1. Η αρμόδια αρχή έχει την ευθύνη για την κατάρτιση, αξιολόγηση, συντονισμό και εφαρμογή του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού, σύμφωνα με τις ειδικότερες προβλέψεις του Κεφαλαίου αυτού, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τις ιδιαιτερότητες των θαλάσσιων περιοχών και παράκτιων ζωνών, σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 8, τις συναφείς υπάρχουσες και μελλοντικές δραστηριότητες και χρήσεις και τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον και στους φυσικούς πόρους.
2. Ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός έχει ως σκοπό να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων του άρθρου 5 και πρέπει να πληροί τις απαιτήσεις των άρθρων 7 και 9.
3. Ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός περιλαμβάνει:
α) την Εθνική Χωρική Στρατηγική για το Θαλάσσιο Χώρο και
β) τα Θαλάσσια Χωροταξικά Σχέδια
3.1. Η Εθνική Χωρική Στρατηγική για το Θαλάσσιο Χώρο αποτελεί οργανικό μέρος της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής του άρθρου 3 του ν. 4269/2014 όπως ισχύει. Κατά την πρώτη εφαρμογή του παρόντος νόμου, η κατάρτιση και έγκριση της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής για το Θαλάσσιο Χώρο, χωρεί και χωρίς την ύπαρξη εγκεκριμένης Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής.
Η Εθνική Χωρική Στρατηγική για το Θαλάσσιο Χώρο:
α) προσδιορίζει τις στρατηγικές κατευθύνσεις για τις θαλάσσιες περιοχές και τις παράκτιες ζώνες, που στοχεύουν στη βιώσιμη ανάπτυξη,
β) υποδεικνύει την αναγκαιότητα ή μη για την εκπόνηση Θαλάσσιων Χωροταξικών Σχεδίων σε επιμέρους χωρικές ενότητες, με βάση:
αα) τις υποδιαιρέσεις του θαλάσσιου χώρου, που προβλέπονται στα άρθρα 5 και 20 του ν. 3983/2011, ή/και
ββ) διαφορετικές από τις προαναφερόμενες υποδιαιρέσεις, εφόσον προκύπτει ότι ο προσδιορισμός τους είναι αναγκαίος για την επίτευξη των στόχων του άρθρου 5, ή/ και επιβάλλεται στο πλαίσιο εφαρμογής του Πρωτοκόλλου για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Παράκτιων Ζωνών της Μεσογείου, όπως αυτή ορίζεται στην παράγραφο 7 του άρθρου 4.
3.1.1. Η Εθνική Χωρική Στρατηγική για το Θαλάσσιο Χώρο, καταρτίζεται με ευθύνη της Γενικής Γραμματείας Χωρικού Σχεδιασμού & Αστικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, εγκρίνεται με Πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου και ανακοινώνεται στη Βουλή κατά τις κείμενες διατάξεις.
3.1.2. Πριν την υποβολή της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής για το Θαλάσσιο Χώρο στο Υπουργικό Συμβούλιο για έγκριση, απαιτείται:
α) τήρηση της διαδικασίας δημόσιας διαβούλευσης και συμμετοχής του κοινού σύμφωνα με την παράγραφο 1.1. του άρθρου 10,
β) γνωμοδότηση του Εθνικού Συμβουλίου Χωροταξίας του άρθρου 4 του ν.4269/2014, όπως ισχύει, η οποία παρέχεται μέσα σε προθεσμία δύο (2) μηνών.
Για τις ανάγκες εφαρμογής της διάταξης αυτής, στο Εθνικό Συμβούλιο Χωροταξίας μπορεί να συμμετέχουν χωρίς δικαίωμα ψήφου, μετά από πρόσκληση του Προέδρου του, εκπρόσωποι και άλλων δημόσιων αρχών και φορέων προκειμένου να αναπτύξουν τις απόψεις τους κατά τις συνεδριάσεις του Συμβουλίου.
3.2. Τα Θαλάσσια Χωροταξικά Σχέδια αντιστοιχούν σε Περιφερειακό Επίπεδο Σχεδιασμού του άρθρου 2 του ν. 4269/2014 όπως ισχύει, και αναφέρονται σε θαλάσσιες και παράκτιες χωρικές ενότητες, οι οποίες δεν συνδέονται με τα διοικητικά όρια των Περιφερειών που ισχύουν, σύμφωνα με τις εκάστοτε κείμενες σχετικές διατάξεις, για το χερσαίο χώρο. Οι εν λόγω χωρικές ενότητες που μπορεί να είναι υπο-περιφερειακού, περιφερειακού ή διαπεριφερειακού επιπέδου, ταυτίζονται με τις υποδιαιρέσεις του θαλάσσιου χώρου που προβλέπονται στα άρθρα 5 (παρ. 2) και 20 του ν. 3983/2011, ή/και με άλλες θαλάσσιες και παράκτιες χωρικές ενότητες οι οποίες καθορίζονται, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της παραγράφου 3.1. (παρ. β, εδ. ββ), στην Εθνική Χωρική Στρατηγική για το Θαλάσσιο Χώρο. Σε περίπτωση που η Εθνική Χωρική Στρατηγική για το Θαλάσσιο Χώρο δεν έχει εγκριθεί ή εάν μετά την έγκρισή της, σε μεταγενέστερο στάδιο, ανακύπτει η αναγκαιότητα προσδιορισμού των εν λόγω θαλάσσιων και παράκτιων χωρικών ενοτήτων, ο καθορισμός τους γίνεται με Απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας μετά από εισήγηση του Γενικού Γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού & Αστικού Περιβάλλοντος.
3.2.1. Κατά την κατάρτιση των Θαλάσσιων Χωροταξικών Σχεδίων λαμβάνονται υπόψη οι απαιτήσεις του άρθρου 7, οι κατευθύνσεις της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής για το Θαλάσσιο Χώρο -εφόσον έχει θεσμοθετηθεί, οι κατευθύνσεις των Περιφερειακών Χωροταξικών Πλαισίων που προβλέπονται στο άρθρο 6 του ν. 4269/2014 όπως εκάστοτε ισχύει, εφόσον αυτές αφορούν στον παράκτιο και θαλάσσιο χώρο και ικανοποιούν τις αρχές και τους στόχους του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού σύμφωνα με το άρθρο 5. Σε περίπτωση που δεν έχει εγκριθεί η Εθνική Χωρική Στρατηγική για το Θαλάσσιο Χώρο, η αρμόδια αρχή κατά την κατάρτιση των Θαλάσσιων Χωροταξικών Σχεδίων, επιδιώκει την ικανοποίηση των στόχων του άρθρου 5. Υποβάλλονται σε διαδικασία Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης, σύμφωνα με τις ειδικότερες προβλέψεις της υπ. αριθ. 107017/2006 Κοινής Υπουργικής Απόφασης (Β’1225), όπως εκάστοτε ισχύει.
3.2.2. Πριν την έγκριση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδίου απαιτείται:
α) τήρηση της διαδικασίας δημόσιας διαβούλευσης με τις δημόσιες αρχές, τους ενδιαφερόμενους φορείς και το κοινό σύμφωνα με την παράγραφο 1.2. του άρθρου 10 και,
β) γνωμοδότηση του Εθνικού Συμβουλίου Χωροταξίας του άρθρου 4 του ν. 4269/2014, όπως ισχύει, η οποία παρέχεται μέσα σε προθεσμία δύο (2) μηνών.
Για τις ανάγκες εφαρμογής της διάταξης αυτής, στο Εθνικό Συμβούλιο Χωροταξίας μπορεί να συμμετέχουν χωρίς δικαίωμα ψήφου, μετά από πρόσκληση του Προέδρου του, εκπρόσωποι και άλλων δημόσιων αρχών και φορέων προκειμένου να αναπτύξουν τις απόψεις τους κατά τις συνεδριάσεις του Συμβουλίου.
3.2.3. Τα Θαλάσσια Χωροταξικά Σχέδια υποβάλλονται σε διαδικασία Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης σύμφωνα με τις ειδικότερες προβλέψεις της υπ. αριθ. 107017/2006 Κοινής Υπουργικής Απόφασης (Β’1225), όπως εκάστοτε ισχύει.
3.2.4. Τα Θαλάσσια Χωροταξικά Σχέδια εγκρίνονται μαζί με τις Στρατηγικές Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) με ενιαία απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
4. Με αποφάσεις του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας μετά από εισήγηση του Γενικού Γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού & Αστικού Περιβάλλοντος, είναι δυνατόν να τροποποιείται το περιεχόμενο της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής για το Θαλάσσιο Χώρο ή/και των Θαλάσσιων Χωροταξικών Σχεδίων.
5. Ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός θεσπίζεται το συντομότερο δυνατό και το αργότερο έως την 31η Μαρτίου 2021 και, με την επιφύλαξη της παραγράφου 6, αναθεωρείται τουλάχιστον κάθε δέκα (10) χρόνια με την ίδια διαδικασία που προβλέπεται στην παράγραφο 3 (υποπαράγραφοι 3.1. και 3.2.) του παρόντος άρθρου.
6. Η αρμόδια αρχή αξιολογεί κάθε πέντε (5) χρόνια την εφαρμογή του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού, με την κατάρτιση σχετικής έκθεσης αξιολόγησης σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 14, με την οποία τεκμηριώνεται η αναγκαιότητα ή μη της αναθεώρησής του και πριν τη προθεσμία που προβλέπεται στην παράγραφο 5.
Στο Άρθρο 6, παρ.3.2.4. αναφέρεται ότι τα Θαλάσσσια Χωροταξικά Σχέδια εγκρίνονται μαζί με τις Στρατηγικές Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Σ.Μ.Π.Ε.) με ενιαία Απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Πιστεύουμε ότι θα ήταν σκόπιμο η έγκριση να γίνεται μέσω Κοινής Υπουργικής Απόφασης (Κ.Υ.Α.) των συναρμόδιων κατά περίπτωση Υπουργείων. Ο ρόλος του Υπουργείου Τουρισμού εξαντλείται στη συμμετοχή στη διαδικασία διαμόρφωσης του Σχεδίου και διαβούλευσης του άρθρου 10 παρ. 1. Σε περίπτωση διαφωνίας μεταξύ συναρμόδιων Υπουργείων, το Υπουργείο Περιβάλλοντος μπορεί να προχωρήσει κατά την κρίση του στην έγκριση των Σχεδίων αφού αυτή πραγματοποιείται με απλή Υπουργική Απόφαση και όχι με ΚΥΑ.
Αντίστοιχο ζήτημα τίθεται και για την τροποποίηση της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής για το θαλάσσιο χώρο ή και των θαλάσσιων χωροταξικών σχεδίων με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μετά από εισήγηση του Γενικού Γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος. (άρθρο 6, παρ.4).
Αρχιτέκτων Μηχανικός
Θα πρέπει από την πρώτη γραμμή να γίνεται σαφές ότι η Γενική Γραμματεία Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος αποτελεί την «αρμόδια αρχή»
Άρθρο 6
Για λόγους ενίσχυσης της Δημοκρατίας αλλά και της αναγνώρισης της αναγκαιότητας του χωροταξικού σχεδιασμού προτείνονται οι παρακάτω τροποποιήσεις.
παραγ. 3.1.1 Να αντικατασταθεί η έγκριση «της Εθνικής Χωροταξικής Στρατηγικής για τον Θαλάσσιο Χώρο με Πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου»
Η Εθνική Χωροταξική Στρατηγική για τον Θαλάσσιο Χώρο
για την ενδυνάμωσή της πρέπει να υπόκειται «σε έγκριση της ολομέλειας της Βουλής» κατά το αρθρο79 παρ 8 του Συντάγματος
παραγ. 4 Να μην τροποποιείται το περιεχόμενο της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Η όποια τροποποίηση να γίνεται σύμφωνα με την παράγραφο 6 του ιδίου άρθρου και να υπόκειται «σε έγκριση της ολομέλειας της Βουλής» κατά το αρθρο79 παρ 8 του Συντάγματος
Κατά τον νομοθέτη της Οδηγίας» Άρθρο 9
Συμμετοχή του κοινού
1. Τα κράτη μέλη θεσπίζουν μέσα δημόσιας συμμετοχής μέσω πληροφόρησης όλων των ενδιαφερόμενων μερών και διαβούλευσης με τα αρμόδια ενδιαφερόμενα μέρη και τις αρχές καθώς και το κοινό, σε πρώιμο στάδιο, κατά την ανάπτυξη των θαλάσσιων χωροταξικών σχεδίων, σύμφωνα με την οικεία εντυπωσιακή νομοθεσία.
Βούληση της Οδηγίας είναι η διαδικασία διαμόρφωσης του Θαλάσσιου Χωροταξικού σχεδιασμού να είναι μια bottom up διαδικασία. Από κάτω , δηλαδή από το τοπικό επίπεδο με την άμεση συμμετοχή του κοινού «σε πρώιμο στάδιο» και όχι στην διαδικασία της μόνον διαβούλευσης των έτοιμων πλέον σχεδίων. Θα πρέπει να απαλλαγεί ο Έλληνας νομοθέτης από την απόλυτη διαχειριστική διάθεση που τον διακατέχει, να προνοήσει μια διαδικασία αρχικού σχεδιασμού σε τοπικό επίπεδο (με συμμετοχή του κοινού, των Δήμων, των τοπικών Φορέων και Επιμελητηρίων), στη συνέχεια να προχωρήσει σε Περιφερειακό επίπεδο ( με συμμετοχή των Περιφερειών , του κοινού των ΟΤΑ, των Επιμελητηρίων και λοιπών Περιφερειακών Φορέων) και στη συνέχεια να διαμορφώσει το Εθνικό σχέδιο ΘΧΣ, το οποίο στην ¨τελική του» μορφή θα υποβάλλει σε δημόσια διαβούλευση για τελική έγκριση. Καλόν θα ήταν να προβλεφθεί και δυνητικά η δυνατότητα υποβολής τοπικών-περιφερειακών και εθνικού σχεδίου στην έγκριση ή απόρριψη μέσω αντίστοιχων δημοψηφισμάτων.
Στο εν λόγω άρθρο αναφέρεται ότι τα Θαλάσσια Χωροταξικά Σχέδια εγκρίνονται με απόφαση Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μετά βέβαια από τη δημόσια διαβούλευση κατά τη διαδικασία ενημέρωσης των συναρμόδιων Υπουργείου, άλλων αρχών και του κοινού. Ωστόσο, θεωρείται ότι θα έπρεπε τουλάχιστον η Εθνική Χωρική Στρατηγική για το Θαλάσσιο Χώρο αν όχι και τα Θαλάσσια Χωροταξικά Σχέδια σε Περιφερειακό Επίπεδο να εγκρίνονται με κοινές Υπουργικές Αποφάσεις σε συνεργασία με τα συναρμόδια Υπουργεία, όπως συμβαίνει και με την Εθνική Χωρική Στρατηγική. Άλλωστε, οι σχετικές δραστηριότητες και χρήσεις στις θαλάσσιες περιοχές και στις παράκτιες ζώνες και οι αλληλεπιδράσεις με το περιεχόμενο άλλων Υπουργείων τονίζεται και στο άρθρο 9, λόγω χάρη ο τουρισμός και η υποθαλάσσια πολιτισμική κληρονομιά. Συνεπώς, θα ήταν σκόπιμο το Υπουργείο Τουρισμού να συμμετέχει σε Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις για την εκπόνηση και εφαρμογή του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού.
Τοπογράφος Μηχανικός
Άρθρο 6 § 3.2
Παρατηρείται ολοένα και αυξανόμενη συγκέντρωση αρμοδιοτήτων στη Διέυθυνση Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ (βλ. και Σχέδιο Νόμου προς αντικατάσταση του Κεφαλαίου Α του Ν. 4269/2014). Το εν λόγω τμήμα είναι κατά κοινή παραδοχή υποστελεχωμένο και δυσκίνητο. Η συγκέντρωση αυτή και επιπρόσθετων νέων αρμοδιοτήτων είτε επιβάλλει διοικητική μεταρρύθμιση-εσωτερική αναδιάρθρωση για την αντιμετώπιση των νέων αρμοδιοτήτων και φόρτου εργασίας, είτε καλεί προς διαμοιρασμό των αρμοδιοτήτων μεταξύ διαφορετικών υπηρεσιών. Ειδάλλως η διαδικασία εκπόνησης μελέτης-έγκρισης-εντοπισμού ανάγκης αναθεώρησης θα είναι εξαιρετικά δυσκίνητη, παρακωλύωντας το σύνολο της ανάπτυξης.
Άρθρο 6 § 3.2.2 – β)
Σε περίπτωση εκπρόθεσμης παροχής γνωμοδότησης του Εθνικού Συμβουλίου Χωροταξίας τι κυρώσεις επιβαλλονται; όπου μπαίνουν ρητά χρονικά όρια, θα πρέπει να υπάρχουν κυρώσεις ώστε αυτά να τηρούνται.
Άρθρο 6 § 3.2.4
«Τα Θαλάσσια Χωροταξικά Σχέδια εγκρίνονται μαζί με τις Στρατηγικές Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Σ.Μ.Π.Ε.) με ενιαία Απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας». Κρίνεται σκοπιμότερο για ένα τόσο σύνθετο θέμα να υπάρχει συνεργασία μεταξύ Υπουργείων για την έκδοση της απόφασης με Κ.Υ.Α.. Επιβάλλεται να εξαλειφθεί η τάση αυτόνομων υπουργικών αποφάσεων από το κάθε υπουργείο για το ίδιο ζήτημα το οποίο είναι στην πραγματικότητα πολυδιάστατο αναφορικά με τη χωρική, την οικονομική αλλά και την τουριστική-επενδυτική-βιομηχανική κλπ του φύση. Επιβάλλεται τουλάχιστον συνεργασία μεταξύ των υπουργείων.
Άρθρο 6 § 4
Το ως προς τι συγκεκριμένα, και από ποιό χρονικό περιθώριο και έπειτα δύνανται να τροποποιούνται τα εν λόγω Σχέδια στο περιεχόμενο τους δεν καθορίζεται.
Αγγελίδου Τατιανή – Βασιλική
Διπλ. Πολεοδόμος Χωροτάκτης Μηχανικός
Πολυτεχνική Σχολή Α.Π.Θ.
Άρθρο 6 § 6
Να καθοριστεί ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ανάρτησης της έκθεσης αξιολόγησης καθώς και να καθοριστεί συγκεκριμένη ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ στην οποία αναρτούνται αυτού του είδους οι αξιολογήσεις ώς δημόσια έγγραφα.
Άρθρο 6: Κατά τη θέσπιση και εφαρμογή του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού), τόσο για την Εθνική Χωρική Στρατηγική για το Θαλάσσιο Χώρο, όσο και για τα Θαλάσσια Χωροταξικά Σχέδια θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη:
1. Η επίτευξη της καλής περιβαλλοντικής κατάστασης (Good Environmental STATUS -GES), όπως αυτή ορίζεται στην Οδηγία Πλαίσιο για τη Θαλάσσια Στρατηγική (2008/56/ΕΕ),
2. η προστασία και βελτίωση της κατάστασης διατήρησης ειδών και οικοτόπων κοινοτικού ενδιαφέροντος, αλλά και των θαλάσσιων/παράκτιων περιοχών του Δικτύου NATURA 2000, όπως αυτή ορίζεται τις οδηγίες 92/43/ΕΕ και 147/2009/ΕΕ
3. η προστασία των θαλάσσιων φυσικών πόρων και αλιευμάτων όπως αυτή ορίζεται στους κανονισμούς 1380/2013 και 1967/2006.
4. Οι υπάρχουσες Θαλάσσιες Προστατευόμενες Περιοχές (συμπεριλαμβανομένων και θαλάσσιων περιοχών NATURA 2000) οι οποίες περιλαμβάνουν Διαχειριστικά Σχέδια με συγκεκριμένους κανονισμούς και προβλέψεις σχετικά με τη χρήση και την εφαρμογή ανθρώπινων δραστηριοτήτων στις θαλάσσιες περιοχές ευθύνης τους.
Άρθρο 6 3.1.2: Η συμμετοχή στο Εθνικό Συμβούλιο Χωροταξίας (χωρίς δικαίωμα ψήφου) δεν προβλέπει την παρουσία εκπροσώπων της κοινωνίας των πολιτών, και αναγνωρισμένων – ειδικών επιστημόνων σχετικών με την προστασία και διατήρηση του θαλάσσιου περιβάλλοντος, ειδών, οικοτόπων και οικοσυστημάτων. Προτείνουμε την αναθεώρηση του συγκεκριμένου εδαφίου, ώστε να καλύπτονται τα παραπάνω. Η συγκεκριμένη προσθήκη θα είναι απαραίτητη, καθώς θα εξασφαλίσει τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών αλλά και αναγνωρισμένων ειδικών επιστημόνων όπως αυτή περιγράφεται στα Άρθρα 7, παρ. 2 δ. και 10 παρ. 4
(α) Η Γενική Γραμματεία Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος ορίζεται ως η «αρμόδια αρχή» (άρθρο 4 περ. 10) η οποία έχει την «αποκλειστική ευθύνη» (άρθρο 15 παρ. 1) για την κατάρτιση, αξιολόγηση, συντονισμό και εφαρμογή (και μάλιστα «σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης», άρθρο 15 παρ. 1) του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού. Ειδικά για την «εφαρμογή» του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού, είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν η Γενική Γραμματεία, ακόμα και με την επικουρία «άτυπων ομάδων» (άρθρο 15 παρ. 2), έχει επαρκές προσωπικό και την απαραίτητη τεχνογνωσία. Κατ΄ ελάχιστον, η εφαρμογή θα πρέπει να αναληφθεί από όλες τις συναρμόδιες αρχές (π.χ., του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης ή σχετικές αποκεντρωμένες και περιφερειακές υπηρεσίες), οι οποίες, κατά το νομοσχέδιο, συμμετέχουν μόνο στην διαβούλευση (άρθρο 10 παρ. 1.1 και 1.2). Συγχρόνως, θα πρέπει επίσης να προβλεφτεί ένας ειδικός ρόλος στην κατάρτιση και την αξιολόγηση για την Ειδική Γραμματεία Υδάτων, καθώς και ειδικούς επιστημονικούς φορείς, όπως το ΕΛΚΕΘΕ και το Εθνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων. Τέλος, στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει επίσης να εξεταστεί και ο ρόλος της Εθνικής Επιτροπής Θαλάσσιας Περιβαλλοντικής Στρατηγικής του άρθρου 18 ν. 3983/2011.
(β) Η Εθνική Χωρική Στρατηγική για το Θαλάσσιο Χώρο εγκρίνεται με πράξη υπουργικού συμβουλίου και «ανακοινώνεται» στην Βουλή (παράγραφος 3.1.1). Πρόκειται για μία σχετική υποβάθμιση της Εθνικής Στρατηγικής, η οποία αντικατοπτρίζει την αντίστοιχη υποβάθμιση της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής. Κατά την άποψή μας, η Εθνική Στρατηγική θα ενδυναμωθεί σημαντικά αν εγκριθεί με νόμο από την Ολομέλεια της Βουλής (πιθανώς βάσει του άρθρου 79 παρ. 8Σ, για τα προγράμματα «oικoνoμικής και κoινωνικής ανάπτυξης»). Αλλιώς υπάρχει ο κίνδυνος να καταλήξει ένα εφήμερο κείμενο προθέσεων.
(γ) Η Εθνική Χωρική Στρατηγική για το Θαλάσσιο Χώρο έχει μία ασαφή σχέση με την Εθνική Χωρική Στρατηγική, της οποίας αποτελεί «οργανικό μέρος», αλλά «κατά την πρώτη εφαρμογή», μπορεί να καταρτιστεί και να εγκριθεί χωρίς αυτή (παράγραφος 3.1.1). Επίσης, θα πρέπει να υποβάλλεται σε Στρατηγική Περιβαλλοντική Εκτίμηση, ιδίως αν ληφθεί υπόψη ότι μπορεί να «εξαιρεί» ορισμένα θαλάσσια διαμερίσματα από τα πιο λεπτομερή Θαλάσσια Χωροταξικά Σχέδια [παράγραφος 3.1, σημείο β)]: ωστόσο, η εκπόνηση Σ.Π.Ε. δεν προβλέπεται, τουλάχιστον ρητά, από την παράγραφο 3.1.2.
(δ) Μολονότι οι θαλάσσιες υποπεριοχές ορίστηκαν με τον ν. 3983/2011 (άρθρο 5 παρ. 2 και Παράρτημα ΙΙ), οι υποδιαιρέσεις τους («θαλάσσια διαμερίσματα» ή «επιμέρους χωρικές ενότητες» κατά το νομοσχέδιο) έπρεπε να είχαν οριστεί βάσει του άρθρου 5 παρ. 3 και 20 παρ. 1 ν. 3983/2011 μέσα στην προθεσμία «του άρθρου 26 παράγραφος 1 της Οδηγίας 2008/56/ΕΚ» – δηλαδή, μέχρι την 15.7.2010 [«με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, μετά από εισήγηση της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων και γνώμη της Εθνικής Επιτροπής Θαλάσσιας Περιβαλλοντικής Στρατηγικής (ΕΕΘΠΕΣ)»]. Αυτό δεν φαίνεται να έχει συμβεί, τουλάχιστον με νομικά δεσμευτικό τρόπο, και η παράγραφος 3.2 εξουσιοδοτεί το Υπουργό Περιβάλλοντος να τις καθορίσει. Μέχρι να συμβεί αυτό, είναι αδύνατη η εκπόνηση Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής για το Θαλάσσιο Χώρο, τουλάχιστον με την απαραίτητη γεωγραφική εξειδίκευση.
(ε) Ακόμα χειρότερα, το νομοσχέδιο επιτρέπει να μην καταρτιστούν Θαλάσσια Χωροταξικά Σχέδια για ορισμένες υποδιαιρέσεις ή θαλάσσια διαμερίσματα, εφόσον αυτό προβλέπεται από την Εθνική Στρατηγική [παρ. 3.1, σημείο β) ββ)]. Έτσι, είναι πιθανό ορισμένα θαλάσσια διαμερίσματα να καταδικαστούν σε έναν ελλιπή χωροταξικό σχεδιασμό. Ο μερικός και άνισος αυτός σχεδιασμός θα αφήσει χωροταξικά αρρύθμιστα μεγάλα τμήματα του θαλάσσιου χώρου, ευνοώντας ορισμένες δραστηριότητες σε βάρος άλλων (και του περιβάλλοντος): αυτό, μεταξύ άλλων, θα ήταν αντίθετο όχι μόνο στην οικοσυστημική προσέγγιση που διακηρύσσει το άρθρο 5, αλλά και στην υποχρεωτική κατανομή των (υφιστάμενων και μελλοντικών) δραστηριοτήτων βάσει του σχεδιασμού και μόνο (άρθρο 9 παρ. 1). Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι κάθε κράτος-μέλος διατηρεί την αρμοδιότητα να σχεδιάζει και να καθορίζει «εντός των θαλάσσιων υδάτων, την έκταση και το περιεχόμενο των θαλάσσιων χωροταξικών σχεδίων» (άρθρο 2 παρ. 3 Οδηγίας 2014/89) – με άλλα λόγια, την αρμοδιότητα «για τον σχεδιασμό και τον καθορισμό, στα θαλάσσια ύδατά τους, της μορφής και του περιεχομένου των εν λόγω σχεδίων, συμπεριλαμβανομένων θεσμικών ρυθμίσεων και, κατά περίπτωση, για την αντίστοιχη κατανομή του θαλάσσιου χώρου στις διάφορες δραστηριότητες και χρήσεις» (11η αιτιολογική σκέψη). Ωστόσο, οι διατάξεις αυτές επιτρέπουν ένα περισσότερο ή λιγότερο λεπτομερή σχεδιασμό, και ένα σχεδιασμό προσαρμοσμένο σε ιδιαίτερες γεωγραφικές συνθήκες: δεν επιτρέπουν την ολική εξαίρεση ορισμένων τμημάτων του θαλάσσιου χώρου από τον σχεδιασμό.
(στ) Η έκθεση αξιολόγησης της 6ης παραγράφου δεν θα πρέπει να είναι ένα «εσωτερικό» έγγραφο που υποβάλλεται στο Υπουργό Περιβάλλοντος (άρθρο 14 παρ. 2). Αντιθέτως, θα πρέπει να υποβάλλεται σε δημόσια διαβούλευση πριν την οριστικοποίησή της. Γενικότερα, η εκπόνηση εκθέσεων είναι ένας αναποτελεσματικός τρόπος παρακολούθησης: ιδανικά, η παρακολούθηση θα έπρεπε να αξιοποιεί την συνεχή δημοσίευση μέσω του διαδικτύου όλων των διαθέσιμων γεωχωρικών δεδομένων για τον θαλάσσιο χώρο.
(ζ) Η διάταξη του άρθρου 4 παρ. 6 της Οδηγίας 2014/89 δεν φαίνεται να έχει ενσωματωθεί. Η διάταξη αυτή επιτρέπει στα κράτη-μέλη να «περιλάβουν ή να αξιοποιήσουν τις υπάρχουσες εθνικές πολιτικές, κανονισμούς και μηχανισμούς που έχουν θεσπιστεί ή θεσπίζονται πριν από την έναρξη ισχύος της παρούσας οδηγίας, αν συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις της παρούσας οδηγίας». Με άλλα λόγια, η διάταξη αυτή επιβάλλει την τροποποίηση, προσαρμογή, μη εφαρμογή ή ανάκληση πολιτικών, μηχανισμών και κανονισμών, όταν δεν συμμορφώνονται με την Οδηγία, και με τις διαδικασίες που αυτή προβλέπει.
Σχόλιο για την ορολογία:
Στην φράση ‘Εθνική Χωρική Στρατηγική’ Ο όρος χωρική πρέπει να αντικατασταθεί από τον όρο Χωροταξική. Διότι:
α)το χωρική -χωρικός σχεδιασμός κλπ χρησιμοποιείται συνήθως συμβατικά για να εκφράσει ταυτόχρονα και ενιαία την πολεοδομική και χωροταξική διάσταση του σχεδιασμού κυρίως σε μικρές κλίμακες ενώ το χωροταξική-κός για τις μεγάλες κλίμακες στρατηγικής σημασίας.
β)Είναι αντίφαση τα περιφερειακά να λέγονται θαλάσσια Χωροταξικά σχέδια (και ο τίτλος του ΘΧΣ να είναι «Χωροταξικός») ενώ η εθνική στρατηγική «χωρική»
Διαφορετικά θα έπρεπε και τα σχέδια, να είναι με το «χωρικός» «χωρική»
Σε κάθε περίπτωση χρειάζεται μια συνέπεια και μια «σύμβαση»στην χρήση των όρων για να μην προκαλείται σύγχυση στους χρήστες του νόμου.
Στις παρ. 1, 3.1.α, 3.2,
γίνεται αναφορά στις ΠΑΡΑΚΤΙΕΣ ΧΩΡΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ σαν να είναι μέρος εφαρμογής του ΘΧΣ.
Αν είναι πρέπει να διατυπωθεί με σαφήνεια.
Αν δεν είναι πρέπει να διορθωθεί δια της αφαιρέσεως.
στην παρ. 3.1 :
η Εθνική Χωρική Στρατηγική για το Θαλάσσιο Χώρο πρέπει (δεν προβλέπεται και πρέπει να προστεθεί) να υποβάλλεται σε διαδικασία Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης, σύμφωνα με την ΚΥΑ 107017, ώστε να θωρακιστεί θεσμικά και να διευκολύνει τη θεσμοθέτηση των υποκείμενων Περιφερειακών Σχεδίων (τα οποία υπόκεινται σε ΣΜΠΕ).
στην παρ. 3.2.2.
εκεί που αναφέρεται ότι το Εθνικό Συμβούλιο Χωροταξίας μπορεί να συμμετέχουν χωρίς δικαίωμα ψήφου, …. και άλλων δημόσιων αρχών και φορέων ΝΑ ΠΡΟΣΤΕΘΕΙ ΚΑΙ ΤΩΝ 13 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ
Επί της παρ 3:
το εδάφιο β) προτείνεται να τροποποιηθεί ως εξής;
β) Τα Περιφερειακά ή ΔιαΠεριφερειακά Θαλάσσια Χωροταξικά Σχέδια
Επί της παρ 3.1 εδάφιο β)
Προτείνεται να μην είναι αρνητικά δεσμευτικό. Η μη υπόδειξη αναγκαιότητας από την Εθνική Στρατηγική προτείνεται να μην δεσμεύει τις Περιφέρειες να εκπονήσουν εφόσον το κρίνουν απαραίτητο Περιφερειακά ή Διαπεριφερειακά Θαλάσσια Χωροταξικά Σχέδια
Προτείνεται επίσης να αφαιρεθεί το τμήμα «του άρθρου 2 του ν. 4269/2014 όπωσ ισχύει»,
Επί της παρ 3.2
Προτείνεται να τροποποιηθεί η αρχή της πρότασης ως εξής: «Τα θαλάσσια Χωροταξικά Σχέδια αντιστοιχούν σε Περιφερειακό ή Δια-Περιφερειακό Επίπεδο Σχεδιασμού»
Επί της παρ 3.2.1
Παρατήρηση 1η:Ως προς την εκπόνηση των Θαλάσσιων Χωροταξικών Σχεδίων:
Τα Θαλάσσια Χωροταξικά Σχέδια, λόγω της φύσης, δυναμικής, οικολογίας και λειτουργίας του παράκτιου-θαλάσσιου χώρου, δεν δύναται να εκπονηθούν όπως τα Χωροταξικά Σχέδια που εκπονούνται στη χερσαία ζώνη, ενδεχομένως ούτε και με την ίδια διαδικασία, διότι θα πρέπει για την εκπόνηση της μελέτης να γνωρίζει ο μελετητής τη δυναμική, οικολογία και λειτουργία του θαλάσσιου χώρου. Για το λόγο αυτό, θα πρέπει η μελετητική ομάδα να συμπεριλαμβάνει οπωσδήποτε μελετητή εξειδικευμένο στο θαλάσσιο περιβάλλον, ή να έχει εξασφαλίσει τη συνεργασία με σχετικό αρμόδιο εξειδικευμένο δημόσιο φορέα.
Παρατήρηση 2η: Ως προς την έγκριση της ΣΜΠΕ:
Η ισχύουσα νομοθεσία επιτρέπει ένα ευρύ σύνολο ειδικοτήτων για την κατοχή της κατηγορίας μελετητικού πτυχίου που δίνει τη δυνατότητα εκπόνησης ΜΠΕ και ΣΜΠΕ, χωρίς να περιορίζει ανάλογα με το θεματικό αντικείμενο τις ειδικότητες – επιστημονικούς κλάδους των μελετητών που μπορούν να εκπονήσουν ΜΠΕ ή ΣΜΠΕ, ανάλογα με το είδος της (των) δραστηριοτήτων έργων όπου αναφέρονται οι ΜΠΕ/ΣΜΠΕ.
Επομένως η ισχύουσα νομοθεσία-διαδικασία για την εκπόνηση ΜΠΕ ή ΣΜΠΕ και απόκτησης-χρήσης του ανάλογου μελετητικού πτυχίου δεν εξασφαλίζει (ως έπρεπε) την εκπόνηση της ΣΜΠΕ των Θαλάσσιων Χωροταξικών Σχεδίων όχι μόνο από μελετητή περιβαλλοντικών θεμάτων αλλά και / ή από εξειδικευμένο θαλάσσιο επιστήμονα ο οποίος είναι απαραίτητος για την γνώση και εμπειρία στο χώρο των επιστημών της θάλασσας.
Επομένως δεν θα πρέπει η ΣΜΠΕ να δύναται να εκπονηθεί από πληθώρα ειδικοτήτων ενίοτε μη συναφών με το θαλάσσιο περιβάλλον, και επομένως θα πρέπει το στοιχείο αυτό να ληφθεί υπόψη κατά την
προκήρυξη της ΣΜΠΕ και να είναι υποχρεωτική η εκπόνησή της από ανάλογη ειδικότητα μελετητή, ή από Ομάδα Μελέτης που να περιλαμβάνει οπωσδήποτε μελετητή θαλάσσιο επιστήμονα.
Το εν λόγω άρθρο προτείνεται να τροποποιηθεί ανάλογα ώστε να εξασφαλίζει τα ανωτέρω ως προς τις παρατηρήσεις 1 και 2.
3.2.2 εδάφιο β)
Η πρόταση «Για τις ανάγκες εφαρμογής της διάταξης αυτής, στο Εθνικό Συμβούλιο Χωροταξίας μπορεί να συμμετέχουν χωρίς δικαίωμα ψηφου, μετά από πρόσκληση του Προέδρου του, εκπρόςωποι και άλλων δημόςιων αρχιών και φορέων προκειμενου να αναπτυξουν τις απόψεις τους κατά τις συνεδριάσεις του Συμβουλίου» προτείνεται να τροποποιηθει ως εξής:
«Για τις ανάγκες εφαρμογής της διάταξης αυτής, στο Εθνικό Συμβούλιο Χωροταξίας είναι απαραίτητο κατ εξαίρεση να συμμετέχουν
i) με δικαίωμα ψήφου, μετά από πρόσκληση του Προέδρου του, εκπρόσωποι εξειδικευμένων στο θαλάσσιο περιβάλλον δημόσιων φορέων προκειμένου να αναπτύξουν τις απόψεις τους και την εμπειρία τους κατά τις συνεδριάσεις του Συμβουλίου
ή και
ii) εκπρόσωποι άλλων δημόσιων αρχών και φορέων χωρίς ψήφο, προκειμένου να αναπτύξουν τις απόψεις τους κατά τις συνεδριάσεις του Συμβουλίου»
Επί της παρ 3.2.3
Προτείνεται να ληφθεί κι εδώ υπόψη η παρατήρηση που σημειώθηκε για άρθρο 6 παρ 3.2.1
Επί της παρ 3.2.4
Προτείνεται να ληφθεί κι εδώ υπόψη η παρατήρηση που σημειώθηκε για άρθρο 6 παρ 3.2.1
Επί της παρ 5
Για τις ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές (επιβαρυμένες παράκτιες ζώνες), θα πρέπει να προβλεφθεί παρακολούθηση σε βραχυπρόθεσμο χρονικό διάστημα, διαφορετικά δεν εξασφαλίζεται η διατήρηση της οικοσυστημικής προσέγγισης.
Η μεταβλητότητα και τρωτότητα του παράκτιου περιβάλλοντος θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη.
Το ελληνικό σύστημα χωρικού σχεδιασμού διαθέτει τα εργαλεία για την εφαρμογή του ΘΧΣ. Η δημιουργία παράλληλων πλαισίων για τον χερσαίο και τον θαλάσσιο χώρο θα επιβαρύνει – επιβραδύνει τον χωρικό σχεδιασμό στην Ελλάδα. Επομένως προτείνεται η ενσωμάτωση του ΘΧΣ στα υφιστάμενα πλαίσια σχεδιασμού, ώστε να εξασφαλίζεται σε μεγαλύτερο βαθμό η ταυτόχρονη διερεύνηση και επίλυση των ζητημάτων που προκύπτουν από την αλληλεπίδραση ξηράς – θάλασσας. Ακόμα σημειώνεται ότι εφόσον τα ΠΠΧΣΑΑ είναι προγενέστερα, τίθενται εξαρχής περιορισμοί στην εφαρμογή του ΘΧΣ.
Στην παράγραφο 3.2 αναφέρεται ότι θα καταρτιστούν «Θαλάσσια Χωροταξικά Σχέδια» για διάφορες χωρικές ενότητες. Ιδανικά, θα έπρεπε να καταρτιστεί ΕΝΑ ενιαίο χωροταξικό σχέδιο που να καλύπτει όλα τα εθνικά θαλάσσια ύδατα. Τα θαλάσσια οικοσυστήματα χαρακτηρίζονται από υψηλό βαθμό συνεκτικότητας (connectivity) μέσω διαφόρων διεργασιών και τη μετακίνηση των οργανισμών που διαβιούν στο θαλάσσιο περιβάλλον. Με την κατάρτιση πολλών ανεξάρτητων Θαλασσίων Χωροταξικών Σχεδίων ενδέχεται να μη δοθεί η πρέπουσα σημασία στη συνεκτικότητα και την αλληλεπίδραση των διαφόρων συντελεστών των θαλασσίων οικοσυστημάτων, κι επομένως το σύνολο των ΘΣΧ να μην πετύχουν την επιθυμητή βιώσιμη ανάπτυξη. Η αδυναμία να προστατευτούν επαρκώς τα θαλάσσια οικοσυστήματα θα οδηγήσει αναπόφευκτα στην μειώση των θαλασσίων πόρων και κατά συνέπεια ύφεση των οικονομικών δραστηριοτήτων.
Σχόλιο: στο σημείο 3.2 να προστεθεί ότι θα λαμβάνει υπόψη και τις προβλέψεις των αλλαγών λόγω της κλιματική αλλαγής.
Άρθρο 6, 3.1.α: κρίνεται αναγκαία η συμμετοχή στο Εθνικό Συμβούλιο Χωροταξίας η γνωμοδότηση από το σύνολο των ΦΔ και ειδικότερα αυτών που είναι υπεύθυνοι για την προστασία, διαχείριση και βιώσιμη ανάπτυξη παράκτιων και θαλάσσιων ΠΠ.
Άρθρο 6, 3.2.1: Κατά τη κατάρτιση των Θαλάσσιων Χωροταξικών Σχεδίων θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι αξιολογήσεις και οι θαλάσσιες Στρατηγικές για κάθε υποπεριοχή της Μεσογείου που τείνει να συμπεριληφθεί στα εκάστοτε Θαλάσσια Χωροταξικά Σχέδια με βάση το Άρθρο 8 του Ν.3983, όπως επίσης και η αξιολόγηση της Καλής Περιβαλλοντικής Κατάστασης (Άρθρο 9 του Ν.3983) και οι Περιβαλλοντικοί Στόχοι (Άρθρο 10 του Ν. 3983) για κάθε υποπεριοχή της Μεσογείου που θα συμπεριληφθεί στα Θαλάσσια Χωροταξικά Σχέδια.
Επιπλέον, για την κατάρτιση Θαλάσσιων Χωροταξικών Σχεδίων και για τη διαμόρφωση της Εθνικής Στρατηγικής για το Θαλάσσιο Χώρο κρίνεται απαραίτητο να ληφθούν υπόψη τα σχέδια νόμου (όπως ΚΥΑ ή ΠΔ) για περιοχές με θαλάσσια και παράκτια τμήματα με σημαντικά προστατευταία αντικείμενα τα οποία βρίσκονται υπό επεξεργασία και δεν έχουν δημοσιευτεί ακόμα ή τα οποία βρίσκονται σε καθεστώς διαβούλευσης. Για όλους τους παραπάνω λόγους κρίνεται αναγκαία η συμβολή των ΦΔ θαλάσσιων και παράκτιων ΠΠ για το σχεδιασμό των ΘΑλ.Χωρ.Σχεδίων.
Άρθρο 6,4.:… είναι δυνατόν να τροποποιείται το περιεχόμενο της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής για το Θαλάσσιο Χώρο ή/και των Θαλάσσιων Χωροταξικών Σχεδίων και ύστερα από εισήγηση των συνόλου των ΦΔ ΠΠ με παράκτιο ή θαλάσσιο τμήμα (εντός της περιοχής δικαιοδοσίας τους)ή όπου οι δραστηριότητες σε χερσαίο τμήμα επηρεάζουν περιοχές που συγκαταλέγονται σε Θαλ.Χωρ.Σχέδια καθώς και ύστερα από γνωμοδότηση της Επιτροπής ΦΥΣΗ 2000.