια
Με το νέο σχέδιο νόμου επέρχονται δύο ουσιαστικές αλλαγές:
1) Τίθεται ένα σαφώς πιο αυστηρό και περιοριστικό πλαίσιο για τις περιοχές που χαρακτηρίζονται ως προστατευόμενες
2) Γενικά γίνεται πιο απλή η διαδικασία χαρακτηρισμού τους και καθορισμού όρων και προϋποθέσεων άσκησης δραστηριοτήτων.
Αυτοί οι δύο άξονες αποτελούν τη κεντρική φιλοσοφία του σχεδίου.
Σε πολύ γενικό επίπεδο, παρατηρείται καταρχήν ότι το κείμενο του σχεδίου νόμου, και ειδικά το άρθρο 3 που τροποποιεί τα άρθρα 18, 19 και 21 του ν.1650/1986, είναι αρκετά περίπλοκο και δεν υποστηρίζει τον πολίτη και τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες στην κατανόηση του Εθνικού Συστήματος ΠΠ, με την αναγκαία ενιαία δομή και οργάνωση που θα έπρεπε να το διακρίνει.
Στο πλαίσιο αυτό είναι δυσεξήγητες ποικίλες επιλογές του σχεδίου όπως, ενδεικτικά, η επιλογή να μην υπάρχει πράξη χαρακτηρισμού για τις περιοχές 4.1 και 4.2 και συνακόλουθα να μην υπάρχει κάποια επικαιροποιημένη μελέτη με βάση την οποία γίνεται ο χαρακτηρισμός και ακολούθως εκπονείται το Σχέδιο Διαχείρισης. Υπενθυμίζεται ότι για τις περιοχές κατηγορίας 1 (απόλυτης προστασίας), 2 (προστασίας) και 3 (φυσικά πάρκα) προβλέπεται η εκπόνηση ΕΠΜ και για τις (θεωρητικά υποδεέστερες) περιοχές 4.3 (ΚΑΖ) και 5 προβλέπεται Ειδική Έκθεση. Το θέμα αυτό αναφύεται ανάγλυφα στην παρ. 5.α. του νέου αρ. 18..
Αναλόγως, είναι δυσνόητη η πρακτική εφαρμογή της επιλογής να συνυπάρχουν ταυτόχρονα (ι) η δυνατότητα των Σχεδίων Διαχείρισης να ορίζουν όρους και προϋποθέσεις για την άσκηση δραστηριοτήτων και ταυτόχρονα (ιι) να ορίζονται πολλές οριζόντιες και γενικές πρόνοιες για το τι επιτρέπεται εντός των προστατευόμενων περιοχών. Η επιλογή αυτή αναπαράγει το προ 25ετίας μοντέλο του ν.1650/1986.
Τέλος, δεν πρέπει να μείνει ασχολίαστο το γεγονός ότι η ουσιαστική εφαρμογή του πλέγματος των προωθούμενων ρυθμίσεων, απαιτεί μια σημαντική αναβάθμιση των ανθρωπίνων πόρων και της τεχνογνωσίας των δημοσίων υπηρεσιών και του επιστημονικού δυναμικού της Χώρας. Η έλλειψη σημαντικού πλήθους ειδικών και καταρτισμένων επιστημόνων, τόσο σε επίπεδο διοίκησης (και ειδικά τοπικής – περιφερειακής) όσο και σε επίπεδο ιδιωτών μελετητών αποτελεί σημαντική παράμετρο που πρέπει να αντιμετωπιστεί έγκαιρα. Διαφορετικά είτε η προστασία θα παραμείνει ευχή κενή περιεχομένου είτε η ανάπτυξη θα ανασταλεί ακριβώς λόγω απουσίας στελεχών που θα εκπονούν και θα ελέγχουν με αξιοπιστία τις αναγκαίες μελέτες.
Γ.2. Ειδικά σχόλια για τις Α.Π.Ε.
Είναι ευδιάκριτη, θετική και πολιτικά ορθή η προσπάθεια του σχεδίου να μην ενταχθούν οι Α.Π.Ε. σε αυτή την περιοριστική κεντρική φιλοσοφία. Για παράδειγμα αξιολογούνται ιδιαίτερα θετικά οι ρητές παραπομπές στην παρ. 6 του αρ. 19 και την παρ. 9 του αρ. 21 που υπάρχουν στο σημείο β’ της παρ. 5.α. του νέου άρθρου 18 ή στην παρ. 3.ε του νέου άρθρου 19.
Ο τρόπος, όμως, με τον οποίο υλοποιείται στο κείμενο αυτή η θετική πολιτική επιλογή, ίσως εγείρει ζητήματα νομικής συνέπειας, διότι οδηγεί στην εύλογη απορία γιατί οι Α.Π.Ε. πρέπει να έχουν αυτή την αντιμετώπιση. Το σχέδιο νόμου πρέπει να απαντά με θάρρος αυτό το γιατί: Η ορθολογική (και κυρίως λογικά και νομικά πιο σταθερή) προσέγγιση είναι να ακολουθηθούν τα ακόλουθα κλιμακωτά βήματα:
1. Να κατοχυρωθεί ότι η προώθηση των Α.Π.Ε. επιβάλλεται για επιτακτικούς λόγους δημοσίου συμφέροντος και ότι η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής με Α.Π.Ε. (και ΕΞΕ) θεωρείται πρωταρχικής σημασίας για το περιβάλλον και τη βιοποικιλότητα. Να μην υιοθετηθεί η «φοβική» στάση έναντι των Α.Π.Ε. στα διαχειριστικά σχέδια και στις σχετικές ΚΥΑ.
2. Να ενταχθούν οι Α.Π.Ε. στη γενική φιλοσοφία του σχεδίου νόμου και να μην αντιμετωπίζονται ως μια παράταιρη εξαίρεση. Βέβαια, στην κατάσταση ωριμότητας που έχει φθάσει το κείμενο αυτό δεν είναι ρεαλιστικό να γίνει εξ αρχής και αποτελεσματικά. Κατ’ ελάχιστον, όμως, θα πρέπει σε όποιες διατάξεις υπάρχουν οι εξαιρετικά αυστηροί περιορισμοί άσκησης δραστηριοτήτων να αναφέρεται (όπως ήδη γίνεται σε αρκετά σημεία του νομοσχεδίου) η επιφύλαξη των ειδικών διατάξεων που αφορούν τις Α.Π.Ε.. Έτσι, τουλάχιστον θα φαίνεται ότι ο νομοθέτης έχει διαρκώς και πάντα στο μυαλό του τις Α.Π.Ε. όταν θέτει περιορισμούς για τις λοιπές δραστηριότητες.
3. Μετά από τα ανωτέρω, οι ειδικές περί Α.Π.Ε. διατάξεις τείνουν να αποκτήσουν νόημα και δεν παραμένουν εντελώς εκτός γενικής φιλοσοφίας. Τέτοιες είναι συγκεκριμένα, η παρ. 6 του νέου άρθρου 18 του ν.1650/1986 (σημ. η οποία εισάγεται ακόμα πιο αυστηρή από ό,τι ψηφίστηκε στον 3851/2010) και η παρ. 9 του νέου άρθρου 21 του ν. 1650/1986 (η οποία πρέπει να αποκτήσει ειδική αναφορά στις Α.Π.Ε., να συμπεριλάβει ρητά τις περιοχές 4.1 και 4.2 και να περιλάβει όλες τις διαδοχικές άδειες που αφορούν ένα έργο Α.Π.Ε. εάν η αίτηση για την πρώτη από αυτές έχει υποβληθεί έγκαιρα).
Σημειώνεται ότι, ο στόχος των προτεινόμενων εδώ τροποποιήσεων είναι να ενσωματωθεί πιο στέρεα η επιλογή για ανάπτυξη των Α.Π.Ε. ως στρατηγικό εργαλείο προστασίας της βιοποικιλότητας.
Με βάση όλα τα ανωτέρω και λαμβάνοντας υπόψη τον σχετικό έντονο διάλογο που πραγματοποιήθηκε κατά τη διαβούλευση για το νέο νόμο Α.Π.Ε., η ΕΛΕΤΑΕΝ θεωρεί ότι ένα πλαίσιο που θα μπορούσε να γίνει δεκτό είναι:
1. οι ήδη θεσμοθετημένες περιοχές απολύτου προστασίας και προστασίας της φύσης είναι ζώνες αποκλεισμού για όλα τα Α.Π.Ε., (χωρίς να προηγηθεί εκτίμηση των επιπτώσεων των έργων), με βάση την ασφαλώς πιθανολογούμενη υπόθεση ότι το ελληνικό κράτος έχει κατά προτεραιότητα θεσμοθετήσει ως τέτοιες τις πραγματικά πολύ σημαντικές περιοχές,
2. από τώρα και στο εξής, οι περιοχές που θεσμοθετούνται ως περιοχές απόλυτης προστασίας της φύσης (κατηγορία 1) θα είναι ζώνες αποκλεισμού για όλες τις τεχνολογίες και τα μεγέθη Α.Π.Ε., εκτός εάν ένα συγκεκριμένο έργο έχει λάβει από το κράτος θετική προκαταρκτική περιβαλλοντική εκτίμηση και αξιολόγηση,
3. από τώρα και στο εξής, οι περιοχές που θεσμοθετούνται ως περιοχές προστασίας της φύσης (κατηγορία 2) θα μπορεί να είναι ζώνες αποκλεισμού για τις τεχνολογίες και τα μεγέθη Α.Π.Ε. που τεκμηριώνονται στα πλαίσια της εκπόνησης και έγκρισης της ΕΠΜ, η οποία θα πρέπει να εκπονείται με τη συμμετοχή των κατάλληλων ειδικών επιστημόνων.
Περαιτέρω, μέσω της διαδικασίας αυτής κατοχυρώνεται η ουσία της πολιτικής βούλησης της ηγεσίας του ΥΠΕΚΑ, όπως αυτή δηλώθηκε κατά τη συζήτηση του σχεδίου νόμου για τις Α.Π.Ε. στη Βουλή, ότι από εδώ και στο εξής οι προστατευόμενες περιοχές θα κατηγοριοποιούνται με βάση τα πραγματικά ουσιαστικά προστατευτέα αντικείμενα που διαθέτουν και δεν θα ονοματοδοτούνται άκριτα τεράστιες εκτάσεις ως απόλυτης ή απλής προστασίας που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις που θέτει ο νόμος.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: Η απόφαση ΔΕΚ C-293/07/11.12.2008
Η απόφαση ΔΕΚ C-293/07/11.12.2008 καταδίκασε την Ελλάδα διότι δεν έχει λάβει επαρκή μέτρα και ειδικό καθεστώς προστασίας για τις ΖΕΠ. Το ΔΕΚ απόρριψε τον 2ο ισχυρισμό της Επιτροπής ότι η Ελλάδα παραβιάζει τις παρ. 3 και 4 του αρ. 6 της Οδηγίας Natura (είναι οι διατάξεις που αφορούν την εκτίμηση των επιπτώσεων ενός έργου εντός περιοχής Natura). Η Ελληνική Δημοκρατία υποστήριξε ότι «σύμφωνα με την υφιστάμενη νομοθεσία, πραγματοποιείται εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των σχεδίων, των έργων και των δραστηριοτήτων που σχεδιάζονται εντός των ΖΕΠ, ώστε να καταστεί βέβαιον ότι δεν θα παραβλαφθεί η ακεραιότητα του τόπου περί του οποίου πρόκειται» (σημείο 31). Το ΔΕΚ απόρριψε τον ισχυρισμό της Επιτροπής «ότι η διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδοτήσεως που έχει θεσπισθεί με την ελληνική νομοθεσία έχει γενικό χαρακτήρα και δεν μπορεί να πληρώσει τα κενά του συστήματος προστασίας των ΖΕΠ» (σημείο 33).
Είναι λοιπόν σαφές ότι πρέπει (και εν πάσει περιπτώσει δεν απαγορεύεται) να υπάρχουν κατά περίπτωση μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΜΠΕ) που θα κρίνουν τις επιπτώσεις των συγκεκριμένων έργων σε συγκεκριμένους τόπους. Είναι βέβαιο ότι ένα τέτοιο σύστημα εκτίμησης επιπτώσεων ενός έργου μέσω ΜΠΕ σε ΖΕΠ, δεν είναι εξ ορισμού απορριπτέο. Αντιθέτως είναι κατ’ αρχήν αποδεκτό και από την Επιτροπή και από το ΔΕΚ. Μένει στην Επιτροπή ή σε οποιονδήποτε άλλο να αποδείξει ότι είναι ελλιπής/ ανεπαρκής ο τρόπος με τον οποίον προδιαγράφεται στην εθνική νομοθεσία αυτό το σύστημα ΜΠΕ ή ότι είναι ελλιπής/ανεπαρκής ο τρόπος με τον οποίον εφαρμόζεται από τις αρχές του κράτους μέλους αυτό το σύστημα των ΜΠΕ. Το ΔΕΚ απόρριψε τον ισχυρισμό ότι «η διαδικασία της περιβαλλοντικής αδειοδοτήσεως, όπως εφαρμόζεται [στην Ελλάδα] στο πλαίσιο της μεταφοράς της οδηγίας περί οικοτόπων στο εσωτερικό δίκαιο, έχει γενικό χαρακτήρα και δεν αποτελεί παρά ένα στοιχείο για τη διασφάλιση της αποτελεσματικής λειτουργίας του συστήματος προστασίας, το οποίο δεν μπορεί όμως να υποκαταστήσει το ίδιο το σύστημα, όταν αυτό δεν υπάρχει, ούτε να καλύψει τις ελλείψεις του».
Πάρα πολύ κατατοπιστικό το σχόλιο της Κυνηγετικής Ομοσπονδίας Μακεδονίας-Θράκης το μόνο που εύχομαι είναι να το λάβει σοβαρά υπ όψιν της η κ. Υπουργός. Να πάψει το κάθε νομοσχέδιο να είναι η προετοιμασία για την καταλήστευση του εθνικού πλούτου και η ολοκλήρωση της ελληνικής επικρατείας σε προτεκτοράτο.
Από την ανάγνωση των σχολίων που έγιναν προκύπτουν σοβαρές λεπτομέρειες που οφείλουν να ρυθμιστούν σε ένα τόσο δύσκολο εγχείρημα αφού είναι πρώτη φορά που γίνεται μια προσπάθεια συνολικής νομοθετικής ρύθμισης της βιοποικιλότητας. Το σχέδιο νόμου δεν προβλέπει τη διαλειτουργικότητα του ΥΠΕΚΑ με άλλους συναρμόδιους φορείς της πολιτείας (Ερευνητικά Κέντρα και Ινστιτούτα, διοικητικές Υπηρεσίες Υπουργείων). Το ζήτημα στη Βιοποικιλότητα είναι η εκμετάλλευση όλων των υποδομών που έγιναν με εθνικές δαπάνες και όχι η δημιουργία μιας νέας γενικής αρμοδιότητας στο ΥΠΕΚΑ που θα διαχειρίζεται κάποιο διοικητικό σύστημα. Η συνταγή που ακολουθήθηκε από τους συντάκτες του σχεδίου νόμου θυμίζει παλιές εποχές όπου ένα Υπουργείο έδινε τη συνολική λύση για όλη τη χώρα.
Η συνεχής παρατήρηση της βιοποικιλότητας, η επισκεψιμότητα των ειδών σε Βοτανικούς κήπους, aquaria και Μουσεία, η καταγραφή και η ταξινόμηση όλων των ειδών πρέπει να αποτελούν τη βάση σχεδιασμού του ΥΠΕΚΑ. Ένα ανοικτό συνέδριο για τη Βιοποικιλότητα με εκπροσώπους από τη Κυβέρνηση, από τις συναρμόδιες υπηρεσίες της χώρας (ΥΠΕΚΑ -Υπουργείο Γεωργίας), τα Ερευνητικά Κέντρα και τη Κοινωνία των Πολιτών θα συζητήσει βαθύτερα τις ανάγκες του νόμου με βάση τις υφιστάμενες εθνικές υποδομές (επιστημονικές-ερευνητικές-εκθεσιακές-διοικητικές).
Μα εδώ καταργούν τις περιοχές οικοανάπτυξης κε Κοσκινά και προωθούνται οριζόντια μέτρα για τις ΖΕΠ όπου τα μέτρα προστασίας αφορούν μόνο τα είδη χαρακτηρισμού των και όχι τα είδη που αναφέρονται στα τυποποιημένα δελτία δεδομένων. Θα πρέπει να αναφέρω ότι η σχετική μελέτη εξετάζει τις συμβατές δραστηριότητες επικεντρώνοντας στους αιολικούς σταθμούς. Την μελέτη υπογράφει το γραφείο του κ. Δημαλέξη.
Για παράδειγμα επιτρέπονται Α/Γ στις ΖΕΠ σε κάποιες αποστάσεις από υφιστάμενες φωλιές και δεν λαμβάνονται υπ΄όψιν οι βιότοποι-περιοχές τροφοληψίας. Κάποια προστατευόμενα δε είδη δεν έχουν ενσωματωθεί στα μέτρα προστασίας.
Όσο για τα φαινόμενα που αναφέρετε γνωρίζω ότι έχουν σημειωθεί και σε άλλες περιπτώσεις. Απαιτούμε γνήσια διαβούλευση, επαρκή και να σταματήσουν πιθανά κρούσματα μη δημοσίευσης απόψεων όσο σκληρές και να είναι αυτές.
Άρθρο 1: Στο Άρθρο 1 αναφέρονται οι όροι «προστασία βιοποικιλότητας», «διατήρηση βιοποικιλότητας», ενώ στο Άρθρο 6, § 3.3.β αναφέρεται και ο όρος «διαφύλαξη βιοποικιλότητας». Θεωρώ ότι η παρουσία τριών όρων δημιουργεί ασάφειες και καλόν θα είναι να παραμείνει ο όρος «προστασία βιοποικιλότητας» μόνο. Οι άλλοι δύο όροι είναι στατικοί με αμφισβητήσιμη αξία σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο φυσικό περιβάλλον, ιδίως όσον αφορά την κλιματική συνιστώσα.
Άρθρο 1, §3.γ: Πώς ορίζεται και πώς αξιολογείται η «ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης της βιοποικιλότητας»; Πώς ορίζεται και πώς αξιολογείται ποια βιολογικά είδη είναι «σημαντικά»;
Άρθρο 1, §3.ε: Από τα τρία τουλάχιστον παγκοσμίως αποδεκτά επίπεδα βιοποικιλότητας (γενετικό, ειδών, οικοσυστημάτων) το πρώτο απουσιάζει από τη διατύπωση.
Προτεινόμενη τροποποίηση: «Απόκτηση επαρκούς γνώσης για την κατάσταση της γενετικής ποικιλότητας, των ειδών και των οικοσυστημάτων».
Ενα νομοσχεδιο πληρες επιστημονικων εκφανσεων που προσπαθει να
ειναι a la mode . Τι ειναι αυτο που μας ωθει παλι σε βεβιασμενες
σημαντικες αποφασεις οταν μαλιστα αργησαμε 30 χρονια να ασχοληθουμε
με το περιιβαλλον.
Και γιατι ο χρονος της διαβουλευσης (τι επινοηση και αυτη ?) ειναι τοσο συντομος και γιατι θα πρεπει να ψηφισθει τωρα λιγο μετα το
βροντερο ασφαλιστικο ,εν μεσω θερους.
Ολα αυτα τα επικοινωνιακα τεχνασματα αφαιρουν απο το
νομοσχεδιο τις οποιες ειλικρινεις προθεσεις του.
Φοβαμαι οτι η βεβιασμενη ψηφιση του θα δημιουργησει τοσες πολλες
νομικες αδιεξοδους που θα χρειαστουν εκ νεου πληθος
εγκυκλιων και διευκρινησεων και ετσι θα διαινιζεται η ελληνικη
χωροταξικη ασαφεια.
με εκτιμηση
Γιωργος Ευριπιωτης
αρχιτεκτων πολεοδομος χωροτακτης
Είναι πολύ θετικό βήμα το νομοσχέδιο, αλλά και επιτακτική ανάγκη αποτελεί η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ.
Δεν μπορούμε να μιλάμε για ΑΝΑΠΤΥΞΗ, εάν κατατρέφεται η φύση και πολύ χειρότερα εάν της αφαιρούμε την ικανότητα να αναγεννάται.
Έχουμε υποχρέωση να παραδώσουμε έναν τόπο βιώσιμο για τα παιδιά μας. Μια κληρονομιά, όπου είχαμε την τύχη να την παραλάβουμε και δεν πρέπει να την αφανίσουμε.
Πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία των ΒΙΟΤΟΠΩΝ, ΣΗΜΑΝΤΙΚΩΝ και ΜΗ.
Δεν μπορόυμε να μιλάμε για ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ της φύσης, εάν αυτή δεν προέρχεται από την διατήρηση ακόμα και μιας μικρής άγριας συστάδας δέντρων, μιας μικρής πηγής νερού σε μια ξερή ρεμματιά, όπου ίσως να αποτελεί το μοναδικό βιότοπο σε ακτίνα αρκετών τετραγωνικών χιλιομέτρων, πολύ συνηθισμένη μορφή του ελληνικού τύπου σαβάννας.
Κανένας νόμος και καμία αρχή δεν θα χαρακτηρίσει την μικρή πηγή ως ΄΄σημαντικό΄΄ βιότοπο, παρ΄όλο που συντηρεί κάθε μορφή πανίδας στην περιοχή αυτή.
Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΙΣΩΣ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟ ΧΕΡΙ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΩΝ – ΟΛΩΝ ΑΥΤΩΝ ΠΟΥ ΘΕΛΟΥΝ, ΤΟΝ ΑΕΤΟ, ΤΟ ΓΕΡΑΚΙ, ΤΗΝ ΑΛΕΠΟΥ, ΤΟ ΛΑΓΟ…ΝΑ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΤΑ ΘΑΥΜΑΣΟΥΝ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΣ.
Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΑΣ ΜΑΣ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΤΑ ΜΕΣΑ…
Αν δούμε τις αιτίες υποβάθμισης της βιοποικιλότητας τα προηγούμενα χρόνια τότε είναι σαφές ότι ενώ υπήρχαν πολλοί νόμοι, εφαρμοζόταν κατά περίπτωση τόσο από την διοίκηση όσο και από τους πολίτες. Επίσης είναι γνωστό ότι πρώτα περιμέναμε να δούμε το πρόβλημα και μετά κάναμε μελέτες και πολύ αργότερα εφαρμόζαμε κάποια από αυτά ……
Αν θέλουμε να μιλάμε για προστασία της βιοποικιλότητας είναι απαραίτητο να εντοπίσουμε τις κύριες αιτίες υποβάθμισης της στην Ελλάδα.
Κατά την γνώμη μου αυτές είναι :
1. Η εκτός σχεδίου δόμηση. Δημιουργεί ανάγκη ασύμφορων υποδομών αυξάνει το κόστος ζωής και το σημαντικότερο για την βιοποικιλότητα είναι ότι αλλάζει ραγδαία τις χρήσεις γης και κατακερματίζει τους βιότοπους.
2. Η έλλειψη επαρκούς και αποτελεσματικής φύλαξης. Δεν μπορούμε να μιλάμε για προστασία όταν περιμένουμε να γίνει η ζημιά και μετά επιβάλουμε κυρώσεις
3. Η πολυδιάσπαση των αρμόδιων υπηρεσιών. Όταν η κάθε υπηρεσία αναφέρεται μόνο στο αντικείμενο της και αν παρατηρήσει κάτι εκτός των αρμοδιοτήτων της τότε εξαρτάτε από το φιλότιμο του υπαλλήλου για το αν θα γίνει αναφορά στην αρμόδια υπηρεσία τότε τι προστασία προσφέρουμε.
4. Η στάση πολιτών και πολιτικών. Οι πολίτες θεωρούν κάθε κομμάτι γης οικόπεδο και κάνουν τα πάντα για να εισπράξουν την «υψηλή αξία» ενώ οι πολιτικοί αποφεύγουν να μιλήσουν για το όποιο πρόβλημα με όρους ειλικρίνειας και παραδοχής του ότι δεν γνωρίζουμε πάντα τις λύσεις
5. Οι εξελίξεις στις πρακτικές που ακολουθούνται στην γεωργία. Πλέον η γεωργία δεν είναι αθώα. Αποτελεί πληγή για την βιοποικιλότητα. Είναι άμεση ανάγκη να κατηγοριοποιηθούν οι γεωργικές πρακτικές ανάλογα με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον
Είναι σαφές ότι το προτεινόμενο νομοσχέδιο επικεντρώνεται σε κάποιες περιοχές με δεδομένη περιβαλλοντική αξία και προσπαθεί με απεγνωσμένες προσπάθειες να σώσει την κατάσταση. Όμως ουσιαστικά η προσπάθεια αυτή έχει χαρακτηριστικά πανικού. Δεν διορθώνει τίποτα και δεν λαμβάνει υπόψη του τις χωροτακτικές αλλαγές που θα επιφέρει η κλιματική αλλαγή.
Η βιοποικιλότητα πρέπει να προστατευτεί σε ολόκληρη την επικράτεια και αυτό απαιτεί δραστικά μέτρα.
Αυτό που προτείνω μπορεί θεωρητικά να δώσει λύση σε αρκετά προβλήματα
Πλήρης κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης (θα μπορεί να επιτρέπεται μόνο αν είναι απαραίτητη για σκοπούς της δραστηριότητας που ασκείται πχ γεωργικές αποθήκες , στάνες κλπ)
Για να μην υπάρξουν αδικίες και αίσθηση εγκλωβισμού των πολιτών μπορεί ανά περιοχή να οριστούν θέσεις οικισμών και κάθε ιδιοκτήτης γης της περιοχής να δικαιούται οικόπεδο εντός οικισμού, (τρόποι για να είναι αυτό δίκαιο μπορούν να βρεθούν) Θετικά που προκύπτουν από κάτι τέτοιο .
1. Αυτομάτως έχει εφαρμογή σε όλη την επικράτεια και θα βάλει τις βάσεις για ολοκληρωμένη διαχείριση και χωροταξία
2. Οι οικισμοί θα είναι οργανωμένοι θα μπορούν να έχουν αρχιτεκτονικό σχέδιο θα αναπτυχθούν σε θέσεις που το κλίμα θα είναι καλό για την διαβίωση των ανθρώπων, οι υποδομές θα είναι καλλίτερες και οικονομικότερες
3. Θα μειωθούν οι πιέσεις εναντίον δασολογίου –κτηματολογίου και θα επιταχυνθεί η ολοκλήρωση τους
4. Θα υπάρξει άμεσα σχετική ανάκαμψη της οικονομίας και ταυτόχρονα θα είναι δυνατό να έχει έσοδα το κράτος αφού θα μπορεί να χωροθετήσει και οικόπεδα προς πώληση
Η παραπάνω είναι μία μη επεξεργασμένη σε βάθος πρόταση αλλά δεν βλέπω πως θα διαχειριστούμε την βιοποικιλότητα αν δεν δούμε συνολικά το πρόβλημα. Ας μην ξεχνάμε ότι κλιματική αλλαγή σημαίνει αυτομάτως μετακίνηση οικοτόπων . Άρα αν θέλουμε να είμαστε αποτελεσματικοί θα πρέπει να προβλέψουμε και τις διαδρομές που θα ακολουθήσουν και να προετοιμαστούμε για αυτό το ενδεχόμενο. Αυτό δεν γίνεται με το να εστιάσουμε στις «καλές» περιοχές.
Ο διαθέσιμος χρόνος για διαβούλευση του συγκεκριμένου νομοσχεδίου είναι λίγος
Αγαπητοί κύριοι, κυρίες.
Την 8-7-2010 απέστειλα, στην ειδική φόρμα που υπάρχει κάτω από κάθε άρθρο του Σχεδίου Νόμου κάποιες παρατηρήσεις.
Σήμερα, ενώ η διαδικασία «ανεβάσματος» σχολίων μάλλον έχει τελειώσει – καλή ξεκούραση στα παιδιά που βοηθούν στη διαδικασία να προβληθούν οι απόψεις των πολιτών μέσω αυτής της ιστοσελίδας – μερικά εξ αυτών δεν έχουν αναρτηθεί. Αντίθετα, στη θέση που θα έπρεπε να είναι αυτά που απέστειλα, έχουν αναρτηθεί άλλα με ημερομηνία αποστολής τους 9 Ιουλίου. Σας αποστέλλω εκ νέου το σύνολο, όπως τα αντέγραψα την ώρα που τα απέστειλα. Παρακαλώ, αν για κάποιο λόγο έχουν χαθεί ή έχουν καταστραφείμ, να αναρτήσετε αυτά που λείπουν, στη θέση που προτείνω να μπουν. Δεν τα αποστέλλω εγώ επιμερίζοντάς τα σε κάθε άρθρο επειδή δεν ξέρω τη διαδικασία που ακολουθείται κατά την επεξεργασία τους και δεν θέλω να αναρτηθούν δύο φορές δημιουργώντας προβλήματα στην ανάγνωση και άδικο ξόδεμα του πολύτιμου χώρου που έχει διατεθεί για να εκφράσουμε απόψεις.
Ευχαριστώ εκ των προτέρων.
Καλή συνέχεια σε όλους…
• 8 Ιουλίου 2010, 19:13 | Σοφοκλής Κοσκινάς
Μόνιμος Σύνδεσμος
Κατ’ αρχήν θα ήθελα να διορθωθεί μια ανακρίβεια – ασάφεια στα έχοντας υπόψη. Στην παράγραφο 24, τα ΚΑΖ επεξηγούνται ως περιοχές … ελεγχόμενου κυνηγίου! Η σημείωση αυτή κατά τη γνώμη μου πρέπει να απαλειφθεί γιατί έτσι που είναι διατυπωμένη δεν έχει νόημα. Τα ΚΑΖ αναφέρονται στη βασική νομοθεσία για τη διαχείριση των ειδών CITES. Αν υπάρχουν άλλες νομικές προεκτάσεις άγνωστες στους πολίτες πρέπει να διευκρινιστούν.
Στα «έχοντας υπόψη» Νο 34, το νομικό υπόβαθρο που αναφέρεται, είναι τεράστιος όγκος νομοθεσίας (εθνικής και Ευρωπαϊκής) και είναι αδύνατο να ανεβρεθεί από τους απλούς πολίτες και να διαβαστεί στο μικρό χρονικό περιθώριο των 6 ημερών. Επομένως, επιθυμώ να γίνει μια μικρή συμπλήρωση στο Άρθρο 1 – Παρ.2
Με δεδομένο ότι οι 6 ημέρες συμμετοχής του κοινού στην ηλεκτρονική διαβούλευση είναι πολύ λίγες για τον όγκο της νομοθεσίας που προσεγγίζεται, είναι απαραίτητο να δοθεί η ευκαιρία στους ενδιαφερόμενους (πολίτες, φορείς κλπ) να μελετήσουν την τελική ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ που είναι αναλυτικότερη και επεξηγηματική σε κάθε επιμέρους άρθρο και παράγραφο. Η ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ είναι ένα πληρέστερο και αναλυτικότερο νομικό έγγραφο που θα συνοδεύει τον Νόμο (εφόσον ψηφιστεί) και θα βοηθάει στην έκδοση ερμηνευτικών εγκυκλίων κλπ στο μέλλον. Η δημοσιοποίηση δε αυτής της Έκθεσης θα πρέπει να γίνει με κάποιον τρόπο αρκετές ημέρες πριν υποβληθεί για ψήφιση το παρόν Σχέδιο Νόμου στη Βουλή.
Αναφέρετε το Σχόλιο
Το Σχόλιο σας θα δημοσιευθεί μόλις ελεγχθεί απο τον διαχειριστή.
• 8 Ιουλίου 2010, 19:27 | Σοφοκλής Κοσκινάς
Μόνιμος Σύνδεσμος
Άρθρο 2 – Ορισμοί
Έννοια: «Ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης ενός είδους»
Να διευκρινιστεί πώς θα προσδιορίζεται, από ποιους, με ποια κριτήρια και κάθε πότε. Πού θα ανακοινώνονται αυτές οι εκτιμήσεις και ποια δυνατότητα θα υπάρχει από όσους διαφωνούν με τις εκάστοτε εκτιμήσεις να το επισημάνουν και να αιτηθούν τροποποίηση των «επιστημονικών εκτιμήσεων;»
Έννοια: «Ξενικό – εισβλητικό είδος».
Η τακτική παρελθοντικών χρόνων η οποία ακολουθείτο (είτε από έλλειψη γνώσεων είτε επειδή απουσίαζε ο συστηματικός επανέλεγχος των δεδομένων που παρέθεταν οι διάφορες οικολογικές αναφορές) με την οποία άγρια είδη, σπάνια ή απειλούμενα μεταφέρονταν από τα κέντρα περίθαλψης ή από αλλού με άλλες αιτιολογήσεις (μελέτης, δακτυλίωσης κλπ) σε τόπους διαφορετικούς από τους τόπους από τους οποίους είχαν αρχικά εντοπιστεί ή αποσπαστεί αυτά τα είδη, ενδεχομένως να έχουν δημιουργήσει στρεβλώσεις στα πραγματικά δεδομένα χωροκράτιας ορισμένων ειδών. Με το χάος που επικρατούσε επί χρόνια γενικά στις μελέτες, τη σύνταξη διαχειριστικών σχεδίων και δράσεων περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης, έχουν γίνει και ανεξέλεγκτοι «εμπλουτισμοί» ή «μεταφορές και απελευθερώσεις στη φύση σπάνιων ή απειλούμενων ειδών, αποθεραπευμένων ή άλλωνν» κλπ. Από τη στιγμή που δεν υπάρχει κρατική βάση καταγραφής αυτών των ενεργειών (για όλη τη χώρα) πρέπει όχι μόνο να παύσουν τέτοιου τύπου δράσεις αλλά για κάθε απελευθέρωση ή μεταφορά άγριων ειδών να συντάσσεται και κατατίθεται σχετικό πρωτόκολλο αναφοράς σε αρμόδια διαχειριστική αρχή. Οι πληροφορίες αυτές θα πρέπει να είναι προσπελάσιμες στο κοινό και διαθέσιμες ανά πάσα στιγμή σε οποιαδήποτε ελεγκτική αρχή της Ε.Ε. ή αρμόδιων διεθνών φορέων τη ζητήσουν.
Έννοια: «Οικοτουρισμός».
Η διατύπωση ότι ο οικοτουρισμός, αντίθετα με τον μαζικό τουρισμό, δεν πρέπει να υπερβαίνει τη φέρουσα ικανότητα της εκάστοτε περιοχής, νομίζω ότι επιδέχεται παρερμηνειών. Αν δεν διευκρινιστεί επακριβώς τι εννοούν οι συντάκτες του παρόντος Σχεδίου Νόμου και γιατί οι αθρόοι περιορισμοί στην ανάπτυξη του οικοτουρισμού (βόλτες στη φύση, ανάπτυξη υπαίθριων δραστηριοτήτων κλπ) είναι θετικός για την εθνική οικονομία υπάρχει κίνδυνος παρερμηνείας του μετέπειτα. Αν συμβεί αυτό θα δημιουργηθούν πολλά προβλήματα στις τοπικές κοινωνίες ειδικά στη διαχείριση των οικείων οικοτόπων τους και των όποιων υποδομών έχουν ήδη δημιουργήσει αποβλέποντας σε οφέλη από τον οικοτουρισμό. Το όλο ζήτημα είναι καθαρά θεωρητικό, όμως πρέπει να διευκρινιστεί. Ο Οικοτουρισμός Όπως έχει γίνει γνωστός στην κοινή γνώμη φαίνεται ότι αποβλέπει στην χειραγώγηση όχι μόνο της διαχείρισης των οικοευαίσθητων περιοχών αλλά και στην κατοχύρωση αρμοδιοτήτων συνεχούς γνωμοδότησης και για αναπτυξιακές και άλλες δραστηριότητες των τοπικών κοινωνιών. Οι στατιστικοί δείκτες του «ελληνικού οικοτουρισμού» δεν δικαιολογούν απαίτηση ορισμού πλαφόν επισκεπτών σε καμία περιοχή. Ειδικά αν συνυπολογιστούν τα τεράστια κονδύλια που έχουν επενδυθεί (δήθεν για οικοτουριστική ανάπτυξη των πολιτών) σε ορισμένες οικοευαίσθητες περιοχές. Να ενισχυθεί με κάποιο μέτρο και κίνητρα ο αγροτοτουρισμός που μπορεί να εμπεριέχει πολλαπλά οφέλη και για τα είδη, και τους οικότοπους και την κοινωνία της υπαίθρου.
Έννοια: «Προστατευόμενη περιοχή»
Οι κατάλογοι αυτών των περιοχών και η αιτιολόγηση χαρακτηρισμού τους θα πρέπει να αναρτηθούν σε κρατική βάση δεδομένων στην ελληνική γλώσσα. Οι χάρτες εκτός από τις συντεταγμένες θετικό είναι να αναφέρουν τα όρια των περιοχών με τα τοπωνύμιά τους, την έκταση (σε τετραγωνικά χιλιόμετρα και όχι σε εκτάρια) κλπ. Να διευκρινιστεί αν θα υπάρχει σήμανση σ’ αυτές. Αν ναι, κάθε πόσα μέτρα θα αναρτώνται ενημερωτικές πινακίδες και ποιες πληροφορίες θα συμπεριλαμβάνουν; Ποιος θα τις τοποθετεί και συντηρεί και από ποιο ταμείο θα καλύπτεται το κόστος;
Έννοια: «Υγρότοποι»
Μέχρι στιγμής δεν είναι ευρύτερα γνωστή καμία νομική απαίτηση προστασίας μικρών υγροτόπων. Αν προκύπτει από την ευρωπαϊκή νομοθεσία, τότε τέτοιας κατηγορίας περιοχές θα πρέπει να εξεταστούν από επιστημονική επιτροπή σε συνεργασία με τα κατά τόπους δασαρχεία, κοινοποιώντας εγκαίρως αυτές τις προτάσεις και στις τοπικές κοινωνίες. Η πολιτεία οφείλει να συνεκτιμά όχι μόνο τις προτάσεις των περιβαλλοντικών οργανώσεων αλλά και το δημόσιο συμφέρον (εθνικό αλλά και των τοπικών κοινωνιών).
Αναφέρετε το Σχόλιο
Το Σχόλιο σας θα δημοσιευθεί μόλις ελεγχθεί απο τον διαχειριστή.
• 8 Ιουλίου 2010, 20:18 | Σοφοκλής Κοσκινάς
Μόνιμος Σύνδεσμος
Άρθρο 3
Παρ.1: Δεν αναφέρεται πουθενά η λέξη άνθρωπος. Η έννοια «αειφορική χρήση φυσικών πόρων» μάλλον υπονοεί το … «επ’ ωφελεία των πολιτών». Για αποφυγή παρερμηνείας στο μέλλον, καλό θα ήταν να οριστεί ο ρόλος και η ωφέλεια των ανθρώπων από όλες αυτές τις δεσμεύσεις με σαφήνεια.
Παρ.3: Να συνοδεύει το Σχέδιο Νόμου σύνολο με τους καταλόγους των περιοχών που εντάσσονται στις επιμέρους θεσμοθετήσεις. Σε κάθε ενότητα για κάθε περιοχή να παραθέτονται έντυποι χάρτες με όρια (όπως π.χ. κάποτε προσδιορίζονταν τα ΚΑΖ), η έκταση – όχι σε εκτάρια αλλά σε στέμματα ή τετραγωνικά χιλιόμετρα (για να καταλαβαινόμαστε μεταξύ μας όλοι), οι προτεινόμενες ανθρώπινες δραστηριότητες και οι προτεινόμενοι περιορισμοί δραστηριοτήτων, εκμετάλλευσης γης κλπ.
Παρ.4 Διαφωνώ με την οποιαδήποτε εφαρμογή του μέτρου ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΩΝ δράσεων ή οποιασδήποτε μορφής οικοπροστασίας σε γειτονικές τους εκτάσεις. Οι περιοχές που ήδη έχουν υπαχθεί σε προστατευτικούς «περιβαλλοντικούς» κανόνες είναι υπερβολικά μεγάλες για μια χώρα όπως η Ελλάδα. Το κράτος πρέπει να πάψει να ακυρώνει ιδιοκτησίες και να «ποδηγετεί» παραδοσιακές δραστηριότητες κλπ, με ελαφρά τη καρδία. Να σταματήσει τις άσκοπες χαρτογραφήσεις και υποδείξεις προστατευόμενων περιοχών ή ειδών που τελικά η προστασία τους μένει «στα χαρτιά». Να οργανώσει καλύτερα και να υλοποιεί με συνέπεια αυτά που οφείλει στις περιοχές που είναι και νομικά δηλωμένες ως προστατευόμενες. Και επιτέλους ας ρυθμιστούν τα ανοιχτά περιβαλλοντικά ζητήματα που επιβαρύνουν τη χώρα μας με πρόστιμα και υποβαθμίζουν τη ζωή των πολιτών. Καλές οι υποδείξεις των εκάστοτε μελετητών (ιδιωτικών γραφείων κλπ), όμως επειδή υπάρχει κίνδυνος ο φορέας που τυπικά είναι υπεύθυνος να τις κρίνει να μην μπορεί να κάνει άλλες προσλήψεις (τέρμα οι προσλήψεις στο δημόσιο λέει η ΤΡΩΙΚΑ που καθορίζει πλέον τις ζωές μας) τουλάχιστον ας μεριμνήσει ώστε οι διοικητικές υπηρεσίες του κράτους να μετατάξουν ή να επιμορφώσουν καταλλήλως τους υπαλλήλους του για να εκπληρώνονται ορθά και εγκαίρως οι υποθέσεις που νομικά είναι ευθύνη του κράτους.
Παρ.5. Στο παρελθόν είχαν εκπονηθεί πλήθος ΕΠΜ και Σχέδια Δράσης. Πρέπει να γνωρίζει κάθε πολιτικός που θα κληθεί να υπερψηφίσει ή να ζητήσει τροποποιήσεις σε αυτόν τον προτεινόμενο Νόμο πόσες μελέτες έχουν ήδη υλοποιηθεί, πόσες έχουν τελικά εγκριθεί ή πόσες απορρίφθηκαν από τις ελεγκτικές υπηρεσίες. Ακόμα να μάθει πόσες εξ αυτών είχαν ανατεθεί στους μελετητές από ιδιώτες (με κάποιο ειδικό στόχο) πόσες έχουν γίνει στο πλαίσιο προγραμμάτων κρατικών φορέων ή της Ε.Ε. Στην περίπτωση που έχουν εκπονηθεί με εθνικούς ή κοινοτικούς πόρους να κάνει σύνολο για να δει αν η χώρα δύναται να συνεχίσει την ίδια σπάταλη πολιτική των προηγούμενων ετών. Επίσης θα πρέπει να αξιολογηθεί το ποσοστό από τις μελέτες που έχουν ήδη γίνει που έχουν υλοποιηθεί με σωστές προδιαγραφές (αποδεκτές και από τις απαιτήσεις των οδηγιών και των εθνικών διατάξεων περί σύνταξης μελετών, πτυχίων μελετητών κλπ). Η υπάρχουσα μελετητική υποδομή κάθε προστατευτέας έκτασης ή είδους πιστεύω ότι πρέπει να αποτελέσει συνοδευτικό υλικό στην Εισηγητική Έκθεση ώστε να μπορούν οι βουλευτές που θα ελέγξουν καλύτερα το Σχέδιο Νόμου και να έχουν γνώση της υφιστάμενης μελετητικής κατάστασης που διανύει επί χρόνια αυτή η χώρα. Το ΥΠΕΚΑ, δίνοντας στη δημοσιότητα αυτόν τον κατάλογο (που ήδη διατηρείται σε υπηρεσίες του) στην ουσία θα προστατεύσει τη δημόσια οικονομία, θα ενισχύσει τους θεσμούς αφού θα αποδείξει ότι κάθε φήμη περί κατασπατάλησης πόρων σε μελέτες είναι ανυπόστατη και το κυριότερο, μόνο έτσι θα αποτραπεί ο κίνδυνος να επαναπροκηρυχθούν και να ανατεθούν εκ νέου μελέτες για περιοχές και είδη (φυτών ή ζώων) που έχουν μελετηθεί και στο παρελθόν.
Καλά τα σχέδια δράσης στις διάφορες περιοχές οικοπροστασίας ή Φορέων Διαχείρισης όμως ο κάθε ένας μας έχει δικαίωμα να γνωρίζει όχι μόνο τα ονόματα των Δ.Σ. που τους διοικούν αλλά τους ισολογισμούς των οικονομικών δεδομένων τους. Θα πρέπει να γνωρίζουμε αν τα χρήματα που τους έχουν διατεθεί για διαφήμιση, πιλοτικές έρευνες, μετρήσεις άγριων ζώων, έργα κλπ έχουν πιάσει πράγματι τόπο και σε ποια ποσά ανέρχονται συνολικά). Το να ανακοινώνεται ότι ο εκάστοτε Φορέας Διαχείρισης έχει απορροφήσει Χ ή Ψ κονδύλια από το ΕΤΕΡΠΣ ή έκτακτη κρατική ενίσχυση δεν λέει τίποτα. Πρέπει να συνυπολογιστούν και άλλα κεφάλαια από άλλα ταμεία, όπως το ΕΠΠΕΡ ή άλλα. Επίσης θα πρέπει να γίνει αξιολόγηση διάθεσης χρημάτων με τις ειδικές ή επιτακτικές ανάγκες που αντιμετωπίζει ο κάθε ένας εξ αυτών ανάλογα την εποχή (π.χ. Ο Έβρος μπορεί να μην χρειάζεται τα παρατηρητήρια ορνιθοπαρακολούθησης άμεσα, αλλά σωστές υποδομές προστασίας από πλημμύρες. Αυτό μπορεί να είναι πιο επείγον από την ενίσχυση ενός άλλου Φ.Δ. που δεν έχει άμεσες ανάγκες έργων ή δράσεων. Φέτος π.χ. είδαμε ότι από τις πλημμύρες στον Έβρο οι θάνατοι ζώων και καταστροφή χλωρίδας ήταν τεράστια. Δυσβάστακτη ήταν και η οικονομική ζημιά στην τοπική οικονομία).Αυτό το πρόβλημα κάποια στιγμή δεν πρέπει να αντιμετωπιστεί;
Διαφάνεια στα πεπραγμένα απαιτείται. Επίσης χρειάζεται αυστηρή εποπτεία διαχείρισης στα νέα προγράμματα που θα υποβάλλονται, θα εγκρίνονται και που προβλέπεται να χρηματοδοτούνται από το μελλοντικό Πράσινο Ταμείο και όχι μόνο…
3.2 Περιφερειακά πάρκα (Regional Parks)
β) Οι «ήσυχες περιοχές στην ύπαιθρο» σύμφωνα με το άρθρο 3 της κοινοτικής οδηγίας 2002/49/ΕΚ να διευκρινιστεί τι ακριβώς είναι. Και τα εγκαταλελειμμένα χωριά είναι ήσυχες περιοχές κοντά στην ύπαιθρο!…Αλλά και λίγο πιο έξω από το κάθε προάστιο υπάρχει ένα τμήμα χέρσου εδάφους χωρίς σπίτια… Τι θα πρέπει να κάνουν οι πολίτες εκεί; Να μετράνε μόνο τις καρακάξες;
Παρ. 4. Το περιεχόμενο όλης της παραγράφου για να σχολιαστεί απαιτείται χρόνος, μελέτη και ειδικές γνώσεις. Είναι βέβαιο ότι οι 6 μέρες που διατέθηκαν ως περιθώριο διαβούλευσης είναι ανεπαρκείς.
Παρ.4 – 3. Καταφύγια Άγριας Ζωής
Η αιφνίδια μαζική μετονομασία των προϋπαρχόντων καταφυγίων θηραμάτων σε Καταφύγια Άγριας Ζωής και οι ερμηνευτικές διατάξεις διαχείρισης γι’ αυτά που εκδόθηκαν μετά από 2 χρόνια περίπου (με υπηρεσιακή εγκύκλιο διαταγή) έχουν φέρει τα πάνω κάτω στην Ελληνική ύπαιθρο. Με τον τρόπο που έχει χειριστεί αυτό το κεφάλαιο η Πολιτεία έχει δημιουργήσει απίστευτα προβλήματα εντελώς αδικαιολόγητα. Έχουν ακυρωθεί δικαιώματα εκμετάλλευσης ιδιοκτησιών, έχουν καταστρατηγηθεί δικαιώματα πολιτών να ασκούν αγροτικές ή άλλες παραδοσιακές δραστηριότητες και πολλά άλλα. Και να υπενθυμίσουμε ότι το δίκτυο περιοχών ΚΑΖ όχι μόνο διατηρούνται (παρότι δεν απαιτείται αυτό από κάποια νομική δέσμευση απέναντι στην Ε.Ε.) αλλά επεκτείνονται συνεχώς και συμπληρώνονται με νέα τεμάχια χιλιάδων στρεμμάτων. Και αυτό συμβαίνει για άγνωστους λόγους (πιθανόν παιχνίδια πολιτικής των Περιφερειακών Διοικήσεων).
Συγκρινόμενα δε με τις περιοχές NATURA που διαθέτουν «εξειδικευμένα τεχνικά απογραφικά δεδομένα» τα ΚΑΖ σήμερα μοιάζουν με άπορους συγγενείς που δεν έχουν στον ήλιο μοίρα. Νομικά τα ΚΑΖ έχουν φορτωθεί με αυστηρότατες υποχρεώσεις διαχείρισης αλλά η προίκα τους (κονδύλια για διαχείριση κλπ) είναι μηδαμινή. Μέχρι πρόσφατα δε, η κεντρική διοίκηση δεν ήξερε ούτε πόσα ήταν, ούτε τα όρια του κάθε ένα. Κάποια κονδύλια μόνο τους χορηγούνταν από τον Ειδικό Φορέα Δασών για δασικές εργασίες (υλωρική κυρίως φροντίδα), και με σχετικές εγκυκλίους οριζόταν η υποχρέωση των κυνηγετικών συλλόγων να υλοποιούν σε αυτά τις περισσότερες από τις φιλοπεριβαλλοντικές τους δράσεις που από τον νόμο οφείλουν να κάνουν ετησίως. Σαν να μην έφτανε ότι αυτό το δίκτυο αυτών των περιοχών ήταν τεράστιο, πριν μερικά χρόνια ο Γενικός Γραμματέας Περιφέρειας Δωδεκανήσου χωρίς να ενημερώσει κανέναν κάτοικο της ευρύτερης περιοχής, υιοθέτησε αιφνιδίως την πρόταση μιας περιβαλλοντικής οργάνωσης και εξέδωσε μια απόφαση, σύμφωνα με την οποία κάθε νησί στης Δωδεκανήσου έκτασης μικρότερης των 10 στρεμμάτων ορίστηκε ΚΑΖ. Για τα μεγαλύτερα νησιά, καθόρισε ως ΚΑΖ έκταση γύρω στο 50% έκαστου νησιού! Είναι γνωστό πως όποιες περιοχές δηλώνονται ως ΚΑΖ (ακόμα και περιοχές που δεν διαθέτουν αξιόλογα οικολογικά δεδομένα) μετά, είναι ιδιαίτερα δύσκολο να αποχαρακτηριστούν από ΚΑΖ. Ακόμη και η Υπουργός αν προσπαθήσει να το αποχαρακτηρίσει, η απόφαση της δύναται να ακυρωθεί στο ΣτΕ μετά από την προσφυγή οποιοδήποτε.
Τα υφιστάμενα ΚΑΖ είναι ένας άστοχος πλεονασμός για τη χώρα μας και ο τρόπος που ιδρύθηκαν, επεκτάθηκαν, διαχειρίστηκαν κλπ, πρέπει να αναπροσαρμοστεί, εφόσον πλέον έχουμε επίσημες και οικολογικά κατοχυρωμένες περιοχές NATURΑ στην Ε.Ε.
ΚΑΘΕ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ αυτού του δικτύου γίνεται εκ του πονηρού. Στην Κρήτη για παράδειγμα είδαμε με έκπληξη κάποιον μελετητή για την προστασία 2 μόνο ενδημικών φυτών, να προτείνει θεσμοθέτηση μιας μεγάλης περιοχής ως ΚΑΖ επειδή αυτός ο τρόπος θεσμοθέτησης ενώ είναι ιδιαίτερα εύκολος (γίνεται μόνο με πρόταση της περιφέρειας) δύσκολα ανακαλείται. Παρόλα αυτά είναι γνωστό σε όλους ότι οι κανόνες διαχείρισης εντός της έκτασής του είναι υπερβολικά αυστηροί.
Παρ.4 -3α: Για όλα τα παραπάνω και πολλά άλλα που αξίζει ο νομοθέτης να εξετάσει (αρχική τροποποίηση του νόμου, ερμηνευτικές εγκυκλίους, υπηρεσιακά σημειώματα εφαρμογής, υποθέσεις διεκδίκησης αποχαρακτηρισμού εκτάσεων, διαμαρτυρίες πολιτών κλπ) ΔΙΑΦΩΝΩ με την πρόταση να γίνονται ΚΑΖ κάποιοι ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΙ ΔΙΑΔΡΟΜΟΙ μεταξύ άλλων κατηγοριών προστατευόμενων περιοχών. Είναι ένας όρος ασαφής, αβάσιμος και εγκυμονεί κινδύνους καταπάτησης δικαιωμάτων των πολιτών εντελώς άστοχα.
Παρ.4 -3γ: Να υπάρξει πρόβλεψη ρύθμισης του πληθυσμού των εδαφόβιων αρπακτικών γιατί σε ορισμένα ΚΑΖ επιβαρύνουν άλλα είδη που χρειάζονται μεγαλύτερη προστασία, ειδικά τους μήνες αναπαραγωγής τους. Επίσης να εξεταστούν τα προβλήματα που δημιουργούν σε κάποιες περιοχές οι καρακάξες, κίσσες κά αρπακτικά πτηνά.
Παρ.5 γ) Στο σύνολο των περιοχών που γενικά έχουν οριστεί ως Τοπία Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους εμπεριέχονται και περιοχές που επιλέχτηκαν όχι επειδή διέθεταν οικολογικά σημαντικά δεδομένα, αλλά και περιοχές που στο παρελθόν είχαν επιλεγεί για λόγους αρχαιολογικής ή άλλης γενικότερης σκοπιμότητας. Πριν από την οποιαδήποτε περαιτέρω νομική τους θωράκιση θα πρέπει επίσης να εξεταστεί ο λόγος που αρχικά επιλέχθηκαν, να εξεταστούν τα οικολογικά τους δεδομένα (από τις περιφερειακές δασικές αρχές) και έπειτα, εφόσον τυποποιηθούν τα δεδομένα τους με μια Υπουργική Απόφαση ή με ΚΥΑ να γίνει όποια νομική θωράκισή τους θεωρείται απαραίτητη.
Αναφέρετε το Σχόλιο
Το Σχόλιο σας θα δημοσιευθεί μόλις ελεγχθεί απο τον διαχειριστή.
• 8 Ιουλίου 2010, 20:08 | Σοφοκλής Κοσκινάς
Μόνιμος Σύνδεσμος
Άρθρο 4 – Διαχείριση προστατευόμενων περιοχών
Παρ.2 α) «Οι διευθύνσεις μπορούν να συνεπικουρούνται από μη αμειβόμενη Συμβουλευτική Επιτροπή ………….καθώς και εκπροσώπους περιβαλλοντικών οργανώσεων με αποδεδειγμένη εμπειρία, τεχνογνωσία και επιστημονική επάρκεια σε θέματα οικολογίας και διαχείρισης της βιοποικιλότητας».
ΑΝ στις παραπάνω αναφερόμενες «περιβαλλοντικές οργανώσεις» το ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ δεχτεί και τις Κυνηγετικές Οργανώσεις ως τέτοιες και το σημειώσει ώστε να μην παρερμηνευτεί στο μέλλον, έχει καλώς. Διαφορετικά θα πρέπει να ΣΥΜΠΛΗΡΩΘΕΙ «και από κυνηγετικές οργανώσεις αντιστοίχως».
Αναφέρετε το Σχόλιο
Το Σχόλιο σας θα δημοσιευθεί μόλις ελεγχθεί απο τον διαχειριστή.
• 8 Ιουλίου 2010, 20:45 | Σοφοκλής Κοσκινάς
Μόνιμος Σύνδεσμος
Άρθρο 6
Παρ.1 α) 1 β) Για τις λεπτομέρειες που θα διέπουν την ίδρυση και λειτουργία του Πράσινου Ταμείου ελπίζουμε να έχουμε περισσότερο χρόνο διαβούλευσης πριν την σύνταξη του αναμενόμενου Σχέδιο Νόμου.
Παρ.4 β) Αναφορές για τους μικρούς παράκτιους υγρότοπους όπως και οι υγρότοπους (απλούς) εφόσον ακόμα δεν υπάρχει τίποτα ξεκάθαρο επ’ αυτών, μάλλον πρέπει να απαλειφθούν στην παρούσα φάση.
Αναφέρετε το Σχόλιο
Το Σχόλιο σας θα δημοσιευθεί μόλις ελεγχθεί απο τον διαχειριστή.
• 8 Ιουλίου 2010, 20:45 | Σοφοκλής Κοσκινάς
Μόνιμος Σύνδεσμος
Άρθρο 6
Παρ.1 α) 1 β) Για τις λεπτομέρειες που θα διέπουν την ίδρυση και λειτουργία του Πράσινου Ταμείου ελπίζουμε να έχουμε περισσότερο χρόνο διαβούλευσης πριν την σύνταξη του αναμενόμενου Σχέδιο Νόμου.
Παρ.4 β) Αναφορές για τους μικρούς παράκτιους υγρότοπους όπως και οι υγρότοπους (απλούς) εφόσον ακόμα δεν υπάρχει τίποτα ξεκάθαρο επ’ αυτών, μάλλον πρέπει να απαλειφθούν στην παρούσα φάση.
Αναφέρετε το Σχόλιο
Το Σχόλιο σας θα δημοσιευθεί μόλις ελεγχθεί απο τον διαχειριστή.
• 8 Ιουλίου 2010, 20:34 | Σοφοκλής Κοσκινάς
Μόνιμος Σύνδεσμος
Άρθρο 7
Παρ.1 Ο Εθνικός Κατάλογος (Κόκκινο Βιβλίο 2010) σύμφωνα με εκτιμήσεις ειδικών επιστημόνων χρειάζεται ήδη συμπλήρωση ή διόρθωση κάποιων δεδομένων του.
Παρ.2 δ. Σε ορισμένα είδη μπορεί ανά εποχή του χρόνου ή μετά από κάποια αιφνίδια κατάσταση (πυρκαγιά κλπ) να διασπαστεί η ΕΛΕΥΘΕΡΟΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ τους σποραδικά. Αυτό δεν πρέπει να απαιτεί αλλαγή του νόμου ή άμεσης έκδοσης Υπουργικής Απόφασης που να μεταφέρει ή να διευρύνει (μόνιμα ή πρόσκαιρα) τον οικότοπό τους σε άλλες συντεταγμένες! Αν χρειαστεί να παρθούν κάποια μέτρα αυτά μπορεί να ορίζονται από τοπικές διοικητικές αρχές, με καθορισμένο χρονοδιάγραμμα εφαρμογής.
Παρ. 2 .ε) Να προσδιοριστούν τα είδη που θεωρούνται σημαντικά για τις τοπικές κοινωνίες. Με το ρυθμό που μπαίνουν τα αιτήματα για μελέτες και αυστηρή προστασία ειδών, κάποια στιγμή οι τοπικές κοινωνίες δεν θα έχουν τίποτα διαθέσιμο να διαχειριστούν. Σε λίγο θα υποχρεώνονται να βγάζουν ειδικές άδειες για να μαζέψουν σαλιγκάρια, μανιτάρια ακόμα και θυμάρι ή κάπαρη από το βουνό που είναι απέναντι στην πατροπαράδοτη αγροικία τους!
Αναφέρετε το Σχόλιο
Το Σχόλιο σας θα δημοσιευθεί μόλις ελεγχθεί απο τον διαχειριστή.
• 8 Ιουλίου 2010, 20:04 | Σοφοκλής Κοσκινάς
Μόνιμος Σύνδεσμος
Άρθρο 8
Παρ.1. Με δεδομένη την τάση για απόλυτη προστασία των πάντων και με κάθε τίμημα, να καθοριστεί εξ αρχής πίνακας ειδών (φυτών, ζώων, μαλακίων, ψαριών κλπ) που είναι σημαντικά για την τοπική παραγωγή και κατανάλωση. Να προσεχθούν οι υπερβολές στις διάφορες «καταγγελίες» σκοπιμοτήτων για καταστροφές ή βλάβες προς είδη. Να γίνεται εξακρίβωση της ορθότητας και εγκυρότητας τέτοιων καταγγελιών, ώστε να προστατευτούν οι τοπικές κοινωνίες ή ομάδες πολιτών από εσκεμμένη δυσφήμιση στην κοινή γνώμη και να μην πέφτουν θύματα διοικητικών πράξεων από ατεκμηρίωτες ή ανεξέλεγκτες εργασίες ή παρατηρήσεις αναρμοδίων.
Παρ.3 Αυτή η παράγραφος μάλλον αναφέρεται στα είδη και τους κανονισμούς εφαρμογής των ειδών CITES. Στο εσωτερικό της χώρας ούτως ή άλλως υφίσταται σχετικό νομικό πλαίσιο.
Αναφέρετε το Σχόλιο
Το Σχόλιο σας θα δημοσιευθεί μόλις ελεγχθεί απο τον διαχειριστή.
• 8 Ιουλίου 2010, 20:58 | Σοφοκλής Κοσκινάς
Μόνιμος Σύνδεσμος
Άρθρο 8
Παρ.1. Με δεδομένη την τάση για απόλυτη προστασία των πάντων και με κάθε τίμημα, να καθοριστεί εξ αρχής πίνακας ειδών (φυτών, ζώων, μαλακίων, ψαριών κλπ) που είναι σημαντικά για την τοπική παραγωγή και κατανάλωση. Να προσεχθούν οι υπερβολές στις διάφορες «καταγγελίες» σκοπιμοτήτων για καταστροφές ή βλάβες προς είδη. Να γίνεται εξακρίβωση της ορθότητας και εγκυρότητας τέτοιων καταγγελιών, ώστε να προστατευτούν οι τοπικές κοινωνίες ή ομάδες πολιτών από εσκεμμένη δυσφήμιση στην κοινή γνώμη και να μην πέφτουν θύματα διοικητικών πράξεων από ατεκμηρίωτες ή ανεξέλεγκτες εργασίες ή παρατηρήσεις αναρμοδίων.
Παρ.3 Αυτή η παράγραφος μάλλον αναφέρεται στα είδη και τους κανονισμούς εφαρμογής των ειδών CITES. Στο εσωτερικό της χώρας ούτως ή άλλως υφίσταται σχετικό νομικό πλαίσιο.
Αναφέρετε το Σχόλιο
Το Σχόλιο σας θα δημοσιευθεί μόλις ελεγχθεί απο τον διαχειριστή.
• 8 Ιουλίου 2010, 20:37 | Σοφοκλής Κοσκινάς
Μόνιμος Σύνδεσμος
Άρθρο 10
Παρ.3. Το αναλυτικό σχέδιο δράσης (που προτείνεται να επικαιροποιείται ανά 5ετία) να υπόκειται σε ευρύτερη επεξεργασία και να μην παρουσιάζεται μόνο από τον εκάστοτε Υπουργό και στο Υπουργικό Συμβούλιο. Να προωθείται μόνο αφού έχει κοινοποιηθεί και σε επιστημονικούς εμπλεκόμενους φορείς, (τοπικούς και κοινωνικούς) και να καταλήγει ως τελική πρόταση συνοδευόμενο από τη γνώμη των άμεσα εμπλεκόμενων.
Παρ.4 Να καταγράφονται αυτές οι έρευνες σε δημόσια βάση δεδομένων. Έτσι θα αποφευχθούν οι διπλές, τριπλές ή πολλαπλές μελέτες ή προγράμματα προστασίας για τα ίδια είδη ή τις ίδιες περιοχές. Το ίδιο να ισχύσει και για τις μελέτες και έρευνες που θα αναθέτουν οι Φορείς Διαχείρισης σε διάφορους μελετητές.
Να οριστεί ασυμβίβαστο στην ανάθεση υλοποίησης μελετών ή ερευνών σε επιστήμονες ή μέλη συμμετέχουν – αφιλοκερδώς – στο Δ.Σ. Φορέων Διαχείρισης.
Αναφέρετε το Σχόλιο
Το Σχόλιο σας θα δημοσιευθεί μόλις ελεγχθεί απο τον διαχειριστή.
• 8 Ιουλίου 2010, 20:37 | Σοφοκλής Κοσκινάς
Μόνιμος Σύνδεσμος
Άρθρο 11
Παρ.2 Να επανεξεταστούν ορισμένα «περιβαλλοντικά συγγράμματα» γιατί έχει ήδη επισημανθεί ότι κάποια εξ αυτών διέπονται από στρεβλή θεώρηση των παραδοσιακών δραστηριοτήτων που ασκούνται στη χώρα μας νόμιμα και επ’ ωφελεία των πολιτών και της εθνικής οικονομίας.
Παρ.3. Να είναι προσβάσιμες στο κοινό πληροφορίες όχι μόνο για την ποιότητα, αλλά και εκθέσεις και παρατηρήσεις για το περιβάλλον γενικότερα. Επειδή διανύουμε τη φάση όπου οι επιτροπές της Ευρώπης ξέρουν πλέον περισσότερα από ότι οι Έλληνες πολίτες το κράτος πρέπει να φροντίσει με τους κατάλληλους μηχανισμούς και διαδικασίες να διαχέει την πληροφόρηση και ενημέρωση έγκυρα, έγκαιρα και συστηματικά.
Αναφέρετε το Σχόλιο
Το Σχόλιο σας θα δημοσιευθεί μόλις ελεγχθεί απο τον διαχειριστή.
Σχόλια της Κυνηγετικής Ομοσπονδίας Μακεδονίας – Θράκης
για το σ.ν. για την βιοποικιλότητα
Με έκπληξη διαβάζουμε το κείμενο, που κατ΄ ευφημισμόν ονομάζεται σ.ν. για τη βιοποικιλότητα. Ένα κείμενο που βρίθει αοριστολογιών και ευχολόγιων που δύσκολα θα έχει νομική εφαρμογή.
Δεν θα μπούμε στην αναλυτική κριτική στα επιμέρους άρθρα, (αλλά είμαστε στη διάθεση του Υπουργείου σας για ουσιαστική συζήτηση πάνω σε αυτά) καθώς εν γένει προτείνουμε την πλήρη απόσυρση του νομοσχεδίου για τους εξής συγκεκριμένους λόγους:
1) Θεωρούμε ότι το νομοσχέδιο αυτό έρχεται σε αντίθεση με τη Σύμβαση για τη Βιολογική Ποικιλότητα που υπέγραψε η χώρα μας στο Ρίο το 1992 και επικύρωσε με το νόμο 2204/1994. Μεταξύ άλλων καταστρατηγεί την υποχρέωση της Ελλάδας ως συμβαλλόμενο μέρος για λειτουργία Γραμματείας για τη Βιοποικιλότητα. Είναι χαρακτηριστικό ότι αυτή τόσο σαφής υποχρέωση της Ελλάδας (άρθρο 24 του ν. 2204/1994) όχι μόνο δεν υποστηρίζεται αλλά αντ’ αυτού στο νομοσχέδιο διατυπώνονται συνεχώς αποσπασματικές φράσεις όπου κύριο μέλημα είναι η σύσταση επιτροπών, με τη συμμετοχή εκπροσώπων των μη κυβερνητικών οργανώσεων. Είναι τυχαίο όπου σε κανένα από τα άρθρα του νομοσχεδίου δεν αναφέρεται η Γραμματεία για τη Βιολογική ποικιλότητα;
2) Το νομοσχέδιο αυτό είναι αχρείαστο καθώς όλα τα ζητήματα που πραγματεύονται ρυθμίζονται από το δασικό κώδικα, το νόμο για το περιβάλλον 1650/1986, το νόμο για τα Καταφύγια Άγριας Ζωής (2637/1998), αλλά και τους περιβόητους νόμους 2742/1999 και 3044/2002. Μάλιστα ουσιαστικά καταλήγει να κάνει μεγάλες τροποποιήσεις στους νόμους αυτούς, αναιρώντας τους εμπνευστές τους (όπως το ν. 1650/1986 του αείμνηστου Α. Τρίτση)
3) Είναι περίεργο που δεν μνημονεύεται τίποτε για τη φύλαξη των προστατευόμενων περιοχών και του περιβάλλοντος εν γένει, που γνωρίζετε πως αποτελεί το τεράστιο πρόβλημα της φύσης. Επ’ αυτού εκ νέου περιορίζεστε σε ευχολόγια
4) Δεν αναφέρεται πουθενά η δασική υπηρεσία, η κατ΄εξοχήν υπηρεσία υπαίθρου, που υπάγεται πια στο ΥΠΕΚΑ. Είναι περίεργη αυτή η απαξίωση της δασικής υπηρεσίας
5) Δεν αναφέρονται πουθενά οι κυνηγετικές οργανώσεις, σωματεία συνεργαζόμενα με το ΥΠΕΚΑ, τα οποία σας θυμίζουμε ότι από δικούς τους πόρους (δηλ. των Ελλήνων κυνηγών) δαπανούν περισσότερα από 1.000.000 ευρώ το χρόνο για την ενίσχυση της βιοποικιλότητας, μέσω των συντονισμένων τους δράσεων βελτίωσης των ενδιαιτημάτων (με σπορές, φυτεύσεις, αναδασώσεις, εμβολιασμούς, ασυγκόμιστους αγρούς, μη χρήση γεωργικών φαρμάκων σε γεωργικές εκτάσεις, κατασκευή μικρών έργων με ποτίστρες, δεξαμενές, κλπ)
6) Με επιμέλεια βλέπουμε να έχει προστεθεί σε πολλά άρθρα η «ευκαιρία» για τη συμμετοχή εκπροσώπων των μη κυβερνητικών οργανώσεων και η ενεργοποίηση του ΕΚΠΑΑ και της Επιτροπής ΦΥΣΗ 2000 (όπου πρόσφατα η κ. Υπουργός τοποθέτησε, ονομαστικά, ανώτερα στελέχη και υπαλλήλους μη κυβερνητικών οργανώσεων)
7) Το νομοσχέδιο αγνοεί προκλητικά ακόμα και τους σκοπούς που αυτό θέτει με κυριότερο αυτό της διαβούλευσης με τα ενδιαφερόμενα μέρη και τους stakeholders (χρήστες των φυσικών πόρων). Σε κανένα του άρθρο δεν προβλέπει διαδικασία διαβούλευσης, παρά μόνο δεσμευτικά σχέδια διαχείρισης και δεσμευτικές αποφάσεις είτε του Υπουργού είτε των Φορέων Διαχείρισης (που είναι ΝΠΙΔ), στους οποίους δίνονται υπερεξουσίες ανώτερες της κρατικης μηχανής, προβληματίζοντας ακόμα και για την εφαρμογή του άρθρου 24 του Συντάγματος. Οι Φορείς Διαχείρισης αποδεδειγμένα υπολειτουργούν (έχοντας απλήρωτο το προσωπικό τους εδώ και μήνες!). Χωρίς καμία εξασφάλιση οικονομικής χρηματοδότησης αυτά τα ΝΠΙΔ ή και άλλα που μπορεί να ιδρυθούν θα εξελιχθούν σε γενικούς ρυθμιστές και συντονιστές, ώστε τελικά να καταλήξουν διακοσμητικά στοιχεία, ανήμπορα να παρέμβουν στα τεράστια οικολογικά εγκλήματα που συντελούνται στην ελληνική φύση. Κύριοι εμπνευστές του νομοσχεδίου η προστασία του περιβάλλοντος ήταν, είναι και θα είναι υποχρέωση του Κράτους… και όχι μέρος χρηματοδοτούμενων προγραμμάτων!
8) Αντικειμενικά το θέμα «θήρα» δεν συνδέεται με το νομοσχέδιο, καθώς όλα τα θηραματικά είδη είναι σε ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης. Από τα περίπου 440 είδη πτηνών που έχουν καταγραφεί στην Ελλάδα, επιτρέπεται η θήρα μόνο των 32. Από τα 116 είδη θηλαστικών που έχουν καταγραφεί στη χώρα, επιτρέπεται η θήρα μόλις των 5. Σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση για την Προστασία της Φύσης (IUCN), κανένα από τα ελληνικά θηρεύσιμα είδη δεν αποτέλεσε στο παρελθόν και δεν αποτελεί και σήμερα απειλούμενο είδος. Τα απειλούμενα είδη αντίθετα ουδέποτε κυνηγήθηκαν, παρόλα αυτά όμως κάποια απειλούνται με εξαφάνιση. Το κυνήγι επομένως δεν επηρεάζει τα σπάνια είδη και οι αιτίες για την πληθυσμιακή κατάσταση των σπάνιων ειδών πρέπει να αναζητηθούν στην αγροτική και περιβαλλοντική πολιτική της χώρας. Παρόλα αυτά με ευκολία το νομοσχέδιο προβλέπει μέτρα περιορισμού ή και απαγόρευσης της θήρας
9) Με επιμέλεια βλέπουμε επίσης να υπάρχουν «περιπτώσεις» όπου λόγοι εθνικής οικονομικής σημασίας … προηγούνται της βιοποικιλότητας. Ενώ έχετε και ειδική πρόβλεψη για τα αιολικά πάρκα, όπου επίσης αυτά προηγούνται, άσχετα με τους λόγους προστασίας της βιοποικιλότητας. Σας θυμίζουμε ότι αντίστοιχα «παράθυρα» σε παλαιότερες προσπάθειες αναθεώρησης του Συντάγματος είχαν την καθολική αντίδραση των πολιτών.
10) Με λύπη μας βλέπουμε να επιτρέπεται ένα «συγχωροχάρτι» σε μεγάλα οικονομικά κέντρα που μπορεί να προκαλέσουν περιβαλλοντική υποβάθμιση, αλλά αρκεί ίσως να πλήρώσουν. Παράθυρο όπου μπορεί ο υπεύθυνος για την περιβαλλοντική καταστροφή να παρουσιάζεται ως οικονομικός υποστηρικτής του όποιου πράσινου ταμείου. Με το ίδιο πνεύμα σε πολλά μέρη του κόσμου η βιοποικιλότητα καταστρέφεται, όπου μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες και οικονομικοί κολοσσοί χρηματοδοτούν μη κυβερνητικές οργανώσεις ως άλλοθι … ζητώντας άφεση αμαρτιών για τα οικολογικά εγκλήματα, με τη συνενοχή πια των χρηματοδοτούμενων ΜΚΟ.
11) Τέλος απορία δημιουργεί το «κατεπείγον» των μόλις έξι ημερών, που δίνεται ως χρόνος για συμμετοχή στη διαβούλευση. Χρόνος απαράδεκτα ελάχιστος.
Ζητούμε την άμεση απόσυρση του νομοσχεδίου
ΚΥΝΗΓΕΤΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ -ΘΡΑΚΗΣ
παρ. 2. Βρίσκομαι στη δυσάρεστη θέση να σας επισημάνω πως λησμονήσατε την επιστημονική γνώση και την τεχνογνωσία που διαθέτει η Κυνηγετική Συνομοσπονδία Ελλάδος, η οποία μέσω των κυνηγετικών οργανώσεων αντιπροσωπεύει 250.000 κυνηγούς οργανωμένους σε κυνηγετικούς συλλόγους.
Οι κυνηγοί αυτοί το μεγαλύτερο διάστημα του έτους δρουν στην άγρια φύση και μπορούν να αναδειχθούν σε πολύτιμους συμμάχους για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας.
Διαθέτουν ειδικούς επιστήμονες, δασολογους/θηραματολόγους οι οποίοι μελετούν την άγρια ζωή και «Δεν προκύπτει δαπάνη για τον προϋπολογισμό του κράτους» αφού είναι αυτοχρηματοδοτούμενοι.
Με μαγάλη μας χαρά θα ταχθούμε όλοι στο πλευρό σας, αφού πρωταρχικός στόχος μας είναι η εξασφάλιση υγιούς άγριας φύσης.
Κατ’ αρχήν θα ήθελα να διορθωθεί μια ανακρίβεια – ασάφεια στα έχοντας υπόψη. Στην παράγραφο 24, τα ΚΑΖ επεξηγούνται ως περιοχές … ελεγχόμενου κυνηγίου! Η σημείωση αυτή κατά τη γνώμη μου πρέπει να απαλειφθεί γιατί έτσι που είναι διατυπωμένη δεν έχει νόημα. Τα ΚΑΖ αναφέρονται στη βασική νομοθεσία για τη διαχείριση των ειδών CITES. Αν υπάρχουν άλλες νομικές προεκτάσεις άγνωστες στους πολίτες πρέπει να διευκρινιστούν.
Στα «έχοντας υπόψη» Νο 34, το νομικό υπόβαθρο που αναφέρεται, είναι τεράστιος όγκος νομοθεσίας (εθνικής και Ευρωπαϊκής) και είναι αδύνατο να ανεβρεθεί από τους απλούς πολίτες και να διαβαστεί στο μικρό χρονικό περιθώριο των 6 ημερών. Επομένως, επιθυμώ να γίνει μια μικρή συμπλήρωση στο Άρθρο 1 – Παρ.2
Με δεδομένο ότι οι 6 ημέρες συμμετοχής του κοινού στην ηλεκτρονική διαβούλευση είναι πολύ λίγες για τον όγκο της νομοθεσίας που προσεγγίζεται, είναι απαραίτητο να δοθεί η ευκαιρία στους ενδιαφερόμενους (πολίτες, φορείς κλπ) να μελετήσουν την τελική ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ που είναι αναλυτικότερη και επεξηγηματική σε κάθε επιμέρους άρθρο και παράγραφο. Η ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ είναι ένα πληρέστερο και αναλυτικότερο νομικό έγγραφο που θα συνοδεύει τον Νόμο (εφόσον ψηφιστεί) και θα βοηθάει στην έκδοση ερμηνευτικών εγκυκλίων κλπ στο μέλλον. Η δημοσιοποίηση δε αυτής της Έκθεσης θα πρέπει να γίνει με κάποιον τρόπο αρκετές ημέρες πριν υποβληθεί για ψήφιση το παρόν Σχέδιο Νόμου στη Βουλή.
Θεωρώ ότι το ενδιαφέρον για την βιοποικιλότητα άργησε σε έναν τόπο με τη 2η σημαντικότερη βιοποικιλότητα πανευρωπαϊκά. Παρολαυτά είναι ένα θετικό γεγονός η ψήφιση του νομοσχεδίου.
Με δυσαρέστησε όμως το γεγονός ότι δεν αναφέρονται οι Βοτανικοί Κήποι, εκτός μιας παραγράφου δίχως ουσία.
Ο ρόλος των βοτανικών κήπων είναι ίσως ο σημαντικότερος παράγοντας προστασίας και διατήρησης του γενετικού υλικού βιοποικιλότητας μιας χώρας.
Έχετε υπόψιν σας το σημαντικότατο έργο που επιτελεί ο ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΣ ΒΟΤΑΝΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ ΚΡΟΥΣΣΙΩΝ του ΕΘΙΑΓΕ;
Έχει αναγνωριστεί και βραβευτεί από τους σημαντικότερους φορείς προστασίας της βιοποικιλότητας του κόσμου (Planta Europa, BGCI κ.λπ.).
Διατηρεί τη μεγαλύτερή συλλογή ειδών αυτοφυών και ενδημικών ειδών στην Ελλάδα.
Ανακοινώνει και δημοσιεύει πλήθος ερευνητικών εργασιών σε διεθνώς αναγνωρισμένα περιοδικά και συνέδρια.
Ο φορέας αυτός λειτουργεί με ελάχιστη χρηματοδότηση, με νομικά και θεσμικά κενά και βασίζεται στο φιλότιμο κάποιον εργαζομένων.
Τις προάλλες που επισκέφτηκα τον Βαλκανικό Βοτανικό Κήπο Κρουσσών υπήρχε μόνο ένας εργαζόμενος (εργάτης) και δεν υπήρχαν χρήματα ούτε για το χαρτί τουαλέτας, όπως μου ανέφερε.
Είναι ντροπή να συζητάμε για προστασία βιοποικιλότητας όταν η πολιτεία αδιαφορεί να στηρίξει φορείς που προσφέρουν στην πράξη έργο σ αυτόν τον τομέα.
Δεν υπάρχει άλλος χρόνος για αμπελοφιλοσοφίες και παχυλά λόγια. Ήρθε η ώρα πράξεων αν το Υπουργείο Περιβάλλοντος θέλει να έχει λόγο ύπαρξης.
Σε ένα κείμενο 20 σελίδων, 968 παραγράφων και 10285 λέξεων περιέχεται 8 συνολικά φορές η λέξη κοινό / κοινωνία και 1 φορά η λέξη πολιτης.
Η αναφορά στους πολίτες δεν είναι μόνον τυπική αναγκαιότητα για έναν νόμο που θεσπίζεται σε μια δημοκρατία. Είναι αναγκαία για ουσιαστικούς λόγους, αφού οι ίδιοι οι πολίτες είναι άμεσοι μέτοχοι των περιβαλλοντικών προβλημάτων, είτε προκαλώντας τα είτε υφιστάμενοι τις επιπτώσεις τους και επομένως επιβάλλεται να είναι ενημερωμένοι και να συμμετέχουν στις διαδικασίες προστασίας.
Από το σκοπό του νομοσχεδίου, Άρθρο 1, λείπει οποιαδήποτε αναφορά στην υποχρέωση ενημέρωσης των πολιτών και στην ανάγκη συμμετοχής τους στην προστασία της βιοποικιλότητας, φαίνεται δηλ. σαν να πρόκειται για νομοσχέδιο που αφορά αποκλειστικά στη δημόσια διοίκηση και τους «ειδικούς» που μπορεί να ισχύσει και χωρίς τους πολίτες. Απουσιάζει μια «πολιτική δήλωση» που να δίνει το στίγμα μια διαφορετικής, πιο «πράσινης», πολιτικής που αφορά άμεσα τον ίδιο τον πολίτη, κάτι που δεν λείπει από τις καθημερινές ομιλίες του πρωθυπουργού λείπει όμως από τα νομοσχέδια που παράγουν τα υπουργεία.
Προτείνεται να προστεθεί μια παράγραφος μετά την παράγραφο 2 του άρθρου 1, π.χ. ως εξής:
2.α Η προστασία της βιοποικιλότητας προϋποθέτει επίσης διαδικασίες και υποδομές ενημέρωσης και συμμετοχής των πολιτών ώστε να γίνεται αποτελεσματική εφαρμογή των προβλέψεων του νόμου. Σκοπός του νόμου είναι και ο καθορισμός υποχρέωσης συστηματικής δημοσίευσης λεπτομερών επιστημονικών δεδομένων από την πολιτεία και τους εμπλεκόμενους φορείς, για τις προστατευόμενες περιοχές και τα είδη.
Η Βιοποικιλότητα διεθνώς έχει τρείς πυλώνες αναφοράς: Την επιστήμη που τεκμηριώνει και καθοδηγεί, το κράτος με τους ΟΤΑ που ρυθμίζουν/εφαρμόζουν/προστατεύουν και τη κοινωνία των πολιτών που διεκδικεί περισσότερη προστασία στο τοπικό επίπεδο του οικοσυστήματος. Η βιοποικιλότητα και η παρακολούθηση της σχετίζεται με τη Δασική Υπηρεσία αλλά και το Υπουργείο Γεωργίας (κύρια ανθρώπινη παρέμβαση στη βιοποικιλότητα) και το μικρό αριθμό ερευνητικών κέντρων και εργαστηρίων ΑΕΙ με διεθνή εμπειρία που έχουμε. Επιστημονικοί φορείς όπως τα Ινστιτούτα του Υπ. Γεωργίας, το Ελληνικό Κέντρο Θαλασίων Ερευνών και οι Γεωπονικές σχολές μιας χώρας αλλά και περιβαλλοντικές δεν παραλείπονται στη σχεδίαση για τη βιοποικιλότητα. Η βιοποικιλότητα δεν είναι προφανώς γνωστή ούτε σε εθνικό ούτε σε παγκόσμιο επίπεδο και η βέλτιστη οργάνωση της επιστημονικής παρακολούθησης της βιοποικιλότητας σε εθνικό επίπεδο προηγείται της διαχείρισης και της προστασίας.
Είναι σωστό και δίκαιο να θέτουμε κανόνες προστασίας του περιβάλλοντος. Είναι σωστό να οριοθετούμε περιοχές και ανθρώπινες δράσεις. Το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε σήμερα, είναι ότι με όλο αυτό το καθεστώς περιβαλλόντικης διαχείρισης, που διέπεται από πολυδαίδαλο γραφειοκρατικό σύστημα, διευθύνσεις, επιτροπές και γραφεία με πολλάπλες αλληλοκαλύψεις στην εποπτεία και εφαρμογή, έχουμε καταφέρει το απίστευτα παράδοξο: ούτε επαρκή προστασία και εποπτεία έχουμε, αλλά ούτε και αειφόρο και ουσιαστική ανάπτυξη στις εν λόγω περιοχές. Υπαλλήλοι και υπηρεσίες παρουσιάζονται υπερβολικά άκαμπτοι και αρνητικοί σε οποιαδήποτε μορφής ανθρώπινη δράση με αποτέλεσμα σοβαρές επενδυτικές προσπάθειες να οδηγουνται στην απαξίωση και »αυθαίρετοι», να υλοποιούν τέρατα χωρίς να μπορούμε να τους »αποβάλουμε» άμεσα.
Προτείνω λοιπόν το εξής :
Πέρα από το πλαίσιο που διέπει νόμους σαν τον σχετικό που παρουσιάζετε, πρέπει άμεσα να προχωρήσετε στη δημιουργία άμεσου και συγκεντρωτικού οργάνου εποπτείας και αδειοδότησης (διυπουργικό και διυπηρεσιακό).Δεδομένη πρέπει να είναι η συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων και γνωμοδοτούντων φορέων, έτσι ώστε να υπάρχει άμεση, σφαιρική και με οικονομία χρόνου άποψη και απόφαση.
Συγκεντρώνοντας όλους τους εμπλεκόμενους σε ένα »στρογγυλό» τραπέζι είναι δυνατό να πετύχουμε:
1.Αμεση εποπτεία.
2.Γρήγορή αντίδραση.
3.Σφαιρική αντιμετώπιση της ανρθώπινης παρεμβασης και των λαμβανόμενων μέτρων βελτίωσης ή ανταπόδοσης.
4.Διαφάνεια στην αδειοδότηση.
5.Αποφυγή παρερμηνειών και διαφθοράς.
6.Ξεκάθαρη και εντός συγκεκριμένου πλαισίου αντιμετώπιση όλων.
Οι καιροι που διανύουμε απαιτούν μείωση των χρονικών πλαισίων και ομογενοποιημενη αντίδραση του κράτους προς τους πολίτες. Απαιτούν μείωση του κράτους και πραγματική εργασία από τους φορείς διαχείρησης.