Άρθρο 67 (Άρθρο 24 Οδηγίας 2013/32/ΕΕ) Αιτούντες που χρήζουν ειδικών διαδικαστικών εγγυήσεων

1. Οι Αρχές Παραλαβής εκτιμούν, μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα από την υποβολή της αίτησης διεθνούς προστασίας, ή σε όποιο σημείο της διαδικασίας ανακύψουν οι σχετικές ανάγκες, αν ο αιτών χρήζει ειδικών διαδικαστικών εγγυήσεων, ιδίως λόγω ενδείξεων ή ισχυρισμών ότι είναι θύμα βασανισμού, βιασμού ή άλλων σοβαρών μορφών ψυχολογικής, σωματικής ή σεξουαλικής βίας.
2. Εφόσον κριθεί ότι αιτούντες χρήζουν ειδικών διαδικαστικών εγγυήσεων, τους εξασφαλίζεται επαρκής υποστήριξη, ώστε να μπορούν να απολαύουν των δικαιωμάτων και να συμμορφώνονται προς τις υποχρεώσεις του παρόντος Μέρους καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας.
3. Όταν η κατάλληλη υποστήριξη του προηγούμενου εδαφίου δεν μπορεί να παρέχεται εντός του πλαισίου των διαδικασιών των άρθρων 83 παράγραφος 9 και 90 του παρόντος, ιδίως όταν προκύπτει ότι ο αιτών χρήζει ειδικών διαδικαστικών εγγυήσεων συνεπεία βασανισμού, βιασμού ή άλλων σοβαρών μορφών ψυχολογικής, σωματικής ή σεξουαλικής βίας, δεν εφαρμόζεται ή παύει να εφαρμόζεται η διαδικασία των άρθρων αυτών στα πρόσωπα αυτά. Όταν τα πρόσωπα της παραγράφου 1 εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της παραγράφου 2 του άρθρου 104 τότε τους παρέχονται οι εγγυήσεις της παραγράφου 3 του άρθρου 104.

  • 21 Οκτωβρίου 2019, 14:40 | HIAS ΕΛΛΑΔΟΣ

    Δεν προσδιορίζεται με ποια διαδικασία και επί τη βάσει ποιων κριτηρίων οι Αρχές Παραλαβής εκτιμούν αν ο αιτών/αιτούσα χρήζει ειδικών διαδικαστικών εγγυήσεων (παρ. 1), σε τι συνίσταται η «επαρκής υποστήριξη», καθώς και η διαδικασία και τα κριτήρια επί τη βάσει των οποίων κρίνεται ότι «η κατάλληλη υποστήριξη […] δεν μπορεί να παρέχεται εντός του πλαισίου των διαδικασιών των άρθρων 83 παράγραφος 9 και 90».

  • 20 Οκτωβρίου 2019, 22:35 | Σπύρος Απέργης

    Τα ευάλωτα πρόσωπα, με βάση την προτεινόμενη διάταξη, αποκλείονται από ταχείες διαδικασίες των συνοριακών διαδικασιών μόνο όταν δεν είναι δυνατή η παροχή υποστήριξης στο πλαίσιο αυτών των διαδικασιών ενώ με βάση το ισχύον καθεστώς αποκλείονται σε κάθε περίπτωση και εξτάζονται με την κανονική διαδικασία εξέτασης των αιτημάτων διεθνούς προστασίας και όχι την ταχεία διαδικασία των νησιών του ανατολικού Αιγαίου (άρθρο 60 παρ. 4 ν. 4375/2016). Οι κατηγορίες των ευάλωτων ανθρώπων είναι λιγότερες από τον προηγούμενο νόμο. Η οδηγία προβλέπει την ίδια διατύπωση για τις κατηγορίες της προτεινόμενη διάταξης αλλά ο αποκλεισμός από την ως άνω διαδικασία των νησιών ισχύει για εντελώς διαφορετικούς λόγους από το σχέδιο νόμου.

    Επίσης, επαναλαμβάνεται στην προτεινόμενη διάταξη κατά λέξη η ασάφεια της οδηγίας ενώ το κάθε κράτος μέλος οφείλει να συγκεκριμενοποιεί την οδηγία στο δικό του δίκαιο αλλιώς η μεταφορά της οδηγίας δεν είναι ορθή.

    Περαιτέρω, δεν ορίζονται ποιές έιναι οι διαδικαστικές εγγυήσεις, κάτι που πρέπει να συμβεί για την ασφάλεια του δικαίου και τη σαφήνεια που απαιτείται ώστε να μπορέσουν να εφαρμόσουν τη διάταξη οι σχετικές κρατικές υπηρεσίες που εμπλέκονται.Τέλος, δεν προβλέπρται ποιός και με ποιά κριτήρια θα αποφασίζει εάν θα αποκλειστούν ή όχι από την ταχεία διαδικασία των νησιών οι ευάλωτοι αιτούντες.

    Σε κάθε περίπτωση τα ευάλωτα άτομα είναι αδύνατο να μπορέσουν να τηρήσουν τις ταχείες διαδικαασίες διεθνούς προστασίας που επιχειρείται να υιοθετηθούν με την υπάρχουσα διάταξη ακριβώς λόγω της ευαλωτότητάς τους. Για το λόγο αυτό, τυχόν απορρπτικές αποφάσεις που θα προκύψουν αναφορικά με ευάλωτα άτομα χωρίς να λαμβάνεται υπόψη κατά τη διαδικασία διεθνούς προστασίας η ευαλωτότητά τους, ιδίως αν συνδέεται με ισχυρισμούς που οδηγούν σε καθεστώς διεθνούς προστασίας, είναι εκτεθειμένες σε ακύρωση στα διοικητικά δικαστήρια, σε περίπτωση προσβολής τους.

    Πάντως, πρέπει να υπογραμμιστεί ότι οι τωρινές διαδικασίες διεθνούς προστασίας στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου δεν εφαρμόζονται στην πράξη, τουλάχιστον, ως προς τις σύντομες προθεσμίες που προβλέπονται καθώς είναι αδύνατο να υποστηριχτεί η εφαρμογή τους από τις υπηρεσίες. Το ίδιο αναμένεται να γίνει και με την προτεινόμενη διάταξη, η οποία θα πλήξει αδικαιολόγητα τα ευάλωτα άτομα και για το λόγο αυτό πρέπεινα παραμείνει το ισχύον δίκαιο που προβλέπει την εξαίρεση όλων των ευαλώτων ατόμων

  • Η RSA επισημαίνει δύο παρατηρήσεις ως προς την εν λόγω διάταξη. Πρώτον, η διατύπωση της έννοιας των «ειδικών διαδικαστικών εγγυήσεων» στο αρ. 67 κρίνεται ελλιπής. Ο ορισμός των «ειδικών διαδικαστικών εγγυήσεων» διευκρινίζεται περαιτέρω στην αιτιολογική σκέψη 29 της Οδηγίας ως ανάγκης συγκεκριμένων αιτούντων «λόγω, μεταξύ άλλων, ηλικίας, φύλου, γενετήσιου προσανατολισμού, ταυτότητας φύλου, ψυχικών διαταραχών ή ως συνέπεια βασανισμού, βιασμού ή άλλων σοβαρών μορφών ψυχολογικής, σωματικής ή σεξουαλικής βίας». Συνεπώς, προς ορθή εφαρμογή της Οδηγίας καθίσταται απαραίτητη η πρόβλεψη παροχής ειδικών διαδικαστικών εγγυήσεων σε όλες τις ως άνω περιπτώσεις αιτούντων που ενδέχεται να χρήζουν αυτών.

    Δεύτερον, το Σχέδιο Νόμου δεν προσδιορίζει επαρκώς την έννοια της «επαρκούς υποστήριξης», όπως αυτή αναφέρεται στην Οδηγία. Η αιτιολογική σκέψη 29 αυτής αναφέρει ότι, για την παροχή επαρκούς υποστήριξης στους αιτούντες άσυλο, απαιτείται «μεταξύ άλλων, αρκετός χρόνος, ούτως ώστε να δημιουργούνται οι συνθήκες που είναι αναγκαίες για την πραγματική πρόσβασή τους στις διαδικασίες και για την επίκληση των στοιχείων που απαιτούνται για την τεκμηρίωση της αίτησής τους διεθνούς προστασίας». Ενδεικτικό παράδειγμα καλής πρακτικής στην ερμηνεία του εν λόγω όρου αποτελεί η διοικητική πρακτική της Ολλανδίας, στην οποία αναφέρονται ως μορφές επαρκούς υποστήριξης τα επιπλέον διαλείμματα κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, η δυνατότητα στον αιτούντα να κινείται κατά τη διάρκεια της συνέντευξης αν αυτό καθίσταται αναγκαίο από την κατάσταση υγείας του, καθώς και η επιείκεια σε μη μείζονες ανακρίβειες και αντιφάσεις. Προς πλήρη συμμόρφωση της ελληνικής νομοθεσίας προς την Οδηγία, καθίσταται αναγκαία η περαιτέρω διευκρίνιση της «επαρκούς υποστήριξης» στο παρόν άρθρο.

    Τέλος, η RSA συνιστά την επαναφορά της ισχύουσας διάταξης περί υποχρεωτικής εξέτασης των αιτήσεων προσώπων που χρήζουν ειδικών διαδικαστικών εγγυήσεων στην κανονική διαδικασία.