1. Μετά το τέλος του άρθρου 12 του ν. 3669/2008 προστίθεται νέο άρθρο 12Α, ως εξής:
«Άρθρο 12Α
Σύστημα προσφοράς με συνδυασμό πολλαπλών κριτηρίων
1. Το σύστημα της προσφοράς που περιλαμβάνει συνδυασμό πολλαπλών κριτηρίων και, ιδίως, οικονομικής έκπτωσης επί του προϋπολογισμού της υπηρεσίας, χρονικής έκπτωσης επί του προβλεπόμενου στα τεύχη δημοπράτησης χρόνου περαίωσης του έργου και προσαύξησης του προβλεπόμενου στα τεύχη δημοπράτησης χρόνου εγγύησης του έργου, εφαρμόζεται κυρίως σε έργα, των οποίων η ταχύτερη περάτωση είναι επιτακτική για κοινωνικούς ή άλλους λόγους δημοσίου συμφέροντος, ή κρίνεται ως ιδιαίτερα επωφελής για τον κύριο του έργου, καθώς και σε έργα στα οποία απαιτείται αυξημένος χρόνος δοκιμασίας πριν από την οριστική παραλαβή τους.
2. Για την ανάδειξη της πλέον συμφέρουσας προσφοράς λαμβάνονται καταρχήν υπόψη τα κριτήρια της οικονομικής προσφοράς, του προσφερόμενου χρόνου περαίωσης του έργου και του προσφερόμενου χρόνου εγγύησης αυτού. Κατόπιν αιτήματος του κυρίου του έργου ή του φορέα κατασκευής μπορεί να εγκριθεί, από τον Υπουργό Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, είτε η χρησιμοποίηση και οποιουδήποτε άλλου πρόσφορου για τη συγκεκριμένη περίπτωση κριτηρίου (αύξηση κριτηρίων), είτε η χρησιμοποίηση ενός μόνο εκ των κριτηρίων του προσφερόμενου χρόνου περαίωσης του έργου ή του προσφερόμενου χρόνου εγγύησης αυτού (μείωση κριτηρίων). Η Απόφαση του Υπουργού εκδίδεται ύστερα από γνώμη του Τεχνικού Συμβουλίου Κατασκευών του Υπουργείου και καθορίζει επιπλέον τον τρόπο που υποβάλλονται οι προσφορές των ενδιαφερομένων, πέραν των όσων ορίζονται στην επόμενη παράγραφο, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο τα πρόσθετα κριτήρια συναρτώνται με τα τρία παραπάνω κριτήρια (σε περίπτωση αύξησης των κριτηρίων) ή τα δύο τελικώς εφαρμοζόμενα κριτήρια συναρτώνται μεταξύ τους (σε περίπτωση μείωσης των κριτηρίων), προκειμένου να αναδειχθεί ο προσωρινός ανάδοχος, πέραν των όσων ορίζονται στην παράγραφο 4 του παρόντος.
3. Οι διαγωνιζόμενοι, σύμφωνα με όσα ειδικότερα καθορίζονται στη διακήρυξη, προσφέρουν έκπτωση επί του προϋπολογισμού της υπηρεσίας (οικονομική έκπτωση), έκπτωση επί της προβλεπόμενης στα τεύχη δημοπράτησης προθεσμίας περαιώσεως του έργου (χρονική έκπτωση), μέσω της υποβολής χρονοδιαγράμματος που συντάσσεται με τη μέθοδο της δικτυωτής ανάλυσης, περιλαμβάνει ενδεικτικές τμηματικές προθεσμίες σύμφωνα με όσα ορίζονται στο τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 6 του άρθρου 48 του παρόντος και συνοδεύεται από πίνακα εξοπλισμού και ανθρώπινων πόρων που είναι αναγκαία για την υλοποίησή του και, τέλος, προσφέρουν προσαύξηση του προβλεπόμενου στα τεύχη δημοπράτησης χρόνου εγγύησης του έργου (προσαύξηση χρόνου εγγύησης).
Το υποβαλλόμενο χρονοδιάγραμμα, από εργοληπτική επιχείρηση η οποία αναδεικνύεται ανάδοχος, συνιστά το «εγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα κατασκευής του έργου» που προβλέπεται στο άρθρο 46 του παρόντος.
4. Η κατάταξη των υποβαλλόμενων στη δημοπρασία προσφορών γίνεται σύμφωνα με τον τύπο:
U = α ∙ Uχ + β ∙ Uσ + γ ∙ Uκ
όπου:
«Uχ» και «Uκ», είναι οι αριθμοί που συναρτώνται με τη χρονική και οικονομική έκπτωση αντίστοιχα και «Uσ» ο αριθμός που συναρτάται με την προσαύξηση του χρόνου εγγύησης. Οι αριθμοί αυτοί προσδιορίζονται σύμφωνα με απόφαση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων.
«α» είναι ο συντελεστής βαρύτητας της χρονικής έκπτωσης,
«β» είναι ο συντελεστής βαρύτητας της προσαύξησης του χρόνου εγγύησης.
Οι ως άνω συντελεστές «α» και «β» ορίζονται από τη διακήρυξη του έργου σε εύρος διακύμανσης που καθορίζεται με απόφαση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων ανάλογα με την κατηγορία και τον προϋπολογισμό αυτού.
«γ» είναι ο συντελεστής βαρύτητας της οικονομικής έκπτωσης, που προσδιορίζεται από τη διακήρυξη του έργου σε σχέση με τους συντελεστές «α» και «β» και με δεδομένο ότι το άθροισμα των «α», «β» και «γ» ισούται με τη μονάδα.
Προσωρινή ανάδοχος αναδεικνύεται εκείνη η εργοληπτική επιχείρηση ή κοινοπραξία, η οποία έλαβε το μεγαλύτερο άθροισμα «U»».
2. Μετά το άρθρο 12Α του Ν 3669/2008 προστίθεται νέο άρθρο 12 Β, ως εξής:
«Άρθρο 12Β
Προσφορά κατ’ αποκοπή τιμής για το σύνολο του έργου ή για αυτόνομα μέρη αυτού, με εγγυημένο προϋπολογισμό
1. Το σύστημα αυτό εφαρμόζεται ιδίως στα τεχνικά έργα της οδοποιίας και των σιδηροδρόμων, καθώς και σε έργα κτιριακά ή λιμενικά. Με τη διακήρυξη του έργου και με βάση τα χορηγούμενα από την υπηρεσία πρότυπα έγγραφα, ζητείται από τους διαγωνιζόμενους, η υποβολή προσφοράς που περιλαμβάνει κατ’ αποκοπή τιμή για το σύνολο του έργου ή για ευρύτερα τμήματα αυτού ή για αυτόνομα κατασκευαστικώς μέρη του έργου. Η προσφορά συνοδεύεται από προϋπολογισμό, την ακρίβεια του οποίου εγγυάται ρητά, κατά την έννοια του άρθρου 696 του Αστικού Κώδικα, ο προσφέρων. Ο προϋπολογισμός αυτός περιλαμβάνει αναλυτικά τις εργασίες που θα εκτελεστούν, την ποσότητα και την τιμή μονάδος αυτών – στην οποία περιλαμβάνονται τα υλικά, το κόστος της ανθρώπινης εργασίας και των μηχανημάτων, το κόστος όλων των μελετών και των αναγκαίων ερευνών, καθώς και τα γενικά έξοδα και όφελος του εργολάβου – το συνολικό κόστος αυτών, όπως προκύπτει από τον πολλαπλασιασμό των ποσοτήτων επί τις τιμές μονάδος, καθώς και τη συνολική κατ’ αποκοπή τιμή, όπως αυτή προκύπτει από την άθροιση των επιμέρους κονδυλίων. Ο αναδειχθείς ανάδοχος του έργου δεν δικαιούται να ζητήσει προσαύξηση της προσφερθείσας κατ’ αποκοπή συνολικής τιμής για κανένα λόγο, ακόμη και αν αυξήθηκαν οι προϋπολογισθείσες τιμές μονάδος ή οι ποσότητες των εργασιών, ή προέκυψε ανάγκη εκπόνησης περαιτέρω μελετών ή ερευνών, ή εκτέλεσης νέων εργασιών, ή ανέκυψαν συνθήκες που κατέστησαν δυσχερέστερη την εκτέλεση του έργου. Κατ’ εξαίρεση, δικαιούται να ζητήσει προσαύξηση, σε περίπτωση εργασιών πέραν των συμβατικών, η ανάγκη εκτέλεσης των οποίων προέκυψε από μετασυμβατικές απαιτήσεις του κυρίου ή του φορέα κατασκευής του έργου.
2. Στους διαγωνιζόμενους χορηγούνται οι υπάρχουσες οριστικές μελέτες ή προκαταρκτικές μελέτες ή προμελέτες, οι σχετικές τεχνικές προδιαγραφές, καθώς και οποιοδήποτε άλλο διαθέσιμο σχετικό στοιχείο, με βάση τα οποία οι διαγωνιζόμενοι διαμορφώνουν την προσφορά τους, εκτιμούν και συμπληρώνουν κατάλληλα τα χορηγηθέντα από την υπηρεσία στοιχεία και καταρτίζουν τον ως άνω ρητά εγγυημένο προϋπολογισμό, σύμφωνα με σχετικό πρότυπο έντυπο που τους χορηγείται από την υπηρεσία».
3. Η παράγραφος 4 του άρθρου 15 του ν. 3669/2008, αντικαθίσταται ως εξής:
«4. Όταν από τις κείμενες διατάξεις δεν προβλέπεται στις διακηρύξεις ανάθεσης των δημοσίων έργων η υποχρεωτική εισαγωγή όρων οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας και τεχνικής ή και επαγγελματικής ικανότητας, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 146 και 147, μπορούν να προστίθενται τέτοιοι όροι με απόφαση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, που εκδίδεται ύστερα από γνώμη του Τμήματος Κατασκευών του Συμβουλίου Δημοσίων Έργων της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων του υπουργείου.»
4. Η παράγραφος 7 του άρθρου 15 του ν. 3669/2008 αντικαθίσταται ως εξής:
«7. Περίληψη της διακήρυξης για τη διενέργεια ανοικτής δημοπρασίας αποστέλλεται για δημοσίευση τουλάχιστον τριάντα (30) ημέρες πριν από τη διεξαγωγή της στο Τεύχος Διακηρύξεων Δημόσιων Συμβάσεων της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως, σε μία (1) ημερήσια εφημερίδα της πρωτεύουσας και στην ιστοσελίδα του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος. Όταν εφαρμόζεται ένα από τα συστήματα των περιπτώσεων δ΄, στ΄, ζ΄ και η΄ του άρθρου 4 του παρόντος, η δημοσίευση γίνεται σαράντα μία (41) τουλάχιστον ημέρες πριν από τη διεξαγωγή της δημοπρασίας και εξήντα μία (61) τουλάχιστον ημέρες όταν εφαρμόζεται το σύστημα της περιπτώσεως θ΄ του ίδιου άρθρου. Όταν ο προϋπολογισμός του έργου υπερβαίνει τα όρια εφαρμογής των Π.Δ. 59 και 60/2007, εφαρμόζονται και οι διατάξεις του άρθρου 133 ΚΔΕ. Όταν πρόκειται για επανάληψη δημοπρασίας και εφόσον η επανάληψη γίνεται πριν περάσουν τέσσερις (4) μήνες από την προηγούμενη δημοπρασία, όλες οι προθεσμίες της παραγράφου αυτής μειώνονται στο μισό.
5. Η παράγραφος 9 του άρθρου 15 του Ν 3669/2008 καταργείται.
6. Μετά το τέλος του δευτέρου εδαφίου της παραγράφου 3 του άρθρου 17 του ν. 3669/2008 προστίθεται τρίτο εδάφιο, ως εξής:
«Σε περιπτώσεις δημοπράτησης έργων με το σύστημα υποβολής προσφορών του άρθρου 12Α δεν επιτρέπονται προσφορές με αρνητικές οικονομικές εκπτώσεις, με προσφερόμενο χρόνο περαίωσης μεγαλύτερο από την προβλεπόμενη στα τεύχη δημοπράτησης προθεσμία περαίωσης του έργου, η οποία αποτελεί και ένδειξη της προεκτίμησης του χρόνου κατασκευής αυτού και, τέλος, με προσφερόμενο χρόνο εγγύησης μικρότερο από αυτόν που προβλέπεται στα τεύχη δημοπράτησης».
Αρθρο 128
«Προσφορά κατ’ αποκοπή τιμής για το σύνολο του έργου ή για αυτόνομα μέρη αυτού, με εγγυημένο προϋπολογισμό»
Να διαγραφεί το άρθρο γιατί είναι καταστροφικό για τον εργολήπτη . Καθιερώνει την αδιαφάνεια και τη διαπλοκή του μελετητή με τους ημέτερους εργολήπτες . Ολοι που ασχολούμαστε με τα έργα γνωρίζουμε πως γίνονται οι μελέτες….
ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΜΕ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ- ΑΡΘΡ. 39 § 1:
ΣΧΟΛΙΑ:
Προτείνεται η επέκταση της εφαρμογής του εν λόγω συστήματος στα έργα προϋπολογισμού (χωρίς αναθεώρηση & Φ.Π.Α.) άνω του ανωτάτου ορίου της 2ης τάξης, ήτοι άνω των € 1.500.000. Το συγκεκριμένο όριο είναι κρίσιμο, διότι από 3η τάξη και πάνω οι εργοληπτικές επιχειρήσεις υποχρεούνται να είναι συνεστημένες ως ανώνυμες εταιρείες, ενώ επίσης για τις εργοληπτικές επιχειρήσεις από 3η τάξη και άνω εφαρμόζεται ο τύπος κατάταξης για την κατάταξή τους στο ΜΕΕΠ και την αναθεώρηση του πτυχίου τους. Επομένως, η θέση του ορίου εφαρμογής του νέου συστήματος στο ανώτατο όριο της 2ης τάξης αντιστοιχεί σε πραγματική διαχωριστική γραμμή και δεν είναι αυθαίρετη. Πάνω από αυτό το όριο οι εργοληπτικές επιχειρήσεις κατά τεκμήριο διαθέτουν την οργανωτική υποδομή ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του νέου συστήματος πολλαπλών κριτηρίων. Για τον λόγο αυτό δεν συντρέχει λόγος να περιορισθεί η εφαρμογή του μόνο στα έργα άνω των € 5.000.000. Μπορεί κάλλιστα να επεκταθεί εξ αρχής σε όλα τα έργα τα οποία προορίζονται για εργοληπτικές επιχειρήσεις άνω της 3ης τάξης του ΜΕΕΠ.
Προσαύξηση χρόνου εγγύησης: Προφανώς νοείται η προσαύξηση του χρόνου εγγύησης του άρθρου 74 του ΚΔΕ. Όμως, η εγγύηση κατά την έννοια του εν λόγω άρθρου περιλαμβάνει και τη συντήρηση των έργων (Το άρθρο 74 του ΚΔΕ τιτλοφορείται: «Χρόνος υποχρεωτικής συντήρησης των έργων»). Επομένως, η προσαύξηση του χρόνου εγγύησης περιλαμβάνει και τη συντήρηση. Εάν δεν περιλαμβάνει και τη συντήρηση, γεννάται σοβαρό νομικό πρόβλημα, διότι η συντήρηση θα πρέπει να ανατεθεί με ξεχωριστή σύμβαση, βάσει νέου διαγωνισμού, σύμφωνα με τις προβλέψεις και των κοινοτικών οδηγιών περί δημοσίων συμβάσεων. Εάν περιλαμβάνει και τη συντήρηση (όπως είναι και το ορθό, διότι έτσι μόνο το συγκεκριμένο κριτήριο θα έχει ουσιαστική βαρύτητα κατά τη διαμόρφωση της προσφοράς του διαγωνιζόμενου), θα πρέπει να υπάρξει ξεχωριστό συμβατικό τεύχος, στο οποίο θα περιέχονται οι ακριβείς συμβατικές υποχρεώσεις του αναδόχου κατά τον χρόνο εγγύησης – συντήρησης. Η εγγύηση – συντήρηση, ειδικά μετά την ιδιαίτερη βαρύτητα που της προσδίδει το νέο σύστημα δημοπράτησης, δεν μπορεί να παραμένει μία θολή, απροσδιόριστη έννοια. Αποτελεί σύμβαση με συγκεκριμένες υποχρεώσεις εκατέρωθεν, που πρέπει να προσδιορίζονται εκ των προτέρων λεπτομερώς και επακριβώς, διαφορετικά θα καταστεί γράμμα κενό περιεχομένου.
Δεδομένου ότι στο νόμο αναφέρεται μόνο ο μαθηματικός τύπος εφαρμογής του συστήματος με τα τρία κριτήρια (έκπτωση, χρόνος εκτέλεσης, χρόνος εγγύησης), χωρίς τους αριθμούς που συναρτώνται με τα τρία κριτήρια και τους αντίστοιχους συντελεστές βαρύτητας, η εικόνα θα είναι πλήρης μόνο με τη γνώση των συγκεκριμένων αριθμών και συντελεστών, οι οποίοι θα προσδιορισθούν με υπουργική απόφαση. Για την πληρέστερη, συνεπώς, ενημέρωση, θα πρέπει να δοθεί εκ παραλλήλου και σχέδιο της υπουργικής απόφασης με προσδιορισμένους τους εν λόγω αριθμούς και συντελεστές βαρύτητας της αρχικής εφαρμογής του συστήματος.
ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΚΑΤ’ ΑΠΟΚΟΠΗ ΤΙΜΗΣ ΜΕ ΕΓΓΥΗΜΕΝΟ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟ – ΑΡΘΡ. 39 § 2:
«Άρθρο 12Β
Προσφορά κατ’ αποκοπή τιμής για το σύνολο του έργου ή για αυτόνομα μέρη αυτού, με εγγυημένο προϋπολογισμό
1. Το σύστημα αυτό εφαρμόζεται ιδίως σε τεχνικά έργα οδοποιίας και σιδηροδρόμων, καθώς και σε έργα κτιριακά ή λιμενικά. Με τη διακήρυξη του έργου και με βάση τα χορηγούμενα από την υπηρεσία πρότυπα έγγραφα, ζητείται από τους διαγωνιζόμενους, η υποβολή προσφοράς που περιλαμβάνει κατ’ αποκοπή τιμή για το σύνολο του έργου ή για ευρύτερα τμήματα αυτού ή για αυτόνομα κατασκευαστικώς μέρη του έργου. Η προσφορά συνοδεύεται από προϋπολογισμό, την ακρίβεια του οποίου εγγυάται ρητά, κατά την έννοια του άρθρου 696 του Αστικού Κώδικα, ο προσφέρων. Ο προϋπολογισμός αυτός περιλαμβάνει αναλυτικά τις εργασίες που θα εκτελεστούν, την ποσότητα και την τιμή μονάδος αυτών – στην οποία περιλαμβάνονται τα υλικά, το κόστος της ανθρώπινης εργασίας και των μηχανημάτων, το κόστος όλων των μελετών και των αναγκαίων ερευνών, καθώς και τα γενικά έξοδα και όφελος του εργολάβου – το συνολικό κόστος αυτών, όπως προκύπτει από τον πολλαπλασιασμό των ποσοτήτων επί τις τιμές μονάδος, καθώς και τη συνολική κατ’ αποκοπή τιμή, όπως αυτή προκύπτει από την άθροιση των επιμέρους κονδυλίων. Ο αναδειχθείς ανάδοχος του έργου δεν δικαιούται να ζητήσει προσαύξηση της προσφερθείσας κατ’ αποκοπή συνολικής τιμής για κανένα λόγο, ακόμη και αν αυξήθηκαν οι προϋπολογισθείσες τιμές μονάδος ή οι ποσότητες των εργασιών, ή προέκυψε ανάγκη εκτέλεσης νέων εργασιών ή εκπόνησης περαιτέρω μελετών ή ερευνών, ή ανέκυψαν συνθήκες που κατέστησαν δυσχερέστερη την εκτέλεση του έργου.»
ΣΧΟΛΙΑ:
Η παρατεθείσα διάταξη καθιερώνει το σύστημα του απολύτως ανελαστικού κατ’ αποκοπή τιμήματος. Η μορφή αυτή κατασκευαστικής συμβάσεως αντιστοιχεί προς τα λεγόμενα “turnkey contracts” της διεθνούς κατασκευαστικής ορολογίας. Ο ανάδοχος εγγυάται πλήρως τον προϋπολογισμό και τις ποσότητες και οφείλει να παραδώσει με την προσφερθείσα τιμή πλήρως αποπερατωμένο έργο «βρέξει χιονίσει». Ο ανάδοχος δεν δικαιούται καμία απολύτως αύξηση του εργολαβικού ανταλλάγματος για οιονδήποτε λόγο. Εάν οι προμετρηθείσες ποσότητες αποδειχθούν λιγότερες από τις εκτελεσθείσες, ο ανάδοχος δεν δικαιούται αύξηση τιμής μέσω ΑΠΕ ή συμπληρωματικής σύμβασης. Θα πάρει το εργολαβικό αντάλλαγμα που έχει προσφέρει, τίποτε παραπάνω. Βεβαίως, και στην αντίθετη περίπτωση που οι τελικές ποσότητες αποδειχθούν μικρότερες από τις προμετρηθείσες, πάλι ο ανάδοχος θα πάρει το συμφωνηθέν τίμημα. Το σύστημα αυτό είναι αρκετά επικίνδυνο για την εργοληπτική επιχείρηση και ομοίως αρκετά διασφαλιστικό για τον κύριο του έργου. Για τον λόγο αυτό, όπως αναφέρουμε παρακάτω, θα πρέπει να παρέχεται επαρκέστατη προθεσμία κατά το στάδιο του διαγωνισμού, ώστε οι υποψήφιοι ανάδοχοι να μελετούν επαρκώς τις συνθήκες εκτέλεσης του έργου, δεδομένου ότι η προσφορά τους θα είναι απολύτως ανελαστική. Η προθεσμία των 41 ημερών σαφώς δεν είναι αρκετή˙ αλλά, συναφώς, χρειάζονται και άλλες προβλέψεις, ώστε η ενδιαφερόμενη εργοληπτική επιχείρηση να έχει την ώρα που καταρτίζει την οικονομική της προσφορά πληρέστατη γνώση όλων των παραμέτρων του έργου.
Με το παρόν σύστημα συνάγεται ερμηνευτικά ότι αποκλείεται η αναθεώρηση των τιμών, εκτός και αν υπάρξει ρητή εξαίρεση. Αυτό συνάγεται από τρία στοιχεία:
1. Από το εδάφιο: «Η προσφορά συνοδεύεται από προϋπολογισμό, την ακρίβεια του οποίου εγγυάται ρητά, κατά την έννοια του άρθρου 696 του Αστικού Κώδικα, ο προσφέρων.» Το άρθρο 696 ΑΚ αναφέρει τα εξής: «Με την επιφύλαξη της διάταξης του άρθρου 388, αν η σύμβαση καταρτίστηκε με βάση προϋπολογισμό που την ακρίβειά του εγγυήθηκε ρητά ο εργολάβος, αυτός δεν μπορεί να ζητήσει αύξηση της αμοιβής, και αν ακόμη υπερτιμήθηκαν μεταγενέστερα οι προϋπολογισμένες εργασίες». Σημειώνουμε απλώς, ότι το άρθρο 388 ΑΚ έχει καταστεί σχεδόν ανενεργό στις συμβάσεις δημοσίων έργων βάσει της μέχρι σήμερα πάγιας νομολογίας των δικαστηρίων επί του θέματος. Ωστόσο, η δυνατότητα εφαρμογής του στην προκείμενη περίπτωση θα περιορίζεται αποκλειστικά στις απολύτως απρόβλεπτες οικονομικές μεταβολές, που διαταράσσουν πλήρως την οικονομία της σύμβασης (π.χ. αιφνίδια υπερβολική αύξηση της τιμής του πετρελαίου, σιδήρου κ.λπ.)˙ η συνέπεια δε της εφαρμογής του θα είναι κατά κανόνα η λύση της σύμβασης ως ασύμφορης. Το γεγονός αυτό επιρρωνύει την άποψη ότι αναθεώρηση (που καλύπτει τις συνήθεις αυξομειώσεις των τιμών) δεν ισχύει εν προκειμένω.
2. Από το εδάφιο: «Ο αναδειχθείς ανάδοχος του έργου δεν δικαιούται να ζητήσει προσαύξηση της προσφερθείσας κατ’ αποκοπή συνολικής τιμής για κανένα λόγο, ακόμη και αν αυξήθηκαν οι προϋπολογισθείσες τιμές μονάδος….». Η αναθεώρηση καλύπτει την αύξηση των τιμών μονάδος. Αποκλείοντας την αύξηση του εργολαβικού ανταλλάγματος για μεταγενέστερη μεταβολή των προϋπολογισθεισών τιμών μονάδος, αποκλείεται η δυνατότητα αναθεώρησης του εργολαβικού ανταλλάγματος. Τούτο είναι σημαντικό και κρίσιμο: Π.χ., αν η τιμή του σιδήρου τριπλασιασθεί κατά τη διάρκεια εκτέλεσης του έργου, ο ανάδοχος δεν δικαιούται καμία αύξηση της τιμής.
3. Γενικότερα, το παρόν σύστημα, που αντιστοιχεί στις λεγόμενες “turnkey” συμβάσεις διεθνώς, έχει ως βασική φιλοσοφία ότι ο κύριος του έργου συμφωνεί μία συγκεκριμένη τιμή με τον κατασκευαστή, για να του παραδώσει ο τελευταίος έτοιμο έργο, όπως περιγράφεται στη μελέτη και τις προδιαγραφές. Η κατασκευή έργων με αυτό τον τρόπο έχει αυξημένο κίνδυνο για τον ανάδοχο, διότι ο τελευταίος αναλαμβάνει τον κίνδυνο για όλες τις δυσμενείς οικονομικές μεταβολές κατά τη διάρκεια της σύμβασης. Φυσικά, ο αυξημένος οικονομικός και νομικός κίνδυνος για τον ανάδοχο, έχει ως εύλογο αντιστάθμισμα το αυξημένο κόστος των έργων που κατασκευάζονται με αυτό τον τρόπο, διότι η εργοληπτική επιχείρηση λαμβάνει υπόψη κατά την προσφορά της τον κίνδυνο δυσμενούς οικονομικής μεταβολής των συνθηκών εκτέλεσης του έργου, για τον οποίο δεν καλύπτεται.
Ενόψει των προαναφερθέντων, κρίνεται αναγκαίο να διευκρινισθεί στο σχέδιο νόμου αν εφαρμόζονται ή όχι οι διατάξεις περί αναθεώρησης τιμών και στο προκείμενο σύστημα, καθώς και αν επιτρέπεται η τροποποίηση του νομοθετικώς προβλεπόμενου συστήματος αναθεώρησης τιμών όταν ένα έργο εκτελείται με το παρόν σύστημα.
Τέλος, η διάταξη «ή ανέκυψαν συνθήκες που κατέστησαν δυσχερέστερη την εκτέλεση του έργου» είναι προβληματική στο βαθμό που ερμηνευθεί ότι αποκλείει την εφαρμογή του ΑΚ 388 ακόμη και στις περιπτώσεις ανωτέρας βίας ή απολύτως απρόβλεπτης μεταβολής συνθηκών που διαταράσσει ουσιωδώς την οικονομική ισορροπία της σύμβασης. Προτείνεται η ολοσχερής απαλοιφή της ή η ρητή εξαίρεση των περιπτώσεων ανωτέρας βίας καθώς και εκείνων που διαταράσσουν ουσιωδώς την οικονομική ισορροπία της σύμβασης και δικαιολογούν την εφαρμογή του άρθρου 388 Α.Κ..
Προτείνεται το σημείο:
«Άρθρο 12Α, 3. ….υποβολής χρονοδιαγράμματος που συντάσσεται με τη μέθοδο της δικτυωτής ανάλυσης, περιλαμβάνει ενδεικτικές τμηματικές προθεσμίες σύμφωνα με όσα ορίζονται στο τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 6 του άρθρου 48 του παρόντος και συνοδεύεται από πίνακα εξοπλισμού και ανθρώπινων πόρων που είναι αναγκαία για την υλοποίησή του…..
να διατυπωθεί ως εξής:
….υποβολής χρονοδιαγράμματος που συντάσσεται με τη μέθοδο της δικτυωτής ανάλυσης, περιλαμβάνει ενδεικτικές τμηματικές προθεσμίες σύμφωνα με όσα ορίζονται στο τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 6 του άρθρου 48 του παρόντος και συνοδεύεται από πίνακες εξοπλισμού, υλικών και ανθρώπινων πόρων που είναι αναγκαία για την υλοποίησή του κάθε διακριτού τμήματός του και αναφέρονται στην κάθε επιμέρους τμηματική προθεσμία…..
Εαν δεν υπάρξει δυνατότητα συνεχούς παρακολούθησης της διαχείρισης των πόρων κατά την εξέλιξη του έργου δεν μπορεί να ελεγχθεί πραγματικά η εξέλιξη όλων των μεγεθών της σύμβασης.
Επί του άρθρου 12Α έχω να παρατηρήσω τα εξής:
Το σύστημα ενώ έχει στη βάση του θετική φιλοσοφία αναιρείται από τα κριτήρια που θέτει: Τα κριτήρια της χρονικής έκπτωσης επί του προβλεπόμενου στα τεύχη δημοπράτησης χρόνου περαίωσης του έργου και προσαύξησης του προβλεπόμενου στα τεύχη δημοπράτησης χρόνου εγγύησης του έργου, ΔΕΝ ΚΡΙΝΟΥΝ ΤΗΝ ΕΠΑΡΚΕΙΑ & ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΛΗΠΤΗ αλλά θα δημιουργήσει μειοδοσία χρόνου κατασκευής & πλειοδοσία χρόνου εγγύησης που, σε συνδυασμό με τις πρόσθετες εγγυήσεις που ζητούνται, θα δημιουργήσει τραγελαφικές καταστάσεις. Είναι γνωστό εξ άλλου πόσο ΕΥΚΟΛΗ ΕΙΝΑΙ Η ΑΙΤΗΣΗ & ΕΓΚΡΙΣΗ ΠΑΡΑΤΑΣΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΟΥ ΟΤΙ ΠΟΤΕ Ο ΦΟΡΕΑΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΔΕΝ ΕΞΑΣΦΑΛΙΖΕΙ 100% ΤΗΝ ΟΜΑΛΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ (π.χ. Απαλλοτριώσεις, άδειες, λεπτομερή σχέδια μελέτης εφαρμογής, καταγραφή όλων των εργασιών που απαιτούνται, ποσότητες εργασιών, απαντήσεις σε αιτήσεις του εργολάβου σε μικρό χρόνο κλπ).
Τα κριτήρια που πρέπει να ισχύσουν είναι :
α) η εντοπιότητα ( ανάλογα με το ύψος του Προϋπολογισμού τους- όσο πιο μικρό έργο τόσο μεγαλύτερος συντελεστής βαρύτητας)
β) το ανεκτέλεστο (βοηθά αυτούς που δεν έχουν δουλειά και επομένως έχουν μεγαλύτερη κατασκευαστική δυνατότητα),
γ) ο εξοπλισμός η ύπαρξη του οποίου δείχνει την κατασκευαστική ικανότητα του υποψηφίου αναδόχου (όχι κατ ανάγκη ιδιόκτητος αλλά με συμβάσεις μίσθωσης ΠΟΥ ΘΑ ΚΑΤΑΤΕΘΟΥΝ ΣΤΟΝ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟ).,
δ) τεχνικό προσωπικό που επίσης δείχνει την κατασκευαστική & ποιοτική ικανότητα του υποψηφίου αναδόχου (όχι κατ ανάγκη μόνιμο αλλά με συμβάσεις έργου ΠΟΥ ΘΑ ΚΑΤΑΤΕΘΟΥΝ ΣΤΟΝ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟ).
Αυτά τα κριτήρια ή παρόμοια πιστοποιούν την κατασκευαστική ικανότητα του εργολήπτη και την δυνατότητά του για ποιοτικότερη κατασκευή. Επίσης τον αναγκάζουν να ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΖΕΤΑΙ ΣΩΣΤΑ ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΝΑ ΕΠΙΔΩΣΕΙ ΠΡΟΣΦΟΡΑ με αποτέλεσμα την καλύτερη προσέγγιση των κοστολογικών δεδομένων των εργασιών του έργου.
Επί του άρθρου 12Β έχω να παρατηρήσω τα εξής:
Πώς θα επιλέγεται ο ανάδοχος με βάση την κατ΄αποκοπή ΧΑΜΗΛΟΤΕΡΗ ΤΙΜΗ του νέου άρθρου 12Β αν στον Προϋπολογισμό προσφοράς έχουν διαφορετικές εργασίες, ποσότητες και τιμές ;
παρ. 2 Στο σύστημα προσφοράς κατ’ αποκοπή τιμής να δίδονται μόνο οριστικές μελέτες ή μελέτες εφαρμογής.
Άρθρο 39
Σημείο 1 στο Άρθρο 12Α
Παράγραφος 3.
– Το χρονοδιάγραμμα έργου θα πρέπει να συνοδεύεται από σχετικά υποστηρικτικά στοιχεία για να γίνεται αποδεκτό.
Έτσι, το κείμενο της τελευταίας § της παραγράφου 3 του σημείου 1 του άρθρου 39, προτείνεται να γίνει ως εξής:
«Το υποβαλλόμενο χρονοδιάγραμμα, με τα συνοδευόμενα σ’ αυτό στοιχεία (τεχνική έκθεση τεκμηρίωσης κλπ.), από εργοληπτική επιχείρηση, η οποία αναδεικνύεται ανάδοχος, συνιστά το «εγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα κατασκευής του έργου» που προβλέπεται στο άρθρο 46 του παρόντος.»
Το παρόν σχόλιο αφορά την παρ. 2 του άρθρου 35.
Με την πρόβλεψη αυτή επεκτείνεται στην ουσία το σύστημα ΜΕΛΕΤΗ – ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ και πέραν των έργων για τα οποία η βέλτιστη λύση κατασκευής τους, καλύπτεται από τεχνογνωσία.
Στην ουσία ζητείται από τους διαγωνιζόμενους να εκπονήσουν τα στάδια μελετών που πιθανόν να μην έχουν ακόμη εκπονηθεί από τον Οργανισμό που επιθυμεί το έργο και να συντάξουν προϋπολογισμό ο οποίος θα αποτελεί στοιχείο κατ’ αποκοπήν στη φάση κατασκευής του έργου.
Γεννώνται τα εξής ερωτήματα:
1. Πώς θα λαμβάνεται έγκριση ωριμότητας του έργου από την ΑΕΜΕ και ποιες θα είναι οι πρόδρομες εργασίες για την ωρίμανση του έργου κατά την περίπτωση αυτή ?
2. Ο δημοπρατών οργανισμός θα συντάσσει προϋπολογισμό δημοπράτησης ?, και αν ναι, με τι στοιχεία, δεδομένου ότι δεν θα έχει ολοκληρωθεί η μελέτη
3. Θα εντάσσονται στα προγράμματα του ΕΣΠΑ (πχ) έργα με ενδεικτικούς προϋπολογισμούς, οι οποίοι στη συνέχεια θα αναθεωρούνται με βάση την μελέτη του αναδόχου ?
4. Το κόστος των μελετών θα περιλαμβάνεται γενικώς ή διακριτά στον προϋπολογισμό προσφοράς ?
5. Θα προβλέπεται τήρηση της νομοθεσίας αναφορικά με την εκπόνηση των μελετών από τον ανάδοχο ? (τάξεις και κατηγορίες μελετητών, ανάθεση των μελετών κλπ)
6. Με την επιβαλλόμενη υποχρέωση στον ανάδοχο του έργου να δεσμευθεί ως κατ’ αποκοπήν επί του τελικού προϋπολογισμού που ο ίδιος θα συντάξει με βάση τα παρεχόμενα από την Υπηρεσία στοιχεία και χωρίς να προβλέπεται στάδιο εκπόνησης μελετών με παράλληλη αποζημίωση για την ολοκλήρωση της μελέτης από τον ανάδοχο, βάσει της οποίας θα πρέπει να συνταχθεί ο τελικός προϋπολογισμός, μεταφέρεται στον ανάδοχο κίνδυνος ο οποίος δεν του αναλογεί.
Το παρόν σχόλιο αφορά την παρ. 1 του άρθρου 35.
Κατ΄ αρχήν κρίνεται ότι η χρονική έκπτωση με απαγόρευση της αρνητικής οικονομικής έκπτωσης αντιβαίνει στα βασικά στοιχεία της διεθνώς αναγνωρισμένης θεωρίας διαχείρισης έργων (project management), όπου η μείωση της χρονικής διάρκειας των δραστηριοτήτων των έργων που ανήκουν στην κρίσιμη διαδρομή επιφέρει αύξηση του κόστους αυτών (crashing). Εάν επιχειρηθεί έναρξη των δραστηριοτήτων της κρίσιμης διαδρομής πριν την λήξη των προηγουμένων (fast tracking) τότε αυξάνεται ο κίνδυνος του έργου, με αποτέλεσμα την αύξηση πάλι του κόστους λόγω των προσπαθειών αποφυγής των κινδύνων αυτών.
Η πρόβλεψη αυτή αποτελεί ομολογία με τον πλέον επίσημο από μέρους του κράτους μας τρόπο, ότι τα χρονοδιαγράμματα των έργων που περιλαμβάνονται στις Διακηρύξεις των έργων είναι λανθασμένα προς τα πάνω και καλούνται οι ανάδοχοι να τα διορθώσουν στη φάση της ανάληψης του έργου.
Εκτιμάται πάντως ότι θα πρέπει να βελτιωθεί ο σημερινός τρόπος παραγωγής των χρονοδιαγραμμάτων έργων από τις Υπηρεσίες. Για την ορθολογικότερη αντιμετώπιση του ζητήματος της τήρησης των χρονοδιαγραμμάτων και του κόστους του έργου, έχουμε δημοσιεύσει σχετική πρότασή μας (σελ. 7, http://www.pmi-greece-chapter.org/docs/newsletters/PMI-GREECE-NEWSLETTER-Nov-2010.pdf)
Επίσης, με την ζητούμενη από τον ανάδοχο αύξηση του χρόνου υποχρεωτικής συντήρησης και η επιβαλλόμενη σε αυτόν με έμμεσο τρόπο ποιοτική εκτέλεση των έργων, ομολογείται σαφέστατα ότι δεν είναι σε θέση να επιβληθεί η σκοπούμενη ποιότητα των έργων μέσω της διοίκησής τους από τις Υπηρεσίες.
Έχουμε την άποψη ότι η ποιότητα στα έργα μπορεί να επιβληθεί με την εφαρμογή στην πράξη των προβλεπόμενων στη νομοθεσία Προγραμμάτων Ποιότητας Έργων και Μελετών, μέσω των υφιστάμενων Τεχνικών Υπηρεσιών των Φορέων, υπό τις προϋποθέσεις ότι
1. Θα παρασχεθούν στις Υπηρεσίες αυτές η κατάλληλη εκπαίδευση και το πρόσθετο προσωπικό ανάλογα με το έργο που καλούνται να αναλάβουν
2. Θα συντελεσθεί η οργανωτική αναδιάρθρωση των Φορέων αυτών κατόπιν της εφαρμογής του προτύπου ΕΛΟΤ1429.
Άρθρο 39.
Παράγραφος 1 άρθρο 12 Α
Στο τέλος της παραγράφου 2 να προστεθεί το παρακάτω εδάφιο:
Για έργα τα οποία μετά την αποπεράτωσή τους πρόκειται να συμπεριληφθούν σε συμβάσεις παραχώρησης δεν εφαρμόζεται το κριτήριο του προσφερόμενου χρόνου εγγύησης.
Παράγραφος 2 άρθρο 12 Β
Το πρώτο εδάφιο να γίνει όπως το εδάφιο θ του άρθρου 38. Λείπει δηλαδή η υπογραμμισμένη φράση …………………ή για ευρύτερα τμήματα αυτού……………..
Στην ίδια παράγραφο στην αρχή του 1. Να διαγραφή η πρώτη φράση, ώστε να περιλαμβάνει όλες τις κατηγορίες των έργων όπως πχ τα Λιμενικά, ΧΥΤΑ, Αφαλατώσεις κ.λ.π.. Να διαγραφεί η παρακάτω υπογραμμισμένη φράση:
Το σύστημα αυτό εφαρμόζεται ιδίως στα τεχνικά έργα της οδοποιίας και των σιδηροδρόμων, καθώς και σε έργα κτιριακά ή λιμενικά.
Εκ παραδρομής ένα σχόλιο που έχω κάνει για τροποποίηση του άρθρου 16 του Ν.3669/2008 βρίσκεται στα σχόλια του άρθρου 1.Παρακαλείται ο διαχειριστής του συστήματος να κάνει την απαραίτητη διόρθωση εφόσον αυτό είναι εφικτό.
στην παρ.2 Με Υπουργική Απόφαση θα καθορίζεται και ο τρόπος κατάθεσης των προσφορών.
Προτείνω, την υποβολή των Προσφορών ηλεκτρονικά, χωρίς την ανάγκη φυσικής παρουσίας των νομίμων εκπροσώπων των επιχειρήσεων. Οι επιχειρήσεις στην περίπτωση αυτή, να δύνανται να υποβάλλουν Προσφορές σε όσους διαγωνισμούς επιθυμούν.