Άρθρο 86Α – Επιστημονική έρευνα, αξιολόγηση και ενημέρωση της ευρύτερης κοινωνίας

1. Η Γενική Γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής συνεργάζεται με το ΚΕΣΦ , πανεπιστημιακές σχολές και τμήματα, εγκληματολογικά εργαστήρια, ερευνητικά κέντρα, ινστιτούτα και άλλες αρχές ή φορείς για τη διεξαγωγή επιστημονικών ερευνών, και ενημερώνει τακτικά τους πολίτες για το έργο που επιτελείται από το προσωπικό των καταστημάτων κράτησης και τους επιμελητές ανηλίκων και κοινωνικής αρωγής, την εν γένει κατάσταση και τις συνθήκες λειτουργίας των υπηρεσιών τους, ώστε να επιτυγχάνεται η καλύτερη κατανόηση του ρόλου τους και η αξιολόγησή τους καθώς και να προωθούνται με επαρκή τεκμηρίωση οι ενδεδειγμένες παρεμβάσεις και μεταρρυθμίσεις.
2. Άδειες για διεξαγωγή ενημερωτικών επισκέψεων φοιτητών και σπουδαστών ΑΕΙ και ΑΤΕΙ και για διενέργεια επιστημονικών ερευνών χορηγούνται από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, μετά από πρόταση του Συμβουλίου καταστήματος κράτησης με τη σύνθεση του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 2 του άρθρου 8 του παρόντος ή του Προϊσταμένου της Υπηρεσίας Επιμελητών Ανηλίκων και Κοινωνικής Αρωγής όπου ζητείται να γίνει η ενημερωτική επίσκεψη ή η έρευνα. Οι άδειες για τη διενέργεια ερευνών χορηγούνται σε μεμονωμένους ερευνητές ή ερευνητικές ομάδες στο πλαίσιο της εκπόνησης διπλωματικών μεταπτυχιακών εργασιών, διδακτορικών διατριβών, μεταδιδακτορικών ερευνών και ερευνητικών προγραμμάτων, ύστερα από γνώμη του ΚΕΣΦ για την επιστημονική αρτιότητά τους. Για τη χορήγηση της άδειας απαιτείται οι ενδιαφερόμενοι μεταπτυχιακοί φοιτητές, υποψήφιοι διδάκτορες, μεταδιδακτορικοί ερευνητές, λέκτορες, καθηγητές ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, ερευνητικό προσωπικό ερευνητικών κέντρων και ινστιτούτων ή φορέων δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα να καταθέτουν:
α) αίτηση με πλήρη και σαφή περιγραφή του αντικειμένου, του σκοπού, του είδους και της μεθοδολογίας της έρευνας και των τρόπων αξιοποίησης των πορισμάτων της, καθώς και τα πρωτόκολλα που θα χρησιμοποιηθούν,
β) βεβαίωση του επιστημονικώς υπευθύνου ή του επιβλέποντος για την ιδιότητα των ερευνητών και το πλαίσιο εκπόνησης της ερευνητικής μελέτης, και,
γ) προσωπική γραπτή δέσμευση του ερευνητή ότι θα τηρηθούν όλοι οι κανόνες ερευνητικής δεοντολογίας και προστασίας απλών και ευαίσθητων δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, συμπεριλαμβανομένης της ρητής, έγγραφης συγκατάθεσης του υποκειμένου των δεδομένων ή και τήρησης της ανωνυμίας όπου απαιτείται, ώστε να αποφεύγεται κάθε δυνατότητα ταυτοποίησης, και ότι θα ζητηθεί άδεια της αρμόδιας αρχής για την επεξεργασία τους.
3. Άδειες για διεξαγωγή δημοσιογραφικών ερευνών χορηγούνται από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, μετά από πρόταση του Συμβουλίου καταστήματος κράτησης με τη σύνθεση του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 2 του άρθρου 8 του παρόντος ή του Προϊσταμένου της Υπηρεσίας Επιμελητών Ανηλίκων και Κοινωνικής Αρωγής, σε επαγγελματίες δημοσιογράφους για την ενημέρωση του κοινού όσον αφορά την κατάσταση των καταστημάτων κράτησης και των υπηρεσιών επιμελητών ανηλίκων και κοινωνικής αρωγής, το έργο τους και τη μεταχείριση κρατουμένων ή προσώπων που τελούν υπό επιμέλεια και επιτήρηση, καθώς και για επικοινωνία με συγκεκριμένα πρόσωπα. Για τη χορήγηση της άδειας απαιτείται οι ενδιαφερόμενοι δημοσιογράφοι να καταθέτουν:
α) πλήρη και σαφή περιγραφή του αντικειμένου της έρευνάς τους,
β) βεβαίωση του μέσου μαζικής επικοινωνίας στο οποίο εργάζονται για την ιδιότητά τους και για τον τρόπο της δημοσίευσης, και
γ) προσωπική γραπτή δέσμευση ότι θα τηρηθούν όλοι οι κανόνες του Κώδικα Επαγγελματικής Ηθικής και Κοινωνικής Ευθύνης των δημοσιογράφων-μελών της ΕΣΗΕΑ, ιδίως ότι δεν θα παραβιαστούν το τεκμήριο αθωότητας, όπου ισχύει και η αρχή της μυστικότητας της ανάκρισης καθώς και ότι κάθε διάδοση ή άλλης μορφής διάθεση προσωπικών δεδομένων θα γίνει μόνο με ρητή, έγγραφη συγκατάθεση του υποκειμένου των δεδομένων ή και τήρηση της ανωνυμίας όπου απαιτείται, ώστε να αποφεύγεται κάθε δυνατότητα ταυτοποίησης, καθώς και ότι θα ζητηθεί άδεια της αρμόδιας αρχής για την επεξεργασία τους.
4. Εάν το αίτημα για τη χορήγηση άδειας διεξαγωγής επιστημονικής ή δημοσιογραφικής έρευνας αφορά συγκεκριμένους κρατούμενους ή συγκεκριμένα πρόσωπα που τελούν υπό επιμέλεια και επιτήρηση, για να διατυπωθεί πρόταση του Συμβουλίου καταστήματος κράτησης ή του Προϊσταμένου της Υπηρεσίας Επιμελητών Ανηλίκων και Κοινωνικής Αρωγής απαιτείται ρητή, έγγραφη συγκατάθεση των προσώπων αυτών, άλλως το αίτημα τίθεται στο αρχείο.
5. Εάν πρόκειται για αίτημα επικοινωνίας με ερευνητή ή δημοσιογράφο το οποίο διατυπώνεται με πρωτοβουλία κρατουμένου ή προσώπου που τελεί υπό επιμέλεια και επιτήρηση, εξετάζεται εάν αφορά την επικοινωνία του αιτούντος με το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον ή την άσκηση του δικαιώματος της ελευθερίας της έκφρασης, και το αίτημα εγκρίνεται ή απορρίπτεται:
α) στην πρώτη περίπτωση, υπό το πρίσμα των άρθρων 49 επ. του παρόντος κώδικα ή των όρων επιμέλειας και επιτήρησης, και
β) στη δεύτερη περίπτωση, ύστερα από συνεκτίμηση του δικαιώματος της ελευθερίας της έκφρασης και του δικαιώματος στην πληροφόρηση και των νόμιμων και ανάλογων προς τον επιδιωκόμενο θεμιτό σκοπό περιορισμών τους.
6. Οι κανόνες περί απορρήτου που διέπουν την άσκηση των καθηκόντων τους δεσμεύουν το προσωπικό των καταστημάτων κράτησης και των υπηρεσιών ανηλίκων και κοινωνικής αρωγής κατά την επικοινωνία τους με ερευνητές και δημοσιογράφους. Ειδικά όταν η έρευνα για την οποία έχει δοθεί σχετική άδεια αφορά ανηλίκους, δεν επιτρέπεται στους ερευνητές ή δημοσιογράφους να λάβουν συνέντευξη από αυτούς.
7. Για τη χορήγηση των αδειών που προβλέπονται στις παραγράφους 2 και 3 του παρόντος άρθρου και για τον καθορισμό των όρων συλλογής του ερευνητικού υλικού, λαμβάνονται υπόψη οι ανάγκες εύρυθμης λειτουργίας των καταστημάτων κράτησης, απρόσκοπτης άσκησης των καθηκόντων του προσωπικού και ασφάλειας των ερευνητών.