1. Τοπικά Χωρικά Σχέδια
1.1. Τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια καθορίζουν την οργάνωση των χρήσεων γης καθώς και τους γενικούς όρους δόμησης και περιορισμούς δόμησης και κάθε άλλο μέτρο, όρο ή περιορισμό που απαιτείται για την ολοκληρωμένη χωρική ανάπτυξη και οργάνωση της περιοχής ενός πρωτοβαθμίου ΟΤΑ.
1.2. Τα Τ.Χ.Σ αποτελούνται από τα απαραίτητα κείμενα και διαγράμματα, καλύπτουν την έκταση μίας ή και περισσοτέρων Δημοτικών Ενοτήτων του οικείου Δήμου και εξειδικεύουν τις στρατηγικές κατευθύνσεις των υπερκείμενων επιπέδων χωροταξικού σχεδιασμού. Δύναται επίσης να εκπονούνται σε διαδημοτικό επίπεδο, έπειτα από σχετικές αποφάσεις των οικείων Δημοτικών Συμβουλίων.
1.3. Με τα Τ.Χ.Σ καθορίζονται για εκάστη δημοτική ενότητα οι ακόλουθες κατηγορίες περιοχών:
1.3.1. Οικιστικές Περιοχές: Ως οικιστικές περιοχές νοούνται οι περιοχές της περιοχής μελέτης των Τ.Χ.Σ που εξυπηρετούν τη διαβίωση και την οργανωμένη οικονομική και κοινωνική ζωή και δραστηριότητα του ανθρώπου. Στις οικιστικές περιοχές περιλαμβάνονται όλες οι εντός εγκεκριμένων σχεδίων πόλεων, οι οικισμοί προ του 1923 ή με πληθυσμό κάτω των 2.000 κατοίκων καθώς και οι περιοχές προς πολεοδόμηση για οικιστική χρήση, δηλαδή οι περιοχές οι οποίες, αιτιολογημένα λόγω δημογραφικών αναγκών, των θέσεων τους, της φυσικής διαμόρφωσης του εδάφους και λοιπών συνθηκών, όπως αναγκών που προκύπτουν από ευρύτερες χωροταξικές συσχετίσεις και από την δυναμική του περιφερειακού χώρου από τον οποίο επηρεάζονται προσφέρονται για οικιστικές επεκτάσεις και εν γένει για την πραγματοποίηση έργων και προγραμμάτων οικιστικής ανάπτυξης. Περιλαμβάνονται επίσης και οι Περιοχές Ειδικά Ρυθμιζόμενης Πολεοδόμησης, οι Περιοχές Πολεοδομικής Επιβάρυνσης του άρθρου 31 του ν. 4178/2013 καθώς και ζώνες υποδοχής συντελεστή δόμησης. Εντός των οικιστικών περιοχών επιτρέπονται οι ακόλουθες γενικές κατηγορίες χρήσεων γης κατά τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις: κατοικία, πολεοδομικό κέντρο, τουρισμός – αναψυχή, ελεύθεροι χώροι – αστικό πράσινο, εγκαταστάσεις κοινής ωφέλειας. Στις περιοχές αυτές με το Τ.Χ.Σ καθορίζονται όρια πολεοδομικών ενοτήτων και η γενική πρόταση πολεοδομικής οργάνωσής τους, ήτοι οι επιτρεπόμενες εντός αυτών γενικές κατηγορίες χρήσεων γης, η πυκνότητα, ο συντελεστής δόμησης καθώς και η γενική εκτίμηση των αναγκών εκάστης πολεοδομικής ενότητας σε κοινόχρηστους χώρους, κοινωφελείς εξυπηρετήσεις και εν γένει δημόσιες υποδομές και δίκτυα και οι ειδικότεροι όροι και περιορισμοί δόμησης. Εφόσον εντός των περιοχών περιλαμβάνονται ρέματα αυτά δύναται να οριοθετηθούν με την έγκριση του Τ.Χ.Σ, σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις.
1.3.2. Περιοχές παραγωγικών και επιχειρηματικών δραστηριοτήτων: Ως περιοχές παραγωγικών και επιχειρηματικών δραστηριοτήτων νοούνται οι εκτός σχεδίου και εκτός ορίων οικισμών περιοχές της περιοχής μελέτης των Τ.Χ.Σ, οι οποίες, εν όψει της θέσης, των υφιστάμενων χρήσεων, λειτουργιών και υποδομών καθώς και των λοιπών χωρικών τους χαρακτηριστικών, προσφέρονται για τη χωροθέτηση μεμονωμένων ή οργανωμένων παραγωγικών και επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Οι περιοχές αυτές είναι δυνατό να πολεοδομούνται ή μη ανάλογα με το ιδιαίτερο καθεστώς που τις διέπει. Στις περιοχές αυτές επιτρέπεται ο καθορισμός μιας ή περισσότερων από τις ακόλουθες γενικές κατηγορίες χρήσεων γης κατά τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις: τουρισμός-αναψυχή, χονδρικό εμπόριο, παραγωγικές δραστηριότητες, τεχνολογικά πάρκα, εμπορευματικά κέντρα, Εγκαταστάσεις μέσων μαζικής μεταφοράς, εγκαταστάσεις αστικών υποδομών κοινής ωφέλειας, ιδιαίτερες χρήσεις. Στις περιοχές αυτές με το Τ.Χ.Σ καθορίζονται οι επιτρεπόμενες εντός αυτών γενικές κατηγορίες χρήσεων γης, ο συντελεστής δόμησης καθώς και οι ειδικότεροι όροι και περιορισμοί δόμησης που απαιτούνται για την ανάπτυξή τους, σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις. Εφόσον εντός των περιοχών περιλαμβάνονται ρέματα αυτά δύναται να οριοθετηθούν με την έγκριση του Τ.Χ.Σ, σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις.
Στις περιοχές επιχειρηματικών και παραγωγικών δραστηριοτήτων ενσωματώνονται και τυχόν εγκεκριμένοι οργανωμένοι υποδοχείς επιχειρηματικών και παραγωγικών δραστηριοτήτων, όπως είναι ιδίως οι Περιοχές Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης, οι Περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης Παραγωγικών Δραστηριοτήτων, οι Βιομηχανικές Επιχειρηματικές Περιοχές, τα Επιχειρηματικά Πάρκα, οι Βιομηχανικές Περιοχές, τα Εμπορευματικά Πάρκα, τα Ειδικά Σχέδια Χωρικής Ανάπτυξης Δημοσίων Ακινήτων και τα Ειδικά Σχέδια Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικών Επενδύσεων.
1.3.3. Περιοχές Προστασίας: Ως περιοχές προστασίας νοούνται οι περιοχές της περιοχής μελέτης των Τ.Χ.Σ, οι οποίες διαθέτουν ιδιαιτέρως αξιόλογα φυσικά ή πολιτιστικά στοιχεία που χρήζουν προστασίας, προβολής και ανάδειξης. Στις περιοχές αυτές μπορεί να καθορίζονται περιορισμοί ή και απαγορεύσεις στις χρήσεις γης και στη δόμηση καθώς και στην εν γένει άσκηση δραστηριοτήτων και λειτουργιών, για λόγους προστασίας του φυσικού ή πολιτιστικού περιβάλλοντος.
Στις περιοχές αυτές εντάσσονται και εκτάσεις που υπάγονται σε ειδικά νομικά καθεστώτα προστασίας, όπως είναι ιδίως χώροι αρχαιολογικού ή ιστορικού ενδιαφέροντος, δάση και δασικές εκτάσεις καθώς και οι περιοχές υπαγόμενες στο εθνικό σύστημα προστατευόμενων περιοχών του ν. 3937/2011 (Α΄ 60),οι οποίες διέπονται όσον αφορά τις χρήσεις γης και τους όρους δόμησης από τα ειδικά καθεστώτα προστασίας τους. Στην κατηγορία αυτή συμπεριλαμβάνονται και οι περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 56 του ν. 2637/1998 ως γη υψηλής παραγωγικότητας.
1.3.4. Περιοχές ελέγχου χρήσεων γης: Ως περιοχές ελέγχου χρήσεων γης νοούνται οι εκτός σχεδίου και εκτός ορίων οικισμών περιοχές της περιοχής μελέτης των Τ.Χ.Σ, ιδίως πέριξ των οικιστικών περιοχών ή των περιοχών παραγωγικών κι επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, στις οποίες δύναται να καθορίζονται ειδικοί περιορισμοί στις χρήσεις γης και στους όρους δόμησης με σκοπό την ορθολογική κατανομή και συσχέτιση των χρήσεων γης, ώστε να αποφεύγονται πιθανές συγκρούσεις μεταξύ τους.
1.4. Μετά την έγκριση των Τ.Χ.Σ, κάθε οικιστική, παραγωγική ή άλλη ανάπτυξη επιτρέπεται μόνον εφόσον είναι συμβατή με τις χρήσεις γης και τους λοιπούς όρους και περιορισμούς που καθορίζονται με αυτά. Σε κάθε περίπτωση κατά την έγκριση των Τ.Χ.Σ πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι μεταβατικές διατάξεις του άρθρου 16 του ν. 4164/2013.
1.5. Κατά τη διαδικασία εκπόνησης των Τ.Χ.Σ και οπωσδήποτε μετά τη γνώμη του οικείου ΣΥΠΟΘΑ δύναται να επιβάλλεται, σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις, αναστολή χορήγησης αδειών δόμησης για ορισμένες χρήσεις είτε σε όλη την περιοχή εκπόνησης είτε σε μέρος αυτής έπειτα από αιτιολογημένη εισήγηση της αρμόδιας υπηρεσίας.
1.6. α. Η κίνηση της διαδικασίας για τη σύνταξη Τ.Χ.Σ γίνεται είτε από τον οικείο Δήμο είτε από τo YΠΕΚΑ.
β. Η έγκριση των Τ.Χ.Σ γίνεται με Προεδρικό Διάταγμα που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού ΠΕΚΑ, ύστερα από γνώμη του Δημοτικού Συμβουλίου και του οικείου ΣΥΠΟΘΑ, οι οποίες παρέχεται σε διάστημα ενός μηνός από την εισαγωγή του θέματος σε αυτά. Μετά την παρέλευση της παραπάνω ημερομηνίας η διαδικασία συνεχίζεται χωρίς τη σχετική γνώμη. Με το πιο πάνω προεδρικό διάταγμα εγκρίνονται επίσης και οι κατευθύνσεις, όροι και μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος, τα οποία πρέπει να τηρούνται κατά την υλοποίηση και εξειδίκευση των Τ.Χ.Σ, σύμφωνα με την προβλεπόμενη από τις κείμενες διατάξεις Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ).
1.7. Τα Τ.Χ.Σ εκπονούνται λαμβάνοντας υπόψη τον αντίστοιχο σχεδιασμό των όμορων Δημοτικών Ενοτήτων του οικείου ή όμορου Δήμου προκειμένου να μην τίθενται θέματα συγκρούσεων χρήσεων γης. Κατά τη διαδικασία εκπόνησης των Τ.Χ.Σ κάθε δήμου ζητείται η γνώμη και των όμορων δήμων.
1.8. Εφόσον κατά την εκπόνηση των Τ.Χ.Σ έχουν καθορισθεί ΖΟΕ σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 29 του ν. 1337/1983 ή Ειδικά Διατάγματα ή άλλες ειδικότερες διατάξεις με τα οποία ορίζονται χρήσεις γης, τα όρια και οι ρυθμίσεις που τα διέπουν περιλαμβάνονται στο περιεχόμενο των Τ.Χ.Σ δυνάμενες να τροποποιηθούν εφόσον τούτο κρίνεται απαραίτητο, με πολεοδομικά κριτήρια για την κάλυψη αναγκών οικιστικής, παραγωγικής ή επιχειρηματικής ανάπτυξης και ανασυγκρότησης εντός της οικείας δημοτικής ενότητας. Μετά την έγκριση των Τ.Χ.Σ οι ΖΟΕ, τα Ειδικά Διατάγματα ή οι ειδικότερες διατάξεις που έχουν ενσωματωθεί σε αυτό παύουν να ισχύουν.
1.9. Η οικεία Περιφέρεια παρακολουθεί και αξιολογεί την εφαρμογή των κατευθύνσεων των Τ.Χ.Σ. Για το σκοπό αυτό συντάσσει ανά πενταετία τουλάχιστον έκθεση, με την οποία αποτιμάται η πορεία εφαρμογής των κατευθύνσεων των πιο πάνω σχεδίων, καταγράφονται τυχόν αστοχίες, αδυναμίες και προβλήματα που εντοπίστηκαν κατά την εφαρμογή τους και διατυπώνονται προτάσεις αντιμετώπισής τους. Η εν λόγω έκθεση κοινοποιείται στο Δήμο, στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση και στο ΥΠΕΚΑ προκειμένου να λαμβάνεται υπόψη σε σχετικές ενέργειες και δράσεις που άπτονται των αρμοδιοτήτων τους.
1.10. Τα Τ.Χ.Σ. αναθεωρούνται ανά πενταετία, σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν για την έγκριση τους, εφόσον προκύψει τεκμηριωμένη προς τούτο ανάγκη από την αξιολόγηση που διενεργείται κατά την προηγούμενη παράγραφο. Κατ’ εξαίρεση δύναται να τροποποιούνται νωρίτερα με στόχο τη βελτίωση και την επικαιροποίηση τους προκειμένου:
i. να αντιμετωπισθούν ζητήματα που ανακύπτουν από την προώθηση ή εφαρμογή προγραμμάτων και δράσεων διεθνούς, ευρωπαϊκού, διακρατικού, διαπεριφερειακού ή διαδημοτικού χαρακτήρα,
ii. να αντιμετωπισθούν εξαιρετικές πολεοδομικές ανάγκες από φυσικές ή τεχνολογικές καταστροφές και κινδύνους,
iii. να ενσωματωθούν σημαντικές παρατηρήσεις και υποδείξεις της οικείας έκθεσης αξιολόγησης.
iv. να αντιμετωπισθούν εξαιρετικές και απρόβλεπτες ανάγκες και νέα δεδομένα και ανάγκες που δεν μπορούν να καλυφθούν στο πλαίσιο των ισχυόντων Τ.Χ.Σ. και αφορούν στην εφαρμογή έργων και προγραμμάτων ή παρεμβάσεων μεγάλης κλίμακας ή στρατηγικής σημασίας.
1.11. Με απόφαση του Υπουργού ΠΕΚΑ, μετά από γνώμη του ΚΕΣΥΠΟΘΑ δύναται να επέρχονται εντοπισμένες και μη ουσιώδεις τροποποιήσεις σε εγκεκριμένα Τ.Χ.Σ. Οι πιο πάνω τροποποιήσεις υποβάλλονται σε διαδικασία στρατηγικής περιβαλλοντικής εκτίμησης, μόνον εφόσον αξιολογηθεί, κατά τα οριζόμενα στην ΚΥΑ 107017/2006 (ΦΕΚ Β 1225) των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών, Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και του Υφυπουργού Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, όπως εκάστοτε ισχύει, ότι ενδέχεται να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον.
1.12. Με απόφαση Υπουργού ΠΕΚΑ, καθορίζονται οι προδιαγραφές και κάθε άλλη απαραίτητη λεπτομέρεια για την εκπόνηση, αξιολόγηση και τροποποίηση των Τ.Χ.Σ..
1.13. Η αναθεώρηση και τροποποίηση εγκεκριμένων κατά τη δημοσίευση του νόμου αυτού Γ.Π.Σ. και Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π. γίνεται κατά τις διατάξεις του παρόντος άρθρου.
1.14. Όπου στις διατάξεις της ισχύουσας νομοθεσίας αναφέρεται το «Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο» ή το «Σχέδιο Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης» νοείται εφεξής το Τοπικό Χωρικό Σχέδιο του παρόντος άρθρου.
2. Ειδικό Χωρικό Σχέδιο
2.1. Για τη χωρική οργάνωση και ανάπτυξη περιοχών που μπορεί να λειτουργήσουν ως υποδοχείς σχεδίων, έργων και προγραμμάτων υπερτοπικής κλίμακας ή στρατηγικής σημασίας είτε για να αντιμετωπισθούν κρίσιμα προβλήματα χρήσεων γης καταρτίζονται Ειδικά Χωρικά Σχέδια (Ε.Χ.Σ). Τα Ε.Χ.Σ αποτελούν σύνολα κειμένων και διαγραμμάτων με τα οποία καθορίζονται χρήσεις γης, γενικοί όροι και περιορισμοί δόμησης καθώς και κάθε άλλο μέτρο, όρος ή περιορισμός που απαιτείται ώστε να καταστούν οι εν λόγω περιοχές κατάλληλες είτε για την οργανωμένη ανάπτυξη παραγωγικών ή επιχειρηματικών δραστηριοτήτων είτε για την πραγματοποίηση προγραμμάτων και παρεμβάσεων μεγάλης κλίμακας ή στρατηγικής σημασίας.
2.2. Τα Ειδικά Χωρικά Σχέδια συνιστούν μορφή χωρικού σχεδιασμού ρυθμιστικού χαρακτήρα που εντάσσεται ιεραρχικά στο ίδιο επίπεδο σχεδιασμού με τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια.
2.3. α. Η κίνηση της διαδικασίας για τη σύνταξη των Ε.Χ.Σ γίνεται είτε από το ΥΠΕΚΑ είτε από τον οικείο Δήμο ή την οικεία Περιφέρεια.
β. Η έγκριση των Ε.Χ.Σ γίνεται με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού ΠΕΚΑ ή/και των κατά περίπτωση αρμοδίων υπουργών, ύστερα από γνώμη του ΚΕΣΥΠΟΘΑ. Με το πιο πάνω προεδρικό διάταγμα εγκρίνονται επίσης και οι κατευθύνσεις, όροι και μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος, τα οποία πρέπει να τηρούνται κατά την υλοποίηση και εξειδίκευση των Ε.Χ.Σ, σύμφωνα με την προβλεπόμενη από τις κείμενες διατάξεις Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ).
γ. Κατά την κατάρτιση των Ε.Χ.Σ λαμβάνονται υπόψη οι κατευθύνσεις των εγκεκριμένων Χωροταξικών Πλαισίων εθνικού και περιφερειακού χαρακτήρα καθώς και οι κατευθύνσεις της οικείας αναπτυξιακής πολιτικής.
δ. Με απόφαση Υπουργού ΠΕΚΑ καθορίζονται προδιαγραφές και κάθε άλλη απαραίτητη λεπτομέρεια για τη σύνταξη των Ε.Χ.Σ.
2.4. Με τα Ειδικά Χωρικά Σχέδια μπορεί να τροποποιούνται προγενέστερα Τοπικά Χωρικά Σχέδια και τυχόν ισχύουσες για την περιοχή του σχεδίου γενικές και ειδικές πολεοδομικές ρυθμίσεις, ιδίως όσον αφορά τις επιτρεπόμενες χρήσεις γης και όρους και περιορισμούς δόμησης εφόσον η τροποποίηση καθίσταται αναγκαία εν όψει του ειδικού χαρακτήρα της επιδιωκόμενης ανάπτυξης, τεκμηριώνεται ειδικώς στην οικεία για κάθε ειδικό σχέδιο μελέτη και δεν ανατρέπει πάντως τη χωροταξική λειτουργία της ευρύτερης περιοχής, όπως αυτή προσδιορίζεται στα οικεία Στρατηγικά Χωροταξικά Πλαίσια και τις Περιφερειακές Χωροταξικές Στρατηγικές.
2.5. Εφόσον κατά την εκπόνηση των Ε.Χ.Σ έχουν καθορισθεί ΖΟΕ σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 29 του ν. 1337/1983 ή Ειδικά Διατάγματα ή άλλες ειδικότερες διατάξεις με τα οποία ορίζονται χρήσεις γης, τα όρια και οι ρυθμίσεις που τα διέπουν περιλαμβάνονται στο περιεχόμενο των Ε.Χ.Σ δυνάμενες να τροποποιηθούν εφόσον τούτο κρίνεται απαραίτητο, με πολεοδομικά κριτήρια για την κάλυψη αναγκών οικιστικής, παραγωγικής ή επιχειρηματικής ανάπτυξης και ανασυγκρότησης εντός της οικείας δημοτικής ενότητας. Μετά την έγκριση των Ε.Χ.Σ οι ΖΟΕ, τα Ειδικά Διατάγματα ή οι ειδικότερες διατάξεις που έχουν ενσωματωθεί σε αυτά παύουν να ισχύουν.
2.6. Εφόσον εντός των περιοχών που εκπονούνται τα Ε.Χ.Σ περιλαμβάνονται ρέματα αυτά δύναται να οριοθετηθούν με το ΠΔ της παραγράφου 3, σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις.
2.7. Οι ρυθμίσεις των Ειδικών Χωρικών Σχεδίων είναι δεσμευτικές για όλα τα εκπονούμενα Τοπικά Χωρικά Σχέδια καθώς και για κάθε ένταξη των περιοχών που καλύπτονται από Ε.Χ.Σ σε σχέδιο πόλεως. Κατ’ εξαίρεση, με τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια μπορεί να τροποποιούνται όρια και ρυθμίσεις των Ειδικών Χωρικών Σχεδίων ύστερα από ειδική αιτιολογία και σύμφωνη γνώμη του φορέα ανάπτυξης ή διοίκησης της περιοχής που έχει ενταχθεί σε Ειδικό Σχέδιο. Στις περιπτώσεις αυτές, το προεδρικό διάταγμα για την έγκριση του Τ.Χ.Σ προτείνεται και από τον καθ’ ύλην αρμόδιο για το τροποποιούμενο Ειδικό Χωρικό Σχέδιο υπουργό.
2.8. Κατά τη διαδικασία εκπόνησης του Ε.Χ.Σ και οπωσδήποτε μετά τη γνώμη του ΚΕΣΥΠΟΘΑ δύναται να επιβάλλεται, σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις, αναστολή χορήγησης αδειών δόμησης για ορισμένες χρήσεις είτε σε όλη την περιοχή εκπόνησης είτε σε μέρος αυτής έπειτα από αιτιολογημένη εισήγηση της αρμόδιας υπηρεσίας.
2.9. Ειδικά Χωρικά Σχέδια, κατά την έννοια του παρόντος άρθρου, αποτελούν και οι Περιοχές Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης (ΠΟΤΑ) του άρθρου 29 του ν. 2545/1997, οι Περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης Παραγωγικών Δραστηριοτήτων (ΠΟΑΠΔ) του άρθρου 24 του ν. 1650/1986, τα Επιχειρηματικά Πάρκα του ν. 3982/2011, τα Εμπορευματικά Κέντρα του ν. 3333/2005, τα Ειδικά Σχέδια Χωρικής Ανάπτυξης Δημοσίων Ακινήτων (ΕΣΧΑΔΑ) του άρθρου 12 του ν. 3986/2011 και τα Ειδικά Σχέδια Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΣΧΑΣΕ) του άρθρου 24 του ν. 3894/2010. Για τον σχεδιασμό και τη χωρική οργάνωση των πιο πάνω υποδοχέων εφαρμόζονται οι οικείες για κάθε κατηγορία υποδοχέα διατάξεις καθώς και οι ρυθμίσεις των παραγράφων 4 και 5 του παρόντος άρθρου. Στις περιπτώσεις των πιο πάνω υποδοχέων, η οριοθέτηση των υδατορεμάτων που εμπίπτουν σε αυτά, μπορεί να γίνεται με τη διοικητική πράξη έγκρισης εκάστου υποδοχέα, σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις.
Όσον αφορά στις αρμοδιότητες του πρώτου επιπέδου πολεοδομικού σχεδιασμού, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 280 παρ. 8 του Ν.2852/2010 η ανάθεση, παρακολούθηση και επίβλεψη της εκπόνησης και έγκρισης μελετών Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΓΠΣ) είναι αρμοδιότητα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και μεταγενέστερα με τροποποίησή του (με το άρθρο 18, παρ. 16, του Ν. 4071/12: «Ρυθμίσεις για την τοπική ανάπτυξη, την αυτοδιοίκηση και την αποκεντρωμένη διοίκηση, Ενσωμάτωση Οδηγίας 2009/50/ΕΚ.)αντικαταστάθηκε, ως εξής:
«Η ανάθεση, παρακολούθηση και επίβλεψη της εκπόνησης μελετών γενικών πολεοδομικών σχεδίων (Γ.Π.Σ.) και των Σχεδίων Χωρικής Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης (Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π.) κατά τις διατάξεις των άρθρων 4 και 5 του ν. 2508/1997, όπως τροποποιήθηκαν και ισχύουν με το άρθρο 24 του ν. 2539/1997 γίνεται από τους δήμους, ενώ η έγκριση αυτών γίνεται από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση».
Επίσης με το άρθρο 186 ¨Αρμοδιότητες Περιφερειών¨ του Ν. 3852/2010 ¨Πρόγραμμα Καλλικράτης¨, στον τομέα ΣΤ : Έργων –Χωροταξίας- Περιβάλλοντος περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων όλα τα πολεοδομικά αντικείμενα αρμοδιότητας των Δ/νσεων των Περιφερειών. Για τα ΓΠΣ, ΣΧΟΟΑΠ και ΖΟΕ οι αρμοδιότητεςτων Περιφερειών αφορούν στην παρακολούθηση της εφαρμογής των Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων (Γ.Π.Σ.), Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π. σύμφωνα με το άρθρο 6 του ν. 2508/1997, στην παρακολούθηση εφαρμογής Ειδικών Χωροταξικών Μελετών και Ζωνών Οικιστικού Ελέγχου (ΖΟΕ) και στο συντονισμό της υλοποίησης των προγραμμάτων εκτέλεσης έργων που προβλέπονται από τα γενικά πολεοδομικά σχέδια (ΓΠΣ) και τις πολεοδομικές μελέτες. Άρα οι Περιφέρειες είναι το αρμόδιο όργανο εφαρμογής των τοπικών χωροταξικών σχεδίων αλλά και το όργανο συντονισμού της υλοποίησης των προγραμμάτων εκτέλεσης των έργων που προβλέπονται από τα ΓΠΣ και τις πολεοδομικές μελέτες.
Επομένως αποτελεί ήδη διαπιστωμένη ανάγκη να αναληφθεί από την περιφερειακή αυτοδιοίκηση ο αναπτυξιακός σχεδιασμός της περιφέρειας αλλά και η διαχείριση των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, -διασύνδεση του χωροταξικού σχεδιασμού με τον αναπτυξιακό προγραμματισμό και την εκτέλεση έργων και σύμφωνα με αυτά ομοίως θα πρέπει να ισχύσει και για τα νέα Τ.Χ.Σ. & Ε.Χ.Σ.
Λόγοι σύνδεσης των προβλέψεων του έρθρου αυτού με τις μείζονες απαιτήσεις περιβαλλοντικής προσστασίας και αειφορίας, καθώς και λόγοι σαφήνειας και εφαρμοσιμότητας των διαγραμμάτων, επιβάλλουν κατά τη γνώμη μου τις ακόλουθες (κατέλάχιστον)΄Αναδιατυπώσεις-Συμπληρώσεις:
«1.2. Τα Τ.Χ.Σ αποτελούνται από τα απαραίτητα κείμενα και διαγράμματα, καλύπτουν την έκταση μίας ή και περισσοτέρων Δημοτικών Ενοτήτων του οικείου Δήμου και εξειδικεύουν τις στρατηγικές κατευθύνσεις των υπερκείμενων επιπέδων χωροταξικού σχεδιασμού. Δύναται επίσης να εκπονούνται σε διαδημοτικό επίπεδο, έπειτα από σχετικές αποφάσεις των οικείων Δημοτικών Συμβουλίων. ΟΛΑ ΤΑ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΩΝ Τ.Χ.Σ. ΕΧΟΥΝ ΓΕΩΧΩΡΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΑΠΟΤΥΠΏΣΙΜΗ ΣΤΑ ΥΠΟΒΑΘΡΑ ΤΗΣ ΕΚΧΑ Α.Ε.»
«1. 1.3.1. Οικιστικές Περιοχές: Ως οικιστικές περιοχές ……. ….
δίκτυα και οι ειδικότεροι όροι και περιορισμοί δόμησης. Εφόσον εντός των περιοχών περιλαμβάνονται ΡΕΜΑΤΑ, ΛΙΜΝΕΣ Ή ΠΛΕΥΣΙΜΟΙ ΠΟΤΑΜΟΙ, ΑΥΤΑ ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ ΝΑ ΟΡΙΟΘΕΤΗΘΟΥΝ με την έγκριση του Τ.Χ.Σ, σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις.»
«1. 1.3.2.Περιοχές παραγωγικών και επιχειρηματικών δραστηριοτήτων: Ως περιοχές παραγωγικών και επιχειρηματικών δραστηριοτήτων …..
Εφόσον εντός των περιοχών περιλαμβάνονται ΡΕΜΑΤΑ, ΛΙΜΝΕΣ Ή ΠΛΕΥΣΙΜΟΙ ΠΟΤΑΜΟΙ, ΑΥΤΑ ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ ΝΑ ΟΡΙΟΘΕΤΗΘΟΥΝ με την έγκριση του Τ.Χ.Σ, σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις.»
«1.3.3. Περιοχές Προστασίας: Ως περιοχές προστασίας νοούνται………
Στις περιοχές αυτές εντάσσονται και εκτάσεις που υπάγονται σε ειδικά νομικά καθεστώτα προστασίας, όπως είναι ιδίως χώροι αρχαιολογικού ή ιστορικού ενδιαφέροντος, δάση και δασικές εκτάσεις καθώς και οι περιοχές υπαγόμενες στο εθνικό σύστημα προστατευόμενων περιοχών του ν. 3937/2011 (Α΄ 60),οι οποίες διέπονται όσον αφορά τις χρήσεις γης και τους όρους δόμησης από τα ειδικά καθεστώτα προστασίας τους. Στην κατηγορία αυτή συμπεριλαμβάνονται και οι περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 56 του ν. 2637/1998 ως γη υψηλής παραγωγικότητας. ΣΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΕΚΠΟΝΗΣΗΣ ΤΩΝ Τ.Χ.Σ. ΕΛΕΓΧΕΤΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΑΠΟ ΤΑ ΑΡΜΟΔΙΑ ΟΡΓΑΝΑ Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΓΗΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΗΔΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΕΝΗ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ. ΕΑΝ ΔΙΑΠΙΣΤΩΘΕΙ Η ΥΠΑΡΞΗ ΜΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΕΝΗΣ ΓΗΣ ΥΨΗΛΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑΣ
ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΓΚΡΙΣΗ ΤΟΥ Τ.Χ.Σ, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΙΣ ΟΙΚΕΙΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ.»
Ανάλογα στις παραγρ. 2.1 και 2.5
Στα Ειδικά Χωρικά Σχέδια, όμοια με τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια, θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι μπορούν να αφορούν περιοχές οι οποίες μπορούν να ανήκουν σε διαφορετικούς Δήμους ή και σε διαφορετικές Περιφέρειες οπότε μπορούν να κινηθεί η σύνταξή τους και με διαδημοτικές ή διαπεριφερειακές αποφάσεις.
Με το άρθρο αυτό ουσιαστικά καταργείται η έννοια της χωροταξίας και του πολεοδομικού σχεδιασμού σε τοπικό επίπεδο.
α) Οι διατάξεις για τα Ειδικά Χωρικά Σχέδια είναι ιδιαίτερα προβληματικές, και θα πρέπει να αποσυρθούν ή να αναθεωρηθούν πλήρως, μαζί με την ισχύουσα νομοθεσία που απηχούν.
Τόσο από πλευράς γεωγραφικής κλίμακας, όσο και πληθυσμού, έκτασης δραστηριότητας, πολυπλοκότητας, περιβαλλοντικών επιπτώσεων, τα Σχέδια αυτά θα έπρεπε υπάγονται στα Τοπικά Χωρικά Σχέδια (σήμερα ΓΠΣ/ΣΧΟΑΑΠ). Ακόμα και με καθαρά οικονομικά κριτήρια, τα Τ.Χ.Σ. είναι πιο σημαντικά από τα Ε.Χ.Σ., διότι χεδόν πάντα αφορούν οικονομικές δραστηριότητες με συνολικά μεγαλύτερα οικονομικά μεγέθη.
Αντιθέτως, με την ιεραρχική εξίσωση ΤΧΣ και ΕΧΣ, το νομοσχέδιο επιτρέπει την ανατροπή των ΤΧΣ (βλ. εδάφιο 2.4) προκειμένου να διεκπεραιωθεί η εγκατάσταση συγκεκριμένων δραστηριοτήτων – στρατηγικών επενδύσεων, εμπορευματικών κέντρων, ανάπτυξης δημόσιων ακινήτων (βλ. εδάφιο 2.9)-, για χάρη των οποίων ανατρέπεται τελείως ο χωροταξικός σχεδιασμός. Οι προβλέψεις για την ισχύ των ΕΧΣ τελικά αμφισβητούν κάθε έννοια χωροταξικής ιεράρχησης και δυνατότητας τοπικής εξειδίκευσης, λαμβάνοντας υπόψη τις ειδικές τοπικές συνθήκες. Ακόμα χειρότερα, με τα ΕΧΣ επιτρέπεται η ανατροπή των ΖΟΕ, ακόμα και όσων έχουν οριστεί βάσει διατάξεων όπως ο ν. 1650/86, με αποτέλεσμα να ανατρέπεται πριν ολοκληρωθεί το θεσμικό καθεστώς προστατευόμενων περιοχών. Μάλιστα, το νομοσχέδιο, αγνοώντας τον ρόλο των ΖΟΕ στην προστασία του περιβάλλοντος, επιτρέπει την κατάργησή τους «με πολεοδομικά κριτήρια για την κάλυψη αναγκών οικιστικής, παραγωγικής ή επιχειρηματικής ανάπτυξης» (εδάφιο 2.5).
Τελικά, το παρόν άρθρο καταργεί όλες τις προστατευτικές και ρυθμιστικές διατάξεις σε επίπεδο ΤΧΣ (σήμερα ΓΠΣ/ΣΧΟΑΑΠ), αναθεωρώντας πλήρως τον χωροταξικό σχεδιασμό της χώρας, διευκολύνοντας επενδύσεις “fast track”, στρατηγικές ή άλλες.
β) Προβληματική επίσης είναι η (αποκλειστική ) «παρακολούθηση» των ΤΧΣ από την Περιφέρεια, η οποία δεν έχει κάποιον άλλο ρόλο στην κατάρτισή τους.
1. Τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια και τα Ειδικά Χωρικά Σχέδια, θα πρέπει να ονομάζονται Τοπικά Χωροταξικά Σχέδια και Ειδικά Χωροταξικά Σχέδια αντίστοιχα, όπως δηλαδή κατ’ ουσία ονομάζονται από τους πολίτες μέχρι σήμερα, είτε είναι ΓΠΣ είτε ΣΧΟΟΑΠ. Επίσης με αυτή την ονοματολογία είναι ξεκάθαρο και εννοιολογικά ότι αυτά εντάσσονται στην κλίμακα χωροταξικού σχεδιασμού που περιγράφονται στα προηγούμενα άρθρα, και δεν προκαλείται σύγχυση στους πολίτες, καθώς θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η έννοια του χωρικού είναι ευρύτερη του χωροταξικού.
2. Η σύνταξη των Τοπικών Χωρικών Σχεδίων σε επίπεδο μίας ή και περισσοτέρων Δημοτικών Ενοτήτων, καθιστά τον χωροταξικό σχεδιασμό περισσότερο αποτελεσματικό για Δήμους που έχουν πολύ μεγάλη έκταση, ή περιλαμβάνουν χωρικές ενότητες με τελείως διαφορετικά χωρικά και κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά, ή έχουν ήδη υλοποιήσει τον χωροταξικό σχεδιασμό σε ορισμένες δημοτικές ενότητες και απομένει η σύνταξή του και στις υπόλοιπες χωρίς να προκληθεί επιπλέον δαπάνη. Επιπλέον, η δυνατότητα σύνταξης Τοπικού Χωρικού Σχεδίου σε δημοτικές ενότητες που ανήκουν σε διαφορετικούς δήμους οι οποίοι μπορεί επιπλέον να ανήκουν και σε διαφορετικές περιφέρειες, δίνει την δυνατότητα ενιαίου σχεδιασμού για χωρικές ενότητες που αυτό επιβάλλεται λόγω ιδιαίτερων χωρικών και κοινωνικοοικονομικών στοιχείων. Π.χ. λίμνη Πλαστήρα, περιοχή Ασπροποτάμου, περιοχή Όρθρυος κλπ.. Γενικά καθιστά το εργαλείο του Τοπικού Χωρικού Σχεδίου περισσότερο ευέλικτο, χωρίς να αποκλείεται η δυνατότητα σύνταξής του σε επίπεδο Δήμου όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο από τον ίδιο τον Δήμο.
3. Οι προθεσμίες της παρ. 1.6.β θα πρέπει να γίνουν τουλάχιστον δύο μήνες, καθώς εκ της μέχρι σήμερα εμπειρίας αποδεικνύεται ότι η λήψη απόφασης επί σχεδίων που αφορούν ευρύτερες περιοχές όπως οι Δημοτικές Ενότητες, και επειδή ακόμα περισσότερο αυτά θα γίνουν προεδρικά διατάγματα δηλαδή δύσκολα μεταβαλλόμενα, απαιτείται η διενέργεια περισσότερων συνεδριάσεων των οργάνων για την αποτελεσματική εξέταση των σχεδίων.
4. Τα ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ που συντάσσονται ή έχουν εγκριθεί με τις προϊσχύουσες διατάξεις, θα πρέπει και να μπορούν να τροποποιούνται με αυτές, καθώς δεν είναι δυνατόν τα σχέδια στο σύνολό τους να είναι εγκεκριμένα με αποφάσεις της αποκεντρωμένης διοίκησης και οι τροποποιήσεις που αφορούν μέρος αυτών να είναι εγκεκριμένες με προεδρικά διατάγματα. Οι νέες διατάξεις θα πρέπει να εφαρμόζονται όταν αυτά επεκτείνονται ή αναθεωρούνται. Συνεπώς η παρ. 1.13 πρέπει να ανασυνταχθεί ως: ‘’ 1.13. Η τροποποίηση των Γ.Π.Σ. και Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π. που έχουν συνταχθεί και εγκριθεί με τις προϊσχύουσες διατάξεις θα γίνεται με τις ίδιες διατάξεις. Η αναθεώρηση και επέκτασή τους θα γίνεται με τις διατάξεις του παρόντος άρθρου.’’
5. Η απαγόρευση τροποποίησης ενός χωροταξικού σχεδίου πριν την παρέλευση 5ετίας από την έγκρισή του, δημιουργεί προβλήματα στους χρήστες του χωρίς να υπάρχει λόγος για αυτό. Θεωρούμε ότι δεν υπάρχει κανένα χωροταξικό σχέδιο που να εγκρίθηκε χωρίς να υπάρχουν λάθη σε αυτό, όποια μεθοδολογία και αν ακολουθήθηκε. Η απαγόρευση τροποποίησης-θεραπείας αυτών των λαθών πριν την παρέλευση της 5ετίας, δημιουργεί προβλήματα στους πολίτες και στρέφει αυτούς εναντίον του σχεδιασμού. Προτείνουμε την πρόβλεψη πρόνοιας τροποποίησης των σχεδίων πριν την παρέλευση της 5ετίας για λάθη που υπησήλθαν στον σχεδιασμό από λανθασμένη εκτίμηση δεδομένων το οποίο θα διαπιστώνεται με έκθεση της οικίας Περιφέρειας κατά την παρ. 1.9 και θα αποφασίζεται με απόφαση Υπουργού ΠΕΚΑ κατά την παρ. 1.11.
6. Για να είναι αποτελεσματική η παρακολούθηση της εφαρμογής των χωροταξικών σχεδίων κατά την παρ. 1.9, θα πρέπει στα σχέδια να περιέχονται ποιοτικοί και κυρίως ποσοτικοί δείκτες αξιολόγησής τους όπως συμβαίνει και σε όλα τα σχέδια ή προγράμματα. Τέτοιοι δείκτες μπορεί να είναι ο αριθμός των επιχειρήσεων που μεταφέρθηκαν από μια περιοχή που δεν προβλέπεται η χρήση τους εφόσον η υποχρέωση αυτή τίθεται από το σχέδιο, η πορεία υλοποίησης των έργων και δράσεων που περιλαμβάνονται στο σχέδιο, ή άλλοι. Με τον τρόπο αυτό τα χωροταξικά σχέδια θα γίνουν πιο πραγματιστικά χωρίς να περιέχουν ρυθμίσεις οι οποίες θεωρητικά είναι τέλειες αλλά πρακτικά δεν μπορούν να εφαρμοστούν, με αποτέλεσμα να δημιουργούν την αντίδραση και αντίθεση των πολιτών και των επιχειρήσεων στον σχεδιασμό. Με βάση δε την αξιολόγηση αυτών των δεικτών θα αποφασίζεται και η αναθεώρηση ή τροποποίηση των σχεδίων, στις ρυθμίσεις τους που οι δείκτες αξιολόγησής τους δεν αξιολογήθηκαν θετικά.
7. Η παράγραφος 1.11 είναι αντιφατική. Δεν γίνεται να επιτρέπονται μόνο μη ουσιώδεις τροποποιήσεις αλλά παράλληλα να προβλέπεται για κάποιες από αυτές ΣΜΠΕ γιατί θα έχουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Αυτό μόνο μη ουσιώδες δεν είναι. Να διευκρινιστεί.
8. Στην παρ. 1.12 πρέπει να τεθεί χρονοδιάγραμμα ή προθεσμία για την έκδοση της απόφασης.
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΟΛΕΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΧΩΡΟΤΑΚΤΩΝ (ΣΕΠΟΧ)
http://www.sepox.gr
Γαμβέττα 6, 10678, Αθήνα, 5ος όροφος
τηλ./φαξ: +30 210 3820076, e-mail: sepox@hotmail.com, sepox@tee.gr
Αθήνα 21.05.2014
Α.Π. 21
ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ
“Χωροταξικός και Πολεοδομικός Σχεδιασμός”
Σχόλια – παρατηρήσεις του ΣΕΠΟΧ
1. Γενικές διαπιστώσεις
O ΣΕΠΟΧ ως ο συλλογικός επιστημονικός φορέας των Ελλήνων Πολεοδόμων και Χωροτακτών και ως εκπρόσωπός τους στο αντίστοιχο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, με ρόλο την προστασία και την προαγωγή του επιστημονικού πεδίου της Χωροταξίας και Πολεοδομίας αλλά και της εφαρμογής της ως δημόσιας πολιτικής, καθώς και της άσκησης του επαγγέλματος του Χωροτάκτη και Πολεοδόμου στα πλαίσια της επιστημονικής δεοντολογίας και του δημοσίου συμφέροντος που αμφίδρομα συνδυάζεται με αυτή, εκφράζει την κάθετη διαφωνία για τον τρόπο που διεξάγεται η διαδικασία της «μεταρρύθμισης» γύρω από τη βασική (κατά συνταγματική επιταγή) νομοθεσία του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού.
Πριν από δύο χρόνια ξεκίνησε με πρωτοβουλία του ΥΠΕΚΑ η επεξεργασία και η συζήτηση με τους σχετικούς φορείς, επιστημονικούς και κοινωνικούς, επί συγκεκριμένων θεμάτων με στόχο την απλοποίηση και επιτάχυνση κυρίως του πολεοδομικού σχεδιασμού σε τοπικό επίπεδο ((local planning – πολεοδομικές μελέτες). Η διαδικασία αυτή, που έδωσε γρήγορα χρήσιμα και συγκεκριμένα αποτελέσματα, απενεργοποιήθηκε λόγω της καθυστέρησης κατάθεσης μιας τελικά επεξεργασμένης πρότασης. Ταυτόχρονα, από τις κατά καιρούς ανακοινώσεις τόσο του ΥΠΕΚΑ όσο και του τύπου διεφαίνετο η ώθηση της «μεταρρύθμισης» προς συνολική και βασική ανατροπή της ισχύουσας χωροταξικής και πολεοδομικής νομοθεσίας με στόχους που υπερέβαιναν το αρχικό σχέδιο του ΥΠΕΚΑ που είχε τεθεί σε συζήτηση με τους Φορείς.
Παράλληλα, στη συγκυρία της κρίσης, με αλλεπάλληλα νομοθετήματα, εισήχθησαν νέα χωροταξικά και πολεοδομικά εργαλεία που επηρέαζαν βασικά σημεία της χωροταξικής και πολεοδομικής νομοθεσίας και τις αρμοδιότητες του ΥΠΕΚΑ, ενώ προωθούντο νομοθετήματα σε συγγενείς τομείς που επηρεάζουν τον χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό -με αποκορύφωμα το πρόσφατο νομοσχέδιο για τον «αιγιαλό»- και θέτουν ζητήματα παραβίασης των συνταγματικών αρχών περί «αειφόρου ανάπτυξης» που τον διέπει.
Όλα τα ανωτέρω είναι γνωστό ότι έχουν δημιουργήσει ένα καθεστώς «κρίσης» στον χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό, τόσο στο θεωρητικό επιστημονικό πεδίο (αντιφάσεις που εγγίζουν τη συνταγματική νομιμότητα) όσο και -κυρίως- στο πρακτικό, με την καθυστέρηση του σε εξέλιξη περιφερειακού και τοπικού (ΓΠΣ / ΣΧΟΟΑΠ) χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού και ως εκ τούτου της υλοποίησης επενδύσεων, που μόνο ο χωροταξικός σχεδιασμός μπορεί να τους εξασφαλίσει ασφάλεια δικαίου, ταχύτητα και κοινωνική αποδοχή.
Ο ΣΕΠΟΧ έχει έμπρακτα εκφράσει το έντονο ενδιαφέρον των μελών και των οργάνων του για την εξέλιξη της χωροταξικής και πολεοδομικής νομοθεσίας, η οποία άπτεται συνολικά ποικίλων πτυχών του επιστημονικού πεδίου της χωροταξίας και της πολεοδομίας, της πρακτικής εφαρμογής της και κυρίως της αναπτυξιακής διαδικασίας της χώρας στο παρόν και στο μέλλον, συμμετέχοντας ενεργά από τις αρχικές φάσεις της διαδικασίας διαβούλευσης.
Θεωρεί ότι η διαβούλευση που επιχειρείται στην παρούσα φάση δεν ανταποκρίνεται στη σοβαρότητα του εγχειρήματος. Επιεικώς προωθείται μία εικονική σύντομη διαδικασία εντός των δυο εκλογικών εβδομάδων, στην πραγματικότητα, με αδρανοποιημένους τους βασικούς εταίρους του σχεδιασμού (Αυτοδιοίκηση) και δυσχεραίνοντας τους συλλογικούς φορείς να αντιδράσουν σοβαρά σε ένα νομοσχέδιο που ανατρέπει βασικές ρυθμίσεις (κατάργηση Εθνικού Χωροταξικού – υποβάθμιση περιφερειακού σχεδιασμού, απόλυτη πρόσδεση του υποχρεωτικά μακροπρόθεσμου σχεδιασμού στην εκάστοτε κυβερνητική μεσοπρόθεσμη πολιτική κλπ.), δίχως καθαρούς στόχους των επιχειρούμενων αλλαγών, ενώ εμπεριέχει σοβαρές ασάφειες και αντιφάσεις που μπορεί να εγγίζουν την συνταγματική συνέπεια.
Ως εκ τούτου απαιτεί σοβαρή συλλογική συζήτηση για να λειτουργήσει θετικά η επιχειρούμενη νομοθετική παρέμβαση.
Στα πλαίσια αυτά ο ΣΕΠΟΧ ζήτησε αρμοδίως την παράταση της διαβούλευσης εκτός της προεκλογικής περιόδου, ώστε να διασφαλισθεί η δυνατότητα διευρυμένης συμμετοχής στο πλαίσιο ενός ουσιαστικού και εποικοδομητικού διαλόγου. Επιπλέον, κινητοποιείται στην κατεύθυνση ανοίγματος ενός σφικτού διαλόγου μεταξύ των εταίρων της θεωρίας και της δράσης στον τομέα του σχεδιασμού (επιστημονικοί, ακαδημαϊκοί, επαγγελματικοί, κοινωνικοί και πολιτικοί φορείς, φορείς με αρμοδιότητες χωρικού σχεδιασμού, ΜΚΟ, ενεργοί πολίτες), ώστε να συνεισφέρει ουσιαστικά στην κοινοβουλευτική διαδικασία.
2. Βασικές θέσεις ΣΕΠΟΧ – ειδικές παρατηρήσεις
Στην παρούσα φάση καταγράφουμε εν συντομία βασικές θέσεις που διατυπώσαμε στο δημόσιο διάλογο μέχρι σήμερα (και παραμένουν επίκαιρες) και σχόλια σε καίρια ζητήματα (επί της αρχής) που θέτει το υπό διαβούλευση σχέδιο νόμου. Επιφυλασσόμαστε για την δημοσιοποίηση των περαιτέρω λεπτομερών θέσεών μας για την βασική αυτή επιχειρούμενη παρέμβαση στο χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό, που μπορεί να ανατρέπει βασικές συλλογικές και συναινετικές μέχρι σήμερα αρχές μιας βιώσιμης ανάπτυξης για τη χώρα.
• Είναι παράδοξη η απουσία αναφοράς στη φιλοσοφία, τις αρχές και τους στόχους του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού, ακόμη και αν θεωρείται δεδομένη η συσχέτιση με τους Ν. 2742/99 και 2508/97. Επομένως, θα πρέπει να προστεθεί ως άρθρο 01.
• Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις, που δεν στηρίζονται σε σαφείς σκοπούς, αρχές και στόχους, αναιρούνται και υποβαθμίζονται κρίσιμα επίπεδα στην «ιεραρχική» διάρθρωση του σχεδιασμού, όπως τα περιφερειακά χωροταξικά (ΠΕΧΩΣ) και ο πολεοδομικός σχεδιασμός προς όφελος των αποσπασματικών Ειδικών Χωρικών Σχεδίων και ενός παρωχημένου ρυμοτομικού σχεδίου.
• Η αιτιολογική έκθεση δεν τεκμηριώνει καθόλου την ανάγκη των προτεινόμενων ρυθμίσεων.
Ουσιαστικά καταργείται ο εθνικού επιπέδου χωροταξικός σχεδιασμός με την υποκατάσταση του «Εθνικού Πλαισίου» από ένα κυβερνητικό κείμενο αρχών για την Εθνική Χωροταξική Πολιτική, το οποίο δεν διασφαλίζει ούτε τον ολοκληρωμένο ούτε τον συντονιστικό (όλων των τομεακών πολιτικών και δράσεων) ρόλο ενός εθνικού χωροταξικού σχεδίου, ούτε όμως και τον μακροπρόθεσμο και βιώσιμο χαρακτήρα ενός τέτοιου σχεδίου, όπως απαιτείται και προδιαγράφεται σε όλα τα κείμενα των διεθνών οργανισμών (Συμβούλιο της Ευρώπης, Ευρωπαϊκή Επιτροπή) και την επιστήμη.
• Χωροταξία με στόχο τη «βιώσιμη ανάπτυξη» σημαίνει ισόρροπη ανάπτυξη, ολοκληρωμένος χαρακτήρας του σχεδιασμού της ανάπτυξης, εδαφική συνοχή και δημοκρατική διακυβέρνηση και πάνω απ’ όλα τη διαφύλαξη του συνόλου των πόρων της επικράτειας και την άριστη διαχείρισή τους. Τα σοβαρά και μακροπρόθεσμα επενδυτικά σχέδια προϋποθέτουν αυτούς τους όρους και αυτές τις πρακτικές.
Όλα αυτά επιβάλλουν ολοκληρωμένο διατομεακό συντονισμό, συμμετοχή «εταίρων» και δημοκρατική διακυβέρνηση / αυτοδιοίκηση με «ρόλο – αρμοδιότητες» σ’ αυτόν (χωροταξία = δημόσια πολιτική και σχεδιασμός συνδεδεμένοι συνδεδεμένη με τη διοικητική δομή και τη διάρθρωση της χώρας). Η ισχύουσα νομοθεσία (Ν.2742/99 και Ν.2508/97) αποτέλεσε μια σημαντική προσπάθεια ενσωμάτωσης καίριων συνιστωσών του σχεδιασμού (αειφορική προσέγγιση, διασύνδεση επιπέδων, «αποκέντρωση» και δημοκρατικός προγραμματισμός, αντιμετώπιση των «πόλεων», ως σύνθετων φαινομένων με διεκδίκηση θεσμοθετημένης έκφρασής τους, συσχέτιση με τον οικονομικό προγραμματισμό κλπ.).
Το προτεινόμενο νομοσχέδιο δεν προωθεί τα αναγκαία αλλά «υποχωρεί» υποβαθμίζοντας σε εξαιρετικά «τομεακό και σχεδιαστικό» τον ολοκληρωμένο χωροταξικό σχεδιασμό.
Επισημαίνουμε ότι η αποτίμηση των πραγματικών λόγων των εξαιρετικά μεγάλων καθυστερήσεων «στην ολοκλήρωση των σχεδίων» απουσιάζει.
• Χωροταξία με στόχο τη «βιώσιμη ανάπτυξη» σημαίνει: Μακροπρόθεσμος χαρακτήρας με εταιρική συμφωνία στη βάση αρχών και όχι στη μόνο μεσοπρόθεσμη κυβερνητική πολιτική και τις μεμονωμένες ανατροπές «εκ των άνω» εκτός κανόνων δημοκρατικής διακυβέρνησης του χώρου.
• Κοινωνικός διάλογος και διαβούλευση στα πλαίσια ενός Εθνικού Συμβουλίου Χωροταξίας σημαίνει κατ’ ελάχιστο διατήρηση του Συμβουλίου όπως προβλέπεται στον ισχύοντα Ν.2742/99 με πρόεδρο ανεξάρτητο της πολιτικής ηγεσίας και με υποχρέωση γνωμοδότησης και όχι «έκφραση άποψης».
Σε ό,τι αφορά την Εκτελεστική Επιτροπή (άρθρο 3), προτείνεται η ένταξη του ΣΕΠΟΧ, ως κατ’ εξοχήν αρμόδιου επιστημονικού φορέα. Το ΤΕΕ είναι, μεν, συλλογικό όργανο, αλλά με την έννοια αυτή δεν διασφαλίζεται η εξειδίκευση στο αντικείμενο (βλ. σημείο 7, αρμοδιότητες Επιτροπής).
• Το υπάρχον βασικό νομοθετικό πλαίσιο (Ν.2742/99 και Ν.2508/97) έχει κυρίως ανάγκη συμπλήρωσης και όσμωσης με τον αναπτυξιακό και το διοικητικό σχεδιασμό της χώρας και απλοποίησης (επικαλυπτόμενα επίπεδα, ασάφειες και υπερβάσεις «αρμοδιοτήτων» των επιπέδων σχεδιασμού, πολυπλοκότητα αλλά κυρίως έλλειψη βούλησης υποστήριξης της εφαρμογής του, χρονοβόρες διαδικασίες, συγκρούσεις με διαδικασίες που τον εμποδίζουν έως και τον αναιρούν όπως η ΣΜΠΕ ενώ αυτό που απαιτείται είναι ολοκληρωμένη διαδικασία με ενσωμάτωση της ΣΜΠΕ και όχι παράλληλη εκπόνηση της.
Το νομοθέτημα όμως δεν δίνει λύση στο καίριο αυτό θέμα της συσχέτισης χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού και ΣΜΠΕ .Απαιτείται ολοκληρωμένη διαδικασία με ενσωμάτωση της ΣΜΠΕ και όχι παράλληλη εκπόνηση.
• Στο σχέδιο νόμου υπάρχουν σημαντικές ασάφειες και ελλείψεις επιπλέον των διαφωνιών «αρχής». Μια σημαντική συνεισφορά του νομοσχεδίου θα ήταν η σαφής αναφορά σε μηχανισμούς διασφάλισης της ομαλής εξέλιξης των διαφόρων επιπέδων σχεδιασμού, μέσω της τήρησης ελάχιστων προϋποθέσεων, όπως η ύπαρξη μελετών βάσης και υποστηρικτικών εργαλείων.
• Το πλαίσιο έχει ανάγκη «προγραμματισμού» της εφαρμογής / υλοποίησης του πολεοδομικού σχεδιασμού (χρονική ιεράρχηση, τεκμηρίωση επεκτάσεων, ορθολογική διαχείριση οικονομικών πόρων). Η διαφαινόμενη κατάργηση του στρατηγικού – κατευθυντήριου χαρακτήρα των ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ (νυν Τ.Χ.Σ.) θα έχει δυσμενείς επιπτώσεις στην υγιή αναβαθμισμένη ολοκληρωμένη αστική ανάπτυξη.
• Με στόχο την μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα προτείνεται ως προς τα επίπεδα σχεδιασμού:
Α) Η διατήρηση του ενιαίου Στρατηγικού Χωροταξικού Πλαισίου (ως το Γενικό Πλαίσιο), ως κατευθυντήριου και συντονιστικού των τομεακών κατευθύνσεων των παραγωγικών τομέων (Ειδικών Πλαισίων που καταργούνται με τη σημερινή τους μορφή) με δυνατότητα κατ’ εξαίρεση εξειδικεύσεων σε ειδικά χωρικά ζητήματα. Γεωπολιτικοί λόγοι και η ανάγκη ένταξης του εθνικού στο κοινοτικό χώρο το καθιστούν απαραίτητο.
Με δεδομένη την έμφαση στην κατάρτιση της αναπτυξιακής πολιτικής για την έξοδο της χώρας από την κρίση, αλλά και της ευρωπαϊκής στρατηγικής της και αξιοποίησης των χρηματοοικονομικών πόρων, ο χωροταξικός σχεδιασμός σε εθνικό επίπεδο αποτελεί ένα πολύ χρήσιμο και υποστηρικτικό εργαλείο. Εξασφαλίζει την αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων (συντονισμός συμπληρωματικότητα, διασύνδεση), των χρηματοδοτούμενων έργων και δράσεων, καθώς και τη διαφάνεια, έγκαιρη προετοιμασία (ωρίμανση των προτάσεων) και διευκόλυνση των διαδικασιών χρηματοδότησης (conditionalities, κ.α.) και τελικώς υλοποίηση. Εν τέλει, παρέχοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση, αυξάνει την διαπραγματευτική ισχύ σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Επιτροπής για αναπτυξιακές δράσεις και προγράμματα.
Μέχρι σήμερα, η πολιτική και διοικητική πρακτική αναπτυξιακού σχεδιασμού συχνά χαρακτηρίζεται από την ένταξη έργων την τελευταία στιγμή, κατά κανόνα αποσπασματικών, των οποίων η προώθηση οφείλεται σε παρέμβαση διαφόρων συμφερόντων. Τα έργα που προτείνονται σπανίως συνδυάζονται και δεν προκύπτουν από ολοκληρωμένο σχεδιασμό.
Η έγκριση του Στρατηγικού Χωροταξικού Πλαισίου μπορεί να γίνεται με ΚΥΑ μετά από γνωμοδότηση του ΕΣΧΣΑΑ. Είναι δυνατόν, κατ’ εξαίρεση, να τροποποιείται και εντός της 5ετίας, εφ’ όσον από την έκθεση αξιολόγησης προκύψει τεκμηριωμένη ανάγκη τροποποίησης, αναθεώρησης, συμπλήρωσης.
Β) Η διατήρηση του Περιφερειακού Πλαισίου (νυν ΠΕΧΩΣ) ως έχει (πλαίσιο και όχι στρατηγική) με κατάλληλη προσαρμογή ώστε να συνδέεται αποτελεσματικά με το Καλλικρατικό ή Διακαλλικρατικό Επίπεδο.
Με το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο, τα περιφερειακά σχέδια -ΠΕΧΩΣ-απαξιώνονται αν και αποτελούν το καθοριστικότερο εργαλείο της αναπτυξιακής διαδικασίας το μεγαλύτερο βάρος της οποίας έχει αναλάβει η περιφερειακή αυτοδιοίκηση.
Eνώ το περιεχόμενό τους αυξάνεται (βλ. α’ φάση των ΤΧΣ που στην ουσία περιλαμβάνεται), ο ρόλος τους υποβαθμίζεται, καθώς υποτάσσονται στην κυβερνητική Χωροταξική πολιτική και τα νέα Ειδικά πλαίσια. Στην ουσία ο ρόλος τους είναι κυρίως εργαλειακός (κατευθύνσεις προς τα χαμηλότερα επίπεδα) και λιγότερο στρατηγικός.
Σχέδια χωρικής ανάπτυξης που εξειδικεύουν και συντονίζουν τις τομεακές πολιτικές και καταγράφουν και παρακολουθούν τις ανάγκες σε υποδομές και εξυπηρετήσεις είναι απαραίτητα εργαλεία για την άρση των παθογενειών της διαχείρισης των χρηματοδοτικών πόρων (απουσία ωρίμανσης, αποσπασματικές εντάξεις έργων και προγραμμάτων, αναποτελεσματικότητα των έργων ακόμα και όταν υλοποιούνται με μεγάλες καθυστερήσεις).
Σε ό,τι αφορά την παρακολούθηση της εφαρμογής, ο ΣΕΠΟΧ έχει κατ’ επανάληψη υποστηρίξει την αναγκαιότητα ουσιαστικής αξιολόγησης των επιπτώσεων και της αποτελεσματικότητας του σχεδιασμού. Θα ανέμενε, λοιπόν, επ’ ευκαιρία του νομοσχεδίου την εγκαθίδρυση ενός κοινού συστήματος σύνθετων δεικτών, ώστε να τεκμηριώνεται επί της ουσίας η ποιότητα των αποτελεσμάτων.
Γ) Η διατήρηση δύο επιπέδων στον Πολεοδομικό σχεδιασμό: του Τοπικού Χωρικού Σχεδίου και του Πολεοδομικού Σχεδίου ( ό όρος ρυμοτομικό σχέδιο είναι επιστημονικά ανεπαρκής και οπισθοδρομικός ως προς την εξέλιξη της πολεοδομικής επιστήμης).
Το τέως ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ βρίσκεται «αποκεφαλισμένο» και διασπασμένο σε επιμέρους μελέτες / θεσμοθετήσεις τμημάτων του Καλλικρατικού δήμου (έστω και όταν πρόκειται για τ. Καποδιστριακούς δήμους) χωρίς συνοχή και «δομικό σχέδιο», δηλαδή χωρίς βασικές αρχές και μεγέθη χωρικής οργάνωσης. Βέβαια οι «στρατηγικές» κατευθύνσεις για τους Καλλικρατικούς δήμους περιέχονται στις αντίστοιχες ΠΕΧΩΣ, αλλά εφόσον οι τελευταίες είναι ακριβώς στρατηγικές και κεντρικά ελεγχόμενες, είναι αδύνατον να έχουν τεκμηρίωση βάσει τοπικών ιδιαιτεροτήτων, ούτε αντίστοιχη κοινωνική νομιμοποίηση!
Στην πραγματικότητα, τα ΤΧΣ έχουν απολέσει κάθε χωροταξικό χαρακτήρα που είχαν τα ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ του Ν.2508/97 (αυτός έχει αναχθεί στις ΠΕΧΩΣ) και έχουν μετατραπεί σε «σεντόνια» χρήσεων γης εντός και εκτός σχεδίου.
Ειδικά Χωρικά Σχέδια (ΕΧΣ): ενώ επιχειρείται η απλοποίηση και μείωση των επιπέδων σχεδιασμού, δημιουργείται το αμφίβολης σκοπιμότητας επίπεδο των ΕΧΣ, τα οποία και αναδεικνύονται σε κυρίαρχα κανονιστικά σχέδια δεσμευτικά για τα ισχύοντα Σχέδια, τα οποία αποτελούν προϊόν ολοκληρωμένου σχεδιασμού και έχουν υιοθετηθεί μέσα από συμμετοχικές διαδικασίες.
Είναι εμφανής ο κίνδυνος αναίρεσης του χωροταξικού σχεδιασμού, προκειμένου να ικανοποιηθούν μεμονωμένα αιτήματα χωροθέτησης δραστηριοτήτων. Ακόμη πιο κρίσιμη είναι η δυνατότητα τροποποίησης των ΖΟΕ (συμπεριλαμβανομένων όσων θεσμοθετήθηκαν βάσει του Ν.1650/86), σε σχέση με την διαφύλαξη και προστασία περιβαλλοντικά ευαίσθητων περιοχών. Είναι απαράδεκτο να αναγράφεται ρητά ότι οι ΖΟΕ θα αλλάζουν με…’πολεοδομικά κριτήρια’ ! Θα πρέπει τουλάχιστον να απαλειφθεί αυτή η φράση και να τηρηθούν κάποια προσχήματα.
Επομένως, θεωρούμε επιβεβλημένη την αυστηρή οριοθέτηση των Ειδικών Χωρικών Σχεδίων εντός του γενικότερου υπερκείμενου περιφερειακού σχεδιασμού.
• Εκτός των προαναφερόμενων, πρόσθετες παρατηρήσεις αφορούν:
– Ασάφειες με αναπόφευκτες αρνητικές επιπτώσεις που εμπεριέχουν διατυπώσεις όπως: «… κατάργηση διατάξεων που κρίνονται ατελέσφορες για επίτευξη πρακτικών αποτελεσμάτων …» (άρθρο 2), «… μείζονος σημασίας …».
– Αναγκαιότητα επανεξέτασης της κατάργησης του Ρ.Σ. Θεσσαλονίκης.
– Εμπλουτισμό του περιεχομένου του Μητροπολιτικού Σχεδίου, ώστε να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες αντιλήψεις του σχεδιασμού μητροπολιτικών περιοχών.
– Ως προς την ψηφιοποίηση και καταγραφή των θεσμικών γραμμών κλπ. (άρθρο 1), θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τα προβλήματα απόκλισης μεταξύ επίσημων πηγών, συμβατότητας μεταξύ συστημάτων, αλλά κυρίως η εφικτότητα ανταπόκρισης των ΟΤΑ σε σχέση με το επίπεδο τεχνικής ικανότητας.
Συμπερασματικά, θεωρούμε ότι βάσει των προαναφερόμενων τεκμηριώνεται η αναγκαιότητα περαιτέρω επεξεργασίας των επιμέρους διατάξεων του νομοσχεδίου και κατά συνέπεια η παράταση της προθεσμίας διαβούλευσης, ώστε να αναδειχθούν κρίσιμες πτυχές και στοιχεία αποτίμησης της έως σήμερα αποτελεσματικότητας από την εφαρμογή σχετικών κατευθύνσεων στα διάφορα επίπεδα χωρικού σχεδιασμού και να δοθεί η δυνατότητα εποικοδομητικού διαλόγου μεταξύ των συντελεστών του σχεδιασμού. Η θεσμοθέτηση του νομοσχεδίου θα σφραγίσει την έκφραση της Αναπτυξιακής Πολιτικής στο Χώρο για μεγάλο χρονικό διάστημα και στις περισσότερες των περιπτώσεων οι αρνητικές επιπτώσεις δεν θα μπορούν να αναιρεθούν.
Άρθρο 9: Τοπικό Χωρικό Σχέδιο (ΤΧΣ) και Ειδικό Χωρικό Σχέδιο (ΕΧΣ)
α) Τοπικά Χωρικά Σχέδια
– Το επίπεδο αυτό χωρικού σχεδιασμού (πρώην ΓΠΣ) γίνεται ακόμα πιο κανονιστικό και η έγκρισή του προβλέπεται να γίνεται με Προεδρικό Διάταγμα. Η πρόβλεψη αυτή κρίνεται ως θετική, καθώς εκτιμάται ότι διευκολύνεται η έγκριση του Ρυμοτομικού Σχεδίου (με απόφαση Γ.Γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης). Εκτιμάται επιπλέον, ότι υπάρχει αναγκαιότητα εξέτασης της σκοπιμότητας έγκρισής τους σε επίπεδο Περιφέρειας (στο βαθμό που δεν αντιβαίνει σε συνταγματικές προβλέψεις), για περαιτέρω ενίσχυση της αποκέντρωσης και του επιτελικού ρόλου του Κράτους.
– Στην παρ. 1.3.1. – 1.3.4 όπου ορίζονται οι κατηγορίες περιοχών και οι γενικές κατηγορίες χρήσεων γης που περιλαμβάνουν, πρέπει να ληφθεί μέριμνα ώστε οι κατηγορίες χρήσεων γης να συνάδουν με αυτές που προβλέπονται στο Νομοσχέδιο «Περιβαλλοντική αναβάθμιση και ιδιωτική πολεοδόμηση – Βιώσιμη ανάπτυξη, εγκαταλελειμμένοι οικισμοί και Οικοδομικοί Συνεταιρισμοί – Χρήσεις Γης» ή, σε περίπτωση μη προώθησης εν τέλει για έγκριση του συγκεκριμένου νομοσχεδίου, σε μελλοντικό νομοθέτημα που θα εγκριθεί και θα αφορά τις γενικές κατηγορίες χρήσεων γης και το ειδικότερο περιεχόμενό τους (σε αντικατάσταση του Π.Δ. 23.2/6.3.1987, ΦΕΚ 166Δ).
Με δεδομένο ότι τεκμαίρεται η αναγκαιότητα αλλαγής της φιλοσοφίας των χρήσεων γης, λόγω της αναχρονιστικότητας του Διατάγματος των Χρήσεων Γης, προτείνεται η συνδυαστική εξέταση του παρόντος νομοσχεδίου με το νέο σύστημα κωδικοποίησης των χρήσεων γης και επιφυλασσόμαστε έως να λάβουμε γνώση των σχετικών προβλέψεων του ΥΠΕΚΑ.
– Σημαντική καινοτομία επίσης, στην παράγραφο 1.3.1. αποτελεί το ότι αν από την οικιστική περιοχή διέρχονται ρέματα, η οριοθέτησή τους θα γίνεται παράλληλα με το ΤΧΣ. Αποτελεί θετική ρύθμιση καθώς έχουν στο παρελθόν εντοπιστεί προβληματικοί σχεδιασμοί σε επίπεδο πολεοδομικής μελέτης, λόγω αγνόησης τέτοιου είδους στοιχείων τοπιογραφίας.
– Στην παρ. 1.6.α. όπου ορίζεται ότι «η κίνηση της διαδικασίας για τη σύνταξη Τ.Χ.Σ γίνεται είτε από τον οικείο Δήμο είτε από το YΠΕΚΑ» είναι σκόπιμο και θα πρέπει να τεθεί χρονικός και οικονομικός προγραμματισμός (ενδεχομένως και με πρόβλεψη στα πλαίσια του νέου ΕΣΠΑ), αρχής γενομένης από την ψήφιση του Νόμου, ώστε να αποκτήσουν εν ευθέτω χρόνο όλοι οι δήμοι της χώρας ΤΧΣ.
– Στην παρ. 1.7 πρέπει να οριστεί η διαδικασία γνωμοδότησης των όμορων δήμων, που εν γένει κρίνεται θετική ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι επιπτώσεις του σχεδιασμού σε χωρικές ενότητες που γειτνιάζουν.
– Με την παρ. 1.8. παρέχεται η δυνατότητα στα ΤΧΣ να τροποποιούν υφιστάμενες ΖΟΕ ή Ειδικά Διατάγματα «για την κάλυψη αναγκών οικιστικής, παραγωγικής ή επιχειρηματικής ανάπτυξης και ανασυγκρότησης εντός της οικείας δημοτικής ενότητας». Η πρόβλεψη αυτή εκτιμάται ότι είναι σε θετική κατεύθυνση, δεδομένου ότι σε αρκετές περιπτώσεις οι ΖΟΕ δεν μπορούν πλέον να ανταποκριθούν στις οικίες χωρικές εξελίξεις.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί γνωστή περίπτωση ΓΠΣ όπου λόγω υφιστάμενης ΖΟΕ δεν μπόρεσε να προβλέψει καμία επέκταση στο εξαιρετικά αστικοποιημένο κέντρο του δήμου.
Ωστόσο, εκτιμάται ότι θα πρέπει να επιτευχθεί μια ισορροπία μεταξύ της βιώσιμης οικιστικής και οικονομικής ανάπτυξης (με χωροθέτηση παραγωγικών δραστηριοτήτων) και της κατάργησης των στόχων που εξυπηρετεί η ΖΟΕ ως προς την προστασία περιβαλλοντικά ευαίσθητων περιοχών. Για το σκοπό αυτό προτείνεται η τεκμηρίωση στη βάση τυποποιημένων κριτηρίων για την τροποποίηση προβλέψεων ΖΟΕ που δημιουργούν αγκυλώσεις που δεν προάγουν την επιδιωκόμενη ισορροπία.
– Με την παρ. 1.11 ορίζεται ότι «με απόφαση του Υπουργού ΠΕΚΑ, μετά από γνώμη του ΚΕΣΥΠΟΘΑ δύναται να επέρχονται εντοπισμένες και μη ουσιώδεις τροποποιήσεις σε εγκεκριμένα Τ.Χ.Σ.». Είναι αναγκαίο να οριστούν ποιες είναι οι «μη ουσιώδεις τροποποιήσεις» και με ποια κριτήρια ορίζονται (βλ. αντίστοιχη επισήμανση και στο επίπεδο του Στρατηγικού Χωροταξικού Πλαισίου).
β) Ειδικά Χωρικά Σχέδια
– Στην παρ. 2.3 διατυπώνεται ότι την ευθύνη για την κίνηση διαδικασίας έχει το ΥΠΕΚΑ, ο οικείος Δήμος ή η Περιφέρεια. Δεν είναι σαφές όμως, το περιεχόμενο ενός τέτοιου διαγωνισμού που δύναται να προκηρύξει για παράδειγμα ένας Δήμος (σε τι θα αφορά).
– Aπαιτείται αποσαφήνιση του τρόπου κίνησης και έγκρισης των ΕΣΧΑΣΕ, ΠΟΤΑ, ΕΠ σε σχέση με την πρόβλεψη θεώρησής τους ως ΕΧΣ.
– Δεδομένης της ενσωμάτωσης στο νέο σχέδιο Νόμου των νέων εργαλείων παραγωγής δομημένου περιβάλλοντος (ΕΣΧΑΔΑ, ΕΣΧΑΣΕ) αλλά και του δεσμευτικού ρόλου που ζητείται να έχουν, κρίνεται σκόπιμο το νέο σχέδιο Νόμου να συμπορευτεί με τον προγραμματισμό Δημοσίων Εκποιήσεων γης του Υπουργείου Οικονομικών (μέσω του ΤΑΙΠΕΔ).
– Σε κάθε περίπτωση, εφ’ όσον τα ΕΧΣ σύμφωνα με την παρ. 2.7 είναι δεσμευτικά πλαίσια για τα ΤΧΣ, είναι σαφές ότι θα υπάρξουν περιπτώσεις όπου ο μελετητής θα πρέπει να αντιμετωπίσει χωρικά μια σειρά προαποφασισμένες χωροθετήσεις επενδύσεων (και μάλιστα με υπερτοπική/εθνική εμβέλεια) αλλά και ταυτόχρονα να εξυπηρετήσει ανάγκες των τοπικών κοινωνιών και τις δυνατότητες του χώρου που ο ίδιος θα προσδιορίζει μέσα από τη μελέτη.
Με αφορμή την εκτίμηση αυτή, αλλά και εν γένει για τη γενικότερη αναβάθμιση του παραγόμενου χωρικού σχεδιασμού στην επικράτεια, κρίνεται σκόπιμη και προτείνεται η διασφάλιση της αξιοποίησης καταρτισμένων επιστημονικά στελεχών.
Επισημαίνεται ότι, η επιστημονική θωράκιση του εμπλεκόμενου ανθρώπινου δυναμικού είναι γενικά ένα πολύ σοβαρό θέμα που ουδέποτε αντιμετωπίστηκε αποτελεσματικά στα πλαίσια μιας μεταρρύθμισης στο πρόσφατο παρελθόν.
Ωστόσο, ειδικά στη συγκεκριμένη περίπτωση, η εφαρμογή του νέου συστήματος θα περάσει ουσιαστικά μέσα από τη θεσμοθέτηση μιας σειράς χωρικών σχεδίων στην επικράτεια τα επόμενα χρόνια (εφόσον πράγματι επιδιώκεται η εφαρμογή του νομοσχεδίου), την οποία θα αναλάβει το διαθέσιμο μελετητικό δυναμικό, αλλά και το υφιστάμενο στελεχιακό δυναμικό της δημόσιας διοίκησης.
Ως εκ τούτου, ως ένα από τα σημαντικότερα θέματα για την επιτυχή εφαρμογή και τη βελτιστοποίηση του χωρικού σχεδιασμού στη χώρα αναδεικνύεται ο σχεδιασμός και ο προγραμματισμός ενός συνολικού προγράμματος επιστημονικής ενίσχυσης και ανάπτυξης των εμπλεκόμενων στελεχών της δημόσιας διοίκησης αλλά και των μελετητών.
– Με την παρ. 2.5. παρέχεται η δυνατότητα στα ΕΧΣ να τροποποιούν υφιστάμενες ΖΟΕ ή Ειδικά Διατάγματα «για την κάλυψη αναγκών οικιστικής, παραγωγικής ή επιχειρηματικής ανάπτυξης και ανασυγκρότησης εντός της οικείας δημοτικής ενότητας». Ομοίως με παραπάνω, προτείνεται η τεκμηρίωση στη βάση τυποποιημένων κριτηρίων για την τροποποίηση προβλέψεων ΖΟΕ οι οποίες δημιουργούν αγκυλώσεις που δεν προάγουν την επιδιωκόμενη ισορροπία μεταξύ περιβαλλοντικής προστασίας και οικονομικής ανάπτυξης.
– Στην παρ. 2.6 προφανώς η αναφορά στο ΠΔ της παρ.3 γίνεται εκ παραδρομής, μάλλον εννοείται το ΠΔ της παρ. 2.3.β
– Στην παρ. 2.9. αναφέρεται ότι «για τον σχεδιασμό και τη χωρική οργάνωση των πιο πάνω υποδοχέων εφαρμόζονται οι οικείες για κάθε κατηγορία υποδοχέα διατάξεις καθώς και οι ρυθμίσεις των παραγράφων 4 και 5 του παρόντος άρθρου». Εικάζεται ότι εννοούνται οι ρυθμίσεις των παρ. 2.4 και 2.5.
___________________
Μπορείτε να δείτε το συνολικό κείμενο γνωμοδότησης αναρτημέν0 εδώ: http://www.chorotaxia.gr/ftp/2014/Gnomodotisi%20SEMPXPA%20v20140521_FINAL.pdf
Άρθρο 9 – παρ. 1.7 – να αναδιατυπωθεί ως εξής: Τα Τ.Χ.Σ εκπονούνται λαμβάνοντας υπόψη τον αντίστοιχο σχεδιασμό των όμορων Δημοτικών Ενοτήτων του οικείου ή όμορου Δήμου ή όμορης Περιφερειακής Ενότητας προκειμένου να μην τίθενται θέματα συγκρούσεων χρήσεων γης. Κατά τη διαδικασία εκπόνησης των Τ.Χ.Σ κάθε δήμου ζητείται η γνώμη και των όμορων δήμων ή όμορης Περιφερειακής Ενότητας.
Διαφωνώ πλήρως. Πρέπει να οριστούν επακριβώς οι περιοχές βιοτεχνικής, τουριστικής κλπ χρήσης όπως συμβαίνει στα ΣΧΟΑΠΠ. Είναι απαράδεκτο εκτός σχεδίου περιοχές να μπορούν να οικοδομηθούν τόσο εύκολα. Εκτός σχεδίου πρέπει να επιτρέπονται μόνο παραδοσιακές ασχολίες, ώστε να διασωθεί η παραδοσιακή αγροκτηνοτροφική παράδοση πχ στα νησιά και να διασωθούν οι παραγωγικές περιοχές, πέριξ των οικισμών. Πλήρη απαγόρευση της εκτός σχεδίου δόμησης.
Πρέπει να προστατευθούν και οι παραλίες και ο αιγιαλός, η παραποτάμια και παραλίμνια όχθη, με σαφή αναφορά στους παραδοσιακούς παραθαλάσσιους κλπ οικισμούς. Το πλαίσιο των ΖΟΕ ήταν ασφυκτικό μα τώρα περνάμε στο άλλο άκρο της πλήρους ασυδοσίας. Ας παραμείνει το πλαίσιο των ΖΟΕ και να επέλθουν μονάχα βελτιώσεις.
Παράγραφος 1.2
Τα Τ.Χ.Σ αποτελούνται από τα απαραίτητα κείμενα και διαγράμματα, καλύπτουν την έκταση μίας ή και περισσοτέρων Δημοτικών Ενοτήτων του οικείου Δήμου και εξειδικεύουν τις στρατηγικές κατευθύνσεις των υπερκείμενων επιπέδων χωροταξικού σχεδιασμού.
Προτείνουμε η ανωτέρω παράγραφος να αντικατασταθεί ως εξής:
Τα Τ.Χ.Σ αποτελούνται από τα απαραίτητα κείμενα και διαγράμματα, καλύπτουν την έκταση ενός Δήμου και εξειδικεύουν τις στρατηγικές κατευθύνσεις των υπερκείμενων επιπέδων χωροταξικού σχεδιασμού.
Κρίνουμε σκόπιμο η περιοχή αναφοράς ενός Τοπικού Χωρικού Σχεδίου να αφορά συνολικά την περιοχή ενός Δήμου και να μην δίνεται η δυνατότητα εκπόνησης Τοπικών Χωρικών Σχεδίων για επιμέρους Δημοτικές Ενότητες. Είναι κρίσιμο ο σχεδιασμός ενός Δήμου να λαμβάνει υπόψη του ολόκληρη την περιοχή αναφοράς και να γίνεται με ενιαίο και συνολικό τρόπο, ούτως ώστε να μην καταλήγουμε σε πολυδιάσπαση σχεδίων και σε συγκρούσεις χρήσεων γης. Η ενιαία αντίληψη στον σχεδιασμό υπαγορεύει ολιστική προσέγγιση στον καθορισμό της οργάνωσης των χρήσεων γης και των όρων δόμησης. Δεν είναι δυνατόν να γίνεται καθορισμός χρήσεων γης για μεμονωμένες δημοτικές ενότητες με τον κίνδυνο να είναι αλληλοσυγκρουόμενες μεταξύ τους. Παράλληλα η σύνταξη παραπάνω του ενός Τοπικού Χωρικού Σχεδίου σε επίπεδο Δήμου επιφέρει κατακερματισμό πόρων για τους φορείς επίβλεψης και παρακολούθησης της εκπόνησης της μελέτης και καθυστέρηση στην έγκριση των μελετών που θα καθορίσουν την οργάνωση της περιοχής συνολικά. Αντίθετα με την σύνταξη ενός Τοπικού Χωρικού Σχεδίου για κάθε Δήμο, επιτυγχάνεται οικονομία πόρων και μείωση του χρόνου για την τελική έγκριση των σχεδίων που θα ξεκαθαρίζουν τις χρήσεις γης και τους όρους δόμησης.
Εδώ το ν/σχ πρέπει να αλλάξει Κεφάλαιο γιατί πλέον μιλάμε για ΣΧΕΔΙΑ και όχι για ΠΛΑΙΣΙΑ. Είναι «τραγικό» ότι στο άρθρο αυτό έχουν κυριολεκτικά παρατεθεί τόσο ανόμοιες διατάξεις και έχουν γραφεί ….ατάκτως «περιλήψεις» αρκετών άρθρων του ισχύοντος Ν.2508/1997, όπως κατά καιρούς (από το 2006….) έχουν εισηγηθεί την τροποποίησή τους αρκετές νομοπαρασκευαστικές επιτροπές/ομάδες εργασίας βελτίωσης του παραπάνω νόμου που εργάστηκαν στο ΥΠΕΧΩΔΕ/ΥΠΕΚΑ. Το αποτέλεσμα που βλέπω στο κείμενο του ν/σχ μου θυμίζει το παιχνίδι ….σπασμένο τηλέφωνο. Σαφώς χρειάζονται περισσότερα του ενός άρθρα και πρέπει να ακολουθηθεί η δομή του ισχύοντος νόμου με τις ανάλογες αντικαταστάσεις -τροποποιήσεις άρθρων. Εκείνο όμως που πρέπει επίσης να ξεκαθαρίσει είναι οι αρχές και οι άξονες της μεταρρύθμισης στη βασική ισχύουσα πολεοδομική νομοθεσία (Ν.2508/1997) που στο παρόν ν/σχ δεν υπάρχει.
Δυστυχώς θα κουράσω αλλά θεωρώ χρήσιμο να παραθέσω ορισμένα βασικά θέματα
1ο θέμα:
Υπάρχει πράγματι ανάγκη δημιουργίας ενός «κανονιστικού σχεδίου-πλαισίου» για τις χρήσεις γης και τη δόμηση στη χωρική εδαφική περιφέρεια των Δήμων Άρα θα θεσμοθετηθεί ένα Π.Δ το οποίο στο πλαίσιο των άρθρων 24 και 43 του Συντάγματος θα καθορίσει με κανονιστική ισχύ (από την επομένη δηλ. της δημοσίευσής του θα ισχύει για όλους)σε σχέδιο/χάρτη του φυσικού χώρου (σε ποιά χαρτογραφικά υπόβαθρα??)του κάθε Δήμου. Η θεσμοθέτηση στο επίπεδο αυτό των επιτρεπόμενων χρήσεων γης και των όρων και προϋποθέσεων για την ολοκληρωμένη πολεοδόμηση ή τη διαβάθμιση της προστασίας από τη δόμηση, θα αποτελέσει το ασφαλές πλαίσιο για την «αποκέντρωση» των αρμοδιοτήτων έγκρισης των χιλιάδων ρυμοτομικών σχεδίων από τα όργανα της διοίκησης (σήμερα εγκρίνονται με Π.Δ – μικρών – ακόμα και σημειακών όπως τα τοπικά ρυμοτομικά- ή μεγάλων περιοχών) ώστε αφενός θα υπάρξει ορθολογισμός με επιστημονικά κριτήρια στη δομή των αρμοδιοτήτων και αφετέρου θα αντιμετωπιστούν τα φαινόμενα «ασφυξίας» στη λειτουργία της κεντρικής διοίκησης
2ο θέμα
Για να γίνει αυτός ο χωρικός προσδιορισμός και να καθοριστεί το προγραμματικό μέγεθος προστασίας και κυρίως τα μεγέθη της ανάπτυξης του κάθε Δήμου (οικιστικής με πολεοδόμηση περιοχών, παραγωγικών δραστηριοτήτων κλπ)χρειάζεται να υπάρχουν δεδομένα-εισροές από τα Χωροταξικά Πλαίσια που σχολιάσαμε στα άρθρα 4,5 και κυρίως το 6 (Π.Π).Το Τοπικό Χωρικό Σχέδιο πρέπει να εξειδικεύσει τις χωροταξικές πολιτικές και τις κατευθύνσεις των Χωροταξικών Πλαισίων, για μια σειρά θέματα όπως τη διάρθρωση και δομή του οικιστικού δικτύου και της οικιστικής ανάπτυξης ( δεν είναι τυχαίο νομίζω ότι επιστρέφουμε στην «οικιστική περιοχή» και όχι στην «προς πολεοδόμηση περιοχή» , με κάποιο τρόπο πρέπει να περιληφθούν και οι αυθαίρετες περιοχές για τις οποίες κατά τη γνώμη μου πρέπει να υπάρξει διάκριση ως προς τις δυνατότητες ανάπτυξης, διαφορετικά το φαινόμενο θα συνεχίσει να επιτείνεται).Οι περιοχές αυθαιρέτων πρέπει σαφώς να έχουν διαφορετική αντιμετώπιση γενικά αλλά και κατά περίπτωση.
Το τοπικό χωρικό σχέδιο, που αναφέρεται στην τόσο εκτεταμένη εδαφική περιφέρεια των νέων Δήμων, κατά την άποψή μου πρέπει να έχει διαφορετικό περιεχόμενο από αυτό που περιγράφει το ν/σχ και σε μεγάλο βαθμό είναι αυτό που ισχύει για το ΓΠΣ του Ν.2508/1997
3ο θέμα
Πολύ προσεκτική επιλογή του περιεχομένου του κανονιστικού Π.Δ πρέπει να γίνει δεδομένων και των ελλείψεων σε στοιχεία κτηματολογίου (δασικό, αρχαιολογικό, γεωργικό? κλπ) ώστε να μην προκύπτουν συχνές ανάγκες τροποποίησής του (λόγω ανακριβών στοιχείων).
Θα ήταν λοιπόν σκόπιμο το βασικό περιεχόμενο του Π.Δ να αφορά κατά κύριο λόγο τις προτάσεις του ΤΧΣ που αφορούν την οικιστική οργάνωση των πολεοδομημένων και προς πολεοδόμηση περιοχών (κάτι δηλ. σαν το ΓΠΣ προ του Ν.2508/1997 ή το δομικό σχέδιο) (όρια περιοχών, βασικοί άξονες,πολεοδομικές ενότητες με γενικές χρήσεις γης και «οροφές» όρων δόμησης, περιοχές που χρήζουν ανάπλασης, όπως κεντρικές περιοχές σχεδίων πόλεων αλλά και περιοχές αυθαιρέτων κ.α). (Παρενθετικά σημειώνω ότι το τεράστιο πρόβλημα ανάπλασης που χρειάζονται οι πόλεις μας δεν θίγεται καθόλου στο ν/σχ αν και το Β΄Κεφάλαιο του Ν.2508/1997 για τις αναπλάσεις είναι το πιο προβληματικό και ανεφάρμοστο.)
Για το υπόλοιπο, μεγαλύτερο (κατά κανόνα) τμήμα των εδαφικών περιοχών του Καλλικρατικού Δήμου (σημερινή εκτός σχεδίου περιοχή), έχω τη γνώμη ότι το ΤΧΣ θα ήταν δυνατό να προτείνει ορθολογικά και αξιόπιστα συνολική οργάνωση χρήσεων και δόμησης, μόνο αν υπήρχαν σαφείς κατευθύνσεις-οδηγίες σε υψηλότερο επίπεδο (τα πλαίσια των άρθρων 4,5 και 6) ή άλλες ρυθμίσεις που αφορούν περιοχές προστατευόμενες από περιβαλλοντική, αρχαιολογική, γεωργική κλπ νομοθεσία ή αν προωθείτο και υπήρχε γενική ρύθμιση περιορισμού της «εκτός σχεδίου» δόμησης.
Το ΤΧΣ λοιπόν μπορεί να το κάνει αυτό δηλ. να θέτει ανάλογους κανονιστικούς περιορισμούς χρήσης και δόμησης (όπως εξάλλου προβλέπεται και γίνεται με τα σημερινά ΓΠΣ του ν.2508/1997) αλλά αυτό αφήνεται να γίνει κατά περίπτωση (για κάθε Δήμο) και εξ΄αυτού θα προκύψουν σίγουρα (όπως το έχουμε διαπιστώσει σε ήδη εγκεκριμένα ΓΠΣ) ανόμοιες/άνισες προτάσεις για περιοχές όμοιων χαρακτηριστικών και βαθμού προστασίας, που σε ορισμένες περιπτώσεις οι ρυθμίσεις μπορεί να είναι «ασφικτικές» ή σε άλλες απολύτως «χαλαρές/διαλυτικές». Τρόπος για να ελεγχθούν οι «αποκλίσεις» αυτές στην κατεύθυνση της ισόρροπης ανάπτυξης και της χωρικής συνοχής θα ήταν το ΥΠΕΚΑ και το Υπ. Εσωτερικών να μεριμνήσουν ώστε στην επόμενη προγραμματική περίοδο (ΣΕΣ) να εκπονηθούν (ή αναθεωρηθούν) και εγκριθούν ΤΧΣ σε όλους τους δήμους σε ένα συγκροτημένο πρόγραμμα (με ενιαίες προδιαγραφές, οδηγίες , παρακολούθηση κλπ).
Ο όρος «ειδικό» για τα ΧΣ των «επενδυτικών» πειραμάτων της εποχής δεν είναι κατά τη γνώμη μου ορθός. Τοπικά ΧΣ είναι και αυτά, μόνο που κατ΄εξαίρεση εκπονούνται για 1,2,3… (ας περιγραφούν ως κατ΄εξαίρεση περιπτώσεις στο ν/σχ) σε μικρότερη εδαφική έκταση και όχι για όλο το Δήμο.Εξάλλου με ειδική νομοθεσία έχει καθοριστεί πλήρως το πλαίσιο της «αξιοποίησης» της Δ.Π και των άλλων σχετικών επενδύσεων.Ας μη δημιουργηθεί ένα ακόμα σχέδιο που μπορεί να λειτουργήσει πιθανόν σε εντελώς άλλη κατεύθυνση και διαλυτικά για τη χωρική συνοχή.
Παράγραφος 1.10
Τα Τ.Χ.Σ. αναθεωρούνται ανά πενταετία, σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν για την έγκριση τους, εφόσον προκύψει τεκμηριωμένη προς τούτο ανάγκη από την αξιολόγηση που διενεργείται κατά την προηγούμενη παράγραφο.
Προτείνουμε η ανωτέρω παράγραφος να αντικατασταθεί ως εξής:
Τα Τ.Χ.Σ. αναθεωρούνται υποχρεωτικά ανά πενταετία, σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν για την έγκριση τους.
Κρίνουμε σκόπιμο η αναθεώρηση των Τοπικών Χωρικών Σχεδίων ανά πενταετία να είναι υποχρεωτική και να μην εξαρτάται από την προτεινόμενη έκθεση αξιολόγησης που θα συντάσσει η περιφέρεια ώστε τα σχέδια να μην καθίστανται απαρχαιωμένα αλλά να επικαιροποιούνται – αναθεωρούνται τακτικά και να αποτυπώνουν τις σύγχρονες πολεοδομικές, κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή μελέτης και στο ευρύτερο περιβάλλον.
´Αρθρο 09. παρ.1.1. και παρ. 1.2. Να παρέχεται η δυνατότητα στους ιδιοκτήτες-νομικά πρόσωπα, στα υπό ίδρυση νομικά πρόσωπα και στους ιδιοκτήτες-εταιρείες οποιασδήποτε μορφής, εφ᾽όσον το επιθυμούν , να εξαιρούν τα γεωτεμάχιά τους από την υποχρεωτική πολεοδόμηση των ΤΧΣ
ΠΑΡ.1.3.2 ΝΑ ΟΡΙΣΤΕΙ ΜΕ ΣΑΦΗΝΕΙΑ ΟΤΙ ΣΤΙΣ ΜΕΜΟΝΩΜΕΝΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ, ΟΤΑΝ ΑΥΤΕΣ ΑΠΟΔΕΔΕΙΓΜΕΝΑ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΟΥΝ ΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΤΟΥΣ ΧΡΗΣΗ, ΔΗΛ. ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ, ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ , ΑΓΡΟΤΙΚΑ-ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΑ ΠΑΡΚΑ, ΧΩΡΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΑΝΩ ΣΤΙΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΧΩΡΟΙ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΟΥΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΝΑ ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ ΣΕ ΕΙΣΦΟΡΑ ΣΕ ΓΗ ΣΕ ΠΙΘΑΝΗ ΠΟΛΕΟΔΟΜΗΣΗ ΤΟΥ ΤΧΣ. ΕΤΣΙ ΔΙΔΕΤΑΙ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Η ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΜΕ ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΘΩΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ΠΟΛΛΑΚΙΣ ΕΧΟΥΜΕ ΥΠΑΡΧΟΥΣΕΣ ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ/ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ ΜΕ ΙΣΤΟΡΙΚΟΤΗΤΑ, ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΚΑΙ ΧΡΗΖΟΥΝ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ.
Αναφέρεται στην παράγραφο 1.4 ότι «μετά την έγκριση των Τ.Χ.Σ., κάθε οικιστική, παραγωγική ή άλλη ανάπτυξη επιτρέπεται μόνον εφόσον είναι συμβατή με τις χρήσεις γης και τους λοιπούς όρους και περιορισμούς που καθορίζονται με αυτά».
Μήπως το ΥΠΕΚΑ λησμόνησε τη δική του εξαγγελμένη πολιτική «Εθνική Πολιτική Αξιοποίησης των Ορυκτών Πρώτων Υλών (ΟΠΥ)»;
Εάν προκύψει κοίτασμα ΟΠΥ τεχνικοοικονομικά εκμεταλλεύσιμο σε περιοχές που έχουν καθορισμένο Τ.Χ.Σ., οπότε και καθορισμένες χρήσεις γης, τότε τί γίνεται με την αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου;
Στο ίδιο άρθρο αναφέρεται ότι τα Τ.Χ.Σ. είναι στο ίδιο επίπεδο με τα Ε.Χ.Σ. Αυτό, έρχεται σε αντίφαση με την αναφορά που γίνεται ότι τα Ε.Χ.Σ. μπορούν να τροποποιούν προγενέστερα Τ.Χ.Σ. και οι ρυθμίσεις των Ε.Χ.Σ. είναι δεσμευτικές για όλα τα εκπονούμενα Τ.Χ.Σ. Δίνεται η εντύπωση ότι το ένα σχέδιο μπορεί να αναιρέσει το άλλο.
Ειναι λάθος η κατάργηση του φορέα και της διαδικασίας παρακολούθησης της εφαρμογής το ΤΧΣ. Πρόκειται για έναν ρόλο που είχε η Νομαρχία (περιφέρεια) με τον Ν 2508/97 και πρέπει να περάσει στον Δήμο, με επιτροπές παρακολούθησης όπου θα συμμετέχει και η Περιφέρεια, η οποία θα μπορεί να επισπεύδει εφόσον χρειαστεί.
Ειναι θετική η νεα ονομασία των ΤΧΣ έναντι του όρου ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ, καθώς και η επιλογή να εγκρίνονται με ΠΔ, στο βαθμό που έχουν κανονιστικό χαρακτήρα σε εντός και εκτός σχεδίου εκτάσεις. Επίσης είναι θετικό να προβλέπεται ρύθμιση ορισμένων βασικών θεμάτων -κυρίως δε ως προς τις παραγωγικές δραστηριότητες- με ΕΧΣ ώστε να αντιμετωπίζονται -αν χρειάζεται- διάφορα ζητήματα προ της ολοκλήρωσης του ΤΧΣ.
Είναι όμως προβληματικό, και ενδέχεται να προκαλέσει σύγχυση ανάλογη με αυτή που έχει προκύψει με ορισμένες ρυθμίσεις των ΕΠΧΣΑΑ, αλλά και διαιώνιση αποσπασματικών και όχι ολοκληρωμένων προσεγγίσεων, αν αυτά τα 2 είδη σχεδίων είναι ισότιμα και παράλληλα. Θα πρέπει να προβλεφθεί η δυνατότητα σύνταξης ΕΧΣ «ΚΑΤΑ ΠΑΡΕΚΚΛΙΣΗ» σε ειδικές περιπτώσεις που θα προδιαγραφούν σαφώς, και κυρίως όταν η ανάγκη αυτή προκύπτει από κατευθύνσεις υπερκείμενων σχεδίων, και όταν υπάρχει τουλάχιστον προμελέτη ΤΧΣ σε επίπεδο Δήμου. Αλλως διαφαίνεται κίνδυνος να οδηγηθούμε σε αποσπασματικές ρυθμίσεις, ιδίως μάλιστα λαμβανομένου υπόψη ότι τα ΕΧΣ δεν θα μπορούν να τροποποιούνται παρά με σύμφωνη γνώμη του φορέα ανάπτυξης (παρ. 2.7.).
Το θέμα γίνεται εμφανές στην περίπτωση τροποποίησης των ΖΟΕ, η οποία είναι λογικό να μπορεί να γίνει με το νέο ΠΔ αλλά όχι με πολεοδομικά κριτήρια (όπως προβλέπεται στην παρ.1.8. και 2.5.). Οι ρυθμίσεις αυτού του τύπου (και φυσικά οι τροποποιήσεις τους) γίνονται μετά από ενιαία θεώρηση των στόχων ανάπτυξης και προστασίας περιβάλλοντος, μετά από αξιολόγηση και στάθμιση των εναλλακτικών λύσεων, επιλογών και ρυθμίσεων χωρικής οργάνωσης σε τοπικό επίπεδο.
Επίσης δεν δικαιολογείται γιατί τα ΕΧΣ θα εγκρίνονται με ΠΔ πρότασης δύο Υπουργών αφού το ΤΧΣ που συμπεριλαμβάνει τις ρυθμίσεις των ΕΧΣ προτείνεται ως ΠΔ μόνο από τον Υπουργό ΠΕΚΑ.
Γενικές παρατηρήσεις ως προς το περιεχόμενο του σχεδίου (όχι εξαντλητικές):
– Έχει σταδιακά εγκαταλειφθεί ο όρος «τρόπος ανάπτυξης» από το λεξιλόγιο, με αποτέλεσμα να συγχέεται η ρύθμιση χρήσεων γης με την δυνατότητα πολεοδομικής ανάπτυξης, και έτσι αφενός διαιωνίζεται και ενδυναμώνεται η «εκτός σχεδίου δόμηση», αφ΄ ετέρου αποτρέπεται η ορθή οργάνωση παραγωγικών ζωνών με πλήρη πολεοδόμηση. Στην παρ 1.3.2. προβλέπονται παραγωγικές ζώνες μόνο εκτός σχεδίου, ενώ ήδη υπάρχουν πολεοδομημένες και πάντως είναι σαφής η ανάγκη πολεοδόμησης κάποιων εξ αυτών, ώστε να υπάρξει πύκνωση και εξοικονόμηση γης. Η πρόταση για πολεοδόμηση ή μη δεν μπορεί να συνδέεται απλά «με το καθεστώς που τις διέπει’ δηλαδή μια γενική νομοθετική πρόβλεψη, αλλά πρέπει να είναι πρόταση του σχεδίου, ώστε να υποδείξει /υποκινήσει και τον ανάλογο τρόπο ανάπτυξης.
– Αντίστοιχα πρέπει να επανέλθει ο όρος «περιοχές αναζήτησης» για ΠΕΡΠΟ ή/και παραγωγικές ζωνες, άλλως θα εγκρίνονται φωτογραφικά ορισμένες αναπτύξεις με το ΤΧΣ και δεν θα υπάρχει δυνατότητα εξέτασης άλλων αιτημάτων στη συνέχεια. Είναι γνωστό ότι αυτή η πρακτική λειτουργεί προς όφελος της γαιοκτησίας και όχι της επένδυσης.
– Οι περιοχές προστασίας μπορούν να είναι εντός σχεδίου ή να προτείνεται να ενταχθούν σ΄αυτό όπως πχ οι παραρεμμάτιες ζώνες μέσα σε αστικό ιστό ή τα αστικά πάρκα στις παρυφές του αστικού ιστού που θα πρέπει να μπορούν να ενταχθούν στο σχέδιο ώστε να εξασφαλιστεί ο κοινόχρηστος χαρακτήρας τους μέσω εισφορών και πράξης εφαρμογής.
– Επίσης οι περιοχές προστασίας του Ν.3937/11 (παρ. 1.3.3), θα πρέπει να μπορούν να ρυθμιστούν ενιαία με το ΤΧΣ αρκεί να τηρηθούν οι προβλεπόμενες διαδικασίες γνωμοδότησης και υποστηρικτικής μελέτης. Ετσι θα λυθεί ένα χρόνιο πρόβλημα παράλληλων και ασυντόνιστων ρυθμίσεων, (από το ΥΠΕΚΑ και την Γ Γραμ Α.Δ.) αφού τώρα και οι δύο θα εκπορεύονται από το Υπουργείο, και θα μπορέσει να κλείσει η εκκρεμότητα των ολοκληρωμένων ή/και εγκεκριμένων Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών (επμ) που δεν έχουν ακολουθηθεί από ΠΔ/τα ρύθμισης. Αν μάλιστα αυτό συνοδευτεί και από την δυνατότητα να περιληφθούν και διαχειριστικά σχέδια για τις περιοχές αυτές, (στα πλαίσια στρατηγικών κατευθύνσεων για την διαχείριση των Περιοχών Προστασίας από τα ΠΠ) αυτό θα βοηθήσει στην καθιέρωση μιας θετικής αντίληψης για την προστασία του περιβάλλοντος και για την ρύθμιση των ενδιάμεσων ζωνών (BUFFER ZONE) που δεν θα αντιδιαστέλλεται με την «ανάπτυξη».
– οι περιοχές ελέγχου χρήσεων γης να οριστούν σαν «περιοχές ελέγχου χρ. γης και δόμησης».
– Οι χρήσεις γης που ορίζονται με τα ΤΧΣ θα πρέπει να μπορούν να είναι και ειδικές χρήσεις όχι μόνο γενικές, διότι θα συμπεριλάβουν και όλες τις εκτάσεις των παλαιών σχεδίων πόλεως ή ειδικών ΠΔ/των εκτός σχεδιου που έχουν ειδικά καθεστώτα. Γενικά είναι σκόπιμο να προχωρήσει το ΠΔ χρήσεων γης, με συμπλήρωση των ζωνών εκτός σχεδιου, αλλά όχι με την μορφή των οριζόντιων προβλέψεων που περιελάμβανε το σχέδιο που έχει δημοσιοποιηθεί πρόσφατα. Αντίθετα θα είναι θετικό να παρέχεται μεγαλύτερη ευελιξία ως προς την χρηση των γενικών κατηγοριών ζωνών και τις δυνατότητες εξειδίκευσης των ειδικών χρήσεων εντός αυτών.
Παρατήρηση στο 1.3.2:
Δυσκολευόμαστε να πιστέψομε τα μάτια μας, διαβάζοντας την παραπάνω ρύθμιση. Ουσιαστικά λέει ότι η συνολική εκτός σχεδίου επιφάνεια, πολεοδομείται, αφού επιτρέπεται η εγκατάσταση του συνόλου των χρήσεων γης σ αυτήν. Φαινομενικά εξαιρείται η οικιστική χρήση, αλλά στην ουσία περιλαμβάνεται και αυτή μέσω των ΠΟΤΑ και άλλων παρόμοιων «υποδοχέων». Όλα τα άλλα επιτρέπονται.
Αντίθετα πιστεύομε ότι θα αποτελούσε σταθμό για την απόκτηση επιτέλους κάποιας χωροταξικής πολιτικής η κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης. Οι υπαρκτή ανάγκη χωρικής επέκτασης ορισμένων χρήσεων, μεταξύ των οποίων και οι παραπάνω, μπορεί να ικανοποιείται μόνο μέσω της επέκτασης των σχεδίων πόλεως ή οικισμών μετά από αυστηρή διαδικασία. Αν παρ’ ελπίδα ακολουθηθεί η πρόταση του άρθρου 1.3.2. τι θα γίνει με την εισφορά σε γη και χρήμα; θα μηδενιστεί;
Ποια είναι η νομική και ιεραρχική διαφορά των τοπικών και των ειδικών χωροταξικών σχεδίων. Τα ειδικά χωροταξικά με τη σημερινή τους έννοια (τομεακά) αρκετή σύγχυση και προβλήματα έχουν δημιουργήσει. Αρκετά από αυτά έχουν προσβληθεί στο ΣΤΕ. Τα νέα ειδικά συνιστούν ένα άχρηστο κατά τη γνώμη μας πλεονασμό. Εάν η δικαιολογία είναι και πάλι οι «επενδύσεις», γιατί τα ΤΧΣ σε συνδυασμό με τα ΡΣ δεν μπορούν να δώσουν την ίδια λύση. Εκτός αν η σύγχυση είναι σκόπιμη για να περάσουν ευκολότερα «ανώμαλες» στην ουσία χωροταξικές λύσεις.
παρ1.1 στους περιορισμούς δόμησης να αναφέρεται με σαφήνεια ότι τα γεωτεμάχια που αποδεδειγμένα είναι γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας να προστατεύονται από την υποχρεωτική πολεοδόμηση. Αν δεν επιλυθεί το ζήτημα των χρήσεων γης σε μια πολεοδομική ενότητα και συνεχίσουν οι δήμοι να καθορίζουν τις χρήσεις γης ερήμην των επενδυτών και αγροτών , τα ΤΧΣ θα έχουν την μοίρα των ΓΠΣ. Σκόπιμο θα ήταν στον καθορισμό των χρήσεων γης να χρησιμοποιηθούν τα γεωχωρικά δεδομένα και μάλιστα για κάθε γεωτεμάχιο. Η καταγραφή των χρήσεων γης για κάθε γεωτεμάχιο, θα ωθήσει τις επενδύσεις και την ανάπτυξη, διότι θα είναι ξεκάθαρο το τι μπορεί να κάνει ο κάθε επενδυτής με τη γη που κατέχει. Θα αποφευχθούν τα αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα και οι διαδικασίες αξιοποίησης και πολεοδόμησης της κάθε έκτασης που εκπονείται ΤΧΣ θα επισπευθούν.
παρ1.6α: προτείνεται να συμπληρωθεί :και μόνο μετά από αίτηση των ιδιοκτητών – επενδυτών που θα κατέχουν τουλάχιστον τα 3/4 της προς πολεοδόμηση έκτασης.
Αλλιώς , αν ο κάθε Δήμος αποφασίζει να κινήσει τη διαδικασία ΤΧΣ χωρίς τη συναίνεση των ιδιοκτητών, ενδεχομένως για να εξυπηρετήσει συμφέροντα ολίγων, πάλι δε θα ¨προχωρήσουν ¨ τα ΤΧΣ.
Παράγραφος 1.3.1.
Με την έγκριση του Τ.Χ.Σ. με Π.Δ. είναι πλέον εφικτή και η οριστική ρύθμιση των ορίων των οικισμών πληθυσμού κάτω των 2.000 κατ., που βρίσκονται στην περιοχή μελέτης , χωρίς να απαιτείται ιδιαίτερη διοικητική πράξη.
Αναφερόμαστε στην οριοθέτηση οικισμών που στερούνται αρχικού ορίου και στην τροποποίηση εγκεκριμένων ορίων.
Παράγραφος 1.3.3.
Εκτεταμένες περιοχές υπάγονται στις περιοχές προστασίας που προβλέπονται στον Ν 3937/2011.( Διατήρησης της βιοποικιλότητας)
Προτείνεται, στο πλαίσιο του Τ.Χ.Σ., να εκπονούνται και οι απαραίτητες Eιδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες που προβλέπονται στον Ν3937/2011.
Με την έγκριση του Τ.Χ.Σ. έχουμε έτσι τακτοποιημένα τα χωρικά δεδομένα του Δήμου στο σύνολό του.
Ρύθμιση ιδιαίτερα χρήσιμη για τον νησιωτικό χώρο, όπου υπάρχουν εκτεταμένες περιοχές του δικτύου NATURA και τα όρια των ΟΤΑ ταυτίζονται με τον γεωγραφικό χώρο του αντίστοιχου νησιού.
Προτείνεται, στο πλαίσιο του Τ.Χ.Σ. να γίνεται, προκαταρκτική εκτίμηση του ισοζυγίου γης για το σύνολο του Δήμου, με σκοπό την δημιουργία αποθέματος γης για την αποζημίωση ιδιοκτητών οι ιδιοκτησίες των οποίων απαλλοτριώθηκαν για ανάγκες προγραμματισμού κοινοχρήστων – κοινωφελών χώρων, όπως και κατασκευής έργων υποδομής.
Απαιτείται η προσαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας.
ΠΑΡ 1.8 Εκτιμουμε οτι τα αγροτεμαχια τα οποια εχουν προσβαση σε επαρχιακους δρομους και ειναι αρτια καΙ οικοδομησιμα πρεπει να αποχαρακτηριστουν απο ΖΟΕ και να εχουν την δυνατοτητα για εμπορικες δραστηριοτητες.Επισης, η δομηση αυτων να γινει αυτη που προυπηρχε πριν την ενταξη τους στην ΖΟΕ.Με αυτο τον σχεδιασμο θα επιτευχθει η αναπτυξη σε καθε περιοχη.
Τα Τ.Χ.Σ. πρέπει να καλύπτουν εξολοκλήρου την έκταση του νέου Καλλικράτειου Δήμου, ως ενιαία χωρική ενότητα σχεδιασμού, που συμπίπτει και με τη διοικητική ενότητα. Ο χωροταξικός σχεδιασμός δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται από τη νομοθεσία απλά και μόνο σαν διοικητική υποχρέωση του Δήμου που θα πρέπει πρώτα να «τακτοποιεί» μια περιοχή του με αναπτυξιακή δυναμική πριν τη διαθέσει προς αξιοποίηση, αλλά σαν απαραίτητο εργαλείο ανάπτυξης του Δήμου. Να επιτρέπεται μόνον η τροποποίηση/αναθεώρηση των εγκεκριμένων ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ, ώστε να μην εγκλωβίζεται μια περιοχή σε ένα λανθασμένο σχέδιο μέχρι να εγκριθεί το νέο Τ.Χ.Σ.
Θετική εξέλιξη η έγκριση των ΤΧΣ με Προεδρικό Διάταγμα, όπως και το να ζητείται η γνώμη και των όμορων Δήμων για να λαμβάνονται υπόψη και ζητήματα επιπτώσεων των επιλογών του σχεδιασμού σε όμορες περιοχές αλλά και να αναζητούνται τομείς συνέργειας. Η διαδικασία γνωμοδότησης των όμορων Δήμων να περιέχεται στην ευρύτερη διαδικασία γνωμοδότησης από φορείς ώστε να μην καθυστερεί η διαδικασία έγκρισης.
Στην παράγραφο 1.8 γίνεται ένα μεγάλο λάθος με τη δυνατότητα που δίνεται στα Τ.Χ.Σ. να συμπεριλάβουν, τροποποιήσουν «…για την κάλυψη αναγκών οικιστικής, παραγωγικής ή επιχειρηματικής ανάπτυξης και ανασυγκρότησης» και ακολούθως με την έγκρισή τους να καταργήσουν τις Ζ.Ο.Ε. και άλλες ειδικότερες διατάξεις. Οι ΖΟΕ ως Π.Δ., παρ’όλες τις ελλείψεις και προβλήματα που έχουν, καλύπτουν σήμερα ευαίσθητες και ευάλωτες (στην οικονομική εκμετάλλευση, σε εντατικές χρήσεις γης και δόμηση) περιοχές π.χ. στα νησιά μας και τις παράκτιες περιοχές. Έχουν καταφέρει να αποτρέψουν σε γενικές γραμμές την εντατική δόμηση σε αυτές τις περιοχές ώστε να διατηρηθεί ο ιδιαίτερος χαρακτήρας τους. Με τις διατάξεις αυτής της παραγράφου φοβάμαι ότι ανοίγουν οι ασκοί του Αιόλου σε αυτές τις περιοχές, καθώς δεν προβλέπεται καμία δέσμευση των ΤΧΣ σε όρους ιδιαίτερης προστασίας ή ελέγχου των χρήσεων και της δόμησης των εγκεκριμένων ΖΟΕ, ούτε καν μια γενική τοποθέτηση για τροποποιήσεις που θα αφορούν μόνον ευνοϊκότερους για το περιβάλλον όρους.
Παρ. 1.3.1 και 1.3.2. Μετά το «οικείες διατάξεις» προτείνεται να προστεθεί η πρόταση «κατά τη σύνταξη των ΤΧΣ σε περιοχή Α΄/μιου ΟΤΑ που περιλαμβάνει ποταμό, πρέπει υποχρεωτικά να γίνεται χαρακτηρισμός αυτού ως πλεύσιμου ή μη, και να καθορίζονται οι κοίτες αενάως ρεόντων υδάτων. Ο εν λόγω χαρακτηρισμός γίνεται από υπάλληλο του Δήμου ή ελλείψει αυτού από την Περιφέρεια ή την Αποκεντρωμένη Διοίκηση με ειδικότητα γεωπόνου, ιχθυολόγου, δασολόγου ή υδραυλικού μηχανικού. Επειδή στην πράξη δεν υπάρχει ειδικότητα υδραυλικού μηχανικού, ως τέτοιος δύναται να θεωρηθεί μηχανικός με αντίστοιχη εξειδίκευση και εμπειρία λόγω θέσης ή επιστημονικής κατάρτισης (π.χ. προϊστάμενος Υδραυλικών έργων του Δήμου). Ο παραπάνω υπάλληλος υποδεικνύει τα όρια όχθης πλεύσιμων ποταμών ή της κοίτης αενάως ρεόντων υδάτων σε τοπογράφο μηχανικό της υπηρεσίας ο οποίος προβαίνει στην αποτύπωση αυτών.»
Παρ. 1.7. Μετά το «δήμων» προτείνεται να προστεθεί «η οποία κοινοποιείται, εκτός από το Δήμο και στο ΥΠΕΚΑ.»
Παρ. 1.8. Η δυνατότητα που παρέχει η παράγραφος αυτή με τη τροποποίηση υφιστάμενης ΖΟΕ ή Ειδικού Διατάγματος ή άλλης ειδικότερης διάταξης με τις οποία ορίζονται χρήσεις γης για την κάλυψη αναγκών οικιστικής, παραγωγικής ή επιχειρηματικής ανάπτυξης και ανασυγκρότησης εντός της οικείας δημοτικής ενότητας, εκτιμούμε ότι μπορεί εν τέλει να οδηγήσει σε καταστρατήγηση του σκοπού της ΖΟΕ ή των υπολοίπων ειδικών διατάξεων. Για αυτό προτείνουμε να τεθεί ανώτατο όριο, ως ποσοστό της έκτασης που μπορεί να τροποποιηθεί εντός ΖΟΕ για την κάλυψη των παραπάνω αναγκών.
Παρ. 2.3γ. Μετά το «περιφερειακού» προτείνεται να προστεθεί «και εθνικού, στρατηγικού ή ειδικού»
Παρ. 2.5. Ομοίως ως προς παρ. 1.8.
Παρ. 2.6. Μετά το «ρέματα» προτείνεται να προστεθεί «ή όχθες πλεύσιμων ποταμών. Το «παραγράφου 3» ενδεχομένως οφείλεται σε σφάλμα αν αναφέρεται στην παράγραφο 2.3.β οπότε πρέπει να γίνει η ανάλογη διόρθωση.
Σωτήρης Μηλιώνης – Γ.Γ. Συνδέσμου Ελλήνων Περιφερειολόγων
Τα ΓΠΣ μετεξελίσσονται σε ΤΧΣ με χώρο αναφοράς τη δημοτική ενότητα και όχι το σύνολο του Δήμου. Έτσι, προκύπτει μεγάλη χωρική απόσταση μεταξύ περιφερειακού και δημοτικού σχεδιασμού. Άλλωστε, η χωρικές πολιτικές, υλοποιούνται κατά βάση από τους Δήμου και όχι από τις Περιφέρειες που έχουν πολύ προβληματική θεσμική και ουσιαστική λειτουργία.
Εκτός σχεδίου γενικές χρήσεις γης: απαιτείται αναθεώρηση και σύνδεση των χρήσεων γης με την περιβαλλοντική αδειοδότηση με κοινές κατηγοριοποιήσεις σε οχλούσες, μη οχλούσες, χαμηλής όχλησης κλπ.
Η κίνηση της διαδικασία εκπόνησης θα πρέπει να γίνεται μόνο από τον Δήμο.
Η έγκριση με ΠΔ είναι μεγάλη, πολύ σοβαρή και ορθή τομή για το χωρικό σχεδιασμό. Αντί του υπουργού ΠΕΚΑ, η πρόταση μπορεί να γίνεται από τον ΓΓ της αποκεντρωμένης διοίκησης και να απαιτείται η σύμφωνη γνώμη του ΥΠΕΚΑ.
Η γνώμη των όμορων Δήμων είναι ορθή αλλά δεν μπορεί να υποκαταστήσει το έλλειμμα χωρικού σχεδιασμού που προκύπτει.
Η παρακολούθηση των ΤΧΣ από την οικία περιφέρεια είναι κενού περιεχομένου μιας και δεν έχει ανάλογες αρμοδιότητες. Την παρακολούθηση μπορεί να την έχει η δνση ΠΕΧΩ της αποκεντρωμένης διοίκησης.
Η τροποποίηση των ΤΧΣ, ύστερα από πρόταση του Υπουργού ΠΕΚΑ, πρέπει να προϋποθέτει και τη σύμφωνη γνώμη του οικείου Δήμου.
Τα ΕΧΣ μπορούν να εκπονούνται από το ΥΠΕΚΑ, μόνο για παραγωγικές δραστηριότητες ή ζώνες που προβλέπονται από τα περιφερειακά ή εθνικά χωρικά σχέδια. Όχι σε όλες τις περιπτώσεις.
Η έγκριση των ΕΧΣ δεν μπορεί να γίνει χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του Δήμου. Παραβιάζεται η αρχή της επικουρικότητας. Επίσης, πρέπει να γνωμοδοτεί το ΣΥΠΟΘΑ της ΠΕ και όχι το κεντρικό ΣΥΠΟΘΑ.
Τα ΕΧΣ θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να ικανοποιούν τις αρχές του συντάγματος για πολεοδομικό και περιβαλλοντικό κεκτημένο.
Υπάρχει σε όλο το σχέδιο μια έντονη ισχυροποίηση του ρόλου του Υπουργού ΠΕΚΑ και όχι του ρόλου των Δήμων, των περιφερειών ή των αποκεντρωμένων διοικήσεων σύμφωνα με την αρχή της αποκέντρωσης.
Παράλληλα με τα ΕΧΣ και τα ΤΧΣ θα πρέπει να προβλεφθούν και όλες οι άλλες υποστηρικτικές μελέτες.
1. Το Τ.Χ.Σ να καλύπτει ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ το σύνολο της έκτασης του καλλικρατικού Δήμου.
Διαφορετικά επαφίεται στην εκάστοτε Δημοτική αρχή να επιλέγει την εκπόνηση μελέτης μιας/δυο κ.λ.π δημοτικών ενοτήτων ,αφήνοντας μετέωρη και αχαρτογράφητη μιαν άλλη πιθανόν δημοτική ενότητα η τμήμα γης ,με προφανείς τις αρνητικές οικονομικές,κοινωνικές και αναπτυξιακές συνέπειες για την υπολειπόμενη ενότητα και το συμφέρον και των εκεί πολιτών -ιδιοκτητών γης. Τι νόημα έχει η δυνατότητα αποσπασματικού χωροταξικού σχεδιασμού από τον οικείο Δήμο;
Αρκετά έχουμε υποφέρει από επιλεκτικές πολιτικές γης ορισμένων Δημοτικών Αρχών!!.
2. Οι «περιοχές ελέγχου χρήσεων γης » -παρ.1.3.4 – καλύτερα να μετονομασθούν σε» Περιοχές ελεγχόμενων Χωροταξικών Χρήσεων».
3.Η κίνηση διαδικασίας σύνταξης Τ.Χ.Σ να γίνεται ΜΟΝΟ από τον οικείο Δήμο-γιατί να επεμβαίνει τοπικά το ΥΠΕΚΑ;;- και να τίθεται σαφής και σγκεκριμένη προθεσμία όχι πάνω απο 6 μηνες από την ψήφιση λ.χ του σχεδίου νόμου,αφού άλλωστε πιο κάτω θα προβλέπεται ανα 3ΕΤΙΑ και ΟΧΙ ανά 5ΕΤΙΑ-παρ.1.10- η περιοδική του αναθεώρηση.
Διαφορετικά κανένας Δήμος δεν θα νοιώσει την ¨υποχρέωση» να χαράξει άμεσα ενιαία πολιτική γης στην περιοχή του και όλο και θα βρίσκονται «νομοθετικά ασαφή παράθυρα» για παρεκκλίσεις,που θα ταλαιπωρούν τον πολίτη και τους εμπλεκόμενους φορείς.
4.Η γνώμη των όμορων δήμων να μην απαιτείται γιατί διαφορετικά θα καθυστερείται σημαντικά η διαδικασία σύνταξης Τ.Χ.Σ.
5. Ομοίως και διαδικασία σύνταξης Ε.Χ.Σ να γίνεται απο τον οικείο Δήμο με έγκριση του από την οικεία περιφέρεια.
6.Τα Τ.Χ.Σ μπορούν να τροποποιούν επουσιώδεις- να αναφέρονται συγκεκριμένα και όχι αόριστα για να μην υπάρξει καταστρατήγηση , με τον ίδιο ως άνω τρόπο έγκρισης .Να συγκεκριμενοποιηθούν επίσης οι φορείς ανάπτυξης/διοίκησης;; μιας περιοχής που θα εκφέρουν σύμφωνη;; γνώμη.