ΚΕΦΑΛΑΙΟ Θ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΕΣ ΟΝΤΟΤΗΤΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ-Άρθρο 32 Υποχρεώσεις

Άρθρο 32
Υποχρεώσεις (Άρθρο 2 παρ. 4 Οδηγίας)
1. Η παράγραφος 1 του άρθρου 22, τα άρθρα 25 και 27, οι περιπτώσεις α), β), γ), στ), ζ) και η) της παραγράφου 1 και η παράγραφος 2 του άρθρου 28, τα άρθρα 43 και 54 καθώς και το δέκατο τρίτο κεφάλαιο εφαρμόζονται σε όλες τις ανεξάρτητες οντότητες διαχείρισης που είναι εγκατεστημένες στην Ελλάδα. Οι ανεξάρτητες οντότητες διαχείρισης δεν μπορούν να διαχειρίζονται δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικά δικαιώματα που υπόκεινται σε υποχρεωτική συλλογική διαχείριση και δεν απολαμβάνουν των προνομίων των οργανισμών συλλογικής διαχείρισης, όπως τα τεκμήρια του άρθρου 7. 2. Οι ανεξάρτητες οντότητες διαχείρισης της παραγράφου 1 προκειμένου να δραστηριοποιηθούν στην Ελλάδα γνωστοποιούν την πρόθεσή τους αυτή στον ΟΠΙ, καθώς και τα στοιχεία επικοινωνίας τους, συμπεριλαμβανομένης της διεύθυνσης, του ΑΦΜ, της έδρας και του νόμιμου εκπροσώπου τους. Επίσης, γνωστοποιούν στον ΟΠΙ κατάλογο των δικαιούχων, τους οποίους εκπροσωπούν και των αντίστοιχων έργων τους, καθώς και το είδος της διαχείρισης στην οποία προβαίνουν. Ο ΟΠΙ συντάσσει πράξη διαπίστωσης υποβολής των σχετικών στοιχείων, την οποία αποστέλλει στην ανεξάρτητη οντότητα διαχείρισης, προκειμένου αυτή να δραστηριοποιηθεί νόμιμα στην Ελλάδα. Τα στοιχεία αυτά επικαιροποιούνται τουλάχιστον άπαξ ετησίως και το αργότερο έως τις 31 Ιανουαρίου κάθε έτους.

  • 22 Ιανουαρίου 2016, 15:46 | Σύλλογος Μουσικοσυνθετών και Στιχουργών Ελλάδας ΤΟ ΜΕΤΡΟΝ

    Άρθρο 32

    Είναι εξαιρετικά προβληματικό ότι το νομοσχέδιο επέλεξε να αφήσει σχεδόν αρρύθμιστες τις ανεξάρτητες οντότητες διαχείρισης ενώ η οδηγία ρητά προβλέπει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να προβλέψουν αυστηρότερο πλαίσιο από το ελάχιστο που προβλέπει η οδηγία (βλέπε αιτιολογική σκέψη 9). Θεωρούμε ότι κάθε φορέας που προβαίνει σε συλλογική διαχείριση είτε είναι ΟΣΔ είτε είναι ΑΟΔ θα πρέπει να υπόκειται σε καθεστώς αδειοδότησης και εποπτείας. Και ναι μεν οι ΑΟΔ θα πρέπει να εξαιρούνται των ρυθμίσεων αναφορικά με τη γενική συνέλευση μελών και εποπτικού συμβουλίου αλλά δεν υφίσταται κανένας δικαιολογητικός λόγος να εξαιρούνται των ρυθμίσεων που αφορούν τη διαφάνεια, τη χρήση εσόδων, τις κρατήσεις, τη διανομή ή τα επιγραμμικά δικαιώματα σε μουσικά έργα.
    Πολύ σωστά το συγκεκριμένο άρθρο προβλέπει ότι οι ΑΟΔ δεν απολαμβάνουν τα προνόμια των ΟΣΔ όπως είναι τα τεκμήρια νομιμοποίησης όπως και δεν δύνανται να διαχειρίζονται δικαιώματα που σύμφωνα με το νόμο ασκούνται υποχρεωτικά από ΟΣΔ (όπως η εύλογη αμοιβή της ιδιωτικής αντιγραφής, η εύλογη αμοιβή των ερμηνευτών – εκτελεστών και παραγωγών φωνογραφημάτων κλπ). Είναι απολύτως εύλογο και θεμιτό ο νόμος να χορηγεί δικονομικά προνόμια μόνον σε ΟΣΔ που υπόκεινται σε αυστηρούς κανόνες λειτουργίας και εποπτείας όπως είναι απολύτως εύλογο να αποκλείονται ΑΟΔ που δεν υπόκειται σε σχεδόν κανένα ρυθμιστικό πλαίσιο από τη διαχείριση δικαιωμάτων που ο νόμος προβλέπει την υποχρεωτική συλλογική διαχείριση. Οι αντίθετες αιτιάσεις ότι δήθεν παραβιάζονται οι διατάξεις της Οδηγίας και συγκεκριμένα οι διατάξεις των άρθρων 2 παρ.4 και 16 παρ.1 είναι παντελώς αβάσιμες αφού από μια απλή ανάγνωση των διατάξεων αυτών αντιλαμβάνεται κανείς ότι δεν σχετίζονται καθόλου και δεν αποκλείουν τον περιορισμό που επιβάλλει το άρθρο 32.

  • 22 Ιανουαρίου 2016, 15:01 | ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΚΔΟΤΩΝ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

    Η παρούσα διάταξη που εξαιρεί τους ΑΟΔ από την αρμοδιότητα διαχείρισης δικαιωμάτων που υπόκεινται υποχρεωτικά σε συλλογική διαχείριση και τα προνόμια των ΟΣΔ, είναι εξαιρετικής σημασίας, ώστε να αποτρέπονται οι οντότητες που δραστηριοποιούνται στη συλλογική διαχείριση δικαιωμάτων, να υιοθετούν κατά βούληση την αδιαφανή μορφή των Ανεξάρτητων Οντοτήτων Διαχείρισης, καταστρατηγώντας τις διατάξεις του παρόντος νόμου. Είναι δε σύμφωνη με την Οδηγία, η οποία (κατά τη σκέψη 12 του προοιμίου της) δεν παρεμβαίνει «στις ρυθμίσεις που αφορούν στη διαχείριση των δικαιωμάτων στα κράτη μέλη όπως η ατομική διαχείριση, το επεκτατικό αποτέλεσμα μίας συμφωνίας μεταξύ ενός αντιπροσωπευτικού οργανισμού συλλογικής διαχείρισης και ενός χρήστη, δηλαδή διευρυμένη συλλογική χορήγηση αδειών, υποχρεωτική συλλογική διαχείριση, τεκμήρια εκπροσώπησης και μεταβίβαση δικαιωμάτων σε οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης». Ομοίως είναι σύμφωνη και με τη σκέψη 14 του προοιμίου της Οδηγίας που υποχρεώνει τα κράτη μέλη να επιβάλουν τις προβλεπόμενες υποχρεώσεις σε όλους τους οργανισμούς, ακόμα και στις εξαιρετικές περιπτώσεις αυτών, που λόγω της νομικής μορφής τους, δε διαθέτουν μέλη και συνεπώς δεν ανήκουν στους ή δεν ελέγχονται από τους δικαιούχους των δικαιωμάτων που εκπροσωπούν. Ταυτόχρονα, κατά την ίδια σκέψη, τα κράτη μέλη οφείλουν να λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα για να προλαμβάνουν την καταστρατήγηση των προβλεπόμενων υποχρεώσεων.

  • Γενική παρατήρηση στο άρθρο:
    Η ρύθμιση αυτή παρουσιάζεται ως ανεπαρκής, ως προς τις υποχρεώσεις των ΑΟΔ. Στο πλαίσιο δε όλων των υποχρεώσεων των ΟΣΔ βάσει του παρόντος νομοσχεδίου, δημιουργεί σοβαρά ζητήματα αθέμιτου ανταγωνισμού σε βάρος των ΟΣΔ, αλλά και αντισυνταγματικότητας, λόγω αδικαιολόγητης ή -ανεπαρκώς δικαιολογημένης-διακριτικής μεταχείρισης και παραβίασης της αρχής της ισότητας.

  • Άρθρο 32 παρ. 1 εδ. τελ. Νομοσχεδίου

    1. Η παράγραφος 1 του άρθρου 22, τα άρθρα 25 και 27, οι περιπτώσεις α), β), γ), στ), ζ) και η) της παραγράφου 1 και η παράγραφος 2 του άρθρου 28, τα άρθρα 43 και 54 καθώς και το δέκατο τρίτο κεφάλαιο εφαρμόζονται σε όλες τις ανεξάρτητες οντότητες διαχείρισης που είναι εγκατεστημένες στην Ελλάδα. Οι ανεξάρτητες οντότητες διαχείρισης δεν μπορούν να διαχειρίζονται δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικά δικαιώματα που υπόκεινται σε υποχρεωτική συλλογική διαχείριση και δεν απολαμβάνουν των προνομίων των οργανισμών συλλογικής διαχείρισης, όπως τα τεκμήρια του άρθρου 7.

    Σχόλια ΑΕΠΙ:
    1. Η διάταξη αντίκειται ευθέως στην Οδηγία (ιδίως στα άρθρα 2 παρ. 4, 16 παρ. 1 & άρθρο 3(β) αυτής σε συνδ. με τις σκέψεις 14, 15 & 19 του Προοιμίου της), σύμφωνα με την οποία οι Ανεξάρτητες Οντότητες Διαχείρισης και οι Οργανισμοί Συλλογικής Διαχείρισης λειτουργούν απολύτως ισότιμα (βλ. ad hoc σκέψη 15, άρθρο 2 παρ. 4 σε συνδ. με άρθρο 16 παρ. 1 Οδηγίας). Επομένως, το άρθρο 32 παρ. 1 εδ. τελ. του Νομοσχεδίου, το οποίο χορηγεί προνόμια και τεκμήρια μόνον στους ΟΣΔ και όχι και στις ΑΟΔ αντίκειται ευθέως στην Οδηγία.
    2. Επίσης αντίκειται ευθέως στους εγχώριους και κοινοτικούς κανόνες περί προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού, διότι ευνοεί διακριτικά τους ΟΣΔ έναντι των ΑΟΔ, τις οποίες (όλως παρανόμως) κατατάσσει αδικαιολόγητα σε υποδεέστερη θέση έναντι των ΟΣΔ. Επιπροσθέτως, επιβάλλει όρους άνισης μεταχείρισης μεταξύ ΟΣΔ και ΑΟΔ παραβιάζοντας και εξ αυτής της αιτίας των ελεύθερο και υγιή ανταγωνισμό.
    3. Για τους ίδιους λόγους η συγκεκριμένη διάταξη αντίκειται ευθέως στα άρθρα 4 & 5 του Συντάγματος κατά το μέρος που αποκλείει τις ΑΟΔ από τις χορηγούμενες στους ΟΣΔ αρμοδιότητες.
    4. Επισημαίνουμε όλως ιδιαιτέρως ότι η Οδηγία δεν εμπεριέχει απολύτως καμμία διάταξη, η οποία να χορηγεί περισσότερα δικαιώματα στους ΟΣΔ έναντι των ΑΟΔ. Αντιθέτως, προβλέπει ρητώς και ειδικώς ότι οι ΟΣΔ και οι ΑΟΔ διαφέρουν μόνον ως προς την νομική και ιδιοκτησιακή τους φύση, ενώ κατά τα λοιπά οι σκοποί και η δραστηριότητά τους στην αγορά της συλλογικής διαχειρίσεως δικαιωμάτων είναι ταυτόσημοι (βλ. ανωτέρω διατάξεις της Οδηγίας).
    5. Είναι απολύτως σαφές ότι η παραπάνω διάταξη είναι σκοπίμως και υπαιτίως διατυπωμένη με το συγκεκριμένο περιεχόμενο, προκειμένου να αποκλείσει την ΑΕΠΙ από τα τεκμήρια που χορηγεί στους λοιπούς ΟΣΔ. Πρόκειται περί φωτογραφικής διατάξεως κατά της ΑΕΠΙ. Επομένως, εξυπηρετεί ευθέως συγκεκριμένα συμφέροντα κατά της ΑΕΠΙ.
    6. Προκειμένου μάλιστα να εξυπηρετήσει τα συγκεκριμένα συμφέροντα δεν διστάζει να παραβιάσει όλους τους κοινοτικούς και συνταγματικούς κανόνες που αναφέρονται ανωτέρω.
    7. Πρακτικό αποτέλεσμα των ανωτέρω θα είναι ο ουσιαστικός αποκλεισμός της ΑΕΠΙ από την δυνατότητα αποτελεσματικής εκπροσώπησης, διαχειρίσεως, αδειοδοτήσεως δικαστικής και εξώδικης προστασίας των έργων των μελών της, πνευματικών δημιουργών. Ενδεχομένως αυτός να είναι και ο υποκρυπτόμενος σκοπός πίσω από την συγκεκριμένη διάταξη.

  • Οι ρυθμίσεις που περιέχονται στο άρθρο 32 του σχεδίου νόμου, για τις ανεξάρτητες οντότητες διαχείρισης, θίγουν αυξημένης τυπικής ισχύος προστατευόμενα δικαιώματα και είναι πρωτίστως ανεφάρμοστες ως αντισυνταγματικές, άλλως συνιστούν υπέρβαση της εξουσίας που παρέχουν οι αντίστοιχες κοινοτικές διατάξεις.

    Η προτεινόμενη ρύθμιση ότι οι ανεξάρτητες οντότητες διαχείρισης δεν μπορούν να διαχειρίζονται δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικά δικαιώματα που υπόκεινται σε υποχρεωτική συλλογική διαχείριση παραβιάζει καταρχήν την συνταγματική αρχή της ισότητας των πολιτών έναντι του νόμου καθώς συνεπάγεται την επιβολή μιας αδικαιολόγητης επιβάρυνσης και την αφαίρεση δικαιωμάτων που αναγνωρίζονται από γενικότερο κανόνα. Επίσης, η προτεινόμενη διάταξη είναι κραυγαλέα αντισυνταγματική και για τον λόγο ότι θίγει τον πυρήνα της θεμελιώδους αρχής της οικονομικής ελευθερίας, από την οποία απορρέει το δικαίωμα/ ελευθερία της συνάψεως ή μη συμβάσεως, αλλά και προσβάλει το ίδιο το δικαίωμα της ελεύθερης χρήσεως και διαθέσεως της ιδιοκτησίας και το δικαίωμα του «συνεταιρίζεσθαι».

    Εξάλλου αυτή η διάταξη προσβάλλει και παραγνωρίζει τον ίδιο τον πυρήνα του απόλυτου και αποκλειστικού πνευματικού δικαιώματος, ήτοι την εξουσία του δημιουργού/ δικαιούχου να διαχειρίζεται ο ίδιος ατομικά τα έργα του, είτε μετέχοντας προσωπικά στη διαδικασία οικονομικής εκμετάλλευσης αυτών ή καταρτίζοντας περαιτέρω συμβάσεις εκμεταλλεύσεως με τρίτους, τους οποίους ο ίδιος επιλέγει και υπό όρους που αυτός αποφασίζει. Η δυνατότητα ατομικής διαχείρισης των πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων, κατά την ελεύθερη επιλογή του δικαιούχου, αποτελεί την πιο αποτελεσματική έκφραση του αποκλειστικού χαρακτήρα των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συνιστά θεμελιώδη αρχή του δικαίου περί πνευματικής ιδιοκτησίας, ως προκύπτει από το σύνολο των διατάξεων του ν. 2121/1993. Σύμφωνα άλλωστε με την πρακτική που ακολουθείται διεθνώς στον τομέα της συλλογικής διαχείρισης, οι δημιουργοί και οι δικαιούχοι συγγενικών δικαιωμάτων, εφόσον το επιθυμούν (και μόνον), αναθέτουν την διαχείριση των περιουσιακών δικαιωμάτων τους σε οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης. Έχουν όμως ελεύθερα και τη δυνατότητα να μην είναι μέλη κάποιου οργανισμού συλλογικής διαχείρισης, περίπτωση κατά την οποία ασκούν και διαχειρίζονται ατομικά τα περιουσιακά δικαιώματά τους, έχοντας παράλληλα και το δικαίωμα/ δυνατότητα να μην προβούν καθόλου στην άσκησή τους.

    Από το περιεχόμενο και το πνεύμα της Οδηγίας 2014/26/ΕΕ επιβεβαιώνεται απερίφραστα το δικαίωμα του εκάστοτε δικαιούχου να διαχειρίζεται ελεύθερα τα δικαιώματά του, καθώς η ανάθεση της διαχείρισης του δικαιώματός του σε οργανισμό συλλογικής διαχείρισης ανάγεται στην ελεύθερη επιλογή του δικαιούχου. Επίσης, διασφαλίζεται το δικαίωμα των δικαιούχων να μπορούν να αναθέτουν τη διαχείριση των δικαιωμάτων τους σε ανεξάρτητες εμπορικές οντότητες (προοίμιο 15 της Οδηγίας) ενώ στην Οδηγία δεν περιλαμβάνεται καμία απολύτως διάταξη η οποία απαγορεύει στις ανεξάρτητες οντότητες διαχείρισης τη διαχείριση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων που υπόκεινται σε υποχρεωτική συλλογική διαχείριση.

    Η προτεινόμενη δηλαδή ρύθμιση, αφενός παραβιάζει και ανεπίτρεπτα υπερβαίνει τον κοινοτικό κανόνα τον οποίο καλείται να εφαρμόσει (ο οποίος δεν περιέχει αντίστοιχη ρύθμιση) και αφετέρου καταλύει τον πυρήνα του απόλυτου και αποκλειστικού χαρακτήρα των πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων, όπως θεμελιώνεται στις διατάξεις του ν. 2121/1993, ο οποίος εκφράζεται με τη δυνατότητα του δικαιούχου να επιλέγει ελεύθερα τον τρόπο διαχείρισης ή μη των δικαιωμάτων του.

    Σημειώνεται ότι το κοινοτικό Δίκαιο δεν απονέμει στους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης δικαιώματα, στις περιπτώσεις που αυτά δεν τους έχουν εκχωρηθεί/ ανατεθεί από τους επί μέρους δικαιούχους- μέλη τους, με μοναδική εξαίρεση το άρθρο 9 παρ. 1 και 2 της Οδηγίας 93/83/ ΕΕ για την άσκηση του δικαιώματος της «καλωδιακής αναμετάδοσης». Πρέπει συνεπώς να προηγηθεί σχετική ανάθεση εκ μέρους του δικαιούχου, σε αντίθετη περίπτωση οι οργανισμοί δεν νομιμοποιούνται να διαχειρίζονται τα σχετικά δικαιώματα. Το κοινοτικό δίκαιο δίδει το δικαίωμα στους δικαιούχους πνευματικών/ συγγενικών δικαιωμάτων να αναθέτουν τη διαχείριση των δικαιωμάτων τους σε οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης και επομένως η εξουσία αυτή ανάθεσης είναι δυνητική και όχι υποχρεωτική. Σε αντίθετη περίπτωση, οι δικαιούχοι είναι ελεύθεροι να τα ασκήσουν ή μη, κατά την ελεύθερη επιλογή τους.

    Συμπερασματικά, η προτεινόμενη διάταξη σύμφωνα με την οποία οι ανεξάρτητες οντότητες διαχείρισης δεν μπορούν να διαχειρίζονται δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικά δικαιώματα που υπόκεινται σε υποχρεωτική συλλογική διαχείριση αφενός δεν βρίσκει αντίκρισμα στον εφαρμοστέο κανόνα του κοινοτικού δικαίου (εν απουσία αντίστοιχης ρύθμισης στην Οδηγία 2014/26/ΕΕ) και αφετέρου παραβιάζει τον αποκλειστικό και απόλυτο χαρακτήρα των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων, όπως θεμελιώνεται στο σύνολο των διατάξεων του ν. 2121/1993 και ευθέως αντίκειται σε θεμελιώδη συνταγματικώς κατοχυρωμένα δικαιώματα και ελευθερίες.

    Κρίτων Μεταξόπουλος
    Πληρεξούσιος δικηγόρος της Navarr Enterprises Inc.