Άρθρο 05 – Διαδικασία Καθορισμού Λατομικών Περιοχών

1. Η επιτροπή καθορισμού λατομικών περιοχών είναι οκταμελής, συγκροτείται με απόφαση του οικείου Περιφερειάρχη και αποτελείται από μέλη των κατωτέρω υπηρεσιών:
α) Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ειδικότητας μηχανικού μεταλλείων ή μηχανικού ορυκτών πόρων ή διπλωματούχου μηχανικού άλλης ισότιμης και αντίστοιχης με τις παραπάνω ειδικότητας, ή γεωλόγου.
β) Διεύθυνση Δασών της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης .
γ) Διεύθυνση Τεχνικών Έργων της οικείας Περιφερειακής Ενότητας, ειδικότητας πολιτικού μηχανικού ή τοπογράφου μηχανικού ή αρχιτέκτονα μηχανικού.
δ) Τεχνική Υπηρεσία του δήμου της έδρας του οικείου νομού ειδικότητας τοπογράφου μηχανικού ή πολιτικού μηχανικού. Σε περίπτωση που δεν υπηρετεί υπάλληλος της συγκεκριμένης ειδικότητας ορίζεται υπάλληλος προερχόμενος από την Τεχνική Υπηρεσία άλλου δήμου εντός των γεωγραφικών ορίων του νομού.
ε) Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού,.
στ) Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της οικείας Περιφέρειας, ειδικότητας μηχανικού, κατά προτίμηση πολεοδόμου χωροτάκτη.
ζ) Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών & Μελετών (Ι.Γ.Μ.Ε.) ειδικότητας γεωλόγου ή μηχανικού μεταλλείων ή μηχανικού ορυκτών πόρων ή διπλωματούχου μηχανικού άλλης ισότιμης και αντίστοιχης με τις παραπάνω ειδικότητας.
η) Ο.Τ.Α., οριζόμενο από την Περιφερειακή Ένωση Δήμων (ΠΕΔ) της οικείας Περιφέρειας.
Για κάθε υπάλληλο ορίζεται και ο αναπληρωτής του.
Στην περίπτωση που εντός του νομού όπου καθορίζονται λατομικές περιοχές, περιλαμβάνονται περισσότερες από μία Περιφερειακές Ενότητες, οι ανωτέρω εκπρόσωποι ορίζονται από τις αντίστοιχες ως άνω υπηρεσίες της έδρας του οικείου νομού, ενώ στην περίπτωση που δεν υπηρετούν σε αυτές υπάλληλοι των προβλεπόμενων ειδικοτήτων, από αντίστοιχη υπηρεσία εντός των γεωγραφικών ορίων του οικείου νομού.
2. Στην περίπτωση της ευρύτερης περιοχής της Αθήνας και Θεσσαλονίκης στην επιτροπή της παραγράφου 1 συμμετέχει ως ένατο μέλος και εκπρόσωπος της Διεύθυνσης Σχεδιασμού Μητροπολιτικών Αστικών & Περιαστικών Περιοχών (Δ/νση Σ.Μ.Α.Π.Π.) του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
3. Η επιτροπή βρίσκεται σε απαρτία εφόσον παρίστανται 5 μέλη και οι αποφάσεις της λαμβάνονται κατά πλειοψηφία των παρόντων μελών. Πρόεδρος της επιτροπής ορίζεται ο υπάλληλος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας της περίπτωσης α της παραγράφου 1. Σε περίπτωση ισοψηφίας υπερισχύει η ψήφος του προέδρου.
4. Σε περίπτωση που από την εισηγητική έκθεση της επιτροπής της παρ. 1 προκύπτει ότι δεν καθίσταται δυνατός ο καθορισμός λατομικών περιοχών εντός των γεωγραφικών ορίων ενός νομού, ο οικείος Περιφερειάρχης, για την κάλυψη των αναγκών του συγκεκριμένου νομού σε αδρανή υλικά, αναθέτει με απόφαση του τον καθορισμό λατομικών περιοχών ή την επέκταση των ήδη υφισταμένων σε επιτροπή όμορου νομού της Περιφέρειας δικαιοδοσίας του. Στην περίπτωση αυτή η τεκμηρίωση περί ορθολογικής χωροταξικής κατανομής των λατομείων αναφέρεται στην ευρύτερη περιοχή.
5. Τα σχέδια καθορισμού των λατομικών περιοχών που εισηγείται η επιτροπή της παρ. 1 υποβάλλονται σε διαδικασία Περιβαλλοντικού Προελέγχου (ΠΠ), ώστε να διακριβωθεί αν αναμένονται σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Σε θετική περίπτωση εφαρμόζεται η διαδικασία Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης (Σ.Π.Ε) κατά τα προβλεπόμενα στην ΚΥΑ ΥΠΕΧΩΔΕ/ΕΥΠΕ/οικ.107017/28.8.2006 (Β’1225), σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 2001/42/ΕΚ. Τα σχέδια λατομικών περιοχών που βρίσκονται στο σύνολό τους ή μερικώς εντός των περιοχών του Ευρωπαϊκού Οικολογικού δικτύου NATURA 2000, υποβάλλονται υποχρεωτικά στη διαδικασία Σ.Π.Ε.
Σε περίπτωση που το αποτέλεσμα της Σ.Π.Ε. διαφοροποιείται από την εισηγητική έκθεση της επιτροπής της παραγράφου 1, το αποτέλεσμα αυτό τίθεται υπόψη της εν λόγω επιτροπής προκειμένου να διαμορφώσει εκ νέου την εισήγησή της, συμμορφούμενη με τα αποτελέσματα της Σ.Π.Ε.
6. Μετά τη συγκρότηση της επιτροπής και πριν από την έκδοση της απόφασης του καθορισμού λατομικής περιοχής, ο Περιφερειάρχης ζητεί την έγκριση του Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, η οποία χορηγείται κατά τα προβλεπόμενα από τις διατάξεις του άρθρου 10 του ν. 3028/2002 (Α’153). Η έγκριση αυτή δεν ζητείται εάν η αρχή αυτή έχει γνωμοδοτήσει προηγουμένως στο στάδιο της Σ.Π.Ε.
Για τη σύνταξη της εισηγητικής έκθεσής της η επιτροπή μπορεί να ζητήσει εγγράφως τη γνώμη ή τη συνδρομή οποιασδήποτε άλλης υπηρεσίας ή φορέα, κατά την κρίση της.
7. Μετά τον καθορισμό κάθε λατομικής περιοχής που περιλαμβάνει δημόσιες ή δημοτικές εκτάσεις, ομάδα εργασίας αποτελούμενη από τα μέλη της επιτροπής της παραγράφου 1 που εκπροσωπούν: α) το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, β) τη Διεύθυνση Τεχνικών Έργων ή τις Τεχνικές Υπηρεσίες των Δήμων, όταν πρόκειται για δημόσιες ή δημοτικές εκτάσεις αντίστοιχα, και γ) το Ι.Γ.Μ.Ε., προβαίνει σε χωροταξική κατανομή των λατομικών χώρων εντός αυτής.
Η ανωτέρω εργασία ολοκληρώνεται εντός δύο (2) μηνών από τη δημοσίευση στο ΦΕΚ της Απόφασης καθορισμού της λατομικής περιοχής. Η σχετική εισήγηση της ως άνω ομάδας εργασίας της επιτροπής εγκρίνεται με απόφαση του αρμόδιου Περιφερειάρχη.
8. Η επιτροπή της παρ. 1 δύναται κατ’ εξαίρεση να συγκροτείται από τον αρμόδιο Περιφερειάρχη και κατόπιν αιτήσεως ενδιαφερομένου για τον καθορισμό περιοχής προσφερόμενης ως λατομικής, με τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία των άρθρων 4 και 5. Η αίτηση πρέπει, επί ποινή απαράδεκτου, να συνοδεύεται από α) παράβολο πέντε χιλιάδων (5.000) ΕΥΡΩ το οποίο καταβάλλεται υπέρ της οικείας Περιφέρειας, αναπροσαρμοζόμενο με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας και β) στοιχεία που αποδεικνύουν ότι ο αιτών έχει το δικαίωμα εκμετάλλευσης αδρανών υλικών στην περιοχή, στην οποία αναφέρεται η αίτησή του ή έχει προβεί σε ενέργειες για τη δέσμευση της έκτασης (π.χ. προσύμφωνο αγοράς ή μίσθωσης της περιοχής για την συγκεκριμένη χρήση), για τον σκοπό απόκτησης του δικαιώματος εκμετάλλευσης. Τα έξοδα εκπόνησης μελέτης Π.Π. και εκείνα που αφορούν τη διαδικασία Σ.Π.Ε της παρ. 5, όπου αυτή απαιτείται, επιβαρύνουν τον ενδιαφερόμενο.

  • Άρθρο 5 § 5

    Στη Σ.Π.Ε καθορισμού λατομικής περιοχής πρέπει να συμπεριληφθεί και η οριοθέτηση υπαρχόντων υδατορεμάτων εντός της λατομικής περιοχής, ώστε να μη μειώνεται η δυνατότητα παραγωγής λόγω περικοπής έκτασης από την οριοθέτηση των υδατορεμάτων.

  • (α) Η διαδικασία που περιγράφει το άρθρο 5 παρανοεί την διαδικασία στρατηγικής περιβαλλοντικής εκτίμησης (ΣΠΕ). Η στρατηγική περιβαλλοντική εκτίμηση οφείλει περιλαμβάνει «λογικές εναλλακτικές δυνατότητες» (συμπεριλαμβανόμενης και της μηδενικής) «λαμβανομένων υπόψη των στόχων του προγράμματος» (5 παρ. 1 Οδηγίας 2001/42). Η συμμετοχή του κοινού πρέπει να είναι πρώιμη, ενώ όλες οι επιλογές είναι ανοιχτές ( 7 και 6 παρ. 3 της Σύμβασης Άαρχους, η οποία έχει κυρωθεί με τον ν. 3422/2005), ενώ τα αποτελέσματα της διαβούλευσης θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη «κατά την προετοιμασία» του σχεδίου και πριν την έναρξη της διαδικασίας (8 οδηγίας 2001/42).
    Εδώ, είναι μάλλον σαφές ότι η Επιτροπή Καθορισμού Λατομικών Περιοχών λαμβάνει όλες τις ουσιαστικές αποφάσεις και «καθοδηγεί» την ΣΠΕ – άλλωστε, η συμβολή της περιγράφεται ως «εισήγηση». Μάλιστα, η 8η παράγραφος ορίζει ότι ο κάθε «ενδιαφερόμενος», με την κατάθεση παραβόλου, μπορεί να ζητήσει τον καθορισμό συγκεκριμένης περιοχής ως λατομικής. Με άλλα λόγια, η ΣΠΕ καταλήγει να είναι μία μάλλον τυπική (αν όχι εικονική) διαδικασία, και δεν απομένει κανένα περιθώριο αυτή να εξετάσει «λογικές εναλλακτικές λύσεις», ενώ όλες οι επιλογές είναι ανοιχτές. Δυστυχώς, το νομοσχέδιο έχει τοποθετήσει τα στάδια ανάποδα: πρώτα πρέπει να γίνει μία σοβαρή ΣΠΕ (με όλα τα εχέγγυα συμμετοχής, επιστημονικότητας και ανεξαρτησίας, πρβλ. 12 παρ. 2 Οδηγίας 2001/42), και μετά να γνωμοδοτήσει (ή να εισηγηθεί τον καθορισμό) η επιτροπή, βάσει των αποτελεσμάτων της ΣΠΕ.

    (β) Η διάταξη δεν είναι συμβατή με την ενωσιακή νομοθεσία και για άλλους λόγους. Όπως προκύπτει από την ευρωπαϊκή οδηγία (2 παρ. 2 οδηγίας 2001/42) και το νομοσχέδιο, οι λατομικές περιοχές αποτελούν σχέδιο που εκπονείται για την διαχείριση αποβλήτων και την χρήση του εδάφους, το οποίο καθορίζει το πλαίσιο για άδειες έργων τους Παραρτήματος Ι και ΙΙ της οδηγίας 85/337. Εμπίπτει, συνεπώς, στην παράγραφο 3 παρ. 2 α) της οδηγίας 2001/42, και θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να υπάγεται σε διαδικασία ΣΠΕ. Οι λατομικές περιοχές σε καμία περίπτωση δεν αφορούν την χρήση μικρών περιοχών σε τοπικό επίπεδο (πρβλ. 3 παρ. 3 οδηγίας 2001/42), για πολλούς λόγους: για παράδειγμα, επειδή έχουν ευρύτερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, επειδή δεν υπάρχει περιορισμός έκτασης για αυτές, και επειδή καθορίζονται με κριτήρια που αφορούν όλον τον νομό, και ενδεχομένως όλη την χώρα (πρβλ. το άρθρο 4 παρ. 2 του νομοσχεδίου, το οποίο μιλά για «εξορθολογισμό της κατανομής των λατομικών περιοχών ως προς τα κέντρα κατανάλωσης»). Επίσης, ο καθορισμός λατομικών περιοχών δεν συνοδεύεται από απολύτως κανένα μέτρο παρακολούθησης [ 9 παρ. 1 γ) και 10 παρ. 1 οδηγίας 2001/42]. Κατά την 6η παράγραφο (β’ εδάφιο), η επιτροπή μπορεί να ζητήσει «κατά την κρίση της» την γνώμη οποιουδήποτε φορέα κρίνει απαραίτητο: όμως, κατά την ισχύουσα νομοθεσία, η επιτροπή θα πρέπει να ζητήσει την γνώμη όλων των φορέων/υπηρεσιών οι οποίες «ενόψει των ειδικών περιβαλλοντικών αρμοδιοτήτων τους, ενδέχεται να ενδιαφέρονται για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις» των λατομικών περιοχών (π.χ., δασαρχεία, διευθύνσεις ύδατος, υγειονομικές υπηρεσίες, φορείς διαχείρισης, ΟΤΑ) (πρβλ. 6 παρ. 3 οδηγίας 2001/42).

  • 12 Ιουλίου 2017, 14:23 | Αθηνά Μπορομπόκα

    Στην παράγραφο 1 εδάφιο ε, όπου αναφέρεται η συμμετοχή στην Επιτροπή Καθορισμού Λατομικών Περιοχών εκπροσώπου του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, θα έπρεπε ενδεχομένως να ακολουθηθεί η παλιά διατύπωση του νόμου 1428/1984 με την προσθήκη της φράσης «…..για θέματα αρχαιοτήτων».
    Επίσης στην παρ. 7 για ποιο λόγο απαλείφθηκε από την αρμοδιότητα της εκεί αναφερόμενης ομάδας εργασίας η περιγραφή των έργων υποδομής και η εκτίμηση δαπάνης εκτέλεσης των έργων; Σε μια τέτοια περίπτωση ποιος θα αναλάβει τη σχετική αρμοδιότητα; Μήπως θα έπρεπε να διατηρηθεί η παλιά διατύπωση του Νόμου;

  • 12 Ιουλίου 2017, 11:21 | Κώστας Αγγελόπουλος

    Παρ. 1. Σε αντίθεση με ότι ίσχυε μέχρι σήμερα, δύναται πλέον το μέλος του Υπουργείου Περιβάλλοντος & Ενέργειας, το οποίο μάλιστα είναι και ο πρόεδρος της επιτροπής, να μην είναι ειδικότητας μηχανικού μεταλλείων ή μηχανικού ορυκτών πόρων αλλά να είναι διπλωματούχος μηχανικός άλλης ισότιμης και αντίστοιχης με τις παραπάνω ειδικότητας !!! (συγχωρέστε μαι αλλά δεν γνωρίζω καμία τέτοια ειδικότητα) ή γεωλόγος. Δηλαδή θα σχεδιάζονται λατομικές περιοχές χωρίς την παρουσία μηχανικού μεταλλείων ή μηχανικού ορυκτών πόρων που είναι οι μόνες ειδικότητες οι οποίες γνωρίζουν σε βάθος τι σημαίνει υπαίθρια εκμετάλλευση αναφορικά με το σχεδιασμό, τις υποδομές, τα δίκτυα προσπέλασης, τον υπολογισμό εκμεταλλεύσιμων αποθεμάτων, τις κύριες και βοηθητικές εγκαταστάσεις, την οικονομία κοιτάσματος και της δραστηριότητας κλπ. Κατά τη γνώμη μου πρόκειται για αστοχία!