1.Με τον όρο «πράσινοι πόροι» νοείται το σύνολο των εσόδων και πόρων που ενδεικτικώς αναφέρονται παρακάτω:
α) οι πόροι υπέρ του Ειδικού Ταμείου Εφαρμογής Ρυθμιστικών και Πολεοδομικών Σχεδίων (ΕΤΕΡΠΣ) που προβλέπονται στον ν. 2242/1994 (ΦΕΚ 162 Α΄) και στα άρθρα 7, 9 και 11 του ν. 3851/2010 (ΦΕΚ 85 Α΄), όπως ισχύουν.
β) οι πόροι του «Ειδικού Φορέα Δασών» (Φορέας 120) που προβλέπεται στο άρθρο 8 του ν. 3208/2003 (ΦΕΚ 303 Α΄), όπως τροποποιείται με τον παρόντα νόμο.
γ) οι πόροι του ειδικού κωδικού «Ταμείο Περιβαλλοντικού Ισοζυγίου» που προβλέπεται στα άρθρα 6 και 7 του ν. 3843/2010 (ΦΕΚ 62 Α΄).
δ) οι πόροι από τις εισφορές των διανομέων ενέργειας, των διαχειριστών δικτύων διανομής και των επιχειρήσεων λιανικής πώλησης ενέργειας, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 5 του άρθρου 9 του ν. 3855/2010 (ΦΕΚ 95 Α΄).
ε) κάθε άλλο τέλος, φόρος, δασμός, εισφορά, έσοδα ή πόροι που έχουν θεσμοθετηθεί εν όλω ή εν μέρει υπέρ του Ειδικού Ταμείου Εφαρμογής Ρυθμιστικών και Πολεοδομικών Σχεδίων, που δεν ορίζονται ρητά στο άρθρο αυτό και προβλέπονται στις ισχύουσες διατάξεις, όπως οι πόροι και τα έσοδα από την επιβολή προστίμων για την ανέγερση και διατήρηση αυθαιρέτων ή την αυθαίρετη αλλαγή χρήσης κτιρίων, την επιβολή διοικητικών ποινών προστίμων και κυρώσεων, την επιβολή προστίμων για λοιπές περιβαλλοντικές παραβάσεις, έσοδα από την εκμετάλλευση ή εκμίσθωση ειδικών έργων, σταθμών αυτοκινήτων, έσοδα από την είσπραξη αποζημιώσεων ρυμοτομικού χαρακτήρα κατά τις οικείες σχετικές διατάξεις και εν γένει κάθε άλλος πόρος που έχει θεσμοθετηθεί κατά τις ισχύουσες διατάξεις για τη χρηματοδότηση δράσεων αποκατάστασης, αναβάθμισης και προστασίας του περιβάλλοντος.
στ) Εισφορές, δωρεές, χορηγίες, κληρονομιές, κληροδοσίες από δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς ή άλλα ημεδαπά ή αλλοδαπά νομικά ή φυσικά πρόσωπα.
2. Η αρμοδιότητα για την διοίκηση, διαχείριση και αξιοποίηση των παραπάνω πόρων ανήκει αποκλειστικά στο νομικό πρόσωπο που ορίζεται στο άρθρο 4. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής καθορίζονται η διαδικασία και ο τρόπος καταγραφής των πράσινων πόρων, συστηματοποίησης και ταξινόμησής τους ανάλογα με το σκοπό για τον οποίο έχουν προβλεφθεί και κάθε σχετική λεπτομέρεια.
Σχόλιο ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ:
Προτείνεται η θέσπιση Πόρου Αντιστάθμισης Περιβαλλοντικών Απωλειών από μεγάλα τεχνικά έργα με στόχο την υλοποίηση αντίστοιχων προγραμμάτων και Δράσεων Αντιστάθμισης Περιβαλλοντικών Απωλειών στην ίδια ή ευρύτερη περιοχή του έργου.
Παρ. 1γ) να προστεθεί ‘του ΕΤΕΡΠΣ’ μετά το «Ταμείο Περιβαλλοντικού Ισοζυγίου»
Δεν υπάρχει πρόβλεψη για την παρακολούθηση των εισερχόμενων στο Πράσινο Ταμείο πόρων. Θα πρέπει να υπάρξουν ξεχωριστοί κωδικοί ελέγχου των εσόδων του (από ποιες δράσεις προέρχονται), καθώς και των εξόδων του (σε ποιες δράσεις δαπανώνται).
Εφόσον υπάρχει πραγματικό ενδιαφέρον για το φυσικό περιβάλλον και δεδομένου της πραγματικότητας των τελευταίων χρόνων που χαρακτηρίζεται από την πενιχρή χρηματοδότηση του δασικού τομέα, προτείνω την ενσωμάτωση στον παρόντα νόμο των των διατάξεων των παρ.3,4 και 5 του αρθ.8 του Ν.3208/2003 που ορίζει τον τρόπο διάθεσης των πόρων του Ειδικού Φορέα Δασών, εξασφαλίζοντας πως τα έσοδα που προέρχονται από την εκμετάλλευση των δασών θα αποδίδονται αποκλειστικά και μόνο, απαγορευμένης κάθε άλλης χρήσης τους, στον δασικό τομέα.
Άρθρο 3 – παράγραφος 1 – εδάφιο γ
Στους “Πράσινους Πόρους” συγκαταλέγονται και οι πόροι από τις εισφορές των διανομέων ενέργειας, των διαχειριστών δικτύων διανομής και των επιχειρήσεων λιανικής πώλησης ενέργειας, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 5 του άρθρου 9 του Ν.3855/2010. Στο δε άρθρο 9 του υπόψη Νόμου, αναφέρεται ότι οι πόροι αυτοί θα καθορίζονται από Προεδρικό Διάταγμα. Πιστεύουμε ότι θα πρέπει το Προεδρικό Διάταγμα, το οποίο θα εκδοθεί κατ’ επιταγήν του Ν. 3855/2010 και με το οποίο θα προσδιοριστούν οι πόροι, η διαδικασία είσπραξης, κ.λπ., να τεθεί σε Δημόσια Διαβούλευση πριν την έκδοσή του.
Τα έσοδα του Ειδικού Φορέα Δασών (ΕΦΔ) θα αποτελούν πόρους του Πράσινου Ταμείου (ΠΤ). Δεν προβλέπεται όμως, στο ν/σ διαχωρισμός των εσόδων αυτών από τα άλλα έσοδα του ΠΤ. Αυτό σημαίνει ότι τα έσοδα από τη διαχείριση και προστασία των δασών δεν θα διατίθενται ανταποδοτικά για δασοπονικούς σκοπούς, δηλαδή ό,τι ακριβώς γινόταν στο Κ.Τ.Γ.Κ. και Δασών, όπου τα έσοδα από τα δάση δεν διαχωρίζονταν από τα υπόλοιπα έσοδα και κατ’ επέκταση χρηματοδοτούσαν τη γεωργία κλπ. Συνεπώς, το ΠΤ απλά νομιμοποιεί την υφιστάμενη «παράνομη κατάσταση».
Δηλαδή, η πολιτική δέσμευση «τα έσοδα από τα δάση θα πάνε στα δάση» δεν θα εφαρμοστεί, αν δεν προβλεφθεί σε αυτό το νσ.
Στο ν/σ επίσης, δεν προβλέπεται η κατάργηση του λογαριασμού της ΤτΕ 26671/0. Πού θα κατατίθενται οι πόροι του ΕΦΔ; Θα καταργηθεί ο λογαριασμός της ΤτΕ; Δηλαδή οι πόροι του ΕΦΔ θα κατατίθενται στις Δ.Ο.Υ. σύμφωνα με το ΝΔ 496/1974;
Θα πρέπει να αναφέρονται με σαφήνεια οι διατάξεις του 3208/2003 αλλά και των προηγούμενων νόμων που καταργούνται.
Ωστόσο, δε θα συμφωνούσα με αυτή την κατάργηση. Γνωρίζοντας τη χρηματοδότηση της δασοπονίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και από εθνικούς πόρους για ένα διάστημα από το 1990 περίπου, θα επέμενα σε μία πιο σοβαρή προσέγγιση. Η αειφορική διαχείριση των δασών παράγει έσοδα τα οποία μαζί με τις άλλες πηγές χρηματοδότησης, που είναι ο Τακτικός Προϋπολογισμός και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και οι οποίες μειώνονται χρόνο με το χρόνο από το 2000, μπορούν να καλύψουν τις απαιτήσεις σε έργα και εργασίες για την παρακολούθηση, αντιπυρική προστασία, διαχείριση, διατήρηση δασικού πολλαπλασιαστικού υλικού, αναδασώσεις και τους λοιπούς δασοπονικούς σκοπούς.
Για το λόγο αυτό προτείνω την τροποποίηση της παρ. 1 β) ως εξής:
β) οι πόροι του Ειδικού Φορέα Δασών (Φορέας 120) όπως προβλέπονται στην παρ. 3 και 4, άρθρ. 8 του ν. 3208/2003 και οι οποίοι θα διατίθενται σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρ. 8 του ν. 3208/2003 και τις προβλεπόμενες διαδικασίες του παρόντος.
Και παρακαλώ ο νομοθέτης να λάβει σοβαρά υπόψη την ανάγκη διάθεσης αυτών των εσόδων στα δάση κατά τη σύνταξη του νόμου αυτού, γιατί δεν είναι βέβαιο ότι το εκάστοτε Δ.Σ. του ΠΤ επιλεγμένο από το εκάστοτε υπουργικό σχήμα θα σεβαστεί αυτή την ανάγκη και θα πάρει ανάλογες αποφάσεις.
Θα πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη για την διάθεση των πόρων του Πράσινου Ταμείου σύμφωνα με την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει». Δηλαδή:
1. Θα πρέπει να αναπτυχθούν και να θεσμοθετηθούν οι αλγόριθμοι με βάση τους οποίους οι διοικητικές κυρώσεις θα συμπεριλαμβάνουν το περιβαλλοντικό κόστος των δραστηριοτήτων / παραβάσεων, το οποίο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων το κόστος πρόληψης, παρακολούθησης και αποκατάστασης.
2. Χρειάζεται να αναπτυχθεί, ο μηχανισμός μέσω του οποίου τα άτομα / οργανισμοί / εκπρόσωποι αυτών που θα υποστούν τις αρνητικές συνέπειες των παραβάσεων να μπορούν να καταφύγουν σε κάποια αρχή για να ζητήσουν δράσεις για την αποκατάσταση των ζημιών ή την πρόληψη ατυχημάτων οι οποίες θα χρηματοδοτούνται από το συγκεκριμένο Ταμείο, χωρίς απαραίτητα αυτά τα άτομα /οργανισμοί να είναι δικαιούχοι προγραμμάτων.
3. Με δεδομένο ότι η κυρώσεις θα είναι ανάλογες των επιπτώσεων, το Ταμείο θα πρέπει να έχει και χωρικά (π.χ. Περιφερειακά Σκέλη ή ανά Υδατικό Διαμέρισμα), ούτως ώστε και οι πόροι να διαθέτονται ισόρροπα και σύμφωνα με την ανωτέρω αρχή. Θα πρέπει να υπάρχει μια άμεση σχέση μεταξύ των προβλημάτων και της διάθεσης των πόρων (πέραν των χρηματοδοτικών προγραμμάτων για έργα και δράσεις), για παράδειγμα τα ποσά που συγκεντρώνονται από κυρώσεις για θέματα ρύπανσης υδάτων θα πρέπει να διατίθενται για έργα απορρύπανσης αλλά και ως πόροι για παρακολούθηση και έλεγχο στο Υδατικό Διαμέρισμα το οποίο επηρεάζεται από την ρύπανση.
Δρ. Ευδοκία Αχιλλέως
Χημικός Μηχανικός
Υπάλληλος Δ/νσης Υδάτων ΠΚΜ
Προτείνω τη δημιουργία ειδικού κωδικού με ονομασία π.χ. «Γαλάζιο Ταμείο» που θα ενσωματωθεί ως διακριτό σκέλος στο «Πράσινο Ταμείο» και το οποίο θα χρηματοδοτείται από την είσπραξη των προστίμων που προβλέπονται στο άρθρο 13 το Ν. 3199/2003. Το ποσό που θα συγκεντρώνεται μαζί με οποιοδήποτε συναφή χρηματικό πόρο προτείνω να αποδίδεται σε ΟΤΑ για την εκτέλεση καινοτόμων έργων ή δράσεων διαχείρισης υδάτων. Η επιλογή του έργου θα γίνεται ύστερα από εισήγηση ομάδας αξιολόγησης που θα απαρτίζεται από εκπροσώπους ΟΤΑ, Διοίκησης, ειδικών επιστημόνων και Περιβαλλοντικών Οργανώσεων. Εκτιμώ ότι εφόσον θεσπισθούν ενιαίοι κανόνες και εξειδικευθεί ο αλγόριθμος υπολογισμού προστίμων για όλη την επικράτεια, με βάση την εμπειρία μας από τη Διεύθυνση Υδάτων Κεντρικής Μακεδονίας, είναι εφικτή η συγκέντρωση ποσού άνω των 200000 ευρώ ανά έτος μόνο για παραβάσεις των διατάξεων του Ν. 3199/2003 που σχετίζονται με μη τήρηση όρων αδειδότησης ενώ πρόστιμα που αφορούν ρύπανση νερών μπορεί να είναι πολλαπλάσια (ειδικά αυτά μπορούν να αποδίδονται στο «Πράσινο Ταμείο» και όχι στο προτεινόμενο «Γαλάζιο Ταμείο»).
Με εκτίμηση
Χρήστος Νάκος
Μηχανολόγος Μηχανικός
Προϊστάμενος Τμήματος Παρακολούθησης & Ελέγχου Ποιότητας και Ποσότητας Υδάτων
Διεύθυνση Υδάτων Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας
12/07/2010