1. Τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής είναι αρμόδια για την γνωμοδότηση επί των αρχιτεκτονικών μελετών, στις παρακάτω περιπτώσεις:
α. Για κάθε είδους οικοδομική εργασία σε κτίρια ή γήπεδα, που βρίσκονται σε ιστορικά κέντρα πόλεων, σε παραδοσιακούς οικισμούς, σε ιστορικούς τόπους, σε περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, σε εκκλησίες και ειδικά κτίρια.
β. Για κάθε είδους οικοδομική εργασία σε κτίρια ή χώρους, που έχουν κηρυχθεί διατηρητέοι ή κατά την κρίση της Υπηρεσίας Δόμησης, του Υπουργού ΠΕΚΑ ή του Γενικού Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης ή άλλης αρμόδιας υπηρεσίας μπορεί να χαρακτηρισθεί διατηρητέο, καθώς και σε κτίρια ή γήπεδα που είναι σε επαφή με κτίριο ή χώρο που έχει κηρυχτεί διατηρητέο.
γ. Για κάθε είδους οικοδομική εργασία, που παραπέμπεται από τον Υπουργό ΠΕΚΑ ή τις υπηρεσίες της Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
δ. Για κατασκευαστικά έργα διαμορφώσεων κοινόχρηστων ή αδόμητων χώρων, εκτός από τις περιπτώσεις που διενεργήθηκε αρχιτεκτονικός διαγωνισμός.
ε. Για αρχιτεκτονικές μελέτες που διαφοροποιούνται από τα μορφολογικά στοιχεία και την τυπολογία που επιβάλλεται με ειδικές διατάξεις που έχουν θεσπιστεί ανά περιοχή.
2. Σε περίπτωση σύνταξης έκθεσης επικινδύνως ετοιμόρροπων κατασκευών σε κτίρια ή γήπεδα, που βρίσκονται σε ιστορικά κέντρα πόλεων, σε παραδοσιακούς οικισμούς, σε ιστορικούς τόπους, σε περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους καθώς και σε κτίρια ή χώρους, που έχουν κηρυχθεί διατηρητέοι ή μπορεί να χαρακτηριστούν διατηρητέοι το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής γνωμοδοτεί και διατυπώνει προτάσεις για τη δυνατότητα και τους τρόπους διατήρησής τους.
Φαίνεται λογικό να υπάρχουν συμβούλια που θα ελέγχουν την εφαρμογή των διεθνών συμβάσεων για την πολιτιστική και πολιτισμική κληρονομιά ενώ λογικό επίσης φαίνεται είναι ότι δεν πρέπει να καθησυχαστούμε από διαβεβαιώσεις αρχιτεκτόνων πως θα υπάρξει ορθή εφαρμογή των παραπάνω συμβάσεων από τους ίδιους. Το ζητούμενο είναι η εγκυρότητα , η αξιοπιστία και η ανεξαρτησία τέτοιων συμβουλίων. Για την διασφάλιση των παραπάνω και ειδικότερα για την προστασία του τοπίου και δη του πολιτισμικού, όπως άλλωστε επιβάλλεται από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για το Τοπίο το συμβούλιο πρέπει να είναι στελεχωμένο από πολλές ειδικότητες οι οποίες είναι απαραίτητες για την συστημική προσέγγιση του θέματος.
Δεν γνωρίζουμε αν στις αρμοδιότητες του συμβουλίου είναι και η κοπή των δέντρων (έως τώρα ήταν αρμοδιότητα των ΕΠΑΕ). Δυστυχώς έως τώρα η διοίκηση δεν έχει την δυνατότητα άμεσα να ελέγχει με ουσιαστικές – πραγματικές αυτοψίες οποιαδήποτε άδεια σε ότι αφορά τις κοπές δέντρων και την φύτευση με αποτέλεσμα πολλοί μηχανικοί αλλά και αρχιτέκτονες να δηλώνουν ψευδή στοιχεία και να κόβουν μεγάλο αριθμό δέντρων. Για παράδειγμα δηλώνεται η ύπαρξη 50 πεύκων και η κοπή 15 πεύκων ενώ στην πραγματικότητα υπάρχουν 150 και κόβονται 115 ώστε να παραμένοντα 35 πεύκα να καλύπτουν τον μελετητή σε περίπτωση ελέγχου.
Συγκεκριμένα η οργάνωση μας ( ΜΚΟ «Πευκίτες») απεκάλυψε μια τέτοια περίπτωση σε συγκρότημα κατοικιών στην Σταμάτα Αττικής (σε μελέτη που εκπόνησε τεχνικό γραφείο όπου ο υπογράφων αρχιτέκτονας έχει το ίδιο όνομα με συνυπογράφοντα κείμενο στην παρούσα διαβούλευση), όταν σε έλεγχο στους φακέλους οικοδομικών αδειών αποδείχτηκε αναντιστοιχία στον αριθμό των πεύκων που καταμετρήθηκαν από επιτροπή που όρισε μετά από παρέμβαση μας η κοινότητα Σταμάτας και σε εκείνον που υπήρχε στα τοπογραφικά διαγράμματα, τα διαγράμματα κάλυψης και τις αιτιολογικές εκθέσεις της αρχιτεκτονικής μελέτης των εν λόγω οικοδομικών αδειών, με αποτέλεσμα οι συγκεκριμένες άδειες να κριθούν άκυρες μετά από καταγγελία μας.
Δυστυχώς έως τώρα δεν υπάρχουν σαφή κριτήρια για την κοπή δέντρων γεγονός που δημιουργεί χαοτικές καταστάσεις. Θεωρούμε ότι ειδικά σε περιοχές εκτός σχεδίου δεν πρέπει να κόβεται κανένα δέντρο. Το ίδιο πρέπει να επιδιώκεται και σε εντός σχεδίου περιοχές όμως αν αυτό δεν είναι δυνατόν θεωρούμε ότι πρέπει να υπάρξουν κριτήρια όπως τα παρακάτω:
α) Να λαμβάνεται υπόψη το είδος, η παλαιότητα, η σπανιότητα και το μέγεθος των δέντρων
β) Να γίνονται τροποποιήσεις στα προτεινόμενα σχέδια του μελετητή ώστε να σώζονται τα παλαιά δέντρα (όπως για παράδειγμα πράττει η Αρχαιολογική Υπηρεσία με μη απαλλοτριωμένα αρχαία κατάλοιπα που έρχονται στο φως κατά την διάρκεια των σωστικών ανασκαφών)
γ) Να υπάρχει πρόνοια για την διατήρηση των παλαιών και των μεγάλων δέντρων αφού προφανώς δεν μπορούν να υποκατασταθούν σε καμιά περίπτωση από νέα προς φύτευση δέντρα, τα οποία χρειάζονται δεκαετίες για να μεγαλώσουν και συνήθως δεν είναι της ίδιας ποιότητας και τοπικής βιοποικιλότητας με τα κομμένα
δ) Να αποφεύγεται η άσκοπη κοπή δέντρων σε ακάλυπτους χώρους ειδικά όταν εξυπηρετούν είτε κατασκευαστικές ανάγκες είτε την διάβαση ή στάθμευση αυτοκινήτων, είτε την κατασκευή βόθρων, αγωγών κ.λ.π .
ε) Να υπάρξει μέριμνα ώστε να σταματήσει η τάση που υπάρχει από τους ιδιοκτήτες να κλαδεύουν τα πεύκα έτσι ώστε να παραμένει μόνον η κορυφή.
ζ) Να διερευνείται το συχνό φαινόμενο των ξερών πεύκων, να ελέγχεται ο ενδεχόμενο δόλος και να μην θεωρούνται όλες ξηράνσεις δέντρων αποτέλεσμα φυσικής διαδικασίας. Να ελέγχεται η ύπαρξη ξερών δέντρων και λαμβάνεται μέριμνα ώστε να αποκατασταθεί η φύτευση στο συγκεκριμένο σημείο
στ) Να ελέγχεται η νέα φύτευση στην οποία υποχρεούται ο ιδιοκτήτης . Να υπάρχει πρόνοια ώστε η φύτευση να ελέγχεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα ώστε να διασφαλιστεί η ύπαρξη της και σε μελλοντικό χρόνο
Επίσης προτείνουμε να επαναπροσδιοριστεί
1) το ύψος των ποσών που αφορούν στην αποζημίωση για την κοπή πεύκων, τα οποία είναι πολύ χαμηλά, καθώς και τα πρόστιμα που αφορούν στην υπεράριθμη (δηλ. παράνομη και εκτός διαγράμματος κάλυψης) κοπή πεύκων τα οποία επίσης είναι απαράδεκτα χαμηλά.
Συγκεκριμένα προτείνουμε για κάθε κοπή πεύκου το ελάχιστο κόστος κοπής δέντρου να ανέρχεται σε ποσό που αντιστοιχεί τουλάχιστον στην αντικειμενική τιμή του κάθε τετραγωνικού ενός σπιτιού ενώ στην περίπτωση που κόβεται δέντρο χωρίς έγκριση από τις αρμόδιες υπηρεσίες να επιβάλλονται υψηλά πρόστιμα αφενός μεν για την πράξη αφετέρου δε για κάθε δέντρο που κόβεται επιπλέον αλλά κυρίως να ακυρώνεται άμεσα η άδεια και να αποκαθίσταται το τοπίο.
2) σε κάθε νέα άδεια που αναρτιέται σε υπό ανέγερση οικοδομή πρέπει να γράφεται ευκρινώς ο αριθμός των δέντρων που υπάρχουν στο οικόπεδο, ο αριθμός των δέντρων που έχει εγκριθεί να κοπούν και ο αριθμός των δέντρων που θα παραμείνουν. Επίσης η ανάρτηση της άδειας θα πρέπει να γίνεται το πολύ μία εβδομάδα μετά την έκδοση της και δύο μήνες πριν την έναρξη των εργασιών ώστε να είναι εφικτός ο έλεγχος των πεύκων. Για να είναι δυνατά τα παραπάνω, πάνω στη αναρτημένη πινακίδα της άδειας πρέπει να σημειώνεται ευκρινώς η ημερομηνία ανάρτησης
Επιβάλλεται επομένως ο επιτόπιος έλεγχος με αυτοψίες πριν, κατά την διάρκεια και μετά τις εργασίες κατασκευής.
Στο νομοσχέδιο δεν αναφέρονται μηχανισμοί οι οποίοι να διαχειρίζονται θέματα όπως το προαναφερθέν, δηλαδή της κοπής των δέντρων σε οικόπεδα εντός σχεδίου πόλης ή σε περιοχές οργανωμένης δόμησης. Οι μηχανισμοί αυτοί όμως δεν μπορούν να είναι στελεχωμένοι μόνο από αρχιτέκτονες αφού για παράδειγμα στην παραπάνω περίπτωση χρειάζονται και ειδικοί σε ό,τι αφορά την χλωρίδα, όμως η δασική υπηρεσία δεν έχει δικαιοδοσία στις εντός σχεδίου περιοχές παρά μόνο στις εκτός σχεδίου, με αποτέλεσμα κάποια σημαντικά δασικά είδη που βρίσκονται σε περιοχές οργανωμένης δόμησης να μην μπορούν να προστατευτούν. Άλλωστε, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, οι εντός σχεδίου περιοχές όπως και διάφοροι οικισμοί (π.χ. οι προ ΄23) έχουν σχεδιαστεί χωρίς να τηρούνται οι αρχές της αειφορίας ( π.χ. σχεδιάστηκαν χωρίς να ληφθούν υπόψη πολιτισμικές και περιβαλλοντικές παράμετροι που σήμερα θεωρούνται από την επιστήμη αναγκαίες ).
Επομένως χρειάζονται μηχανισμοί ή συμβούλια (δεν έχει σημασία το όνομα) που θα χειρίζονται διάφορα θέματα και πρέπει να είναι στελεχωμένα όχι μόνο με αρχιτέκτονες αλλά και με ειδικότητες συναφείς με το αντικείμενο που χειρίζονται χωρίς όμως δυνατότητα παράκαμψης των αρμόδιων υπηρεσιών του δημοσίου ή θεσμοθετημένων επιστημονικών οργάνων.
Τέτοιου είδους θέματα όπως το παραπάνω της κοπής των δέντρων δεν χρειάζονται εξειδικευμένα νομοθετήματα ή διοικητικές πράξεις και θα μπορούσαν να συμπεριλαμβάνονται στο νομοσχέδιο και να ορίζονται με σαφήνεια τα πλαίσια λειτουργίας τους.
Παρεμπιπτόντως το νομοσχέδιο δεν αναφέρεται σε εναλλακτικές μορφές δόμησης φιλικές προς το περιβάλλον όπως για παράδειγμα οι κατασκευές που έχουν ως υλικό το χώμα, το άχυρο κ.λ.π , οι οποίες φέρουν συμβατικές ονομασίες όπως cob, pise κ.α και για τις οποίες θα μπορούσαν να υπάρξουν κίνητρα για την κατασκευή τους ( π.χ. απαλλαγή ή ελαχιστοποίηση του κόστους οικοδομικής άδειας )
Μηχανισμοί ελέγχου πρέπει να θεσμοθετηθούν σε θέματα που αφορούν την εφαρμογή των πολιτισμικών παραμέτρων που οφείλει να σέβεται κάθε κατασκευή και συχνά υπερβαίνουν την «λογική» του αρχιτέκτονα αφού η διαχείριση τους δεν μπορεί να γίνει μόνο από αρχιτέκτονες. Στο νομοσχέδιο δεν διακρίνονται μηχανισμοί ελέγχου τέτοιου τύπου. Η σαφής ( και όχι αόριστη και υπό ερμηνεία) κωδικοποίηση και ο ουσιαστικός έλεγχος ( πάλι με θέσπιση σαφών διαδικασιών) είναι αναγκαίοι. Η ελευθερία στην αρχιτεκτονική δημιουργία δεν είναι απλά θεμιτή , αλλά είναι επιδιωκόμενη όμως οφείλει να είναι σε αρμονία με την πολιτισμική διαδρομή του τόπου και το φυσικό περιβάλλον.
Μανώλης Γιοματάρης
Νόμιμος Εκπρόσωπος της Μη Κερδοσκοπικής Εταιρίας για το Περιβάλλον και τον Πολιτισμό «Πευκίτες»
Παρ. 1
Επιτέλους θα είναι θετικό να καταργηθεί η απαίτηση για έλεγχο από το ΣΑ σε κάθε περίπτωση που κτίριο συνορεύει με δρόμο πλάτους 20μ. ή κοινόχρηστου πρασίνου. Να υπάρχει γενικά η ευθύνη και η δυνατότητα όμως της Υ.ΔΟΜ. να παραπέμπει το φάκελο για εξέταση από το ΣΑ και από άλλους φορείς, εάν κάτι τέτοιο επιβάλλεται (π.χ. υπηρεσίες του ΥΠΠΟ ή άλλες) πριν χορηγήσει την έγκριση δόμησης, για όλα τα θέματα που προβλέπει ο ΓΟΚ και άλλες διατάξεις.
Στην παράγρ. 2 θα πρέπει οπωσδήποτε το Συμβούλιο να συμπληρώνεται από έναν τουλάχιστον πολιτικό μηχανικό, με όμοια εμπειρία.
Έχει αναρτηθεί (στη διαβούλευση για το νόμο του νέου τρόπου έκδοσης αδειών) από το προεδρείο καθώς και από μέλη της επιτροπής Γ3 του ΣΑΔΑΣ, κείμενο σχετικό με την ανακοίνωση του ΥΠΕΚΑ για την προώθηση της διαδικασίας θεσμοθέτησης μορφολογικών κανόνων ,που θα αφορούν τους μικρούς οικισμούς και την εκτός σχεδίου δόμηση όλης της επικράτειας. Το κείμενο είναι αναλυτικότατο, σαφές και επιστημονικά άρτιο. Επειδή, όμως, ακούγεται, ότι, η προσάρτηση της συζήτησης για την θεσμοθέτηση μορφολογικών κανόνων στη διαβούλευση του νόμου για τον νέο τρόπο έκδοσης αδειών είναι εμβόλιμη και ίσως εκτός θέματος, έχουμε να παρατηρήσουμε τα εξής:
Πράγματι, θα μπορούσε η άποψη αυτή να είναι αληθής, αν, το αναφερόμενο στο σχετικό κείμενο “ΤΡΙΠΤΥΧΟ”: δεν θεωρηθεί αδιαίρετο. Όμως, το τρίπτυχο αυτό (δεν μπορεί, παρά να) είναι εξ ορισμού ΑΔΙΑΙΡΕΤΟ!
Είναι προφανές, ότι, ούτε σύντομη, ούτε εύκολη θα ήταν μια συζήτηση, πάνω στην ανάγκη θέσπισης ή μη μορφολογικών κανόνων. Ο πρώτος, πρόχειρος λόγος θεσμοθέτησής τους, είναι η καλοπροαίρετη προσπάθεια να μπεί φραγμός στην προϊούσα καθημερινή υποβάθμιση του (όχι μόνον δομημένου) περιβάλλοντος. Όμως το “ροκάνισμα” των ποικιλόμορφων μικροτοπίων του πολυσχιδούς Ελληνικού τοπίου από την, λεγόμενη, άναρχη (που κάθε άλλο παρά άναρχη είναι) δόμηση, της Α’, Β’, …, Ν’ κατοικίας και του μαζικού τουριστικού καταλύματος, δεν οφείλεται στην απουσία μορφολογικών (διάβαζε μορφοκρατικών) κανόνων. Οφείλεται στην ανατροπή της παληάς ισορροπημένης σχέσης περιέχοντος – περιεχομένου αναφορικά με το δομημένο – αδόμητο, μέσα από την αδιαφορία για την φέρουσα ικανότητα και την κλίμακα μιας τοπιακής ενότητας, η οποία αδιαφορία προέρχεται από την απουσία σχεδιασμού ή πολιτικών εφαρμογής του στις υπερκείμενες βαθμίδες. Ό,τι απέμεινε από το Νοτιοελληνικό (κυρίως παράκτιο και νησιωτικό) τοπίο, μετά την προέλαση του “λευκού καρκινικού εξανθήματος”, αρχίζει να διαφαίνεται, ότι, θα ροκανιστεί κι’ αυτό από την “άναρχη” (πάλι) προέλαση των ΑΠΕ. (Όποιος έχει κινηθεί πρόσφατα στον επαρχιακό δρόμο Ναυπάκτου – Θέρμου και έχει προσέξει τους φωτοβολταϊκούς καθρέφτες μέσα σε φυσικές εκτάσεις κλίσεων 50% έως και 80%, μπορεί να το αισθανθεί καλλίτερα). Και είναι βέβαιο, ότι, την προοπτική αυτή δεν θα την ανασχέσουν οι μορφολογικοί κανόνες, αλλά η εμμονή και επιμονή των αρμοδίων στο τρίπτυχο της αρχής αυτού του σχολίου.
Επειδή λοιπόν, είναι πιθανόν “ο Εφιάλτης να διαβεί στο τέλος”, θα πρέπει να αναγνωρισθεί, ότι, ο νέος νόμος, έστω και με φειδώ, έστω και μέσα σε ένα δυσμενές περιβάλλον, δίνει μια δυνατότητα ελεύθερης έκφρασης (σε όποιον θέλει να εκφραστεί έξω από το μορφολογικό πλαίσιο, που θα καθιερωθεί), μέσα από την “έγκριση” της πρόθεσής του από τα ΣΑ. Γι’ αυτό το ειδικό βάρος των ΣΑ προβλέπεται τεράστιο και γι’ αυτό πρέπει να υπάρξει η φροντίδα από τώρα, ώστε να είναι απαλλαγμένα από την υπεροπλία των αλλοτριωμένων εκπροσώπων της διοίκησης, την αυθεντία της πανεπιστημικής υπεροψίας, την στειρότητα των κουρασμένων γεροντοπαλλήκαρων της πιάτσας και να ανοίξουν στη φρεσκάδα των νέων της αρχιτεκτονικής κοινότητας, που ασφυκτιούν και ονειρεύονται, παίρνοντας όλα μα όλα τα ρίσκα. Στο κάτω- κάτω και μέχρι τώρα, που είμασταν πιό “κουμπωμένοι” και πιο “προσεκτικοί”, τι καταφέραμε;
ΑΡΘΡΟ 21 παρ. 1 «Τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής είναι αρμόδια για την γνωμοδότηση επί των αρχιτεκτονικών μελετών, στις παρακάτω περιπτώσεις:»
ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΓΝΩΜΟΔΟΤΟΥΝ , ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΤΕΙ ΕΠΑΚΡΙΒΩΣ , ΔΙΟΤΙ ΑΛΛΟ , Η ΑΠΑΙΤΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΗΣ ΓΝΩΜΗΣ ΤΩΝ Σ.Α , ΣΤΗΝ ΑΡΧ/ΚΗ ΜΕΛΕΤΗ-ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΟΥ ΜΕΛΕΤΗΤΗ , ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗΣ ΑΔΕΙΑΣ , ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΓΝΩΜΗΣ ΤΟΥ Σ.Α ΣΤΗΝ ΑΡΧ/ΚΗ ΜΕΛΕΤΗ , ΚΑΙ ΑΛΛΟ Η ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑΝ Ο ΜΕΛΕΤΗΤΗΣ ΕΙΝΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΝΑ ΕΠΙΛΕΞΕΙ ΜΕΤΑΞΥ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΤΑΣΗΣ , ΚΑΙ ΤΗΣ ΓΝΩΜΗΣ ΤΟΥ Σ.Α .
Η ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΟΤΙ ΠΡΕΠΕΙ Η ΓΝΩΜΗ ΤΩΝ Σ.Α ΝΑ ΜΗΝ ΕΙΝΑΙ ΔΕΣΜΕΥΤΙΚΗ ΣΤΟΝ ΜΕΛΕΤΗΤΗ .
ΑΛΛΩΣ ΤΙ ΕΝΝΟΙΑ ΕΧΕΙ Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑΝ ΠΑΡΕΧΕΙ Η ΙΔΙΑ Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΩΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗ , ΣΤΗΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ .
ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ για το ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΠΕΡΙ ΕΚΔΟΣΗΣ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΩΝ ΑΔΕΙΩΝ
Σήμερα, η ιστορική συγκυρία της περιβαλλοντικής, κλιματικής και οικονομικής κρίσης επιβάλει την αναζήτηση νέων Αρχιτεκτονικών και Πολεοδομικών προτύπων, που να είναι σε θέση να συμβάλλουν στην κατεύθυνση της αειφόρου ανάπτυξης, μακριά από τη λογική της στείρας μεγέθυνσης και της κατασπατάλησης των φυσικών και ανθρωπογενών πόρων που διαθέτει η Χώρα.
Είναι επομένως απαραίτητη η υιοθέτηση ενός νέου θεσμικού πλαισίου σε όλα τα επίπεδα του σχεδιασμού, που θα διασφαλίζει την απελευθέρωση της αρχιτεκτονικής έκφρασης και την ισορροπημένη συνέργεια των ειδικοτήτων της οικοδομής και των υποδομών.
Οι Αρχιτέκτονες έχουν τοποθετηθεί δημόσια στο πρόσφατο 11ο Αρχιτεκτονικό Συνέδριο για την αναγκαιότητα θέσπισης ενός νέου τρόπου έκδοσης οικοδομικών Αδειών που να έχει άμεση σχέση με ένα νέο ΓΟΚ και με ένα νέο τρόπο ελέγχου των μελετών και των κατασκευών.
Αποσπασματικές αλλαγές, όσα κι αν έχουν θετικά, είναι καταδικασμένες να αποτύχουν, αφού είναι αδύνατον να ανατρέψουν συστημικές παθογένειες και στρεβλώσεις που, στη διάρκεια των ετών, έχουν δυστυχώς παγιωθεί.
Συμβάλλοντας στην ανακατεύθυνση της σκέψης ώστε να προωθηθεί το δημιουργικό ξεπέρασμα των χρόνιων αγκυλώσεων του θεσμικού πλαισίου παραγωγής του δομημένου χώρου, προτείνεται ένα γενικότερο πλαίσιο θέσεων.
Κεντρικοί στόχοι σ’ αυτή την προσπάθεια, είναι:
• να εξασφαλιστούν οι συνθήκες που θα διευκολύνουν τη δημιουργία καλύτερων πόλεων και οικισμών, περιορίζοντας σε μεγάλο βαθμό την πολυνομία και γραφειοκρατία που αποτελούν τροχοπέδη στην ανάπτυξη οποιασδήποτε δημιουργικής σκέψης. Παράλληλα,
• να γίνεται απλούστερα και ουσιαστικότερα ο έλεγχος και η παρέμβαση της πολιτείας στο θέμα της οικοδομικής δραστηριότητας με παράλληλη διευκόλυνση των μελετητών και επιβλεπόντων μηχανικών στην ανάληψη των ευθυνών τους. Τέλος,
• να θεσμοθετηθούν συνθήκες αποτελεσματικής δράσης ενάντια στην αυθαιρεσία και την προχειρότητα.
Κεντρική διαπίστωση αποτελεί η αναγκαιότητα υιοθέτησης των αρχών του «Αδιάρρηκτου τρίπτυχου» που προβλέπει:
1. Την ένταξη – ενσωμάτωση των κατασκευών, μέσω των χωροταξικών και πολεοδομικών εργαλείων, στον αναπτυξιακό σχεδιασμό και το πολιτιστικό περιβάλλον (φυσικό και ανθρωπογενές), όπως επιβάλλουν οι διεθνείς συνθήκες – συμβάσεις που έχει υπογράψει η χώρα μας και υποχρεούται να τηρεί.
2. Την θέσπιση ενός νέου Αρχιτεκτονικού Οικοδομικού Κανονισμού (ΑΟΚ) άμεσα συνδεδεμένου με τις μελέτες πολεοδομικού και αστικού σχεδιασμού και ενός Σύγχρονου Κτηριοδομικού Κανονισμού.
3. Την θέσπιση ενός ευέλικτου και αντιγραφειοκρατικού Νέου Τρόπου Έκδοσης Οικοδομικών Αδειών σε συνδυασμό με έναν Αξιόπιστο Έλεγχο των Μελετών Κατασκευών, διαφανή και αμερόληπτο.
Το κύριο και μαζικό αίτημα των Αρχιτεκτόνων, που εκφράστηκε με έντονο αλλά τεκμηριωμένο τρόπο στο 11ο Πανελλήνιο Συνέδριο Αρχιτεκτόνων είναι η ουσιαστική ενεργοποίηση της Οδηγίας 2005/36/ΕΚ, δηλαδή η Αρχιτεκτονική να ασκείται από τους Αρχιτέκτονες. Απαίτηση που εκφράστηκε με απόφαση των μελών της Αντιπροσωπείας, ανωτάτου οργάνου του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ.
Άρα, το πάγιο αίτημα για την σύνταξη των αρχιτεκτονικών μελετών μόνο από Αρχιτέκτονες είναι περισσότερο από ποτέ ώριμο.
Είναι επομένως αδιαμφισβήτητο, ότι δεν αρκεί ο μελετητής μηχανικός να έχει την ευθύνη της σύνταξης και υλοποίησης της αρχιτεκτονικής μελέτης, (από την νομική και θεσμική της πλευρά), αλλά ταυτόχρονα είναι ουσιωδώς απαραίτητο να έχει και την ευθύνη εξυπηρέτησης της ίδιας της Επιστήμης.
Γι’ αυτό το λόγο οι Αρχιτέκτονες έχουν ήδη διατυπώσει τη διαφωνία τους όσον αφορά τη «θεσμοθέτηση μορφολογικών κανόνων δόμησης για κατοικία, στις εντός και εκτός των οικισμών περιοχές των Δήμων του Ν.3852/2010, στις δώδεκα περιφέρειες της χώρας» και επιμένουν ανυποχώρητα στο αυτονόητο: τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής να μην έχουν το δικαίωμα γνωμοδότησης επί της Αρχιτεκτονικής άποψης των Αρχιτεκτόνων.
Στον αντίποδα της διαμορφωμένης σήμερα στρεβλής προσέγγισης των μορφολογικών κανόνων δόμησης, πρέπει να δοθεί έμφαση στον τρισδιάστατο χώρο, να προσδιορίζονται τα χαρακτηριστικά του αστικού ιστού και η σχέση των όγκων των κτισμάτων με τον ιστό. Το ζητούμενο είναι η ρύθμιση του φυσικού χώρου, μέσα από τον έλεγχο των αντιθέσεων στην κατασκευή του οικιστικού ιστού. Την απάντηση στο παραπάνω πρόβλημα μπορούν να δίνουν όσοι είναι εκπαιδευμένοι στην προσέγγιση του χώρου, με τρόπο που αναλύει και συνθέτει τα χαρακτηριστικά του.
Ο κτισμένος χώρος αποτελεί στοιχείο που παραδίδεται στις μελλοντικές γενιές. Η συνειδητοποίηση της πραγματικότητας αυτής διευρύνει τον ορισμό της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και οδηγεί στην αναγκαιότητα της απλοποίησης των γενικών αρχών που καθορίζουν την αρχιτεκτονική δημιουργία και αφορούν στο σύνολο της χώρας.
Είναι αναγκαίο λοιπόν ο νέος απλός και ευέλικτος ΑΟΚ (Αρχιτεκτονικός Οικοδομικός Κανονισμός) να εξειδικεύεται από την κάθε Τοπική Κοινωνία – Εξουσία με βάση την επιστημονική προσέγγιση μελετών Πολεοδομικού και Αστικού Σχεδιασμού και όχι απλά με την επιβολή Μορφολογικών Στοιχείων.
Κρίνοντας λοιπόν κατ’ αρχάς με επιφύλαξη το σχέδιο Νόμου φρονούμε ότι :
Ο διαχωρισμός της Έγκρισης Δόμησης και της Άδειας Δόμησης, με τις αντίστοιχες αρμοδιότητες που κατανέμει, τόσο στο Δημόσιο φορέα (ΥΔΟΜ) όσο και στον ιδιώτη μελετητή, δημιουργεί ισορροπίες που μόνο αν συνδυαστούν άρρηκτα με το «τρίπτυχο» επιτρέπουν την ανάδειξη νέων αξιών και δεδομένων ουσιαστικά διαφορετικών από αυτές που ίσχυαν ως τώρα.
Καίριες παρατηρήσεις και προτάσεις που άπτονται διατάξεων του Σ.Ν.:
1. Το απαιτούμενο στοιχείο για την έκδοση της έγκρισης δόμησης του άρθρου 3 παρ.Β «Διάγραμμα κάλυψης» πρέπει να αντικατασταθεί από το «Διάγραμμα δόμησης» στο οποίο θα γίνεται η χωρική απεικόνιση των όρων και περιορισμών δόμησης, που υποχρεωτικά θα ακολουθούνται από τις κτηριακές μελέτες, είτε διότι είναι θεσμοθετημένες είτε διότι μπορεί να προτείνονται μέσα από διαδικασίες και θεσμούς που θα προκύπτουν από τον νέο ΓΟΚ.
2. Ο έλεγχος εργασιών δόμησης, οι ελεγκτές δόμησης , η ηλεκτρονική υποβολή των μελετητικών δεδομένων, η ταυτότητα του κτηρίου, το μητρώο μελετητών και επιβλεπόντων, οι ευθύνες των Αρχιτεκτόνων και οι υποχρεώσεις τους, είναι έννοιες και θεσμοί που πρέπει να οργανωθούν με τρόπο ώστε, να είναι το πραγματικό υπόβαθρο της επόμενης μέρας και όχι μία ακόμη ημιτελής και αποτυχημένη προσπάθεια.
3. Έχοντας από μακρού καταγγείλει την δυσλειτουργία των ΕΠΑΕ, οι Αρχιτέκτονες θα συμφωνήσουν με την αντικατάσταση τους με τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής, με τον ανάλογο περιορισμό των θεμάτων που θα κρίνουν:
3.1. ΑΝ αποσυρθούν οι προβλέψεις του Σ.Ν. για την στελέχωσή τους από μέλη ΔΕΠ,
3.2. ΑΝ αποσυρθούν οι προβλέψεις του Σ.Ν. για την διατήρηση του ελέγχου και της πλειοψηφίας από το Δημόσιο,
3.3. ΑΝ δεν θεσμοθετηθεί η εφαρμογή ενιαίων κριτηρίων επιλογής των εκπροσώπων Υπηρεσιών και ιδιωτών,
3.4. ΑΝ προβλεφθούν ισχυρά εμπόδια στον αθέμιτο ανταγωνισμό που μπορεί και πάλι να προκύψει έναντι των επαγγελματιών που δεν θα είναι μέλη των Συμβουλίων,
3.5. ΑΝ η σύνταξη των μητρώων που θα τηρούνται σε κάθε περιφερειακή ενότητα, πέραν των εφαρμοζόμενων κριτηρίων, δεν έχει ως προϋπόθεση, την σύμφωνη γνώμη του ΣΑΔΑΣ–ΠΕΑ και του ΤΕΕ,
3.6. ΑΝ η δημιουργία οργάνου σε 2ο βαθμό λειτουργεί στην έδρα των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων η κάθε περιφερειακής ενότητας,
3.7. Τέλος, στη στελέχωση του Κεντρικού Συμβουλίου για θέματα Αρχιτεκτονικού Σχεδιασμού, δεν είναι αντιληπτή η αναγκαιότητα παρουσίας Νομικού Συμβούλου και προτείνουμε να περιοριστούν οι αρμοδιότητές του στα αναφερόμενα στο άρθρο 27 παρ.Α δηλαδή το περιεχόμενο των παραγράφων β,γ του άρθρου 27 να είναι αυτό των δευτεροβάθμιων Σ.Α.
Ανδρεαδάκης Γιώργος / Δεσποτίδη Μυρτώ / Δημητρίου Γιώργος
Δίπλας Χρήστος / Ζερβός Γιάννης / Ζούλιας Θανάσης / Καλουδιώτης Φώτης
Μαδεμοχωρίτης Γιώργος / Μαριάτος Ανδρέας / Νικολάου Γιώργος
Τζάρας Μιχάλης / Φραντζή Μαρία
επειδή η εφαρμογή των μορφολογικών στοιχείων που θα θεσπισθούν ανα περιοχή δεν είναι πανάκεια ωστε να αποφεύγουμε κτιρια σε δυσαρμονια με το περιβαλλον και για όσο διάστημα ακόμη η Πολιτεία θα ανέχεται και θα επικροτεί την αντιποίηση του τίτλου του αρχιτέκτονα από άλλες ειδικότητες,
( σε αντίθεση με τα εφαρμοζόμενα στην Ε.Ε. – οδηγία 36/2005 η ασκηση του επαγγελματος του Αρχιτεκτονα για λόγους Δημοσίου συμφέροντος αποτελεί νομικά κατοχυρομένο επάγγελμα),
πρέπει να τεθεί στις αρμοδιότητες των Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής :
«στ) υποχρεωτική παραπομπή όλων των αρχιτεκτονικών μελετών που δεν υπογράφονται απο Αρχιτέκτονα Μηχανικό, ανεξαρτήτως περιοχής. «
Καλός και ενδιαφέροντας ο διάλογος περί διακαιωμάτων κα επιστημονικής έκφρασης. Σε εκείνη την παράγραφο 2α. μήπως την σύνταξη της έθεσης επικινδύνως ετοιμορρόπων κατασκευών να την έβλεπε και κανένας έμπειρος πολιτικός μηχανικός?
Με την προτεινόμενη σύνθεση του ΣΑ, δεν προβλέπεται η δυνατότητα διεπιστημονικής προσέγγισης τουλάχιστον σε τέτοια ζητήματα.
Με τα στοιχεία που παραθέτω (εντός των σχετικών άρθρων ) κατωτέρω παρουσιάζω πρακτικά τις αρμοδιότητες του συμβουλίου σε ένα ενδεικτικό αντιπροσωπευτικό ποσοστό. Ένας έμπειρος νομοθέτης τεχνικών και πολεοδομικών θεμάτων θέλει τα συμβούλια να έχουν και ουσιαστική συμμετοχή και όχι διακοσμητική και τα θέματα να επιλύονται χωρίς παραπομπές και αναρμοδιότητες άλλα με ουσιαστικό αποτέλεσμα και όχι να ταλαιπωρούν, τον επενδυτή , πολίτη, μηχανικό. Προτείνεται χωρίς πολύ σκέψη ότι είναι επιτακτική να συμμετέχουν στο συγκεκριμένο συμβούλιο όλες οι ειδικότητες μηχανικών με προσόντα αντίστοιχα των αρμοδιοτήτων του συμβουλίου. Κάθε μονόπλευρη σύνθεση θα δημιουργήσει προβλήματα στο σκοπό του συγκεκριμένου συμβουλίου λόγο των αρμοδιοτήτων του . Είμαστε στην Ευρωπαϊκή ένωση και έχουμε ειδικότητες σχετικές του αντικειμένου ή αρμοδιοτήτων του συμβουλίου σχεδόν σε κάθε ειδικότητα Μηχανικού. Ο αποκλεισμός ειδικοτήτων μηχανικών, στηρίζεται σε επιτροπές (ΕΠΑΕ) που είναι επανδρωμένη σήμερα η Δημόσια Διοίκηση αλλά το παρόν συμβούλιο από τις αρμοδιότητες του δεν έχουν σχέση με αυτές τις επιτροπές που είναι χρονοβόρες και μέχρι σήμερα έχουμε διδαχθεί ότι είναι αιτία καθυστερήσεων και αναβολών έργων. Διά αυτό και σύντομα θα έχουμε και τις «ΜΕΛΕΤΕΣ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ ΔΟΜΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΣΤΙΣ ΕΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΚΤΟΣ ΤΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ-ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΠΕΡΙΟΧΕΣ’’ όπου το έργο της επιτροπής θα είναι και βάση αυτών των μελετών αλλά και πέρα από αυτές με κατεύθυνση στην ουσιαστική και λεπτομερή του προς εξέταση θέματος που είναι αρμοδιότητα μηχανικών όλων των ειδικοτήτων.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ’
Συμβούλια Δόμησης και Αρχιτεκτονικής (ΣΔΑ)
και Συμβούλια Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων
Άρθρο 20
Το συμβούλιο που αναφέρεται στο άρθρο22, κεφάλαιο Γ’ μπορεί να μετονομαστεί σε Συμβούλιο Δόμησης, Κτιριολογίας και Αρχιτεκτονικής ή Συμβούλιο Δόμησης και Αρχιτεκτονικής (ΣΔΑ)
Άρθρο 21
.Τα Συμβούλια Δόμησης, Κτιριολογίας και Αρχιτεκτονικής
ή Συμβούλια Δόμησης και Αρχιτεκτονικής (ΣΔΑ) είναι αρμόδια για την γνωμοδότηση επί των μελετών, στις παρακάτω περιπτώσεις:
. Για κάθε είδους οικοδομική εργασία δηλαδή σε ειδικά και παραδοσιακά κτίρια , κά.
. Για κάθε είδους οικοδομική εργασία σε διατηρητέα κτίρια κ.α.
. Για κάθε είδους οικοδομική εργασία, που παραπέμπεται από ΥΠΕΚΑ κ.ά.
. Για κατασκευαστικά έργα διαμορφώσεων κά
. Για μελέτες που έχουν σχέση με την εξωτερική και περιβαλλοντική όψη του κτιρίου. Συγκεκριμένα γνωμοδοτεί σε ότι δείχνονται στον Αρχιτεκτονικό και Τοπογραφικό φάκελο της όλης μελέτης του κτιρίου, δηλαδή (κατόψεις, τομές, όψεις, τοπογραφικό, διάγραμμα κάλυψης , τεχνική-αιτιολογική έκθεση , κατασκευαστικές λεπτομέρειες, φωτογραφίες-αεροφωτογραφίες, κά.
2. Σε περίπτωση σύνταξης έκθεσης επικινδύνως ετοιμόρροπων κατασκευών……………….. και διατυπώνει προτάσεις για τη δυνατότητα και τους τρόπους διατήρησής τους. Δηλαδή για τρόπους επισκευής, αντιστήριξης, προτάσεις βάση των αντοχών της κατασκευής, κ.ά.
Άρθρο 22
1. Τα «Συμβούλια Δόμησης και Αρχιτεκτονικής (ΣΔΑ ή Συμβούλια Δόμησης, Κτιριολογίας και Αρχιτεκτονικής)» …………… και αποτελούνται από:
α. Έναν μηχανικό, υπάλληλο της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ως Πρόεδρο του ΣΔΑ, με τον αναπληρωτή του. Στις περιπτώσεις που υπάρχει αδυναμία πλήρωσης της παραπάνω θέσης, δύναται να ορισθεί Πρόεδρος του ΣΔΑ μηχανικός υπάλληλος της Περιφέρειας ή άλλου κρατικού φορέα.
β. Έναν μηχανικό μέλος Δ.Ε.Π. ή υπάλληλο των Υπουργείων ΠΕΚΑ ή Πολιτισμού και Τουρισμού ή της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου, με τον αναπληρωτή του.
γ. Ένα αρχιτέκτονα μηχανικό ιδιώτη μελετητή που πληροί τα κριτήρια που περιγράφονται ……………….., με τους αναπληρωτές τους.
δ. Ένα πολιτικό μηχανικό ιδιώτη μελετητή που πληροί τα κριτήρια που περιγράφονται ……………….., με τους αναπληρωτές τους.
ε. Ένα μηχανικό (μηχανολόγο, περιβαντολόγο, αρχιτέκτονα εσωτερικού χώρου-εξωτερικού ή άλλη ειδικότητα, ιδιώτη μελετητή) που πληροί τα κριτήρια που περιγράφονται ……………….., με τους αναπληρωτές τους.
Άρθρο 23
Στα μητρώα που δημιουργούνται με Απόφαση του Υπουργού ΠΕΚΑ εγγράφονται όσοι μηχανικοί πληρούν τις παρακάτω προϋποθέσεις :
α. δεκαετή μελετητική εμπειρία.
Με δυνατότητα να μετρήσει στην δεκαετή μελετητική εμπειρία , Διάκριση σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς, Δημοσιεύσεις επί θεμάτων μηχανικού, Μεταπτυχιακό ή διδακτορικό σε σχολές μηχανικών.
Τα ίδια ως άνω και για τα άρθρα :
Άρθρο 26, Άρθρο 27, Άρθρο 28
για το ( που μπορεί να μετονομαστεί σε)
Κεντρικό Συμβούλιο Δόμησης και Αρχιτεκτονικής (ΚΕΣΔΑ)
Θα πρέπει ρητά και δεσμευτικά να έχουν συγκεκριμένες αρμοδιότητες και θέματα προς επεξεργασία και όχι να κινούνται επί παντός επιστητού και με υποκειμενικά κριτήρια, όπως γινόταν με τις ΕΠΑΕ.
Επειδή στις αρμοδιότητες των επιτροπών είναι και οι επικινδύνως ετοιμόρροπες κατασκευές , οι κάθε είδους οικοδομικές εργασίες ….. , άρα πρέπει να συμμετέχουν στις επιτροπές και πολιτικοί μηχανικοί και μηχανολόγοι.
Προτείνω να συμμετέχει και ένας πολιτικός μηχανικός και ένας μηχανολόγος.
Ομοίως και στο Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής πρέπει να συμμετέχουν
Είναι λυπηρό που σε ένα διάταγμα στο οποίο τίθενται συγκεκριμένα θέματα , βρίσκεται μία ειδικότητα μηχανικών να προωθήσει τα συντεχνιακά και ιδιοτελή της συμφέροντα εναντίον άλλων μηχανικών και μάλιστα με χαρακτηρισμούς.
Σύμφωνα με την Οδηγία 2005/36/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
« οι δραστηριότητες στον τομέα της αρχιτεκτονικής ασκούνται de jure ή de facto από άτομα που φέρουν τον τίτλο του αρχιτέκτονα μόνο ή συνοδευόμενα από άλλο τίτλο χωρίς να έχουν το μονοπώλιο άσκησης των εν λόγω δραστηριοτήτων…»
Επίσης ρητά αναφέρεται στη ίδια οδηγία, ότι σε πολλές χώρες την αρχιτεκτονική ασκούν πολιτικοί μηχανικοί , τελειόφοιτοι σχολών καλών τεχνών , κολεγίων , άτομα με πιστοποιητικά που χορηγούν επιτροπές – στη Δανία π.χ. – από ινστιτούτα , με βεβαίωση πενταετούς εμπειρίας , από πανεπιστήμιο αγρονομίας , τμήμα γεωτεχνικής και υδάτινων πόρων , από τεχνικές σχολές στον οικοδομικό τομέα κ.λ.π.
Ιστορικά έγιναν μεγάλοι αρχιτέκτονες άνθρωποι που εργαζόταν σε εργαστήρια γύψου και ξυλουργεία …..
Ο λαϊκός τεχνίτης δημιούργησε την κυκλαδίτικη και μακεδονική αρχιτεκτονική την οποία πολλές φορές ανεπιτυχώς αντιγράφουν και μιμούνται πολλοί σήμερα οι οποίο κρύβουν στα γραφεία τους τα βιβλία.
Δεν συνάδει λοιπόν αυτό το μένος ούτε με τον Νόμο αλλά και ούτε με τη ιστορική διαδρομή της αρχιτεκτονικής.
Όσον αφορά την πατρίδα μας σαφώς και οι πολιτικοί μηχανικοί διδάσκονται οικοδομική , σχέδιο , κτιριολογία , αποκαταστάσεις μνημείων κ.λ.π.
Το μένος περισσεύει επί τέλους. Ο επαγγελματικός δαρβινισμός θα αφάνιζε τους λοιπούς επαγγελματίες εάν τα έργα των αρχιτεκτόνων υπερείχαν των λοιπών στα διπλανά οικόπεδα και στους διπλανούς δρόμους . Δεν συμβαίνει όμως .
Με μαντιλάκι και μπερέ δεν γίνεσαι Le Corbusier.
Η Αρχιτεκτονική πάντα ερμηνεύει και εκφράζει πολλών ειδών δεσμεύσεις και ανάγκες.
Υλοποιείται πάντα σε περιβάλλον που προυπάρχει, φυσικό και ανθρωπογενές και δεν είναι ποτέ «ελεύθερη».
Όταν υλοποιείται σε χαρακτηρισμένο ιστορικό περιβάλλον, στην γεωγραφική και πολιτισμική περιοχή της Ευρώπης, υπάρχουν οι ειδικές επιστημονικές και θεσμικές δεσμεύσεις, (Χάρτες αρχών και Συμβάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης), οι οποίες δεν εμποδίζουν καθόλου την Αρχιτεκτονική να εκφραστεί σαν τέχνη και στο πεδίο της αποκατάστασης των πολιτιστικών αγαθών, (Restauro Critico). Μάλιστα σε όλες τις κλίμακες του σχεδιασμού, κτιριακού, αστικού, πολεοδομικού μέχρι την κλίμακα του τοπίου .
Η Λόγια έκφραση της Αρχιτεκτονικής πρέπει να έχει δικαίωμα ύπαρξης παντού, εκτός ΚΑΙ εντός του «παραδοσιακού» περιβάλλοντος .
Οι μορφολογικοί κανόνες, που θα συνταγογραφηθούν από τις 48 «μελέτες,»σε όλες τις περιφέρειες της χώρας, ας ισχύσουν γιά όσους δεν είναι μεν Αρχιτέκτονες, αλλά έχουν νομικά κεκτημμένα ν’ Αρχιτεκτονούν, από το δικαίωμα που τους δίνει ο Ν.4663/30, ή από όποια άλλη νομική στρεύλωση υπάρχει ακόμα στη χώρα. Η Οδηγία 2005/36/ΕΚ όπως ξέρουμε προβλέπει και αυτή κάποια «κεκτημμένα δικαιώματα».
Η γενικευμένη όμως επιβολή των μορφολογικών κανόνων, λογοκρίνει και ποινικοποιεί την πραγματική Αρχιτεκτονική έκφραση, αυτήν που σπουδάσαμε, και νομιμοποιεί επ’ αόριστον το δικαίωμα υπογραφής Αρχιτεκτονικών μελετών από όλους εκείνους που δεν έχουν κάνει πιστοποιημένες σπουδές Αρχιτεκτονικής.
Από εδώ και πέρα όποιος μελετητής Αρχιτέκτονας τολμήσει να υποβάλει σε Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής την δική του Αρχιτεκτονική άποψη, θα ρισκάρει την επαγγελματική του επιβίωση, ενώ αυτό θα έπρεπε να ισχύει γιά όσους δεν έχουν τα κατάλληλα προσόντα γιά ν’ Αρχιτεκτονούν και να έλθουν έτσι σιγά σιγά τα πράγματα στη θέση τους, δηλαδή να περάσει στο θεσμικό πλαίσιο και στην κοινωνική συνείδηση, ότι κάθε ειδικός είναι σωστό να υπογράφει γιά την ειδικότητά του.
Η «ειδικότητα» του Αρχιτέκτονα πρέπει να έχει το δικαίωμα ύπαρξης σε όλο το ιδεολογικό φάσμα της έκφρασης.
Η πολιτεία ας φροντίσει να επιταχύνει τον βαλτωμένο Χωροταξικό, Πολεοδομικό και Αστικό σχεδιασμό, αν θέλει πράγματι να ελέγξει την υγειή εξέλιξη των οικισμών και ας αφήσει τις στυλιστικές συνταγές γιά τη Disneyland…
Ζ
Άρθρο 21 – Αρμοδιότητες
Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία προτείνει παραγρ.1 να διαμορφωθεί ως εξής:
1. Τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής είναι αρμόδια για την γνωμοδότηση επί των αρχιτεκτονικών μελετών, με την υποχρέωση πάντα της διασφάλισης της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία, στις παρακάτω περιπτώσεις:
α. Για κάθε είδους οικοδομική εργασία σε κτίρια ή γήπεδα, που βρίσκονται σε ιστορικά κέντρα πόλεων, σε παραδοσιακούς οικισμούς, σε ιστορικούς τόπους, σε περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, σε εκκλησίες και ειδικά κτίρια.
β. ……
Πότε επί τέλους η ελληνική πολιτεία θα συνειδητοποιήσει ότι ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός δεν μπορεί να ασκείται ούτε με μορφολογικούς κανόνες αλλά ούτε με αρχιτεκτονικές επιτροπές. Προτείνω το αυτονόητο : “ H αρχιτεκτονική να ασκείται από αρχιτέκτονες μηχανικούς”. Στα πλαίσια όμως του παρόντος νόμου, και επειδή το Σ.Α. δεν μπορεί να αλλάξει έναν κακό μελετητή, προτείνω για τις περιπτώσεις τουλάχιστον που οι μελέτες πρέπει να εγκριθούν από Σ.Α. αυτές να είναι υπογεγραμμένες από αρχιτέκτονα μηχανικό.
Σύμφωνα με την Αιτιολογική Εκθεση τα ΣΑ «αντικαθιστούν τις Επιτροπές Αρχιτεκτονικού Ελέγχου, όργανο το οποίο τα τελευταία χρόνια δεν είχε σαφή προσανατολισμό και δημιουργούσε συνθήκες γραφειοκρατίας και συγκεντρωτισμού». Από πού προκύπτει ότι τα ΣΑ θα έχουν τώρα προσανατολισμό? Ποιος είναι και πως προσδιορίζεται ο προσανατολισμός τους? Και πως θα αποφευχθούν οι συνθήκες γραφειοκρατίας και συγκεντρωτισμού? Εφόσον όμως τα ΣΑ θα είναι μια πραγματικότητα, ας αντιμετωπίσουμε τη νομοθετική τους «γέννηση» ως εάν με κατάλληλες παρεμβάσεις μπορεί να γίνει κάτι θετικό μέσα απ’ αυτές.
Είναι φανερό ότι με τα αναφερόμενα στο άρθρο αυτό αφήνεται στα ΣΑ το πεδίο που μέχρι τώρα κάλυπταν οι ΕΠΑΕ. Η παρ. 1ε παρά το γεγονός ότι αποτελεί το κεντρικό επιστημονικό – κοινωνικό – επαγγελματικό ζήτημα, για τους αρχιτέκτονες και πολύ σωστά έχει αναδιατυπωθεί από το Γ.Ζ., ουσιαστικά είναι υποπερίπτωση της παρ. 1α. Παρότι το πεδίο εκδήλωσης της αρχιτεκτονικής έχει εξ αντικειμένου διευρυνθεί σημαντικά (έργα υποδομής, κτηριακές κατασκευές και τοπιακές αναπλάσεις μεγάλης κλίμακας, κττ), εντούτοις το ως άνω απομένον αντικείμενο των Συμβουλίων αφορά τελικά το «πολεοδομικό μάγμα».
Προτείνεται λοιπόν η παρ. 1α να αναδιατυπωθεί ως εξής: «Για κάθε είδους εργασία της οποίας το αποτέλεσμα επηρεάζει το χωρικό αποτύπωμα σε κτίρια (συμπεριλαμβανομένων των ναών και οποιονδήποτε ειδικών κτηρίων), οικόπεδα, γήπεδα ή τοπιακές ενότητες, που βρίσκονται σε ιστορικά κέντρα πόλεων, σε παραδοσιακούς οικισμούς, σε ιστορικούς τόπους, σε περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και γενικά σε όλες τις περιοχές του Εθνικού Καταλόγου Προστατευόμενων Περιοχών, όπως αυτές ορίζονται στο Ν. 3937/2011 έτσι όπως εκάστοτε ισχύει, όπως επίσης και στον παράκτιο χώρο».
Ένα άλλο θέμα είναι η εξέταση από το ΣΑ κτηρίων τύπου και κλίμακας «Mall», όπως και κτηρίων και διαμορφώσεων τύπου Νέας Εθνικής Βιβλιοθήκης στο παλιό ιππόδρομο, των οποίων το ιδιοκτησιακό καθεστώς δεν τα κατατάσσει στην παρ. 1δ. Η παραπομπή των θεμάτων αυτών στο ΣΑ δεν πρέπει να εξαρτάται από τη διάθεση και την κρίση του εκάστοτε Υπουργού. Προτείνεται λοιπόν να προστεθεί στο άρθρο αυτό μία ακόμα παρ. (ζ) ως εξής:
Παρ. ζ: «Για κτήρια ή για συγκροτήματα κτηρίων κάθε χρήσης μικτής επιφάνειας άνω των 5.000 τμ και για διαμορφώσεις – αναπλάσεις μητροπολιτικής ή διαδημοτικής εμβέλειας».
Συνεχίζοντας στη λογική που ανέπτυξα για τον ρόλο των ΣΑ και προβάλλοντάς τη στις αρμοδιότητές τους θυμίζω πως:
«Η αντίδραση στους ταχείς, μεταπολεμικά, ρυθμούς αντικατάστασης του κτιριακού αποθέματος και η συνειδητοποίηση της διαφοράς σύγχρονου και παραδοσιακού περιβάλλοντος ζωής, δημιούργησαν την αφετηρία της ζήτησης χώρων με στοιχεία και δομή παραδοσιακή και τη νομιμοποίηση αυτής της ζήτησης. Η διατήρηση κρίθηκε απαραίτητη τότε για να εξασφαλίσει την εικόνα της εξέλιξης του αρχιτεκτονικού περιβάλλοντος, σαν παράγοντας ανάσχεσης της δημογραφικής υποβάθμισης και σαν μέσο αποφυγής της ομοιομορφοποίησης των ελληνικών οικισμών στα κερδοσκοπικά πρότυπα που επέβαλε η δυναμική της στρεβλής μεταπολεμικά ανάπτυξης των αστικών κέντρων που είχε εκτοπίσει για αρκετές, καθοριστικές δεκαετίες την παραδοσιακή κατασκευή τόσο στον τεχνικό τομέα όσο και στα αισθητικά πρότυπα.
Έτσι πρόκυψαν τα διατάγματα του 78, σαν προσωρινή λύση άμεσης επέμβασης μέχρι να μελετηθούν ολοκληρωμένα οι οικισμοί και να διαμορφωθεί το πλαίσιο της ουσιαστικής τους προστασίας. Το κράτος δηλαδή, πριν τριάντα χρόνια, αντιλαμβάνεται τη «ζήτηση» για παράδοση και προσπαθεί να διατηρήσει ένα «όμορφο», τουριστικά καταναλώσιμο σκηνικό.
Επικρατεί τελικά η χρήση του παραδοσιακού στοιχείου με τρόπο που το βγάζει από τη συνολική ιστορική του διάσταση παίζοντας ανασχετικό ρόλο στην κοινωνική και πνευματική ανανέωση. Η έκφραση αυτού του ρόλου είναι η χρήση των στοιχείων της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς ανεξέλεγκτα».
Στον αντίποδα της διαμορφωμένης σήμερα προβληματικής προσέγγισης πρέπει να δοθεί έμφαση στον τρισδιάστατο χώρο να προσδιορίζονται τα χαρακτηριστικά του αστικού ιστού και η σχέση των όγκων των κτισμάτων με τον ιστό.
Το ζητούμενο είναι η ρύθμιση του φυσικού χώρου μέσα από τον έλεγχο των αντιθέσεων/ανταγωνισμού στην κατασκευή του οικιστικού ιστού.
Την απάντηση στο παραπάνω πρόβλημα μπορούν να δίνουν όσοι είναι εκπαιδευμένοι στην προσέγγιση του χώρου με τρόπο που αναλύει και συνθέτει τα χαρ/κά του και αυτοί είναι μόνο οι αρχιτέκτονες (βλ. αναφορές στο σχόλιο του Γιάννη Ζερβού)
Με βάση όλα τα παραπάνω συντάσσομαι με την άποψη των συναδέλφων που υποστηρίζουν την τροποποίηση των αρμοδιοτήτων των ΣΑ και ειδικότερα της παρ. 1 ε του άρθρου 21 (Ανδρέας Μαριάτος, Γιώργος Μαδεμοχωρίτης, Γιαάννης Ζερβός, Βασίλης Καραχάλιος, Δημ. Καρύδης..).
Κλείνοντας θέλω να επισημάνω ότι κάθε κτισμένος χώρος αποτελεί στοιχείο που παραδίδεται στις μελλοντικές γενιές. Η συνειδητοποίηση της πραγματικότητας αυτής διευρύνει τον ορισμό της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και οδηγεί στην αναγκαιότητα της απλοποίησης των γενικών αρχών που καθορίζουν την αρχιτεκτονική δημιουργία και αφορούν στο σύνολο της χώρας. Είναι αναγκαίο λοιπόν να θεσμοθετηθεί ο νέος απλός και ευέλικτος ΑΟΚ (Αρχιτεκτονικός Οικοδομικός Κανονισμός). Ένας Οικοδομικός Κανονισμός που θα εξειδικεύεται από την κάθε Τοπική Κοινωνία – Εξουσία με βάση και την επιστημονική προσέγγιση μελετών Αστικού Σχεδιασμού και όχι απλά με την Καταγραφή Μορφολογικών Στοιχείων. Έτσι θα καθιερώνει τον μέγιστο σταθερό όγκο σε κάθε κτήριο, και θα ρυθμίζει την οικιστική ανάπτυξη με σεβασμό στις ισχύουσες Διεθνείς Συμβάσεις και στο σημερινό και μελλοντικό μας περιβάλλον.
Χαίρομαι γιατί με τον διάλογο έχουμε την δυνατότητα να διρθώσουμε πολλά… και να προφτάσουμε περισσότερα…
Αντιγράφω την πρόταση Ι.Ζερβού, είναι επιστημονικά και ουσιαστικά τεκμηριωμένη με την οποία συμφωνώ απόλυτα.
ε. Για αρχιτεκτονικές μελέτες που “δεν υπογράφονται από Αρχιτέκτονες Διπλωματούχους Ανωτάτων Σχολών και” διαφοροποιούνται από τα μορφολογικά στοιχεία και την τυπολογία που επιβάλλεται με ειδικές διατάξεις που έχουν θεσπιστεί ανά περιοχή.
Η ποινικοποίηση της Αρχιτεκτονικής αντίληψης και σύνθεσης συμπυκνώνεται στο αρθρο 21, παρ.1.ε και επομένως σε όλο το άρθρο 27. Κανένας πελάτης δεν θα περιμένει κανέναν αρχιτέκτονα να τελεσηδικήσει η αρχιτεκτονική πρότασή του, που δεν θα «αποστηθίζει» το διάταγμα της περιοχής. Αντίθετα θα ευνοούνται όλοι όσοι δεν έχουν τα κατάλληλα προσόντα για να υπογράφουν Αρχιτεκτονικές μελέτες και θα διαιωνίζουν τα κεκτημμένα τους. Το αρχιτεκτονικό έλλειμα στην Ελλάδα δεν είναι κλαδικό, είναι εθνικό ζήτημα.
Προτείνω την παρακάτω διατύπωση του άρθρου 21, παρ.1. ε :
Άρθρο 21 Αρμοδιότητες
1. Τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής είναι αρμόδια για την γνωμοδότηση επί των αρχιτεκτονικών μελετών, στις παρακάτω περιπτώσεις:
ε. Για αρχιτεκτονικές μελέτες που “δεν υπογράφονται από Αρχιτέκτονες Διπλωματούχους Ανωτάτων Σχολών και” διαφοροποιούνται από τα μορφολογικά στοιχεία και την τυπολογία που επιβάλλεται με ειδικές διατάξεις που έχουν θεσπιστεί ανά περιοχή.
Την αντίθεσή τους για τη «θέσμοθέτηση μορφολογικών κανόνων δόμησης για κατοικία στις εντός και εκτός των οικισμών περιοχές των Δήμων του Ν.3852/2010 στις δώδεκα περιφέρειες της χώρας», έχουν εκφράσει ο ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ και η σχολή Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ με έγγραφά τους προς το ΥΠΕΚΑ. Παραθέτω χαρακτηριστικά αποσπάσματα:
1)Αρ. πρωτ. 41893/2-12-2010/ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ.
«Με την παρούσα επιθυμούμε να διατυπώσουμε τη διαφωνία μας με τη “θέσπιση μορφολογικών κανόνων” για τη δόμηση. Η άσκηση της αρχιτεκτονικής οφείλει να είναι ελεύθερη όπως θεσπίζεται και διασφαλίζεται από τις διεθνείς συνθήκες.»
2)Αρ. πρωτ. 5161/9-3-2011/ΕΜΠ-Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών.
…. «Θεωρούμε πως η διατύπωση όρων όπως «θεσμοθέτηση μορφολογικών κανόνων», ολισθαίνει προς την κατεύθυνση της παγίωσης αρχιτεκτονικών προτύπων, τα οποία κινδυνεύουν να περιοριστούν στο επίπεδο της παράστασης των οικισμών, διαφεύγοντας από την ερμηνεία των «δομικών – οργανωτικών συνθηκών συγκρότησής τους και καταργώντας στην ουσία τη δυνατότητα ενεργούς επιστημονικής αρχιτεκτονικής συμβολής»….
Τέλος παραθέτω απόσπασμα της νομικής τεκμηρίωσης που έχει διατυπωθεί πρόσφατα στην «Πρόταση ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ για την αποκατάσταση των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αρχιτεκτόνων» (Αρ. πρ. 44007/14-6-2011)
… «Έχοντας υπόψη :
1. Το Άρθρο 46 του π.δ/τος 38/2010.
2. Την Παρ.1 του άρθρου 49 του π.δ/τος 38/2010.
3. Το Παράρτημα V1.παρ.6.2 π.δ/τος 38/2010.
4. Το Π. Δ/γμα 47/2001.
5. Το Π.Δ/γμα 110/2001.
6. άρθρο 52 παρ. 1 ν.δ. 17.7/16.8.1923.
7. άρθρα 3 και 27 παρ. 1, 3 ν. 1577/1985.
8. άρθρο 1 παρ. 1 ν. 1772/1988.
9. Το άρθρο 4 του Ν. 4663/1930
1.Κατά το άρθρο 46 του π.δ/τος 38/2010 (Εκπαίδευση αρχιτεκτόνων. Οδηγία 2005/36/ΕΚ) ρυθμίζονται οι προϋποθέσεις εκπαίδευσης και γνωστικού αντικειμένου για την Άσκηση της Αρχιτεκτονικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο.Συγκεκριμένα, εναρμονίζεται η εθνική νομοθεσία προς την Οδηγία 2005/36/ΕΚ τουΕυρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 7ης Σεπτεμβρίου 2005 «σχετικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων», (Ε.Ε. αριθ L 255/30-9-2005 σελ.22) και θεσπίζονται οι κανόνες, σύμφωνα με τους οποίους αναγνωρίζονται, για την ανάληψη και την άσκηση νομοθετικά ρυθμιζόμενου επαγγέλματος, τα επαγγελματικάπροσόντα που έχουν αποκτηθεί σε ένα ή περισσότερα άλλα κράτη μέλη (στο εξήςαναφερόμενα ως «κράτη μέλη καταγωγής») και δίνουν στον κάτοχό τους το δικαίωμα,να ασκεί το επάγγελμα του Αρχιτέκτονα.Πέραν του πεδίου εφαρμογής της συγκεκριμένης οδηγίας (άρθρο 2) για τηνθεσμοθέτηση των συγκριμένων επαγγελματικών προσόντων και κυρίως για τηνκαταγραφή των απαιτουμένων προσόντων εκπαίδευσης των αρχιτεκτόνων σταπλαίσια της σχετικής κοινοτικής οδηγίας έλαβε υποχρεωτικά ενεργά μέλος και τοΕλληνικό κράτος μέσω θεσμοθετημένων επιτροπών και εκπροσώπων όλων τωνενδιαφερομένων Πανεπιστημιακών Σχολών και Σχολών Πολυτεχνείων της χώρας.
2.Προκειμένου για την προστασία της φυσικής και πολιτιστικής μας κληρονομιάς καιτην διάσωση της Αρχιτεκτονικής , οι προϋποθέσεις εκπαιδεύσεως που τίθενται με τοάρθρο 46 του π/τος και ο έλεγχος αυτών κατ΄αναλογία θα πρέπει να εφαρμόζονται σε ειδικές περιπτώσεις ενάσκησης Αρχιτεκτονικού ελέγχου.Συνεπώς, όπου κρίνεται εκ του νόμου απαραίτητος ο αρχιτεκτονικός έλεγχος σεόργανα ΕΠ.Α.Ε.και ΣΧΟΠ Αιγαίου, για λόγους προστασίας της φυσικής και πολιτιστικής μας κληρονομιάς και διάδοσης της Αρχιτεκτονικής, προκειμένου για την άσκηση δραστηριοτήτων Αρχιτέκτονα (Αρχιτεκτονικές Μελέτες) θα πρέπει τα αρμόδια όργανα –Μέλη των παραπάνω οργάνων- να ελέγχουν παρεμπιπτόντως, κατ΄αναλογία, τηνπλήρωση των προϋποθέσεων του άρθρου 46 και του άρθρου 49 του π.δ. 38/2010.(Παραρτημα Ι,ΙΙ)Ειδικότερα τα σχετικά όργανα θα πρέπει να ελέγχουν εάν οι υποβαλλόμενες μελέτεςφέρουν υπογραφή Αρχιτέκτονα Μηχανικού ή Διπλωματούχου Πολιτικού Μηχανικού κατά τα οριζόμενα στην παρ.1 του άρθρου 49 της οδηγίας (Παράρτημα ΙΙ.)
3.Σε περιπτώσεις όπου οι σχετικές Αρχιτεκτονικές μελέτες δεν πληρούν τις ανωτέρω προϋποθέσεις θα επιστρέφονται στην αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία με σχετική παρατήρηση για την εφαρμογή της εγκυκλίου.Σε περιπτώσεις όπου ο έλεγχος καθίσταται δυσχερής λόγω ιδιαιτέρων προσκομιζόμενων στοιχείων και δεν είναι εφικτή η άμεση κρίση του οργάνου θα υποβάλλεται σχετικό ερώτημα στο Τ.Ε.Ε με τα απαραίτητα δικαιολογητικά. Έως την έκδοση της σχετικής γνωμοδοτήσεως του Τ.Ε.Ε θα ολοκληρώνονται οι λοιποί έλεγχοι που απαιτούνται ωστόσο η πολεοδομική υπηρεσία δεν θα προχωρεί στην έκδοση άδειας οικοδομής.»…
Η ποινικοποίηση της Αρχιτεκτονικής αντίληψης και σύνθεσης συμπυκνώνεται στο αρθρο 21, παρ.1.ε και επομένως σε όλο το άρθρο 27. Κανένας πελάτης δεν θα περιμένει κανέναν αρχιτέκτονα να τελεσηδικήσει η αρχιτεκτονική πρότασή του, που δεν θα «αποστηθίζει» το διάταγμα της περιοχής. Αντίθετα, θα ευνοούνται όλοι όσοι δεν έχουν τα κατάλληλα προσόντα για να υπογράφουν Αρχιτεκτονικές μελέτες και θα διαιωνίζουν τα κεκτημμένα τους.Το αρχιτεκτονικό έλλειμα στην Ελλάδα δεν είναι κλαδικό, είναι εθνικό ζήτημα.
Προτείνω την παρακάτω διατύπωση του άρθρου 21, παρ.1. ε :
Άρθρο 21 Αρμοδιότητες
1. Τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής είναι αρμόδια για την γνωμοδότηση επί των αρχιτεκτονικών μελετών, στις παρακάτω περιπτώσεις:
…………………………….
ε. Για αρχιτεκτονικές μελέτες που “δεν υπογράφονται από Αρχιτέκτονες Διπλωματούχους Ανωτάτων Σχολών και” διαφοροποιούνται από τα μορφολογικά στοιχεία και την τυπολογία που επιβάλλεται με ειδικές διατάξεις που έχουν θεσπιστεί ανά περιοχή.
Την αντίθεσή τους για τη «θέσμοθέτηση μορφολογικών κανόνων δόμησης για κατοικία στις εντός και εκτός των οικισμών περιοχές των Δήμων του Ν.3852/2010 στις δώδεκα περιφέρειες της χώρας», έχουν εκφράσει ο ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ και η σχολή Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ με έγγραφά τους προς το ΥΠΕΚΑ. Παραθέτω χαρακτηριστικά αποσπάσματα:
1)Αρ. πρωτ. 41893/2-12-2010/ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ.
«Με την παρούσα επιθυμούμε να διατυπώσουμε τη διαφωνία μας με τη “θέσπιση μορφολογικών κανόνων” για τη δόμηση. Η άσκηση της αρχιτεκτονικής οφείλει να είναι ελεύθερη όπως θεσπίζεται και διασφαλίζεται από τις διεθνείς συνθήκες.»
2)Αρ. πρωτ. 5161/9-3-2011/ΕΜΠ-Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών.
…. «Θεωρούμε πως η διατύπωση όρων όπως «θεσμοθέτηση μορφολογικών κανόνων», ολισθαίνει προς την κατεύθυνση της παγίωσης αρχιτεκτονικών προτύπων, τα οποία κινδυνεύουν να περιοριστούν στο επίπεδο της παράστασης των οικισμών, διαφεύγοντας από την ερμηνεία των «δομικών – οργανωτικών συνθηκών συγκρότησής τους και καταργώντας στην ουσία τη δυνατότητα ενεργούς επιστημονικής αρχιτεκτονικής συμβολής»….
Τέλος παραθέτω απόσπασμα της νομικής τεκμηρίωσης που έχει διατυπωθεί πρόσφατα στην «Πρόταση ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ για την αποκατάσταση των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αρχιτεκτόνων» (Αρ. πρ. 44007/14-6-2011):
… «Έχοντας υπόψη :
1. Το Άρθρο 46 του π.δ/τος 38/2010.
2. Την Παρ.1 του άρθρου 49 του π.δ/τος 38/2010.
3. Το Παράρτημα V1.παρ.6.2 π.δ/τος 38/2010.
4. Το Π. Δ/γμα 47/2001.
5. Το Π.Δ/γμα 110/2001.
6. άρθρο 52 παρ. 1 ν.δ. 17.7/16.8.1923.
7. άρθρα 3 και 27 παρ. 1, 3 ν. 1577/1985.
8. άρθρο 1 παρ. 1 ν. 1772/1988.
9. Το άρθρο 4 του Ν. 4663/1930
1.Κατά το άρθρο 46 του π.δ/τος 38/2010 (Εκπαίδευση αρχιτεκτόνων. Οδηγία 2005/36/ΕΚ) ρυθμίζονται οι προϋποθέσεις εκπαίδευσης και γνωστικού αντικειμένου για την Άσκηση της Αρχιτεκτονικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο.Συγκεκριμένα, εναρμονίζεται η εθνική νομοθεσία προς την Οδηγία 2005/36/ΕΚ τουΕυρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 7ης Σεπτεμβρίου 2005 «σχετικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων», (Ε.Ε. αριθ L 255/30-9-2005 σελ.22) και θεσπίζονται οι κανόνες, σύμφωνα με τους οποίους αναγνωρίζονται, για την ανάληψη και την άσκηση νομοθετικά ρυθμιζόμενου επαγγέλματος, τα επαγγελματικάπροσόντα που έχουν αποκτηθεί σε ένα ή περισσότερα άλλα κράτη μέλη (στο εξήςαναφερόμενα ως «κράτη μέλη καταγωγής») και δίνουν στον κάτοχό τους το δικαίωμα,να ασκεί το επάγγελμα του Αρχιτέκτονα.Πέραν του πεδίου εφαρμογής της συγκεκριμένης οδηγίας (άρθρο 2) για τηνθεσμοθέτηση των συγκριμένων επαγγελματικών προσόντων και κυρίως για την καταγραφή των απαιτουμένων προσόντων εκπαίδευσης των αρχιτεκτόνων σταπλαίσια της σχετικής κοινοτικής οδηγίας έλαβε υποχρεωτικά ενεργά μέλος και τοΕλληνικό κράτος μέσω θεσμοθετημένων επιτροπών και εκπροσώπων όλων των ενδιαφερομένων Πανεπιστημιακών Σχολών και Σχολών Πολυτεχνείων της χώρας.
2.Προκειμένου για την προστασία της φυσικής και πολιτιστικής μας κληρονομιάς καιτην διάσωση της Αρχιτεκτονικής , οι προϋποθέσεις εκπαιδεύσεως που τίθενται με το άρθρο 46 του π/τος και ο έλεγχος αυτών κατ΄αναλογία θα πρέπει να εφαρμόζονται σε ειδικές περιπτώσεις ενάσκησης Αρχιτεκτονικού ελέγχου.Συνεπώς, όπου κρίνεται εκ του νόμου απαραίτητος ο αρχιτεκτονικός έλεγχος σεόργανα ΕΠ.Α.Ε.και ΣΧΟΠ Αιγαίου, για λόγους προστασίας της φυσικής και πολιτιστικής μας κληρονομιάς και διάδοσης της Αρχιτεκτονικής, προκειμένου για την άσκηση δραστηριοτήτων Αρχιτέκτονα (Αρχιτεκτονικές Μελέτες) θα πρέπει τα αρμόδια όργανα –Μέλη των παραπάνω οργάνων- να ελέγχουν παρεμπιπτόντως, κατ΄αναλογία, τηνπλήρωση των προϋποθέσεων του άρθρου 46 και του άρθρου 49 του π.δ. 38/2010.(Παραρτημα Ι,ΙΙ)Ειδικότερα τα σχετικά όργανα θα πρέπει να ελέγχουν εάν οι υποβαλλόμενες μελέτεςφέρουν υπογραφή Αρχιτέκτονα Μηχανικού ή Διπλωματούχου Πολιτικού Μηχανικού κατά τα οριζόμενα στην παρ.1 του άρθρου 49 της οδηγίας (Παράρτημα ΙΙ.)
3.Σε περιπτώσεις όπου οι σχετικές Αρχιτεκτονικές μελέτες δεν πληρούν τις ανωτέρω προϋποθέσεις θα επιστρέφονται στην αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία με σχετική παρατήρηση για την εφαρμογή της εγκυκλίου.Σε περιπτώσεις όπου ο έλεγχος καθίσταται δυσχερής λόγω ιδιαιτέρων προσκομιζόμενων στοιχείων και δεν είναι εφικτή η άμεση κρίση του οργάνου θα υποβάλλεται σχετικό ερώτημα στο Τ.Ε.Ε με τα απαραίτητα δικαιολογητικά. Έως την έκδοση της σχετικής γνωμοδοτήσεως του Τ.Ε.Ε θα ολοκληρώνονται οι λοιποί έλεγχοι που απαιτούνται ωστόσο η πολεοδομική υπηρεσία δεν θα προχωρεί στην έκδοση άδειας οικοδομής.»…
Άρθρο 21 Αρμοδιότητες
1. Τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής είναι αρμόδια για την γνωμοδότηση επί των αρχιτεκτονικών μελετών, στις παρακάτω περιπτώσεις:[………….]
δ. Για κατασκευαστικά έργα διαμορφώσεων κοινόχρηστων ή αδόμητων χώρων, εκτός από τις περιπτώσεις που διενεργήθηκε αρχιτεκτονικός διαγωνισμός.
ΣΤΙΣ ΠΡΟΗΓΜΕΝΕΣ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ Ε.Ε. (ΙΣΠΑΝΙΑ, ΓΑΛΛΙΑ, ΟΛΛΑΝΔΙΑ, ΒΕΛΓΙΟ, ΓΕΡΜΑΝΙΑ Κ.Α.) ΟΛΑ ΤΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ ΕΚΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ μόνο ΜΕ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥΣ. ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΘΕΣΠΙΖΕΤΑΙ ΤΟ ΙΔΙΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ, ΝΑ ΑΠΟΙΚΤΗΣΟΥΜΕ ΑΝΕΚΤΑ ΕΣΤΩ ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ? ΠΟΙΟΣ ΦΟΒΑΤΑΙ ΤΙΣ ΑΝΟΙΧΤΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΑΝΑΔΕΙΞΗΣ ΤΩΝ ΚΑΛΥΤΕΡΩΝ?
ε. Για αρχιτεκτονικές μελέτες που διαφοροποιούνται από τα μορφολογικά στοιχεία και την τυπολογία που επιβάλλεται με ειδικές διατάξεις που έχουν θεσπιστεί ανά περιοχή.
ΔΗΛΑΔΗ ΤΙΜΩΡΕΙΤΑΙ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΜΕ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ -ΚΑΙ ΠΟΙΟΣ ΞΕΡΕΙ ΤΙ ΑΛΛΟ- ΚΑΘΕ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΒΡΑΒΕΥΣΕΤΑΙ Η ΕΤΟΙΜΑΤΖΙΔΙΚΗ «ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ» ΤΩΝ ΚΑΚΩΝ ΑΡΧΙΚΤΟΝΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ μη-ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ !!!
ΑΛΗΘΕΙΑ, ΟΤΑΝ ΚΑΤΙ ΚΡΙΝΤΑΙ ΟΤΙ ΑΠΑΙΤΕΙ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΚΑΙ ΥΨΗΛΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ ΝΑ ΤΟ ΕΜΠΙΣΤΕΥΟΜΑΣΤΕ ΣΕ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΑΚΑΤΑΡΤΙΣΤΟΥΣ? ΠΟΤΕ EPITELOYS ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΘΑ ΤΟΛΜΗΣΕΙ ΠΡΟΣ ΟΦΕΛΟΣ ΟΛΟΚΛΗΡΗΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ, ΝΑ ΕΞΟΡΘΟΛΟΓΙΣΕΙ ΤΑ ΕΠΑΓΓELΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚVΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΥΠΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ/ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΤΕΙ ΚΑΙ ΝΑ ΑΠΟΔΩΣΕΙ ΣΕ ΚΑΘΕ ΕΙΔΙΚΌΤΗΤΑ ΟΣΑ ΑΥΤΗ ΕΧΕΙ ΤΗ ΓΝΩΣΗ ΝΑ ΕΚΤΕΛΕΙ KAI TIΠΟΤΑ ΑΛΛΟ?
«ε. Για αρχιτεκτονικές μελέτες που διαφοροποιούνται από τα μορφολογικά στοιχεία και την τυπολογία που επιβάλλεται με ειδικές διατάξεις που έχουν θεσπιστεί ανά περιοχή.»
Είναι πραγματικά απογοητευτικό να αδειοδοτούνται κτίσματα που προκύπτουν από την στείρα εφαρμογή των «προστατευτικών» διαταγμάτων μόνο επειδή έχουν πέτρινη στέγη, λιακωτά και διακοσμητικά ξύλινα φουρούσια, ενώ αγνοούν θεμελιώδη στοιχεία των περιοχών όπου αυτά κατασκευάζονται απέχοντας παρασάγγες από την κοινή αισθητική και να περνούν από τριπλό κόσκινο και ενίοτε να απορρίπτονται κτήρια που σέβονται την κλίμακα του οικισμού στον οποίο βρίσκονται και εντάσσονται αρμονικά στο περιβάλλον τους για τον μοναδικό λόγο ότι δεν πληρούν τις επιταγές των κατά τόπους διαταγμάτων.
Ωστόσο νομίζω οτι η λειτουργία των Αρχιτεκτονικών Συμβουλίων είναι χρήσιμη και δεν ασπάζομαι την άποψη περί μη ελέγχου των μελετών που υπογράφονται από Αρχιτέκτονα, καθώς, όπως και σε όλους τους χώρους των επαγγελματιών, υπάρχουν άξιοι αλλά και μη άξιοι συνάδελφοι. Το ΑΣ ίσως θα μπορέσει να βοηθήσει στην παραγωγή καλύτερης ποιότητας Αρχιτεκτονικού έργου αρκεί να διασφαλιστεί η ανεξάρτητη λειτουργία του.
Δεν ασπάζομαι επίσης την άποψη για την άσκηση της Αρχιτεκτονικής μόνο από τους Αρχιτέκτονες. Υπάρχουν παραδείγματα κτηρίων σχεδιασμένα από μηχανικούς άλλων ειδικοτήτων που είναι πραγματικά αριστουργήματα και κτήρια αρχιτεκτόνων που θα ήθελα να μην έχω δει!
ΚΑΠΟΙΑ ΣΤΙΓΜΗ ΣΕ ΑΥΤΗ ΤΗ ΧΩΡΑ, ΘΑ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΕΙ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑ…
Σχετικά με τις αρμοδιότητες των αρχιτεκτόνων:
1. Κατά το άρθρο 46 του π.δ/τος 38/2010 (Εκπαίδευση αρχιτεκτόνων. Οδηγία 2005/36/ΕΚ) ρυθμίζονται οι προϋποθέσεις εκπαίδευσης και γνωστικού αντικειμένου για την Άσκηση της Αρχιτεκτονικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Συγκεκριμένα, εναρμονίζεται η εθνική νομοθεσία προς την Οδηγία 2005/36/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 7ης Σεπτεμβρίου 2005 «σχετικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων», (Ε.Ε. αριθ L 255/30-9-2005 σελ. 22) και θεσπίζονται οι κανόνες, σύμφωνα με τους οποίους αναγνωρίζονται, για την ανάληψη και την άσκηση νομοθετικά ρυθμιζόμενου επαγγέλματος,τα επαγγελματικά προσόντα που έχουν αποκτηθεί σε ένα ή περισσότερα άλλα κράτη μέλη (στο εξής αναφερόμενα ως «κράτη μέλη καταγωγής») και δίνουν στον κάτοχό τους το δικαίωμα, να ασκεί το επάγγελμα του Αρχιτέκτονα.
Πέραν του πεδίου εφαρμογής της συγκεκριμένης οδηγίας (άρθρο 2) για την θεσμοθέτηση των συγκριμένων επαγγελματικών προσόντων και κυρίως για την καταγραφή των απαιτουμένων προσόντων εκπαίδευσης των αρχιτεκτόνων στα πλαίσια της σχετικής κοινοτικής οδηγίας έλαβε υποχρεωτικά ενεργά μέλος και το Ελληνικό κράτος μέσω θεσμοθετημένων επιτροπών και εκπροσώπων όλων των ενδιαφερομένων Πανεπιστημιακών Σχολών και Σχολών Πολυτεχνείων της χώρας.
2. Προκειμένου για την προστασία της φυσικής και πολιτιστικής μας κληρονομιάς και την διάσωση της Αρχιτεκτονικής, οι προϋποθέσεις εκπαιδεύσεως που τίθενται με το άρθρο 46 του π/τος και ο έλεγχος αυτών κατ’ αναλογία θα πρέπει να εφαρμόζονται σε ειδικές περιπτώσεις ενάσκησης Αρχιτεκτονικού ελέγχου.
Συνεπώς, όπου κρίνεται εκ του νόμου απαραίτητος ο αρχιτεκτονικός έλεγχος στο Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής (ΚΕΣΑ) και στα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής (ΣΑ), για λόγους προστασίας της φυσικής και πολιτιστικής μας κληρονομιάς και διάδοσης της Αρχιτεκτονικής, προκειμένου για την άσκηση δραστηριοτήτων Αρχιτέκτονα (Αρχιτεκτονικές Μελέτες) θα πρέπει τα αρμόδια όργανα – Μέλη των παραπάνω οργάνων να ελέγχουν παρεμπιπτόντως, κατ’ αναλογία, την πλήρωση των προϋποθέσεων του άρθρου 46 και του άρθρου 49 του π.δ. 38/2010.
Ειδικότερα τα σχετικά όργανα θα πρέπει να ελέγχουν εάν οι υποβαλλόμενες μελέτες φέρουν
υπογραφή Αρχιτέκτονα Μηχανικού ή Διπλωματούχου Πολιτικού Μηχανικού κατά τα οριζόμενα
στην παρ.1 του άρθρου 49 της οδηγίας
3. Σε περιπτώσεις όπου οι σχετικές Αρχιτεκτονικές μελέτες δεν πληρούν τις ανωτέρω
προϋποθέσεις θα επιστρέφονται στην αρμόδια Δόμησης (Υ.ΔΟΜ.) με σχετική παρατήρηση για
την εφαρμογή της εγκυκλίου.
Σε περιπτώσεις όπου ο έλεγχος καθίσταται δυσχερής λόγω ιδιαιτέρων προσκομιζόμενων
στοιχείων και δεν είναι εφικτή η άμεση κρίση του οργάνου θα υποβάλλεται σχετικό ερώτημα στο Τ.Ε.Ε με τα απαραίτητα δικαιολογητικά. Έως την έκδοση της σχετικής γνωμοδοτήσεως του Τ.Ε.Ε θα ολοκληρώνονται οι λοιποί έλεγχοι που απαιτούνται ωστόσο η πολεοδομική υπηρεσία δεν θα προχωρεί στην έκδοση άδειας οικοδομής.
Στην εκτος σχεδίου δόμηση ειδικά κτίρια θεωρούνται και οι στάβλοι και οι αποθήκες. θα πρέπει να συγκεκρινοποιηθούν τα <> κτίρια ώστε τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής να μην ασχολούνται με στάβλους και αποθήκες.
Ωραία όλα αυτά, αλλά:
Α΄ Ως προς τους ναούς:
1) Πρέπει να προσδιορισθεί εάν υπάγονται όλες οι εκκλησίες (νέες και παλαιές), ώστε να προκύπτει εάν τίθεται ζήτημα αρμοδιότητας ναοδομίας.
2) Πρέπει να απαλειφθεί ο όρος ‘εκκλησίες’ και αντ’ αυτού να τεθεί «ευκτήριοι οίκοι», «ναοί οιασδήποτε θρησκείας» ή άλλος ισοδύναμος, προκειμένου να καταλαμβάνει όλων των δογμάτων και θρησκειών τους ναούς, ή όπως αλλιώς ονομάζονται.
3) Πρέπει να διευκρινισθεί ότι αφορά όλους τους ναούς, ανεξαρτήτως ιδιοκτησιακού καθεστώτος (ενοριακοί, εξωκκλήσια, ιδιωτικοί, δημοτικοί, νεκροταφείων κ.λπ.).
4) Πρέπει να προστεθούν και τα κωδωνοστάσια ή πύργοι με ρολόγια.
Β’ Ως προς τους παραδοσιακούς οικισμούς:
1) Πρέπει να ορισθεί ρητά η αρμοδιότητα της επιτροπής για την έγκριση ακόμη και contra legem των υπουργικών αποφάσεων που έχουν εκδοθεί. Π.χ. Σε παραδοσιακό οικισμό που προβλέπεται ΙΣ+1 όροφος, αλλά υπάρχουν παλαιά σπίτια με +2 και πλέον ορόφους ή με νάτολες, να μπορεί να εγκριθεί τέτοια μελέτη.
2) Ομοίως, πρέπει να απαλειφθούν περιορισμοί δόμησης στους οικισμούς αυτούς, όταν δεν συνάδουν προς τα ‘παραδείγματα’ που μας δίνουν οι ίδιοι οι οικισμοί. Αν αυτό δεν συμβεί, τότε η επιτροπή είναι δέσμια απαρχαιωμένων διατάξεων, που ακολουθούν απλά μια γραμμική προοπτική.
3) Πρέπει να περιληφθεί και η άδεια κοπής δέντρων, διότι αποτελούν βασικά μορφολογικά στοιχεία των παραδοσιακών οικισμών.
Γενική παρατήρηση:
Σίγουρα οι παραδοσιακοί οικισμοί δεν χτίστηκαν για να είναι παραδοσιακοί, αλλά για να ικανοποιήσουν στεγαστικές και άλλες ανάγκες, που δεν ανάγονται σε συγκεκριμένο χρόνο, αλλά διαμορφώνονταν πάντοτε στο πέρασμα του χρόνου και υπό τις εκάστοτες επικρατούσες βιοτικές συνθήκες. Ως τέτοιους λοιπόν, πρέπει να τους αντιμετωπίζουμε, διότι διαφορετικά τους μετατρέπουμε σε μουσεία. Τους δε, μόνιμους χρήστες τους (στους οποίους ακόμη επαφίουμε την ζωντάνια και διατήρησή τους) τους μετατρέπουμε σε ζωντανά εκθέματα. Εάν δεν αντιληφθούμε ότι οι παραδοσιακοί οικισμοί εξαρτούν τον παραδοσιακό τους χαρακτήρα από την ζωντάνια τους, τότε τους νεκρώνουμε ουσιασιτκά και οριστικά. Δεν πρέπει λοιπόν, να παραγνωρίζονται οι σύγχρονες ανάγκες. Ως ελάχιστο παράδειγμα σημειώνω ότι στα σπίτια πριν από 100 ή 200 χρόνια δεν υπήρχαν τουαλέτες. Εάν το λάβει αυτό υπόψη της η Επιτροπή, τότε θα πρέπει να ‘ακυρώνει’ κάθε ύπαρξη τουαλέτας, αφοδευτηρίου κ.λπ., και εμείς θα πρέπει να εξοπλιστούμε με ένα κανάτι για τα προς… νερού μας και όχι μόνον. Επειδή η στείρα απομίμηση του παρελθόντος αποτελεί απλώς εκδήλωση ρομαντισμού, καλό είναι να προνοείται για την ζωή στους παραδοσικούς οικισμούς στο σήμερα και στο μέλλον.
κυριοι,
καλο ειναι να ξεκαθαρισουμε οτι η τοπικοτητα των μορφολογικων διαλεκτων προσδιοριζεται ως στοιχειο της εκαστοτε τοπικης κοινοτητας και οχι ως τοπικος γεωγραφικος προσδιορισμος.
Σημερα η υιοθετηση μορφολογικων κανονων εχει νοημα μονο σε οικιστικα συνολα των οποιων η φυσικη κοινοτητα εχει πεθανει και το οικιστικο κελυφος προστατευεται ως εκθεμα.
σε ΚΑΘΕ αλλη περιπτωση η επιβολη υποχρεωτικων μορφολογικων κανονων ανα γεωγραφικη περιφερεια αποτελει «αρχιτεκτονικη ΛΟΓΟΚΡΙΣΙΑ».
σκεφτειτε ο Χατζιδακης να περνουσε επιτροπη το ’50 ή το ’60 για την χρηση του μπουζουκιου στις ενορχηστρωσεις του.
ή αντιστοιχα να θεσπιζαμε τοπικους ενδυματολογικους κανονες ανα περιφερεια (τσαρουχια, φουστανελλες,κ.α) λιγο αβολα θα ηταν.
μπορει να μην μας αρεσει η εικονα του κτισμενου χωρου στην Ελλαδα αλλα αυτο ειναι το αποτυπωμα των στρεβλωσεων της Ελληνικης Κοινωνιας στον Χωρο.
αν η Πολιτικη ηγεσια θελει ειλικρινα και ΑΝΕΞΟΔΑ να προσφερει σε αυτην την υποθεση:
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΑ ΟΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ.
Το αίτημα είναι απλό ξεκάθαρο και τίμιο. Η υποβάθμιση του κτισμένου περιβάλλοντος στην Ελλάδα οφείλεται στο μέγιστο βαθμό στην απαξίωση των αρχιτεκτονικών υπηρεσιών με την διασπορά του δικαιώματος άσκηση αρχιτεκτονικής σε ανθρώπους οι οποίοι δεν είχαν αρχιτεκτονική παιδεία.
Αν αφήσετε την εφαρμογή της όποιας εξειδικευμένης «μορφολογικης» νομοθεσίας σε ανειδίκευτους, η εφαρμογή της από μη αρχιτέκτονες θα καταλήξει σε νεκρές μορφολογικές σκηνογραφίες.
αν υιοθετησετε το «ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΑ ΟΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ»
τοτε η συνταξη μορφολογικων προτυπων ειναι μικρης αξιας και πρεπει να ειναι προαιρετικη.
Συμφωνώ με τον Ανδρέα Μαριάτο.
Απο το νομοσχέδιο λείπει μια απλή ρύθμιση, που ορίζει τις αρμοδιότητες των μηχανικών (αρχιτεκτονικά οι αρχιτέκτονες, στατικά οι στατικοί, τοπογραφικά οι τοπογράφοι).
Είναι αυτονόητη τουλάχιστον η πρόταση για αλλαγή της παραγράφου ε οπως την προτείνει:
ε. Για αρχιτεκτονικές μελέτες που δεν υπογράφονται από αρχιτέκτονα.
ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ » την τυπολογία που επιβάλλεται με ειδικές διατάξεις που έχουν θεσπιστεί ανά περιοχή…..»
Κύριε Υπουργέ,
η ποικιλία και η ποιότητα της αρχιτεκτονικής και των οικισμών, δεν προστατεύεται μόνο με διατάγματα, άνθρωποι με αρχιτεκτονική παιδεία πρέπει να υπηρετήσουν τα διατάγματα.
Διατάγματα υπάρχουν και σήμερα αλλά η εφαρμογή τους από μη αρχιτέκτονες καταλήγει σε νεκρές μορφολογικές σκηνογραφίες.
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΑ ΟΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ.
Το αίτημα είναι απλό ξεκάθαρο και τίμιο. Η υποβάθμιση του κτισμένου περιβάλλοντος στην Ελλάδα οφείλεται στο μέγιστο βαθμό στην απαξίωση των αρχιτεκτονικών υπηρεσιών με την διασπορά του δικαιώματος άσκηση αρχιτεκτονικής σε ανθρώπους οι οποίοι δεν είχαν αρχιτεκτονική παιδεία.
Δεν μπορεί να συνεχίζουμε να αφήνουμε το φυσικό και δομημένο περιβάλλον στα χέρια αρχιτεκτονικά ανειδίκευτων εργολάβων και μηχανικών και μετά να θρηνούμε για την απώλεια της ταυτότητας, της ποιότητας, και των πόρων (οικονομικών και άλλων).
Το αίτημα είναι ξεκάθαρο «αρχιτεκτονικά οι αρχιτέκτονες»
ΝΑ ΕΦΑΡΜΟΣΘΕΙ Η ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΑΙ ΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΟΝΤΑ ΤΟΥ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑ , άρθρο 46 του π.δ/τος 38/2010 (Εκπαίδευση αρχιτεκτόνων. Οδηγία 2005/36/ΕΚ)
Άρθ.21: Να προστεθεί εδάφιο ως εξής: «ζ. Για όλα τα θέματα που προβλέπεται από το ΓΟΚ και από άλλες διατάξεις, ότι απαιτείται έλεγχος ή έγκριση της ΕΠΑΕ»
Σχετικά με τις αρμοδιότητες των αρχιτεκτόνων και τα δικαιώματά τους, επιτέλους πρέπει ενα ΣΝ να προβλέπει τα νόμιμα!!
προς ενημέρωση όσων τους συμφέρει ναέχουν αντίθετες απόψεις επισυνάπτω την αντίστοιχη νομική τεκμηρίωση:
1. Κατά το άρθρο 46 του π.δ/τος 38/2010 (Εκπαίδευση αρχιτεκτόνων. Οδηγία 2005/36/ΕΚ) ρυθμίζονται οι προϋποθέσεις εκπαίδευσης και γνωστικού αντικειμένου για την Άσκηση της Αρχιτεκτονικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Συγκεκριμένα, εναρμονίζεται η εθνική νομοθεσία προς την Οδηγία 2005/36/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 7ης Σεπτεμβρίου 2005 «σχετικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων», (Ε.Ε. αριθ L 255/30-9-2005 σελ. 22) και θεσπίζονται οι κανόνες, σύμφωνα με τους οποίους αναγνωρίζονται, για την ανάληψη και την άσκηση νομοθετικά ρυθμιζόμενου επαγγέλματος,τα επαγγελματικά προσόντα που έχουν αποκτηθεί σε ένα ή περισσότερα άλλα κράτη μέλη (στο εξής αναφερόμενα ως «κράτη μέλη καταγωγής») και δίνουν στον κάτοχό τους το δικαίωμα, να ασκεί το επάγγελμα του Αρχιτέκτονα.
Πέραν του πεδίου εφαρμογής της συγκεκριμένης οδηγίας (άρθρο 2) για την θεσμοθέτηση των συγκριμένων επαγγελματικών προσόντων και κυρίως για την καταγραφή των απαιτουμένων προσόντων εκπαίδευσης των αρχιτεκτόνων στα πλαίσια της σχετικής κοινοτικής οδηγίας έλαβε υποχρεωτικά ενεργά μέλος και το Ελληνικό κράτος μέσω θεσμοθετημένων επιτροπών και εκπροσώπων όλων των ενδιαφερομένων Πανεπιστημιακών Σχολών και Σχολών Πολυτεχνείων της χώρας.
2. Προκειμένου για την προστασία της φυσικής και πολιτιστικής μας κληρονομιάς και την διάσωση της Αρχιτεκτονικής, οι προϋποθέσεις εκπαιδεύσεως που τίθενται με το άρθρο 46 του π/τος και ο έλεγχος αυτών κατ’ αναλογία θα πρέπει να εφαρμόζονται σε ειδικές περιπτώσεις ενάσκησης Αρχιτεκτονικού ελέγχου.
Συνεπώς, όπου κρίνεται εκ του νόμου απαραίτητος ο αρχιτεκτονικός έλεγχος στο Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής (ΚΕΣΑ) και στα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής (ΣΑ), για λόγους προστασίας της φυσικής και πολιτιστικής μας κληρονομιάς και διάδοσης της Αρχιτεκτονικής, προκειμένου για την άσκηση δραστηριοτήτων Αρχιτέκτονα (Αρχιτεκτονικές Μελέτες) θα πρέπει τα αρμόδια όργανα – Μέλη των παραπάνω οργάνων να ελέγχουν παρεμπιπτόντως, κατ’ αναλογία, την πλήρωση των προϋποθέσεων του άρθρου 46 και του άρθρου 49 του π.δ. 38/2010.
Ειδικότερα τα σχετικά όργανα θα πρέπει να ελέγχουν εάν οι υποβαλλόμενες μελέτες φέρουν
υπογραφή Αρχιτέκτονα Μηχανικού ή Διπλωματούχου Πολιτικού Μηχανικού κατά τα οριζόμενα
στην παρ.1 του άρθρου 49 της οδηγίας
3. Σε περιπτώσεις όπου οι σχετικές Αρχιτεκτονικές μελέτες δεν πληρούν τις ανωτέρω
προϋποθέσεις θα επιστρέφονται στην αρμόδια Δόμησης (Υ.ΔΟΜ.) με σχετική παρατήρηση για
την εφαρμογή της εγκυκλίου.
Σε περιπτώσεις όπου ο έλεγχος καθίσταται δυσχερής λόγω ιδιαιτέρων προσκομιζόμενων
στοιχείων και δεν είναι εφικτή η άμεση κρίση του οργάνου θα υποβάλλεται σχετικό ερώτημα στο Τ.Ε.Ε με τα απαραίτητα δικαιολογητικά. Έως την έκδοση της σχετικής γνωμοδοτήσεως του Τ.Ε.Ε θα ολοκληρώνονται οι λοιποί έλεγχοι που απαιτούνται ωστόσο η πολεοδομική υπηρεσία δεν θα προχωρεί στην έκδοση άδειας οικοδομής.
Επί τέλους ας σταματήσει η φασίζουσα άποψη επιβολής μορφολογικών συνταγών. (μέσω της επιβράβευσής τους με την αποφυγή της διαδικασίας του ΑΣ)
Ας αφήσουμε την αρχιτεκτονική δημιουργία να σηματοδοτήσει την εποχή μας.
Δεν μπορούμε να φιμώνουμε την αρχιτεκτονική και να στερούμε τις νέες γενιές από το δικαίωμα δημιουργίας.
Την «εθνική άποψη» οτι το κεραμίδι, η πέτρα, το ξύλινο κούφωμα και ο αρχαιολογικός έλεγχος σε κάθε κατασκευή προσδίδει παραδοσιακό χαρακτήρα και «χρώμα» την καθηγιάζει και αίρει ακόμη και παρανομίες, την έχουμε πληρώσει και την πληρώνουμε με το περιβάλλον που έχουμε δημιουργήσει.
Φτάνει πιά ! Ειπώθηκε και στο 11ο πανελλήνιο συνέδριο Αρχιτεκτόνων, έγινε αποδεκτό και από τον πρόεδρο του ΤΕΕ » αρχιτεκτονική μόνον από αρχιτέκτονες»
Τι ψάχνουμε λοιπόν η λύση είναι γνωστή, έχει πολιτικό κόστος, άν η πολιτεία αποφάσισει τομή ας δώσει την προφανή λύση » αρχιτεκτονική μόνον από αρχιτέκτονες»
Μέχρι τότε συμφωνώ απόλυτα με τον Α.Μαριάτο που υποστηρίζει το προφανές οτι από Α.Σ. θα περνάνε μόνον τα έργα που ΔΕΝ υπογράφονται από αρχιτέκτονα
Δεν λύνεται το πρόβλημα με την αλληλοκάλυψη αρμοδιοτήτων με το ΥΠΠΟΤ στους ιστορικούς τόπους και στα διατηρητέα κτιρια όταν είναι διπλοκυρηγμένα.Γνώμη μου είναι,όπως στον αρχαιολογικό νόμο 3028/2002 στο αρθρ.73, παρ.12 αναφέρε騻Προκειμένου περί ακινήτων η εκτάσεων πολλαπλώς χαρακτηρισμένων,υπερισχύουν οι διατάξεις του παρόντος νόμου,εφόσον πρόκειται για μνημεία,αρχαιολογικούς χώρους ή ιστορικούς τόπους» το ίδιο αντίστοιχα και με σαφήνεια, θα πρέπει να αναφέρεται και σαυτόν τον νόμο ωστε να γλιτώσει ο πολίτης την ταλαιπωρεία να εξετάζεται το θέμα του απο δύο συλλογικά όργανα.
Είναι ντροπή, εκεί που το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο των ΕΠΑΕ τις υποχρέωνε (έστω τύποις) να σέβονται την άποψη του μελετητή με επίγνωση οτι αρχιτεκτονική παράδοση σημαίνει εξέλιξη και όχι μίμηση, να θεσμοποιείται τώρα η ποινικοποίηση της αρχιτεκτονικής πράξης. Διότι τι άλλο είναι η πρόταση τα Σ.Α. να εξετάζουν ως εν δυνάμει ενόχους όσους επιθυμούν να διαφοροποιηθούν από τα μορφολογικά πρότυπα και όχι όσους τα μηρυκάζουν και έχουν καταστρέψει τη νησιώτικη επικράτεια με παραδοσιακές τούρτες και φιγουρίνια; Υιοθετείται επίσημα η παράνομη και εξοργιστική για σκεπτόμενους ανθρώπους άποψη οτι είναι επιβεβλημένο το περιβάλλον να διαμορφώνεται από παλαιά, μη-σύγχρονη αρχιτεκτονική!!!
Γιατί το ΥΠΕΚΑ περιφρονεί τις ευρωπαϊκές συνθήκες και επιδεικτικά αγνοεί τις θέσεις του ΕΜΠ (Εγγρ.5161/2011) και του ΣΑΔΑΣ (Α.Π.41893/2010); Εώς πότε θα φτιάχνονται επιστημονικά εώλα νομοθετήματα;
Σημειώνω εδώ το ζήτημα της επαγγελματικής ζημίας των συναδέλφων που επιθυμούν να ασκούν δημιουργικά την αρχιτεκτονική έναντι όσων αθρόα και απρόσκοπτα αναπαράγουν ευνοημένοι τα «πρότυπα». Και επιτέλους, οι διεθνείς συμβάσεις περί αποφυγής του μιμητισμού (έστω κι αν πετιούνται ξανά στα σκουπίδια ως ασύμφορες για τη μαζική «παραδοσιακή» εργολαβίστικη δόμηση) είναι με το μέρος των Αρχιτεκτόνων και της αρχιτεκτονικής ως δημόσιου αγαθού.
Δεν γίνεται κανείς αρχιτέκτονας μόνο με…. τυπολογικούς κανόνες, εάν ήταν τόσο απλό ένας….τοπογράφος να μπορεί να κάνει αρχιτεκτονική, άλλο τόσο θα μπορεί ένας αγρότης ή ένας δικηγόρος. Όλα όλοι ή ο καθένας το αντικείμενό του. Τα άλλα όλα είναι προφάσεις εν αμαρτίαις.
Επομένως, θεωρώντας οτι η §ε όπως διατυπώνεται τώρα είναι επιστημονικά απαράδεκτη, προτείνω να αντικατασταθεί ως εξής:
ε. Για αρχιτεκτονικές μελέτες που δεν υπογράφονται από αρχιτέκτονα.
Αναφορικα με τις αρμοδιοτητες των Αρχιτεκτωνικων Συμβουλίων, θεωρω, οτι ειναι υπερβολή, καθε ειδικο κτήριο, δηλαδη ακομα και ενα ισόγειο καταστημα σε μια απόμερη γειτονιά, ανεξαρτητων άλλων χαρακτηριστικών να πρέπει να υποστεί σχετικό αρχιτεκτονικό έλεγχο. Δημιουργείται συσσώρευση φακέλων και συνεπακόλουθη ταλαιπωρία χωρίς ιδιαίτερο ώφελος για κανέναν. Ίσως έπρεπε να θεσπιστούν κάποια κριτήρια οπως λ.χ εμβαδού, όγκου κλπ ωστε να γίνεται ελεγχος αλλα όπου όντως χρειάζεται.
» κατά την κρίση της Υπηρεσίας Δόμησης, του Υπουργού ΠΕΚΑ ή του Γενικού Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης ή άλλης αρμόδιας υπηρεσίας μπορεί να χαρακτηρισθεί διατηρητέο »
Η παράγραφος αυτή ενέχει τον κίνδυνο να παρερμηνευτεί , και οι Υπηρεσίες Δόμησης των Δήμων ή άλλες αρμόδιες Υπηρεσίες να αποστέλλουν κάθε υπό ανέγερση κτίριο ( το οποίο δύναται να χαρακτηρισυεί διατηρητέο )σε έλεγχο στα Σ.Α με αποτέλεσμα καθυστερήσεις , εμπλοκές κτλ .
Θα ήταν ορθότερο να απαληφθούν απο την παράγραφο β , οι Υπηρεσίες Δόμησης και οι άλλες αρμόδιες Υπηρεσίες , να παραμείνουν οι Υπουργός ΠΕΚΑ ή ο Γενικός Γραμματέας της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης .
ε. Για αρχιτεκτονικές μελέτες που διαφοροποιούνται από τα μορφολογικά στοιχεία και την τυπολογία που επιβάλλεται με ειδικές διατάξεις που έχουν θεσπιστεί ανά περιοχή.
Η παράγραφος αυτή θα πρέπει να διαγραφεί, προκειμένου να μην δύναται η επιτροπή να εγκρίνει μορφολογικά στοιχεία διαφορετικά από αυτά που έχουν θεσμοθετηθεί από ειδικούς όρους δόμησης για την προστασία των περιοχών, γιατί έτσι μπορεί να γίνεται αυθαίρετη ερμηνεία της διάταξης και να αλλοιώνεται η φυσιογνωμία της περιοχής.
Άλλωστε τι νόημα θα είχε η θέσπιση των ειδικών διατάξεων για την προστασία αξιόλογων, ιδιαίτερου φυσικού κάλους ή διατηρητέων περιοχών ?
2. Σε περίπτωση σύνταξης έκθεσης επικινδύνως ετοιμόρροπων κατασκευών σε κτίρια ή γήπεδα, που βρίσκονται σε ιστορικά κέντρα πόλεων, σε παραδοσιακούς οικισμούς, σε ιστορικούς τόπους, σε περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους καθώς και σε κτίρια ή χώρους, που έχουν κηρυχθεί διατηρητέοι ή μπορεί να χαρακτηριστούν διατηρητέοι το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής γνωμοδοτεί και διατυπώνει προτάσεις για τη δυνατότητα και τους τρόπους διατήρησής τους.
Η δυνατότητα διατύπωσης προτάσεων για την κατεδάφιση ή μη κτηρίων
είναι σημαντική αλλά πρέπει να κατοχυρωθεί και νομικά ( ίσως στο νέο ΓΟΚ ,όπου όλες οι κατεδαφίσεις , ακόμη και εκτός των προαναφερόμενων τόπων ,θα ελέγχονται από τα ΣΑ ), προκειμένου να μην χάνεται η πολιτιστική μας κληρονομιά !!!
Για τους παραπάνω λόγους , ίσως θα έπρεπε να προστεθεί και η παρακάτω παράγραφος
3. Σε περίπτωση κατεδάφισης κτηρίου που θεωρείται αξιόλογο ή αντιπροσωπευτικό αρχιτεκτονικής σύνθεσης , να μπορεί να εισηγείται για τον κήρυξή του ως διατηρητέου.
Δηλαδή καταργείται η Ναοδομία;